Czy jakość diety dorosłych mieszkańców Polski zależna jest od miejsca zamieszkania? Projekt WOBASZ
|
|
- Artur Niewiadomski
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 206 Probl Hig Epidemiol 2009, 90(2): Czy jakość diety dorosłych mieszkańców Polski zależna jest od miejsca zamieszkania? Projekt WOBASZ Is the diet quality of the adult Polish population related to the place of residence? WOBASZ Project Anna Waśkiewicz, Elżbieta Sygnowska* Zakład Epidemiologii, Prewencji Chorób Układu Krążenia i Promocji Zdrowia, Instytut Kardiologii, Warszawa *w imieniu realizatorów programu WOBASZ Cel. Scharakteryzowanie jakości żywienia w zależności od miejsca zamieszkania (wielkość gminy) w dorosłej populacji Polski. Materiał i metoda. W ramach Wieloośrodkowego Badania Stanu Zdrowia Ludności (WOBASZ) przebadano w latach reprezentatywną próbę mieszkańców całej Polski w wieku lat. W każdym województwie wylosowano do badania 6 gmin (po 2 małe, 2 średnie i 2 duże), a w każdej z nich z bazy PESEL próbę 100 mężczyzn i 100 kobiet. U 3132 mężczyzn (1136 z gmin małych, 1114 z gmin średnich i 882 z gmin dużych) i 3529 kobiet (odpowiednio 1311, 1252 i 966 osób) oceniono sposób żywienia metodą wywiadu ze spożycia żywności w czasie 24 godzin poprzedzających badanie. Wyniki. Wraz ze wzrostem wielkości gminy zanotowano spadek spożycia produktów zbożowych u obu płci, produktów mięsnych u mężczyzn oraz tłuszczów dodanych u kobiet. Miejsce zamieszkania różnicowało również wartość energetyczną, zawartość w diecie cholesterolu, witamin C i B1 oraz wapnia. Jednak mimo zanotowanych różnic w jakości żywienia między gminami stwierdzono, że niezależnie od miejsca zamieszkania, przeciętna dieta dorosłych mieszkańców Polski była niezbilansowana pod względem części składników odżywczych. Charakteryzowała się wysoką aterogennością oraz niedoborową zawartością wapnia i magnezu. Zgodne z zaleceniami było spożycie witamin C i E oraz B1. Słowa kluczowe: wartość odżywcza diety, populacja polska, wielkość gminy, miejsce zamieszkania Probl Hig Epidemiol 2009, 90(2): Nadesłano: Zakwalifikowano do druku: Aim. To characterize the quality of nutrition according to the place of residence (the community size) in the adult population of Poland. Material and methods. Between the dietary habits of a random representative sample of the adult Polish population aged years were assessed within the frame of the National Multicentre Health Survey (WOBASZ). In each province of Poland 6 communities were randomly selected (2 small, 2 medium-size and 2 large) and in each of them a sample of 100 men and 100 women from the personal identification number (PESEL) database was randomly chosen. The dietary habits were assessed by the 24-hour recall method in 3132 men (1136 from small, 1114 from medium and 882 from large communities) and in 3529 women (1311, 1252 and 966 respectively). Results. Along with the larger size of communities the smaller intake of cereal products both in men and women, of meat products in men and added fats in women was noted. A place of residence also influenced the dietary intake of energy, cholesterol, vitamins C and B1 and calcium. However, regardless of the nutritional quality differences among the communities, the average diet of the adult Polish citizens manifested the imbalance in relation to the intake of some nutrients. The average food ration was characterized by high atherogenicity and deficient calcium and magnesium intake. The vitamins C, E and B1 were consumed in the recommended doses. Key words: nutritional quality of the diet, Polish population, community size, place of residence Adres do korespondencji / Address for correspondence dr n. roln. Anna Waśkiewicz Instytut Kardiologii, Zakład Epidemiologii, Prewencji Chorób Układu Krążenia i Promocji Zdrowia ul. Alpejska 42, Warszawa tel. (22) , fax. (22) , awaskiewicz@ikard.pl Wstęp Wadliwe, niezbilansowane żywienie oraz zła jakość żywności są przyczyną około 30 jednostek chorobowych lub odchyleń w stanie zdrowia człowieka [1,2]. Na poziom i strukturę konsumpcji żywności wpływa wiele złożonych i współzależnych czynników. Do ważniejszych należą: dochody, ceny, wykształcenie, wiedza żywieniowa, przyzwyczajenia oraz moda kształtowana głównie przez reklamy. Kolejnym, różnicującym sposób żywienia, czynnikiem jest miejsce zamieszkania w zależności od wielkości miejscowości. Wieloośrodkowe Badanie Stanu Zdrowia Ludności (WOBASZ) jest kompleksowym badaniem epidemiologicznym, opartym na standaryzowanej metodyce, które swym zakresem objęło reprezentatywną próbkę dorosłej populacji całej Polski i pozwoliło na ocenę sposobu żywienia, zarówno całego społeczeństwa naszego kraju, jak i mieszkańców poszczególnych gmin.
2 Waśkiewicz A, Sygnowska E. Czy jakość diety dorosłych mieszkańców Polski zależna jest od miejsca zamieszkania? Cel pracy Ocena zróżnicowania jakości żywienia w zależności od miejsca zamieszkania (wielkość gminy) w dorosłej populacji ogólnopolskiej. Materiał i metodyka Materiał do analizy stanowiły dane uzyskane z badania WOBASZ, przeprowadzonego w latach przez Instytut Kardiologii w Warszawie we współpracy z uniwersytetami medycznymi w Gdańsku, Katowicach, Poznaniu i Łodzi oraz Uniwersytetem Jagiellońskim w Krakowie. Badaniem objęto reprezentatywną próbę losową mieszkańców całej Polski w wieku lata. Schemat losowania próbki był dwustopniowy, stratyfikowany ze względu na województwa i kategorie gmin. Przedmiotem badania były losowe próby 100 mężczyzn i 100 kobiet w wieku lata pobrane z 2 gmin małych (do 8000 mieszkańców), 2 gmin średnich (od 8001 do mieszkańców) oraz 2 gmin dużych (powyżej mieszkańców) w każdym z 16 województw. Schemat organizacyjny badania, szczegóły dotyczące zastosowanej metodyki, sposobu zbierania informacji i prowadzenia pomiarów podano we wcześniejszym opracowaniu [3]. Ocenę sposobu żywienia przeprowadzono metodą wywiadu ze spożycia żywności w czasie 24 godzin poprzedzających badanie w 50% próbie osób wylosowanych do projektu. Do analiz zakwalifikowano dane żywieniowe 3132 mężczyzn (1136 z gmin małych, 1114 z gmin średnich i 882 z gmin dużych) oraz 3529 kobiet (odpowiednio 1311, 1252 i 966 osób). Wartość energetyczną i odżywczą diety obliczono przy zastosowaniu bazy danych, opracowanej na podstawie polskich tabel składu i wartości odżywczej produktów spożywczych z roku 2005 [4]. W wynikach uwzględniono straty witamin, powstające w czasie procesów technologicznych i związane z przygotowywaniem potraw [5]. Wielkość spożycia produktów spożywczych obliczono na podstawie dobowego spożycia żywności oraz jej składu recepturowego, a artykuły spożywcze łączono w grupy uwzględniając typ produktu, jego pochodzenie i technologię wytwarzania. W celu interpretacji żywieniowej uzyskanych danych, przeciętną zawartość składników odniesiono do norm dla ludności w Polsce na poziomie EAR (uwzględniające średnie zapotrzebowanie grupy) [6] oraz zaleceń Unii Europejskiej [7], a wielkość spożycia produktów porównano z modelami racji pokarmowych [8]. Zróżnicowanie średnich wartości czynników żywieniowych w grupach osób zamieszkałych w gminach o różnej wielkości wyznaczono metodą kowariancji (proc. GLM program SAS) z adiustacją na wiek i sezon. Wyniki Charakterystykę analizowanej populacji przedstawiono w tabeli I. Gminy duże w porównaniu do małych charakteryzowały się wyższym udziałem mieszkańców z wykształceniem uniwersyteckim, o wyższych dochodach przypadających na osobę w rodzinie oraz niższym bezrobociem. Miejsce zamieszkania wywierało pewien wpływ na jakość diety. Analizując spożycie wybranych grup produktów stwierdzono, że zróżnicowaniu w zależności od tego czynnika podlegały konsumpcja artykułów zbożowych u obu płci, produktów mięsnych (łącznie z rybami) u mężczyzn oraz tłuszczów dodanych u kobiet. Osoby zamieszkujące gminy duże w porównaniu do małych spożywały o około 12% mniej