Księżyc ZDJĘCIE: ASTROBAZA W GNIEWKOWIE

Transkrypt

1

2 Księżyc Księżyc czyli nasza satelita. Ciało niebieskie pochodzenia naturalnego, które obiega naszą planetę. Planeta i jej księżyc krążą wokół wspólnego środka masy. W Układzie Słonecznym dotychczas odkryto 176 naturalnych satelitów. ZDJĘCIE: ASTROBAZA W GNIEWKOWIE

3 Cechy Księżyca Promień km Powierzchnia x 10 7 km 2 Średnica równika km Odległość od Ziemi km Gęstość g/cm³ Masa Temp. Powierzchni min. 40K, średnia 250K, maks. 396K Okres obrotu wokół własnej osi d Prędkość obrotu km/h Spłaszczenie 0,0012 Objętość - 2, km 3 Nachylenie osi pomiędzy 3,60 a 6,69 Przyśpieszenie grawitacyjne na równiku m/s 2

4 Budowa Księżyca Budowa wewnętrzna Księżyc składa się z czterech warstw. Pierwsza to skorupa górna tzw. sial. Druga to skorupa dolna tzw. Sima. Następną warstwą jest płaszcz, złożony z piroksenów (krzemianów). Czwartą warstwą jest już jądro, zbudowane z hortenolitu. Schemat na podstawie zdjęć NASA

5 Budowa zewnętrzna Dwie strony Księżyca Skierowana w stronę Ziemi strona Księżyca jest nazywana stroną widoczną, natomiast strona przeciwna niewidoczną. Główną cechą wyróżniającą tę stronę jest prawie całkowity brak mórz księżycowych. Przez cały czas z Ziemi widoczna jest tylko jedna strona Księżyca. Obserwuje się niewielkie odchylenia Księżyca, które pozwalają na obserwowanie z Ziemi około 59% jego powierzchni. WIDOCZNA STRONA NIEWIDOCZNA STRONA ZDJĘCIA: NASA

6 Morza księżycowe Ciemne i nieurozmaicone obszary, które widać gołym okiem na Księżycu, nazywane są morzami księżycowymi. Morza znajdują się na widocznej stronie Księżyca. Zajmują 31% powierzchni, na stronie niewidocznej prawie nie występują. Ostatnio zwraca się uwagę na większą koncentrację pierwiastków radioaktywnych, które produkują ciepło na widocznej półkuli. Obszary zawierające dużą liczbę wulkanów tarczowych i kopuł wulkanicznych znajdują się na terenie mórz półkuli widocznej. ZDJĘCIE: ASTROBAZA W GNIEWKOWIE

7 Wyżyny Jaśniejsze obszary Księżyca nazywane są wyżynami lub górami, ponieważ położone są wyżej niż morza. Kilka największych obszarów górskich na widocznej półkuli znajduje się na obrzeżach ogromnych kraterów meteorytowych. Głównym czynnikiem odróżniającym góry ziemskie od księżycowych jest fakt, że te księżycowe nie powstały w wyniku procesów tektonicznych, a jako efekt zderzeń kosmicznych. ZDJĘCIE: ASTROBAZA W GNIEWKOWIE

8 Kratery uderzeniowe i regolity Kratery uderzeniowe powstają w przypadku zderzenia asteroidy lub komety z powierzchnią ciała niebieskiego. Na podstawie badań zagęszczenia kraterów na poszczególnych obszarach można określić wiek danej powierzchni. Powierzchnia Księżyca pokryta jest warstwą rozdrobnionego pyłu, zwanego regolitem. Morza księżycowe pokryte są generalnie 3-5 m regolitu, podczas gdy warstwa pokrywająca wyżyny osiąga od 10 do 20 m grubości. Głębiej pod regolitem znajduje się warstwa- megaregolit. Pokrywa ta jest znacznie grubsza, sięga dziesiątki kilometrów pod powierzchnię Księżyca. ZDJĘCIE: NASA

