OCENA NEGOCJACJI I OPINIE O SKUTKACH PRZYSTAPIENIA POLSKI DO UNII EUROPEJSKIEJ

Transkrypt

1 OCENA NEGOCJACJI I OPINIE O SKUTKACH PRZYSTAPIENIA POLSKI DO UNII EUROPEJSKIEJ Warszawa, listopad 1999 Niewiele ponad dwie piate spoleczenstwa (42%) twierdzi, ze ma zaufanie do przedstawicieli Polski w rozmowach o warunkach przystapienia naszego kraju do Unii Europejskiej. Tyle samo osób (42%) deklaruje jednak brak zaufania do prowadzacych negocjacje w imieniu panstwa polskiego. Ponad jedna piata Polaków (22%) jest zdania, ze osoby reprezentujace Polske w negocjacjach z Unia licza sie przede wszystkim z interesami ugrupowan politycznych, z których sie wywodza. Tyle samo osób (22%) jest jednak przekonanych, iz pod uwage brane sa glównie interesy calej polskiej gospodarki. Spoleczne oczekiwania wobec przedstawicieli Polski w negocjacjach akcesyjnych istotnie róznia sie od faktycznie zdaniem opinii publicznej reprezentowanych. Zdecydowana wiekszosc Polaków jest pod tym wzgledem zgodna dwie trzecie (67%) osób uwaza, ze negocjatorzy powinni liczyc sie przede wszystkim z interesami nas wszystkich - calej polskiej gospodarki. W drugiej kolejnosci podkreslano potrzebe reprezentowania w negocjacjach dlugofalowych interesów panstwa polskiego, odsetek wskazan jest tu jednak ponad czterokrotnie nizszy (15%). Prawie polowa Polaków uwaza, ze po przystapieniu do UE nasz kraj bedzie mógl na równych prawach korzystac z przywilejów, jakie maja czlonkowie tej organizacji. Niemal tyle samo osób (46%) oczekuje, ze wskutek integracji polscy specjalisci zyskaja szanse zatrudnienia na miedzynarodowym rynku pracy. Najwieksze obawy zwiazane sa ze zniesieniem ograniczen w sprzedazy ziemi obcokrajowcom: blisko co drugi Polak (48%) sadzi, ze przyczyni sie to do uzaleznienia polskiej gospodarki. Wiecej niz dwie piate (44%) badanych obawia sie, ze wstapienie do UE spowoduje upadek malych i srednich firm. Warto tu jeszcze zauwazyc, ze niemal co czwarty Polak (23%) z wejsciem naszego kraju do Unii Europejskiej nie wiaze zadnych obaw, a blisko co piaty (19%) - nie oczekuje zadnych z wymienionych w ankiecie korzysci.

2 Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. Ocena negocjacji i opinie o skutkach Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystanie w innej formie danych, informacji i opracowan zamieszczanych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania zródla. Trwaja negocjacje o warunkach przystapienia Polski do Unii Europejskiej. Czy Polacy maja zaufanie do negocjatorów reprezentujacych nasz kraj w rozmowach akcesyjnych, z czyimi interesami ich zdaniem licza sie polscy negocjatorzy, a czyje powinni uwzgledniac w pierwszej kolejnosci, jakich skutków integracji oczekuje spoleczenstwo? Odpowiedzi na te pytania przynosi kolejne badanie zrealizowane przez OBOP 1 na zlecenie Urzedu Komitetu Integracji Europejskiej. Sondaz przeprowadzono w polowie pazdziernika, tuz po opublikowaniu przez Komisje Europejska raportu oceniajacego postepy panstw kandydujacych w wypelnianiu warunków czlonkostwa, w którym zarzucono Polsce opóznienia w przyjmowaniu prawa europejskiego, ale pozytywnie oceniono konkurencyjnosc naszej gospodarki. OCENA NEGOCJACJI O WEJSCIE POLSKI DO UE Niewiele ponad dwie piate (42%) spoleczenstwa twierdzi, ze ma zaufanie do przedstawicieli Polski w rozmowach o warunkach przystapienia naszego kraju do Unii Europejskiej, przy tym tylko 4% stanowia osoby calkowicie przekonane, ze zadbaja oni o nasze interesy narodowe, a pozostali, 38%, raczej im ufaja. Tyle samo osób ponad dwie piate (42%) - deklaruje jednak brak zaufania do prowadzacych negocjacje w imieniu panstwa polskiego, przy tym co dziesiaty (11%) Polak zupelnie im nie ufa, a prawie co trzeci (31%) - raczej nie. ZAUFANIE DO NEGOCJATORÓW Tocza sie rozmowy o warunkach przystapienia Polski do Unii Europejskiej. W jakim stopniu ufa Pan(i) przedstawicielom Polski, ze zadbaja oni o nasze interesy narodowe? XII.1998 V.1999 X.1999 calkowicie im ufam raczej im ufam raczej im nie ufam zupelnie im nie ufam Badanie przeprowadzono w dniach r. na reprezentatywnej losowej próbie mieszkanców Polski powyzej 15 roku zycia. Zrealizowano 1038 wywiadów. Maksymalny blad statystyczny wynosi +/-3,0% przy wiarygodnosci oszacowania równej 95%. 2