produktów zbożowych (obie płcie) i 18% mięsa (tylko mężczyźni) oraz 10% mniej tłuszczów stosowanych do smarowania pieczywa i przygotowywania potraw (kobiety) Tabela I. Charakterystyka dorosłej populacji mieszkańców Polski w zależności od wielkości gminy Table I. Description of adults Polish population by size of community wielkość gminy /size of a community mała /small średnia /medium size duża /big mężczyźni /men liczba osób /no. of persons wiek (lata) /age (years) 45,5 45,8 46,1 ns miesięczny dochód netto na osobę w rodzinie /net month income per member of family < 700 zł (%) 83,0 72,8 57, zł (%) 15,4 24,7 35,7 0,0001 > 1500 zł (%) 1,6 2,5 7,1 wykształcenie /education podstawowe (%) /elementary (%) 75,4 61,4 47,7 średnie (%) /secondary (%) 19,9 29,1 37,8 0,0001 wyższe (%) /university (%) 4,7 9,5 14,5 osoby bezrobotne (%) 18,4 15,9 12,4 0,0011 /unemployed (%) kobiety /women liczba osób /no. of persons wiek (lata) /age (years) 45,0 45,2 46,2 miesięczny dochód netto na osobę w rodzinie /net month income per member of family < 700 zł (%) 87,8 74,5 63, zł (%) 11,0 23,5 32,9 0,0001 > 1500 zł (%) 1,2 2,0 3,7 wykształcenie /education podstawowe (%) /elementary (%) 62,7 49,3 33,3 średnie (%) /secondary (%) 30,3 39,9 49,5 0,0001 wyższe (%) /university (%) 7,0 10,8 17,2 osoby bezrobotne (%) /unemployed (%) 17,4 18,3 14,0 0,0198 p
3 208 Probl Hig Epidemiol 2009, 90(2): Tabela II. Spożycie produktów w zależności od miejsca zamieszkania (g/dzień) Table II. Average intake of products by size of community (g/day) produkty zbożowe /cereals products produkty mleczne /dairy products produkty mięsne, ryby /meat products, fish owoce i warzywa /fruit and vegetables tłuszcze dodane /added fats produkty zbożowe /cereals products produkty mleczne /dairy products produkty mięsne, ryby /meat products, fish owoce i warzywa /fruit and vegetables tłuszcze dodane /added fats * Recommended intake poziom zalecany RI* mała /small wielkość gminy / size of a community średnia /medium size duża /big mężczyźni /men , ns , ns 55 58,6 58,2 55,7 ns kobiety /women , ns ns ns 40 42,9 38,1 38,7 0,01 (tab. II). Jednak niezależnie od wielkości gminy, zarówno w grupie mężczyzn, jak i kobiet spożycie produktów zbożowych i mlecznych plasowało się znacznie poniżej poziomu zalecanego w racjach pokarmowych. Spożycie warzyw i owoców we wszystkich gminach zbliżone było do wartości pożądanej, wynoszącej 400 g dziennie. Średnia konsumpcja tłuszczów dodanych w niewielkim stopniu przekraczała zalecany poziom spożycia w grupie mężczyzn oraz kobiet z gmin małych, natomiast w pozostałych grupach kobiet była zgodna z modelami racji pokarmowych. W odniesieniu do wartości odżywczej diety stwierdzono, że miejsce zamieszkania różnicowało wartość energetyczną oraz zawartość w diecie cholesterolu, witamin C i B1 oraz wapnia (tab. III). Średnia kaloryczność dziennej racji pokarmowej spadała wraz z wielkością gminy i wynosiła w grupie mężczyzn 2550 kcal w gminach małych i 2300 kcal w gminach dużych, a w grupie kobiet odpowiednio 1790 kcal i 1640 kcal. W populacji mężczyzn ilość energii dostarczanej organizmowi była zbliżona do zaleceń, natomiast w grupie kobiet plasowała się poniżej normy. Dieta osób pochodzących z gmin dużych w odniesieniu do małych zawierała mniej cholesterolu (o 15% w grupie mężczyzn i o 7% w grupie kobiet) oraz witaminy B1 odpowiednio (o 12% i o 6%), nato- p Tabela III. Wartość energetyczna i odżywcza przeciętnej diety w zależności od miejsca zamieszkania Table III. Energy and nutrient intake by size of community energia (kcal) /energy (kcal) tłuszcze (% energii) /total fat (% energy) tłuszcze nasycone (% energii) /saturated fatty acids (% energy) cholesterol (mg) / cholesterol (mg) witamina C (mg) /vitamin C (mg) witamina E (mg) /vitamin E (mg) witamina B1 (mg) /vitamin B1 (mg) magnez (mg) /magnesium (mg) wapń (mg) /calcium (mg) energia (kcal) /energy (kcal) tłuszcze (% energii) /total fat (% energy) tłuszcze nasycone (% energii) /saturated fatty acids (% energy) cholesterol (mg) / cholesterol (mg) witamina C (mg) /vitamin C (mg) witamina E (mg) /vitamin E (mg) witamina B1 (mg) /vitamin B1 (mg) magnez (mg) /magnesium (mg) wapń (mg) /calcium (mg) poziom zalecany RDA* * Recommended dietary allowances mała /small wielkość gminy / size of a community średnia /medium size duża /big mężczyźni /men , ,2 37,6 36,9 ns 10 13,6 13,7 13,6 ns , , ,8 12,2 11,4 ns 1,10 1,60 1,57 1,40 0, ns ,05 kobiety /women , ,9 34,8 34,9 ns 10 13,0 13,2 13,2 ns , ,01 8 9,1 8,5 8,9 ns 0,90 0,98 0,95 0,92 0, ns ,05 miast więcej witaminy C (o około16%) oraz wapnia (o około 5%) niezależnie od płci. Niezależnie od miejsca zamieszkania notowano przekroczenie norm w odniesieniu do energii dostarczanej przez tłuszcze (o około 23%) oraz energii dostarczanej przez nasycone kwasy tłuszczowe (o około 35%). Także zawartość cholesterolu pokarmowego p
4 Waśkiewicz A, Sygnowska E. Czy jakość diety dorosłych mieszkańców Polski zależna jest od miejsca zamieszkania? w grupie mężczyzn była wyższa od wartości pożądanej, która wynosi maksymalnie 300 mg dziennie. Niekorzystnie również prezentowały się wyniki dotyczące spożycia wapnia i magnezu we wszystkich analizowanych grupach - niedobory wapnia wynosiły około 50%, a magnezu około 13%. Dane dotyczące pobrania z żywnością witaminy C wykazały, że średnia jej zawartość w diecie obu płci była zbliżona do zalecanego poziomu, wynoszącego 75 mg dziennie dla mężczyzn oraz 60 mg dla kobiet. Podobnie spożycie witamin E oraz B1, niezależnie od miejsca zamieszkania badanych osób, realizowało normy na poziomie odpowiadającym średniemu zapotrzebowaniu dla grupy. Dyskusja Częstość występowania chorób cywilizacyjnych oraz ich czynników ryzyka, np. otyłości, zaburzeń gospodarki lipidowej, nadciśnienia tętniczego, nie jest w społeczeństwie rozłożona równomiernie [9-12]. Jednak, pomimo że dieta pełni ważną rolę w rozwoju wymienionych chorób, stosunkowo niewielką uwagę kieruje się na poszukiwanie społeczno-ekonomicznych uwarunkowań jakości żywienia, w tym miejsca zamieszkania. Wyniki przedstawionej pracy wykazały, że wśród dorosłych Polaków miejsce zamieszkania wywierało wprawdzie pewien wpływ na jakość diety (zróżnicowanie spożycia produktów zbożowych u obu płci, produktów mięsnych u mężczyzn oraz tłuszczów dodanych u kobiet, a także wartości energetycznej, zawartości w diecie cholesterolu, witaminy C, B1 oraz wapnia), jednak większość nieprawidłowości w spożyciu żywności i wartości odżywczej diety dotyczyła całej dorosłej populacji Polaków, niezależnie od miejsca zamieszkania. W piśmiennictwie krajowym brak jest prac badających związek pomiędzy wielkością gminy a jakością żywienia jej mieszkańców. Spośród innych publikacji dotyczących tego zagadnienia skorzystano więc z danych różnicujących wartość odżywczą diety w zależności od poziomu wykształcenia i dochodu, aby przynajmniej pośrednio dokonać porównań, zwłaszcza że w populacji polskiej gminy duże w porównaniu do małych charakteryzował zarówno wyższy udział osób z wykształceniem uniwersyteckim, jak i wyższym dochodem. Ogólnie na poziom i strukturę konsumpcji żywności wpływa wiele złożonych i współzależnych czynników. Głównymi wyznacznikami jakości żywienia są dochody ludności, ceny artykułów spożywczych, wiedza na temat prawidłowego żywienia związana z poziomem wykształcenia, tradycja oraz wzorce żywieniowe wyniesione z domu. Wyniki przedstawionej pracy potwierdziły ubóstwo naszego społeczeństwa, szczególnie w gminach małych, gdzie znaczna część mieszkańców dysponowała bardzo niskimi dochodami, kształtującymi się poniżej minimum socjalnego. W 2004 roku Instytut Pracy i Spraw Socjalnych [13] oszacował, że minimum socjalne wahało się od 600 do 830 zł na osobę w zależności od liczebności gospodarstwa domowego. W gminach małych ponad 80% badanych deklarowało dochód na osobę w rodzinie poniżej 700 zł. Polska wyraźnie odbiega od