TRANSGRANICZNE OPODATKOWANIE DYWIDEND WRAZ Z PREZENTACJĄ SCHEMATÓW OPTYMALIZACYJNYCH. Maciej Grela

Transkrypt

1 TRANSGRANICZNE OPODATKOWANIE DYWIDEND WRAZ Z PREZENTACJĄ SCHEMATÓW OPTYMALIZACYJNYCH Maciej Grela

2 ZAKRES PREZENTACJI Omówienie ogólnych zasad opodatkowania dywidend. Omówienie przykładowych schematów optymalizacyjnych związanych z wypłatą dywidend. Analiza klauzuli rzeczywistego właściciela dywidendy (beneficial owner) i jej znaczenia w międzynarodowym planowaniu podatkowym.

3 ŹRÓDŁA PRAWA Ustawa z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej Ustawa o CIT ); Ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej Ustawa o PIT ); Zawarte przez Polskę umowy międzynarodowe w sprawie unikania podwójnego opodatkowania (tworzone w oparciu o Modelową Konwencję OECD w Sprawie Podatku od Dochodu i Majątku, dalej jako Modelowa Konwencja OECD ); Dyrektywa 90/435/EWG z dnia 23 lipca 1990 r. o wspólnym systemie opodatkowania stosowanym w przypadku spółek dominujących i spółek zależnych różnych Państw Członkowskich (dalej jako Dyrektywa 90/435/EWG )

4 REŻIMY OPODATKOWANIA DYWIDEND Zasadniczo można wyróżnić trzy podstawowe reżimy opodatkowania dywidend: Objęcie dywidend systemem zwolnień z opodatkowania wynikającym z Dyrektywy 90/435/EWG (implementowanej do polskich krajowych przepisów podatkowych). Objęcie dywidend preferencyjnym systemem opodatkowania wynikającym z zawartych przez Polskę umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania. Objęcie dywidend nie-preferencyjnym krajowym reżimem opodatkowania (w przypadku braku możliwości zastosowania jednego z powyższych reżimów).

5 KRYTERIA RÓŻNICUJĄCE OPODATKOWANIE DYWIDEND Kryterium statusu i formy prawnej odbiorcy dywidendy osoby fizyczne, osoby prawne (w tym spółki kapitałowe). Kryterium rezydencji podatkowej (siedziby / miejsca zamieszkania) podmiotów wypłacających i otrzymujących dywidendę. Ewentualna możliwość objęcia wypłaty dywidendy systemem zwolnień wynikającym z Dyrektywy 90/435/EWG ze względu na zlokalizowanie stron transakcji w krajach UE, EOG lub Szwajcarii. Ewentualna możliwość objęcia wypłaty dywidendy systemem opodatkowania wynikającym z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Kryterium wysokości bezpośredniego udziału kapitałowego. Kryterium istotne z perspektywy Dyrektywy 90/435/EWG i części umów o unikaniu podwójnego opodatkowania (np. umowa polsko-francuska z 1977 roku). Kryterium okresu posiadania bezpośredniego udziału kapitałowego w odpowiedniej wysokości. Kryterium istotne z perspektywy Dyrektywy 90/435/EWG.

6 ZWOLNIENIE Z OPODATKOWANIA DYWIDEND (1) Łączne warunki zwolnienia z opodatkowania: Spółka wypłacająca i spółka będąca beneficjentem dywidendy mają siedzibę w Polsce, państwie członkowskim UE, państwie należącym do EOG lub w Konfederacji Szwajcarskiej. Faktycznym odbiorcą dywidend może być zarówno uprawniona spółka, jak i jej zagraniczny zakład. Bezpośredni udział spółki będącej beneficjentem dywidendy w kapitale spółki wypłacającej dywidendę wynosi nie mniej niż 10% (do końca 2008 r. w przypadku wypłaty dywidendy przez polską spółkę nie mniej niż 15%), a w przypadku Konfederacji Szwajcarskiej nie mniej niż 25%. Minimalny dwuletni okres posiadania udziałów w spółce wypłacającej dywidendę przez spółkę-beneficjenta (nie musi być spełniony w chwili wypłaty, pod warunkiem że docelowo okres ten przekroczy dwa lata); (efekt implementacji Dyrektywy 90/435/EWG do polskich przepisów art. 20 ust oraz art. 22 ust. 4-6 Ustawy o CIT)

