HANDEL ZAGRANICZNY I ROZLICZENIA MIĘDZYNARODOWE

Transkrypt

1 HANDEL ZAGRANICZNY I ROZLICZENIA MIĘDZYNARODOWE Formy rozliczeń i techniki finansowania handlu zagranicznego

2 Formy płatności Nieuwarunkowane formy płatności Gotówka Czek Weksel Uwarunkowane formy płatności Inkaso dokumentowe Akredytywa dokumentowa Akredytywa standby Rembursy międzybankowe Formy rozliczeń mieszane Gwarancje bankowe Polecenie wypłaty

3 Formy płatności Nieuwarunkowane wykonanie płatności nie jest uwarunkowane wykonaniem przez beneficjenta dodatkowych czynności. Uwarunkowane aby dokonać płatności beneficjent musi dokonać dodatkowych, wymienionych wcześniej czynności.

4 Czek Papier wartościowy zawierający w swej treści polecenie wypłaty przez bank określonej kwoty pieniężnej okazicielowi czeku lub osobie na nim wskazanej, ze środków wystawcy czeku. Strony transakcji: trasant wystawca czeku trasat płacący (zawsze bank) remitent osoba uprawniona do żądania i podjęcia wypłaty

5 Czek Przedmiotem zobowiązania czekowego może być tylko oznaczona suma pieniężna suma musi być określona co do wysokości oraz co do waluty. Czek wystawiony w Polsce suma czekowa może być wyrażona tylko w pieniądzu polskim, chyba ze zezwolenie dewizowe pozwoliło na wystawienie czeku w walucie obcej. Czek jest płatny za okazaniem. Powinien być przedstawiony do zapłaty w ciągu 10 dni. Czek może być odwołany.

6 Obrót czekiem Remitent posiadający czek może: Przedstawić czek trasatowi do zapłaty Złożyć czek do skupu w innym banku niż trasat, otrzymując w zamian pełną kwotę czeku Złożyć czek do inkasa w innym banku niż trasat, a sumę czekową otrzymać dopiero, gdy trasant przekaże ją bankowi inkasującemu Złożyć czek do dyskonta w innym banku niż trasat, otrzymując w zamian kwotę czeku pomniejszoną o odsetki dyskontowe lub prowizję Wręczyć czek jako zapłatę w kolejnej transakcji, dokonując indosu na swojego wierzyciela

7 Cechy zobowiązania czekowego Abstrakcyjność oznacza, że dla ważności czeku nie jest istotne czy istniało zobowiązanie będące przyczyną wystawienia czeku. Bezwarunkowość Pieniężny charakter Sformalizowanie dokumentu Samodzielność zobowiązania poszczególnych dłużników czekowych zobowiązanie czekowe każdej z podpisanych na nim osób wynika z tego, że złożyła ona na czeku swój podpis, a ważność tego zobowiązania nie jest uzależniona od ważności zobowiązań innych osób podpisanych na czeku. Solidarna odpowiedzialność dłużników czekowych oznacza, że wystawca, indosant i poręczyciel odpowiadają wobec posiadacza solidarnie.

8 Funkcje czeku Rozliczeniowo-płatnicza, gdzie czek wręczany jest zamiast gotówki przy zakupie towarów i usług, a zapłata za czek następuje w formie gotówkowej lub bezgotówkowej (rozrachunek). Obiegowa związana z możliwością nieograniczonego przenoszenia praw czekowych jednej strony na drugą za pomocą indosu. Gwarancyjna polegająca na zabezpieczeniu zapłaty czeku przez wszystkie osoby na nim podpisane. Kredytowa o ile czek nie powinien być instrumentem kredytu to pewne wbudowane w niego możliwości (czek postdatowany, czek in blanco ) powodują, że może stać się on narzędziem kredytu kupieckiego. Refinansowa czek można złożyć do dyskonta, czyli uzyskać za niego zapłatę od innego banku niż trasat, przed otrzymaniem pokrycia przez trasata.

9 Schemat płatności czekiem Kontrakt + dostawa Wystawca czeku TRASANT 1. Wystawienie czeku przez Trasanta REMITENT 3. Potrącenie należności z rachunku bankowego Trasanta 2a. Przekazanie (zbycie) czeku osobom trzecim indos Bank wystawcy TRASAT 2b. Środki finansowe (zapłata) Kolejni posiadacze Np. banki

10 Podział czeków Ze względu na sposób określenia osoby upoważnionej: Imienne (nie na zlecenie) Imienne na zlecenie Na okaziciela

11 Podział czeków Ze względu na sposób określenia osoby upoważnionej: Czek kasowy Czek rozrachunkowy Czek gwarantowany Czek zakreślony Czek in blanco Czek antydatowany / postdatowany Czek bankierski Czek podróżny Euroczek

