RAPORT. Monitorowanie nadzoru pedagogicznego dyrektora nad realizacją zajęć wychowania fizycznego. Kraków, czerwiec 2015 r.

Transkrypt

1 RAPORT Monitorowanie nadzoru pedagogicznego dyrektora nad realizacją zajęć wychowania fizycznego Opracował: Rafał Pawłowski Wydział Nadzoru Pedagogicznego Kraków, czerwiec 2015 r.

2 Spis treści Przebieg badań i charakterystyka badanej grupy...2 Pytania badawcze...3 Wyniki badań Pytania ogólne...8 System organizowania zajęć wychowania fizycznego w szkołach...9 Alternatywne formy wychowania fizycznego...10 Zajęcia pozalekcyjne...14 Nadzór dyrektora szkoły nad realizacją zajęć z wychowania fiozycznego...16 Realizacja zajęć wychowania fizycznego w klasach I III szkoły podstawowej Wnioski Rekomendacje. 25 Strona 1 z 26

3 Przebieg badań i charakterystyka badanej grupy W prezentowanym Raporcie omawiane są badania zrealizowane w dniach od 27 kwietnia 2015 r. do 11 maja 2015 r. w małopolskich szkołach podstawowych, gimnazjach oraz wszystkich typach szkół ponadgimnazjalnych dla młodzieży. Badania zostały przeprowadzone w oparciu o następujące podstawy prawne: - ustawę z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz z późn. zm.); - rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w prawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.); - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. z 2009r. Nr 168, poz z późn. zm.). - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2007r. Nr 83 poz. 562 z późn. zm.). - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 grudnia 2012 r. w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczyciela, trybu postępowania odwoławczego oraz składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego (Dz. U. z 2012r. poz z późn. zm.). - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2011 r. w sprawie dopuszczalnych form realizacji obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego (Dz. U. z 2011r. Nr 175 poz. 1042). - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz.U. z 2012r. poz. 204). Badania polegały na wypełnieniu przez dyrektorów szkół arkusza monitorowania nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez dyrektorów nad zajęciami wychowania fizycznego, który został umieszczony w Panelu dyrektora na serwerze Kuratorium Oświaty w Krakowie. Arkusz monitorowania zawierał instrukcję, wg której należało go wypełnić. W ankietach umieszczono pytania dotyczące uczniów i oddziałów w szkole, liczby nauczycieli wychowania fizycznego, systemu prowadzenia zajęć z wychowania fizycznego w szkole, prowadzoną formę alternatywnych zajęć wychowania fizycznego, zwolnień z wychowania fizycznego, realizacji pozalekcyjnych zajęć wychowania fizycznego, przeprowadzonych ewaluacji wewnętrznych wraz z określeniem tematów oraz w jakim wymiarze i w jakiej formie zorganizowano w szkole podstawowej zajęcia ruchowe w klasach 1-3. Arkusz został wypełniony przez 2214 dyrektorów szkół (podstawowych, gimnazjów, liceów ogólnokształcących, techników oraz zasadniczych szkół zawodowych). Strona 2 z 26

4 Pytania badawcze: Głównym celem prezentowanych badań było uzyskanie informacji o formach i częstotliwości monitorowania przez dyrektora szkoły zajęć wychowania fizycznego w szkołach podstawowych, gimnazjach oraz szkołach ponadgimnazjalnych funkcjonujących na terenie województwa małopolskiego. Dla potrzeb monitorowania sformułowano następujące pytania badawcze do dyrektorów szkół: 1. Proszę wskazać typ szkoły: szkoła podstawowa, gimnazjum, liceum ogólnokształcące, technikum, zasadnicza szkoła zawodowa. 2. Proszę podać liczbę uczniów w szkole: 3. Proszę podać liczbę oddziałów w szkole: 4. Proszę podać liczbę nauczycieli wychowania fizycznego: 5. W jakim systemie są zorganizowane zajęcia wychowania fizycznego w roku szkolnym 2014/2015 w szkołach podstawowych (klasy 4-6) i gimnazjach? (tylko w systemie klasowo-lekcyjnym) (trzy godziny w systemie klasowo-lekcyjnym, jedna godz. do wyboru przez uczniów) (dwie godziny w systemie klasowo-lekcyjnym, dwie godz. do wyboru przez uczniów) 6. W jakim systemie są zorganizowane zajęcia wychowania fizycznego w roku szkolnym 2014/2015 w szkołach ponadgimnazjalnych? (tylko w systemie klasowo-lekcyjnym) (dwie godziny w systemie klasowo-lekcyjnym, jedna godz. do wyboru przez uczniów) (jedna godzina w systemie klasowo-lekcyjnym, dwie godz. do wyboru przez uczniów) 7. W jakiej formie zorganizowano alternatywne formy zajęć wychowania fizycznego w roku szkolnym 2013/2014? zajęcia sportowe zajęcia sprawnościowo-zdrowotne zajęcia taneczne aktywna turystyka Strona 3 z 26

