SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI AGENCJI RESTRUKTURYZACJI i MODERNIZACJI ROLNICTWA ZA 2010 ROK

Transkrypt

1

2

3 AGENCJA RESTRUKTURYZACJI i MODERNIZACJI ROLNICTWA SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI AGENCJI RESTRUKTURYZACJI i MODERNIZACJI ROLNICTWA ZA 2010 ROK Opracowano w Departamencie Programowania i Sprawozdawczości Warszawa 2011

4 2 S t r o n a

5 SPIS TREŚCI: I. DZIAŁALNOŚĆ ARIMR W 2010 ROKU - INFORMACJA SYNTETYCZNA... 7 II. ORGANIZACJA I FUNKCJONOWANIE ARIMR W 2010 ROKU III. REALIZACJA INSTRUMENTÓW POMOCY UNIJNEJ Systemy wsparcia bezpośredniego Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (PROW ) Program Operacyjny Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich Pomoc finansowa w ramach Wspólnej Organizacji Rynków Owoców i Warzyw oraz Wspólnej Organizacji Rynku Rybnego IV. REALIZACJA INSTRUMENTÓW POMOCY KRAJOWEJ Preferencyjne kredytowanie rolnictwa i przetwórstwa produktów rolnych Poręczenia i gwarancje spłaty kredytów bankowych Jednorazowa pomoc de minimis do powierzchni upraw chmielu w 2010 roku Pomoc finansowa na przygotowanie wniosku o rejestrację nazw i oznaczeń geograficznych pierwotnych produktów rolnych Dofinansowanie utylizacji padłych zwierząt gospodarskich V. SYSTEM IDENTYFIKACJI I REJESTRACJI ZWIERZĄT VI. SYSTEM KONTROLI Kontrole i audyty działalności ARiMR Kontrole beneficjentów w ramach instrumentów realizowanych przez ARiMR VII. WSPÓŁPRACA Z ZAGRANICĄ Realizacja programów pomocowych Współpraca z instytucjami zewnętrznymi VIII. GOSPODARKA FINANSOWA Realizacja planu finansowego w 2010 roku Windykacja należności IX. ZAŁĄCZNIKI Załącznik 1. Zaangażowanie kapitałowe ARiMR w spółkach akcyjnych tworzących rynki hurtowe123 Załącznik 2. Realizacja pomocy unijnej Załącznik 3. Realizacja instrumentów pomocy krajowej Załącznik 4. Zrealizowane płatności w ramach programów współfinansowanych z UE w 2010 roku Załącznik 5. Realizacja planu finansowego ARiMR za 2010 r. w układzie załącznika nr 14 do ustawy budżetowej na rok SPIS WYKRESÓW I TABEL S t r o n a

6 4 S t r o n a

7 Szanowni Państwo, W prezentowanym sprawozdaniu mam przyjemność przedstawić Państwu dokonania Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w 2010 roku. W ubiegłym roku, w ramach realizowanych programów ARiMR przekazała na konta beneficjentów rekordową kwotę 20,5 mld zł. Wyraźnie wzrosła także dynamika realizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Roczne płatności w ramach tego programu wyniosły 8,4 mld zł, co oznacza blisko 30%-owy wzrost w stosunku do roku Skuteczność wykorzystania środków unijnych z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich stawia Polskę na pierwszym miejscu wśród krajów UE pod względem wypłaconej kwoty. Dokonania te w znacznym stopniu przyczyniły się to do poprawy warunków dla zrównoważonego rozwoju polskiej gospodarki żywnościowej i obszarów wiejskich, których budowa oparta jest w szczególności na efektywnym wdrażaniu instrumentów wsparcia i zapewnieniu wykorzystania dostępnych środków pomocowych. Miniony rok był szczególnie trudny dla polskiego rolnictwa ze względu na klęski żywiołowe, które spowodowały znaczne straty w uprawach polowych oraz w majątku służącym do produkcji rolnej. W celu zmniejszenia długookresowych skutków tych wydarzeń oraz wychodząc naprzeciw oczekiwaniom społecznym w II połowie 2010 r. uruchomiono dwa nabory wniosków w nowym działaniu PROW , mającym na celu przywrócenie zniszczonego potencjału produkcji rolnej. Aby ułatwić kontakt z Agencją kontynuowano prace nad umożliwieniem beneficjentom składania wniosków przez Internet i to zarówno w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, jak i w ramach systemu identyfikacji i rejestracji zwierząt. Podejmowane przez ARiMR działania są zauważane i wpływają pozytywnie na wizerunek instytucji wśród naszych beneficjentów. W badaniu opinii publicznej zrealizowanym pod koniec 2010 roku działalność ARiMR dobrze oceniły trzy na cztery osoby, mające w ostatnim roku bezpośredni kontakt z Agencją. Sukces ten nie byłby możliwy bez intensywnego wysiłku pracowników ARiMR oraz przedsiębiorczości i inicjatywy, którą wykazywali się nasi beneficjenci. Mam nadzieję, że prezentowany materiał będzie stanowił dla Państwa interesującą lekturę oraz przydatne źródło informacji o działalności Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Tomasz Kołodziej Prezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa 5 S t r o n a

