Układ Słoneczny. Juliusz Domański
|
|
- Aneta Stachowiak
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Układ Słoneczny Juliusz Domański Do 1610 roku Układ Słoneczny stanowiły Słońce, Ziemia z Księżycem oraz 5 gwiazd błądzących (planet). Widoczne niekiedy na niebie komety bardzo długo uważano za zjawiska atmosferyczne (wyziewy atmosfery). Dopiero Tycho de Brahe ( ) wykazał, że kometa z roku 1577 znajdowała się w odległości większej niż Księżyc. Z kolei Edmund Halley wysunął przypuszczenie, że przynajmniej część z nich pojawia się okresowo. Sprawdziło się to dla komety z lat 1456, 1531, 1607 i Przyjęte założenia potwierdziły się w pełni, kometa pojawiła się w 1758 roku. Później została nazwana kometą Halleya. Poza planetami (i ewentualnymi kometami) miała być tylko bliżej nieokreślona sfera gwiazd stałych. Odległości planet od Słońca obliczył już Kopernik (a także inni badacze). Jednak były to odległości względne, wyrażone w odległościach Ziemia Słońce. Największa kątowa odległość Wenus od Słońca wynosi 46 o. Kierunki Ziemia Wenus i Wenus Słońce tworzą wówczas kąt prosty (rys. 1). Jak widać: r W = r Z. sin 46 o = 1 j.a.. 0,719 = 0,719 j.a. (j.a. jednostka astronomiczna to odległość Ziemia Słońce) Rys. 1 Odległość Merkurego od Słońca obliczono w ten sam sposób. Odległości planet zewnętrznych obliczono nieco inaczej, wykorzystując dwa inne szczególne położenia planet. Kwadratura Marsa występuje 106 dni po opozycji. Okres obiegu Ziemi wokół Słońca wynosi 365 dni, Marsa 687 dni (rys. 2). Jaka jest odległość Słońca od Marsa? Promień wodzący Ziemi zakreśla w ciągu 106 dni kąt a = 360 o. 106/365 = 104,5 o. Promień wodzący Marsa kąt b = 55,5 o. r M rz rz 1 j.a. cos( ) cos,, a b j.a. Rys. 2 Strona 1 Dokument został pobrany z serwisu.
2 Fot. 1 W obu przypadkach były to odległości względne. Klucz do znalezienia odległości bezwzględnych stanowiło wyznaczenie odległości Ziemia Słońce. Zadanie to okazało się niezwykle trudne. Co prawda próbę tę podjął już w III wieku p.n.e. Arystarch, jednak wyznaczona przez niego odległość była ok. 20 razy mniejsza od rzeczywistej. Odległość tę udało się ustalić dopiero w 1672 roku dzięki jednoczesnemu wyznaczeniu położenia Marsa z dwóch różnych, odległych miejsc (Paryż i Cayenne w Ameryce Południowej). Dopiero wówczas zorientowaliśmy się w prawdziwych rozmiarach Układu. A są one, w naszej skali, olbrzymie. Przelot ze Słońca do najdalszej planety układu, Neptuna, samolotem naddźwiękowym Concorde lecącym z szybkością 2150 km/h trwałby prawie 240 lat! Jednak jest to bardzo niewiele, jeśli porównamy tę odległość z odległością do najbliższej nam gwiazdy Proxima Centauri. Światło tej gwiazdy, poruszając się z zawrotną szybkością km/s, dociera na Ziemię dopiero po ponad 4 latach! Zbudowanie lunety pozwoliło Galileuszowi na dostrzeżenie 4 największych satelitów Jowisza, nazywanych często księżycami galileuszowymi. Było to pierwsze powiększenie liczby ciał tworzących Układ Słoneczny. Dziś znamy 63 księżyce Jowisza. Galileusz zaobserwował też dziwne wybrzuszenia na Saturnie. Swoje odkrycia opisał w niewielkiej książeczce Siderus Nuncius już w marcu 1610 roku. Dziś wiemy, że jest to układ pierścieni. Pierścienie mają też Jowisz i Uran. Dopiero w 1781 roku W. Herschel, dysponując dość przyzwoitym teleskopem (fot. 1), odkrywa kolejną planetę o nazwie Uran. W 1801 roku G. Piazzi odkrywa niewielką planetę (Ceres) między orbitami Marsa i Jowisza. Z czasem okazuje się, że jest tam znacznie więcej małych ciał. Układ Słoneczny wzbogaca się o pas planetoid. Dziś znamy ich ok Jedna z nich, odkryta w 1990 roku, otrzymała nazwę Woszczyk od nazwiska toruńskiego astronoma. Rok 1846 rok odkrycia Neptuna to prawdziwy triumf mechaniki niutonowskiej. Zobaczył go J. Galle prawie dokładnie w miejscu obliczonym przez J. Leverriera (i niezależnie J. Adamsa). O wrażeniu, jakie to odkrycie wywarło nie tylko na astronomach i fizykach, może świadczyć list F. Chopina do rodziny. Zacytujmy fragment : Zapewne już wiecie o planecie nowej pana Leverrier. Leverrier, uważając pewne nieregularności w planecie Uranus, przypisał to innej planecie, jeszcze nieznanej, której opisał odległość, kierunek, wielkość, słowem wszystko... Co za tryumf dla nauki, żeby rachunkiem dojść do odkrycia podobnego. W 1877 roku A. Hall zauważa dwa małe księżyce Marsa Deimosa i Phobosa. W 1930 C. Tombaugh odkrywa dziewiątą planetę układu Plutona. Na odkrycie jego satelity, Charona, musieliśmy poczekać aż do roku Rok 1977 przynosi kolejną niespodziankę [1], [2]. Na 10 marca przewidywano zakrycie gwiazdy SAO przez planetę Uran. Miało być ono widoczne z południowej półkuli (z rejonu Oceanu Indyjskiego). Ponieważ obserwacja zakrycia może dostarczyć istotnych danych o atmosferze planety, przygotowano się do wykonania pomiarów. W tym celu z Perth w Australii wystartowało Latające Obserwatorium Astronomicznne (Kuiper Airborne Observatory KAO) należące do NASA (fot. 2). Na pokładzie samolotu C-141 znajdował się m.in. 36-calowy (ok. 90 cm) teleskop, oczywiście żyroskopowo stabilizowany. Zasadniczym przeznaczeniem KAO są obserwacje w podczerwieni, w zakresie długości fal od 1 mm do 1000 mm. Bardzo silną absorbcję w tym zakresie powodują Strona 2 Dokument został pobrany z serwisu.