12 Weksel Dokument, pisemne zobowiązanie, w ustalonej przez prawo formie, do zapłaty określonej kwoty pieniędzy wskazanej osobie w oznaczonym miejscu i czasie. Podmioty uczestniczące w stosunku wekslowym: trasant wystawca weksla trasat osoba, która ma zapłacić sumę pieniężną określoną na wekslu remitent osoba wskazana na wekslu, na której rzecz lub zlecenie ma być wypłacona suma wekslowa (pierwszy posiadacz weksla) akceptant trasat po przyjęciu (akceptacji) weksla awal poręczenie zapłaty sumy wekslowej (sumy pieniężnej wskazanej na wekslu), w całości lub części, ze wskazaniem osoby, za którą jest dane domicylant osoba trzecia, u której wyznaczono miejsce płatności weksla (domicyl czy domicylowanie weksla)

13 Cechy zobowiązania wekslowego Abstrakcyjność oznacza to, że ważność zobowiązania nie zależy od ważności stosunku prawnego, w wyniku, którego je zaciągnięto. Bezwarunkowość można ją zdefiniować jako niezależność obowiązków wynikających ze stosunku wekslowego od spełnienia jakichkolwiek warunków. Samodzielność zobowiązań zobowiązanie wekslowe każdej z podpisanych na nim osób wynika właśnie z faktu podpisania się na wekslu oraz to, że zobowiązanie każdej z podpisanych na wekslu osób jest niezależne od zobowiązania innych osób na nim podpisanych. Solidarność zobowiązania wekslowego posiadacz weksla może dochodzić roszczeń od dowolnie wybranej przez siebie osoby podpisanej na wekslu.

14 Funkcje weksla Kredytowa Obiegowa Płatnicza Gwarancyjna Refinansowa

15 Rodzaje weksla Weksel własny, sola (ang. promissory note) wtedy gdy trasant = trasatowi, zobowiązanie własne trasanta. Weksel ciągniony, trasowany, trata (ang. bill of exchange) gdy trasant wskazuje innego płatnika weksla niż on sam (ciągniony przez trasanta na trasata).

16 Schemat płatności wekslem własnym Kontrakt + dostawa Wystawca czeku TRASANT 1. Wystawienie czeku przez Trasanta REMITENT 2. Przedstawienie weksla do zapłaty 2a. Zbycie weksla poprzez indos Kolejni posiadacze Np. banki

17 Schemat płatności wekslem ciągnionym Kontrakt + dostawa Wystawca czeku TRASANT 1. Wystawienie traty REMITENT Istniejące zobowiązanie 2a. Zbycie (np. dyskonto) weksla Płatnik TRASAT 2. Przedstawienie traty do zapłaty 3. Zapłata Kolejni posiadacze Np. banki

18 Rodzaje weksla Weksel gwarancyjny zabezpieczenie przyszłych roszczeń. Weksel in blanco Deklaracja wekslowa pisemna umowa, która zawiera okoliczności upoważaniające posiadacza niepełnego weksla do jego uzupełnienia oraz zawiera istotne elementy takie, jak maksymalną wysokość sumy wekslowej i terminy płatności. Weksel towary Weksel finansowy

19 Terminy płatności weksla za okazaniem (at sight) w ciągu określonego czasu po okazaniu ( days after sight) w określonym czasie po wystawieniu weksla ( days after date) w oznaczonym dniu

20 Indos Inaczej żyro, przeniesienie praw własności do papieru wartościowego (weksel, czek) przez oświadczenie osoby, która go posiada, że ustępuje ona swoje prawa innej osobie. Osoby stosunku prawnego: indosant osoba, która odstępuje prawa z dokumentu innej osobie indosatariusz osoba nabywająca te prawa FORMY INDOSU: Indos imienny (zupełny) Indos in blanco Indos na okaziciela

21 Dyskonto weksli Spieniężenie przed terminem płatności w banku. Kupno przez bank weksla przed terminem płatności, po potrąceniu odsetek za czas pozostały do wykupienia (płatności weksla), według stopy zwanej stopą dyskonta. Redyskonto zbycie przed bank komercyjny otrzymanych weksli in blanco do banku centralnego; nabycie przez bank centralny zdyskontowanych weksli po potrąceniu odsetek redyskontowych.

22 Dyskonto weksli d = (R P) R 360 n 100% O = d R n % Kkw = R O kp Kkw = R 1 d n % kp d stopa dyskontowa R wartość nominalna weksla (cena wykupu weksla) P wartość bieżąca (cena zakupu weksla) n czas wykupu weksla w dniach O kwota odsetek dyskontowych Kkw kwota kredytu wekslowego kp koszty prowizyjne

23 Protest wekslowy Regres gdy dłużnik wekslowy odmawia zapłaty zobowiązania. Poszukiwanie zwrotne posiadacz weksla dochodzi roszczeń od wszystkich poprzedników wekslowych (indosantów, poręczycieli awalistów, wystawcy). Protest akt publiczny, sporządzany przez notariusza w terminie przewidzianym prawem.