3 Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. Ocena negocjacji i opinie o skutkach trudno powiedziec (dane w %) Poziom zaufania do przedstawicieli Polski w negocjacjach akcesyjnych z Unia Europejska wykazuje tendencje malejaca - od maja br. zmniejszyl sie o 6 punktów proc., a od grudnia ubieglego roku o 9 punktów proc. Zaufanie do polskich negocjatorów z Unia Europejska jest istotnie powiazane z wyksztalceniem: deklaruje je niecale dwie piate osób z wyksztalceniem podstawowym (37%) i zasadniczym zawodowym (36%), prawie polowa ankietowanych z wyksztalceniem srednim (47%) i wiecej niz polowa absolwentów wyzszych uczelni (54%). Przekonanie, ze polscy negocjatorzy zadbaja o nasze interesy narodowe, zwieksza sie równiez wraz z wielkoscia miejsca zamieszkania: od 37% wsród mieszkanców wsi do 52% wsród osób zamieszkujacych w najwiekszych aglomeracjach. Wyzszemu zaufaniu do naszych przedstawicieli w rozmowach z Unia sprzyja równiez lepsza ocena wlasnej sytuacji materialnej - pozytywnie do negocjatorów ustosunkowuje sie jedna czwarta (26%) osób, którym powodzi sie zle, prawie polowa (46%) tych, którzy srednio oceniaja swa sytuacje i niemal trzy piate (59%) zadowolonych z wlasnych warunków materialnych. Zaufanie deklaruja ponadto w wiekszosci trzy piate (60%) osoby, które czuja sie dobrze poinformowane o wejsciu Polski do UE. Wyzszym poziomem zaufania do polskich negocjatorów wyrózniaja sie ponadto badani o centroprawicowych (59%), prawicowych (57%) oraz centrolewicowych (50%) pogladach politycznych, a takze ludzie mlodzi, ponizej 20 roku zycia (49%). Brak zaufania jest natomiast udzialem wiekszosci rolników (73%) i bezrobotnych (51%), osób o lewicowych przekonaniach politycznych (55%) oraz badanych niezadowolonych ze swej sytuacji materialnej (54%). 3

4 Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. Ocena negocjacji i opinie o skutkach Drugim obok zaufania do negocjatorów elementem oceny prowadzonych z UE rozmów akcesyjnych jest opinia o reprezentowaniu w nich interesów róznych grup: czyje interesy w spolecznym odczuciu sa uwzgledniane, a czyje - powinny byc brane pod uwage. Ponad jedna piata Polaków (22%) jest zdania, ze osoby reprezentujace Polske w negocjacjach z Unia licza sie przede wszystkim z interesami ugrupowan politycznych, z których sie wywodza. Tyle samo osób (22%) jest jednak przekonanych, ze przede wszystkim brane sa pod uwage interesy nas wszystkich - calej polskiej gospodarki. Jedna siódma spoleczenstwa (14%) sadzi, ze przedstawiciele naszego kraju w pierwszej kolejnosci uwzgledniaja dlugofalowe interesy panstwa polskiego, a jedna ósma (12%) uwaza, ze wystepuja oni glównie w imieniu tych grup, które na integracji z Unia moga zyskac. Co czternasty ankietowany (7%) uwaza, ze polscy negocjatorzy licza sie przede wszystkim z interesami polityków i przedsiebiorców zachodnich. Jeden badany na stu jest zdania, ze w pierwszej kolejnosci uwzgledniane sa sprawy tych grup, które na integracji moga stracic. Jedna piata (21%) spoleczenstwa nie ma na ten temat zdania. Spoleczne oczekiwania wobec przedstawicieli Polski w negocjacjach o warunkach wejscia do UE istotnie róznia sie od faktycznie zdaniem opinii publicznej reprezentowanych: Zdecydowana wiekszosc Polaków jest pod tym wzgledem zgodna - dwie trzecie (67%) osób uwaza, ze negocjatorzy powinni kierowac sie przede wszystkim interesami nas wszystkich - calej polskiej gospodarki. W drugiej kolejnosci podkreslano potrzebe reprezentowania w negocjacjach dlugofalowych interesów panstwa polskiego, odsetek wskazan jest tu jednak ponad czterokrotnie nizszy (15%). Bardzo nieliczni ankietowani zwracaja uwage na koniecznosc uwzgledniania w negocjacjach akcesyjnych interesów innych grup. 4