9 Fazy Księżyca Fazy są rezultatem oglądania połowy księżyca pod różnymi kątami położeniami Słońca, Ziemi i Księżyca względem siebie. Księżyc przybywający widzimy coraz większą część jego tarczy. Księżyc ubywający widzimy coraz mniejszą część jego tarczy. nów - Księżyca nie widać pierwsza kwadra - widać całą wschodnią połowę tarczy pełnia - widać całą tarcz ostatnia kwadra - widać całą zachodnią połowę tarczy SCHEMAT WG. ZDJĘĆ: NASA

10 Zaćmienie Księżyca Zaćmienie Księżyca zachodzi, gdy Ziemia znajduje się między Słońcem, a Księżycem będącym w pełni i Księżyc wejdzie w stożek cienia Ziemi. Schemat na podstawie zdjęć NASA

11 Rodzaje zaćmienia Księżyca Zaćmienie całkowite ~ Księżyc krążąc dookoła Ziemi przejdzie cały przez stożek cienia całkowitego Ziemi, to promienie słoneczne przez pewien czas w ogóle nie dochodzą bezpośrednio do jego powierzchni. Cała powierzchnia Księżyca jest wtedy ciemna. Zaćmienie częściowe ~ część Księżyca przesunie się przez stożek cienia całkowitego Ziemi. Zaćmienie półcieniowe ~ Księżyc przesunie się tylko przez stożek półcienia Ziemi. WSZYSTKIKE ZDJĘCIA: NASA

12 Ostatnie całkowite zaćmienie Księżyca nastąpiło w dniu 15 czerwca Początek zjawiska nie był widoczny, gdyż wystąpił on przed wschodem Księżyca. W przeważającej części kraju dzięki dobrej pogodzie widoczność była znakomita. Następne całkowite zaćmienie widoczne w całości będzie w Polsce 28 września 2015 roku. ZDJĘCIE: NASA

13 Zaćmienie Słońca Zaćmienie Słońca powstaje, gdy Księżyc znajdzie się pomiędzy Słońcem, a Ziemią i tym samym przesłoni światło słoneczne.

14 Rodzaje zaćmienia Słońca Zaćmienie częściowe ~ występuje, gdy obserwator nie znajduje się blisko przedłużenia linii łączącej Słońce i Księżyc, by znaleźć się całkowicie w cieniu Księżyca, lecz na tyle blisko, że znajduje się w półcieniu. Zaćmienie całkowite ~ występuje, gdy obserwator znajduje się w cieniu Księżyca. W takim przypadku widoczna staje się korona słoneczna. Księżyc przysłania całkowicie powierzchnię Słońca z wyjątkiem korony słonecznej. Na kilka chwil przed całkowitym przesłonięciem Słońca powstaje zjawisko nazywane pierścień z diamentem. Zaćmienie obrączkowe ~ zwane również zaćmieniem pierścieniowym. Występuje wtedy, gdy obserwator znajduje się bardzo blisko przedłużenia linii łączącej Słońce i Księżyc. Dzieje się tak, kiedy Księżyc znajduje się w pozycji najbardziej oddalonej od Ziemi. Zaćmienie hybrydowe ~ zachodzi wówczas, gdy w pewnych miejscach Ziemi to samo zaćmienie jest całkowite, a w innych obrączkowe. Tylko ok. 5% wszystkich zaćmień jest hybrydowych. ZDJĘCIE:NASA

15 Najbliższe częściowe zaćmienia Słońca widoczne z terenów Polski nastąpi 20 marca 2015 roku (zaćmienie częściowe widoczne w całym kraju w godzinach przedpołudniowych).najbliższe obrączkowe zaćmienie widoczne w Polsce nastąpi 13 lipca 2075 roku, natomiast najbliższe całkowite zaćmienie widoczne z terenów Polski dopiero 7 października 2135 roku. ZDJĘCIE:NASA