24 Czek a weksel Podobieństwa Są to bezwarunkowe formy płatności W obu kwota wyrażona jest cyfrowo i słownie Zawsze jest trasant, trasat i remitent Różnice Weksel jest narzędziem kredytu, a czek musi mieć pokrycie Weksel wystawiany jest na konkretną osobę, czek może być na okaziciela Weksel może być przedstawiony trasatowi do akceptacji, czek nie jest akceptowany Weksel nie jest odwołalny, czek możemy anulować

25 Inkaso Jednolite Reguły dot. Inkasa (publikacja MIH nr 522) Uniform Rules for Collections (URC ) Postępowanie banków z dokumentami ( ), przeprowadzone zgodnie z otrzymanymi instrukcjami, w celu: 1. uzyskania zapłaty i/lub akceptu, lub, 2. wydania dokumentów w zamian za zapłatę i/lub w zamian za akcept, lub, 3. wydania dokumentów na podstawie innych ustaleń i warunków.

26 Inkaso Forma płatności w handlu zagranicznym, realizowana za pomocą tzw. zlecenia inkasowego, skierowanego przez eksportera do banku. Na podstawie tego zlecenia bank wydaje dokumenty reprezentujące towar importerowi w zamian za zapłatę (lub zaakceptowanie traty ciągnionej na tę osobę), bez prawa uprzedniego zbadania towaru przez importera.

27 Inkaso Strony inkasa: Zleceniodawca (eksporter) uruchamia procedurę Bank zleceniodawcy (bank przekazujący) Bank inkasujący Bank prezentujący (bank importera) Płatnik (importer) Dokumenty, które importer przekazuje do banku: Finansowe: czeki, weksle Handlowe: faktury, listy przewozowe

28 Schemat płatności inkasem dokumentowym EKSPORTER podawca 1. Przekazanie dok. handl. do inkasa (zlecenie inkasowe) 6. Zapłata BANK EKSPORTERA Bank przekazujący Kontrakt Dostawca IMPORTER Płatnik 4a. Przekazanie dokumentów w zamian za zapłatę 4b. Zapłata za dokumenty BANK IMPORTERA Bank prezentujący 2. Przekazanie dokumentów handlowych wraz z instrukcją inkasową do banku importera 3. Potwierdzenie otrzymania instrukcji inkasowej 5. Informacja o zapłacie (zapłata)

29 Elementy instrukcji inkasowej Dane banku przekazującego (np. pełną nazwę, adres pocztowy i S.W.I.F.T., numery telefoniczne, faksowe itd.) Dane zleceniodawcy (pełna nazwa, adres pocztowy i inne numery teleadresowe) Dane płatnika (jak w przypadku zleceniodawcy) Dane banku prezentującego (jak w przypadku banku przekazującego) Kwoty i waluty do zainkasowania Dołączone dokumenty (wraz z ich liczbą) Ustalenia i warunki, na podstawie których zapłata lub akcept ma nastąpić Koszty do pobrania Odsetki do pobrania (ze wskazaniem stopy procentowej, okresu naliczania odsetek, bazy kalkulacji 360/365 dni) Sposoby zapłaty i zawiadomienia o niej Postępowanie w przypadku braku zapłaty Miejsce prezentacji dokumentów

30 Charakter zobowiązania banku O ile inkaso nie jest w jakikolwiek sposób gwarantowane to banki nie ponoszą odpowiedzialności za wypłacalność importera. Banki opowiadają jedynie za należyte wykonanie swoich obowiązków wynikających z instrukcji. Banki nie mają obowiązku podejmowania jakiegokolwiek działania w związku z towarami, do których odnosi się inkaso dokumentowe. Dotyczy to również obowiązku ubezpieczania i magazynowania tych towarów

31 Charakter zobowiązania banku Banki nie przyjmują jakiejkolwiek odpowiedzialności czy zobowiązania za formę, dostateczną liczbę, dokładność, autentyczność, dokładność, fałszerstwo lub skuteczność prawną dotyczącą dokumentów. Banki nie ponoszą też odpowiedzialności za: straty wynikające z opóźnienia powiadomienia lub zaginięcia dokumentów trakcie ich przekazywania przerwy w działalności spowodowane siłą wyższą rozruchami zamieszkami wewnętrznymi powstaniami lub wojnami, czy innymi przyczynami pozostającymi pod ich kontrolą strajkami i lokautami

32 Prezentacja Postępowanie, za pomocą, którego bank ten udostępnia dokumenty reprezentujące towar do dyspozycji płatnika. Powinna odbyć się zgodnie z załączoną instrukcją określającą dokładny czas, w ciągu którego ma być podjęte przez płatnika jakiekolwiek działanie. W przypadku dokumentów finansowych, wtedy bank: Jeśli wymagany akcept bezzwłocznie przedłożyć dokumenty do akceptu Jeżeli określony jest termin zapłaty przedłożyć dokumenty nie później niż we właściwym terminie zapłaty

33 Rodzaje inkasa Inkaso dokumentowe w banku prezentowane są tylko dokumenty handlowe (faktury, listy przewozowe), ale mogą być dołączone dokumenty finansowe (czeki, weksle). Inkaso finansowe (proste, czyste) w banku prezentowane są tylko dokumenty finansowe.