5 8. W jakiej formie zorganizowano alternatywne formy zajęć wychowania fizycznego w roku szkolnym 2014/2015? zajęcia sportowe zajęcia sprawnościowo-zdrowotne zajęcia taneczne aktywna turystyka 9. W jaki sposób szkoła organizuje zajęcia do wyboru? dostosowała zajęcia do możliwości lokalowych szkoły zorganizowała zajęcia zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami nauczycieli dostosowała zajęcia do zgłoszonych potrzeb i zainteresowań uczniów szkoła nie brała pod uwagę propozycji zajęć do wyboru przedstawionych przez uczniów 10. Inne (jakie?) sposoby organizacji zajęć do wyboru: 11. Ile obserwacji zajęć wychowania fizycznego przeprowadził/a Pan/Pani w: a) roku szkolnym 2013/2014 b) roku szkolnym 2014/ Ile decyzji o zwolnieniu z wychowania fizycznego wydał/a Pan/Pani na podstawie 8 ust. 1 rozporządzenia MEN z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych: a) roku szkolnym 2013/2014 b) roku szkolnym 2014/ Czy w szkole były organizowane zajęcia pozalekcyjne z wychowania fizycznego w roku szkolnym 2013/2014? tak nie 14. Czy w szkole były organizowane zajęcia pozalekcyjne z wychowania fizycznego w roku szkolnym 2014/2015? tak nie 15. Ile godzin zajęć pozalekcyjnych (średnio w tygodniu) prowadzonych było w szkole z wychowania fizycznego (liczymy w godz. zajęć, czyli 45 min to jedna godz.): a) w roku szkolnym 2013/2014 b) w roku szkolnym 2014/2015 Strona 4 z 26

6 16. Ilu uczniów korzystało z zajęć pozalekcyjnych z wychowania fizycznego: a) w roku szkolnym 2013/2014 b) w roku szkolnym 2014/ Czy w roku szkolnym 2013/2014 w szkole prowadzona była ewaluacja wewnętrzna dotycząca wychowania fizycznego? tak nie 18. Czy w roku szkolnym 2014/2015 szkole prowadzona była ewaluacja wewnętrzna dotycząca wychowania fizycznego? tak nie 19. Jeśli TAK, proszę wskazać temat ewaluacji wewnętrznej z wychowania fizycznego: atrakcyjność zajęć wychowania fizycznego potrzeby/zainteresowania dzieci i młodzieży realizowane formy zajęć z wychowania fizycznego frekwencji na zajęciach wychowania fizycznego ocenianie na zajęciach wychowania fizycznego 20. Inny temat ewaluacji wewnętrznej z wychowania fizycznego: 21. Jakie wnioski zostały sformułowane w wyniku przeprowadzonej ewaluacji wewnętrznej z wychowania fizycznego: 22. Zajęcia wychowania fizycznego w edukacji wczesnoszkolnej (klasy 1-3) zorganizowane są: na terenie szkoły (sala gimnastyczna, boisko szkolne) na terenie szkoły i na pływalni na terenie szkoły i na lodowisku 23. Inny (jaki?) sposób organizacji zajęć wychowania fizycznego w edukacji wczesnoszkolnej (klasy 1-3): 24. Zajęcia wychowania fizycznego dla każdego oddziału w edukacji wczesnoszkolnej (klasy 1-3) odbywają się: częściej niż raz w tygodniu na sali gimnastycznej raz w tygodniu na sali gimnastycznej raz w miesiącu na sali gimnastycznej szkoła nie posiada sali gimnastycznej częściej niż raz w tygodniu na boisku szkolnym Strona 5 z 26

