Perspektywa lokalna vs perspektywa międzynarodowa

Transkrypt

1 Perspektywa lokalna vs perspektywa międzynarodowa Zarządzanie podatkami jako narzędzie budowania wartości firmy (wykład nr 11) Warszawa, 19 grudnia 2014 r.

2 Przebieg wykładu 2 Perspektywa lokalna vs perspektywa międzynarodowa: 1. Podatki u źródła 2. Różnice w stawkach podatkowych (tzw. arbitraż podatkowy ) 3. Struktury holdingowe 4. Podatkowe instrumenty hybrydowe 5. Fundusze inwestycyjne

3 Podatki u źródła 3 Spółki posiadające siedzibę lub zarząd (osoby fizyczne posiadające miejsce zamieszkania) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (polscy rezydenci podatkowi) podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania (nieograniczony obowiązek podatkowy). Spółki nieposiadające siedziby lub zarządu (osoby fizyczne nieposiadające miejsca zamieszkania) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (polscy nierezydenci podatkowi) podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy).

4 Podatki u źródła 4 Co do zasady dochód uzyskany przez daną spółkę (osobę fizyczną) podlega opodatkowaniu w państwie rezydencji. Natomiast państwo, w którym dochód wypłacany jest nierezydentowi podatkowemu generalnie ma również prawo do opodatkowania tego dochodu. Podatek u źródła (tj. podatek pobierany w państwie źródła nierezydentowi podatkowemu tego państwa; ang. withholding tax / WHT) pobierany jest i odprowadzany do lokalnego urzędu skarbowego przez płatnika (tj. podmiot wypłacający dochód). W celu uniknięcia podwójnego opodatkowania, podatek u źródła zostaje odliczony od podatku dochodowego obliczonego w Państwie rezydencji do określonego limitu (metoda kredytu podatkowego / zaliczenia proporcjonalnego), bądź dochód jest wyłączony z opodatkowania w Państwie rezydencji (metoda wyłączenia).

5 Podatki u źródła 5 Podatek u źródła pobierany jest w Polsce od: dywidend odsetek należności licencyjnych świadczeń doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń dochodów z działalności wykonywanej przez osoby fizyczne osobiście (np. dochodów z umowy zlecenia, o dzieło, kontraktów menedżerskich, dochodów członków zarządu i rady nadzorczej) dochodów uzyskiwanych przez zagraniczne przedsiębiorstwa żeglugi powietrznej i morskiej żeglugi handlowej opłat za usługi świadczone w zakresie działalności widowiskowej, rozrywkowej lub sportowej

6 Podatki u źródła W związku z nadrzędnością międzynarodowego prawa podatkowego nad wewnętrznym prawem podatkowym danego państwa, przy ustalaniu właściwej stawki podatku u źródła płatnik jest obowiązany wziąć pod uwagę: przepisy odpowiednich dyrektyw podatkowych Unii Europejskiej; przepisy właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (zawartej między państwem, w którym podatnik jest rezydentem podatkowym a państwem, w którym dochód jest wypłacany, np. umowy zawartej między Francją a Polską w przypadku spółki posiadającej siedzibę we Francji, na rzecz której wypłacane są przez polską spółkę odsetki). Warunkiem zastosowania obniżonej stawki podatkowej (bądź zwolnienia z podatku) jest posiadanie przez płatnika: certyfikatu rezydencji podatnika oraz w przypadku korzystania z dyrektyw - oświadczenia podatnika o nie korzystaniu ze zwolnienia z opodatkowania od całości swoich dochodów. 6

