CZY CZUJEMY SIE BEZPIECZNIE?

Transkrypt

1 CZY CZUJEMY SIE BEZPIECZNIE? * Problem przestepczosci stanowi temat rozmów wiekszosci Polaków (70%). * Prawie co drugi Polak (47%) nie czuje sie bezpiecznie spacerujac samotnie w swojej okolicy po zmroku. 52% respondentów ma w czasie takiej przechadzki poczucie bezpieczenstwa. * Wiekszosc osób (65%), pozostawiajac swoje mieszkanie puste na czas kilkudniowego wyjazdu, obawia sie wlamania. Tylko co trzeci respondent (33%) pozostawia je bez strachu. * Ponad polowa Polaków (61%) nie leka sie, ze zostanie przypadkowa ofiara przestepczych porachunków. Tego typu obawy zywi zas 35% badanych. * Tylko niecala jedna trzecia respondentów mialaby wieksze poczucie bezpieczenstwa, gdyby posiadala bron palna. Warszawa, czerwiec 1997 rok

2 Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowan zamieszczanych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania zródla. Coraz czesciej dowiadujemy sie ze srodków masowego przekazu o kolejnych napadach, zabójstwach, porachunkach swiata przestepczego, o podkladaniu bomb i o innych patologicznych zjawiskach. Czy przecietny Polak moze sie w tej sytuacji czuc bezpieczny? Czy na przestrzeni ostatnich dwu - trzech lat cos sie zmienilo w spolecznym poczuciu bezpieczenstwa? W majowym sondazu 1 Osrodek Badania Opinii Publicznej zwrócil sie po raz kolejny do losowo wybranej reprezentacji doroslych Polaków z pytaniami dotyczacymi tych kwestii Przede wszystkim chcielismy sie dowiedziec, czy temat przestepczosci nadal pojawia sie w rozmowach w gronie rodzinnym lub w gronie przyjaciól. Zadalismy pytanie: Czy w ciagu ostatniego miesiaca rozmawial(a) Pan(i) z rodzina, przyjaciólmi lub znajomymi o sprawach zwiazanych z przestepczoscia? dane w procentach IV 95 2 V 97 tak nie Zdecydowana wiekszosc (70%) Polaków rozmawia ze swoimi bliskimi o sprawach dotyczacych przestepczosci. W stosunku do roku 1995 tylko nieznacznie (o 4%) zwiekszyl sie odsetek osób poruszajacych w rozmowach takie kwestie. Obecnie 1 Sondaz Osrodka Badania Opinii Publicznej z maja 1997 roku. Zbadano 1107 losowo dobranych osób od 16 roku zycia. Dopuszczalny blad dla takiej wielkosci próby nie przekracza +/- 3%, przy wielkosci oszacowania równej 95%. 2

