Nie jest to dieta restrykcyjna, wystarczy odpowiedni dobór produktów i technik sporządzania posiłków.

Transkrypt

1 Dieta lekkostrawna wskazania, zasady, produkty, efekty oraz jadłospis Dieta lekkostrawna jest zalecana dla osób cierpiących na schorzenia układu pokarmowego, po przebytej chorobie, operacji, jak też i dla zdrowych osób z uciążliwymi kłopotami trawiennymi. Ponadto dieta ta pomaga w utrzymaniu smukłej i szczupłej sylwetki, a co najważniejsze można ją stosować jak długo tylko chcemy. Nie jest to dieta restrykcyjna, wystarczy odpowiedni dobór produktów i technik sporządzania posiłków. Dieta lekkostrawna Dieta lekkostrawna (łatwo strawna) jest najczęściej stosowaną dietą leczniczą i zarazem najprostszą modyfikacją podstawowego żywienia zdrowego człowieka. Celem diety jest pokrycie zapotrzebowania energetycznego przy dostarczeniu takiej samej ilości składników pokarmowych jak dieta podstawowa, normalna dla ludzi zdrowych. Dieta lekko strawna, jak sama nazwa wskazuje, wymaga ograniczenia w codziennym jadłospisie produktów i potraw ciężko strawnych, mogących obciążać układ pokarmowy. Należy podkreślić, że w zależności od masy ciała pacjenta i rodzaju choroby, dieta ta może ulec modyfikacji pod względem zawartości energii, składników pokarmowych albo produktów spożywczych. Do podstawowych modyfikacji diety lekkostrawnej należy: dieta łatwo strawna z ograniczeniem tłuszczu (ma na celu ochronę takich narządów jak jelito grube, pęcherzyk żółciowy, drogi żółciowe, wątroba, trzustka, przez zmniejszenie ich aktywności wydzielniczej); dieta łatwo strawna z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego (stosowana w takich schorzeniach jak wrzody żołądka i dwunastnicy. Zadaniem tej diety jest rozcieńczenie lub zneutralizowanie soku żołądkowego, bądź ograniczenie jego wydzielania oraz niedrażnienie mechanicznie, chemicznie ani termicznie błony śluzowej żołądka). Ponadto spotyka się również diety lekko strawne bogatobiałkowe i niskobiałkowe, w zależności od potrzeb chorego. Dieta lekkostrawna wskazania Dieta lekkostrawna znajduje zastosowanie głównie w schorzeniach przewodu pokarmowego jak: stany zapalne błony śluzowej żołądka i jelit, nowotwory układu pokarmowego, nadmiernej pobudliwości jelita grubego.

2 Ponadto ten rodzaj diety zaleca się w następujących przypadkach: choroby przeziębieniowe, przebiegające z podwyższoną temperaturą; choroby układu oddechowego, jak zapalenie płuc i opłucnej; przewlekłe choroby układu oddechowego przebiegające z rozedmą; zaburzenia krążenia płucnego (zawał); wyrównane choroby nerek i dróg moczowych; w ostrym i przewlekłym zapaleniu wątroby, trzustki; przewlekłym zapaleniu pęcherzyka i dróg żółciowych; kamicy żółciowej. Ponadto dieta łatwostrawna jest stosowana w okresie rekonwalescencji po zabiegach chirurgicznych, a także przez chorych długo leżących, u których dochodzi do zaburzenia pracy przewodu pokarmowego. Zaleca się ją również dla osób w podeszłym wieku. Dieta lekkostrawna zasady Podstawową zasadą diety lekkostrawnej jest dobór produktów łatwo strawnych oraz wykorzystanie takich technik sporządzania posiłków, które czynią potrawę lepiej przyswajalną. Ogranicza się lub nawet wyklucza potrawy długo zalegające w żołądku, tłuste, smażone, czy pieczone w tradycyjny sposób. Ponadto w przypadku tej diety nie należy stosować ostrych przypraw. Codzienna podaż błonnika pokarmowego powinna być zmniejszona (ale nie wykluczona!) zalecana ilość to 25 g. Aby uczynić błonnik mniej drażniącym w tym celu należy zadbać o odpowiedni dobór warzyw i owoców, obierać je, gotować oraz sporządzać przeciery i soki, a także częściej stosować oczyszczone produkty zbożowe. Odpowiednia technika sporządzania posiłku ma kluczowe znaczenie w diecie lekkostrawnej. Zaleca się w tym przypadku: gotowanie na wodzie, na parze, w naczyniach bez wody; duszenie bez tłuszczu; pieczenie w folii lub pergaminie. Smażenie i pieczenie całkowicie się wyklucza. W przypadku diety lekko strawnej z ograniczeniem tłuszczu zawartość tłuszczu pochodzenia roślinnego i zwierzęcego powinna wynosić g/dobę (jest to tłuszcz znajdujący się w produktach takich jak: mięso, wędliny, mleko, jaja oraz dodawany do potraw i pieczywa). Tłuszcze, które mają zastosowanie w ilości g/dobę to: olej słonecznikowy, sojowy, kukurydziany, rzepakowy bezerukowy, z zarodków pszennych oraz oliwa z oliwek, w ograniczonej ilości masło oraz miękkie margaryny. Tak jak w diecie podstawowej wymaga się spożywania 4 5 posiłków w ciągu dnia o regularnych porach w niewielkich objętościach, a ostatni posiłek należy zjadać 2 godziny przed snem.