7 Podatki u źródła 7 Dyrektywa 2003/49/WE w sprawie wspólnego systemu opodatkowania stosowanego do odsetek oraz należności licencyjnych między powiązanymi mi różnych Państw Członkowskich (ang. Interest Royalties Directive ) Dyrektywa przewiduje zwolnienie z podatku u źródła odsetek i należności licencyjnych wypłacanych przez spółkę będącą rezydentem podatkowym w jedynym państwie UE spółce będącej rezydentem podatkowym w innym państwie UE, pod warunkiem posiadania przez spółkę otrzymującą płatności min. 25% udziału kapitałowego w spółce wypłacającej przez okres 2 lat. Zwolnienie może mieć też zastosowanie do płatności na rzecz spółki córki oraz spółki siostry (25% próg dotyczy wspólnego udziałowca) W stosunku do niektórych państw UE wprowadzono okresy przejściowe, np. w przypadku Polski podatek u źródła był pobierany w okresach: od 1 lipca 2005 r. do 30 czerwca 2009 r. - wg stawki 10 %; od 1 lipca 2009 r. do 30 czerwca 2013 r. - wg stawki 5 %.

8 Podatki u źródła 8 Dyrektywa 90/435/EWG w sprawie wspólnego systemu opodatkowania stosowanego w przypadku spółek dominujących i spółek zależnych różnych Państw Członkowskich (ang. Parent Subsidiary Directive ) Dyrektywa przewiduje zwolnienie z podatku u źródła dywidend (i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych) wypłacanych przez spółkę będącą rezydentem podatkowym w jedynym państwie UE spółce będącej rezydentem podatkowym w tym samym bądź innym państwie UE, pod warunkiem posiadania przez spółkę otrzymującą płatności min. 10% udziału kapitałowego w spółce wypłacającej przez okres 2 lat. W stosunku do niektórych państw UE wprowadzono okresy przejściowe, np. w przypadku Polski powyższy udział kapitałowy wynosić powinien minimalnie: 20% - od 1 stycznia 2005 r. do 31 grudnia 2006 r. 15 % - od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r.

9 Podatki u źródła Przykład 1 Spółka kapitałowa z siedzibą w Polsce wypłaca odsetki na rzecz spółki będącej rezydentem podatkowym Grecji. Co do zasady, Spółka powinna pobrać podatek u źródła od wypłacanych odsetek w wysokości 20% (podstawowa stawka wynikająca z ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych), ale: umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarta między Polską a Grecją przewiduje ograniczenie stawki podatku u źródła w odniesieniu do odsetek do 10%; w związku z faktem, iż grecka posiada jedynie 15% udziału kapitałowego w spółce polskiej, nie może zostać zastosowane zwolnienie wynikające z Dyrektywy Interest Royalties; wobec powyższego, polska stosuje stawkę wynikająca z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (10%) do dokonywanych płatności; grecka potrąci podatek pobrany w Polsce od greckiego podatku dochodowego. Pożyczka grecka 15% polska 9 Wypłata odsetek - WHT = 10% (DTT)

10 Podatki u źródła 10 Przykład 2 Spółka kapitałowa z siedzibą w Polsce wypłaca dywidendę na rzecz spółki będącej rezydentem podatkowym Niemiec. Co do zasady, Spółka powinna pobrać podatek u źródła od wypłacanych dywidend w wysokości 19% (podstawowa stawka wynikająca z ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych), ale: w związku z faktem, iż niemiecka posiada 15% udziału kapitałowego w spółce polskiej, wypłata dywidend będzie zwolniona z opodatkowania w Polsce na podstawie Dyrektywy Parent Subsidiary; wobec powyższego, polska nie pobiera podatku u źródła od dokonywanych płatności. niemiecka 15% polska Wypłata dywidendy - brak WHT (Parent Subsidiary Directive)

11 Arbitraż podatkowy 11 Arbitraż podatkowy polega na wykorzystywaniu różnic w stawkach podatkowych (systemach podatkowych) różnych krajów bądź mających zastosowanie do różnego rodzaju dochodów / podatników. W praktyce podatnicy strukturyzują operacje gospodarcze w ten sposób, aby w jak największym stopniu skorzystać z powyższych różnic i, w konsekwencji, maksymalnie obniżyć swoje zobowiązania podatkowe poprzez: rozpoznanie przychodów podatkowych w jurysdykcjach o relatywnie niskich obciążeniach podatkowych; rozpoznanie kosztów podatkowych w jurysdykcjach o stosunkowo wysokich obciążeniach podatkowych (aby obniżyć dochód do opodatkowania, gdzie dochód = przychód podatkowy koszt podatkowy).

