GŁÓWNY INSPEKTORAT INSPEKCJI HANDLOWEJ

Transkrypt

1 GŁÓWNY INSPEKTORAT INSPEKCJI HANDLOWEJ BK/NR-034- /08 INFORMACJA o wynikach kontroli sprzętu AGD pod kątem spełniania zasadniczych wymagań WARSZAWA LUTY 2008 R.

2 I. STRESZCZENIE Inspekcja Handlowa przeprowadziła w IV kwartale 2007 r. kontrolę wprowadzonego do obrotu drobnego sprzętu AGD: czajniki, ładowarki akumulatorowe, ładowarki do telefonów komórkowych, maszynki do krojenia i mielenia mięsa, opiekacze do grzanek, młynki do kawy, podgrzewacze do butelek, miksery, nawilżacze powietrza, odkurzacze, roboty kuchenne, urządzenia do smażenia w głębokim tłuszczu (frytkownice), wentylatory, wyciskarki do soku, zasilacze, żelazka, ekspresy do kawy, lokówki do włosów, koce elektryczne, prasownice, klimatyzatory przenośne, sokowirówki, suszarki do włosów, urządzenia do masażu stóp. Opierając się na wynikach przeprowadzonej kontroli należy umiarkowanie ocenić ten segment rynku w aspekcie przestrzegania krajowych przepisów wdrażających unijne dyrektywy nowego podejścia. Łącznie skontrolowano 563 wyroby w 166 podmiotach. Różnego rodzaju nieprawidłowości stwierdzono w 209 wyrobach (37,1 % ogółem skontrolowanych), które dotyczyły w zdecydowanej większości niepoprawnie wystawionych deklaracji zgodności, nieprawidłowego oznakowania wyrobów znakiem CE oraz braku informacji o punktach zbierania zużytego sprzętu i umieszczania zużytego sprzętu łącznie z innymi odpadami, masie sprzętu. Najwięcej nieprawidłowości to jest 27,5% ogółu skontrolowanych stwierdzono w wyniku naruszenia przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, dotyczących obowiązków sprzedawcy i wprowadzającego sprzęt do obrotu. Przedsiębiorcy wykazywali duże zaangażowanie oraz chęć współpracy i po udzielanych przez inspektorów instruktażach niezwłocznie podejmowali 2

3 działania naprawcze zmierzające do usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości. II. WSTĘP Kontrola przeprowadzona została na terenie całego kraju. Jej celem było sprawdzenie wprowadzonego do obrotu sprzętu AGD pod kątem spełniania wymagań określonych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 21 sierpnia 2007 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla sprzętu elektrycznego, wdrażającego do prawa polskiego postanowienia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/95/WE z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do sprzętu elektrycznego przewidzianego do stosowania w określonych granicach napięcia. Ponadto sprawdzano: przestrzeganie przepisów zawartych w art. 7 i 7a ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz. U. Nr 90, poz. 999 z późn. zm.), dotyczących obowiązku używania języka polskiego w zakresie nazewnictwa towarów, ofert, warunków gwarancji, faktur, rachunków i pokwitowań, jak również ostrzeżeń i informacji dla konsumentów wymaganych na podstawie innych przepisów, przestrzeganie przepisów zawartych w art. 41 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. Nr 180, poz. 1495), dotyczących obowiązków sprzedawcy i wprowadzającego sprzęt do obrotu. W trakcie kontroli szczególną uwagę zwrócono na: prawidłowość wykonania sprzętu elektrycznego, prawidłowość zastosowanej procedury oceny zgodności, prawidłowość sporządzenia deklaracji zgodności, prawidłowość oznakowania sprzętu elektrycznego, tj. zamieszczania na urządzeniu informacji warunkujących bezpieczne użytkowanie oraz nazwy lub oznakowania producenta, prawidłowość dołączania instrukcji przeznaczonych dla użytkownika, zawierających niezbędne informacje w zakresie bezpieczeństwa. Łącznie kontrolami objęto 166 podmiotów, w tym: 17 sklepów wielkopowierzchniowych, 121 innych placówek detalicznych, 28 hurtowni. 3