3 W planowanej diecie łatwostrawnej: Białko powinno stanowić 15,5% sumy dobowego zapotrzebowania energetycznego (w diecie lekko strawnej z ograniczeniem tłuszczu 16,5%; w lekko strawnej z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego 16%) Tłuszcze 29,5% sumy dobowego zapotrzebowania energetycznego (w diecie lekko strawnej z ograniczeniem tłuszczu 17%; w diecie lekko strawnej z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego- 31,5%). Węglowodany 55% sumy dobowego zapotrzebowania energetycznego (w diecie lekko strawnej z ograniczeniem tłuszczu 66,5%; w diecie lekko strawnej z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego- 52,5%). Dieta lekkostrawna produkty Do produktów zalecanych w diecie lekkostrawnej należą: Produkty zbożowe pieczywo pszenne, pieczywo czerstwe, sucharki, drobne kasze (manna, jęczmienna łamana oczyszczona, krakowska), ryż, drobne makarony, biszkopt. W ograniczonej ilości graham pszenny, pieczywo cukiernicze, drożdżowe chrupki pszenne, pieczywo pszenne, razowe z dodatkiem słonecznika i soi. Mleko i przetwory mleczne mleko 2%, mleko zsiadłe, kefir, jogurt, biały ser (chudy i półtusty), serek homogenizowany, masło. W ograniczonej ilości ser podpuszczkowy z mniejszą ilością tłuszczu, mleko pełnotłuste. Jaja gotowane na miękko, w koszulkach, jajecznica, jaja sadzone, omlety. Mięso, wędliny, ryby mięso chude: cielęcina, wołowina, kurczaki, indyk, chude ryby: dorsz, pstrąg, mintaj, sola, szczupak, morszczuk, sandacz; chude wędliny, chude kiełbasy. W ograniczonej ilości chuda wieprzowina, ryby tłuste (jeśli są dobrze tolerowane). Tłuszcze dodawane na surowo: olej sojowy, słonecznikowy, olej rzepakowy, oliwa z oliwek, olej kukurydziany, margaryny miękkie, słodka śmietanka. Ziemniaki gotowane, tłuczone, puree. Warzywa młode, soczyste: marchew, dynia, kabaczki, pietruszka, patisony, seler, pomidory bez skórki, buraki, zielona sałata, cykoria, gotowane, rozdrabniane lub przetarte, podprawiane zawiesinami, oprószone, surowe soki. W ograniczonej ilości szpinak, rabarbar, kalafior, brokuły, fasolka szparagowa, groszek zielony. Owoce dojrzałe, soczyste: jagodowe i winogrona bez pestek (w postaci przecierów), cytrusowe, dzikiej róży, brzoskwinie, morele, banany, jabłka pieczone, gotowane. W ograniczonej ilości wiśnie, śliwki, śliwki suszone, namoczone, przetarte (przy zaparciach), kiwi, melon. Zupy i sosy rosół jarski, zupa jarzynowa, ziemniaczana, owocowa, krupnik, barszcz, pomidorowa, zupy podprawione zawiesiną z mąki i mleka, zupy mleczne, sosy łagodne koperkowy, cytrynowy, pomidorowy, potrawkowy, sosy owocowe, ze słodką śmietaną. W ograniczonej ilości chudy rosół cielęcy, kalafiorowa, z ogórków kwaszonych, pieczarkowa, zaprawiane mąką i śmietaną, zaciągane żółtkiem. Cukier i słodycze, desery cukier dozwolony, ale nie preferowany, miód, dżemy, przetwory owocowe pasteryzowane, galaretki owocowe, kisiele, budynie, musy, bezy, suflety. W ograniczonej ilości kremy, ciasta z małą ilością tłuszczu i jaj. Napoje kawa zbożowa z mlekiem, herbata z mlekiem, słaba herbata, herbata owocowa, ziołowa, soki i owoce, warzywne, napoje mleczno-owocowe, mleczno-