12 Arbitraż podatkowy mechanizm do r. Przykład 3 Osoba fizyczna posiadająca udziały w polskiej spółce z o.o. ma otrzymać dywidendę. Dywidenda podlega opodatkowaniu w Polsce według stawki 19%. Podatnik zakłada spółkę w państwie posiadającym preferencyjne zasady opodatkowania dochodów uzyskiwanych przez nierezydentów podatkowych (np. Słowacja). Wniesienie udziałów w polskiej spółce w zamian za udziały w zagranicznej spółce może zostać przeprowadzone w sposób neutralny podatkowo. Wypłata dywidendy przez polską spółkę spółce słowackiej może zostać dokonana w sposób neutralny podatkowo. Zgodnie z wewnętrznymi regulacjami podatkowymi na Słowacji, dywidenda wypłacana nierezydentowi podatkowemu nie podlega podatkowi u źródła. W związku z korzystnym brzmieniem umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej między Polską a Słowacją, podatnik ma prawo odliczyć podatek u źródła (10%), który mogłaby pobrać Słowacja od wypłacanej dywidendy (mimo że podatek w rzeczywistości nie jest w ogóle pobierany). W konsekwencji, dywidenda podlega efektywnemu opodatkowaniu w Polsce na poziomie 9%. Oszczędność podatkowa (wynikająca z arbitrażu podatkowego): 19% - 10% = 9% Przewidywane zmiany: protokół do polsko-słowackiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, w którym m.in. zlikwidowano klauzulę tax sparing, został podpisany r. Zmiany wejdą w życie r. 12

13 Arbitraż podatkowy mechanizm do r. 13 Przykład 3 Wypłata dywidendy - WHT 19% Wypłata dywidendy - WHT 19% - 9% = 10% polska słowacka min. 10% Wypłata dywidendy - brak WHT (Parent Subsidiary Directive) polska Obciążenie podatkowe = 19% Obciążenie podatkowe = 9%

14 Holdingi 14 Holding to grupa powiązanych ze sobą spółek. Istotą holdingu jest zarządzanie mi zależnymi przez spółkę dominującą oraz kontrolowanie działalności całej grupy (dzięki np. zależnościom kapitałowym). holding holdingowa zależna zależna zależna zależna

15 Holdingi 15 Spółki holdingowe wykorzystują m.in. następujące narzędzia podatkowe do optymalizacji obciążeń podatkowych: Planowanie na poziomie pojedynczych spółek spowolnienie amortyzacji podatkowej (wydłużenie okresu amortyzacji poprzez obniżenie stawek amortyzacyjnych) w spółce wykazującej stratę Alokacja kosztów do spółek rentownych oraz przychodów do spółek wykazujących stratę podatkową sprzedaż majątku spółki wykazującej stratę do spółki rentownej sprzedaż majątku spółki wykazującej stratę do spółki rentownej i leasing sprzedanego majątku od spółki rentownej (ang. sale and lease back ) fakturowanie usług ze spółki wykazującej stratę do spółki rentownej Konsolidacja podatkowa utworzenie podatkowej grupy kapitałowej przez spółki wykazujące stratę i spółki rentowne połączenie przez przejęcie spółki wykazującej stratę i spółki rentownej nieformalna konsolidacja - przekształcenie rentownych spółek zależnych w spółki osobowe zamiana kapitału zapasowego w spółce rentownej na pożyczkę jej udzieloną przez spółkę ze stratą (ang. equity to debt swap ) transfer zorganizowanej części przedsiębiorstwa spółki wykazującej stratę do spółki rentownej