7 ZWOLNIENIE Z OPODATKOWANIA DYWIDEND (2) Formalne warunki zwolnienia: Udokumentowanie dla celów podatkowych miejsca siedziby spółki będącej odbiorcą dywidendy certyfikatem rezydencji podatkowej otrzymanym od uprawnionej spółki. Certyfikat rezydencji jest to zaświadczenie o miejscu zamieszkania / siedziby podatnika dla celów podatkowych wydane przez właściwy organ administracji podatkowej państwa miejsca zamieszkania / siedziby podatnika (art. 5a pkt 21 Ustawy o PIT oraz art. 4a pkt 12 Ustawy o CIT) Udokumentowanie stosownym zaświadczeniem organów podatkowych istnienia zagranicznego zakładu, w przypadku gdy to zakład jest odbiorcą dywidendy.

8 OPODATKOWANIE DYWIDEND OGÓLNE ZASADY Z MODELOWEJ KONWENCJI OECD (1) Modelowa Konwencja OECD wprowadza możliwość opodatkowania dywidendy podatkiem dochodowym w państwie odbiorcy jak również podatkiem u źródła przez państwo z którego wypłacana jest dywidenda (dywidenda wraz z odsetkami i należnościami licencyjnymi jest jednym z tzw. dochodów biernych). Zgodnie z postanowieniami Modelowej Konwencji OECD, w przypadku wypłaty dywidendy podatek w państwie źródła nie może przekroczyć: 5% kwoty dywidendy brutto, jeśli podmiotem uprawnionym jest spółka (inna niż osobowa) posiadająca udział w kapitale spółki wypłacającej wynoszący co najmniej 25%; 15% kwoty dywidendy brutto w pozostałych przypadkach.

9 OPODATKOWANIE DYWIDEND OGÓLNE ZASADY Z MODELOWEJ KONWENCJI OECD (2) Zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niepobranie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania dla celów podatkowych miejsca zamieszkania / siedziby odbiorcy uzyskanym od tego podmiotu certyfikatem rezydencji. Regulacje Modelowej Konwencji OECD przewidują możliwość odliczania podatku od dywidendy zapłaconego w państwie źródła, jednakże w wysokości nie przekraczającej kwoty podatku państwa rezydencji odbiorcy, która przypadałaby na dywidendę przed dokonaniem odliczenia.

10 OPODATKOWANIE DYWIDENDY ZGODNIE Z PRZEPISAMI KRAJOWYMI (1) Dywidenda wypłacana przez polskie spółki jest opodatkowana 19% podatkiem, potrącanym przez wypłacającą spółkę działająca w tym zakresie w charakterze płatnika. (art. 22 ust. 1 oraz art. 26 ust.1 i ust. 2-3b Ustawy o CIT oraz art. 30a ust. 1 pkt 4 Ustawy o PIT)

11 OPODATKOWANIE DYWIDENDY ZGODNIE Z PRZEPISAMI KRAJOWYMI (2) Zagraniczne dywidendy otrzymywane przez polskie spółki łączy się z dochodami (przychodami) osiąganymi na terytorium Polski. Następnie od podatku obliczonego od łącznej sumy dochodów odlicza się kwotę równą podatkowi zapłaconemu w obcym państwie. Kwota odliczenia nie może jednak przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w obcym państwie. (art. 22 ust. 1 Ustawy o CIT) Osoby fizyczne będące polskimi rezydentami podatkowymi, uzyskujące poza granicami Polski przychody z dywidendy, od zryczałtowanego 19% podatku od dywidendy odliczają kwotę równą podatkowi zapłaconemu za granicą, jednakże odliczenie to nie może przekroczyć kwoty podatku obliczonego od tych przychodów (dochodów) przy zastosowaniu stawki 19%. (art. 30a ust. 9 Ustawy o PIT)