7 raz w tygodniu na boisku szkolnym raz w miesiącu na boisku szkolnym szkoła nie posiada boiska szkolnego raz w tygodniu na pływalni rzadziej niż raz w tygodniu na pływalni raz w tygodniu na lodowisku rzadziej niż raz w tygodniu na lodowisku 25. Inne miejsce (jakie?), w którym odbywają się zajęcia wychowania fizycznego w edukacji wczesnoszkolnej (klasy 1-3): 26. Jak często w szkole odbywają się zajęcia ruchowe w ramach wychowania fizycznego w klasach 1-3? Strona 6 z 26

8 W y n i k i b a d a ń Strona 7 z 26

9 Pytania ogólne. Na wstępie zapytano dyrektorów szkół o liczbę uczniów oraz oddziałów, w których się oni uczą oraz liczbę nauczycieli wychowania fizycznego zatrudnionych w szkole. Jak wynika z poniższych wykresów najwięcej uczniów jest w szkołach podstawowych, natomiast w szkołach ponadgimnazjalnych coraz więcej uczniów wybiera technika, potem licea, a w mniejszym stopniu zasadnicze szkoły zawodowe. Ze względu na liczbę uczniów w poszczególnych typach szkół wykresy dotyczące liczby oddziałów w szkołach oraz liczby zatrudnionych nauczycieli wychowania fizycznego odzwierciedlają tą samą tendencję. Należy jednak podkreślić, że w Małopolsce większość szkół podstawowych zlokalizowanych jest na wsiach i są to najczęściej szkoły jednociągowe, czasem z klasami łączonymi, co oznacza, że nauczyciele wychowania fizycznego, nie zawsze są zatrudnieni w tych szkołach w wymiarze pełnego etatu. Strona 8 z 26

10 System organizowania zajęć wychowania fizycznego w szkołach. W szkołach podstawowych i gimnazjach zajęcia z wychowania fizycznego najczęściej prowadzone są jako cztery godziny lekcyjne w systemie klasowo-lekcyjnym. W szkołach podstawowych jest to 56%, a w gimnazjach 45% szkół. Około 13% szkół podstawowych wdrożyło system prowadzenia zajęć wychowania fizycznego 3 + 1, a 14% system W gimnazjach system wprowadziło około 13%, a system około 22% szkół. Odsetek tych szkół rośnie ale też oznacza, że tylko Strona 9 z 26

11 co trzecie gimnazjum w województwie małopolskim daje uczniom większy wpływ na przebieg zajęć wychowania fizycznego. W liceach ogólnokształcących zajęcia prowadzone w sposób tradycyjny preferuje około 69% z nich. Odpowiednio około 72% techników i około 68% zasadniczych szkół zawodowych. System prowadzenia zajęć wychowania fizycznego wprowadziło około 22% liceów ogólnokształcących, około 18% techników i około 21% zasadniczych szkół zawodowych. Odpowiednio system wprowadzono w 9% liceów ogólnokształcących, około 10% techników oraz około11% zasadniczych szkół zawodowych. Strona 10 z 26