34 Rodzaje inkasa Inkaso gotówkowe C/D (ang. cash against payment) Inkaso dokumentowe gotówkowe D/P (ang. documents against payment) Inkaso akceptacyjne D/A (ang. documents against acceptance) Inkaso z akceptem po zapłacie (Akcept D/P) Inkaso gwarantowane Inkaso kapitańskie Inkaso spedytorskie

35 Akredytywa Jednolite Zwyczaje i Praktyka Dotyczące Akredytyw Dokumentowych dokument MIH nr 600 (Uniform Customs and Practice for Documentary Credits UCP ) aktualny Jednolite Zwyczaje i Praktyka Dotyczące Akredytyw Dokumentowych dokument MIH nr 500 (Uniform Customs and Practice for Documentary Credits UCP ) Suplement do Jednolitych Zwyczajów i Praktyk Dotyczących Akredytyw Dokumentowych dla Prezentacji Elektronicznej (Supplement to the Uniform Customs and Practice for Documentary Credits for Electronic Presentation eucp) - eucp v 1.1 aktualny Międzynarodowe Praktyki Dotyczące Standby Publikacja Międzynarodowej Izby Handlowej nr 590 (International Standby Practices ISP 98) aktualny

36 Akredytywa jakiekolwiek porozumienie, niezależnie od tego jak zostało nazwane lub opisane, które jest nieodwołalne, które definiuje zobowiązanie banku do honorowania właściwej prezentacji. Honorowanie oznacza: zapłatę za okazaniem, jeśli akredytywa taką płatność przewiduje, zobowiązanie się do zapłaty w odroczonym terminie, jeśli akredytywa płatność taką przewidywała i dokonać płatności w przewidywanym terminie, akceptowanie weksli ciągnionych przez beneficjenta oraz płatność w terminie, jeśli akredytywa przewidywała akceptację. (art. 2 UCP )

37 Akredytywa Pisemne zobowiązanie banku, który ją otworzył na zlecenie i zgodnie z instrukcjami zleceniodawcy (importera), do zapłacenia lub zabezpieczenia zapłaty beneficjentowi akredytywy (eksporterowi) określonej sumy. Dokonanie tej wpłaty nastąpi wówczas, gdy beneficjent udowodni przedłożonymi przez niego dokumentami, że zostały dopełnione wszystkie warunki, od których akredytywa uzależnia zapłatę oraz przedłoży te dokumenty w okresie ważności akredytywy. Strony: Zleceniodawca (importer), Bank otwierający, Beneficjent (eksporter) i ewentualnie bank pośredniczący.

38 Schemat płatności akredytywą dokumentową EKSPORTER Beneficjent 6. Zapłata za dokumenty 4. Przekazanie przez eksportera dokumentów 3. Awizowanie akredytywy i jej potwierdzenie BANK EKSPORTERA Bank pośredniczący Kontrakt Dostawca IMPORTER Zleceniodawca 1. Zlecenie otwarcia akredytywy i opłaty prowizyjne 7. Przekazanie dokumentów uprawniających do towaru 8. Potrącenie należności z rachunku klienta BANK IMPORTERA Bank otwierający 2. Otwarcie akredytywy i poinformowanie o tym banku eksportera 5. Przekazanie dokumentów do banku importera 6. Zapłata za dokumenty

39 Charakter zobowiązania banku Bak przejmuje ryzyko transakcyjne Dokonanie zapłaty na rzecz lub zlecenie beneficjenta Upoważnienie innego banku do zapłaty Upoważnienie innego banku do negocjacji dokumentów Zobowiązanie banku stanowi zapłata sumy określonej w akredytywie pod względem wysokości i rodzaju waluty lub jej zabezpieczenie. Zapłata jest uzależniona od spełnienia przez beneficjenta zawartych w niej warunków, a niespełnienie chociaż jednego powoduje zawieszenie zobowiązania banku. Bank występuje jako instytucja zaufania publicznego.

40 Cechy charakterystyczne akredytywy 1. Akredytywa dokumentowa ma charakter autonomiczny (jako zobowiązanie banku, który ją otworzył). 2. Wykonanie zobowiązań wynikłych z akredytywy następuje po dostarczeniu do banku wymaganych dokumentów, a nie po faktycznym wydaniu przedmiotu umowy. 3. Badanie dokumentów dostarczonych do banku polega na stwierdzeniu, czy wydają się być one zgodne z wymaganiami akredytywy.