12 POŚREDNI KREDYT PODATKOWY (1) Zaliczenie pośrednie (underlying tax credit) możliwość odliczenia od podatku obliczonego od łącznej sumy dochodów spółki otrzymującej dywidendę kwoty podatku od dochodów, z których zysk został wypłacony, zapłaconego przez spółkę wypłacającą dywidendę w państwie jej siedziby. Odliczenie to dotyczy części podatku odpowiadającej udziałowi spółki otrzymującej dywidendę, w wypłaconym zysku spółki wypłacającej dywidendę. (art. 20 ust. 2 Ustawy o CIT)

13 POŚREDNI KREDYT PODATKOWY (2) Kryteria zastosowania tzw. zaliczenia pośredniego (underlying tax credit): Spółka wypłacająca dywidendę ma siedzibę w państwie spoza UE, EOG lub Konfederacji Szwajcarskiej, a beneficjentem dywidendy jest spółka kapitałowa z siedzibą w Polsce. Polska posiada podpisaną umowę w sprawie unikania podwójnego opodatkowania z państwem siedziby spółki wypłacającej dywidendę. Bezpośredni udział polskiej spółki będącej beneficjentem dywidendy w kapitale spółki wypłacającej dywidendę wynosi nie mniej niż 75%. Posiadanie przez polską spółkę kapitałową certyfikatu rezydencji podatkowej spółki wypłacającej dywidendę.

14 SCHEMAT (1) OPTYMALIZACJA OPODATKOWANIA DYWIDENDY UZYSKIWANEJ PRZEZ OSOBY FIZYCZNE Polska dywidenda 100 % P Sp. z o.o.

15 SCHEMAT (1) OPTYMALIZACJA OPODATKOWANIA DYWIDENDY UZYSKIWANEJ PRZEZ OSOBY FIZYCZNE Opodatkowanie: dochód P sp. z o.o.: 100j podatek dochodowy: 19j dochód netto P sp. z o.o.: 100j 19j = 81j dywidenda brutto (100% dochodu netto ): 81j podatek od dywidendy: 81j x 19% = 15,39j dochód netto udziałowca: 81j 15,39j = 65,61j efektywne obciążenia publicznoprawne: 19j + 15,39j = 34,39j (%)

16 SCHEMAT (1) OPTYMALIZACJA OPODATKOWANIA DYWIDENDY UZYSKIWANEJ PRZEZ POLSKICH REZYDENTÓW PODATKOWYCH Polska Cypr 100 % P Sp. z o.o. dywidenda dywidenda 100 % C Ltd

17 SCHEMAT (1) OPTYMALIZACJA OPODATKOWANIA DYWIDENDY UZYSKIWANEJ PRZEZ POLSKICH REZYDENTÓW PODATKOWYCH Opodatkowanie: dochód P sp. z o.o.: 100j podatek dochodowy w Polsce: 100j x 19% = 19j dochód netto P sp. z o.o.: 100j 19j = 81j dywidenda brutto (100% dochodu netto ): 81j Cypr zasadniczo brak opodatkowania dochodów z dywidend oraz podatku u źródła przy wypłacie dywidend polski podatek od dywidendy wypłacanej przez C Ltd: 81j x 19% = 15,39j odliczalny hipotetyczny cypryjski podatek u źródła: 81j x 10% = 8,1j efektywne opodatkowanie dywidendy wypłacanej przez C Ltd: 15,39j 8,1j = 7,29j ( korzyść podatkowa w stosunku do wariantu bez cypryjskiego wehikułu) dochód netto udziałowca: 81j 7,29j = 73,71j efektywne obciążenia publicznoprawne: 19j + 7,29j = 26,29j (%)