12 W tym miejscu należy wspomnieć, że ankietę wypełniło 1181 na 1414 (233 szkół nie wypełniło) szkół podstawowych, co stanowi 83,5%, 623 na 772 (149 szkół nie wypełniło) gimnazja, co stanowi 80,7%, 114 na 320 (206 szkół nie wypełniło) liceów ogólnokształcących, co stanowi 35,6%, 120 na 165 (45 szkół nie wypełniło) techników, co stanowi 72,7%, 114 na 159 (45 szkół nie wypełniło) zasadniczych szkół zawodowych, co stanowi 71,7% wszystkich szkół danego typu w województwie małopolskim. Alternatywne formy wychowania fizycznego. W ramach alternatywnych form wychowania fizycznego w dalszym ciągu największa oferta zaproponowana przez szkoły to zajęcia sportowe odbywające się w większości szkół w sposób tradycyjny, czyli na sali gimnastycznej. W najmniejszym stopniu w szkołach wprowadzane są zajęcia taneczne oraz aktywna turystyka. Rozporządzenie pozwala na łączenie kilku godzin zajęć w okresie czterotygodniowym, co powinno pozytywnie wpływać na możliwości proponowania przez szkoły uczniom aktywnej turystyki. Strona 11 z 26

13 W porównaniu rok do roku nie zauważono większych zmian w liczbie szkół korygujących ofertę systemu alternatywnych zajęć wychowania fizycznego. Nieznaczny wzrost alternatywnych form zanotowano w zajęciach sprawnościowozdrowotnych oraz zajęciach tanecznych, szczególnie w liceach. Wzrost alternatywnych form zajęć wychowania fizycznego najbardziej widoczny jest na poziomie gimnazjum, gdzie zanotowano zwiększenie się ilości szkół proponujących alternatywne zajęcia z wychowania fizycznego w każdej formie oraz szkoły podstawowej, gdzie zauważalny jest wzrost w formie zajęć sprawnościowo-zdrowotnych i zajęć tanecznych. W szkołach ponadgimnazjalnych zanotowano wzrost jednych form aktywności i spadek innych form aktywności. W zasadniczych szkołach zawodowych widoczny jest niewielki wzrost w każdej z alternatywnych form zajęć wychowania fizycznego. Brak wprowadzania w większości szkół ponadgimnazjalnych alternatywnych form zajęć wychowania fizycznego może być powodem wiekszej ilości zwolnień lekarskich uczniów tych typów szkół, na co wskazują wypowiedzi uczniów w innych badaniach prowadzonych przez Małopolskiego Kuratora Oświaty. Strona 12 z 26

14 Szkoły organizując alternatywne zajęcia z wychowania fizycznego dostosowują te zajęcia do zgłoszonych potrzeb i zainteresowań uczniów. Również ważnymi czynnikami branymi pod uwagę, do organizacji innych form zajęć wychowania fizycznego, są możliwości lokalowe szkoły oraz posiadane kwalifikacje nauczycieli. Zdarzają się szkoły, które nie biorą pod uwagę propozycji zajęć przedstawionych przez uczniów. Strona 13 z 26

15 Zajęcia pozalekcyjne w szkołach Z przeprowadzonych badań wynika, że najmniejsza liczba zajęć pozalekcyjnych organizowana jest w liceach ogólnokształcacych (33%, czyli w jednej trzeciej szkół). W pozostałych typach szkół odsetek ten jest wyższy i wynosi: 78% - szkoły podstawowe, 74% - gimnazja, 69% - technika oraz 58% - zasadnicze szkoły zawodowe. W tym miejscu należy nadmienić, że w zasadniczych szkołach zawodowych bardzo często uczniowie nie potrzebują dodatkowych zajęć pozalekcyjnych z wychowania fizycznego, ponieważ mają wystarczającą ilość ruchu na zajęciach praktycznych odbywanych u pracodawców. Liczba szkół prowadzących pozalekcyjne zajęcia ruchowe nie uległa większej zmianie. Niestety jest jeszcze grupa szkół, w których nie jest zapewniony rozwój zainteresowań uczniów w tym zakresie (różnica pomiędzy liczbą szkół danego typu kolor niebieski na wykresie, a liczbą szkół prowadzących takie zajęcia kolory: zielony i czerwony). Liczba godzin zajęć pozalekcyjnych w poszczególnych typach szkół różni się od siebie. W szkołach podstawowych, liceach ogólnokształcących oraz zasadniczych szkołach zawodowych widoczny jest wzrost godzin zajęć pozalekcyjnych wychowania fizycznego w stosunku do badań prowadzonych w roku szkolnym 2013/2014. Strona 14 z 26