3 atmosferyczne pasma cząsteczek wody, tlenu i ozonu. Jeśli jednak wyniesiemy instrumenty na odpowiednią wysokość, wpływ atmosfery ziemskiej staje się minimalny. Fot. 2 Na pokładzie KAO pomiarami zajmowała się grupa astronomów z Cornell University. Obserwacje prowadzono w stratosferze na wysokości ok m. W rejonie lotu zakrycie miało nastąpić o 20h52m. Pomiary polegały na rejestracji prądu fotomnożnika zainstalowanego w ognisku teleskopu. O 20h11m43s samopiszący miernik zarejestrował stromy, kilkusekundowy spadek sygnału. Spowodowało to sprawdzenie dokładności śledzenia Urana i stanu zachmurzenia nieba. Postanowiono nieprzerwanie kontrolować układ śledzący, odciążając nieco tym samym Adamsa, czyli zainstalowany na pokładzie komputer. Podczas następnych 14 minut zarejestrowano 4 dalsze, nieco płytsze spadki sygnału (rys. 3). Wywołało to zainteresowanie, zdziwienie, a w końcu entuzjazm całej grupy. Podjęto próby formułowania hipotez mających wyjaśnić zaobserwowane zjawiska. Jedna z nich mówiła o przysłanianiu gwiazdy przez pierścienie Urana. Postanowiono to sprawdzić. Zakrycie gwiazdy rozpoczęło się o 20h52m i trwało 25 minut. Plan lotu przewidywał natychmiastowy powrót do Perth. Kontynuowano jednak obserwacje do 22h17m, gdy pojaśnienie nieba uniemożliwiło skuteczną pracę fotomnożników. W tym czasie zarejestrowano również 5 wtórnych zakryć. Stało się jasne odkryto pierścienie Urana. Kolejna seria odkryć nastąpiła dzięki misji [3], [4] Voyagerów ( ), uruchomieniu orbitalnego teleskopu Huble a (1990) i teleskopu Kecka (1992). Uzyskano potwierdzenie istnienia pierścieni Urana, odkryto pierścienie u Jowisza i Neptuna, znacznie wydłużyła się lista znanych satelitów planet. Jowisz ma Rys. 3 Strona 3 Dokument został pobrany z serwisu.
4 63 księżyce, Saturn 60, Uran 27, Neptun 13. Bardzo wiele informacji o Jowiszu i Saturnie oraz ich satelitach uzyskaliśmy dzięki misji Voyagerów. Jeszcze w 1950 roku G. Kuiper wysunął przypuszczenie, że za orbitą Plutona może istnieć pas planetoid podobny do znanego od dawna pasa między orbitami Marsa i Jowisza. Ta hipoteza istniała do roku 1992, gdy teleskop Kecka wykrył niewielki obiekt w tym rejonie. Szybko nastąpiły dalsze odkrycia. Dziś znamy już ok takich obiektów (rys. 4). Rys. 4 Fot. 3 Niedawno (marzec 2010 r.) polscy astronomowie, korzystając z największego polskiego teleskopu o średnicy 1,3 m (fot. 3) stojącego w Obserwatorium Las Campanas w Chile, odkryli 3 kolejne obiekty. Największy z nich 2010 EK139 ma średnicę ok km. Dokładniejszych badań tego regionu dokona wysłana w 2006 roku sonda New Horizons. Dotrze ona do Plutona w 2015, a w latach będzie badać pas Kuipera. Przypuszcza się, że może on zawierać nawet obiektów. Układ Słoneczny znacznie powiększył swoje rozmiary. Jedna z transplutonowych planetoid Eris, okazała się nawet nieco większa od Plutona. Sprowokowało to astronomów do wprowadzenia pewnych zmian. W sierpniu 2006 roku Międzynarodowa Unia Astronomiczna zdegradowała Plutona do klasy planet karłowatych (nazwa tymczasowa). Do tej klasy zaliczono też Ceres (z pasa planetoid między orbitami Marsa i Jowisza). Być może do Układu Słonecznego zaliczymy też hipotetyczny Obłok Oorta. Według sformułowanej przez Jana Oorta hipotezy w odległości od 300 do j.a. od Słońca rozciąga się obłok wypełniony przez drobne ciała (o średnicach rzędu kilometrów). Strona 4 Dokument został pobrany z serwisu.
5 Niekiedy siły pływowe pobliskich gwiazd wytrącają z obłoku taką bryłkę i kierują ją w stronę Słońca. Jeśli przechodzi ona dostatecznie blisko Słońca, widzimy ją jako kometę. Niewątpliwie najsłynniejszą kometą jest kometa Halleya (fot. 4) o okresie obiegu 76 lat. W czasie ostatniego przejścia w pobliżu Słońca w 1986 roku zbliżyła się do niej sonda Giotto, wykonała szereg zdjęć i podstawowych badań. Większość komet pojawia się w okolicy Słońca jednorazowo. Niekiedy jednak siły grawitacyjne tak zmieniają orbitę komety, że staje się ona stałym elementem Układu Słonecznego. Nazywamy je kometami okresowymi. Jest ich ok Fot. 4 Fot. 5 Dziś Układ Słoneczny liczy już kilkaset tysięcy obiektów. Ponadto, jeśli w pełni potwierdzi się istnienie obłoku Oorta, ich liczba może się nawet podwoić. Są to co prawda w większości obiekty bardzo małe, ale wiele z nich może stanowić zagrożenie dla Ziemi. Oddziaływania grawitacyjne często zmieniają orbity małych ciał i może dojść do ich zderzenia z którąś z planet. Nie tak dawno oglądaliśmy takie zderzenie. Jedno z małych ciał (kometa o średnicy zaledwie kilku kilometrów) zostało przechwycone przez Jowisza i stało się na krótko jego satelitą. Następnie w polu grawitacyjnym planety zostało rozerwane na 6 części i skierowane na kurs zderzeniowy. 16 lipca 1994 roku obserwowano z Ziemi kolejne 6 kolizji (fot. 6). Wiemy, że wiele podobnych zderzeń przytrafiło się w przeszłości Ziemi. Bardzo dobrze znany jest krater w Arizonie (fot. 5). Ma on 1200 m średnicy i 200 m głębokości. Powstał prawdopodobnie ok lat temu na skutek uderzenia meteorytu żelaznego o średnicy ok. 50 m. 30 czerwca 1908 roku niezidentyfikowana bryła (prawdopodobnie kometa) uderzyła Fot. 6 w tajgę w głębi Rosji. Drzewa zostały powalone w promieniu ok. 40 km. Jeden z najsłynniejszych kraterów, znany jako Chicxulub, to olbrzymie zagłębienie w powierzchni Ziemi mające 180 kilometrów średnicy. Znajduje się ono na północnym krańcu półwyspu Jukatan w Meksyku i jest uważane za ślad po upadku komety lub planetoidy o średnicy 10 kilometrów. Niektórzy sądzą, że zmiany klimatyczne wywołane tym uderzeniem były przyczyną wyginięcia dinozaurów oraz innych zwierząt lądowych i morskich. Strona 5 Dokument został pobrany z serwisu.