41 Rodzaje akredytywy Akredytywa odwołalna Akredytywa nieodwołalna Niepotwierdzona tylko bank importera daje gwarancję wypłaty Potwierdzona obydwa banki gwarantują wypłatę

42 Rodzaje akredytywy Akredytywa gotówkowa Akredytywa dyskontowa Akredytywa gwarancyjna Akredytywa akceptacyjna

43 Rodzaje akredytywy Akredytywa przenośna Akredytywa rewolwingowa Kumulowana Niekumulowana Akredytywa wiązana Akredytywa zaliczkowa Akredytywa z czerwoną klauzulą bank importera i potwierdzający są zobowiązane do wypłacenia beneficjentowi zaliczki na przyszłą dostawę Akredytywa z zieloną klauzulą wymaga dodatkowego zabezpieczenia w postaci np. kwitu składowego Akredytywa standby

44 Akredytywa Wykonanie akredytywy może być uzależnione od przedstawienia innych dokumentów niż faktura. Mogą to być: konosament morski / oceaniczny niezbywalny morski list przewozowy konosament czarterowy dokumenty transportowe lądowe i lotnicze pokwitowania pocztowe dokumenty spedytorskie dokumenty ubezpieczeniowe

45 Akredytywa zastosowanie Następuje nawiązanie kontaktów handlowych na nowych rynkach lub z nowymi partnerami. W przeszłości były problemy z wykonywaniem przez importera terminowych płatności i innych zobowiązań, co naruszyło zaufanie stron. Jest niestabilna sytuacja polityczno-ekonomiczna kraju importera. Często zmienia się środowisko prawne kraju importera. Kontrahenci preferują bezpieczną formę rozliczeń.

46 UCP 600 zmiany definicje i interpretacje pojęć i sformułowań, którymi posługuje się akredytywa (ilości towaru, terminy, ceny) akredytywa w swej istocie jest nieodwołalnym zobowiązaniem banku, nawet jeśli w jej treści nie ma tego słowa skrócono i sprecyzowany maksymalny termin sprawdzania dokumentów przez bank do 5 dni bankowych; na eksporterze ciąży również obowiązek zachowania terminów złożenia dokumentów transportowych bank akceptuje tylko czyste dokumenty transportowe (clean on board) podpisy składane na dokumentach transportowych muszą wskazywać w jakim są charakterze przewoźnika, kapitana, agenta czy czarterującego

47 eucp akredytywa elektroniczna FORMATY DOKUMENTÓW Używany, gdy jest mowa o danych (rekordach) elektronicznych, prezentacji w miejscu określonym jako adres elektroniczny (mailowy) czy zawarty jest podpis elektroniczny. W tekście akredytywy musi być określone, w jakim formacie dane elektroniczne będą prezentowane. Przykład: Jeśli tekst akredytywy przewiduje format *.pdf to nie można dokonać prezentacji dokumentów w innym formacie np. *.rtf, *.doc, *.xls, *.pps (niezależnie od oprogramowania wykorzystywanego do wytworzenia danych plików)

48 eucp akredytywa elektroniczna RYZYKO PREZENTACJI ELEKTRONICZNEJ Przy wyborze formatu dokumentów elektronicznych należy brać pod uwagę ryzyko komunikacji z wykorzystaniem dostępu do internetu. Jeśli prezentacja dotyczy dokumentów elektronicznych to muszą być przedstawione dokumenty elektroniczne, jeśli natomiast zarówno dokumentów elektronicznych, jak i papierowych należy je przedłożyć, co więcej nie muszą one być dostarczone w tym samym terminie (ale muszą być dostarczone w terminie ważności akredytywy).

49 eucp akredytywa elektroniczna DOSTARCZENIE ELEKTRONICZNE NA SERWER Jeśli dokumenty napływają etapami (np. w kolejnych mailach) to beneficjent musi zaznaczyć, że właściwa prezentacja będzie dokonana po napłynięciu wszystkich dokumentów (niezależnie od formy) wymaganych w treści akredytywy. Jeśli w momencie dostarczenia bank jest otwarty, ale jego system komputerowy nie jest w stanie przyjąć korespondencji elektronicznej (transmisji) (np. w związku z przerwą w pracy serwera) bank uważa się za zamknięty. W takim przypadku termin dostarczenia/prezentacji i/lub datę ważności przedłuża się, bez konsekwencji dla beneficjenta, do następnego dnia bankowego (roboczego), w którym bank będzie w stanie transmisję (korespondencję) przyjąć.

50 eucp akredytywa elektroniczna AUTENTYFIKACJA Bardzo ważna jest możliwość autentyfikacji (poświadczenia autentyczności) dostarczonego dokumentu elektronicznego. Autentyfikacja może nastąpić np. poprzez umieszczenie w dokumencie hyperlinku do zewnętrznego serwisu autoryzacyjnego. Niedostępność tego systemu w trakcie autoryzacji traktować należy jako niezgodność dokumentu.