5 Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. Ocena negocjacji i opinie o skutkach REPREZENTACJA INTERESÓW W NEGOCJACJACH Z UE Z czyimi interesami przede wszystkim, Pana(i) zdaniem, powinni liczyc sie polscy przedstawiciele w rozmowach na temat warunków przystapienia naszego Z czyimi interesami przede wszystkim, Pana(i) zdaniem, licza sie polscy przedstawiciele w rozmowach na temat warunków przystapienia naszego kraju do Unii Europejskiej? kraju do Unii Europejskiej? V.99 X.99 V.99 X.99 ugrupowan politycznych, z których sie wywodza nas wszystkich - calej polskiej gospodarki z dlugofalowymi interesami panstwa polskiego tych grup ludzi, które moga zyskac na integracji z Unia przedsiebiorców i polityków Unii Europejskiej tych grup ludzi, które moga stracic na integracji z Unia innych trudno powiedziec (dane w %) Poglady dotyczace reprezentowania w negocjacjach interesów poszczególnych grup, w porównaniu do wyników sondazu z maja br., ulegly jedynie niewielkim, nieistotnym, wahaniom. Zasadniczo nie zmienily sie równiez opinie na temat tego, czyje interesy w pierwszej kolejnosci powinny byc uwzgledniane. Opinia o tym, ze polscy negocjatorzy w rozmowach z Unia licza sie glównie z interesami ugrupowan politycznych, z których sie wywodza, jest tym czesciej podzielana, im bardziej na lewo badani sytuuja swoje poglady polityczne (od 19% wsród osób o prawicowych pogladach politycznych do 32% wsród respondentów o przekonaniach lewicowych). Poglad taki jest równiez blizszy osobom z wyksztalceniem srednim (28%), pracujacym zawodowo (28%) i mieszkancom srednich miast (27%). O reprezentowaniu w negocjacjach z Unia Europejska interesów nas wszystkich - calej polskiej gospodarki przekonani sa przede wszystkim ankietowani o prawicowych (32%) i centroprawicowych (27%) pogladach politycznych, osoby, które czuja sie wystarczajaco poinformowane o integracji Polski z UE (30%), a takze badani 5

6 Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. Ocena negocjacji i opinie o skutkach zadowoleni ze swojej sytuacji materialnej (28%), a wraz z pogarszaniem sie oceny wlasnych warunków udzial osób podzielajacych ten poglad zmniejsza sie. Wsród osób, które popieraja wejscie Polski do Unii Europejskiej niemal jedna trzecia (30%) uwaza, ze polscy negocjatorzy reprezentuja glównie interesy nas wszystkich, calej polskiej gospodarki. Natomiast wsród badanych, którzy w referendum glosowaliby przeciw integracji stosunkowo najczesciej podzielane jest przekonanie, ze polscy przedstawiciele w negocjacjach uwzgledniaja interesy ugrupowan politycznych, z których sie wywodza (26%) i tych grup, które na integracji moga zyskac (23%). Podobnie, wsród osób, które maja zaufanie do naszych negocjatorów, ponad jedna trzecia (34%) uwaza, ze licza sie oni przede wszystkim z interesami calej polskiej gospodarki - nas wszystkich, natomiast wsród badanych deklarujacych brak zaufania do przedstawicieli naszego kraju w rozmowach akcesyjnych blisko jedna trzecia (32%) jest zdania, ze reprezentuja oni sprawy ugrupowan politycznych, z których sie wywodza. Udzial osób, których zdaniem polscy negocjatorzy powinni liczyc sie z dlugofalowymi interesami panstwa polskiego wzrasta wraz z wyzszym wyksztalceniem: uwaza tak od 6% badanych z wyksztalceniem podstawowym do 41% najlepiej wyksztalconych Polaków, a takze wraz z lepsza ocena wlasnej sytuacji materialnej ankietowanych: od 9% w grupie niezadowolonych ze swych warunków do 23% wsród osób, którym powodzi sie dobrze. SKUTKI PRZYSTAPIENIA DO UNII EUROPEJSKIEJ W sondazu OBOP zapytal Polaków o ich nadzieje i obawy zwiazane z integracja europejska: o skutki dla suwerennosci naszego panstwa w wymiarze politycznym, gospodarczym i kulturowym, a takze poglady na temat róznych rozwiazan dotyczacych np. sprzedazy ziemi obcokrajowcom, zniesienia cel, czy rynku pracy. Respondentom przedstawiono dziesiec par przeciwstawnych pogladów o przewidywanych skutkach przyjecia Polski do Unii i poproszono ich, aby na 5- stopniowej skali zaznaczyli w jakim stopniu zgadzaja sie z nimi (1 oznaczalo pelna 6