6 Znamy jeszcze kilka kraterów o zbliżonych rozmiarach. Większość śladów podobnych katastrof została skutecznie zatarta przez procesy erozyjne i tektoniczne. Powierzchnia Księżyca, na której procesy erozyjne nie występują, jest wprost upstrzona kraterami różnych rozmiarów (fot. 7). Przeważająca część z nich powstała bardzo dawno, w początkowym okresie formowania się Układu Słonecznego, gdy większe globy łatwo przechwytywały materiał niewykorzystany przy tworzeniu się planet. Fot. 7 Wiemy już, że 13 kwietnia 2029 roku planetoida Apophis, obiekt o średnicy 320 m, przeleci w odległości km od Ziemi, a więc odległości bliskiej tej, na której krąży wiele satelitów telekomunikacyjnych. Jej następne przejście w pobliżu Ziemi w 2036 roku będzie jeszcze bliższe i dziś nie możemy wykluczyć jej zderzenia z Ziemią. Na szczęście mamy już środki prawdopodobnie pozwalające na zepchniecie planetoidy z kursu zderzeniowego. Na koniec warto sobie uświadomić, jak pusty jest nasz układ. W tym celu można wykonać (lub przynajmniej zaprojektować) model układu w przyjętej skali. Dla przykładu niech modelem Słońca będzie zegar słoneczny stojący na pl. Rapackiego w centrum Torunia (rys. 5). Ma on średnicę 3,5 m. W tej skali Merkurego w postaci kulki o średnicy 1,2 cm należy umieścić w odległości 145 m od zegara. Wenus to kulka o średnicy 3 cm w odległości 270 m. Ziemię w postaci nieco większej kulki o średnicy 3,2 cm umieszczamy w odległości prawie 380 m. Teraz kolej na Marsa. Będzie to kulka o średnicy zaledwie 1,7 cm położona w odległości 570 m. Jowisz będzie kulą o średnicy 35 cm ustawioną w odległości ok. 2 km (rys. 6). Z kulą o średnicy 29 cm Saturn musimy odejść na odległość 3,6 km. Urana, niewielką kulę o średnicy 14 cm, wynosimy Rys. 5 już poza miasto na odległość 7,2 km od zegara. I wreszcie Neptun, kulka o średnicy 12 cm, w odległości ponad 11 km. Być może gdzieś między orbitami Marsa i Jowisza warto jeszcze rozsypać garść pyłu i kilka ziarenek piasku (pas planetoid). I to już wszystko w olbrzymiej kuli o średnicy 11 km. Podobny model, w nieco innej skali zbudowali Szwedzi. Modelem Słońca jest w nim kulisty budynek Globe Arena w Sztokholmie o średnicy 85 m. Strona 6 Dokument został pobrany z serwisu.
7 Rys. 6 Inny model przedstawia program Skala.exe. Modelem Słońca jest w nim kopuła toruńskiego planetarium o średnicy 23 m. Program oblicza też średnice i odległości planet w innej, wybranej przez nas skali. Można go pobrać z naszej witryny. Literatura [1] Domański J., Entdeckung von Uranusringen, Astronomie in der Schule, 5/1979. [2] Domański J., Experiments in astronomy lessons, Newsletter, IUA 5/80. [3] Domański J., Niezwykła misja, Fizyka w Szkole, 3/1991. [4] Domański J., Astronomia i grawitacja, ZDN, Toruń Strona 7 Dokument został pobrany z serwisu.
Ciała drobne w Układzie Słonecznym
Ciała drobne w Układzie Słonecznym Planety karłowate Pojęcie wprowadzone w 2006 r. podczas sympozjum Międzynarodowej Unii Astronomicznej Planetą karłowatą jest obiekt, który: znajduje się na orbicie wokół
Bardziej szczegółowoRuchy planet. Wykład 29 listopada 2005 roku
Ruchy planet planety wewnętrzne: Merkury, Wenus planety zewnętrzne: Mars, Jowisz, Saturn, Uran, Neptun, Pluton Ruch planet wewnętrznych zachodzi w cyklu: koniunkcja dolna, elongacja wschodnia, koniunkcja
Bardziej szczegółowoSprawdzian 2. Fizyka Świat fizyki. Astronomia. Sprawdziany podsumowujące. sin = 0,0166 cos = 0,9999 tg = 0,01659 ctg = 60,3058
Imię i nazwisko Data Klasa Wersja A Sprawdzian.. Jedna jednostka astronomiczna to odległość jaką przebywa światło (biegnące z szybkością 300 000 km/h) w ciągu jednego roku. jaką przebywa światło (biegnące
Bardziej szczegółowoW poszukiwaniu nowej Ziemi. Andrzej Udalski Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego
W poszukiwaniu nowej Ziemi Andrzej Udalski Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego Gdzie mieszkamy? Ziemia: Masa = 1 M E Średnica = 1 R E Słońce: 1 M S = 333950 M E Średnica = 109 R E Jowisz
Bardziej szczegółowo1. Obserwacje nieba 2. Gwiazdozbiór na północnej strefie niebieskiej 3. Gwiazdozbiór na południowej strefie niebieskiej 4. Ruch gwiazd 5.
Budowa i ewolucja Wszechświata Autor: Weronika Gawrych Spis treści: 1. Obserwacje nieba 2. Gwiazdozbiór na północnej strefie niebieskiej 3. Gwiazdozbiór na południowej strefie niebieskiej 4. Ruch gwiazd
Bardziej szczegółowoPiotr Brych Wzajemne zakrycia planet Układu Słonecznego
Piotr Brych Wzajemne zakrycia planet Układu Słonecznego 27 sierpnia 2006 roku nastąpiło zbliżenie Wenus do Saturna na odległość 0,07 czyli 4'. Odległość ta była kilkanaście razy większa niż średnica tarcz
Bardziej szczegółowoUkład Słoneczny Układ Słoneczny
Fizyka i Chemia Ziemi Układ Słoneczny we Wszechświecie Układ Słoneczny cz. 1 T.J. Jopek jopek@amu.edu.pl IOA UAM 1 2 Układ Słoneczny Układ Słoneczny stanowią: Układ Planetarny Słońce, planety, Obłok Oorta
Bardziej szczegółowoUkład Słoneczny. Powstanie Układu Słonecznego. Dysk protoplanetarny
Układ Słoneczny Powstanie Układu Słonecznego Układ Słoneczny uformował się około 4,6 mld lat temu w wyniku zagęszczania się obłoku materii składającego się głównie z gazów oraz nielicznych atomów pierwiastków
Bardziej szczegółowoPrezentacja. Układ Słoneczny
Prezentacja Układ Słoneczny Układ Słoneczny Układ Słoneczny układ planetarny składający się ze Słońca i powiązanych z nim grawitacyjnie ciał niebieskich. Ciała te to osiem planet, 166 znanych księżyców
Bardziej szczegółowoUkład słoneczny, jego planety, księżyce i planetoidy
Układ słoneczny, jego planety, księżyce i planetoidy Układ słoneczny składa się z ośmiu planet, ich księżyców, komet, planetoid i planet karłowatych. Ma on około 4,6 x10 9 lat. W Układzie słonecznym wszystkie
Bardziej szczegółowoWszechświat w mojej kieszeni. Układ Słoneczny. Gloria Delgado Inglada. 4 No. 4. Instytut Astronomii UNAM, Meksyk
Wszechświat w mojej kieszeni Układ Słoneczny 4 No. 4 Gloria Delgado Inglada Instytut Astronomii UNAM, Meksyk Powstawanie Układu Słonecznego Układ Słoneczny składa się ze Słońca i wszystkich ciał niebieskich
Bardziej szczegółowoETAP II. Astronomia to nauka. pochodzeniem i ewolucją. planet i gwiazd. na wydarzenia na Ziemi.
