POLACY O PROTESTACH SPOLECZNYCH

Transkrypt

1 POLACY O PROTESTACH SPOLECZNYCH Warszawa, wrzesien 1999 Polacy w wiekszosci czuja sie dobrze zorientowani w przyczynach protestów róznych grup zawodowych: górników, pielegniarek, nauczycieli i rolników. Ogromna wiekszosc naszego spoleczenstwa twierdzi, ze orientuje sie w powodach protestów rolników (83%) i pielegniarek (80%), nieco mniej osób mówi, ze wie dlaczego protestuja nauczyciele (77%) czy górnicy (70%). Spoleczenstwo nasze ze zrozumieniem podchodzi do protestów: ponad cztery piate osób uwaza, ze uzasadnione sa protesty rolników (84%) i pielegniarek (83%), niecale cztery piate (78%) uznaje racje protestujacych nauczycieli, a ponad dwie trzecie (70%) slusznosc akcji górników. W opinii spolecznej dominuje przekonanie, ze wladze powinny ustapic protestujacym: przede wszystkim rolnikom (poglad taki wyraza 76% ankietowanych) i pielegniarkom (74%), ale równiez nauczycielom (70%) i górnikom (60%). Polacy nie tylko popieraja protestujacych i ich racje, w wiekszosci stwierdzaja oni równiez, ze akcje protestacyjne nie sa dla ludzi uciazliwe: ani te organizowane przez górników (zdaniem 75% badanych) czy nauczycieli (73%), ani protesty rolników (64%) i pielegniarek (63%). OBOP Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o. ul. Dereniowa 11, Warszawa Tel: (48 22) (-46), Fax: (48 22) obop@obop.com.pl Biura w ponad 30 krajach Grupa Taylor Nelson Sofres

2 Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o. Polacy o protestach spolecznych, sondaz z r. Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowan zawartych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania zródla. W pierwszym tygodniu wrzesnia OBOP 1 przeprowadzil sondaz opinii spolecznej dotyczacy protestów róznych grup zawodowych: rolników, pielegniarek, nauczycieli i górników. W tym czasie Ogólnopolski Zwiazek Zawodowy Pielegniarek i Poloznych wznowil akcje protestacyjna, kilka dni wczesniej odbyl sie protest górniczych central zwiazkowych, a protest ostrzegawczy zapowiedziala nauczycielska Solidarnosc. Na wyniki sondazu mogla miec wplyw równiez ogólna sytuacja polityczna realizowano go tuz po odwolaniu wicepremiera Janusza Tomaszewskiego. ZORIENTOWANIE W PRZYCZYNACH PROTESTÓW Polacy w wiekszosci czuja sie dobrze zorientowani w przyczynach protestów róznych grup zawodowych: górników, pielegniarek, nauczycieli i rolników. Najlepiej spoleczenstwo nasze jest zorientowane w powodach protestów rolników, zna je wedlug deklaracji ponad cztery piate ankietowanych, przy czym jedna czwarta badanych (25%) stwierdzila, ze bardzo dobrze zna przyczyny akcji protestacyjnych organizowanych przez te grupe, a prawie trzy piate (58%) ze raczej je zna. Ogromna wiekszosc Polaków - cztery piate (80%) ma poczucie zorientowania w powodach protestów pielegniarek. Niewiele mniej osób wie dlaczego protestuja nauczyciele (77%) i górnicy (70%). Slyszal(a) Pan(i) zapewne o protestach górników, pielegniarek, nauczycieli i rolników. Czy orientuje sie Pan(i) dlaczego, z jakich powodów protestuja: bardzo dobrze sie orientuje 15 górnicy pielegniarki nauczyciele rolnicy raczej dobrze sie orientuje raczej sie nie orientuje, malo o tym wiem nie slyszalem(am) o tym, w ogóle sie nie orientuje (dane w %) 1 Sondaz Osrodka Badania Opinii Publicznej z 4-6 wrzesnia 1999 r., przeprowadzony na reprezentatywnej, losowej 1072-osobowej ogólnopolskiej próbie osób od 18 roku zycia. Maksymalny blad statystyczny dla takiej wielkosci próby wynosi +/-3%, przy wiarygodnosci oszacowania równej 95%. 2