3 - tak jak i poprzednio - najczesciej ten temat podejmuja osoby lepiej wyksztalcone - 84% badanych wyzszym wyksztalceniem, 78% ze srednim, 66% z zasadniczym zawodowym i 59% z podstawowym. Przestepczosc jest czesciej tematem rozmów prowadzonych przez mieszkanców duzych i srednich miast (po 77% respondentów) niz malych miast (71%) lub wsi (63%). Rozmawia o tych sprawach wiekszosc czterdziestolatków (80%), a takze pracowników szeregowych (80%) oraz kierowników i specjalistów (78%). Stosunkowo najczesciej nie rozmawiaja na ten temat rolnicy (50%), bezrobotni (42%) oraz uczniowie i studenci (36%). Spoleczne poczucie bezpieczenstwa Prawie co drugi Polak (47%) nie czuje sie bezpiecznie spacerujac samotnie w swojej okolicy po zmroku. 52% respondentów ma w czasie takiej przechadzki poczucie bezpieczenstwa. Tylko 1% badanych nie sprecyzowal swojej opinii na ten temat. Warto zwrócic uwage, ze co dziesiaty ankietowany (10%) czuje sie bardzo bezpiecznie spacerujac wieczorem i tyle samo osób odczuwa w takiej sytuacji bardzo duze zagrozenie. Gdy porównamy ten wynik z odpowiedziami uzyskanymi w poprzednich sondazach, mozemy zauwazyc, ze w przeciagu ostatnich lat spoleczne poczucie bezpieczenstwa niewiele sie zmienilo - mozna zaobserwowac tendencje do zmniejszania sie liczby osób o duzym poczuciu zagrozenia, a zwiekszania liczby osób czujacych sie raczej bezpiecznie. Czy czuje sie Pan(i) bezpiecznie spacerujac w swojej okolicy po zmroku? 3 dane w procentach: IX 94 4 IV 95 V 97 czuje sie bardzo bezpiecznie czuje sie raczej bezpiecznie czuje sie raczej niebezpiecznie czuje sie bardzo niebezpiecznie Próba losowa mieszkanców Polski od 16 roku zycia. Miedzy 1 a 4 kwietnia 1995 roku zrealizowano 1112 wywiadów. Blad statystyczny dla takiej wielkosci próby nie przekracza +/- 3% przy wiarygodnosci oszacowania równej 95%. 3 Respondentom, którzy stwierdzili, ze nigdy nie wychodza po zmroku, zadano pytanie w formie Czy bezpiecznie czul(a)by sie Pan(i)...? 4 Próba losowa mieszkanców Polski od 16 roku zycia. Miedzy 2 a 6 wrzesnia 1994 roku zrealizowano 1048 wywiadów. Blad statystyczny dla takiej wielkosci próby nie przekracza +/-3% przy wiarygodnosci oszacowania równej 95%. 3

4 trudno powiedziec Poczucie bezpieczenstwa zalezy przede wszystkim od miejsca zamieszkania, plci i wieku badanych. Kobiety (53%) czuja sie bardziej zagrozone spacerujac samotnie w swojej okolicy po zmroku niz mezczyzni (40%). Mniej bezpiecznie czuja sie mieszkancy miast niz mieszkancy wsi. Warto zauwazyc, ze w 1994 roku najbardziej zagrozeni czuli sie mieszkancy duzych miast, obecnie zas najmniej chetnie spaceruja po zmroku mieszkancy srednich miast (64%). Najmniej obawiaja sie o wlasne bezpieczenstwo najmlodsi ankietowani - w wieku do 19 lat (80%) oraz dwudziestolatkowie (65%). Nie czuja sie bezpiecznie prywatni przedsiebiorcy (53%), natomiast nie obawiaja sie o swoje bezpieczenstwo rolnicy (83%). Czesciej obawiaja sie spacerowac w swojej okolicy po zmroku osoby oceniajace swoja sytuacje materialna jako bardzo zla (57%) lub zla (54%) niz oceniajace jako srednia (46%) lub dobra (39%). Badanych zapytalismy równiez o to, czy obawiaja sie wlamania pozostawiajac swoje mieszkanie puste na czas kilkudniowego wyjazdu 5. Wiekszosc (65%) Polaków ma takie obawy, zas co trzecia (33%) z odpowiadajacych osób pozostawia swoje mieszkanie puste na czas kilkudniowego wyjazdu bez leku. Zwrócmy jednak uwage, ze zupelnie nie obawia sie wlamania tylko 6% respondentów, natomiast az 28% mówi w sposób zdecydowany o takich obawach. Na przestrzeni lat nie zmienily sie odczucia Polaków w tej sprawie. Czy obawia sie Pan(i) wlamania pozostawiajac swoje mieszkanie puste na czas kilkudniowego wyjazdu? dane w procentach: IX 94 IV 95 V 97 zdecydowanie tak raczej tak raczej nie Respondentom, którzy stwierdzili, ze nigdy nie opuszczaja mieszkania na dluzej, zadano pytanie w formie Czy obawial(a)by sie Pan(i)... 4