4 Ogółem kontroli poddano 563 wyroby, z czego: 119 produkcji krajowej, 190 pochodzących z pozostałych krajów Unii Europejskiej, 254 pochodzących z importu. Wykres 1. Udział procentowy skontrolowanych wyrobów wg miejsca pochodzenia. Import 45,10% Pozostałe kraje UE 21,17% Polska 33,73% Z powyższych danych wynika, że 45,1% wyrobów objętych kontrolą zostało wprowadzonych do obrotu przez podmioty pochodzące z importu, 33,7% - przez podmioty polskie, natomiast 21,1% przez podmioty pochodzące z pozostałych krajów Unii Europejskiej. Natomiast odsetek wyrobów zakwestionowanych przedstawia się następująco: 47,7% nieprawidłowości dotyczyło wyrobów wprowadzonych do obrotu przez podmioty pozostałych krajów UE, 33,3% przez podmioty pochodzące z importu, 18,8% to wyroby polskie. Zakwestionowano 209 wyrobów, co stanowi 37,1 % ogółu skontrolowanych, z czego: 12 czajników (2,13% skontrolowanych), 14 ładowarek akumulatorowych (2,48% skontrolowanych), 16 ładowarek do telefonów komórkowych (2,84% skontrolowanych), 4 maszynki do krojenia i mielenia mięsa (0,71% skontrolowanych), 10 opiekaczy do grzanek (1,77% skontrolowanych), 2 młynki do kawy (0,35% skontrolowanych), 2 podgrzewacze do butelek (0,35% skontrolowanych), 8 mikserów (1,42% skontrolowanych), 2 nawilżacze powietrza (0,35% skontrolowanych), 1 odkurzacz (0,17% skontrolowanych), 8 robotów kuchennych (1,42% skontrolowanych), 4

5 5 urządzeń do smażenia w głębokim tłuszczu (frytkownice) (0,88% skontrolowanych), 13 wentylatorów (2,30% skontrolowanych), 3 wyciskarki do soku (0,53% skontrolowanych), 10 zasilaczy (1,77% skontrolowanych), 19 żelazek (3,37% skontrolowanych), 10 ekspresów do kawy (1,77% skontrolowanych), 8 lokówek (1,42% skontrolowanych), 4 koce elektryczny (0,71% skontrolowanych), 1 prasownica (0,17% skontrolowanych), 1 klimatyzator przenośny (0,17% skontrolowanych), 16 sokowirówek (2,84% skontrolowanych), 38 suszarek do włosów (6,74% skontrolowanych), 2 urządzenia do masażu stóp (0,35% skontrolowanych). Skontrolowane wyroby kwestionowano ze względu na: brak oznakowania znakiem CE 2 wyroby, nieprawidłowe oznakowanie znakiem CE 12 wyrobów, niezgodność z zasadniczymi wymaganiami (oznakowania, instrukcje obsługi) 17 wyrobów, brak deklaracji zgodności 3 wyroby, nieprawidłowo wystawione deklaracje zgodności 47 wyrobów, inne nieprawidłowości: brak informacji o punktach zbierania zużytego sprzętu 39 wyrobów, niedołączenie do wyrobów informacji dotyczących: zakazu umieszczania zużytego sprzętu łącznie z innymi odpadami wraz z wyjaśnieniem znaczenia oznakowania, potencjalnych skutków dla środowiska i zdrowia ludzi wynikających z obecności składników niebezpiecznych w sprzęcie oraz masy sprzętu 136 wyrobów. 5

6 Wykres 2. Zestawienie stwierdzonych nieprawidłowości 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 62,9% 37,1% 99,6% 97,9% 97,0% 99,5% 0,4% 2,1% 3,0% 0,5% 91,7% 8,3% 69,0% 31,0% Wyroby ogółem Brak oznakowania CE Nieprawidłowe oznakowanie CE Niezgodność z zasadniczymi wymaganiami Brak deklaracji zgodności Nieprawidłowa deklaracja zgodności Inne nieprawidłowości Wyroby zakwestionowane Wyroby, w których nie stwierdzono nieprawidłowości III. SZCZEGÓŁOWE USTALENIA KONTROLI 1. Oznakowanie CE W tej części kontroli sprawdzano, czy zgodnie z 11 rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie zasadniczych wymagań dla sprzętu elektrycznego na wyrobach umieszczano oznakowanie CE, potwierdzające zgodność z zasadniczymi wymaganiami. W tym zakresie zakwestionowano 14 wyrobów (2,4% skontrolowanych) - 1 klimatyzator przenośny, 1 sokowirówka, 1 suszarka do włosów, 9 ładowarek do telefonów komórkowych, 2 ładowarki do akumulatorów. Nieprawidłowości polegały na: braku oznaczenia CE (1 klimatyzator przenośny, 1 sokowirówka) - przedsiębiorcy odpowiedzialnemu za wprowadzenie do obrotu klimatyzatora umożliwiono podjęcie działań naprawczych, natomiast próbkę sokowirówki pobrano do badań laboratoryjnych - do dnia sporządzenia niniejszej informacji nie otrzymano ich wyników, niezgodności oznakowania ze wzorem (1 suszarka do włosów, 9 ładowarek do telefonów komórkowych, 2 ładowarki do akumulatorów) - przedsiębiorcom umożliwiono podjęcie działań naprawczych. 6

7 2. Deklaracja zgodności W tej części kontroli sprawdzano, czy na wyroby została wystawiona deklaracja zgodności i czy zawiera ona informacje, określone w 10 rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie zasadniczych wymagań dla sprzętu elektrycznego. W toku kontroli ze względu na brak deklaracji zgodności zakwestionowano 3 wyroby, tj. 1 wentylator, 1 koc elektryczny, 1 ładowarkę do telefonu komórkowego (0,5% ogółem skontrolowanych wyrobów). Ze względu na nieprawidłowo wystawione deklaracje zgodności zakwestionowano 47 wyrobów (8,3% ogółem skontrolowanych) 5 czajników, 3 ekspresy do kawy, 8 lokówek, 5 ładowarek do akumulatorów, 7 ładowarek do telefonów komórkowych, 1 maszynka do krojenia i mielenia mięsa, 2 młynki do kawy, 2 opiekacze do grzanek, 1 podgrzewacz do butelek, 8 sokowirówek, 2 suszarki do włosów, 3 żelazka. Nieprawidłowości polegały na: braku odniesienia do właściwej dyrektywy, braku dwóch ostatnich cyfr roku, w którym naniesiono oznakowanie CE, braku opisu identyfikującego sprzęt elektryczny, powołaniu nieaktualnych norm, niepowołaniu odpowiednich norm. W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami przedsiębiorcom umożliwiono podjęcie działań naprawczych. 3. Zgodność z zasadniczymi wymaganiami a) Informacje określone w 5 rozporządzenia MG z r. w sprawie zasadniczych wymagań dla sprzętu elektrycznego Na tym etapie kontroli sprawdzano prawidłowość zamieszczenia podstawowych informacji warunkujących bezpieczne użytkowanie (instrukcja obsługi, informacje o zagrożeniach itp.) oraz nazwy producenta, znaku firmowego lub znaku towarowego. W tym zakresie zakwestionowano 17 wyrobów (3% ogółem skontrolowanych) 13 sokowirówek, 1 koc elektryczny, 1 urządzenie do masażu stóp, 2 żelazka. Nieprawidłowości polegały na braku na produkcie lub w instrukcji obsługi nazwy producenta, znaku firmowego lub znaku towarowego, niewłaściwym cechowaniu, braku wymaganych ostrzeżeń, braku instrukcji montażu, braku na tabliczce znamionowej symbolu klasy ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym, braku w instrukcji obsługi ostrzeżeń o 7