ETAP II Konkurencja I Ach te definicje! (każda poprawnie ułożona definicja warta jest aż dwa punkty) Astronomia to nauka o ciałach niebieskich zajmująca się badaniem ich położenia, ruchów, odległości i
Bardziej szczegółowoGranice Układu Słonecznego. Marek Stęślicki IA UWr
Granice Układu Słonecznego Marek Stęślicki IA UWr Podstawowe pojęcia jednostka astronomiczna [AU] (odl. Ziemia - Słońce) 1 AU = 150 mln km płaszczyzna orbity ekliptyka Skala jasności orbita 1m 2m 3m 4m
Bardziej szczegółowoWszechświat w mojej kieszeni. Układ Słoneczny. Gloria Delgado Inglada. 4 No. 4. Instytut Astronomii UNAM, Meksyk
Wszechświat w mojej kieszeni Układ Słoneczny 4 No. 4 Gloria Delgado Inglada Instytut Astronomii UNAM, Meksyk 2 Układ Słoneczny składa się ze Słońca i wszystkich ciał niebieskich podróżujących wokół niego:
Bardziej szczegółowoPlan wykładu. Mechanika Układu Słonecznego
Mechanika nieba Marcin Kiraga: kiraga@astrouw.edu.pl 30 godzin wykładu + 30 godzin ćwiczeń wykłady poniedziałki godzina 13:15 ćwiczenia poniedziałki godzina 15:15 Warunki zaliczenia ćwiczeń: prace domowe
Bardziej szczegółowoFizyka i Chemia Ziemi
Fizyka i Chemia Ziemi Temat 4: Ruch geocentryczny i heliocentryczny planet T.J. Jopek jopek@amu.edu.pl IOA UAM Układ Planetarny - klasyfikacja. Planety grupy ziemskiej: Merkury Wenus Ziemia Mars 2. Planety
Bardziej szczegółowoUkład Słoneczny. Pokaz
Układ Słoneczny Pokaz Rozmiary planet i Słońca Orbity planet Planety typu ziemskiego Merkury Najmniejsza planeta U.S. Brak atmosfery Powierzchnia podobna do powierzchni Księżyca zryta kraterami część oświetlona
Bardziej szczegółowoUkład Słoneczny. Szkoła Podstawowa Klasy IV VI Doświadczenie konkursowe nr 2
Szkoła Podstawowa Klasy IV VI Doświadczenie konkursowe nr 2 Rok 2019 1. Wstęp teoretyczny Wszyscy ludzie zamieszkują wspólną planetę Ziemię. Nasza planeta, tak jak siedem pozostałych, obiega Słońce dookoła.
Bardziej szczegółowoGrawitacja - powtórka
Grawitacja - powtórka 1. Oceń prawdziwość każdego zdania. Zaznacz, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub, jeśli jest A. Jednorodne pole grawitacyjne istniejące w obszarze sali lekcyjnej jest wycinkiem centralnego
Bardziej szczegółowoKONKURS ASTRONOMICZNY
SZKOLNY KLUB PRZYRODNICZY ALTAIR KONKURS ASTRONOMICZNY ETAP PIERWSZY 1. Jakie znasz ciała niebieskie? Gwiazdy, planety, planety karłowate, księŝyce, planetoidy, komety, kwazary, czarne dziury, ciemna materia....
Bardziej szczegółowoOpozycja... astronomiczna...
Opozycja... astronomiczna... Pojęcie opozycja bez dodatków ją bliżej określających jest intuicyjnie zrozumiałe. Wyraz ma swoją etymologię łacińską - oppositio i oznacza przeciwstawienie. Przenosząc to
Bardziej szczegółowoPlan wykładu. Mechanika układów planetarnych (Ukł. Słonecznego)
Mechanika nieba Marcin Kiraga: kiraga@astrouw.edu.pl 30 godzin wykładu + 30 godzin ćwiczeń wykłady poniedziałki - godzina 15:15 ćwiczenia wtorki - godzina 12:15 Warunki zaliczenia ćwiczeń: prace domowe
Bardziej szczegółowoJaki jest Wszechświat?
1 Jaki jest Wszechświat? Od najmłodszych lat posługujemy się terminem KOSMOS. Lubimy gry komputerowe czy filmy, których akcja rozgrywa się w Kosmosie, na przykład Gwiezdne Wojny. Znamy takie słowa, jak
Bardziej szczegółowoPlan wykładu. Mechanika układów planetarnych (Ukł. Słonecznego)
Mechanika nieba Marcin Kiraga: kiraga@astrouw.edu.pl 30 godzin wykładu + 30 godzin ćwiczeń wykłady poniedziałki - godzina 13:15 (w sytuacjach awaryjnych 17:15) ćwiczenia wtorki - godzina 10:15 (jutro 01.03
Bardziej szczegółowoKsiężyc to ciało niebieskie pochodzenia naturalnego.
2b. Nasz Księżyc Księżyc to ciało niebieskie pochodzenia naturalnego. Obiega on największe ciała układów planetarnych, tj. planeta, planeta karłowata czy planetoida. W niektórych przypadkach kiedy jest
Bardziej szczegółowoEgzamin maturalny z fizyki i astronomii 5 Poziom podstawowy
Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 5 Poziom podstawowy 14. Kule (3 pkt) Dwie małe jednorodne kule A i B o jednakowych masach umieszczono w odległości 10 cm od siebie. Kule te oddziaływały wówczas
Bardziej szczegółowoPROSZĘ UWAŻNIE SŁUCHAĆ NA KOŃCU PREZENTACJI BĘDZIE TEST SPRAWDZAJĄCY
PROSZĘ UWAŻNIE SŁUCHAĆ NA KOŃCU PREZENTACJI BĘDZIE TEST SPRAWDZAJĄCY RUCH OBROTOWY ZIEMI Ruch obrotowy to ruch Ziemi wokół własnej osi. Oś Ziemi jest teoretyczną linią prostą, która przechodzi przez Biegun
Bardziej szczegółowoOdkryj planety naszego Układu Słonecznego W ciągu 90 minut przez wszechświat Na wycieczkę między Ehrenfriedersdorf i Drebach
Odkryj planety naszego Układu Słonecznego W ciągu 90 minut przez wszechświat Na wycieczkę między Ehrenfriedersdorf i Drebach układ planetarny - Sonnensystem Układ Słoneczny układ planetarny składający
Bardziej szczegółowoSprawdzian Na rysunku przedstawiono siłę, którą kula o masie m przyciąga kulę o masie 2m.