16 Wyprawy księżycowe Pierwsze loty Apollo rozpoczęły się w roku 1966 bezzałogowe. Podczas lotu Apollo3 wydarzył się wypadek i zginęło 3 astronautów. Lot załogowy odbył się w 1968 roku Apollo 7 okrążył Ziemię. Apollo 8 podążył już w kierunki Księżyca, okrążył go znajdując się od niego w odległości 100 km. Kolejne Apollo9 oraz 10 dokonywały prób lądowania. Lot Apollo 11 rozpoczął się 16 lipca 1969 roku. 21 lipca 1969 roku Edwin Aldrin i Neil Armstrong postawili pierwsze kroki na Księżycu. Spędzili tam 21 i ½ godziny, następnie bezpiecznie wrócili na Ziemię.,,Jeden mały krok dla człowieka, jeden wielki skok dla ludzkości powiedział Neil Armstrong lądując na księżycu. Neil Armstrong

17 NASZA GALERIA ZDJĘCIA WYKONANE PRZEZ ASTROBAZĘ KOPERNIK Wyżyny

18 Pełnia

19 Morza Księżycowe

20 Morza Księżycowe i Wyżyny

21 Kratery Uderzeniowe

22 WYWIADY Wywiad z Panią Justyną studentką fizyki pracującą w Planetarium Toruo Wiktoria: Czym jest dla Pani Księżyc? Justyna: Czym jest dla mnie? Nie wiem nigdy się nad tym nie zastanawiałam. Przede wszystkim jest naturalnym satelitą Ziemi. Wiktoria: Częśd społeczeostwa uważa za fikcję wyprawy na Księżyc. Jaki jest Pani stosunek co do tego? Justyna: Z tego co mówią nam wydarzenia to prawda, np. wyprawa Armstronga. Dowodzi to temu, że człowiek może postawid swoją nogę na Księżycu. Wiktoria: Wierzy Pani, że na Księżycu istnieją rozumne istoty pozaziemskie? Justyna: Nie, nie posunęłabym się do tego. Wiktoria: Co Pani zdaniem warto zobaczyd na Księżycu? Justyna: Na pewno podobnie jak na Ziemi nazwano tam pewne obszary. Są Morza np. Spokoju lub Burz naprawdę piękne nazwy. Oczywiście krater Kopernik jest dużym i bardzo widocznym kraterem, tak samo jak Tycho. Wiktoria: Bierze Pani udział w obserwacjach Księżyca? Justyna: Niestety tylko raz obserwowałam Księżyc przez teleskop, ale czy można to nazwad braniem udziału w obserwacjach Księżyca? Myślę, że niekoniecznie. Wiktoria: Pamięta może Pani przez jaki sprzęt była ta obserwacja prowadzona? Justyna: Niedokładnie, na pewno był to jakiś teleskop. Wiktoria: Jak często podgląda Pani naszego satelitę? Justyna: Bardzo rzadko. Jest to dla mnie pewien kłopot czasowy. Wiktoria: Czy zna Pani jakieś ciekawostki na temat Księżyca? Justyna: Niestety. Nie mogę sobie nic przypomnied. Wiktoria: Czy chciałaby Pani postawid swoją nogę na Księżycu? Justyna: Myślę, że wielu ludzi chciałoby wylecied w kosmos, ale ja jednak wolałabym zostad tutaj, na Ziemi. Wiktoria: Jeszcze jedno pytanie odbiegające od tematu. O co najczęściej pyta publicznośd w Planetarium? Justyna: Gdzie jest toaleta? <śmiech> ale przede wszystkim o Plutona: Czy na pewno jest planetą? Dlaczego nią nie jest?. Tego typu sprawy :)