51 eucp akredytywa elektroniczna BADANIE DOKUMENTÓW Brak możliwości zbadania dokumentu lub danego formatu nie może być podstawą odmowy uznania dokumentu przez banku (zarówno otwierający, jak i potwierdzający). Termin na zbadanie dokumentów rozpoczyna się następnego dnia bankowego po otrzymaniu kompletu wymaganych dokumentów wraz z odpowiednią notyfikacją. Bank może odmówić realizacji i musi poinformować o tym stronę, jeśli nie otrzyma od niej w ciągu 30 dni jakiejkolwiek instrukcji zwraca dokumenty papierowe, ale elektroniczne może pozostawić nie ponosząc jakiejkolwiek odpowiedzialności z tego tytułu.

52 Inkaso a Akredytywa Do wad akredytywy z perspektywy importera zalicza się: Brak dostatecznego zabezpieczenia przed niedostarczeniem towaru przez eksportera Blokadę środków finansowych, ze względu na potrzebę przekazania bankowi zabezpieczenia W przypadku zaciągnięcia kredytu na akredytywę koszty Brak kontroli nad właściwym wykonaniem kontraktu Do wad akredytywy z perspektywy eksportera zalicza się: Skomplikowana procedura płatności Wysokie opłaty bankowe Uciążliwość czynności operacyjnych przygotowanie i przekazanie dokumentów

53 Inkaso a Akredytywa Do wad inkasa z perspektywy importera zalicza się: Możliwe wcześniejsze nadejście dokumentów niż towaru (problem kontroli jakości) Brak możliwości kontroli terminu wysyłki Do wad inkasa z perspektywy eksportera zalicza się: Ryzyko braku płatności przez importera (zobowiązanie własne importera)

54 Inkaso a Akredytywa Instrument Eksporter Importer Akredytywa Inkaso 1/ minimalizacja ryzyka handlowego, np. poprzez odmowę zapłaty po odbiorze towaru 2/ pewność otrzymania zapłaty za dostarczony towar, nawet w przypadku niewypłacalności kontrahenta 3/ wprowadzenie zmian do treści akredytywy wymaga zgody wszystkich jej stron 4/ możliwość dyskontowania akredytyw w przypadku akredytyw z odroczonym terminem płatności 1/ jest pewny, że importer nie uzyska dokumentów przed zapłatą lub akceptacją (traty) 2/ może wybrać bank inkasujący,w przypadku inkasa D/A może zdyskontować weksel we własnym banku 1/ zapłata następuje jedynie za dokumenty spełniające wymogi akredytywy 2/ może określić wykaz niezbędnych dokumentów, po przekazaniu których następuje zapłata 3/ wśród wymaganych dokumentów może znaleźć się certyfikat kontroli jakości co eliminuje ryzyko otrzymania wadliwego towaru 4/ akredytywa staje się instrumentem uzyskania kredytu na sfinansowanie importu 5/ jest zabezpieczony przez nieuzasadnioną wypłatą 1/ podejmuje decyzje o zapłacie lub akceptacji traty 2/ ma możliwość zapłaty wekslem terminowym 3/ istnieje możliwość sprzedaży towaru przed terminem płatności

55 Akredytywa standby Nieodwołalne, niezależne, dokumentowe i wiążące z chwilą otwarcia zobowiązanie (bez potrzeby jego wyraźnego stwierdzenia). Zobowiązanie banku do zapłaty sumy na pierwsze wezwanie beneficjenta. Standby jako gwarancja w formie akredytywy zastępuje najczęściej gwarancję płatności, dobrego wykonania lub zwrotu zaliczki, spłaty kredytu. Standby musi zawierać w swojej treści datę wygaśnięcia.

56 Rodzaje standby akredytywa standby handlowa służąca do zabezpieczenia płatności w obrocie gospodarczym akredytywa standby dobrego wykonania umowy dla zabezpieczenia zobowiązań innych niż zapłata za kontrakt akredytywa standby zwrotu zaliczki akredytywa standby przetargowa wykorzystywana jako forma wadium przetargowego akredytywa standby regwarantująca wystawiana jako dodatkowe zabezpieczenie istniejącej już akredytywy akredytywa standby finansowa jako zabezpieczenie zwrotu kredytu akredytywa standby asekuracyjna zabezpiecza zobowiązania z tytułu asekuracji lub reasekuracji