pozostałych krajów Unii Europejskiej w zakresie wydatków na żywność, podczas gdy w innych krajach Unii udziały wydatków na żywność w wydatkach ogółem kształtowały się w roku 2002 w zakresach od 9,5% (Wielka Brytania) do 18,0% (Portugalia), to w Polsce wynosiły średnio 29,5% [14]. Jednocześnie obserwowano znaczne zróżnicowanie w zależności od wielkości i charakteru ośrodka udział wydatków na żywność wzrastał od 22% w największych ośrodkach miejskich do ponad 29% w miastach poniżej 20 tys. mieszkańców i do 34% na wsi [15]. W odniesieniu do jakości żywienia w większości badań wykazano że, zróżnicowaniu społecznemu podlegają istotne ze względów zdrowotnych składniki odżywcze i grupy produktów, będące ich nośnikami tj. witaminy, składniki mineralne, warzywa i owoce, ryby, a także żywność bardziej luksusowa i droższa [16]. W populacji polskiej wraz ze wzrostem wielkości gminy notowano spadek spożycia cholesterolu u obu płci oraz mięsa w grupie mężczyzn, natomiast zróżnicowaniu nie podlegała zawartość w diecie tłuszczów i nasyconych kwasów tłuszczowych. Generalnie w Europie i USA w większości badań zanotowano spadek zawartości tłuszczu i aterogenności diety wraz ze wzrostem poziomu wykształcenia [17-21]. Realizatorzy projektów przeprowadzonych w USA jak MSH [17] i ARIC [21] zaobserwowali, że diety osób o wyższym poziomie wykształcenia charakteryzowały się mniejszą zawartością tłuszczów, nasyconych kwasów tłuszczowych oraz cholesterolu, a także niższymi współczynnikami aterogenności diety. Także w Kanadzie [18] dla osób o wyższym poziomie wykształcenia wykazano istotnie mniejsze prawdopodobieństwo spożywania diety, w której tłuszcz dostarczał powyżej 30% energii. W prezentowanym badaniu wielkość spożycia warzyw i owoców kształtowała się na podobnym poziomie niezależnie od miejsca zamieszkania, a pobranie witaminy C rosło wraz z wielkością gminy. Dane z budżetów gospodarstw domowych wykazały, że rodziny o wysokim statusie socjoekonomicznym (określonym jako stopień wykształcenia głowy rodziny) charakteryzowały się wyższą niż przeciętna konsumpcją warzyw i owoców oraz soków [22]. Analogicznie w Finlandii [23], Szkocji [24], USA [25] i ZSRR [26] poziom
5 210 Probl Hig Epidemiol 2009, 90(2): wykształcenia był pozytywnie związany ze spożyciem tych artykułów. Ponadto w USA w badaniach ARIC [21] i NFCS [27] przeciętne racje pokarmowe osób o wyższym poziomie statusu socjoekonomicznego cechowała wyższa zawartość witamin, głównie witaminy C. Wśród mieszkańców Polski miejsce zamieszkania było pozytywnie związane z konsumpcją wapnia, a choć w odniesieniu do produktów mlecznych nie było istotnego zróżnicowania, to obserwowano tendencję wzrostu spożycia tych artykułów wraz ze wzrostem wielkości gminy. Podobnie w Moskwie i St. Petersburgu w ramach Lipid Research Clinics Study [26] zanotowano, że osoby o wyższym SES spożywały istotnie więcej mleka, jogurtów i serów. Zawartości wapnia w diecie wprawdzie nie analizowano, ale można wysnuć wniosek, że jego spożycie było wyższe właśnie w tej grupie osób. Także meta-analiza badań przeprowadzonych w krajach europejskich wskazała, że spożycie serów, będących nośnikiem wapnia, wzrastało wraz z poziomem wykształcenia [28]. Wyniki badania WOBASZ wykazały, że miejsce zamieszkania różnicowało strukturę demograficzną oraz częściowo jakość żywienia ludności. Należy jednak jeszcze raz podkreślić, że niezależnie od miejsca zamieszkania mieszkańcy naszego kraju popełniali te same błędy żywieniowe. Przeciętna dieta dorosłych Polaków charakteryzowała się przede wszystkim wysoką aterogennością - tłuszcze, niezależnie od wielkości gminy, dostarczały średnio 37% energii w grupie mężczyzn i 35% w grupie kobiet, a nasycone kwasy tłuszczowe odpowiednio 14% i 13%, a dodatkowo w grupie mężczyzn pobranie cholesterolu było wyższe od rekomendowanych poziomów. Zaleca się, aby w zrównoważonej w stosunku do wydatku energetycznego dziennej racji pokarmowej zawartość tłuszczów nie przekraczała 30% energii, a z nasyconych kwasów tłuszczowych 10% energii. Wykazana w niniejszym badaniu nieodpowiednia ilość i struktura tłuszczów spożywanych przez populację polską może mieć wpływ na zaburzenia gospodarki węglowodanowej, tłuszczowej i układ krzepnięcia, a także na stopień nadwagi i nadciśnienia tętniczego [29]. Ponadto niepokojąca była niedostateczna zawartość w diecie składników mineralnych: wapnia i magnezu, w przypadku wapnia sięgająca aż 50%. Niedobory wapnia mogą być brane pod uwagę jako czynnik żywieniowy sprzyjający rozwojowi osteoporozy i nadciśnienia tętniczego, a niewystarczające spożycie magnezu może zwiększać ryzyko występowania schorzeń układu sercowo-naczyniowego, włączając w to chorobę wieńcową, zawał serca, arytmię oraz nagłe zgony [30, 31]. Należy podkreślić, że wśród mieszkańców Polski pobranie witamin C, E i B1 było zadawalające i pokrywało normy na poziomie bezpiecznym. Podsumowując, wyniki przedstawionej pracy wykazały, że miejsce zamieszkania wywierało pewien wpływ na jakość diety, różnicowało spożycie części artykułów spożywczych jak również wartość odżywczą diety. Jednak większość nieprawidłowości w jakości diety dotyczyła całej dorosłej populacji Polaków, niezależnie od miejsca zamieszkania. W świetle aktualnej wiedzy, dieta niezbilansowana pod względem analizowanych składników może prowadzić do nasilenia występowania chorób dietozależnych, między innymi takich jak: choroba niedokrwienna serca, otyłość, cukrzyca oraz niektóre nowotwory. Piśmiennictwo / References 1. Committee on Diet and Health, et al. Implications for reducing chronic disease risk. National Academy Press, Washington DC Szponar L. Jakość zdrowotna żywności i racjonalne żywienie w zapobieganiu chorobom na tle wadliwego żywienia. Żyw Człow Metab 1994, 1: Rywik S, Kupść W, Piotrowski W i wsp. Wieloośrodkowe ogólnopolskie badanie stanu zdrowia ludności projekt WOBASZ. Założenia metodyczne oraz logistyka. Kardiol Pol 2005, 63 (supl.4): Kunachowicz H, Nadolna I, Przygoda B. i wsp. Tabele składu i wartości odżywczej żywności. PZWL, Warszawa Nadolna I, Kunachowicz H, Iwanow K. Potrawy skład i wartość odżywcza. IŻŻ, Warszawa Jarosz M, Bułhak-Jachymczyk B. Normy Żywienia Człowieka PZWL, Warszawa Kafatos A, Codrington C. Nutrition and diet for healthy lifestyles in Europe. University of Create, Iraklion Szczygieł A, Nowicka L, Bułhak-Jachymczyk B i wsp. Normy żywienia i wyżywienia Cz. II. Modele racji pokarmowych. IŻŻ, Warszawa Kaplan G, Keil J. Socioeconomic factors and cardiovascular disease: a review of the literature. Circulation 1993, 88: Mayer O, Simin J, Heidrich J, et al. Educational level and risk profile of cardiac patients in the EUROASPIRE II substudy. J Epidemiol Community Health 2004, 58: Panagiotakos D, Pitsavos Ch, ManiosY, et al. Socio-economic status in relation to risk factors associated with cardiovascular disease, in healthy individuals from the ATTICA study. Eur J Cardiovasc Prev Rehabil 2005, 12: Strand B, Tverdal A. Can cardiovascular risk factors and lifestyle explain the educational inequalities in mortality from ischemic heart disease and from other heart disease? 26 year follow up of Norwegian men and women. J Epidemiol Community Health 2004, 58:
6 Waśkiewicz A, Sygnowska E. Czy jakość diety dorosłych mieszkańców Polski zależna jest od miejsca zamieszkania? Berberka J. Żywność w strukturze wydatków gospodarstw domowych wybranych krajów Unii Europejskiej. [w:] Konsument Żywności i jego zachowania w warunkach polskiego członkostwa w Unii Europejskiej. Gutkowska K, Narojek L (red). SGGW, Warszawa Warunki życia ludności Polski w latach GUS, Warszawa Chmielewska B. Wykształcenie a poziom i struktura spożycia żywności. [w:] Wybrane problemy nauki o żywieniu człowieka u progu XXI wieku. Brzozowska A, Gutkowska K (red). SGGW, Warszawa Kushi L, Folsom A, Jacobs D, et al. Educational attainment and nutrient consumption patterns: The Minnesota Heart Survey. J Am Diet Assoc 1988, 88: Pomerleau J, Pederson L, Ostbye T, et al. Health behaviours and socio-economic status in Ontario. Eur J Epidemiol 1997, 13: Roos E, Lahelma E, Virtanen M, et al. Gender, socio-economic status and family status as determinants of food behaviour. Soc Sci Med 1998, 46: Shea S, Melnik T, Stein A, et al. Age, sex, educational attainment, and race/ethnicity in relation to consumption of specific foods contributing to the atherogenic potential of diet. Prev Med 1993, 22: Shimakawa T, Sorlie P, Carpenter M, et al. Dietary intake pattern and sociodemographic factors in the atherosclerosis risk in communities study. Prev Med 1994, 23: Gutkowska K. Zróżnicowanie poziomu i struktury spożycia żywności w różnych typach gospodarstw domowych. Żyw Człow Metab 2003, 30: Roos E, Prattala R, Lahelma E, et al. Modern and healthy? Socioeconomic differences in the quality of diet. Eur J Clin Nutr 1996, 50: Uitenbroek D, Kerekovska A, Festchieva N. Health lifestyle behaviour and socio-demographic characteristics. A study of Varna, Glasgow and Edinburgh. Soc Sci Med 1996, 43: Subar A, Heimendinger J, Patterson B, et al. Fruit and vegetable intake in the United States: the baseline survey of the Five a Day for Better Health Program. Am J Health Promot 1995, 9: Dennis B, Zhukovsky G, Shestov D, et al. The association of education with coronary heart disease mortality in the USSR. Lipid Research Clinics Study. Int J Epidemiol 1993, 22: Windham C, Wyse B, Hanson R. Nutrient density of diets in the USDA Nationwide Food Consumption Survey, : I Impact of socioeconomic status on dietary density. J Am Diet Assoc 1983, 82: Sanchez-Villegas A, Martinez J, et al. A systematic review of socioeconomic differences in food habits in Europe: consumption of cheese and milk. Eur J Clin Nutr 2003, 57: Kozłowska-Wojciechowska M. Rola kwasów tłuszczowych, steroli i stanoli roślinnych oraz błonnika w zapobieganiu miażdżycy. [w:] Kardiologia zapobiegawcza. Naruszewicz M (red). PTBNM, Szczecin 2003: Vaskonen T. Dietary minerals and modification of cardiovascular risk factors. J Nutr Bioch 2003, 14: Griffith L, Guyatt G, Cook R, et al. The influence of dietary and nondietary calcium supplementation on blood pressure: an updated metaanalysis of randomized controlled trials. Am J Hypertens 1999, 12:
OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA OSÓB W WIEKU 60-74 LAT. BADANIE WOBASZ
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 3, str. 240-244 Elżbieta Sygnowska, Anna Waśkiewicz OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA OSÓB W WIEKU 60-74 LAT. BADANIE WOBASZ Zakład Epidemiologii, Prewencji Chorób Układu Krążenia
Bardziej szczegółowoROLA SUPLEMENTACJI W UZUPEŁNIANIU NIEDOBORÓW WITAMIN I SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W DIECIE POLAKÓW, OBJĘTYCH BADANIEM WOBASZ**
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLI, 28, 3, str. 34 Elżbieta Sygnowska, Anna Waśkiewicz* ROLA SUPLEMENTACJI W UZUPEŁNIANIU NIEDOBORÓW WITAMIN I SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W DIECIE POLAKÓW, OBJĘTYCH BADANIEM WOBASZ**
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 98 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 98 SECTIO D 2004 Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty
Bardziej szczegółowoWARTOŚĆ ODŻYWCZA DIETY KOBIET W WIEKU ROZRODCZYM ZAMIESZKAŁYCH NA TERENIE POLSKI
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 3, str. 252-256 Anna Waśkiewicz, Elżbieta Sygnowska WARTOŚĆ ODŻYWCZA DIETY KOBIET W WIEKU ROZRODCZYM ZAMIESZKAŁYCH NA TERENIE POLSKI Zakład Epidemiologii, Prewencji
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 97 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 97 SECTIO D 2004 Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka Ćwiczenie nr 4 Temat: Normy żywienia 1. Badania stosowane
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA KOBIET O ZRÓŻNICOWANYM STOPNIU ODŻYWIENIA
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 718 722 Ewa Stefańska, Lucyna Ostrowska, Danuta Czapska, Jan Karczewski OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA KOBIET O ZRÓŻNICOWANYM STOPNIU ODŻYWIENIA Zakład Higieny i Epidemiologii
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 96 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 96 SECTIO D 2004 Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty
Bardziej szczegółowoodżywczych w dietach wybranej subpopulacji lekarzy. Część I
Niedźwiedzka-Stadnik Probl Hig Epidemiol 2013, M i wsp. 94(4): Zawartość 773-779składników odżywczych w dietach wybranej subpopulacji lekarzy. Część I 773 Zawartość składników odżywczych w dietach wybranej
Bardziej szczegółowoAgnieszka Stawarska, Andrzej Tokarz, Magdalena Kolczewska
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLI, 2008, 4, str. 987 991 Agnieszka Stawarska, Andrzej Tokarz, Magdalena Kolczewska WARTOŚĆ ENERGETYCZNA ORAZ ZAWARTOŚĆ SKŁADNIKÓW PODSTAWOWYCH W DIETACH LUDZI STARSZYCH ZRZESZONYCH
Bardziej szczegółowoOCENA ZAWARTOŚCI WYBRANYCH SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH STUDENTÓW UCZELNI MEDYCZNEJ W LATACH 2003/2004 I 2008/2009
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 723 727 Danuta Czapska, Lucyna Ostrowska, Ewa Stefańska, Jan Karczewski OCENA ZAWARTOŚCI WYBRANYCH SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH
Bardziej szczegółowoJakość żywienia i poziom wiedzy zdrowotnej u młodych dorosłych Polaków badanie WOBASZ
Waśkiewicz Probl Hig Epidemiol A. Jakość 2010, żywienia 91(2): i poziom 233-237 wiedzy zdrowotnej u młodych dorosłych Polaków badanie WOBASZ 233 Jakość żywienia i poziom wiedzy zdrowotnej u młodych dorosłych
Bardziej szczegółowoWaldemar Żyngiel, Magdalena Trzuskowska
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 285 290 Waldemar Żyngiel, Magdalena Trzuskowska OCENA WARTOŚCI ODŻYWCZEJ I KALORYCZNEJ JADŁOSPISU DLA DOROSŁYCH Z CUKRZYCĄ TYPU II PROPONOWANEGO W JEDNEJ Z PORADNI
Bardziej szczegółowoZAWARTOŚĆ WAPNIA I ŻELAZA ORAZ ICH GŁÓWNE ŹRÓDŁA W DIECIE MĘŻCZYZN W OKRESIE 21-LETNIEJ OBSERWACJI
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 3, str. 420-427 Angelika Edyta Charkiewicz, Bogusław Poniatowski, Maria Karpińska, Janusz Korecki, Jacek Jamiołkowski, Andrzej Szpak ZAWARTOŚĆ WAPNIA I ŻELAZA ORAZ ICH
Bardziej szczegółowoZASPOKOJENIE POTRZEB ŻYWIENIOWYCH W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH REPREZENTUJĄCYCH RÓŻNE FAZY CYKLU ROZWOJU RODZINY
ROCZN. PZH 2007, 58, NR 1, 363-370 MARLENA PIEKUT, JUSTYNA ZWIERZYK ZASPOKOJENIE POTRZEB ŻYWIENIOWYCH W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH REPREZENTUJĄCYCH RÓŻNE FAZY CYKLU ROZWOJU RODZINY FULFILLING NUTRITION NEEDS
Bardziej szczegółowoOCENA SPOŻYCIA KWASÓW TŁUSZCZOWYCH I CHOLESTEROLU W WYBRANEJ GRUPIE STUDENTÓW
ROCZN. PZH 2011, 62, Nr 2, 173 179 OCENA SPOŻYCIA KWASÓW TŁUSZCZOWYCH I CHOLESTEROLU W WYBRANEJ GRUPIE STUDENTÓW EVALUATION OF FATTY ACIDS AND CHOLESTEROL INTAKE BY A GROUP OF STUDENTS Agata Wawrzyniak,
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTEK SZKOŁY GŁÓWNEJ GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO W WARSZAWIE
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 610 614 Anna Harton, Joanna Myszkowska-Ryciak OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTEK SZKOŁY GŁÓWNEJ GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO W WARSZAWIE Katedra Dietetyki Wydziału
Bardziej szczegółowoZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY. Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r
ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE - definicja Prawidłowe odżywianie to nie tylko dostarczenie organizmowi energii, ale także
Bardziej szczegółowoOCENA ILOŚCIOWA SKŁADNIKÓW MINERALNYCH I WITAMIN W DIETACH LUDZI STARSZYCH ZRZESZONYCH W WYBRANYCH WARSZAWSKICH STOWARZYSZENIACH SPOŁECZNYCH CZ. III.
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 2, str. 117 122 Agnieszka Stawarska, Andrzej Tokarz, Magdalena Kolczewska OCENA ILOŚCIOWA SKŁADNIKÓW MINERALNYCH I WITAMIN W DIETACH LUDZI STARSZYCH ZRZESZONYCH W WYBRANYCH
Bardziej szczegółowoWARTOŚĆ ODŻYWCZA WYBRANYCH PRODUKTÓW ŻYWNOŚCI TRADYCYJNEJ.
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 236 240 Barbara Ratkovska, Krystyna Iwanow, Agata Gorczakowska, Beata Przygoda, Anna Wojtasik, Hanna Kunachowicz WARTOŚĆ ODŻYWCZA WYBRANYCH PRODUKTÓW ŻYWNOŚCI
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTÓW I ROKU AKADEMII ROLNICZEJ WE WROCŁAWIU
ROCZN. PZH 2007, 58, NR 1, 327-332 JOANNA WYKA, ALICJA ŻECHAŁKO-CZAJKOWSKA OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTÓW I ROKU AKADEMII ROLNICZEJ WE WROCŁAWIU ASSESING THE FOOD INTAKE IN FIRST YEAR STUDENTS OF AGRICULTURAL
Bardziej szczegółowoRafał Ilow, Bożena Regulska-Ilow, Jadwiga Biernat, Alicja Kowalisko 1)
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XL, 2007, 3, str. 293 298 Rafał Ilow, Bożena Regulska-Ilow, Jadwiga Biernat, Alicja Kowalisko 1) OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA WYBRANYCH GRUP POPULACJI DOLNOŚLA SKIEJ 50-LATKOWIE Katedra
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka, dr inż. Anna Sobczak-Czynsz Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka (ZBiJŻ) Ćwiczenie nr
Bardziej szczegółowoSPOSÓB ŻYWIENIA OSÓB Z HIPERCHOLESTEROLEMIĄ STOSUJĄCYCH ODPOWIEDNIĄ DIETĘ I NIESTOSUJĄCYCH DIETY
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 608 613 Elżbieta Sygnowska, Anna Waśkiewicz SPOSÓB ŻYWIENIA OSÓB Z HIPERCHOLESTEROLEMIĄ STOSUJĄCYCH ODPOWIEDNIĄ DIETĘ I NIESTOSUJĄCYCH DIETY Zakład Epidemiologii,
Bardziej szczegółowoSPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku
SPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku NASZE KULINARNE TRADYCJE NASZE KULINARNE TRADYCJE Co składa się na nie? Bez jakich produktów i potraw nie wyobrażamy sobie
Bardziej szczegółowoInterwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie
Interwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie H. Dyląg, 1 H. Weker 1, M. Barańska 2 1 Zakład Żywienia 2 Zakład Wczesnej Interwencji Psychologicznej karmienie na żądanie 7-5 posiłków 3 posiłki
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA PACJENTÓW Z CUKRZYCĄ TYPU 2
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 1, str. 89 94 Katarzyna Cieloszczyk, Małgorzata E. Zujko, Anna Witkowska OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA PACJENTÓW Z CUKRZYCĄ TYPU 2 Zakład Technologii i Towaroznawstwa Żywności
Bardziej szczegółowoZawartość składników mineralnych w diecie mężczyzn w wieku 45-54 lat zamieszkałych region białostocki
Charkiewicz Probl Hig Epidemiol AE i wsp. 2013, Zawartość 94(4): składników 905-909 mineralnych w diecie mężczyzn w wieku 45-54 lat... 905 Zawartość składników mineralnych w diecie mężczyzn w wieku 45-54
Bardziej szczegółowoNormy żywienia zdrowych dzieci w 1 3. roku życia stanowisko Polskiej Grupy Ekspertów
Normy żywienia zdrowych dzieci w 1 3. roku życia stanowisko Polskiej Grupy Ekspertów Część II Omówienie poszczególnych składników odżywczych Nutritional guidelines for healthy children aged 1 3 years Polish
Bardziej szczegółowoOCENA ZAWARTOŚĆI WITAMIN W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH KOBIET O PRAWIDŁOWEJ MASIE CIAŁA ORAZ Z NADWAGĄ I OTYŁOŚCIĄ
ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2009, 4 (65), 286 294 EWA STEFAŃSKA, 1 LUCYNA OSTROWSKA, DANUTA CZAPSKA, JAN KARCZEWSKI OCENA ZAWARTOŚĆI WITAMIN W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH KOBIET O PRAWIDŁOWEJ
Bardziej szczegółowoOcena żywienia populacji polskiej z wykorzystaniem aplikacji internetowej Nutri-Day
Pac Probl A, Hig Sochacka-Tatara Epidemiol 2010, E, Majewska 91(3): 419-424 R. Ocena żywienia populacji polskiej z wykorzystaniem aplikacji internetowej... 419 Ocena żywienia populacji polskiej z wykorzystaniem
Bardziej szczegółowo"Program pilotażowy - Dieta Mamy".
"Program pilotażowy - Dieta Mamy". Dnia 1.10.2019 r Szpital Powiatowy im.t.malińskiego w Śremie podjął współpracę z programem pilotażowym Standard szpitalnego żywienia kobiet w ciąży i w okresie poporodowym-dieta
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: DIETETYK przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet III. Wysoka jakość
Bardziej szczegółowoKinga Janik-Koncewicz
Kinga Janik-Koncewicz miażdżyca choroby układu krążenia cukrzyca typu 2 nadciśnienie choroby układu kostnego nowotwory Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że około 7-41% nowotworów jest spowodowanych
Bardziej szczegółowoPROBLEM NADWAGI I OTYŁOŚCI W POLSCE WŚRÓD OSÓB DOROSŁYCH - DANE EPIDEMIOLOGICZNE -
PROBLEM NADWAGI I OTYŁOŚCI W POLSCE WŚRÓD OSÓB DOROSŁYCH - DANE EPIDEMIOLOGICZNE - Wg raportu GUS Stan zdrowia ludności w 2009 r. Otyłość jest chorobą przewlekłą spowodowaną nadmierną podażą energii zawartej
Bardziej szczegółowoKwasy tłuszczowe nasycone, a choroba układu krążenia
Kwasy tłuszczowe nasycone, a choroba układu krążenia Broszura informacyjna IDF (Factsheet) kwiecień 2016 Uwaga krajowa: tłumaczenie na język polski zostało sfinansowane ze środków FUNDUSZU PROMOCJI MLEKA
Bardziej szczegółowoWPŁYW SUPLEMENTACJI PREPARATAMI WITAMINOWO-MINERALNYMI NA CAŁKOWITE POBRANIE WAPNIA I MAGNEZU W GRUPIE STUDENTÓW LUBELSKICH UCZELNI
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIII, 2010, 3, str. 287 292 Zbigniew Marzec, Wojciech Koch, Agnieszka Marzec WPŁYW SUPLEMENTACJI PREPARATAMI WITAMINOWO-MINERALNYMI NA CAŁKOWITE POBRANIE WAPNIA I MAGNEZU W GRUPIE
Bardziej szczegółowoWPŁYW SPOŻYCIA SKŁADNIKÓW MINERALNYCH Z DIETĄ ORAZ AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ NA STAN MINERALNY ORGANIZMU STUDENTEK
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 912 916 Anna Puścion 1, Renata Markiewicz-Żukowska, Elżbieta Karpińska, Katarzyna Mystkowska 1, Maria H. Borawska WPŁYW SPOŻYCIA SKŁADNIKÓW MINERALNYCH Z DIETĄ
Bardziej szczegółowo10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (dbać o urozmaicenie posiłków) Kontroluj masę ciała (dbaj o zachowanie
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka, dr inż. Anna Sobczak-Czynsz Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka (MS i TŻiŻCz z uz.)