7 Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. Ocena negocjacji i opinie o skutkach akceptacje opinii o skutkach pozytywnych, a 5 - pelna akceptacje opinii o skutkach negatywnych) 2. Spoleczenstwo polskie oczekuje, ze korzysci wejscia Polski do Unii Europejskiej beda zwiazane z nastepujacymi dziedzinami: Prawie polowa (47%) Polaków uwaza, ze po przystapieniu do UE nasz kraj bedzie mógl na równych prawach korzystac z przywilejów, jakie maja czlonkowie tej organizacji. Niewiele mniej osób (46%) prognozuje, ze wskutek integracji polscy specjalisci zyskaja szanse zatrudnienia na miedzynarodowym rynku pracy. Ponad dwie piate (43%) spoleczenstwa spodziewa sie lepszych mozliwosci walki z przestepczoscia. Dwóch na pieciu Polaków (41%) oczekuje, ze w Unii Polska umocni swa niepodleglosc i suwerennosc. Równiez dwie piate badanych (40%) jest zdania, iz dzieki unijnemu rynkowi pracy wyksztalcona mlodziez bedzie miala lepsze warunki startu. Tyle samo obaw, jak i nadziei zwiazanych jest z suwerennoscia Polski w wymiarze gospodarczym i kulturowym. Niewiele ponad jedna trzecia (35%) osób uwaza, ze w Unii Polska unowoczesni swa gospodarke, a Polacy beda zyc lepiej, niemal tyle samo jednak badanych (33%) wyraza obawe, iz po wejsciu do UE nasz kraj stanie sie zródlem surowców i tanich pracowników, a korzysci czerpac beda inne kraje. Co trzeci Polak (33%) jest zdania, ze czlonkostwo w UE przyczyni sie do wzbogacenia kultury i umocnienia tozsamosci narodowej, ale ponad jedna czwarta (26%) spoleczenstwa obawia sie, ze po wejsciu do UE Polacy zuboza swoja kulture i oslabia swoja tozsamosc narodowa. Przewaga pesymistów nad optymistami zaznacza sie w odniesieniu do nastepujacych konsekwencji integracji: 2 Pytanie brzmialo: Jakie skutki, Pana(i) zdaniem, przyniesie przystapienie Polski do Unii Europejskiej? 7