4 warzywne, wody niegazowane, słaba kawa naturalna z mlekiem. Przyprawy tylko łagodne w ograniczonych ilościach: sok z cytryny, pietruszka, zielony koper, majeranek, rzeżucha, melisa, kminek, tymianek, bazylia, lubczyk, rozmaryn, wanilia, goździki, cynamon. Do produktów niezalecanych, przeciwwskazanych w diecie lekko strawnej należą: Produkty zbożowe chleb żytni świeży, chleb razowy, pieczywo chrupkie żytnie, pieczywo z otrębami, rogaliki francuskie, grube kasze: pęczak, gryczana, grube makarony. Przetwory mleczne sery żółte, topione, pleśniowe, serki typu Fromage, ser feta. Jaja gotowane na twardo. Mięso, wędliny, ryby tłuste gatunki, wieprzowina, baranina, gęsi, kaczki, tłuste ryby, węgorz, tłusty karp, łosoś, sum; potrawy smażone z mięsa, drobiu, ryb, marynowane, wędzone, tłuste wędliny, pasztety, wędliny podrobowe, konserwy mięsne i rybne. Tłuszcze śmietana, smalec, słonina, łój, boczek, margaryny twarde. Ziemniaki smażone z tłuszczem, frytki, krążki, placki ziemniaczane, pyzy, chipsy. Warzywa warzywa kapustne, cebula, czosnek, pory, wszystkie suche nasiona roślin strączkowych, ogórki, brukiew, rzodkiewka, rzepa, kalarepa, kukurydza, szczypior, papryka, warzywa w postaci surówek grubo startych, sałatek z majonezem i musztardą, warzywa marynowane, solone, z zasmażką, konserwowane octem. Owoce gruszki, śliwki, agrest, daktyle, czereśnie, kawon, orzechy, wszystkie owoce niedojrzałe, marynowane, suszone. Zupy i sosy kapuśniak, zupa ogórkowa, fasolowa, grochówka, mocne rosoły, buliony, zupy tłuste zawiesiste, na wywarach: mięsnych, kostnych, grzybowych, zasmażane, zaprawiane śmietaną, pikantne, zupy w proszku, sosy cebulowe, grzybowe, ostre, na zasmażkach, na mocnych i tłustych wywarach mięsnych lub z kości. Cukier i słodycze, desery tłuste ciasta, torty, desery z używkami, czekolada, batony, lody, chałwa, słodycze zawierające kakao, orzechy. Napoje alkoholowe, mocne kakao, płynna czekolada, mocna kawa, mocna herbata, woda gazowana, napoje typu cola. Przyprawy ostre: ocet, pieprz, papryka, chili, curry, musztarda, ziele angielskie, liść laurowy, gałka muszkatołowa, gorczyca, wszelkiego rodzaju pikle. Dieta diety lekkostrawnej lekkostrawna efekty Dieta lekkostrawna może być stosowana równie dobrze jako dieta odchudzająca. Jeśli będzie odpowiednio rozsądnie zbilansowana, pozwoli w długim okresie dotrzeć do pożądanej wagi, a następnie ją utrzymać bez efektów jojo. Zanim przystąpimy do diety łatwostrawnej, powinniśmy wcześniej skonsultować się z lekarzem w celu wykluczenia przeciwwskazań w stosowaniu tej akurat diety w naszym wypadku. Dieta lekkostrawna jadłospis

5 Przykładowy jadłospis dla diety lekkostrawnej: Śniadanie: bułka pszenna z dżemem, zupa mleczna z kaszą manną. II śniadanie: jajko na miękko, bagietka z masłem, porcja winogron bez pestek, kawa zbożowa lub herbata. Obiad: zupa jarzynowa, indyk gotowany, gotowana marchew, ziemniaki puree, kompot z jabłek. Podwieczorek: smoothie: banan, mandarynka, kiwi, pół szklanki soku jabłkowego lub wody mineralnej, szpinak. Kolacja: sałata makaronowa z warzywami, opcjonalnie kromka chleba mieszanego z szynką, herbata ziołowa. Literatura: Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka, Żywienie zdrowego i chorego człowieka. PZWL, Jarosz M., Zasady prawidłowego żywienia w szpitalach, IŻŻ, Jarosz M., Zalecenia zdrowego żywienia w schorzeniach układu krążenia, układu oddechowego, narządu ruchu, psychosomatycznych i onkologicznych, IŻŻ, Author: Paulina Michalak Link do artykułu: