w sprawie: wprowadzenia Gminnej Strategii Rozwi zywania Problemów Społecznych w Gminie Jaworze na lata

Transkrypt

1 Uchwała Nr XXIV/176/04 Rady Gminy Jawrze z dnia 9 grudnia 2004 r. w sprawie: wprwadzenia Gminnej Strategii Rzwi zywania Prblemów Spłecznych w Gminie Jawrze na lata Działając na pdstawie art. 7 ust. 1 pkt 6, art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 rku samrządzie gminnym /t. j. Dz. U. z 2001r. Nr 142 pz. 159 z późn. zm./, w związku z art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 rku pmcy spłecznej /Dz. U. Nr 64 pz. 593 z późn. zm./. Rada Gminy Jawrze uchwala: 1 Wprwadzić Gminną Strategię Rzwiązywania Prblemów Spłecznych w Gminie Jawrze na lata w brzmieniu stanwiącym załącznik Nr 1 d niniejszej uchwały. 2 Wyknanie uchwały pwierzyć Wójtwi Gminy Jawrze. 3 Uchwała wchdzi w Ŝycie z dniem pdjęcia i pdlega głszeniu na tablicach Urzędu Gminy Jawrze. Przewdniczący Rady Gminy Pitr Krzemień Rada Gminy Jawrze uchwałą Nr XXXIII/259/05 z dnia 29 grudnia 2005r. dknała zmiany Gminnej Strategii Rzwiązywania Prblemów Spłecznych w Gminie Jawrze na lata Zmiana zstała ujęta w pniŝszym tekście. (red.) tekst jednlity (red.) Opracwanie: Gminny Ośrdek Pmcy Spłecznej w Jawrzu Załącznik Nr 1 d Uchwały Nr XXIV/176/04 Rady Gminy Jawrze z dnia 9 grudnia 2004r. SPIS TREŚCI: A. Opis strategii 1. Pdstawa prawna. 2. Zgdnść z prawem wspólntwym, strategiami eurpejskimi, nardwymi i lkalnymi. 3. ZałŜenia strategii.

2 B. Ogólna charakterystyka gminy. 1. Charakterystyka gegraficzna gminy. 2. Współpraca międzynardwa. 3. Dane demgraficzne. 4. Edukacja. 5. Gspdarka. 6. Gspdarka przestrzenna i mieszkalnictw. 7. Ochrna zdrwia. 8. Pmc spłeczna i świadczenia rdzinne. C. Diagnza prblemów spłecznych gminy Jawrze za lata 2003/ Niepełnsprawnść. 2. Ubóstw. 3. Bezrbcie. 4. Chrby przewlekłe. 5. Alkhlizm i inne uzaleŝnienia. 6. Przemc w rdzinie. 7. Przestępczść. 8. Ddatki mieszkaniwe i bezdmnść. 9. Prblemy spłeczne będące pwdem krzystania z pmcy spłecznej. D. Prgram rzwiązywania prblemów spłecznych w gminie Jawrze na lata cele szczegółwe, zadania, dbircy i realizatrzy. Ustawa pmcy spłecznej z dnia 12 marca 2004 rku nałŝyła na gminy bwiązek stwrzenia strategii rzwiązywania prblemów spłecznych. Strategia nawiązuje i krzysta z rzwiązań innych krajwych aktów prawnych, w szczególnści: ustawy działalnści pŝytku publiczneg i wlntariacie, ustawy zatrudnieniu scjalnym, ustawy wychwaniu w trzeźwści i przeciwdziałaniu alkhlizmwi, ustawy przeciwdziałaniu narkmanii, ustawy prmcji zatrudnienia i instrumentach rynku pracy, ustawy rehabilitacji zawdwej i spłecznej raz zatrudnianiu sób niepełnsprawnych. a. b. c. Praw wspólntwe nie ingeruje w systemwe rzwiązania w zakresie pmcy spłecznej bwiązujące w państwach człnkwskich, jednak plityka spłeczna Unii Eurpejskiej krdynuje nardwe plityki spłeczne w zakresie kniecznym z punktu widzenia funkcjnwania wspólneg rynku. Strategia ta jest spójna z plityką spłeczną UE. ZałŜenia strategii twrzą warunki d realizacji prjektów w bszarach wsparcia Eurpejskieg Funduszu Spłeczneg w zakresie przeciwdziałania i zwalczania długtrwałeg bezrbcia, integracji zawdwej i spłecznej sób niepełnsprawnych i grup szczególneg ryzyka raz integracji i reintegracji zawdwej kbiet, zgdnie z Sektrwym Prgramem Operacyjnym Rzwój Zasbów Ludzkich. Strategia wpisuje się w działania, które zstały wybrane d realizacji w Plsce w ramach Inicjatywy Wspólntwej EQUAL, a zwłaszcza w działania:

3 d. Ułatwianie wchdzenia i pwrtu na rynek pracy celem prmwania rynku pracy twarteg dla wszystkich; Wspieranie kształcenia się przez całe Ŝycie i integracyjnych frm rganizacji pracy sprzyjających zatrudnianiu i utrzymywaniu zatrudnienia sób dznających dyskryminacji i nierównści na rynku pracy. Gdzenie Ŝycia rdzinneg i zawdweg, jak równieŝ pnwna integracja kbiet i męŝczyzn, którzy puścili rynek pracy, pprzez wdraŝanie bardziej elastycznych frm zatrudnienia i rganizacji pracy raz działań twarzyszących. e. Jawrzańska strategia wpisuje się w prirytety Krajweg Planu Działań na rzecz Integracji Spłecznej: prirytet 1 Działania edukacyjne, scjalne i zdrwtne zapbiegające wykluczaniu raz wspierające równy start dzieci i młdzieŝy. prirytet 2 Pmc dla rdzin z dziećmi raz zapbieganie patlgim w rdzinie. prirytet 3 - Aktywizacja i integracja grup zagrŝnych wykluczeniem spłecznym. prirytet 4 Rzwój słuŝb spłecznych raz instytucjnalny rzwój usług spłecznych i ich krdynacji. Strategia niniejsza wpisuje się w Prirytet B: umacnianie slidarnści i więzi między ludzkich, pprawa stanu zdrwia raz bezpieczeństwa scjalneg i publiczneg mieszkańców. W szczególnści zgdna jest z celami strategicznymi f. C3 Zbudwanie zintegrwaneg systemu pmcy spłecznej. C5 - Pprawa stanu zdrwia mieszkańców reginu. C6 Pprawa warunków mieszkaniwych. C7 - Wzmcnienie trwałści rdziny, wspieranie jej rzwju, wyrównywanie szans róŝnych typów rdzin, a takŝe aktywizacja i integracja spłecznści lkalnych na rzecz wzmacniania rdzin. Niniejsza strategia jest zbieŝna z misją i celami strategii pwiatu bielskieg, a w szczególnści z celami: zapewnienie niezbędneg wsparcia rdzinm i dziecim; zapewnienie sbm niepełnsprawnym mŝliwści pełneg funkcjnwania w spłecznści lkalnej i zaspkajania ptrzeb; zwiększenie szansy mieszkańców pwiatu d prawidłweg funkcjnwania na rynku pracy; stwrzenie warunków sprzyjających samwystarczalnści sób przewlekle chrych i starszych; stwrzenie warunków readaptacji spłecznej dla sób i grup wyklucznych ze spłeczeństwa i zagrŝnych marginalizacją. g. Strategia Rzwju Gminy Jawrze nie zawiera szczegółwych rzwiązań w bszarze rzwiązywania prblemów spłecznych w związku, z czym niniejsza strategia będzie uzupełniać tamten akt. Rzwój gspdarczy gminy musi być ściśle pwiązany z plepszaniem jakści Ŝycia spłecznści. Oba dkumenty w spsób całściwy bejmą sprawy rzwju gspdarczeg gminy i pprawę warunków Ŝycia mieszkańców gminy. Przy pracwywaniu strategii rzwiązywania prblemów spłecznych naleŝy uwzględnić trzy zasady knstytucyjne: slidarnści, pmcniczści i dbra wspólneg. We wszystkich prgramach i prjektach wynikających ze strategii rzwiązywania prblemów spłecznych naleŝy planwać działania, których uczestnikami będą najwaŝniejsze dla człwieka grupy parcia spłeczneg.

4 Wykrzystanie aktywnści sób i rdzin raz wszystkich zasbów śrdwiska lkalneg d pprawy jakści Ŝycia mieszkańców gminy Jawrze raz d przeciwdziałania marginalizacji grup spłecznych. Zbudwanie zintegrwaneg systemu parcia spłeczneg, umŝliwiająceg zrównwaŝny rzwój wszystkim mieszkańcm gminy Jawrze raz zapbieganie wykluczeniu spłecznemu grup zagrŝnych marginalizacją. Plski system prawny stwarza warunki d wdraŝania lkalnych strategii w bszarze rzwiązywania prblemów spłecznych, jednakŝe zagrŝenie stanwi praktyka częstych zmian plityki spłecznej i aktów prawnych w tej dziedzinie. PwaŜnym zagrŝeniem dla realizacji strategii mŝe być zahamwanie wzrstu gspdarczeg i znaczący wzrst bezrbcia, c skutkuje zwiększeniem się liczby sób wymagających wsparcia, przy równczesnym graniczeniu dstępnych śrdków finanswych. Przeszkdą we wdraŝaniu strategii mŝe się kazać brak rganizacji pzarządwych działających w sferze pmcy spłecznej, ubgie zaplecze scjalne gminy, a takŝe niedstatek kadry słuŝb spłecznych psiadającej specjalistyczne kwalifikacje niezbędne d rzwiązywania pjawiających się nwych i skmplikwanych prblemów spłecznych. ZagrŜenie stanwić mŝe takŝe nakładanie na gminy nwych zadań na realizację, których brak jest dstatecznych śrdków finanswych. Uzupełnieniem d strategii są prgramy pmcy spłecznej i plityki spłecznej juŝ funkcjnujące w Jawrzu lub te, które zstaną uchwalne w przyszłści na bazie niniejszej strategii, takie jak: Gminny Prgram Prfilaktyki i Rzwiązywania Prblemów Alkhlwych w Gminie Jawrze prgram uchwalany jest crcznie przez Radę Gminy, Prgram Rzwiązywania Prblemów Spłecznych Osób Starszych i Niepełnsprawnych w Gminie Jawrze Gminny Prgram Przeciwdziałania Narkmanii. Strategia wdraŝana będzie przez wszystkie instytucje i rganizacje wymienine w niniejszym pracwaniu. Krdynatrem wdraŝania jest zgdnie z ustawą pmcy spłecznej Gminny Ośrdek Pmcy Spłecznej w Jawrzu. We wdraŝanie strategii włączani będą bezpśredni dbircy prgramu. Działania realizwane w ramach strategii będą jawne, a infrmacje strategii znajdwać się będą na strnach internetwych Urzędu Gminy w Jawrzu. Strategia słuŝy wyznaczaniu kierunków wykrzystania śrdków strukturalnych Unii Eurpejskiej. Będzie pdstawą d twrzenia prjektów z bszaru plityki spłecznej. Gmina Jawrze płŝna jest w brębie Pgórza Cieszyńskieg i półncnej krawędzi Beskidu Śląskieg (Karpaty Zachdnie). Graniczy: d wschdu z miastem Bielsk-Biała, d płudnia i zachdu z gminą Brenna, d półncneg zachdu i półncy z gminą Jasienica. Płudniwa granica biegnie przez kmpleksy leśne szczytów górskich: Błatniej (917 m n.p.m.), Przykrej (824 m n.p.m.), Palenicy ( 688 m n.p.m.), bejmując takŝe niŝsze wzniesienia: Ostreg (659 m n.p.m.), Brwiny (718 m n.p.m.) raz Bucznika (683 m n.p.m.). PłŜenie gminy u pdnóŝa Beskidu Śląskieg pwduje znaczne zróŝnicwanie ukształtwania pwierzchni ( m n.p.m.), c stanwi waŝny element turystycznej atrakcyjnści. Pwierzchnia gminy wynsi 2132 ha. Struktura przestrzenna gminy przedstawia się następując płudniwa część jest zdminwana przez tereny leśne, które zajmują kł 51 % terenu gminy, a część półncna jest

5 zurbanizwana. Tereny zabudwy mieszkalnej i usługwej stanwią 18% terenu gminy, a uŝytki rlne 31%. Jawrze jest gminą wiejską. PłŜne jest na w pwiecie bielskim, który wraz z pwiatami cieszyńskim i Ŝywieckim wchdzi w skład subreginu płudniweg wjewództwa śląskieg. LeŜąc w sąsiedztwie Bielska-Białej pzstaje pd silnym wpływem prcesów rzwju rganizwanych w przestrzeni przez ten śrdek reginalny. Zatem spłecznść Jawrza aktywnie krzysta z efektów płŝenia (efektów aglmeracyjnych) względem Bielska-Białej i aglmeracji górnśląskiej. W sytuacji niskiej atrakcyjnści zatrudnienia na bszarze gminy jej mieszkańcy uczestniczą w zatrudnieniu na reginalnym rynku pracy. W reginalnym układzie dniesienia gminie przypisywana jest funkcja turystyczna i rekreacyjnsprtwa. Zawdwa aktywnść mieszkańców gminy kncentruje się głównie na usługach. Kluczem d rzwju gminy jest turystyka i agrturystyka, czemu sprzyjają duŝe zalesienie, stki górskie, zasby wód mineralnych. Ddatkwym atutem gminy są dbre płączenia kmunikacyjne z Bielskiem-Białą, Cieszynem i z Górnym Śląskiem. ( Prgram Rzwju Lkalneg Gminy Jawrze na lata Uchwała Nr XVII/121/2004 Rady Gminy Jawrze z rku;) Współpraca międzynardwa ma w gminie Jawrze bgatą tradycję. Jawrze d pnad dziesięciu lat współpracuje z hlenderską gminą Klundert, a d 1997 rku z gminą Zevenbergen. W 2003 rku pdpisan umwę przyjaźni i współpracy z czeskim Związkiem Gmin Drzecza Stnawki raz słwackimi gminami: Strečn, Bela, Straňawy, Zazriwa, Terchwa. Natmiast w 2004 rku z gminami Jászszentandrás i Jászbldgháza na Węgrzech. Wg stanu na rku liczba ludnści w Jawrzu wynsiła 6050 sób, c stanwi niec pnad 4% gółu ludnści pwiatu bielskieg. Zbirwść mieszkańców ze względu na rcznik urdzenia Liczba bezwzględna Razem: TABELA NR 1: ZBIOROWOŚĆ MIESZKAŃCÓW W 2003 ROKU ZE WZGLĘDU NA ROCZNIK URODZENIA

6 źródł: pracwanie własne Gminneg Ośrdka Pmcy Spłecznej w Jawrzu na pdstawie danych z referatu prwadząceg ewidencję ludnści Urzędu Gminy w Jawrzu. Spłecznść Jawrza charakteryzuje się aktualnie krzystną dla rzwju gminy strukturą wiekwą, 59% ludnści jest w wieku prdukcyjnym. W zbirwści mieszkańców najliczniejszą grupę stanwią sby urdzne w latach Klejną grupę stanwiła młdzieŝ, czyli urdzeni w dekadzie Trzecią grupę stanwili mieszkańcy urdzeni w latach Czwartą pd względem liczebnści, grupę mieszkańców stanwili urdzeni w latach Na piątym miejscu znalazła się grupa dzieci urdznych pmiędzy rkiem. Na szóstym miejscu znalazła się grupa urdzna pmiędzy rkiem. Sześćdziesięcilatkwie stanwili grupę 498 sób, natmiast sób starszych, zamieszkujących teren Jawrza był 469. Lata W wieku przedprdukcyjnym W wieku prdukcyjnym W wieku pprdukcyjnym TABELA NR 2: STRUKTURA WIEKU SPOŁECZNOŚCI JAWORZA- LICZBA LUDNOŚCI źródł: pracwanie własne GOPS na pdstawie danych z referatu prwadząceg ewidencję ludnści Urzędu Gminy w Jawrzu. Tabela przedstawia prównawcz rk 1999 i Obserwuje się stały wzrst liczby mieszkańców gminy, c jest spwdwane siedlaniem się nwych sób, którzy wybudwali dmy jednrdzinne. W stsunku d 1999 rku ppulacja zwiększyła się kł 4%. ZauwaŜalny jest teŝ prces starzenia się ppulacji, wzrst ludnści w wieku pprdukcyjnym na ptrzeby pracwania przyjęt 60 rk Ŝycia jak granicę teg wieku raz spadek liczby dzieci. Osby w wieku pprdukcyjnym stanwią 17,6% mieszkańców Jawrza. Starść jest kresem zasłuŝneg wypczynku, ale częst z przejściem na emeryturę pgarsza się status materialny sby. Ptrzeb sób starych nie mŝna bagatelizwać ani ignrwać, gdyŝ stanwią ni znaczny dsetek spłecznści lkalnej. PrzedłuŜanie się Ŝycia ludzkieg, zmiany bilgiczne i psychiczne pwdują kniecznść pmcy ze strny innych człnków spłecznści. Birąc pd uwagę fakt, Ŝe sby starsze są częst samtne raz t, Ŝe rdziny nie są w pełni wydlne w

7 zaspkajaniu ptrzeb swich najstarszych człnków knieczne jest stwrzenie systemu wsparcia śrdwiskweg tej grupy spłecznej. W Jawrzu znajdują się dwie szkły publiczne: Szkła Pdstawwa Nr 1 im. Marii Dąbrwskiej raz Gimnazjum im. Gen. Maczka raz dwa publiczne przedszkla. W kaŝdej szkle istnieje stłówka szklna. Klasy Liczba dziewcząt Liczba chłpców Razem I a,b,c,d II a,b,c,d III a,b,c,d IV a,b,c,d V a,b,c,d VI a,b,c,d Łącznie: TABELA NR 3: LICZBA UCZNIÓW W SZKOLE PODSTAWOWEJ W 2004 ROKU źródł: pracwanie własne GOPS na pdstawie danych ze Szkły Pdstawwej; Zatem liczba uczniów w Szkle Pdstawwej w Jawrzu wynsi 507. W grupie tej przewaŝają zdecydwanie chłpcy. Liczba nauczycieli w tejŝe szkle wynsi 38 sób. W Gimnazjum w Jawrzu liczba uczniów wynsi 252, natmiast nauczycieli pracujących w tej szkle jest 25. W bieŝącym rku szklnym w Przedszklu Nr 1 są 4 ddziały, w których pracuje 7 wychwawców. Liczba dzieci wynsi 96, w tym w ddziale maluchów -24 sby, w ddziale pięcilatków 26, a w zerówce są dwie grupy p 23 dzieci. W bieŝącym rku szklnym w Przedszklu Nr 2 są 3 ddziały, w których pracuje 4 wychwawców. Liczba dzieci wynsi 63, w tym w ddziale maluchów - 22 sby, w ddziale pięcilatków 21, a w starszakach 20 dzieci. D przedszkli aktualnie nie uczęszczają dzieci niepełnsprawne. Specjalnym tkiem nauczania bjęt 7 dzieci, w tym 2 w Specjalnym Ośrdku Szkln-Wychwawczym w Bielsku-Białej i 1 w szkle dla dzieci z autyzmem w Czechwicach-Dziedzicach. Na terenie gminy w 2003 rku funkcjnwał 14 jednstek szklących, które świadczyły usługi edukacyjn-szkleniwe z róŝnych dziedzin, np. nauczanie języków bcych, krepetycje, usługi knsultingwe, zajęcia dydaktyczne, kursy dsknalenia kncentracji uwagi i pamięci.

8 W 2003 rku liczba przedsiębirstw na terenie Jawrza wynsiła 621. BranŜa Liczba bezwzględna Prdukcyjna 30 Usługwa 226 Handlwa 225 Transprtwa 55 Budwlan-mntaŜwa 85 Razem: 621 TABELA NR 4: STRUKTURA GOSPODARKI WG BRANś źródł: pracwanie własne GOPS na pdstawie danych z referatu prwadząceg ewidencję działalnści gspdarczej Urzędu Gminy w Jawrzu. W 2003 rku najliczniej reprezentwana były 2 branŝe: usługwa i handlwa, najmniej był przedsiębirstw prdukcyjnych. Odpwiada t turystyczn-rekreacyjnemu charakterwi gminy. Gmina jest wystarczając nasycna w usługi pdstawwe, a usługi pnadlkalne zaspkajane są przez biekty zlkalizwane w Bielsku-Białej. Niedbór występuje w zakresie bsługi ruchu turystyczneg. W Jawrzu znajduje się 1 biekt przemysłwy Fabryka Mebli Giętych Paged. Tereny rlniczej działalnści w większści stanwią gspdarstwa niewielkiej pwierzchni uprawnej, średnia pwierzchnia 2,87 ha. Gmina psiada aktualny plan zagspdarwania przestrzenneg. W bszarze gminy dminuje zabudwa mieszkaniwa niskiej intensywnści jednrdzinna, wlnstjąca, która twrzy zespły mieszkaniwe zwarty i rzprszny. Istnieje kilka wspólnt mieszkaniwych, które zarządzają budynkami wielrdzinnymi. W planie zagspdarwania przestrzenneg wydrębnin tereny przeznaczne pd budwnictw mieszkaniwe indywidualne - 21 ha, pd budwnictw w ramach działalnści inwestycyjnej kł 17 ha. (Uchwała rady gminy Studium uwarunkwań i kierunków zagspdarwania przestrzenneg gminy Jawrze ) Ilść mieszkań gółem Ilść mieszkań kmunalnych Ilść mieszkań scjalnych TABELA NR 5: PROGNOZA WIELKOŚCI ZASOBU MIESZKANIOWEGO GMINY

9 źródł: pracwanie własne GOPS dane z referatu Urzędu Gminy zajmująceg się zasbem kmunalnym w Urzędzie Gminy w Jawrzu W Jawrzu nie ma nclegwni dla bezdmnych i mieszkań chrninych, a zasób mieszkaniwy Gminy, w tym lkali scjalnych, nie pzwala w całści zaspkić ptrzeb człnków spłecznści. W Jawrzu funkcjnuje Gminny Samdzielny Zakład Opieki Zdrwtnej świadczący usługi dla ludnści w zakresie pdstawwej pieki zdrwtnej i higieny szklnej. Zatrudnia trzech lekarzy, w tym dwóch lekarzy chrób wewnętrznych raz pediatrę Pielęgniarka śrdwiskwa, c miesiąc dwiedza kł 100 chrych, z czeg kł 20 sób jest pd jej stałą pieką. Od 2001 rku funkcjnuje Gminny Ośrdek Pmcy Spłecznej w Jawrzu, który realizuje cele i zadania kreślne w ustawie pmcy spłecznej, świadczeniach rdzinnych i innych aktach prawnych. W ramach zadań pmcy spłecznej Ośrdek wyknuje zadania własne gminy, zadania własne gminy charakterze bwiązkwym, zadania zlecne gminie z zakresu administracji rządwej. Są t zadania charakterze prfilaktycznym, rzwjwym, uzupełniającym i piekuńczym zmierzające d zaspkjenia niezbędnych ptrzeb Ŝyciwych sób i rdzin raz umŝliwienie im bytwania w warunkach dpwiadających gdnści człwieka. Celem Ośrdka jest umŝliwienie sbm i rdzinm przezwycięŝenia trudnych sytuacji Ŝyciwych, których nie są w stanie pknać, wykrzystując własne śrdki, mŝliwści i uprawnienia. Pmc spłeczna pwinna w miarę mŝliwści dprwadzić d Ŝyciweg usamdzielnienia się sób i rdzin raz d ich integracji ze śrdwiskiem. Zadania z zakresu pmcy spłecznej Ośrdek realizuje we współpracy z instytucjami, sądami, rganizacjami spłecznymi, kściłami i związkami wyznaniwymi, fundacjami, stwarzyszeniami, pracdawcami raz sbami fizycznymi i prawnymi. Ośrdek przy realizacji zadań współpracuje takŝe z jednstkami rganizacyjnymi pmcy spłecznej i innymi instytucjami w zakresie pmcy spłecznej, spza terenu Gminy. Ośrdek zatrudnia 5 sób, w tym 2 pracwników scjalnych. Zasadniczym aktem prawnym kreślającym zadania GOPS z zakresu pmcy spłecznej i spsób ich realizacji jest ustawa z dnia rku pmcy spłecznej raz akty wyknawcze d tej ustawy. Niezwykle waŝnym zadaniem Ośrdka jest praca scjalna prwadzna na rzecz pdpiecznych raz infrmwanie mieszkańców gminy przysługujących im prawach i uprawnieniach, umŝliwiających im wyjście z trudnej sytuacji Ŝyciwej. Zasadniczym aktem prawnym kreślającym zadania GOPS z zakresu świadczeń rdzinnych i spsób ich realizacji jest ustawa z dnia rku świadczeniach rdzinnych raz akty wyknawcze d tej ustawy. Zadania w tym zakresie mają charakter zlecnych gminie i bejmują prwadzenie pstępwania w sprawie przyznawania świadczeń rdzinnych raz wypłacanie tych świadczeń. Ddatkwe zadania GOPS kreślne są w innych ustawach. Ośrdek bejmuje ubezpieczeniem zdrwtnym i spłecznym niektóre grupy ludnści, prwadzi pstępwanie w celu pświadczenia prawa d ubezpieczenia zdrwtneg, przeprwadza wywiady śrdwiskwe na zlecenie innych uprawninych instytucji. Pstępwania w sprawie przyznania pmcy spłecznej i świadczeń rdzinnych prwadzne są w trybie kdeksu pstępwania administracyjneg. Są t świadczenia pienięŝne: róŝneg typu zasiłki raz świadczenia niepienięŝne: praca scjalna, składki, schrnienie, psiłki, inna pmc rzeczwa, usługi piekuńcze i specjalistyczne usługi piekuńcze, pbyt w dmu pmcy spłecznej. Świadczenia rdzinne bejmują róŝneg rdzaju zasiłki. W kresie d maja d września 2004 rku 162 rdziny skrzystały ze świadczeń rdzinnych. Na wypłatę tych świadczeń GOPS wydał zł. Zasiłki rdzinne wypłaca się w gminie na rzecz 260 dzieci, w tym dla 155 uczniów szkół. Ddatki dla sób samtnie wychwujących dzieci wypłaca się na rzecz 97 dzieci. Ddatki dla sób przebywających na urlpie wychwawczym wypłaca się 25 sbm. Zasiłki pielęgnacyjne wypłaca się 15 sbm. W tym samym czasie ZUS i KRUS bjął świadczeniami rdzinnymi 37 dzieci, a zasiłki pielęgnacyjne wypłacił 12 sbm. Zatem wiemy, Ŝe c najmniej 297 dzieci Ŝyje w rdzinach dchdach niepzwalających na pełne zaspkjenie ptrzeb bytwych i rzwjwych bez

10 wparcia ze strny państwa. Nie jest znana liczba rdzin, którym świadczenia rdzinne wypłacane są przez zakłady pracy. Za niepełnsprawną uwaŝa się sbę, której stan fizyczny lub psychiczny trwale lub kresw utrudnia, granicza lub uniemŝliwia wypełnianie zadań Ŝyciwych i ról spłecznych. Z danych pchdzących z pwszechneg spisu ludnści w 2002 rku wynika, Ŝe liczba niepełnsprawnych sób w wjewództwie śląskim wynsiła kł 560 tys. sób, tj. 11,8% gółu ludnści. Nieznacznie więcej był niepełnsprawnych kbiet niŝ męŝczyzn. 32,8% sób psiadał rzeczenie lekkim stpniu niepełnsprawnści, a 24,6% umiarkwanym stpniu. W pwiecie bielskim dsetek sób niepełnsprawnych wynsił 12,36%. Najwięcej sób niepełnsprawnych mieszkał w Wilkwicach i Buczkwicach, a najmniej w Jawrzu i Czechwicach Dziedzicach. W 2003 rku liczba dzieci niepełnsprawnych zamieszkałych na terenie Jawrza wynsiła 15, c stanwi 1% tej ppulacji. Są t dane reprezentatywne, gdyŝ w chwili becnej istnieje tylk 1 rgan rzekający w sprawie niepełnsprawnści dzieci, jest t Pwiatwy Zespół ds. Orzekania Niepełnsprawnści w Bielsku-Białej. Organ ten wydawał rzeczenia dla dzieci róŝnym terminie waŝnści d 1 rku d 10,5 rku. Orzeczenia głównie słuŝyły trzymaniu uprawnień d zasiłku pielęgnacyjneg (85%). D Zespłu najczęściej trafiają dzieci między 8 a 16 rkiem Ŝycia. Natmiast, jeśli chdzi zjawisk niepełnsprawnści wśród sób drsłych, t istnieje kilka rganów rzekających w tym temacie, miedzy innymi lekarze rzecznicy ZUS raz wspmniany pwyŝej Pwiatwy Zespół ds. Orzekania Niepełnsprawnści. Na ptrzeby niniejszeg pracwania trzymaliśmy kmplekswe dane z Zakładu Ubezpieczeń Spłecznych w Bielsku-Białej raz dane z Pwiatweg Zespłu za lata 2002 i Na terenie gminy mieszkają pnadt sby, które zstały zaliczne na stałe przez ten Zespół w pczet sób niepełnsprawnych we wcześniejszych latach, a których liczba nie jest nam znana. Pnadt mŝliwe jest, Ŝe te same sby psiadają dwa waŝne rzeczenia wydane przez ba pwyŝsze rgany, gdyŝ wydają ne pinie d róŝnych celów. ZUS rzeka d celów ustalenia niezdlnści d pracy i uprawnień d renty inwalidzkiej, a Zespół ds. Orzekania ustalenia stpnia niepełnsprawnści, a c za tym idzie d uzyskania róŝnych uprawnień i ulg. I tak w 2003 rku wydan rzeczenia w celu kreślenia dpwiednieg zatrudnienia 46%, trzymania świadczeń z pmcy spłecznej 26%, trzymania zasiłku pielęgnacyjneg 11%, krzystania ze śrdwiskweg systemu wsparcia 8%. D Zespłu najczęściej zgłaszają się kbiety między 41 a 60 rkiem Ŝycia, które nie pracują i psiadają zawdwe wykształcenie. TABELA NR 6: ORZECZENIA POWIATOWEGO ZESPOŁU DS. ORZEKANIA O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI DLA Stpień niepełnsprawnści Liczba sób drsłych WaŜnść rzeczenia na stałe Lekki 15 2 Umiarkwany 11 3 Znaczny 4 1 Razem: 30 6 OSÓB DOROSŁYCH Z JAWORZA W 2003 ROKU

11 źródł: pracwanie własne GOPS na pdstawie danych z Pwiatweg Zespłu ds. Orzekania Niepełnsprawnści w Bielsku-Białej. TABELA NR 7: ORZECZENIA POWIATOWEGO ZESPOŁU DS. ORZEKANIA O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI DLA Stpień niepełnsprawnści Liczba sób drsłych WaŜnść rzeczenia na stałe Lekki 15 3 Umiarkwany 12 5 Znaczny 8 7 Razem: OSÓB DOROSŁYCH Z JAWORZA W 2002 ROKU źródł: pracwanie własne GOPS na pdstawie danych z Pwiatweg Zespłu ds. Orzekania Niepełnsprawnści w Bielsku-Białej. Kd niepełnsprawnści Przyczyna niepełnsprawnści Liczba sób 01-U Upśledzenie umysłwe 1 02-P Chrby psychiczne 3 03-L Zaburzenia głsu, mwy i chrby słuchu 2 04-O Chrby narządu wzrku 1 05-R Upśledzenia narządu ruchu 8 06-E Epilepsja 0 07-S Chrby układu ddechweg i krąŝenia T Chrby układu pkarmweg 0 09-M Chrby układu mczw-płciweg 0 10-N Chrby neurlgiczne 3 11-I Inne, w tym: schrzenia endkrynlgiczne, metabliczne, zab. enzymatyczne, chrby zakaźne i dzwierzęce, zeszpecenia, chrby układu krwitwórczeg TABELA NR 8: PRZYCZYNY NIEPEŁNOPSRAWNOŚCI WG ORZECZEŃ Z 2003 ROKU 6

12 źródł: pracwanie własne na pdstawie danych z Pwiatweg Zespłu ds. Orzekania Niepełnsprawnści w Bielsku-Białej. Z danych przekazanych przez Pwiatwy Zespół wynika, Ŝe w tymŝe rku spśród niepełnsprawnych pracwał tylk 14 sób. W 2003 rku waŝne rzeczenia dtyczące niepełnsprawnści wydane przez ZUS psiadały 553 sby drsłe, c stanwi 11,90% tej ppulacji. W tym 112 sób był całkwicie niezdlne d pracy i samdzielnej egzystencji (dawna I grupa inwalidztwa), 181 sób był całkwicie niezdlne d pracy (dawna II grupa inwalidztwa) i 260 sób zstał uznane za częściw niezdlne d pracy (dawna III grupa inwalidztwa). Zatem w 2003 rku udkumentwana niepełnsprawnść występwała u 633 mieszkańców gminy, c stanwi 10,5% gólnej liczby mieszkańców. W zdecydwanej większści sby niepełnsprawne miały uprawnienia d renty inwalidzkiej lub emerytury. W 2003 rku 7 mieszkańców Jawrza krzystał z turnusów rehabilitacyjnych, 3 z pmcy w likwidacji barier architektnicznych raz 4 z dfinanswania d zakupu śrdków rtpedycznych i pmcniczych ze śrdków Państwweg Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnsprawnych. Ubóstw jest w chwili becnej pwaŝnym prblemem spłecznym. Nie występuje n jednak prawie nigdy samistnie, lecz twarzyszy innym prblemm w spłecznści Jawrza, najczęściej bezrbciu, niepełnsprawnści i wieldzietnści. Dlateg nie będzie mawiane indywidualnie tylk przy innych dysfunkcjach będących przyczyną krzystania ze świadczeń pmcy spłecznej. W Plsce system pmcy spłecznej bejmuje wsparciem sby ubgie tylk wówczas, gdy ubóstwu twarzyszy inny pwaŝny prblem spłeczny. Jest t rzwiązanie dmienne niŝ w większści krajów Unii Eurpejskiej, gdzie juŝ sam fakt psiadania niskich dchdów uprawnia d pmcy finanswej ze śrdków publicznych. W Plsce próg interwencji scjalnej, czyli wyskść dchdu, która uprawnia d wsparcia scjalneg z pmcy spłecznej kreśla ustawa. Aktualnie dla gspdarstwa jednsbweg próg ten wynsi 461 zł, a dla gspdarstwa wielsbweg 316 zł na kaŝdą sbę w rdzinie. Interwencja scjalna dtyczy sób i rdzin, których dchód jest niŝszy d minimum scjalneg a wyŝszy d minimum egzystencji, zatem są t rdziny bardz niskich dchdach. Od rku nasze państw wspiera rdziny niskich dchdach nie pzwalających na pełne zaspkjenie ptrzeb bytwych i rzwjwych dzieci i młdzieŝy pprzez świadczenia rdzinne przy prgu dchdwym 504 zł na sbę w rdzinie (583 zł w rdzinie, w której wychwywane jest dzieck niepełnsprawne).

13 Bezrbcie plega na pzstawaniu bez zatrudnienia przez sby w wieku prdukcyjnym, które są zdlne d pracy i zgłaszają gtwść jej pdjęcia w pełnym wymiarze czasu pracy. Bezrbcie jest dysfunkcją, która rdzi wiele negatywnych skutków dla sby bezrbtnej, rdziny bezrbtneg i spłecznści lkalnej. Bezrbcie bniŝając ppyt na prdukty i usługi w efekcie w spsób pśredni pwduje dalszy wzrst bezrbcia. Ta dysfunkcja d kilku lat jest główną przyczyną trudnej sytuacji finanswej i rdzinnej klientów pmcy spłecznej w Jawrzu. W 2003 rku z pmcy GOPS krzystał 114 sób bez pracy, z których tylk 6 trzymywał zasiłek dla bezrbtnych. TABELA NR 9: LICZBA BEZROBOTNYCH WEDŁUG STANU NA Jednstka samrządu terytrialneg Liczba bezrbtnych męŝczyzn Liczba bezrbtnych kbiet Ogółem Bielsk-Biała Pwiat bielski Jawrze źródł: pracwanie własne GOPS na pdstawie danych z Pwiatweg Urzędu Pracy w Bielsku-Białej. PwyŜsza tabela nie ukazuje pełnej skali bezrbcia. Oprócz sób zarejestrwanych w Pwiatwym Urzędzie Pracy istnieje nieznana liczba sób pzstających bez pracy, które nie są bjęte statystyką Urzędu tzw. bezrbcie ukryte. Osby zarejestrwane w PUP stanwiły 8% ppulacji mieszkańców Jawrza w wieku prdukcyjnym. Na dzień r. stpa bezrbcia wynsiła: w kraju 18%, w wjewództwie śląskim 16,4%, w mieście Bielsk-Biała 10,6%, w pwiecie bielskim 14,1%. TABELA NR 10: STRUKTURA BEZROBOTNYCH MIESZKAŃCÓW GMINY JAWORZE WEDŁUG POZIOMU WYKSZTAŁCENIA Pzim wykształcenia Zbirwść gółem Liczba kbiet Liczba męŝczyzn WyŜsze Plicealne i średnie zawdwe Ogólnkształcące Zawdwe Pdstawwe i niepełne pdstawwe Razem: źródł: pracwanie własne GOPS na pdstawie danych z Pwiatweg Urzędu Pracy w Bielsku-Białej. Z pwyŝszej tabeli wynika, iŝ dminującym pzimem wykształcenia wśród bezrbtnych był wykształcenie zawdwe, któreg przedstawicielami był 120 sób. Na drugim miejscu znalazły się sby z wykształceniem plicealnym i średnim zawdwym liczbie 75 sób. TABELA NR 11: STRUKTURA BEZROBOTNYCH WEDŁUG WIEKU Zbirwść Zbirwść gółem Liczba kbiet Liczba męŝczyzn

14 bezrbtnych ze względu na wiek Wiek d lat Wiek d lat Wiek d lat Wiek d lat Wiek d Wiek pw.60 lat 1 1 Razem: źródł: pracwanie własne GOPS na pdstawie danych z Pwiatweg Urzędu Pracy w Bielsku-Białej. PwyŜsza tabela ukazuje, iŝ najwięcej sób bezrbtnych jest w wieku d lat, drugie miejsce reprezentują sby w wieku d lat. Osbę bezrbtną pwyŝej sześćdziesiąteg rku Ŝycia reprezentuje jeden męŝczyzna. Osby młde przed 35 rkiem Ŝycia stanwią 50,5% wszystkich bezrbtnych w Jawrzu, c jest szczególnie niepkjącym zjawiskiem birąc pd uwagę, Ŝe są t sby w wieku najbardziej prduktywnym, zakładające rdziny i zagspdarwujące się. TABELA NR 12: STRUKTURA BEZROBOTNYCH WEDŁUG OKRESU POZOSTAWANIA BEZ PRACY Długść kresu pzstawania bez pracy Zbirwść gółem Liczba kbiet Liczba męŝczyzn D 1 miesiąca Od 1 d 3 miesięcy Od 3 d 6 miesięcy Od 6 d 12 miesięcy Od 12 d 24 miesięcy PwyŜej 24 miesięcy źródł: pracwanie własne na pdstawie danych z Pwiatweg Urzędu Pracy w Bielsku-Białej. Z analizy tej tabeli wynika, Ŝe w Jawrzu w duŝej skali występuje bezrbcie długtrwałe pwyŝej 12 miesięcy (50% bezrbtnych), które skutkuje negatywnymi zmianami w psychice sób bezrbtnych, a dla całej spłecznści gminy znacza kniecznść pnszenia ksztów świadczeń pienięŝnych dla tej grupy nieuprawninej juŝ d zasiłku dla bezrbtnych. W 2003 rku spśród mieszkańców Jawrza zarejestrwanych w Pwiatwym Urzędzie Pracy tylk 15,3% tj. 44 sby były uprawnine d pbierania zasiłku dla bezrbtnych. Pnadt w Urzędzie zarejestrwane były: 44 sby uprawnine d pbierania zasiłku przedemerytalneg, 77 sób krzystających ze świadczenia przedemerytalneg. Na przestrzeni 2003 rku 960 pracdawców zgłsił zaptrzebwanie na zatrudnienie pracwników, czeg knsekwencją był wzrst liczby fert pzstających w dyspzycji Urzędu. D Urzędu zgłsznych zstał 3018 wlnych miejsc pracy czyli 1083 więcej niŝ w rku 2002, w tym 310 miejsc dla sób niepełnsprawnych, 308 miejsc dla abslwentów. Najwięcej fert skierwanych był d sób z wykształceniem zawdwym tj. 34%, najmniej z wykształceniem wyŝszym tj. 11%. Blisk 10% gółu fert pracy dtyczył stanwisk pracy przygtwanych dla sób niepełnsprawnych. Pprawę sytuacji na rynku pracy spwdwał zawarcie większej ilści umów subsydiwanych z pracdawcami, dzięki zwiększeniu śrdków z Funduszu Pracy przeznacznych na aktywne frmy przeciwdziałania bezrbciu. W 2003 rku 1017 bezrbtnych zstał skierwanych na szklenia.

15 Wbec duŝej wagi prblemu bezrbcia i jej znaczenia dla całej spłecznści, gmina nie mŝe pzstać bezczynna wbec teg zjawiska pmim, iŝ zasadnicz zwalczanie bezrbcia jest zadaniem Pwiatweg Urzędu Pracy. Rdzaj schrzenia Ilść sób Wady wrdzne 7 Zaburzenia rzwju 104 Wady i chrby narządu wzrku 69 Przewlekłe chrby układu ddechweg 21 Chrby i zaburzenia układu krąŝenia 25 Trwałe uszkdzenia narządu ruchu 3 Przewlekłe chrby układu mczweg 3 Zaburzenia statyki ciała 307 Cukrzyca 2 Chrby metabliczne 15 Zaburzenia słuchu 4 Zaburzenia mwy 20 Inne przewlekłe chrby 54 Razem 634 TABELA NR 13: PROBLEMY ZDROWOTNE DZIECI I MŁODZIEśY DO 19 ROKU śycia W 2003 ROKU

16 źródł: pracwanie własne na pdstawie danych z Samdzielneg Gminneg Zespłu Opieki Zdrwtnej w Jawrzu; Jak wynika z pwyŝszej tabeli najwięcej dzieci wykazuje zaburzenia statyki ciała raz zaburzenia rzwju. DuŜa ilść dzieci wykazuje wady i chrby narządu wzrku. Najmniejszą liczbę dzieci stanwią w 2003 rku dzieci chrujące na cukrzycę, przewlekłe chrby układu mczweg, zaburzenia słuchu raz trwałe uszkdzenia narządu ruchu. Rdzaj schrzenia Ilść sób Gruźlica 0 Nwtwry 19 Chrby tarczycy 21 Cukrzyca 108 Niedkrwistść 23 Chrby bwdweg układu nerwweg 24 Chrby układu krąŝenia ( w tym): przewlekła chrba reumatyczna 11 - chrba nadciśnieniwa chrby naczyń mózgwych 39 - niedkrwienna chrba serca przebyty zawał serca 24 Przewlekły nieŝyt skrzeli 112 Przewlekłe chrby układu trawienneg 159 Chrby układu mięśniw-kstneg i tkanki łącznej Pacjenci z innymi schrzeniami wymagający pieki czynnej 31 5 Razem TABELA NR 14: PROBLEMY ZDROWOTNE OSÓB DOROSŁYCH W 2003 ROKU

17 źródł: pracwanie własne GOPS na pdstawie danych z Samdzielneg Gminneg Zespłu Opieki Zdrwtnej w Jawrzu; Najwięcej zabserwwanych chrób u sób drsłych stanwią chrby układu krąŝenia, drugie miejsce zajmują chrby układu trawienneg. DuŜa ilść sób chruje na przewlekły nieŝyt skrzeli, b aŝ 112. Na klejnym miejscu plasują się sby chrujące na cukrzycę, w 2003 rku był ich 108. Najmniejszą liczbę stanwiły sby chrujące na nwtwry raz inne schrzenia. Mieszkańcy Jawrza krzystają z wybranych placówek specjalistycznej słuŝby zdrwia zlkalizwanych w sąsiednich miastach, najczęściej w Bielsku-Białej. W 2003 rku w bielskich pradniach zdrwia psychiczneg leczył się systematycznie 74 sób drsłych i 22 dzieci, w tym trje z autyzmem i dwje z upśledzeniem umysłwym. Z leczenia dwykweg krzystał 9 sób. Z śrdków wsparcia dla sób upśledznych umysłw krzystały 3 sby, a z śrdka rehabilitacji ruchwej kilkr dzieci. Jedna sba uczestniczy w zajęciach Warsztatów Terapii Zajęciwej w Bielsku-Białej. W Jawrzu mieszkają c najmniej 3 sby chre na stwardnienie rzsiane, kilka chrych na chrbę Alzheimera i kilka sób pruszających się na wózkach inwalidzkich. Pjęcie prblemy alkhlwe bejmuje szkdy spwdwane naduŝywaniem alkhlu występujące u tych, którzy piją lub u człnków ich rdzin. Osby naduŝywające alkhlu t te, które mają epizdyczne prblemy z uŝywaniem tej substancji, natmiast sby uzaleŝnine d alkhlu charakteryzują się zespłem bjawów klinicznyc, na pdstawie, których mŝna rzpznać becnść pstępującej chrby. NaduŜywanie alkhlu i alkhlizm t jeden z najpwaŝniejszych prblemów spłecznych w Plsce. Rdzina z prblemem alkhlwym, w której chciaŝ jedna sba pije przynsząc szkdę pzstałym człnkm rdziny, jest rdziną dysfunkcyjną. Osby mieszkające i Ŝyjące razem z alkhlikiem są współuzaleŝnine. PniŜsza tabela przedstawia dane dtyczące sób zamieszkałych na terenie Jawrza, krzystających z terapii w Miejskim Ośrdku Terapii UzaleŜnień w Bielsku- Białej. TABELA NR 15: STRUKTURA MIESZKAŃCÓW JAWORZA LECZACYCH SIĘ W 2003 ROKU W MOTU.

18 rk urdzenia Liczba sób Płeć Kbieta Kbieta Kbieta MęŜczyzna Kbieta MęŜczyzna Kbieta MęŜczyzna Łącznie 9 źródł: pracwanie własne GOPS na pdstawie danych z Miejskieg Ośrdka Terapii UzaleŜnień w Bielsku-Białej. Z pwyŝszej tabeli wynika, iŝ w 2003 rku z terapii w MOTU krzystał 9 sób, w tym 5 kbiet. Cześć mieszkańców gminy krzysta z pmcy innych placówek leczenia dwykweg w Bielsku-Białej. W 2003 rku 15 mieszkańców Jawrza zatrzyman w Izbie Wytrzeźwień. Wg statystyki Sekcji Prewencji Kmendy Miejskiej Plicji w Bielsku-Białej na terenie pwiatu bielskieg w 2003 rku dntwan 90 sób uzaleŝninych d narktyków, 54 sby ppełniły czyn karalny związany z narkmanią, a 23 sby zstały zatrzymane z pwdu rzprwadzania narktyków. ( Aktualizacja diagnzy prblemów spłecznych Pwiatu Bielskieg w bszarze pmcy spłecznej za 2003 rk ). Obk pmcy sbm uzaleŝninym bardz waŝna jest prfilaktyka uzaleŝnień. NajwaŜniejszym adresatem działań prewencyjnych są dzieci i młdzieŝ, które trzeba wypsaŝyć w wiedzę i umiejętnści, jak sbie radzić w Ŝyciu i nie ulegać nałgm. W Jawrzu d celów rzwiązywania prblemów alkhlwych pwłana jest Gminna Kmisja Rzwiązywania Kmisja Rzwiązywania Prblemów Alkhlwych w 5-ci sbwym składzie. Jej zadaniem jest mtywwanie sób d pdjęcia leczenia dwykweg raz pmc rdzinm sób naduŝywających alkhlu. Pmc ma charakter knsultacji merytrycznej i prawnej. W rku 2003 Kmisja rzpatrywała 12 wnisków leczenie, z czeg 9 sób pdjęł leczenie a 1 sprawę skierwan d sądu. Crcznie uchwalany jest gminny prgram prfilaktyki i rzwiązywania prblemów alkhlwych, który jest elementem strategii rzwiązywania prblemów spłecznych. Na terenie gminy prwadzne są zajęcia charakterze świetlicy scjterapeutycznej. Krzysta z nich kł 80 dzieci tygdniw, które bjęte są dŝywaniem w szkle i na terenie świetlicy. W kaŝdym rku przeprwadzane są szklenia dla nauczycieli i wychwawców raz prelekcje dla rdziców uczniów szkół.

19 Przemc w rdzinie t jeden z najbardziej bulwersujących pinię spłeczną w statnim czasie tematów. Przemc jest nieprzypadkwym działaniem gdzącym w nietykalnść i sbistą wlnść jednstki lub przyczyniającym się d fizycznej raz psychicznej szkdy innej sby, wykraczającym pza spłeczne zasady wzajemnych międzyludzkich relacji. Kdeks karny przewiduje sankcje karne dla tych, którzy znęcają się fizycznie lub mralnie nad człnkiem rdziny lub nad inną sbą pzstającą w stałym lub przemijającym stsunku zaleŝnści d sprawcy, alb nad małletnim, lub sbą bezradną. W 2003 rku na terenie gminy Jawrze liczba prwadznych pstępwań karnych związanych z przemcą wynsiła 8 (art. 157, 160, 190, 200, 207 kk). Liczba fiar przemcy w 2003 rku wynsiła 6, w tym 3 kbiety i 3 męŝczyzn. Sprawcami przemcy byli: męŝczyźni - 5, kbiety - 1, nieletni męŝczyzna - 1. W 2003 rku przeprwadzn 41 interwencji dmwych, w większści pwdem, których były nieprzumienia rdzinne i sąsiedzkie. Sprawcy częst byli w stanie nietrzeźwści. W tym teŝ kresie sprządzn 2 Niebieskie karty, w których zgłaszającymi i fiarami były sby drsłe bez udziału nieletnich. W jednym przypadku przeciwk sprawcy pbicia zstał wszczęte pstępwanie, materiały skierwan d Sądu Rejnweg w Bielsku- Białej, a w drugim przeprwadzn rzmwy ze strnami knfliktu. W 2003 rku znany był jeden przypadek kierwania przez nieletnieg wbec matki gróźb z uŝyciem niebezpieczneg narzędzia. Z usług Pdbeskidzkieg Ośrdka Interwencji Kryzyswej w 2003 rku krzystał 8 sób z Jawrza, w tym 2 męŝczyzn. Były t interwencje terapeutów lub prady ambulatryjne. W 2004 rku w htelu POIK przebywały 2 mieszkanki Jawrza ze względu na kryzys rdzinny. Jednym z równie waŝnych i pstępujących prblemów spłecznych jest przestępczść. W 2003 rku na terenie gminy Jawrze dntwan łącznie 145 zdarzeń kryminalnych, w których wszczęt 109 pstępwań. TABELA NR 16: SPRAWY WSZCZĘTE DOTYCZACE ZDARZEŃ KRYMINALNYCH ZAISTNIAŁYCH NA TERENIE Rdzaj przestępstwa Liczba bezwzględna KradzieŜ cudzej rzeczy 24 KradzieŜ samchdu 1 KradzieŜ z włamaniem 34 Rzbój i wymuszenie 2 Rzbój z brnią 1 Bójka/pbicie 3 Uszkdzenie rzeczy 7 Oszustw kryminalne 2 Oszustw gspdarcze 2 Fałszerstw kryminalne 3 Przeciwk brtwi gspdarczemu 1 Drgwe 15 Nietrzeźwy kierujący i pŝary 14 Razem: 109 GMINY JAWORZE W OKRESIE 2003 ROKU WG KATEGORII PRZESTĘPSTW

20 źródł: pracwanie własne GOPS na pdstawie danych z Kmisariatu Plicji w Jasienicy. PwyŜsza tabela ukazuje liczbę przestępstw, przeciwk którym wszczęt pstępwanie karne. Największą liczbę stanwiły kradzieŝe z włamaniem, na drugim miejscu znalazła się kradzieŝ cudzej rzeczy. TABELA NR 17: STRUKTURA SPRAWCÓW WYKROCZEŃ WEDŁUG RODZAJU DOKONANEGO Struktura przestępców wg rdzaju przestępstwa Liczba dknanych przestępstw Nietrzeźwi kierujący 10 Klizje drgwe 16 Zatrzymani w Izbie Wytrzeźwień 15 Ukarani mandatami karnymi 81 Wniski d Sądu Grdzkieg 45 Razem: 167 PRZESTĘPSTWA źródł: pracwanie własne GOPS na pdstawie danych z Kmisariatu Plicji w Jasienicy.

21 PwyŜsza tabela ukazuje, iŝ najliczniejsza grupę wśród sprawców wykrczeń stanwili ukarani mandatami karnymi, najmniejszą zaś stanwili nietrzeźwi kierujący. PwaŜnym prblemem związanym ze zubŝeniem spłeczeństwa jest bserwwany craz częściej niedstatek śrdków finanswych przeznaczanych na pkrycie ksztów utrzymania mieszkań. Próbą zaradzenia tejŝe sytuacji jest wprwadzenie ddatków mieszkaniwych przyznawanych sbm, które psiadają niskie dchdy. W 2003 rku wypłacn 441 ddatki mieszkaniwe, z czeg uŝytkwnikm lkali twrzących zasób gminy tylk 14. Wydan na ten cel zł, w tym z dtacji z budŝetu państwa zł. Pmcą bjęt 50 sób, z czeg płwa t pdpieczni Gminneg Ośrdka Pmcy Spłecznej. W 2003 rku dknan jednej eksmisji z przyznaniem lkalu scjalneg. Od 2005 rku sytuacja mŝe znacznie się pgrszyć ze względu na uwlnienie czynszów w prywatnych lkalach mieszkalnych, w których mieszkają sby z tzw. kwaterunku. W kresie zimwym pmc spłeczna udzielała schrnienia 1 sbie bezdmnej z naszej gminy. Prawie w kaŝdym rku udziela się schrnienia 1-3 sbm z terenu Jawrza pzbawinym mieszkania bądź bezdmnym z innych gmin przebywającym w Jawrzu. Na przestrzeni lat 2001/2004 pmc spłeczna udzieliła schrnienia 4 męŝczyznm i 2 kbietm. Gmina Jawrze nie psiada własnej nclegwni ani dmu dla bezdmnych. W razie kniecznści zapewnienia schrnienia sbie z terenu Jawrza krzysta się z miejsc nclegwych zlkalizwanych w sąsiednich miastach. W 2003 rku Gminny Ośrdek Pmcy Spłecznej w Jawrzu bjął pmcą spłeczną 174 rdziny. Pmc materialną trzymał kł 400 sób ze 130 rdzin. Na świadczenia wydan zł. TABELA NR 18: POWODY PRZYZNANIA POMOCY SPOŁECZNEJ PRZEZ GOPS W JAWORZU Pwód trudnej sytuacji Ŝyciwej 2002 rk 2003 rk Liczba rdzin Liczba sób w rdzinie Liczba rdzin Liczba sób w rdzinach Ubóstw Bezrbcie Niepełnsprawnść Ptrzeba chrny macierzyństwa Bezradnść w sprawach piekuńczwychwawczych i prwadzeniu gspdarstwa dmweg gółem, w tym: rdziny niepełne i rdziny wieldzietne Długtrwała chrba Prblemy alkhlwe Sierctw Bezdmnść Trudnści w przystswaniu się d Ŝycia p puszczeniu zakładu karneg źródł: pracwanie własne GOPS na pdstawie sprawzdań MPIPS-03 Gminneg Ośrdka Pmcy Spłecznej w Jawrzu za lata 2002 i 2003.

22 Głównym pwdem zgłaszania się p pmc była trudna sytuacja materialna klientów spwdwana bezrbciem (wzrst 17% w stsunku d 2002 rku) i długtrwałą chrbą. Z pwdu bezrbcia pmcy udzieln 114 sbm, z których tylk 6 trzymywał zasiłek dla bezrbtnych. W 2003 rku wsparciem bjęt 42 nwe śrdwiska. Pmagan 78 rdzinm mającym na utrzymaniu małletnie dzieci, w tym 35 niepełnym i 37 wieldzietnym. Pmc finanswą ze śrdków budŝetu państwa udzieln 54 rdzinm, a z budŝetu gminy 115 rdzinm. DŜywianiem w szkle bjęt 113 dzieci. W dmu pmcy spłecznej umieszczn 1 sbę, 2 sby w dmu pmcy spłecznej kresweg pbytu (dla chrych na SM), a śrdku wsparcia dla sób upśledznych umysłw 3 sby (pbyt dzienny). Usługami piekuńczymi bjęt 1 sbę starszą, a specjalistycznymi usługami piekuńczymi 4 sby z zaburzeniami psychicznymi (1 dzieck z autyzmem), w rku 2004 juŝ 8 sób. Spśród niepełnsprawnych klientów GOPS 1 pracwała, a 37 był emerytami bądź rencistami. 21 sób nie pracwał. 16 sób psiadał rzeczenie znacznym stpniu niepełnsprawnści, 23 umiarkwanym, 19 lekkim, a 7 t były dzieci. Z pwdu niepełnsprawnści i całkwitej niezdlnści d pracy 9 sób trzymywał zasiłek stały wyrównawczy i 9 sób rentę scjalną. Były t sby nie mające uprawnień d renty inwalidzkiej. W statnich latach bserwuje się niepkjące zjawisk pjawiania się craz większej ilści sób niepełnsprawnych, którzy nigdy nie pdjęli zatrudnienia bądź pracwali zbyt krótk i z przerwami, aby nabyć uprawnienia d renty inwalidzkiej. PwaŜny prblem wśród klientów GOPS w Jawrzu stanwi długtrwała lub cięŝka chrba, czeg knsekwencją mŝe być wzrst zaptrzebwania na usługi piekuńcze w miejscu zamieszkania. Z klei bezradnść w sprawach piekuńcz-wychwawczych i prwadzenia gspdarstwa dmweg wynikająca ze zubŝenia rdzin, bezrbcia, narastania zjawisk patlgii wewnątrz rdziny raz starzenia się spłecznści mŝe skutkwać rzbiciem rdzin i całkwitą niezdlnścią d zapewnienia dziecim i starszym bytu i pieki. W 2003 rku bezpśrednią utrata dziecka zagrŝne były 2 rdziny. Dwje dzieci przebywa w placówce piekuńcz-wychwawczej a na terenie gminy są ustanwine 4 rdziny zastępcze. Wśród klientów GOPS w Jawrzu w marginalnej ilści występuje prblem trudnści w adaptacji d śrdwiska p puszczeniu zakładu karneg i sierctw, a narkmania nie zstała dtąd dntwana. Stsunkw mał jest teŝ sób bezdmnych. TABELA NR 19: TYPY RODZIN OBJĘTYCH POMOCĄ SPOŁECZNĄ W JAWORZU Typy rdzin 2002 rk 2003 rk Liczba rdzin Liczba sób w rdzinach Liczba rdzin Liczba sób w rdzinach Rdziny gółem Rdziny z dziećmi Rdziny niepełne Rdziny wieldzietne Rdziny emerytów i rencistów źródł: pracwanie własne GOPS na pdstawie sprawzdań MPIPS-03 Gminneg Ośrdka Pmcy Spłecznej w Jawrzu za lata 2002 i 2003r. 1) Wspmaganie rdzin, w których Ŝyją sby starsze, przewlekle chre bądź niepełnsprawne w działaniach zmierzających d zaspkjenia ich ptrzeb i utrzymaniu ich w śrdwisku zamieszkania.

23 2) Rzwijanie ferty usług i świadczeń pmcy spłecznej dla sób starszych, przewlekle chrych i niepełnsprawnych. 3) Pdnszenie jakści ferwanych usług. 4) Ułatwianie dstępu sób starszych, niepełnsprawnych i przewlekle chrych d przysługujących im uprawnień i usług. 5) Wspieranie aktywnści zawdwej sób niepełnsprawnych. 6) Wspieranie inicjatyw sampmcwych. 7) Pmc w rganizwaniu czasu wlneg, frm rekreacji i wypczynku dla sób starszych, niepełnsprawnych lub przewlekle chrych. 1) Prwadzenie usług piekuńczych i specjalistycznych usług piekuńczych w miejscu zamieszkania. 2) Prpagwanie krzystania z ferty śrdków wparcia, placówek dziennych słuŝby zdrwia w Bielsku- Białej i pwiecie bielskim. 3) Wspieranie sampmcy rdzin i wlntariatu. 4) Udzielanie pmcy finanswej sbm niskich dchdach na zasadach kreślnych w ustawie. 5) Obejmwanie ubezpieczeniem spłecznym i zdrwtnym sób niepełnsprawnych i człnków ich rdzin, na zasadach kreślnych w ustawach. 6) Rzwój mieszkalnictwa chrnineg. 7) Wspieranie twrzenia i utrzymywania rdzinnych dmów pmcy. 8) Szklenia dla pracwników słuŝby zdrwia i słuŝb spłecznych w zakresie specyficznych ptrzeb i pracy z sbami starszymi, niepełnsprawnymi. 9) Współpraca instytucji gminnych i pnadlkalnych świadczących usługi na rzecz sób z pwyŝszymi dysfunkcjami. 10) Usuwanie barier architektnicznych w miejscach i instytucjach uŝytecznści publicznej, w gminnych lkalach mieszkalnych. 11) Ułatwianie dstępu d edukacji dziecim niepełnsprawnym pprzez dstęp d szkół i przedszkli, 12) Twrzenie warunków d rzwju zatrudnienia chrnineg, 13) Ułatwienie sbm niepełnsprawnym djazdu d placówek świadczących dla nich usługi. 14) Współpraca z Pwiatwym Urzędem Pracy w Bielsku-Białej w zakresie twrzenia warunków d zatrudnienia lub rzpczęcia działalnści gspdarczej przez sby niepełnsprawne 15) Publikacje w prasie lkalnej lub innych mediach przybliŝające zagadnienia związane z integracją. 16) Zapewnienie warunków d samaktywnści ludzi starszych w zaspkajaniu ptrzeb kntaktów spłecznych Klub Senira. 17) Organizwanie crcznych sptkań senirów z Jawrza, tzw. Dzień Senira

24 18) Organizwanie crcznych sptkań dla sób samtnych, starszych, przewlekle chrych i niepełnsprawnych, np. Wigilia, sptkania płatkwe. 19) Włączanie się w akcje medialne dtyczące aktywizacji sób z pw. dysfunkcjami. 20) Otwarcie zawdów sprtwych na udział sób niepełnsprawnych. 21) Nadawanie charakteru integracyjneg imprezm kulturaln-rekreacyjnym rganizwanym w gminie. 22) Prwadzenie działań rehabilitacyjnych i prfilaktycznych. sby niepełnsprawne, przewlekle chre i starsze raz człnkwie ich rdzin, spłecznść Jawrza. Gminny Ośrdek Pmcy Spłecznej rganizacje pzarządwe, placówki światwe, placówki słuŝby zdrwia, kściły, inne instytucje. 1) UmŜliwienie rdzinm niskich dchdach pełneg udziału w Ŝyciu spłecznym. 2) Wsparcie, w tym finanswe, sób i rdzin niskich dchdach. 3) Rzwijanie ferty świadczeń dla sób i rdzin ubgich. 4) Wspieranie inicjatyw spłecznści lkalnej w zakresie wspmagania sób ubgich. 5) Ułatwianie dstępu d wypczynku i rekreacji sbm z rdzin niskich dchdach. 1) Udzielanie pmcy finanswej sbm i rdzinm niskich dchdach, na zasadach kreślnych w ustawie pmcy spłecznej i świadczeniach rdzinnych, w frmie zasiłków pienięŝnych zasiłki kreswe, celwe i celwe specjalne, zasiłki rdzinne i inne. 2) DŜywianie dzieci z rdzin ubgich. 3) Udzielanie pmcy rzeczwej psiłek, dzieŝ i inne sbm ubgim. 4) Organizwanie akcji kazjnalnych wspierających człnków rdzin niskich dchdach mikłajki, wigilia, paczki na święta. 5) Wspieranie wypczynku dzieci i młdzieŝy z rdzin ubgich. 6) Udział gminy w lkalny, rządwych i unijnych prgramach pmcwych na rzecz sób niskich dchdach.

25 sby i rdziny niskich dchdach, spłecznść gminy. Gminny Ośrdek Pmcy Spłecznej w Jawrzu, Gminna Kmisja Rzwiązywania Prblemów Alkhlwych, rganizacje pzarządwe i instytucje, kściły. 1) Ułatwienie sbm bezrbtnym i człnkm ich rdzin pełnprawneg udziału w Ŝyciu spłecznym. 2) Przeciwdziałanie marginalizacji sób bezrbtnych i ich rdzin. 3) Ograniczanie negatywnych skutków pzstawania bez pracy. 4) Wyrównywanie szans na rynku pracy dla wszystkich grup spłecznych, ze szczególnym uwzględnieniem grup dyskryminwanych. 1) Stwrzenie sieci współpracy między instytucjami i rganizacjami pzarządwymi zajmującymi się pracą z sbami bezrbtnymi. 2) Stwarzanie przyjazneg śrdwiska i wspieranie inicjatyw zmierzających d twrzenia nwych miejsc pracy i prwadzenia działalnści gspdarczej. 3) Pmc scjalna dla bezrbtnych i ich rdzin. 4) Zmniejszanie psychspłecznych skutków bezrbcia: praca dradców zawdwych, pracwników scjalnych, psychlgów, prawników, aktywizacja zawdwa, przyuczenie d zawdu, szklenia i rerientacja zawdwa, akcje edukacyjne, wspieranie sampmcy, kluby pracy. 5) Działania ułatwiające rerientację zawdwą rlników i człnków ich rdzin. 6) Ułatwienie pdjęcia pracy sbm dyskryminwanym, w szczególnści pprzez zatrudnienie scjalne. 7) Ścisła współpraca z Pwiatwym Urzędem Pracy, udział w inicjatywach przez nich rganizwanych. 8) Udział w lkalnych, rządwych i unijnych prgramach dtyczących aktywizacji i rerientacji zawdwej. sby bezrbtne i człnkwie ich rdzin, uczniwie szkół pnadgimnazjalnych, studenci, rlnicy i człnkwie ich rdzin, kbiety.

26 Urząd Gminy, Pwiatwy Urząd Pracy, Gminny Ośrdek Pmcy Spłecznej, szkły, kściły, rganizacje pzarządwe, instytucje rynku pracy, przedsiębircy. 1) Zwiększenie dstępnści pmcy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla sób uzaleŝninych. 2) Udzielanie rdzinm, w których występują prblemy z uzaleŝnieniem, pmcy psychlgicznej i prawnej, a w szczególnści chrny przed przemcą. 3) Prwadzenie działalnści prfilaktycznej i edukacyjnej w zakresie prblemów alkhlwych i przeciwdziałania narkmanii, w szczególnści dla dzieci i młdzieŝy, w tym prwadzenie pzalekcyjnych zajęć sprtwych, a takŝe działań na rzecz dŝywiania dzieci uczestniczących w pzalekcyjnych prgramach piekuńcz-wychwawczych i scjterapeutycznych. 4) Wspmaganie działalnści instytucji, stwarzyszeń i sób fizycznych słuŝącej rzwiązywaniu prblemów alkhlwych. 1) Działalnść Gminnej Kmisji Rzwiązywania Prblemów Alkhlwych. 2) Dfinanswanie działań rganizacji pzarządwych i innych instytucji w zakresie kmplekswej terapii dla sób uzaleŝninych i człnków ich rdzin. 3) Prwadzenie działań w celu pprawy funkcjnwania systemu pmcy terapeutycznej i rehabilitacji dla sób uzaleŝninych d alkhlu. 4) Organizacja akcji prfilaktycznych i realizacja prgramów prfilaktycznych w szkłach 5) Prwadzenie zajęć scjterapeutycznych dla dzieci. 6) Wspieranie realizacji kmplekswych działań prfilaktycznych i edukacyjnych, których adresatem są dzieci i młdzieŝ. 7) Współdziałanie z mediami w zakresie infrmwania przyczynach, bjawach i skutkach uzaleŝnień raz mŝliwściach ich leczenia. dzieci i młdzieŝ ze szkół w Jawrzu, 8) Udzielanie infrmacji miejscach pmcy sbm z prblemem alkhlwym lub innym uzaleŝnieniem. 9) Wspieranie działań, w tym rganizacji pzarządwych, na rzecz sób z wykluczeniem spłecznym. 10) Diagnza prblemów związanych z narkmanią. 11) Prwadzenie działań prewencyjnych w zakresie stswania uŝywek.