8 treści: Nie używać sokowirówki, jeżeli sitko wirujące jest uszkodzone pkt normy zharmonizowanej PN-EN :2006. Ponadto w 1 przypadku wydano kontrolowanemu decyzję na podstawie art. 40k ust. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (tekst jednolity Dz. U. z 2004, nr 204 poz z późn. zm.) zakazującą dalszego przekazywania kwestionowanego wyrobu (sokowirówki). W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami w 16 przypadkach umożliwiono przedsiębiorcom podjęcie działań naprawczych. b) Oględziny wyrobów Przeprowadzone oględziny wyrobów nie wykazały widocznych wad technicznych, tj.: uszkodzeń mechanicznych, pęknięć powierzchni obudowy, pęknięć poszczególnych elementów, odkształceń, zadrapań, szczelin, wgnieceń lub innych trwałych uszkodzeń mogących negatywnie wpływać na bezpieczeństwo życia i zdrowia użytkowników. Elementy sprzętu AGD były właściwe i dokładnie dopasowane do siebie bez jakichkolwiek poluzowań. Ponadto obudowy oraz przewody elektryczne zamocowane były w sposób stały, trwały, stabilny i mocny. Z przeprowadzonych w tym zakresie czynności sporządzono sprawozdania z badań organoleptycznych. c) Badania laboratoryjne W celu sprawdzenia zgodności z zasadniczymi wymaganiami w trakcie kontroli pobrano do badań próbki 5 wyrobów 4 sokowirówki, 1 zasilacz. Badania 1 zasilacza stabilizowanego typ ZS-12/400 wykazały niezgodność z normą PN-EN :2006 Bezpieczeństwo transformatorów mocy, jednostek zasilających, dławików i urządzeń podobnych - Część 1: Ogólne wymagania i badania oraz z normą PN-EN :2000 Bezpieczeństwo transformatorów mocy, jednostek zasilających i podobnych - Szczegółowe wymagania dotyczące transformatorów bezpieczeństwa do ogólnego stosowania z uwagi na: nieprawidłowe przyłączenie przewodów łączących kołki wtyczki z uzwojeniem pierwotnym transformatora (były przylutowane na styk, powinny być przewlekane przez oczka niezależnie od lutowania), nieprawidłowy montaż i przyłączenie do zasilania odciążenie przewodu wyjściowego za pomocą węzła na przewodzie nie zabezpiecza przed możliwością wciśnięcia go do urządzenia, co może doprowadzić do jego zetknięcia z częściami czynnymi połączonymi z siecią elektryczna (ryzyko porażenia prądem elektrycznym), 8

9 niespełnienie przez ww. wyrób wymagań mechanicznych kołki wtyczki obracają się przy narażeniu mechanicznym momentem obrotowym mniejszym od 0,1Nm, brak zabezpieczenia przed możliwymi do przewidzenia przeciążeniami w warunkach przeciążenia (zwarcie na wyjściu transformatora) nastąpiły przekroczenia dopuszczalnych temperatur uzwojenia i jego uszkodzenia, co doprowadziło do uszkodzenia izolacji. W przypadku 4 sokowirówek do dnia sporządzenia niniejszej informacji nie otrzymano ich wyników. 4. Inne ustalenia Sprawdzając przestrzeganie przepisów zawartych w art. 7 i 7a ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz. U. Nr 90, poz. 999 z późn. zm.), dotyczących obowiązku używania języka polskiego w zakresie nazewnictwa towarów, ofert, warunków gwarancji, faktur, rachunków i pokwitowań, jak również ostrzeżeń i informacji dla konsumentów wymaganych na podstawie innych przepisów, w przypadku 3 wyrobów, tj.: wentylatora, ładowarki do telefonu komórkowego, robota kuchennego wieloczynnościowego stwierdzono brak polskich wersji językowych instrukcji montażu i użytkowania. W dwóch przypadkach przedsiębiorcy odpowiedzialni za wprowadzenie wyrobów do obrotu w ramach dobrowolnych działań naprawczych dołączyli do nich polskie wersje językowe instrukcji, natomiast w jednym przypadku, do czasu opracowania informacji z kontroli przez właściwy WIIH, nie upłynął termin wyznaczony przedsiębiorcy na podjęcie działań. Sprawdzając przestrzeganie przepisów zawartych w art. 41 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. Nr 180, poz. 1495), dotyczących obowiązków wprowadzającego sprzęt do obrotu, w 39 przypadkach stwierdzono brak w miejscu sprzedaży informacji o punktach zbierania zużytego sprzętu, co jest naruszeniem obowiązku wynikającego z art. 41 pkt 2 ww. ustawy. Przedsiębiorcy zostali pouczeni o obowiązujących przepisach i w toku kontroli stosowne informacje zostały umieszczone w kontrolowanych placówkach. Ponadto w 136 przypadkach stwierdzono niezgodność z art. 41 pkt 3 ww. ustawy, z uwagi na niedołączenie do wyrobów informacji dotyczących: zakazu umieszczania zużytego sprzętu łącznie z innymi odpadami wraz z wyjaśnieniem znaczenia oznakowania, potencjalnych skutków dla środowiska i zdrowia ludzi wynikających z obecności składników niebezpiecznych w sprzęcie oraz masy sprzętu. 9