16 Holdingi Przykład 4 Spółka holdingowa ze stratą podatkową sprzedaje majątek (np. nieruchomości) do rentownej spółki zależnej. Strata podatkowa spółki holdingowej jest kompensowana z dochodem ze sprzedaży nieruchomości. Spółka zależna rozpoznaje koszt amortyzacji nieruchomości dla celów podatkowych pomniejszając swój dochód do opodatkowania. W przypadku gruntów koszt ich nabycia zostanie rozpoznany dla celów podatkowych w momencie późniejszej sprzedaży przez spółkę zależną. Dochód ze sprzedaży nieruchomości holdingowa S2 Sprzedaż nieruchomości Amortyzacja nieruchomości / rozpoznanie kosztu nabycia nieruchomości przy sprzedaży gruntów pod zabudowę S1 zależna

17 Holdingi Przykład 5 Spółka zależna wykazująca stratę sprzedaje środki trwałe (np. park maszynowy) spółce holdingowej wykazującej dochód. W związku z tą transakcją, zależna rozpoznaje dochód do opodatkowania, który jest kompensowany z jej stratą podatkową. Następnie zależna leasinguje uprzednio zbyte środki trwałe od spółki holdingowej. Spółka holdingowa amortyzuje nabyte środki trwałe dla celów podatkowych (leasing operacyjny), a koszty wynikające z amortyzacji pomniejszają jej dochód do opodatkowania. Rozpoznanie kosztów amortyzacji dla celów podatkowych holdingowa S2 Leasing środków trwałych Sprzedaż środków trwałych S1 zależna Dochód ze sprzedaży środków trwałych

18 Holdingi Przykład 6 Spółka holdingowa ze stratą podatkową obciąża rentowne spółki zależne wynagrodzeniem za usługi wsparcia (usługi wspierające działalność operacyjną spółek zależnych o charakterze prawnym, w zakresie HR, IT, zarządzania, finansów itp.). Strata podatkowa spółki holdingowej zostaje w pewnym stopniu skompensowana z wynagrodzeniem uzyskanym przez nią z tytułu świadczenia usług wsparcia, a rentowne spółki zależne obniżają swój dochód do opodatkowania (rozpoznając płacone wynagrodzenie jako koszt podatkowy). holding holdingowa Rozpoznanie dochodu z tytułu wynagrodzenia uzyskanego za usługi wsparcia Refakturowanie usług wsparcia zależna zależna zależna zależna Rozpoznanie wynagrodzenia za usługi wsparcia jako kosztu podatkowego

19 Holdingi Przykład 7 Część udziałów, które posiada holdingowa ze stratą w rentownej spółce zależnej zostaje umorzona z kapitału zapasowego i niepodzielonego zysku z lat ubiegłych (w rezultacie nie następuje obniżenie kapitału zakładowego spółki zależnej). Umorzenie udziałów w spółce zależnej może być neutralne podatkowo (Parent Subsidiary Directive). Następnie zależna zaciąga od spółki holdingowej długoterminową pożyczkę (na ten cel zostaje przeznaczona gotówka otrzymana uprzednio przez spółkę holdingową w związku z umorzeniem udziałów). Odsetki od zaciągniętej pożyczki stanowią koszt podatkowy spółki zależnej w momencie ich zapłaty (bądź kapitalizacji). W efekcie, obniżony zostaje dochód do opodatkowania w spółce zależnej. Dodatkowo, strata podatkowa spółki holdingowej zostaje skompensowana z jej przychodem realizowanym z tytułu uzyskiwanych odsetek. Rozpoznanie przychodu odsetkowego dla celów podatkowych holdingowa Umorzenie udziałów nie podlega opodatkowaniu (Dyrektywa Parent Subsidiary) Pożyczka Wynagrodzenie związane z umorzeniem udziałów Rozpoznanie kosztu odsetkowego dla celów podatkowych zależna