Imię i nazwisko Data Klasa Wersja A Sprawdzian 1. 1. Orbita każdej planety jest elipsą, a Słońce znajduje się w jednym z jej ognisk. Treść tego prawa podał a) Kopernik. b) Newton. c) Galileusz. d) Kepler..
Bardziej szczegółowoUkład Słoneczny Pytania:
Układ Słoneczny Pytania: Co to jest Układ Słoneczny? Czy znasz nazwy planet? Co jeszcze znajduje się w Układzie Słonecznym poza planetami? Co to jest Układ Słoneczny Układ Słoneczny to układ ciał niebieskich,
Bardziej szczegółowoSkala jasności w astronomii. Krzysztof Kamiński
Skala jasności w astronomii Krzysztof Kamiński Obserwowana wielkość gwiazdowa (magnitudo) Skala wymyślona prawdopodobnie przez Hipparcha, który podzielił gwiazdy pod względem jasności na 6 grup (najjaśniejsze:
Bardziej szczegółowoAstronomia. Znając przyspieszenie grawitacyjne planety (ciała), obliczyć możemy ciężar ciała drugiego.
Astronomia M = masa ciała G = stała grawitacji (6,67 10-11 [N m 2 /kg 2 ]) R, r = odległość dwóch ciał/promień Fg = ciężar ciała g = przyspieszenie grawitacyjne ( 9,8 m/s²) V I = pierwsza prędkość kosmiczna
Bardziej szczegółowoJak zmieni się wartość siły oddziaływania między dwoma ciałami o masie m każde, jeżeli odległość między ich środkami zmniejszy się dwa razy.
I ABC FIZYKA 2018/2019 Tematyka kartkówek oraz zestaw zadań na sprawdzian - Dział I Grawitacja 1.1 1. Podaj główne założenia teorii geocentrycznej Ptolemeusza. 2. Podaj treść II prawa Keplera. 3. Odpowiedz
Bardziej szczegółowoFizyka i Chemia Ziemi
Fizyka i Chemia Ziemi Temat 3: Układ Słoneczny cz. 2 T.J. Jopek jopek@amu.edu.pl IOA UAM 2012-01-26 T.J.Jopek, Fizyka i chemia Ziemi 1 Układ Słoneczny Układ Słoneczny stanowią: Układ Planetarny Słońce,
Bardziej szczegółowo( W.Ogłoza, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Pracownia Astronomiczna)
TEMAT: Analiza zdjęć ciał niebieskich POJĘCIA: budowa i rozmiary składników Układu Słonecznego POMOCE: fotografie róŝnych ciał niebieskich, przybory kreślarskie, kalkulator ZADANIE: Wykorzystując załączone
Bardziej szczegółowoLiceum dla Dorosłych semestr 1 FIZYKA MAŁGORZATA OLĘDZKA
Liceum dla Dorosłych semestr 1 FIZYKA MAŁGORZATA OLĘDZKA Temat 6 : JAK ZMIERZONO ODLEGŁOŚCI DO KSIĘŻYCA, PLANET I GWIAZD? 1) Co to jest paralaksa? Eksperyment Wyciągnij rękę jak najdalej od siebie z palcem
Bardziej szczegółowoKontrola wiadomości Grawitacja i elementy astronomii
Kontrola wiadomości Grawitacja i elementy astronomii I LO im. Stefana Żeromskiego w Lęborku 15 października Kartkówka w klasie IA - 20 minut Grupa 1 1 Wykonaj rysunek ilustrujący sposób wyznaczania odległości
Bardziej szczegółowoZadania do testu Wszechświat i Ziemia
INSTRUKCJA DLA UCZNIA Przeczytaj uważnie czas trwania tekstu 40 min. ). W tekście, który otrzymałeś są zadania. - z luką - rozszerzonej wypowiedzi - zadania na dobieranie ). Nawet na najłatwiejsze pytania
Bardziej szczegółowoAstronomiczny elementarz
Astronomiczny elementarz Pokaz dla uczniów klasy 5B Szkoły nr 175 Agnieszka Janiuk 25.06.2013 r. Astronomia najstarsza nauka przyrodnicza Stonehenge w Anglii budowla z okresu 3000 lat p.n.e. Starożytni
Bardziej szczegółowoWstęp do astrofizyki I
Wstęp do astrofizyki I Wykład 10 Tomasz Kwiatkowski 8 grudzień 2010 r. Tomasz Kwiatkowski, Wstęp do astrofizyki I, Wykład 10 1/36 Plan wykładu Wyznaczanie mas ciał niebieskich Gwiazdy podwójne Optycznie
Bardziej szczegółowoProjekt instalacji astronomicznych w miejscach publicznych Krakowa
Polska: www.astronomia2009.pl Małopolska: www.as.up.krakow.pl/2009 Projekt instalacji astronomicznych w miejscach publicznych Krakowa W grudniu 2007 podczas 62 zgromadzenia Ogólnego ONZ postanowiono, Ŝe
Bardziej szczegółowoKonkurs Astronomiczny Astrolabium IV Edycja 26 kwietnia 2017 roku Klasy I III Gimnazjum Test Konkursowy
Instrukcja Zaznacz prawidłową odpowiedź. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna. Czas na rozwiązanie testu wynosi 60 minut. 1. 11 kwietnia 2017 roku była pełnia Księżyca. Pełnia w dniu 11 kwietnia będzie
Bardziej szczegółowoZapisy podstawy programowej Uczeń: 2. 1) wyjaśnia cechy budowy i określa położenie różnych ciał niebieskich we Wszechświecie;
Geografia listopad Liceum klasa I, poziom rozszerzony XI Ziemia we wszechświecie Zapisy podstawy programowej Uczeń: 2. 1) wyjaśnia cechy budowy i określa położenie różnych ciał niebieskich we Wszechświecie;
Bardziej szczegółowoPodstawy fizyki sezon 1 VII. Pole grawitacyjne*
Podstawy fizyki sezon 1 VII. Pole grawitacyjne* Agnieszka Obłąkowska-Mucha WFIiS, Katedra Oddziaływań i Detekcji Cząstek, D11, pok. 111 amucha@agh.edu.pl http://home.agh.edu.pl/~amucha * Resnick, Halliday,
Bardziej szczegółowoZ wizytą u Plutona. W poszukiwaniu nowych horyzontów. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN
Z wizytą u Plutona. W poszukiwaniu nowych horyzontów. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN A co jest za tą górą, zakrętem, morzem? Jak wygląda Świat? Mapa świata z roku
Bardziej szczegółowoKonkurs Astronomiczny Astrolabium V Edycja 29 kwietnia 2019 roku Klasy IV VI Szkoły Podstawowej Odpowiedzi
Instrukcja Zaznacz prawidłową odpowiedź. W każdym pytaniu tylko jedna odpowiedź jest poprawna. Liczba punktów przyznawanych za właściwą odpowiedź na pytanie jest różna i uzależniona od stopnia trudności
Bardziej szczegółowopobrano z serwisu Fizyka Dla Każdego - http://fizyka.dk - zadania fizyka, wzory fizyka, matura fizyka
4. Pole grawitacyjne. Praca. Moc.Energia zadania z arkusza I 4.8 4.1 4.9 4.2 4.10 4.3 4.4 4.11 4.12 4.5 4.13 4.14 4.6 4.15 4.7 4.16 4.17 4. Pole grawitacyjne. Praca. Moc.Energia - 1 - 4.18 4.27 4.19 4.20
Bardziej szczegółowoAplikacje informatyczne w Astronomii. Internet źródło informacji i planowanie obserwacji astronomicznych
Aplikacje informatyczne w Astronomii Internet źródło informacji i planowanie obserwacji astronomicznych Planowanie obserwacji ciał Układu Słonecznego Plan zajęć: planety wewnętrzne planety zewnętrzne systemy
Bardziej szczegółowoPlan wykładu i ćwiczeń.