10 W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w tym zakresie do właściwych terenowo Inspektoratów Ochrony Środowiska kierowane były stosowne zawiadomienia. IV. WYKORZYSTANIE USTALEŃ KONTROLI Już w toku czynności kontrolnych inspektorzy Inspekcji Handlowej wzywali do niezwłocznego usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości. Do producentów i importerów wyrobów, w których stwierdzono nieprawidłowości, skierowano stosowne informacje dotyczące wyników kontroli ze wskazaniem określonych uregulowań prawnych w tym zakresie oraz obligujące do podjęcia odpowiednich działań, zmierzających do ich wyeliminowania. W 16 przypadkach umożliwiono przedsiębiorcom podjęcie działań dobrowolnych, mających na celu usunięcie mniej istotnych niezgodności z zasadniczymi lub innymi wymaganiami, natomiast w 78 przypadkach umożliwiono przedsiębiorcom podjęcie dobrowolnych działań dotyczących usunięcia niezgodności z innymi wymaganiami. Na podstawie art. 40k ust. 1 ww. ustawy, wydano 1 decyzję na sokowirówkę, zakazującą kontrolowanemu podmiotowi dalsze przekazywanie kwestionowanego wyrobu użytkownikowi, konsumentowi i dystrybutorowi. V. PODSUMOWANIE I WNIOSKI Kontrolą objęto sprzęt gospodarstwa domowego, zasilany energią elektryczną z sieci elektroenergetycznej, który wprowadzony został do obrotu po 1 maja 2004 r. Wskazać należy, że w ofercie tej branży przeważają wyroby importowane w szczególności z Chin i stanowią 45,1% ogółem skontrolowanych. W porównaniu do poprzedniej kontroli sprzętu AGD, która miała miejsce w I kwartale 2007 r. należy stwierdzić, że sytuacja na rynku sprzętu AGD jest zadawalająca. Stwierdzone nieprawidłowości, tak jak w poprzednich kontrolach, dotyczyły przede wszystkim niepoprawnie wystawionych deklaracji zgodności, co nie przekłada się na bezpieczeństwo konsumenta. Inspektorzy, typując wyroby do kontroli, starali się zwracać większą uwagę na produkty tanie, wprowadzane do obrotu pod mało znanymi markami. Większość nieprawidłowo wystawionych deklaracji zgodności dotyczyło wyrobów wprowadzonych do obrotu przez podmioty z tzw. krajów trzecich (np.: brak w deklaracji zgodności 2 ostatnich cyfr roku, w którym naniesiono oznakowanie CE, braku odniesienia do właściwej dyrektywy, powołaniu nieaktualnych norm). 10

11 Natomiast stwierdzone niezgodności z zasadniczymi wymaganiami dotyczyły oznaczeń i nie miały decydującego wpływu na bezpieczeństwo użytkowników. Najwięcej nieprawidłowości to jest 27,5% ogółu skontrolowanych stwierdzono w wyniku naruszenia przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Odsetek stwierdzonych niezgodności w tym zakresie pozwala na stwierdzenie, że większość podmiotów, wprowadzających do obrotu sprzęt AGD, przeznaczony dla gospodarstw domowych jeszcze nie dostosowała się do wymagań ww. ustawy, szczególnie w zakresie wymaganych informacji, które powinny być dołączone do wprowadzanego wyrobu. Podkreślenia wymaga fakt, że sprzedawcy sprzętu AGD posiadają ogólną wiedzę dotyczącą możliwości zwrotu starego sprzętu przez kupującego oraz punktów jego zbiórki. W kontekście wyników przedmiotowej kontroli wydaje się zasadnym: zwiększenie liczby prób pobieranych do badań laboratoryjnych - oględziny i badania organoleptyczne w wielu przypadkach nie są wystarczającym środkiem sprawdzenia zgodności z zasadniczymi wymaganiami, rozszerzanie współpracy z urzędami celnymi, co umożliwi niedopuszczanie do obrotu na naszym rynku wyrobów niespełniających zasadniczych wymagań - jak wynika z pozyskanej dokumentacji znaczna część skontrolowanych wyrobów, faktycznie pochodzących z krajów Dalekiego Wschodu, została wprowadzona do obrotu pod własnymi markami europejskich przedsiębiorców, konieczność sprawdzenia, czy przedsiębiorcy zastosowali się do zaleceń wynikających z niniejszej kontroli. Opracowanie: Grzegorz Bogucki Wydział Nadzoru Rynku Akceptował: Zatwierdził: 11