57 Gwarancja bankowa Jednolite Reguły dotyczące Gwarancji Kontraktowych Publikacja Międzynarodowej Izby Handlowej w Paryżu nr (ICC Uniform Rules for Contract Guarantees UPC ) Jednolite Reguły dotyczące Gwarancji Płatnych na Żądanie Publikacja Międzynarodowej Izby Handlowej w Paryżu nr (ICC Uniform Rules for Demand Guarantees UPC ) Jednolite Reguły dotyczące Gwarancji Płatnych na Żądanie Publikacja Międzynarodowej Izby Handlowej w Paryżu nr (ICC Uniform Rules for Demand Guarantees UPC ) aktualne

58 Gwarancja Każde zobowiązanie płatnicze banku, instytucji ubezpieczeniowej czy osoby fizycznej lub prawnej do zapłaty sumy pieniężnej po wypełnieniu przez beneficjenta określonych czynności prawnych. W szczególności gwarancją bankową jest zobowiązanie podjęte przez bank na podstawie zlecenia klienta lub innego banku do zapłacenia określonej sumy pieniężnej beneficjentowi. Celem jest zabezpieczenie wykonania umowy. Strony: Zleceniodawca, na którego wniosek bank udziela gwarancji Beneficjent gwarancji Bank udzielający gwarancji

59 Elementy listu gwarancyjnego Preambuła nazwy stron, które zawarły między sobą umowę, której dotyczy gwarancja, datę, numer, wartość przedmiotu umowy oraz termin i sposób jej zawarcia. Przedmiot gwarancji oraz zakres zobowiązania banku bank zobowiązuje się do wykonania świadczenia pieniężnego o określonej wysokości na określonych wcześniej warunkach, jeżeli zleceniodawca nie wywiąże się z świadczenia będącego przedmiotem gwarancji. Warunki, w jakich zobowiązanie wynikające z gwarancji będzie wymagalne zgłoszenie, że zleceniodawca nie wykonał objętego gwarancją świadczenia, a w praktyce powinien przedstawić określone w gwarancji dokumenty np. wyrok sądu arbitrażowego. Określenia terminu początku i wygaśnięcia zobowiązania tzn. okres, w którym działa zobowiązanie banku udzielającego gwarancji.

60 Treść gwarancji W gwarancji można umieścić dodatkowe zapisy, np. : klauzulę redukcyjną na mocy, której zobowiązanie gwaranta będzie ulegało proporcjonalnej redukcji w wyniku spłat zobowiązań przez dłużnika klauzulę formy zapłaty (identyfikacyjną) określa konieczność przedłożenia wezwania do zapłaty klauzulę nakazującą zwrot gwarancji po upływie jej ważności klauzulę udokumentowania roszczenia jakie dokumenty należy przedłożyć dla realizacji gwarancji (gwarancje warunkowe dokumentowe) klauzulę zapłaty na pierwsze żądanie klauzulę wykonania przez beneficjenta określonych czynności np. określa tryb domagania się realizacji gwarancji klauzulę odwołalności jeśli pojawi się w tekście gwarancji gwarant może ją odwołać przed upływem terminu ważności klauzulę zakazującą wprowadzania zmian w tekście gwarancji klauzulę określającą przyczyny wygaśnięcia gwarancji

61 Rodzaje gwarancji Podział z punktu widzenia podmiotu, którego gwarancja dotyczy: gwarancje kontraktowe udzielane za zobowiązania eksportera gwarancje przetargowe gwarancje właściwego wykonania kontraktu gwarancje zwrotu zaliczki gwarancje płatnicze udzielane za zobowiązania importera gwarancje wpłaty zaliczki gwarancje zabezpieczające zapłatę za dokumenty a vista gwarancje zabezpieczające spłatę kredytu kupieckiego gwarancje zabezpieczające terminową spłatę kredytu bankowego gwarancje spłat rat leasingowych gwarancje otwarcia akredytywy gwarancje udzielenia poręczenia wekslowego

62 Rodzaje gwarancji Podział z punktu widzenia przedmiotu zobowiązania (1): gwarancja przetargowa (wadialna) gwarancja właściwego wykonania kontraktu gwarancja zwrotu zaliczki zapłaty za dostawę towaru lub wykonania usługi gwarancji dokonania płatności gwarancji otwarcia akredytywy gwarancji zabezpieczających zapłatę dokumentów przesłanych do inkasa gwarancji awalizowania weksli zabezpieczających udzielenie przez bank gwarantujący poręki wekslowej gwarancje zabezpieczające eksporterowi terminową zapłatę należności kredytowych

63 Rodzaje gwarancji Podział z punktu widzenia przedmiotu zobowiązania (2): Celne, zaliczamy do nich: gwarancje celne za firmy realizujące kontrakty inwestycyjne za granicą gwarancje za importerów zabezpieczające zapłatę należności celnych gwarancje zapłaty należności celnych od towarów zagranicznych sprzedawanych w składach konsygnacyjnych i komisowych gwarancje zabezpieczające należności od towarów przewożonych w tranzycie Ubezpieczeniowe Gwarancje z innych tytułów, zaliczamy do nich: gwarancja pod ułatwienia kredytowe za granicą gwarancja za brakujący konosament gwarancja za linię lotniczą lub armatora statku zabezpieczająca zapłatę należności za korzystanie z usług lub dostaw w portach lotniczych i morskich