Mechanika nieba Marcin Kiraga: kiraga@astrouw.edu.pl 30 godzin wykładu + 30 godzin ćwiczeń wykłady poniedziałki - godzina 15:15 ćwiczenia wtorki - godzina 10:15 Warunki zaliczenia ćwiczeń: prace domowe
Bardziej szczegółowoUkład słoneczny. Rozpocznij
Układ słoneczny Rozpocznij Planety układu słonecznego Mapa Merkury Wenus Ziemia Mars Jowisz Saturn Neptun Uran Sprawdź co wiesz Merkury najmniejsza i najbliższa Słońcu planeta Układu Słonecznego. Jako
Bardziej szczegółowoPoznajemy małe ciała niebieskie Układu Słonecznego.
Plan Pracy Sekcji Astronomicznej w /2015 roku Cel główny: Poznajemy małe ciała niebieskie Układu Słonecznego. Cele pomocnicze: 1. Poznajemy obiekty Układu Słonecznego (US) nie będące planetami komety,
Bardziej szczegółowoPozorne orbity planet Z notatek prof. Antoniego Opolskiego. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN
Pozorne orbity planet Z notatek prof. Antoniego Opolskiego Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN Początek Młody miłośnik astronomii patrzy w niebo Młody miłośnik astronomii
Bardziej szczegółowoZiemia jako planeta w Układzie Słonecznym
Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Ziemia jako planeta w Układzie Słonecznym Data courtesy Marc Imhoff of NASA GSFC and Christopher Elvidge of NOAA NGDC. Image by Craig Mayhew and Robert
Bardziej szczegółowoDyfrakcja to zdolność fali do uginania się na krawędziach przeszkód. Dyfrakcja światła stanowi dowód na to, że światło ma charakter falowy.
ZAŁĄCZNIK V. SŁOWNICZEK. Czas uniwersalny Czas uniwersalny (skróty: UT lub UTC) jest taki sam, jak Greenwich Mean Time (skrót: GMT), tzn. średni czas słoneczny na południku zerowym w Greenwich, Anglia
Bardziej szczegółowoREGULAMIN I WOJEWÓDZKIEGO KONKURSU WIEDZY ASTRONOMICZNEJ KASJOPEJA
REGULAMIN I WOJEWÓDZKIEGO KONKURSU WIEDZY ASTRONOMICZNEJ KASJOPEJA ORGANIZOWANEGO W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM W ROKU SZKOLNYM 2012/2013 DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNZJALNYCH I PONADGIMNAZJALYCH 1 Konkurs z astronomii
Bardziej szczegółowoUkład. Słoneczny. NASA/JPL
Układ NASA/JPL Słoneczny Układ Słoneczny składa się ze Słońca i powiązanych z nim grawitacyjnie ciał. Licząc od Słońca, to: cztery planety skaliste (Merkury, Wenus, Ziemia, Mars), pas planetoid składający
Bardziej szczegółowoElementy astronomii w nauczaniu przyrody. dr Krzysztof Rochowicz Zakład Dydaktyki Fizyki UMK 2011
Elementy astronomii w nauczaniu przyrody dr Krzysztof Rochowicz Zakład Dydaktyki Fizyki UMK 2011 Szkic referatu Krótki przegląd wątków tematycznych przedmiotu Przyroda w podstawie MEN Astronomiczne zasoby
Bardziej szczegółowoCASSINI-HUYGENS NA TYTANIE Najnowsze wyniki...
1 z 37 Tytan A. Odrzywołek CASSINI-HUYGENS NA TYTANIE Najnowsze wyniki... Piątek, 14 stycznia 2005 Próbnik Huygens, wysłany z najdroższej sondy kosmicznej Cassini, wyladował na Tytanie, odległym o ponad
Bardziej szczegółowoZaćmienie Słońca powstaje, gdy Księżyc znajdzie się pomiędzy Słońcem a Ziemią i tym samym przesłoni światło słoneczne.
Zaćmienie Słońca powstaje, gdy Księżyc znajdzie się pomiędzy Słońcem a Ziemią i tym samym przesłoni światło słoneczne. Rodzaje zaćmień Słońca Zaćmienie częściowe Występuje, gdy obserwator nie znajduje
Bardziej szczegółowoMiędzynarodowy Rok Astronomii 2009 luty (Księżyc) Niedziela Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Sobota
Międzynarodowy Rok Astronomii 09 luty (Księżyc) 2 3 4 5 6 Zakrycie gwiazdy Gem przez Księżyc 8 4:00 Merkury oświetlony 9 5:38 maksimum półcieniowego zaćmienia Księżyca 0 2:00 Saturn w koniunkcji z 2 3
Bardziej szczegółowoGdzie jest kometa C/2010 X1 Elenin?
dr Ireneusz Włodarczyk Planetarium Śląskie Chorzów astrobit@ka.onet.pl Aktualizacja 2011-10-24 Gdzie jest kometa C/2010 X1 Elenin? Trwają poszukiwania komety C/2010 X1 Elenin. Kometa, która miała być dobrze
Bardziej szczegółowoBezpłatny dodatek do podręcznika. Pozna. rozp znaj. Obiekty w kosmosie
Bezpłatny dodatek do podręcznika Pozna rozp znaj Obiekty w kosmosie 1 Autor: Weronika Śliwa Objaśnienia znaków użytych w opisach ciał niebieskich czas, w którym światło słoneczne dociera do danego ciała
Bardziej szczegółowo2.Układ Słoneczny. Układ Kopernika - dowody Planety, planety karłowate Pas Planetoid Pas Kuipera Obłok Oorta
2.Układ Słoneczny Układ Kopernika - dowody Planety, planety karłowate Pas Planetoid Pas Kuipera Obłok Oorta Schemat odbicia światła przez sferyczną kroplę z jednokrotnym wewnętrznym odbiciem. Wykres pokazuje
Bardziej szczegółowoKsiężyce Neptuna. [km] km]
Księżyce Neptuna Księżyce Neptuna Numer Nazwa [mag] Średnica Masa [kg] [km] a [tys. km] T [dni] e I [deg] II Nereida 19.2 340 3.1 *1019 5513.8 360.1 0.751 7.09 III Najada 24.1 58 1.9*1017 48.2 0.294 0.000
Bardziej szczegółowoWędrówki między układami współrzędnych
Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Wędrówki między układami współrzędnych Piotr A. Dybczyński Układ równikowy godzinny i układ horyzontalny zenit północny biegun świata Z punkt wschodu szerokość
Bardziej szczegółowoUkład Słoneczny (nie zachowano proporcji odległości i wielkości obiektów) Prawie cała masa US (99,87%) skupiona jest w centrum układu,tj. w Słońcu.