5 zdecydowanie nie trudno powiedziec Wlaman obawiaja sie najczesciej mieszkancy srednich miast (73%). Natomiast relatywnie najczesciej nie obawiaja sie mieszkancy wsi (40%) oraz osoby najmlodsze - ponizej dwudziestego roku zycia (40%). Zapytalismy ankietowanych takze, czy obawiaja sie, ze moga stac sie przypadkowa ofiara zamachu terrorystycznego lub porachunków przestepców. Ponad polowa (61%) odpowiadajacych osób nie ma tego typu obaw, zas 35% badanych uwaza, ze moze przypadkowo pasc ofiara przestepczych porachunków czy terrorystycznych ataków. Nie ma zdania na ten temat 4% respondentów. Mimo coraz czestszych doniesien o porachunkach w swiecie przestepczym nie zmienila sie liczba osób obawiajacych sie, ze przez przypadek zostana poszkodowane w ulicznej strzelaninie czy zamachu terrorystycznym. Czy obawia sie Pan(i), czy tez nie, ze stanie sie Pan(i) przypadkowa ofiara zamachu terrorystycznego, czy porachunków przestepców (np. wybuchu bomby, ulicznej strzelaniny)? dane w procentach IV 94 V 97 zdecydowanie tak 8 8 raczej tak raczej nie zdecydowanie nie trudno powiedziec 5 4 Nieco czesciej niz inni obawiaja sie, ze zostana przypadkowo poszkodowani mieszkancy srednich miast (43%). Poczucie zagrozenia zalezy takze od subiektywnej oceny swojej sytuacji materialnej. Osoby okreslajace swoje warunki materialne jako bardzo zle lub zle czesciej wyrazaly obawy, ze moga sie stac przypadkowa ofiara, niz badani okreslajacy swoja sytuacje materialna jako srednia lub dobra. 5

6 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Obawa przed staniem sie ofiara zamachu a ocena sytuacji materialnej 68% 31% 33% 62% tak 55% 50% 40% 42% dobra srednia zla bardzo zla nie Czy posiadajac bron czulibysmy sie bezpieczniej? Ponad polowa (61%) Polaków uwaza, ze nie czulaby sie bezpieczniej posiadajac bron palna. Natomiast prawie jedna trzecia (32%) odpowiadajacych osób twierdzi, ze majac pistolet bylaby bardziej bezpieczna. Nie ma zdania na ten temat 6% badanych. W porównaniu z okresem sprzed trzech lat mniej Polaków twierdzi, iz dzieki posiadaniu broni czuliby sie bezpieczniejsi. Warto zauwazyc, ze nie zmienil sie procent ankietowanych przyznajacych sie do posiadania broni palnej. Czy czul(a)by sie Pan(i) bezpieczniej posiadajac bron palna (pistolet, rewolwer)?. dane w procentach IV 94 V 97 zdecydowanie tak raczej tak raczej nie

7 zdecydowanie nie mam juz bron 1 1 trudno powiedziec 8 6 Mezczyzni (41%) prawie dwa razy czesciej niz kobiety (22%) uwazaja, ze posiadanie broni palnej mogloby gwarantowac im wieksze poczucie bezpieczenstwa. Czulyby sie bezpieczniej posiadajac bron osoby mlode - najczesciej dwudziestolatkowie (46%), najmlodsi badani, czyli w wieku lat (41%) oraz trzydziestolatkowie (39%), a takze osoby z wyksztalceniem zasadniczym zawodowym (38%), rolnicy (39%), prywatni przedsiebiorcy oraz robotnicy (po 36%). Posiadac bron czesciej niz inni chcialyby takze osoby dobrze sytuowane (38%). Posiadanie broni palnej nie zwieksza poczucia bezpieczenstwa wiekszosci osób w wieku powyzej piecdziesieciu lat (w wieku 60 lat i wiecej - 74%, lat - 70%). Nie czuloby sie bezpieczniej majac bron dwie trzecie badanych (67%) z wyksztalceniem podstawowym (natomiast w 1994 roku przewazaly osoby z wyksztalceniem wyzszym - 61%). Bron nie dalaby poczucia bezpieczenstwa glównie osobom okreslajacym swoja sytuacje materialna jako zla (71%). Na stosunek do posiadania broni wplywa takze stosunek do wiary: im czesciej respondenci okreslaja siebie jako wierzacych i regularnie praktykujacych, tym rzadziej deklaruja, ze posiadajac bron czuliby sie bardziej bezpiecznie. Kto ma prawo posiadac bron palna Czy Polacy uwazaja, ze bron powinna byc ogólnie dostepna, czy tez prawo do jej posiadania powinno byc obwarowane róznymi ograniczeniami? Zapytalismy respondentów: Kto w naszym kraju powinien, Pana(i) zdaniem, dostac bez przeszkód pozwolenie na posiadanie broni palnej?. Respondenci w swobodnej wypowiedzi wyrazali swoje zdanie. 7