Bardziej szczegółowoŻywieniowe czynniki ryzyka osteoporozy u osób w podeszłym wieku
Gerontologia Polska PRACA ORYGINALNA tom 20, nr 2, 53 58 ISSN 1425 4956 Agata Skop-Lewandowska, Agnieszka Ostachowska-Gąsior, Emilia Kolarzyk Zakład Higieny i Dietetyki Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego
Bardziej szczegółowoSposób żywienia ludzi starszych mieszkających w małym mieście Twardogórze
494 Probl Hig Epidemiol 2013, 94(3): 494-502 Sposób żywienia ludzi starszych mieszkających w małym mieście Twardogórze Food intake of elderly inhabitants of a small town Twardogora Dorota Różańska 1/,
Bardziej szczegółowoOcena żywienia za pomocą wywiadu żywieniowego przez Internet
Sochacka-Tatara Probl Hig Epidemiol E, Pac 2010, A, Majewska 91(1): 77-82 R. Ocena żywienia za pomocą wywiadu żywieniowego przez Internet 77 Ocena żywienia za pomocą wywiadu żywieniowego przez Internet
Bardziej szczegółowoANALIZA SPOŻYCIA WYBRANYCH MONO- I DWUCUKRÓW W GRUPIE MŁODYCH KOBIET
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIX, 2016, 3, str. 593 597 Joanna Myszkowska-Ryciak, Anna Harton, Danuta Gajewska ANALIZA SPOŻYCIA WYBRANYCH MONO- I DWUCUKRÓW W GRUPIE MŁODYCH KOBIET Katedra Dietetyki, Wydział
Bardziej szczegółowoZachowania zdrowotne związane z żywieniem osób dorosłych i starszych
44 Artykuły oryginalne Hygeia Public / original Health 2010, 45(1): papers 44-48 Zachowania zdrowotne związane z żywieniem osób dorosłych i starszych Health behaviours related to the nutrition of adults
Bardziej szczegółowoZróżnicowanie umieralności spowodowanej chorobami układu krążenia w Polsce w 2007 roku.
Zróżnicowanie umieralności spowodowanej chorobami układu krążenia w Polsce w 2007 roku. Objaśnienia. Materiałem badawczym były informacje zawarte w kartach zgonów, które przeniesione zostały na komputerowy
Bardziej szczegółowoZAWARTOŚĆ WITAMIN ROZPUSZCZALNYCH W TŁUSZCZACH W DZIENNEJ RACJI POKARMOWEJ OSÓB Z NYSY I OKOLIC
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 692 698 Elżbieta Grochowska-Niedworok 1, Marta Misiarz 1, Joanna Wyka 1,2, Ewa Malczyk 1,Beata Całyniuk 1, Aleksandra Mamala 1 ZAWARTOŚĆ WITAMIN ROZPUSZCZALNYCH
Bardziej szczegółowoZasady układania jadłospisów, obliczanie wartości odżywczej posiłku.
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Brzesku Zasady układania jadłospisów, obliczanie wartości odżywczej posiłku. inż. Agnieszka Świątkowska Zgodnie z zaleceniami racjonalnego żywienia przyjęto,
Bardziej szczegółowoWPŁYW WYBRANYCH CZYNNIKÓW NA ZAKUP I STOSOWANIE PRZEZ OSOBY STARSZE WITAMINOWO-MINERALNYCH SUPLEMENTÓW DIETY
ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2009, 4 (65), 271 277 AGNIESZKA SARAN, GRAŻYNA DUDA 1 WPŁYW WYBRANYCH CZYNNIKÓW NA ZAKUP I STOSOWANIE PRZEZ OSOBY STARSZE WITAMINOWO-MINERALNYCH SUPLEMENTÓW DIETY Streszczenie
Bardziej szczegółowoZagadnienia na egzamin dyplomowy studia pierwszego stopnia maj 2016
Zagadnienia na egzamin dyplomowy studia pierwszego stopnia maj 2016 1. Co to jest wartość odżywcza żywności? Czynniki wpływające na wartość odżywczą produktów spożywczych i posiłków. 2. Zastosowanie tabel
Bardziej szczegółowoOCENA STANU ZDROWIA I ODŻYWIENIA OSÓB W WIEKU POWYŻEJ 75 LAT W POPULACJI POLSKIEJ BADANIE WOBASZ-SENIOR
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 0, 3, str. 4 8 Anna Waśkiewicz, Elżbieta Sygnowska, Grażyna Broda OCENA STANU ZDROWIA I ODŻYWIENIA OSÓB W WIEKU POWYŻEJ 75 LAT W POPULACJI POLSKIEJ BADANIE WOBASZ-SENIOR Zakład
Bardziej szczegółowoWarszawa, 22.10.2010r. Katarzyna Stoś. Instytut Żywności i Żywienia
Warszawa, 22.10.2010r. Katarzyna Stoś Instytut Żywności i Żywienia 1. Suplementy diety- źródło składników o działaniu fizjologicznym, częstość stosowania 2. Zasadność suplementacji 3. 4. 5. Poziomy witamin
Bardziej szczegółowoZajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe
Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: wymienia zasady bezpieczeństwa obowiązujące podczas zajęć żywieniowych
Bardziej szczegółowoMateriałpomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiałpomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: TECHNIK ŻYWIENIA I USŁUG GASTRONOMICZNYCH przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej
Bardziej szczegółowoOCENA UDZIAŁU WITAMIN I SKŁADNIKÓW MINERALNYCH Z SUPLEMENTÓW W DIECIE OSÓB STARSZYCH*
ROCZN. PZH, 2004, 55, NR 1, 51 61 JOANNA KAŁUŻA, AGNIESZKA BAGAN, ANNA BRZOZOWSKA OCENA UDZIAŁU WITAMIN I SKŁADNIKÓW MINERALNYCH Z SUPLEMENTÓW W DIECIE OSÓB STARSZYCH* THE ASSESSMENT OF SUPPLEMENTS CONTRIBUTION
Bardziej szczegółowoŻYWIENIE DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM A ICH ZDROWIE
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWIENIU CZŁOWIEKA I KONSUMPCJI SGGW POLSKIE TOWARZYSTWO NAUK ŻYWIENIOWYCH ŻYWIENIE DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM A ICH ZDROWIE dr hab. Jadwiga Hamułka, prof. SGGW dr hab. Anna Kołłajtis-Dołowy
Bardziej szczegółowoPakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta
Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta CHOROBY DIETOZALEŻNE W POLSCE 2,150,000 osób w Polsce cierpi na cukrzycę typu II 7,500,000 osób w Polsce cierpi
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA LICEALISTÓW Z OLEŚNICY
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 598 603 Bożena Regulska-Ilow, Rafał Ilow, Dorota Sarzała-Kruk, Jadwiga Biernat OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA LICEALISTÓW Z OLEŚNICY Katedra i Zakład Bromatologii i
Bardziej szczegółowoWPŁYW STATUSU SPOŁECZNEGO NA SPOSÓB ŻYWIENIA I STYL ŻYCIA MIESZKAŃCÓW WARSZAWY W ŚREDNIM WIEKU BADANIE POL-MONICA BIS
Nowiny Lekarskie 6, 75, 5, 443 448 ANNA WAŚKIEWICZ, ELŻBIETA SYGNOWSKA WPŁYW STATUSU SPOŁECZNEGO NA SPOSÓB ŻYWIENIA I STYL ŻYCIA MIESZKAŃCÓW WARSZAWY W ŚREDNIM WIEKU BADANIE POL-MONICA BIS SOCIOECONOMIC
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 5 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pielęgniarstwa Higher State Vocational School
Bardziej szczegółowoZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA. Agnieszka Wyszyńska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku
ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA Agnieszka Wyszyńska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku Nadwaga i otyłość - najważniejszy problem zdrowia publicznego. Istnieje ok. 80 chorób powstających na tle wadliwego