16 Niemal we wszystkich typach szkół (poza technikum) zwiększyła się ilość uczniów korzystających w szkołach z zajęć pozalekcyjnych z wychowania fizycznego. Z tych zajęć korzysta jednak niewielka część uczniów, w porównaniu do całej ich populacji w poszczególnych typach szkół. W szkołach podstawowych jest to 25%, w gimnazjach 28%, w liceach ogólonokształcacych 17%, w technikach 16% a w zasadniczych szkołąch zawodowych 12% ogółu uczniów. Strona 15 z 26

17 W porównaniu roku szkolnego 2013/2014 do roku szkolnego 2014/2015 zauważalny jest wzrost liczby uczniów korzystających z zajęć pozalekcyjnych z wychowania fizycznego w szkołach podstawowych i liceach ogólnokształcących. Niewielki wzrost zauważalny jest także w gimnazjach i zasadniczych szkołach zawodowych, natomiast w technikach widoczny jest spadek zainteresowania uczniów zajęciami pozalekcyjnymi z wychowania fizycznego. Nadzór dyrektora szkoły nad realizacją zajęć z wychowania fizycznego. Pozytywnym sygnałem płynącym z badań jest fakt, że Dyrektorzy w porównaniu do roku 2013/2014 wydali mniej decyzji dotyczących zwolnień uczniów z zajęć wychowania fizycznego w roku szkolnym 2014/2015, i to we wszystkich typach badanych szkół, co jest przedstawione na poniższym wykresie: W porównaniu procentowym liczby wydanych decyzji o zwolnieniu ucznia z zajęć wychowania fizycznego do ilości uczniów w każdym typie szkoły można zauważyć, że najwięcej decyzji o zwolnieniu ucznia z zajęć wychowania fizycznego wydawanych jest w dalszym ciągu w liceach ogólnokształcących (około 9%), technikach i Strona 16 z 26

18 zasadniczych szkołach zawodowych (około 7%). W gimnazjach (około 4%) i szkołach podstawowych (około 1%). W ostatnich dwóch latach, liczba wydanych decyzji o zwolnieniu uczniów z zajęć wychowania fizycznego ulega sukcesywnemu zmniejszeniu. Analizując powyższy wykres danymi z wykresu związanego z systemem prowadzonych zajęć wychowania fizycznego (poniżej) w szkołach ponadgimnazjalnych, można stwierdzić, że uczniowie tego typu szkół oczekują innych form aktywności ruchowej od tradycyjnej lekcji (prowadzonej w 69% szkół) na sali gimnastycznej. Strona 17 z 26

19 Jednym z podstawowych zadań dyrektora jest prowadzenie obserwacji pracy nauczycieli. Porównując liczbę obserwacji zajęć wychowania fizycznego, jaką dyrektorzy przeprowadzili w roku szkolnym 2013/2014 do roku szkolnego 2014/2015, można stwierdzić, w tym zakresie nie zaszły znaczące zmiany. Z informacji przekazanych przez ankietowanych dyrektorów szkół wynika, że wszyscy nauczyciele uczący w danym typie szkoły są obserwowani przez dyrektorów. Strona 18 z 26

20 W szkołach prowadzone są ewaluacje wewnętrzne dotyczące wychowania fizycznego. Tematami ewaluacji podanymi dyrektorom szkół do wyboru były: atrakcyjność zajęć wychowania fizycznego, potrzeby/zainteresowania dzieci i młodzieży, realizowane formy zajęć z wychowania fizycznego, frekwencji na zajęciach wychowania fizycznego, ocenianie na zajęciach wychowania fizycznego. W szkołach podstawowych zostały przeprowadzone 793 ewaluacje wewnętrzne, w gimnazjach 489 ewaluacji, w liceach ogólnokształcących 109 ewaluacji, w technikach 112 ewaluacji, a w zasadniczych szkołach zawodowych 88 ewaluacji. Według wyników ankiety dodatkowo dyrektorzy przeprowadzili ewaluację wewnętrzną między innymi z nastepujących tematów: bezpieczeństwo - analiza przyczyn wypadków na zajęciach wychowania fizycznego; realizacja przez szkołę działań prozdrowotnych, w tym kształtowanie umiejętności na lekcjach wychowania fizycznego; monitorowanie zasadności i przyczyn zwolnienia z wychowania fizycznego; realizacja edukacji zdrowotnej na zajęciach wychowania fizycznego. Strona 19 z 26