2a. Układ Słoneczny UKŁAD SŁONECZNY stanowi zespół ciał niebieskich złożony z gwiazdy (Słońce) i związanych z nią siłami grawitacji: planet, księżyców, planetoid, komet, meteoroidów oraz materii międzyplanetarnej.
Bardziej szczegółowoNiebo nad nami Styczeń 2018
Niebo nad nami Styczeń 2018 Comiesięczny kalendarz astronomiczny STOWARZYSZENIE NA RZECZ WIEDZY I ROZWOJU WiR KOPERNIK WWW.WIRKOPERNIK.PL CZARNA 857, 37-125 CZARNA TEL: 603 155 527 E-MAIL: kontakt@wirkopernik.pl
Bardziej szczegółowoUkład Słoneczny układ planetarny składający się ze Słońca i powiązanych z nim grawitacyjnie ciał niebieskich. Ciała te, to osiem planet, 166 znanych
Układ Słoneczny układ planetarny składający się ze Słońca i powiązanych z nim grawitacyjnie ciał niebieskich. Ciała te, to osiem planet, 166 znanych księżyców, pięć planet karłowatych i miliardy małych
Bardziej szczegółowoI KONKURS METEORYTOWY
Imię. Nazwisko. Klasa... Pytania: 1. Układ Słoneczny powstał : a) 450 mln lat temu b) ponad 14 mld lat temu c) 3,2 mld lat temu d) ok. 4,5 mld lat temu I KONKURS METEORYTOWY DLA UCZNIÓW KATOLICKIEGO GIMNAZJUM
Bardziej szczegółowoWyznaczanie długości i szerokości geograficznej z obserwacji astronomicznych.
Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Wyznaczanie długości i szerokości geograficznej z obserwacji astronomicznych. Piotr A. Dybczyński Związek czasu słonecznego z gwiazdowym. Zadanie:
Bardziej szczegółowoUkład Słoneczny. Kamil Ratajczak
Układ Słoneczny Kamil Ratajczak Układ Słoneczny układ planetarny, składający się ze Słońca i powiązanych z nim grawitacyjnie ciał niebieskich. Ciała te, to osiem planet, 166 znanych księżyców, pięć planet
Bardziej szczegółowoInne Nieba. Gimnazjum Klasy I III Doświadczenie konkursowe nr 4
Gimnazjum Klasy I III Doświadczenie konkursowe nr 4 Rok 2017 1. Wstęp teoretyczny Układ Słoneczny jest niezwykle skomplikowanym mechanizmem. Mnogość parametrów przekłada się na mnogość zjawisk, jakie można
Bardziej szczegółowoNasza Galaktyka
13.1.1 Nasza Galaktyka Skupisko ok. 100 miliardów gwiazd oraz materii międzygwiazdowej składa się na naszą Galaktykę (w odróżnieniu od innych pisaną wielką literą). Większość gwiazd (podobnie zresztą jak
Bardziej szczegółowoPaździernikowe tajemnice skrywane w blasku Słońca
Październikowe tajemnice skrywane w blasku Słońca Do tej pory zajmowaliśmy się po części opisem nieba nocnego. I to nie powinno dziwić: wszak ta pora nadaje się na obserwacje rozgwieżdżonego nieba. Tymczasem
Bardziej szczegółowoSTYCZEŃ Mgławica Koński Łeb Barnard 33 wewnątrz IC 434 w Orionie Źródło: NASA
Johannes Kepler Teleskop Keplera Mgławica Koński Łeb Barnard wewnątrz IC w Orionie Źródło: NASA STYCZEŃ 0 stycznia hm Ziemia znajduje się najbliżej Słońca w peryhelium. stycznia częściowe zaćmienie Słońca.
Bardziej szczegółowo2.Układ Słoneczny. Układ Kopernika - dowody Planety, planety karłowate Pas Planetoid Pas Kuipera Obłok Oorta
2.Układ Słoneczny Układ Kopernika - dowody Planety, planety karłowate Pas Planetoid Pas Kuipera Obłok Oorta Planety wg starożytnych Z greckiego: dosłownie,,wędrowiec'', w znaczeniu astronomicznym ciało
Bardziej szczegółowoZderzenie galaktyki Andromedy z Drogą Mleczną
Zderzenie galaktyki Andromedy z Drogą Mleczną Katarzyna Mikulska Zimowe Warsztaty Naukowe Naukowe w Żninie, luty 2014 Wszyscy doskonale znamy teorię Wielkiego Wybuchu. Wiemy, że Wszechświat się rozszerza,
Bardziej szczegółowoPDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdffactory
Informacje Neptun ósma i ostatnia planeta Układu Słonecznego. Jej jasność nie przekracza 7,6m. Posiada 13 odkrytych księżyców, spośród których największy jest Tryton. Nazwa tej planety pochodzi od rzymskiego
Bardziej szczegółowoOdległość mierzy się zerami
Odległość mierzy się zerami Jednostki odległości w astronomii jednostka astronomiczna AU, j.a. rok świetlny l.y., r.św. parsek pc średnia odległość Ziemi od Słońca odległość przebyta przez światło w próżni
Bardziej szczegółowoPodziaŁ planet: Zewnętrzne: Wewnętrzne: Merkury. Jowisz. Wenus. Saturn. Ziemia. Uran. Mars. Neptun
UKŁAD SŁONECZNY PodziaŁ planet: Wewnętrzne: Merkury Wenus Ziemia Mars Zewnętrzne: Jowisz Saturn Uran Neptun słońce Słońce jest zwyczajną gwiazdą. Ma około 5 mld lat. Jego temperatura na powierzchni osiąga
Bardziej szczegółowoHistoria myśli naukowej. Ewolucja poglądów związanych z budową Wszechświata. dr inż. Romuald Kędzierski
Historia myśli naukowej Ewolucja poglądów związanych z budową Wszechświata dr inż. Romuald Kędzierski Wszechświat według uczonych starożytnych Starożytny Babilon -Ziemia jest nieruchomą półkulą, która
Bardziej szczegółowoSPRAWDZIAN NR Merkury krąży wokół Słońca po orbicie, którą możemy uznać za kołową.