Bardziej szczegółowoEwa Stefańska, Lucyna Ostrowska, Danuta Czapska, Jan Karczewski
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XL, 2007, 2, str. 131 135 Ewa Stefańska, Lucyna Ostrowska, Danuta Czapska, Jan Karczewski JAKOŚCIOWA I ILOŚCIOWA OCENA ŻYWIENIA STUDENTÓW UCZELNI SPORTOWEJ Zakład Higieny i Epidemiologii
Bardziej szczegółowoAterogenność diety a profil lipidowy u pacjentów poradni kardiologicznej w Szczecinie
Bogacka Probl Hig A Epidemiol i wsp. Aterogenność 2018, 99(2): diety 155-161 a profil lipidowy u pacjentów poradni kardiologicznej w Szczecinie 155 Aterogenność diety a profil lipidowy u pacjentów poradni
Bardziej szczegółowoPOZIOM SPOŻYCIA SKŁADNIKÓW PODSTAWOWYCH W GRUPIE KOBIET STOSUJĄCYCH TRADYCYJNY I OPTYMALNY MODEL ŻYWIENIA*
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 615 619 Izabela Bolesławska, Juliusz Przysławski, Marian Grzymisławski 1) POZIOM SPOŻYCIA SKŁADNIKÓW PODSTAWOWYCH W GRUPIE KOBIET STOSUJĄCYCH TRADYCYJNY I OPTYMALNY
Bardziej szczegółowoTalerz zdrowia skuteczne
Talerz zdrowia skuteczne narzędzie zdrowego odżywiania PSSE Chełm Kierownik Sekcji OZiPZ Alicja Bork PRAWIDŁOWE ŻYWIENIE Gwarancją właściwego rozwoju fizycznego, sprawności umysłu oraz dobrego zdrowia
Bardziej szczegółowoOCENA SPOŻYCIA WITAMIN ORAZ WSKAŹNIK DIETY ŚRÓDZIEMNOMORSKIEJ W DIETACH OSÓB ZE STWARDNIENIEM ROZSIANYM
OCENA SPOŻYCIA WITAMIN ORAZ WSKAŹNIK DIETY ŚRÓDZIEMNOMORSKIEJ W DIETACH OSÓB ZE STWARDNIENIEM ROZSIANYM Elżbieta Karpińska*, Katarzyna Socha, Maria H. Borawska Zakład Bromatologii Uniwersytetu Medycznego
Bardziej szczegółowoOCENA STANU ODŻYWIENIA I PODAŻY WYBRANYCH SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH OSÓB ZATRUDNIONYCH W PRZEMYŚLE CIĘŻKIM
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIII, 2010, 2, str. 184 193 Monika Bronkowska, Jadwiga Biernat, Magdalena Wojciechowska OCENA STANU ODŻYWIENIA I PODAŻY WYBRANYCH SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH W CAŁODZIENNYCH RACJACH
Bardziej szczegółowoparametrów biochemicznych (cholesterol całkowity, cholesterol HDL, cholesterol LDL,
1. STRESZCZENIE W ostatnich latach obserwuje się wzrost zachorowań na zaburzenia psychiczne, między innymi takie jak depresja i schizofrenia. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) prognozuje, że choroby te
Bardziej szczegółowoOCENA WARTOŚCI ODŻYWCZEJ ZESTAWÓW OBIADOWYCH PRZYGOTOWANYCH W STOŁÓWCE AKADEMICKIEJ
ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2009, 4 (65), 259 263 MARIA DYMKOWSKA-MALESA 1, ALDONA BAĆ 1, AGNIESZKA PLAWGO 2, KAZIMIERA ZGÓRSKA 2 OCENA WARTOŚCI ODŻYWCZEJ ZESTAWÓW OBIADOWYCH PRZYGOTOWANYCH W
Bardziej szczegółowoOCENA ZAWARTOŚCI WYBRANYCH SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH KOBIET O PRAWIDŁOWEJ MASIE CIAŁA ORAZ Z NADWAGĄ I OTYŁOŚCIĄ
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 2, str. 127 133 Ewa Stefańska, Lucyna Ostrowska, Małgorzata Kardasz Milena Kozioł OCENA ZAWARTOŚCI WYBRANYCH SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH
Bardziej szczegółowoKARTA MODUŁU KSZTAŁCENIA Informacje ogólne PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA IM. WITELONA W LEGNICY WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU I KULTURZE FIZYCZNEJ
KARTA MODUŁU KSZTAŁCENIA Informacje ogólne PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA IM. WITELONA W LEGNICY WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU I KULTURZE FIZYCZNEJ Kierunek studiów: Dietetyka Poziom : studia pierwszego stopnia
Bardziej szczegółowoW jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek?
W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek? Prawidłowe odżywianie się to dostarczanie organizmowi niezbędnych składników odżywczych, a tym samym energii i substratów potrzebnych do utrzymania zdrowia
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp... 7
LUCYNA NAROJEK C iągłość i zmiana w postępowaniu dietetycznym w wybranych schorzeniach Wydawnictwo SGGW Spis treści Wstęp... 7 1. Dieta w cukrzycy... 9 Era przedinsulinowa... 9 Ograniczenie węglowodanów
Bardziej szczegółowoAlicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla chorych z cukrzycą proponowanych przez firmę Novo Nordisk w Polsce
Alicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla chorych z cukrzycą proponowanych przez firmę Novo Nordisk w Polsce Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa nr 2, 48-53 2009
Bardziej szczegółowoEpidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność
Bardziej szczegółowoWPŁYW NAWYKÓW ŻYWIENIOWYCH I SUPLEMENTÓWI DIETY NA SPOŻYCIE WITAMINY C
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 754 758 Katarzyna Mystkowska 1, Renata Markiewicz-Żukowska, Elżbieta Karpińska, Anna Puścion 1, Maria H. Borawska WPŁYW NAWYKÓW ŻYWIENIOWYCH I SUPLEMENTÓWI DIETY
Bardziej szczegółowoZaburzenia stanu odżywienia dzieci kończących szkołę podstawową w Łodzi a jakość kości ocena spożycia energii i wybranych składników pokarmowych
652 Probl Hig Epidemiol 2011, 92(3): 652-656 Zaburzenia stanu odżywienia dzieci kończących szkołę podstawową w Łodzi a jakość kości ocena spożycia energii i wybranych składników pokarmowych Disorders of
Bardziej szczegółowoWYBRANE ASPEKTY WARTOŚCI ODŻYWCZEJ TŁUSZCZÓW STOŁOWYCH O OBNIŻONEJ KALORYCZNOŚCI
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 2, str. 117 124 Katarzyna Rolf, Elżbieta Wierzbicka, Barbara Pietruszka WYBRANE ASPEKTY WARTOŚCI ODŻYWCZEJ TŁUSZCZÓW STOŁOWYCH O OBNIŻONEJ KALORYCZNOŚCI Katedra Żywienia
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ODŻYWIANIA STUDENTEK WYŻSZEJ SZKOŁY KOSMETOLOGII I OCHRONY ZDROWIA W BIAŁYMSTOKU
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 704 708 Katarzyna Socha, Maria H. Borawska, Renata Markiewicz, Wioleta J. Charkiewicz 1) OCENA SPOSOBU ODŻYWIANIA STUDENTEK WYŻSZEJ SZKOŁY KOSMETOLOGII I OCHRONY
Bardziej szczegółowoUDZIAŁ SUPLEMENTÓW W SPOŻYCIU SKŁADNIKÓW MINERALNYCH PRZEZ DZIECI W WIEKU SZKOLNYM
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIII, 2010, 1, str. 51 59 Jadwiga Hamułka, Agata Wawrzyniak, Ewa Starzak-Jankowska UDZIAŁ SUPLEMENTÓW W SPOŻYCIU SKŁADNIKÓW MINERALNYCH PRZEZ DZIECI W WIEKU SZKOLNYM Zakład Oceny
Bardziej szczegółowoOCENA DIETY REDUKUJĄCEJ STOSOWANEJ PRZEZ OTYŁE KOBIETY W TRAKCIE LECZENIA NADMIERNEJ MASY CIAŁA