8 Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. Ocena negocjacji i opinie o skutkach Prawie polowe spoleczenstwa (48%) stanowia osoby, których zdaniem zniesienie ograniczen w sprzedazy ziemi obcokrajowcom uzalezni od nich gospodarke polska. Wiecej niz dwie piate (44%) badanych obawia sie, ze wstapienie naszego kraju do UE przyczyni sie do upadku malych i srednich firm. Dwóch Polaków na pieciu (40%) jest zdania, ze zniesienie cel wewnatrz Unii spowoduje, iz nasza gospodarka nie wytrzyma konkurencji. AKCEPTACJA OPINII O SKUTKACH WEJSCIA POLSKI DO UNII EUROPEJSKIEJ 3 akceptacja opinii: pozytywnej (1,2) ambiwalentnej (3) negatywnej (4,5) Po wejsciu do Unii Polska bedzie mogla na równych prawach korzystac z przywilejów, jakie maja jej czlonkowie Polscy specjalisci zyskaja szanse zatrudnienia na miedzynarodowym rynku pracy XII.98 V.99 X.99 XII.98 V.99 X.99 XII.98 V.99 X Po wejsciu do Unii Polska nie bedzie mogla korzystac z takich przywilejów, jakie maja obecni czlonkowie Polskim specjalistom bedzie trudniej znalezc prace nawet w Polsce Wstapienie do Unii pozwoli lepiej walczyc z przestepczoscia W Unii Polska umocni swa niepodleglosc i suwerennosc Wstapienie do Unii zwiekszy przestepczosc w Polsce W Unii Polska utraci czesc swej niepodleglosci i suwerennosci Unijny rynek pracy sprawi, ze wyksztalcona mlodziez bedzie miala lepsze warunki startu W Unii Polska unowoczesni swa gospodarke, a Polacy beda zyc lepiej W Unii Polacy wzbogaca swoja kulture i umocnia tozsamosc narodowa Zniesienie cel wewnatrz Unii sprawi, ze gospodarka polska stanie sie bardziej konkurencyjna Wstapienie Polski do Unii przyczyni sie do rozwoju malych i srednich firm Zniesienie ograniczen w sprzedazy ziemi obcokrajowcom sprzyjac bedzie polskiej gospodarce Unijny rynek sprawi, ze nawet wyksztalcona mlodziez bedzie miala gorsze warunki startu W Unii Polska bedzie zródlem surowców i tanich pracowników, a korzysci odniosa tylko inne kraje W Unii Polacy zuboza swoja kulture i oslabia tozsamosc narodowa Zniesienie cel wewnatrz Unii spowoduje, ze gospodarka polska nie wytrzyma konkurencji Wstapienie Polski do Unii przyczyni sie do upadku malych i srednich firm Zniesienie ograniczen w sprzedazy ziemi obcokrajowcom uzalezni od nich gospodarke polska (dane w %) 3 W tabeli pominieto odpowiedzi trudno powiedziec, sa one jednak wliczone do podstawy procentowania. 4 W sondazu grudniowym pytano tylko o konsekwencje dla suwerennosci politycznej, gospodarczej i kulturowej oraz status Polski po wejsciu do UE. 8

9 Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. Ocena negocjacji i opinie o skutkach W porównaniu do wyników wczesniejszego, przeprowadzonego w maju, sondazu na ten temat, obecnie mniej osób oczekuje, ze przystapienie naszego kraju do Unii Europejskiej przyczyni sie do rozwoju malych i srednich firm (spadek o 8 punktów proc.), unowoczesnienia gospodarki i wzrostu standardu zycia Polaków (-7 p.p.), a takze do zwiekszenia szans zatrudnienia polskich specjalistów na miedzynarodowym rynku pracy (-6 p.p.). Wiecej jest natomiast osób, których zdaniem integracja z Unia umocni niepodleglosc i suwerennosc naszego panstwa (wzrost o 8 punktów proc.) oraz ze zniesienie cel poprawi konkurencyjnosc polskiej gospodarki (+ 5 punktów proc.). Traktujac lacznie odpowiedzi o przewidywanych skutkach wejscia do Unii Europejskiej, mozna powiedziec, ze: 19% naszego spoleczenstwa - nie dostrzega zadnych z wymienionych w ankiecie korzysci wejscia Polski do Unii, 48% Polaków - jest zdania, iz przyjecie Polski do Unii przyniesie korzysci w jednej, dwóch, trzech lub czterech wymienionych dziedzinach, 31% osób - uwaza, ze integracja Polski z UE bedzie dla naszego kraju korzystna pod wzgledem pieciu do dziewieciu wymienionych aspektów, co piecdziesiaty Polak (2%) oczekuje korzysci w kazdej z wymienionych w ankiecie dziedzin. Jednoczesnie: 23% osób nie ma zadnych obaw zwiazanych z integracja Polski z Unia Europejska; prawie polowa (49%) Polaków uwaza, ze wejscie naszego kraju do UE przyniesie negatywne konsekwencje w od jednej do czterech dziedzin, ponad jedna czwarta (27%) obawia sie strat w od pieciu do dziewieciu dziedzinach, co setny Polak (1%) obawia sie pod kazdym wzgledem negatywnych skutków. Udzial osób, które spodziewaja sie korzysci z przystapienia Polski do struktur europejskich wzrasta wraz z lepsza ocena wlasnej sytuacji materialnej. 9

10 Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. Ocena negocjacji i opinie o skutkach Czesciej równiez pozytywnie o konsekwencjach integracji wypowiadaja sie najmlodsi badani, osoby lepiej wyksztalcone, mieszkancy srednich i najwiekszych miast. Pozytywnych skutków integracji oczekuja ponadto czesciej od innych osoby dobrze poinformowane o wejsciu naszego kraju do Unii, badani, którzy maja zaufanie do polskich negocjatorów i ci, którzy w referendum glosowaliby za przystapieniem Polski do UE. 10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23