23 Wywiad z Panem Jerzym Rafalskim Wiktoria: Czym jest dla Pana Księżyc? Jerzy: Księżyc jest dla mnie przede wszystkim świetnym obiektem do obserwacji. Już kiedy byłem dzieckiem zwracałem na niego uwagę, dlatego że był najjaśniejszym obiektem na niebie. Był po prostu dziennym światłem nocą. Nie tylko ludzie lubią obserwować Księżyc, jak wiadomo zwierzęta też się w niego wpatrują. Wiktoria: Część naszego społeczeństwa uważa za fikcję wyprawy na Księżyc. Jaki jest Pański stosunek co to tego? Jerzy: Nie wierzę w to, aby Amerykanie nie byli na Księżycu. Myślę, że zbudowanie studia nagrań i tego wszystkiego na Ziemi tak perfekcyjnie, byłoby chyba trudniejsze niż sam lot na Księżyc. Rzeczywiście, uważam że wiele elementów nie pasuje np. flaga wygląda jakby powiewała na wietrze, a przecież wiadomo, że na Księżycu nie ma atmosfery. Wiktoria: Wierzy Pan, że na Księżycu istnieją rozumne istoty pozaziemskie? Jerzy: Nie, z pewnością nie. Bardzo ciekawe pytanie, bo faktycznie kiedyś w to wierzono. Nawet, znany astronom Kepler myślał, że dziwne twory na powierzchni Księżyca, czyli kratery, które widać nawet przez lornetkę to sztuczne mury otaczające budynki istot pozaziemskich. Teraz jednak wiemy, że jeśli Księżyc nie ma atmosfery nie będzie staniało na nim życie. Wiktoria: Bierze Pan udział w obserwacjach Księżyca? Jerzy: Amatorsko. Nie zajmuję się tym zawodowo. W Planetarium raczej nie obserwujemy Księżyca. Czasami biorę lornetkę, żeby popatrzeć na Księżyc, który co wieczór wygląda inaczej. Wiktoria: Przez jaki sprzęt prowadzi Pan swoje obserwacje? Jerzy: Jak już wspomniałem przez lornetkę, ona naprawdę wystarcza. Można ją zabrać ze sobą gdziekolwiek. Czasami używam też teleskopu. Wiktoria: Jak często podgląda Pan naszego satelitę? Jerzy: Najlepszy czas jest tuż po nowiu. A gdy przychodzi wiosna lub lato wtedy warunki obserwacji są wyśmienite. Wiktoria: Zna Pan jakieś ciekawski na temat Księżyca? Jerzy: Znam ich bardzo wiele. Przede wszystkim gdyby nie było Księżyca nie byłoby nas. Okazuję się, że bardzo wiele zawdzięczamy Księżycowi. Jego brak powodowałby wielkie zmiany temperatur. Tam gdzie mocno zmienia się klimat, nie może istnieć życie. Wiktoria: Chciałby Pan stanąć na Księżycu? Jerzy: Oczywiście! Za pewne jest to jednak nierealne. Jednakże byłoby to niesamowite uczucie. Wiktoria: Mamy jeszcze jedno pytanie odbiegające od tematu. O co najczęściej pyta publiczność w Planetarium? Jerzy: Gdzie jest toaleta? <śmiech> A tak szczerze powiedziawszy to: Czy naprawdę istnieje życie pozaziemskie? to jest chyba najbardziej podstawowe pytanie zadawane nawet przez naukowców. Wiele osób pyta co sądzimy o tym jako astronomowie.

24 ANKIETY

25 UCZNIOWIE Pytanie 1 - Co to jest Księżyc? Odpowiedzi jedyny naturalny satelita Ziemii jedyny sztuczny satelita Ziemii naturalny satelita wszystkich planet znajdujących się w Układzie Słonecznym

26 Pytanie 2 Zaćmienie Księżyca występuje, gdy: Odpowiedzi podczas pełni - gdy Ziemia znajduję się pomiędzy Księżycem a Słońcem podczas nowiu - gdy Księżyc znajduje się pomiędzy Słońcem a Ziemią

27 Pytanie 3- Co sądzi Pan/Pani na temat wypraw na Księżyc? 0 Najczęściej padającymi odpowiedziami były : 0 -są bardzo ważne dla rozwijania naszej wiedzy na temat Księżyca 0 - zdecydowanie jest to prawdziwe zdarzenie, a nie, jak według większości społeczeństwa kłamstwo i mistyfikacja 0 - zagadnienia te są bardzo ciekawe, interesujące