3 Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o. Polacy o protestach spolecznych, sondaz z r. Do niewielkiej orientacji lub jej braku przyznaje sie od 17% (w przypadku protestów rolników) do 30% (jesli chodzi o protesty górników) badanych. Wczesniejszy sondaz 2 na temat protestów grup zawodowych: górników i lekarzy anestezjologów, OBOP przeprowadzil w pierwszej polowie stycznia biezacego roku. Równiez wówczas spoleczne poczucie zorientowania w przyczynach strajków bylo wysokie: 76% badanych wiedzialo dlaczego protestuja anestezjolodzy, a 74% osób - co sklonilo do podjecia takiej akcji górników. Stosunkowo najlepiej w przyczynach protestów wszystkich wymienionych w ankiecie grup zawodowych czuja sie zorientowane osoby z wyksztalceniem wyzszym oraz trzydziestolatkowie i piecdziesieciolatkowie. OPINIE O PROTESTACH Prowadzone przez rózne grupy zawodowe protesty sa w opinii wiekszosci Polaków uzasadnione. Stosunkowo najwieksza zgoda panuje co do racji protestujacych rolników - 84% osób uwaza, ze ich protesty maja uzasadnienie oraz pielegniarek o slusznosci ich protestu przekonanych jest 83% ankietowanych. Nieco mniej, choc wciaz jednak zdecydowana wiekszosc osób, za uzasadnione uwaza akcje protestacyjne nauczycieli (78%) oraz górników (70%). Przeciwny poglad o braku podstaw do protestów wyraza jedna dziesiata Polaków wobec akcji organizowanych przez pielegniarki i rolników (po 10%), jedna ósma spoleczenstwa (12%) ma taki stosunek do protestów nauczycieli, a blisko jedna piata (18%) do akcji protestacyjnej górników. 2 Opracowanie wyników zawiera komunikat Opinie o protestach górników i anestezjologów nr 17/99 z lutego 1999 r. 3

4 Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o. Polacy o protestach spolecznych, sondaz z r. Czy Pana(i) zdaniem, uzasadnione sa protesty: górników pielegniarek nauczycieli rolników zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie trudno powiedziec (dane w %) We wspomnianym juz wczesniej styczniowym sondazu OBOP protesty górników za uzasadnione uwazala równiez wiekszosc Polaków (70%), znacznie mniejsze zrozumienie znajdowala natomiast akcja protestacyjna lekarzy anestezjologów (za uzasadniona uwazalo ja 44% badanych). Spoleczne uznanie zasadnosci protestu górników utrzymuje sie wiec na tym samym wysokim poziomie. Akcje protestacyjne górników, pielegniarek, nauczycieli i rolników sa postrzegane jako uzasadnione relatywnie najczesciej przez potencjalnych wyborców SLD i PSL. Warto tu równiez zauwazyc, ze o slusznosci protestów wymienionych grup zawodowych przekonany jest w wiekszosci nie tylko elektorat opozycji, ale równiez wyborcy partii rzadzacych: AWS i UW. Wyjatkiem jest jedynie przekonanie zwolenników Unii Wolnosci o slusznosci protestów górników opinie na ten temat sa tu niemal równo podzielone. Czy Pana(i) zdaniem, uzasadnione sa protesty 3 : górników pielegniarek nauczycieli rolników tak nie tak nie tak nie tak nie AWS UW SLD PSL ogól (dane w %) 4

5 Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o. Polacy o protestach spolecznych, sondaz z r. Uzasadnienie dla protestów spolecznych znajduja ponadto relatywnie najczesciej osoby o pogladach lewicowych i centrolewicowych, respondenci zle oceniajacy dzialalnosc rzadu oraz badani niezadowoleni z kierunku przemian w kraju. Opinia, ze protesty poszczególnych grup zawodowych sa uzasadnione, jest tym czestsza im lepsza deklarowana orientacja w przyczynach protestów. 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% PRZEKONANIE, ZE PROTESTY SA ZDECYDOWANIE UZASADNIONE WSRÓD OSÓB BARDZO DOBRZE ZORIENTOWANYCH W ICH PRZYCZYNACH 78% 43% 68% 67% 35% 31% 59% 25% protesty rolników protesty pielegniarek protesty nauczycieli protesty górników bardzo dobrze zorientowani ogól Poparcie dla protestujacych nauczycieli i pielegniarek jest ponadto tym wieksze, im wyzsze wyksztalcenie badanych, natomiast uzasadnienie dla protestu górników czesciej od innych znajduja osoby z wyksztalceniem zasadniczym zawodowym. Protesty rolników nieznacznie wieksze zrozumienie znajduja wsród mieszkanców wsi i malych osrodków miejskich. Wraz z gorsza ocena wlasnej sytuacji materialnej zwieksza sie udzial osób, których zdaniem górnicy i rolnicy maja powody by strajkowac. O zrozumieniu racji protestujacych swiadczy równiez powiazanie z odpowiedziami na pytanie o slusznosc podejmowania obecnie akcji strajkowych. Zasadnosc protestów podkreslaja bowiem w wiekszosci nie tylko ci, którzy sa przekonani o slusznosci takich 3 W tabeli pominieto odpowiedzi trudno powiedziec, sa one jednak wliczone do podstawy procentowania. 5