21 Dyrektorzy na pytanie o inny temat ewaluacji wewnętrznej z wychowania fizycznego, wymienili niestety czynności, które nie są przedmiotem ewaluacji, na przykład: monitorowanie realizacji podstawy programowej; ewaluacja w toku frekwencja, ocenianie; co roku w czerwcu ankiety dla rodziców w sprawie systemu organizacji zajęć wychowania fizycznego oraz ankieta dla dzieci w sprawie ich potrzeb i zainteresowań w tej dziedzinie; wdrażanie projektów Szkoła w ruchu i WF z klasą ; realizacja podstwy programowej z wychowania fizycznego w klasach 4-6; realizacja przez szkołę działań prozdrowotnych, w tym kształtowanie umiejętności na lekcjach wychowania fizycznego. Strona 20 z 26

22 Realizacja zajęć wychowania fizycznego w klasach I III szkoły podstawowej W większości szkół podstawowych zajęcia z wychowania fizycznego w klasach 1 3 odbywają się na sali gimnastycznej (choć w większości nie jest to sala pełnowymiarowa. W województwie małopolskim są jeszcze szkoły, które nie posiadają sali gimnastycznej jak i boiska sportowego przy szkole. Część szkół realizuje zajęcia również na basenie, co może być związane z obowiązkowymi zajęciami pływania (najczęściej dla klas trzecich). Nieliczne szkoły realizują zajęcia na lodowisku. Dyrektorzy w odpowiedzi na pytanie Inny (jaki) sposób organizacji wychowania fizycznego w edukacji wczesnoszkolnej?, napisali: zajęcia odbywają się na korytarzu szkolnym; na zastępczej sali gimnastycznej; na podwórku, placu zabaw; zabawy ruchowe w sali lekcyjnej; zajęcia ruchowe w sali zabaw; wycieczkach krajoznawczych i przyrodniczych; taniec, zabawy muzyczno-ruchowe. Strona 21 z 26

23 Większość dyrektorów szkół w odpowiedzi na pytanie Jak często w szkole odbywają się zajęcia ruchowe w ramach wychowania fizycznego w klasach 1 3? napisało, że odbywają się one trzy razy w tygodniu i częściej. Nieznaczna część wskazała, że zajęcia ruchowe odbywają się raz lub dwa razy w tygodniu, co jest niezgodne z zapisem w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych. Wskazana jest realizacja minimum 290 godzin zajęć wychowania fizycznego, co przy przyjęciu realizacji tych zajęć w cyklu 32 tygodniowym w roku szkolnym daje 3 godziny lekcyjne w tygodniu. W zalecanych warunkach i sposobach realizacji zawartych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, zawarty jest zapis: nauczyciel, planując proces nauczania, nie powinien planować i przeprowadzać zajęć edukacyjnych w systemie 45-minutowych lekcji. Czas trwania zajęć edukacyjnych powinien być dostosowany do możliwości psychofizycznych uczniów. Warto w tym celu wykorzystać przykłady dobrych praktyk, przygotowane przez nauczycieli pracujących w szkołach województwa małopolskiego, sukcesywnie zamieszczone na stronie internetowej Małopolskiego Kuratora Oświaty: Strona 22 z 26