8 86% Polaków wymienilo rózne powody posiadania broni, wskazujac badz na kategorie spoleczno-zawodowe, którym - ich zdaniem - jest potrzebna bron, badz na sytuacje uzasadniajace posiadanie broni przez zwyklego obywatela. Respondenci uwazaja, ze prawo do uzyskania pozwolenia na bron powinni miec przede wszystkim: osoby narazone na szczególne zagrozenia, przede wszystkim z uwagi na stan posiadania (zamoznosc), prowadzone interesy badz specyficzny charakter pracy zwiazanej z odpowiedzialnoscia za duze pieniadze (np. kasjer, komiwojazer)...25% osób osoby pracujace w policji...23% osoby które potrzebuja broni do pracy zawodowej, pracuja w sluzbach publicznych, strazy miejskiej, agencjach ochronnych...18% osoby odpowiedzialne, rozsadne, zrównowazone % wszyscy, którzy sa uznani za dobrych obywateli, osoby nie karane...11% wojskowi...8% wszyscy, którzy spelniaja warunki formalne - sa po przeszkoleniach, po egzaminach itp....7% wszyscy, poza chorymi psychicznie...7% osoby narazone na niebezpieczenstwo z racji pelnionych funkcji w aparacie wladzy, administracji panstwowej lub samorzadowej. Wymieniano tu przede wszystkim sedziów, prokuratorów, ministrów i innych wysokich urzedników szczebla panstwowego lub samorzadowego...6% Respondenci wymieniali takze i inne powody, które uzasadnialyby prawo do posiadania broni, ale odsetek wskazan byl nieznaczny (mniejszy od 5%). Prawie co dziesiaty badany (8%) nie mial na ten temat wyrobionej opinii. 6% respondentów w ogóle jest przeciwna posiadaniu broni, ich zdaniem nikt nie powinien byc uzbrojony. 8

9 Wiekszosc respondentów jest zdania, ze bron powinny posiadac tylko te osoby, którym jest ona naprawde potrzebna. Kto - w opinii badanych - powinien miec prawo do jej posiadania: Najwiecej osób (dokladnie jedna czwarta) uwaza, ze pozwolenie na bron powinny uzyskac osoby narazone na szczególne niebezpieczenstwa. Zdaniem tych respondentów niebezpieczenstwo uzasadniajace posiadanie broni wynika z zamoznosci lub prowadzenia interesów. Natomiast zagrozenie wynikajace z pelnionych funkcji zostalo uznane za powód do uzyskania pozwolenia na bron tylko przez 6% respondentów. Prawo do posiadania broni przyznano osobom, które z racji pracy musza sie nia poslugiwac. Najczesciej respondenci wymieniali osoby pracujace w policji, jako uprawnione do posiadania broni (23%). Mniejsza akceptacje respondenci wyrazili w stosunku do osób pracujacych w sluzbach publicznych, strazy miejskiej, agencjach ochrony (18%). Jeszcze mniej osób (8%) uznalo za sluszne przyznawanie pozwolenia na bron wojskowym. Stosunkowo rzadkie wymienianie przez respondentów policji i wojska moze wynikac z faktu, ze w odczuciu spolecznym jest rzecza oczywista, ze policjant i wojskowy z racji zawodowych posiadaja bron. Czesc respondentów mogla uznac, ze pytanie o to, kto powinien uzyskac pozwolenie na bron, nie dotyczy tych grup zawodowych. Pewien procent badanych uwaza, ze pozwolenie na bron nalezy przyznac - pod pewnymi warunkami - wszystkim. Zdaniem 7% ankietowanych prawo do posiadania broni powinni miec wszyscy, którzy spelnia okreslone warunki formalne (np. zaliczone przeszkolenie, egzaminy), natomiast kolejne 7% badanych idzie jeszcze dalej - jest zdania, ze pozwolenie na bron powinni uzyskac wszyscy, poza chorymi psychicznie. 9

10 10

11

12

13

14

15