6 Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o. Polacy o protestach spolecznych, sondaz z r. akcji, ale równiez osoby, których zdaniem podejmowanie strajków nie jest obecnie sluszne. OPINIE O SLUSZNOSCI PODEJMOWANIA AKCJI STRAJKOWYCH A PRZEKONANIE, ZE UZASADNIONE SA PROTESTY: 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 93% 90% 83% 82% 74% 75% 73% rolników pielegniarek nauczycieli górników przekonani o slusznosci podejmowania akcji strajkowych przekonani o nieslusznosci podejmowania akcji strajkowych 57% Na poczatku roku wsród osób akceptujacych podejmowanie akcji strajkowych ponad cztery piate (83%) uznawalo racje protestujacych górników, a wiecej niz polowa (55%) strajkujacych anestezjologów. * * * Protesty grup zawodowych sa w opinii spolecznej nie tylko uzasadnione, Polacy przekonani sa równiez, ze rzadzacy powinni ustapic protestujacym. Najczesciej opinia taka dotyczy protestów rolników i pielegniarek trzy czwarte badanych uwaza, ze nalezy im ustapic. Ponad dwie trzecie ankietowanych jest zdania, ze wladze powinny ustapic nauczycielom (70%), a trzy piate uwaza, ze nalezy tak postapic wobec akcji górników (60%). Przeciwny poglad ze wladze nie powinny ustepowac jest od 13% (w stosunku do protestujacych rolników i pielegniarek) do 23% (wobec akcji górników) Polaków. 6

7 Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o. Polacy o protestach spolecznych, sondaz z r. Czy Pana(i) zdaniem, wladze powinny ustapic protestujacym: górnikom pielegniarkom nauczycielom rolnikom zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie trudno powiedziec (dane w %) W sondazu przeprowadzonym na poczatku roku nieznacznie wiecej osób niz obecnie twierdzilo, ze nalezy ustapic protestujacym górnikom (64%), duzo mniej badanych opowiadalo sie natomiast za takim rozwiazaniem sporu z anestezjologami (42%). O potrzebie ustapienia protestujacym rolnikom i górnikom czesciej niz inni przekonani sa respondenci z wyksztalceniem zasadniczym zawodowym. Im mniejsze miejsce zamieszkania respondentów, a takze im gorsza ocena wlasnej sytuacji materialnej badanych, tym czestsza opinia, ze wladze powinny ustapic protestujacym górnikom i rolnikom. Osoby niezadowolone z wlasnych warunków materialnych czesciej niz pozostali dostrzegaja koniecznosc przyznania racji pielegniarkom. Ustapienie rolnikom i górnikom doradzalyby wladzom czesciej osoby o pogladach lewicowych niz inni, przyznanie racji pielegniarkom i nauczycielom równiez badani o pogladach centrolewicowych. Za uznaniem racji protestujacych opowiadaja sie czesciej niz inni osoby niezadowolone z kierunku przemian w Polsce, respondenci negatywnie oceniajacy dzialalnosc rzadu oraz zwolennicy SLD i PSL. Mimo jednak, ze wyborcy AWS i UW, a takze osoby zadowolone z dzialalnosci rzadu tworzonego przez te partie, znacznie rzadziej opowiadaja sie po stronie protestujacych niz badani o innych pogladach, nie mozna nie zauwazyc, ze w wiekszosci 7

8 Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o. Polacy o protestach spolecznych, sondaz z r. przekonani sa oni o potrzebie ustapienia protestujacym pielegniarkom, nauczycielom i rolnikom. Jedynie elektorat Unii Wolnosci wyraza w wiekszosci (53%) opinie, ze wladze nie powinny ustepowac górnikom. Czy Pana(i) zdaniem wladze powinny ustapic protestujacym 4 : (dane w %) górnikom pielegniarkom nauczycielom rolnikom tak nie tak nie tak nie tak nie AWS UW SLD PSL ogól OCENA DZIALALNOSCI RZADU A OPINIA, ZE WLADZE POWINNY USTAPIC PROTESTUJACYM: 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 80% 78% 74% 63% 65% 60% 65% 45% rolnikom pielegniarkom nauczycielom górnikom pozytywnie oceniajacy dzialalnosc rzadu negatywnie oceniajacy dzialalnosc rzadu 4 W tabeli pominieto odpowiedzi trudno powiedziec, sa one jednak wliczone do podstawy procentowania. 8

9 Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o. Polacy o protestach spolecznych, sondaz z r. * * * W sondazu OBOP zapytal równiez o wplyw protestów róznych grup zawodowych na zycie codzienne ludzi: czy sa one dla nich uciazliwe, czy tez nie. Zdecydowana wiekszosc spoleczenstwa stwierdzila, ze akcje protestacyjne nie sa uciazliwe - ani te organizowane przez górników (75%) czy nauczycieli (73%), ani protesty rolników (64%), czy pielegniarek (63%). Przeciwnego zdania ze protesty sa szkodliwe jest od jednej piatej (19% w przypadku akcji górników) do jednej trzeciej (33% pod wzgledem protestów pielegniarek) Polaków. Czy dla ludzi takich jak Pan(i) protesty górników, pielegniarek, nauczycieli i rolników sa szkodliwe, uciazliwe, czy tez nie? zdecydowanie sa uciazliwe 5 górników pielegniarek nauczycieli rolników raczej sa uciazliwe raczej nie sa uciazliwe 39 zdecydowanie nie sa uciazliwe trudno powiedziec (dane w %) O uciazliwosci protestów organizowanych przez grupy zawodowe czesciej niz inni mówia mieszkancy Polski centralnej. Za relatywnie bardziej uciazliwe uwazaja oni protesty pielegniarek (39%) i rolników (38%) niz akcje organizowane przez nauczycieli (33%) i górników (26%). 9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25