28 Pytanie 4- Czy bierze Pan/Pani udział w obserwacjach Księżyca? Odpowiedzi tak nie

29 Pytanie 5- Jeżeli TAK, to jak często i w jaki sposób? 0 Najczęściej padającymi odpowiedziami były : 0 -działania astro bazy Pytanie 6- Co podoba się Panu/Pani najbardziej podczas prowadzonych obserwacji? 0 Najczęściej padającymi odpowiedziami były : 0 -kratery Pytanie 7- Wymień imiona i nazwiska co najmniej dwóch Polaków, którzy pojawili się na mapie Księżyca Najczęściej padającymi odpowiedziami były : 0 -Maria Skłodowska-Curie 0 - Mikołaj Kopernik

30 Pytanie 8- Z jakich źródeł uzyskuje Pan/Pani informacje na temat Księżyca? Odpowiedzi Internet encyklopedie czasopisma astronomiczne dzieci, rodzice, nauczyciele itp..

31 Pytanie 9- Czy zna Pan/Pani jakieś ciekawostki na temat Księżyca? Odpowiedzi tak nie

32 Pytanie 10- Jeżeli TAK, to jakie? 0 Najczęściej padającą odpowiedzią była : 0 -Widać zawsze tylko jedną stronę Księżyca

33 NAUCZYCIELE Pytanie 1 Co to jest Księżyc? Odpowiedzi jedyny naturalny satelita Ziemii jedyny sztuczny satelita Ziemi Naturalny satelita wszystkich planet znajdujacych się w Układzie Słonecznym

34 Pytanie 2 Zaćmienie Księżyca występuje, gdy: Odpowiedzi podczas pełni - gdy Ziemia znajduje się pomiędzy Księżycem a Słońcem podczas nowiu - gdy Księżyc znajduje się pomiędzy Słońcem a Ziemią

35 Pytanie 3- Co sądzi Pan/Pani na temat wypraw na Księżyc? Najczęściej padającymi odpowiedziami były : 0 -są bardzo ważne dla rozwijania naszej wiedzy na temat Księżyca 0 - zdecydowanie jest to prawdziwe zdarzenie, a nie, jak według większości społeczeństwa kłamstwo i mistyfikacja

36 Pytanie 4- Czy bierze Pan/Pani udział w obserwacjach Księżyca? Odpowiedzi tak nie

37 Pytanie 5- Jeżeli TAK, to jak często i w jaki sposób? Najczęściej padającymi odpowiedziami były : -działania astro bazy -poprzez przyrządy takie jak : -lunety -lornetki -teleskopy Pytanie 6- Co podoba się Panu/Pani najbardziej podczas prowadzonych obserwacji? Najczęściej padającymi odpowiedziami były : 0 -kratery Pytanie 7- Wymień imiona i nazwiska co najmniej dwóch Polaków, którzy pojawili się na mapie Księżyca : Najczęściej padającymi odpowiedziami były : 0 -Maria Skłodowska-Curie 0 - Mikołaj Kopernik

38 Pytanie 8- Z jakich źródeł uzyskuje Pan/Pani informacje na temat Księżyca? Odpowiedzi Internet encyklopedie czasopisma astronomiczne dzieci, rodzice, nauczyciele itp.

39 Pytanie 9- Czy zna Pan/Pani jakieś ciekawostki na temat Księżyca? Odpowiedzi tak nie

40 Pytanie 10- Jeżeli TAK, to jakie? Najczęściej padającymi odpowiedziami były : 0 -Widać zawsze tylko jedną stronę Księżyca 0 -Uczeni wysłali drogą radiową w kosmos liczbę (jej wartość liczbową). Wierzą, że inteligentne istoty spoza Ziemi znają tę liczbę i rozpoznają ich komunikat.

41 Dziękujemy za uwagę! KONIEC