18 SCHEMAT (1) OPTYMALIZACJA OPODATKOWANIA DYWIDENDY UZYSKIWANEJ PRZEZ POLSKICH REZYDENTÓW PODATKOWYCH Art. 24 ust. 1 lit. b) umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w wersji angielskiej dotyczy potrącenia w Polsce od podatku dochodowego osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce kwoty równej podatkowi dochodowemu płatnemu na Cyprze, a nie jak wskazuje na to polska wersja umowy zapłaconemu na Cyprze. ( ) Reasumując, prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy zgodnie z którym, ma on prawo do odliczenia od podatku należnego w Polsce kwoty podatku w wysokości 10% kwoty dywidend, który stanowiłby podatek do zapłacenia na Cyprze, gdyby nie zwolnienie tego rodzaju dochodów od podatku zgodnie z wewnętrznym prawem cypryjskim. (interpretacja Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 26 sierpnia 2008 roku, sygnatura IPPB2/ /08-2/AZ)

19 SCHEMAT (2) OPTYMALIZACJA WYPŁATY DYWIDENDY DO KRAJU SPOZA UE, Z KTÓTYM POLSKA NIE POSIADA UMOWY Polska Brazylia dywidenda P Sp. z o.o. B Ltd 100 %

20 SCHEMAT (2) OPTYMALIZACJA WYPŁATY DYWIDENDY DO KRAJU SPOZA UE, Z KTÓTYM POLSKA NIE POSIADA UMOWY brak umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania pomiędzy Polską a Brazylią dochód P Sp. z o.o.: 100 j podatek dochodowy od P Sp. z o.o.:100j x 19% = 19j dochód netto P Sp. z o.o.: 100j - 19j = 81j dywidenda brutto (100% zysku): 81j polski podatek u źródła oddywidendy: 81j x 19% = 15,39j dochód netto B Ltd: 81j - 15,39j = 65,61j (opodatkowany w Brazylii)

21 SCHEMAT (2) OPTYMALIZACJA WYPŁATY DYWIDENDY DO KRAJU SPOZA UE, Z KTÓTYM POLSKA NIE POSIADA UMOWY Polska Cypr Brazylia P Sp. z o.o. 100 % dywidenda C Ltd 100 % dywidenda B Ltd

22 SCHEMAT (2) OPTYMALIZACJA WYPŁATY DYWIDENDY DO KRAJU SPOZA UE, Z KTÓTYM POLSKA NIE POSIADA UMOWY dochód P Sp. z o.o.: 100j podatek dochodowy od P Sp. z o.o.:100j x 19% = 19j dochód netto P Sp. z o.o.: 100j 19j = 81j dywidenda brutto P Sp. z o.o. dla C Ltd (100% zysku): 81j (zwolnienie z opodatkowania* art. 22 ust. 4 Ust. CIT) otrzymanie i wypłata dywidendy nie podlegają opodatkowaniu na Cyprze dywidenda C Ltd dla B Ltd (100% zysku): 81j (brak podatku u źródła na Cyprze) dochód netto B Ltd: 81j (opodatkowany w Brazylii) *ryzyko interpretacja klauzuli rzeczywistego właściciela dywidend (w przypadku reklasyfikacji opodatkowanie jak w schemacie bez optymalizacji, tj. z pominięciem spółki cypryjskiej)

23 SCHEMAT (3) OPTYMALIZACJA WYPŁATY DYWIDENDY DO KRAJU SPOZA UE, Z KTÓTYM POLSKA POSIADA UMOWĘ Polska USA dywidenda P Sp. z o.o. U Ltd 100 %

24 SCHEMAT (3) OPTYMALIZACJA WYPŁATY DYWIDENDY DO KRAJU SPOZA UE, Z KTÓTYM POLSKA POSIADA UMOWĘ dochód P Sp. z o.o.: 100 j podatek dochodowy od P Sp. z o.o.:100j x 19% = 19j dochód netto P Sp. z o.o.: 100j 19j = 81j dywidenda brutto (100% zysku): 81j polski podatek u źródła oddywidendy: 81j x 5% = 4,05j (zgodnie z umową o unikaniu podwójnego opodatkowania pomiędzy Polską a USA stawka podatku u źródła w przypadku odbiorcy posiadającego ponad 10% udziałów wynosi 5%) dochód netto U Ltd: 81j 4,05j = 76,95j (opodatkowany w USA)