24 Wnioski 1. Nie wszyscy dyrektorzy szkół wypełnili w terminie ankietę, przez co dane nie są kompletne. 2. W większości szkół zajęcia wychowania fizycznego organizowane są w systemie tradycyjnym, czyli na sali gimnastycznej (w szkole podstawowej i gimnazjum: 4 + 0, w liceach ogólnokształcącym, technikum i zasadniczej szkole zawodowej: 3 + 0). 3. System organizowania wychowania fizycznego w innej formie jest realizowany w szkołach, jednak najczęściej wprowadzany jest w szkołach podstawowych i gimnazjach. 4. W alternatywnych formach wychowania fizycznego w szkołach dominuje organizowanie ich jako zajęcia sportowe na sali gimnastycznej. 5. Nauczyciele w najmniejszym stopniu wprowadzają w szkołach zajęcia taneczne jak i aktywną turystykę. 6. Liczba zwolnień lekarskich w szkołach ponadgimnazjalnych może mieć związek z małą atrakcyjnością zajęć wychowania fizycznego. 7. Nauczyciele wychowania fizycznego przy organizacji zajęć alternatywnych biorą pod uwagę zainteresowania i potrzeby uczniów, jak również dostosowują ich wybór do swoich kwalifikacji i możliwości lokalowych szkoły. 8. Niektórzy nauczyciele wychowania fizycznego nie biorą pod uwagę propozycji zajęć do wyboru proponowanych przez uczniów. 9. W szkołach prowadzone są zajęcia pozalekcyjne z wychowania fizycznego, jednak tylko w 33% liceów ogólnokształcących. Najczęściej uczestniczą w nich uczniowie, którzy przygotowują się do zawodów sportowych. 10. Liczba godzin prowadzonych zajęć pozalekcyjnych z wychowania fizycznego, jak również uczniów korzystających z takiego typu zajęć w szkołach rośnie, mimo niewystarczającej liczby uczniów korzystających z takich zajęć. Strona 23 z 26

25 11. Dyrektorzy wydają coraz mniej decyzji o zwolnieniu ucznia z zajęć wychowania fizycznego. Najwięcej wydawanych decyzji występuje w liceach ogólnokształcących oraz zasadniczych szkołach zawodowych. 12. Dyrektorzy prowadzą obserwację nauczycieli na zajęciach wychowania fizycznego. 13. W szkołach prowadzone były ewaluacje wewnętrzne dotyczące wychowania fizycznego, jednak w dalszym ciągu jest to liczba niska. 14. Niektóre z dyrektorów wypełniających ankietę nie potrafili określić w jakim systemie odbywa się wychowanie fizyczne w ich szkole oraz udzielić konkretnej informacji na temat ewaluacji wewnętrznej prowadzonej w szkołach. 15. Zajęcia ruchowe w klasach 1 3 prowadzone są w większości szkół w systemie trzy razy w tygodniu po 45 min, co nie daje pewności, że czas trwania zajęć edukacyjnych jest dostosowany do możliwości psychofizycznych uczniów. Strona 24 z 26

26 Rekomendacje 1. Dyrektorzy szkół szerzej powinni wprowadzać alternatywne formy wychowania fizycznego, biorąc pod uwagę potrzeby i zainteresowania uczniów, co zmieniłoby organizację systemu tych zajęć z klasowo-lekcyjnego. 2. Przy organizacji alternatywnych form zajęć wychowania fizycznego należy pamiętać, że nauczyciel tegoż przedmiotu posiada kwalifikacje do prowadzenia wszystkich dyscyplin. 3. Podczas obserwacji zajęć wychowania fizycznego należy zwrócić uwagę na konkretny element, który został wskazany przez dyrektora lub nauczycieli we wnioskach z realizacji nadzoru pedagogicznego oraz ewaluacji wewnętrznej. 4. Wszystkie typy szkół ponadgimnazjalnych powinny uatrakcyjnić zajęcia wychowania fizycznego, co powinno spowodować zwiększenie zainteresowania tymi zajęciami ze strony uczniów. Ograniczy to również liczbę decyzji o zwolnieniu uczniów z zajęć wychowania fizycznego w tym typie szkół. 5. Należy w szkole zorganizować zajęcia pozalekcyjne z wychowania fizycznego dla uczniów mniej sprawnych ruchowo, którzy chcieliby poprawić swoją kondycję fizyczną. 6. Niewystarczająca wiedza i błędne nawyki żywieniowe uczniów wymagają położenia większego nacisku na przekazywanie wiedzy z zakresu edukacji prozdrowotnej (np. zdrowego odżywiania czy aktywnego spędzania czasu wolnego). Strona 25 z 26