20 Holdingi Przykład 8 Zorganizowana część przedsiębiorstwa spółki holdingowej wykazującej stratę zostaje sprzedana do nowoutworzonej spółki kapitałowej ( NewCo ). Spółka holdingowa kompensuje swoją stratę podatkową z dochodem ze sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa. NewCo amortyzuje wartość firmy powstałą w wyniku nabycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa w ciągu 5 lat. Jeżeli NewCo zostałaby przekształcona w spółkę osobową w przyszłych latach (w momencie, gdy holdingowa stanie się znowu spółką rentowną), koszty związane z amortyzacją wartości firmy rozpoznawałaby holdingowa (jako udziałowiec NewCo). Dodatkowo, należność spółki holdingowej z tytułu sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa do NewCo mogłaby zostać przekształcona w pożyczkę długoterminową. Koszty odsetkowe NewCo przekształconej w spółkę osobową byłyby rozliczane dla celów podatkowych (efektywnie kompensowane z przychodem odsetkowym) przez spółkę holdingową. Rozliczenie kosztów amortyzacji wartości firmy i kompensata kosztów odsetkowych z przychodami odsetkowymi holdingowa Dochód ze sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa Sprzedaż zorganizowanej części przedsiębiorstwa s-ka osobowa przekształcenie NewCo

21 Holdingi Przykład 9 Połączenie spółek Spółka holdingowa ze stratą podatkową i rentowna zależna łączą się ze sobą (połączenie przez przejęcie). Na skutek połączenia strata podatkowa spółki holdingowej jest kompensowana z dochodem spółki zależnej. Utworzenie podatkowej grupy kapitałowej Spółka holdingowa ze stratą podatkową i rentowne spółki zależne zawiązują podatkową grupę kapitałową. W związku z tym, iż w podatkowych grupach kapitałowych dochód grupy stanowi nadwyżka sumy dochodów spółek tworzących grupę nad sumą ich strat, strata podatkowa spółki holdingowej jest kompensowana z dochodami rentownych spółek zależnych. Połączenie przez przejęcie / Utworzenie podatkowej grupy kapitałowej holdingowa zależna zależna zależna zależna

22 Holdingi Przykład 10 Rentowne spółki zależne zostają przekształcone w spółki osobowe. W związku z transparentnością dla celów podatkowych spółek osobowych, dochód przekształconych spółek zależnych zostaje rozpoznany dla celów podatkowych na poziomie wspólnika (tj. spółki holdingowej). W konsekwencji strata podatkowa spółki holdingowej zostaje wykorzystana poprzez kompensatę z dochodem spółek zależnych. Rozliczenie dochodów spółki zależnej holdingowa s-ka osobowa przekształcenie zależna

23 Instrumenty hybrydowe Instrument hybrydowy to instrument dłużny (zazwyczaj pożyczka lub obligacja), który jest traktowany w jurysdykcji pożyczkobiorcy jako pożyczka, a w jurysdykcji pożyczkodawcy jako kapitał. W rezultacie wynagrodzenie płacone z tytułu korzystania z instrumentu hybrydowego stanowi koszt uzyskania przychodu po stronie wypłacającego (jako wydatek odsetkowy) oraz jest zwolnione z opodatkowania (na podstawie zwolnienia partycypacyjnego) po stronie beneficjenta (jako dywidenda). dominująca Wynagrodzenie jest zwolnione z opodatkowania (zwolnienie partycypacyjne) Instrument hybrydowy - środki pieniężne Wypłata wynagrodzenia zależna Wynagrodzenie traktowane jako odsetki stanowią koszt podatkowy obniżając dochód do opodatkowania

24 Fundusze inwestycyjne 24 Fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego (a w pewnych przypadkach również niepublicznego) proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe. papiery wartościowe zagraniczna FIZ zagraniczna zagraniczna Fundusze inwestycyjne są podmiotowo zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym. Sp.K Sp.K Sp.K W związku z powyższym, istnieją możliwości optymalizacji podatkowej przepływów pieniężnych przy wykorzystaniu funduszy inwestycyjnych.

25 25 25 Dziękuję za uwagę