25 SCHEMAT (3) OPTYMALIZACJA WYPŁATY DYWIDENDY DO KRAJU SPOZA UE, Z KTÓTYM POLSKA POSIADA UMOWĘ Polska Holandia USA dywidenda dywidenda P Sp. z o.o. H Ltd U Ltd 100 % 100 %

26 SCHEMAT (3) OPTYMALIZACJA WYPŁATY DYWIDENDY DO KRAJU SPOZA UE, Z KTÓTYM POLSKA POSIADA UMOWĘ dochód P Sp. z o.o.: 100j podatek dochodowy od P Sp. z o.o.:100j x 19% = 19j dochód netto P Sp. z o.o.: 100j 19j = 81j dywidenda brutto P Sp. z o.o. dla H Ltd (100% zysku): 81j (zwolnienie z opodatkowania* art. 22 ust. 4 Ust. CIT) dywidenda H Ltd dla U Ltd (100% zysku): 81j (brak podatku u źródła w Holandii zgodnie z art. 10 ust. 3 umowy holenderskoamerykańskiej) dochód netto U Ltd: 81j (opodatkowany w USA) *ryzyko interpretacja klauzuli rzeczywistego właściciela dywidend (w przypadku reklasyfikacji opodatkowanie jak w schemacie bez optymalizacji, tj. z pominięciem spółki cypryjskiej)

27 KONCEPCJA RZECZYWISTEGO WŁAŚCICIELA (BENEFICIAL OWNER) (1) Klauzula rzeczywistego właściciela (beneficial owner) została wprowadzona do Modelowej Konwencji OECD z 1977 r., w celu przeciwdziałania tzw. zjawisku kupczenia umowami (treaty shopping), tj. wykorzystywania przywilejów zawartych w poszczególnych umowach przez podmioty nieuprawnione, poprzez zainstalowanie w danym państwie pośrednika (conduit company) i wykorzystanie postanowień umownych w celu niwelowania obciążeń podatkowych. Definicja rzeczywistego właściciela obejmuje każdy podmiot, który posiada prawny tytuł do poboru określonych świadczeń (w analizowanym przypadku dywidend) na własny rachunek. Podmiot, który nie ma prawa do pełnego decydowania o tym kto i w jakim zakresie używa lub ma prawo dysponować danym majątkiem, nigdy nie może być uznany za beneficial owner w rozumieniu przepisów umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Koncepcja ta zbliża kategorię rzeczywistych właścicieli na gruncie Konwencji do właścicieli w sensie ekonomicznym.

28 KONCEPCJA RZECZYWISTEGO WŁAŚCICIELA (BENEFICIAL OWNER) (2) Jednakże dywidendy takie mogą być opodatkowane także w Umawiającym się Państwie, w którym spółka wypłacająca dywidendy ma swoją siedzibę i zgodnie z prawem tego Państwa, ale jeżeli odbiorca dywidend jest ich właścicielem, to podatek tak wymierzony nie może przekroczyć: a) 5% kwoty dywidend jeśli ich właścicielem jest spółka (inna niż spółka osobowa), której bezpośredni udział w kapitale spółki wypłacającej dywidendy wynosi co najmniej 25%; b) 15% kwoty dywidendy brutto we wszystkich pozostałych przypadkach. (artykuł 10 ustęp 2 Modelowej Konwencji OECD)

29 KONCEPCJA RZECZYWISTEGO WŁAŚCICIELA (BENEFICIAL OWNER) (3) Zwalnia się od podatku dochodowego dochody (przychody) z dywidend oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki: ( ) 2) uzyskującym dochody (przychody) z dywidend oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, o których mowa w pkt 1, jest spółka podlegająca w Rzeczypospolitej Polskiej lub w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania,( ) 4) odbiorcą dochodów (przychodów) z dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych jest: a) spółka, o której mowa w pkt 2, albo b) zagraniczny zakład spółki, o której mowa w pkt 2 (artykuł 22 ustęp 4 Ustawy o CIT)