64 Rembursy międzybankowe Jednolite Reguły dla Rembursów Międzybankowych Publikacja MIH nr 725 (AKTUALNE) (ang. The Uniform Rules for Bankto-Bank Reimbursements under Documentary Credits, ICC Publication No. 725 URR ) Jednolite Reguły dla Rembursów Międzybankowych Publikacja MIH nr 525 (ang. The Uniform Rules for Bank-to-Bank Reimbursements under Documentary Credits, ICC Publication No. 525 URR )

65 Rembursy międzybankowe Świadczenie zwrotne dotyczące pokrycia kosztów działania na zlecenie innego podmiotu. Zobowiązanie rembursowe (ang. reimbursement undertaking) oddzielne, nieodwołalne zobowiązanie banku rembursującego, wystawione na podstawie upoważnienia wystawionego przez bank otwierający na rzecz innego banku upoważnionego do prowadzenia rozliczeń z tytułu akredytywy (lub gwarancji). Istotą rembursu są relacje występujące pomiędzy trzema bankami: Otwierającym (ang. issuing bank) Rembursującym (ang. reimbuirsing bank) Żądającym (ang. claiming bank)

66 Rembursy międzybankowe Bank otwierający instytucja otwierająca akredytywę i jednocześnie wystawiająca tzw. upoważnienie rembursowe (ang. reimbursement authorization). Działa ono na podobnej zasadzie, jak zlecenie otwarcia akredytywy. Bank rembursujący bank poinstruowany lub/i upoważniony do dokonania rembursu stosownie do upoważnienia wydanego przez bank otwierający. Bank żądający ponosi wydatki związane z otwartą przez bank otwierający akredytywą i w związku z tym jest upoważniony do żądania zwrotu nakładów od banku rembursującego. Dokonywane jest to na podstawie tzw. żądania rembursowego (ang. rembuirsement claim).

67 Rodzaje rembursów międzybankowych Ze względu na treść zobowiązania można wskazać: remburs nieodwołalny bank rembursujący nie może bez zgody innych uczestników relacji zmienić treści zobowiązania remburs odwołalny bank rembursujący może samodzielnie dokonywać zmian w treści zobowiązania i nawet samodzielnie zamknąć remburs

68 Rodzaje rembursów międzybankowych Ze względu na sposób zabezpieczenia środków: remburs potwierdzony gdy bank rembursujący realizuje płatności niezależnie od tego czy bank otwierający przekazał mu odpowiednie środki wówczas płatności realizuje ze środków własnych remburs niepotwierdzony bank rembursujący realizuje płatności, tylko wtedy, gdy otrzyma odpowiednie środki z banku otwierającego

69 Rodzaje rembursów międzybankowych Ze względu na bank rembursujący: remburs bezpośredni gdy bank rembursujący to jednocześnie bank otwierający remburs pośredni gdy bank rembursujący i otwierający to dwa różne banki

70 Upoważnienie rembursowe Upoważnienie powinno zawierać: dane identyfikujące akredytywę jej walutę i kwotę kwoty dodatkowych płatności i ich tolerancję, jeśli takowe przewidziano nazwę banku żądającego lub dla akredytyw ogólnodostępnych informację, że jakikolwiek bank może złożyć żądanie stronę ponoszącą koszty stron (banku żądającego i rembursującego) Gdy następuje rozliczenie za pomocą traty dodatkowo: termin płatności traty nazwę trasanta stronę odpowiedzialną za akcept i opłaty dyskontowe

71 Zobowiązanie rembursowe Zobowiązanie rembursowe (remburs) powinno zawierać: warunki i informacje o charakterze zobowiązania dane identyfikujące akredytywę i nazwę banku otwierającego walutę i kwotę upoważnienia rembursowego kwoty płatne dodatkowo i ich tolerancję, jeśli takie przewidziano ostateczny termin na prezentację żądania rembursowego (uwzględniający odroczone płatności) stronę pokrywającą opłatę za wystawienie rembursu (o ile nie jest nią bank otwierający) koszty banku rembursującego (o ile występują), które będą potrącone z żądanej kwoty

72 Polecenie wypłaty Otrzymane od banku zagranicznego zlecenie dokonania wypłaty bezpośrednio na rzecz osoby prawnej lub fizycznej albo dokonania przelewu na jej rachunek. Formy: Uwarunkowana importer (zleceniodawca) warunkuje dokonanie wypłaty od przedłożenia przez eksportera (beneficjenta) określonych dokumentów Bezwarunkowa Gotówkowa Przez doręczenie czeku W formie przelewu (POLECENIE PRZELEWU)