SPRAWDZIAN NR 1 IMIĘ I NAZWISKO: KLASA: GRUPA A 1. Merkury krąży wokół Słońca po orbicie, którą możemy uznać za kołową. Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Siłę powodującą ruch Merkurego wokół Słońca
Bardziej szczegółowoWenus na tle Słońca. Sylwester Kołomański Tomasz Mrozek. Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego
Wenus na tle Słońca Sylwester Kołomański Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego Instytut Astronomiczny UWr Czym się zajmujemy? uczymy studentów, prowadzimy badania naukowe (astrofizyka
Bardziej szczegółowoS T Y C Z E Ń. Mgławica Kooski Łeb Barnard 33 wewnątrz IC 434 w Orionie Źródło: NASA
Johannes Kepler Teleskop Keplera Mgławica Kooski Łeb Barnard wewnątrz IC w Orionie Źródło: NASA S T Y C Z E Ń 0 stycznia hm Ziemia znajduje się najbliżej Słońca w peryhelium. stycznia częściowe zaćmienie
Bardziej szczegółowoOrbita Hohmanna. Szkoła średnia Klasy I IV Doświadczenie konkursowe 1
Szkoła średnia Klasy I IV Doświadczenie konkursowe 1 Rok 019 1. Wstęp teoretyczny Podróże kosmiczne znacznie różnią się od podróży ziemskich. Na Ziemi podróżujemy między punktami o ustalonym położeniu,
Bardziej szczegółowoFizyka. Kurs przygotowawczy. na studia inżynierskie. mgr Kamila Haule
Fizyka Kurs przygotowawczy na studia inżynierskie mgr Kamila Haule Grawitacja Grawitacja we Wszechświecie Planety przyciągają Księżyce Ziemia przyciąga Ciebie Słońce przyciąga Ziemię i inne planety Gwiazdy
Bardziej szczegółowoRuch obiegowy Ziemi. Ruch obiegowy Ziemi. Cechy ruchu obiegowego. Cechy ruchu obiegowego
Ruch obiegowy Ziemi Ruch obiegowy Ziemi Ziemia obiega Słońce po drodze zwanej orbitą ma ona kształt lekko wydłużonej elipsy Czas pełnego obiegu wynosi 365 dni 5 godzin 48 minut i 46 sekund okres ten nazywamy
Bardziej szczegółowoASTRONOMIA Klasa Ia Rok szkolny 2012/2013
1 ASTRONOMIA Klasa Ia Rok szkolny 2012/2013 NR Temat Konieczne 1 Niebo w oczach dawnych kultur i cywilizacji - wie, jakie były wyobrażenia starożytnych (zwłaszcza starożytnych Greków) na budowę Podstawowe
Bardziej szczegółowoFizyka. Kurs przygotowawczy. na studia inżynierskie. mgr Kamila Haule
Fizyka Kurs przygotowawczy na studia inżynierskie mgr Kamila Haule Grawitacja Grawitacja we Wszechświecie Ziemia przyciąga Ciebie Planety przyciągają Księżyce Słońce przyciąga Ziemię i inne planety Gwiazdy
Bardziej szczegółowoPożegnania. Mapa nieba, miedzioryt, XIX w.
Pożegnania Opustoszałe gniazda bocianie, coraz wcześniejsze zachody Słońca, zimne noce i zmieniające barwy liście na drzewach i krzewach to zapowiedź pory jesiennej pożegnanie pięknego w tym roku gorącego
Bardziej szczegółowoTemat: Elementy astronautyki (mechaniki lotów kosmicznych) asysta grawitacyjna
Temat: Elementy astronautyki (mechaniki lotów kosmicznych) asysta grawitacyjna Załóżmy, że sonda kosmiczna mając prędkość v1 leci w kierunku planety pod kątem do toru tej planety poruszającej się z prędkością
Bardziej szczegółowoEkosfery. Gimnazjum Klasy I III Doświadczenie konkursowe nr 5
Gimnazjum Klasy I III Doświadczenie konkursowe nr 5 Rok 017 1. Wstęp teoretyczny Badanie planet pozasłonecznych (zwanych inaczej egzoplanetami) jest aktualnie jednym z najbardziej dynamicznie rozwijających
Bardziej szczegółowo14R POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII. POZIOM ROZSZERZONY (od początku do grawitacji)
Włodzimierz Wolczyński 14R POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII POZIOM ROZSZERZONY (od początku do grawitacji) Rozwiązanie zadań należy zapisać w wyznaczonych miejscach pod treścią
Bardziej szczegółowoObliczanie głębokości i średnicy krateru na Księżycu
Obliczanie głębokości i średnicy krateru na Księżycu Remigiusz Pospieszyński Obserwatorium Astronomiczne UAM ul. Słoneczna 36, Poznań 17 czerwca 2006 1 Spis treści 1 Wstęp 3 2 Błędy pomiarowe 3 2.1 Niepewność
Bardziej szczegółowoGrawitacja i astronomia, zakres podstawowy test wiedzy i kompetencji ZADANIA ZAMKNIĘTE
Grawitacja i astronomia, zakres podstawowy test wiedzy i kompetencji. Imię i nazwisko, klasa.. data Czas rozwiązywania testu: 40 minut. ZADANIA ZAMKNIĘTE W zadaniach od 1-4 wybierz i zapisz czytelnie jedną
Bardziej szczegółowoNIESKOŃCZONY WSZECHŚWIAT
POWIATOWY KONKURS WIEDZY O KOSMOSIE NIESKOŃCZONY WSZECHŚWIAT POD PATRONATEM STAROSTY SŁAWIEŃSKIEGO Darłowo, 2019 r. REGULAMIN Powiatowego konkursu wiedzy o kosmosie Nieskończony Wszechświat pod patronatem
Bardziej szczegółowoENCELADUS KSIĘŻYC SATURNA. Wojciech Wróblewski Źródło: en.wikipedia.org
ENCELADUS KSIĘŻYC SATURNA Źródło: en.wikipedia.org Wojciech Wróblewski 2017 PODSTAWOWE DANE DOTYCZĄCE ENCELADUSA Odkryty w 1789 r. Przez Williama Herschela Odległość od Saturna (perycentrum): 237378 km
Bardziej szczegółowoSztuczny satelita Ziemi. Ruch w polu grawitacyjnym
Sztuczny satelita Ziemi Ruch w polu grawitacyjnym Sztuczny satelita Ziemi Jest to obiekt, któremu na pewnej wysokości nad powierzchnią Ziemi nadano prędkość wystarczającą do uzyskania przez niego ruchu
Bardziej szczegółowoTajemnice Srebrnego Globu
Tajemnice Srebrnego Globu Teorie powstania Księżyca Księżyc powstał w wyniku zderzenia pra Ziemi z ciałem niebieskim o rozmiarach zbliżonych do ziemskich Ziemia i Księżyc powstały równocześnie, na początku
Bardziej szczegółowoBadania bezpośrednie (np.: sondy kosmiczne, meteoryty itp.) Obserwacje form krajobrazu (budowa i ilość kraterów, wylewy magmy itp.
Dariusz Ślązek Badania bezpośrednie (np.: sondy kosmiczne, meteoryty itp.) Obserwacje form krajobrazu (budowa i ilość kraterów, wylewy magmy itp.) Metody porównawcze pomiędzy poszczególnymi ciałami w naszym
Bardziej szczegółowo