ROCZN. PZH 2008, 59, NR 3, 343-349 LUCYNA OSTROWSKA, EWA STEFAŃSKA, DANUTA CZAPSKA, JAN KARCZEWSKI OCENA DIETY REDUKUJĄCEJ STOSOWANEJ PRZEZ OTYŁE KOBIETY W TRAKCIE LECZENIA NADMIERNEJ MASY CIAŁA ASSESSMENT
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA I SUPLEMENTACJI U LUDZI STARSZYCH Z CHOROBAMI SERCOWO-NACZYNIOWYMI Z TERENU WARSZAWY
ROCZN. PZH 2008, 59, NR 4, 467-472 ANDRZEJ TOKARZ, AGNIESZKA STAWARSKA, MAGDALENA KOLCZEWSKA OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA I SUPLEMENTACJI U LUDZI STARSZYCH Z CHOROBAMI SERCOWO-NACZYNIOWYMI Z TERENU WARSZAWY
Bardziej szczegółowoWarzywa i owoce jako składnik prozdrowotnych wzorów żywienia
Katedra Żywienia Człowieka Uniwersytet Warmińsko-Mazurski Komitet Nauki o Żywieniu Człowieka Wydział V Nauk Medycznych Polska Akademia Nauk Polskie Towarzystwo Nauk Żywieniowych Warzywa i owoce jako składnik
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Podstawy dietetyki KOD WF/II/st/19
KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Podstawy dietetyki KOD WF/II/st/19 2. KIERUNEK: Wychowanie fizyczne 3. POZIOM STUDIÓW 1 : II stopień studia stacjonarne 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: II rok/iii semestr
Bardziej szczegółowoMiejsce mięsa w diecie
Miejsce mięsa w diecie Walory zdrowotne mięsa od dawna są przedmiotem kontrowersyjnych poglądów wśród ludzi. Jedni widzą w mięsie znakomite źródło niezbędnych składników odżywczych, inni natomiast przypisują
Bardziej szczegółowoOcena aktywności fizycznej i sposobu żywienia osób z chorobami sercowo-naczyniowymi
346 Probl Hig Epidemiol 2014, 95(2): 346-351 Ocena aktywności fizycznej i sposobu żywienia osób z chorobami sercowo-naczyniowymi Physical activity and dietary intake assessment among patients with cardiovascular
Bardziej szczegółowoZWYCZAJE ŻYWIENIOWE STUDENTEK UMB W ZALEŻNOŚCI OD SYTUACJI EKONOMICZNO-SPOŁECZNEJ
ROCZN. PZH 2011, 62, Nr 1, 59-63 ZWYCZAJE ŻYWIENIOWE STUDENTEK UMB W ZALEŻNOŚCI OD SYTUACJI EKONOMICZNO-SPOŁECZNEJ NUTRITIONAL HABITS OF FEMALE STUDENTS OF THE MEDICAL UNIVERSITY OF BIALYSTOK DEPENDING
Bardziej szczegółowoOCENA POBRANIA FLAWONOIDÓW Z DIETĄ PRZEZ STUDENTÓW AKADEMII MEDYCZNEJ WE WROCŁAWIU W LATACH 2005-2007
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 3, str. 469-473 Rafał Ilow 1), Bożena Regulska-Ilow 2), Sabina Tangermann 1), Dorota Różańska 2) OCENA POBRANIA FLAWONOIDÓW Z DIETĄ PRZEZ STUDENTÓW AKADEMII MEDYCZNEJ
Bardziej szczegółowoOcena sposobu żywienia dzieci w wieku przedszkolnym
Probl Sochacka-Tatara Hig Epidemiol E, Jacek 8, R, Sowa 89(3): A, 389-394 Musiał A. Ocena sposobu żywienia dzieci w wieku przedszkolnym 389 Ocena sposobu żywienia dzieci w wieku przedszkolnym Assessment
Bardziej szczegółowoPiramida Żywienia. Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS
Piramida Żywienia Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS Zasady zdrowego żywienia 1. Dbaj o różnorodnośd spożywanych produktów. 2. Strzeż się nadwagi i otyłości, nie zapominaj o codziennej aktywności fizycznej.
Bardziej szczegółowo8.2. Wartość odżywcza produktów spożywczych Czynniki kształtujące wartość odżywczą produktów spożywczych...185
SpiS treści 1. Znaczenie nauki o żywieniu człowieka...9 1.1. Cele i zadania nauki o żywieniu...9 1.2. Rozwój nauki o żywieniu człowieka...9 1.3. Problemy żywieniowe Polski i świata...11 1.4. Organizacje
Bardziej szczegółowoOCENA POBRANIA TIAMINY Z DIETĄ PRZEZ KOBIETY I MĘŻCZYZN W WIEKU LAT, MIESZKAJĄCYCH W POZNANIU
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIX, 2016, 3, str. 648 652 Krystyna Szymandera-Buszka, Anna Jędrusek-Golińska, Katarzyna Waszkowiak, Joanna Kobus-Cisowska, Dominik Kmiecik, Dorota Bronowicka-Kłys, Justyna Piechocka
Bardziej szczegółowoSPOSÓB ŻYWIENIA WYBRANEJ GRUPY MŁODYCH KOBIET W ASPEKCIE PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIX, 6, 3, str. 479 484 Anna Harton, Joanna Myszkowska-Ryciak, Danuta Gajewska SPOSÓB ŻYWIENIA WYBRANEJ GRUPY MŁODYCH KOBIET W ASPEKCIE PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA Katedra
Bardziej szczegółowoPOSTAWY I ZACHOWANIA KONSUMENTÓW WOBEC ŻYWNOŚCI PROZDROWOTNEJ
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 1030 1034 Witold Kozirok, Anna Baumgart, Ewa Babicz Zielińska POSTAWY I ZACHOWANIA KONSUMENTÓW WOBEC ŻYWNOŚCI PROZDROWOTNEJ Katedra Handlu i Usług Akademia Morska
Bardziej szczegółowoSUPLEMENTACJA WITAMINOWO-MINERALNA U LUDZI STARSZYCH ZRZESZONYCH W WYBRANYCH WARSZAWSKICH STOWARZYSZENIACH SPOŁECZNYCH CZ. III.
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 1, str. 30 35 Andrzej Tokarz, Agnieszka Stawarska, Magdalena Kolczewska SUPLEMENTACJA WITAMINOWO-MINERALNA U LUDZI STARSZYCH ZRZESZONYCH W WYBRANYCH WARSZAWSKICH STOWARZYSZENIACH
Bardziej szczegółowoWymienniki dietetyczne w cukrzycy. Dr inż. Joanna Myszkowska-Ryciak Zakład Dietetyki Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie 20.06.
Wymienniki dietetyczne w cukrzycy Dr inż. Joanna Myszkowska-Ryciak Zakład Dietetyki Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie 20.06.2012 Zalecenia szczegółowe - węglowodany: 40 50% wartości energetycznej
Bardziej szczegółowoOCENA POBRANIA WAPNIA, MAGNEZU, SODU I POTASU Z CAŁODZIENNYMI RACJAMI POKARMOWYMI STUDENTÓW Z UWZGLĘDNIENIEM SUPLEMENTACJI.
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 212, 3, str. 28 284 Zbigniew Marzec, Agnieszka Marzec, Lucyna Wyszogrodzka-Koma, Aleksandra Buczek OCENA POBRANIA WAPNIA, MAGNEZU, SODU I POTASU Z CAŁODZIENNYMI RACJAMI POKARMOWYMI
Bardziej szczegółowoOCENA WIEDZY OSÓB STARSZYCH DOTYCZĄCA WITAMIN I SKŁADNIKÓW MINERALNYCH
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIII, 2010, 1, str. 60 65 Agnieszka Saran, Grażyna Duda OCENA WIEDZY OSÓB STARSZYCH DOTYCZĄCA WITAMIN I SKŁADNIKÓW MINERALNYCH Katedra i Zakład Bromatologii Uniwersytetu Medycznego
Bardziej szczegółowoCo należy jeść, a czego lepiej unikać, by odżywiać się zdrowo?
Co należy jeść, a czego lepiej unikać, by odżywiać się zdrowo? Według definicji zdrowe odżywianie to sposób jedzenia, polegający na przyjmowaniu substancji korzystnych dla zdrowia w celu jego zapewnienia
Bardziej szczegółowoAlicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla chorych z cukrzycą proponowanych przez firmę Servier w Polsce
Alicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla chorych z cukrzycą proponowanych przez firmę Servier w Polsce Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa nr 3, 63-68 2009 63 Alicja
Bardziej szczegółowo