8 6 S t r o n a

9 I. DZIAŁALNOŚĆ ARiMR W 2010 ROKU - INFORMACJA SYNTETYCZNA 1. Najważniejsze informacje o ARiMR Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa od wielu lat funkcjonuje w przestrzeni instytucjonalnej obszarów wiejskich i w obecnym kształcie jest kluczową instytucją, która wdraża politykę państwa na rzecz rozwoju rolnictwa i polskiej wsi. Historia Agencji sięga lat dziewięćdziesiątych, kiedy to proces transformacji ustrojowej państwa wymógł również zmiany w sferze rolnictwa i wsi. ARiMR (tuż obok Agencji Rynku Rolnego i Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa) została powołana w styczniu 1994 r. jako agencja rządowa, państwowa osoba prawna wspierająca przekształcenia strukturalne w rolnictwie i na wsi (ustawa z dnia 29 grudnia 1993 r. o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa; Dz. U. z 1994 r. Nr 1, poz. 2.). Agencja w tym kształcie przejęła środki finansowe po Funduszu Restrukturyzacji i Oddłużania Rolnictwa. Obecnie Agencja działa w oparciu o ustawę z dnia 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. z 2008 r. Nr 98, poz. 634 z późn. zm.). Nadzór nad ARiMR sprawuje Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, natomiast w zakresie gospodarki finansowej i gospodarowania środkami pochodzącymi z funduszy UE Minister Finansów. W bazie ewidencji producentów ARiMR, która skupia beneficjentów wsparcia dystrybuowanego przez Agencję zarejestrowało się do końca 2010 r. ponad 2 mln podmiotów. Zdecydowana większość to osoby fizyczne stanowiące prawie 99% wszystkich podmiotów występujących w bazie. Pozostałe grupy beneficjentów to: osoby prawne, jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej oraz spółki cywilne. W 2010 r. do ewidencji wpisano 50,9 tys. nowych podmiotów (Załącznik 2, tabela 2). Wykres 1. Podmioty wpisane do ewidencji producentów rolnych ARiMR, wg stanu na r. Osoby fizyczne 98,84% Spółki cywilne 0,04% Osoby prawne Jednostki 0,98% organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej 0,14% 7 S t r o n a

10 Beneficjentami pomocy ARiMR są: rolnicy; mieszkańcy wsi; mikroprzedsiębiorstwa; przedsiębiorstwa przetwórstwa rolno-spożywczego; samorządy lokalne; Lokalne Grupy Działania; grupy producentów rolnych; Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy państwowe ; podmioty z sektora rybackiego. Ogółem, w latach , rozdystrybuowano za pośrednictwem Agencji środki finansowe w wysokości 116,3 mld zł, z czego 89% w okresie członkostwa Polski w UE. W latach Agencja wypłacała w ciągu roku przeciętnie 14,8 mld zł (wykres 2). Wykres 2. Roczne wypłaty środków przez ARiMR w latach w mld zł Łączne transfery w latach ,5 mld zł 16,7 14,2 18,3 18,6 20,5 11,3 3, środki krajowe wraz z tzw. pomocą krajową środki unijne W ramach programów współfinansowanych z funduszy unijnych największe wsparcie otrzymały województwa: mazowieckie - 13,8 mld zł, wielkopolskie - 12,1 mld zł i lubelskie - 9,0 mld zł (wykres 3). 8 S t r o n a

11 Wykres 3. Pomoc udzielona przez ARiMR w ramach programów współfinansowanych z funduszy unijnych w latach , w mld zł, według województw Dolnośląskie 5,0 Kujawsko-Pomorskie 7,7 Lubelskie 9,0 Lubuskie 2,5 Łódzkie 6,6 Małopolskie 3,7 Mazowieckie 13,8 Opolskie 2,9 Podkarpackie 3,5 Podlaskie 7,5 Pomorskie 5,5 Śląskie 2,3 Świętokrzyskie 3,7 Warmińsko-Mazurskie 6,2 Wielkopolskie 12,1 Zachodniopomorskie 5,3 Program SAPARD SPO PROW Systemy wsparcia bezpośredniego i WOROiW PROW PO Ryby S t r o n a

12 2. Zadania ARiMR W pierwszym okresie funkcjonowania ARiMR (lata ) zakres jej działalności obejmował przede wszystkim obsługę pomocy krajowej w postaci dopłat do oprocentowania kredytów inwestycyjnych oraz obrotowych. Wraz z rozpoczęciem realizacji programu przedakcesyjnego SAPARD katalog działań wdrażanych przez ARiMR został rozbudowany o programy unijne. Po wejściu Polski do struktur UE zakres działalności Agencji uległ istotnemu rozszerzeniu, jak również wzrosła różnorodność instrumentów wsparcia. Zadania realizowane przez Agencję zostały poszerzone o obsługę instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej i Funduszy Strukturalnych. Od 2007 r., w związku z wkroczeniem w nową perspektywę finansową, Agencja odpowiada również za Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata oraz Program Operacyjny Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich Obecnie ARiMR pełni funkcje: agencji płatniczej realizującej płatności w ramach wspólnej polityki rolnej i rybackiej (system płatności bezpośrednich, PROW ); instytucji wdrażającej instrumenty pomocy krajowej (w szczególności kredyty preferencyjne inwestycyjne i klęskowe); podmiotu realizującego zadania instytucji zarządzającej w zakresie wdrażania większości działań objętych PROW ; instytucji pośredniczącej wykonującej zadania instytucji zarządzającej dla Programu Operacyjnego Zrównoważony sektor rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich ; instytucji prowadzącej rejestr zwierząt gospodarskich oznakowanych (System IRZ); instytucji prowadzącej i aktualizującej system identyfikacji działek rolnych (LPIS) i danych przestrzennych (GIS). 10 S t r o n a

13 3. Podstawowe dane liczbowe Rok 2010 w ARiMR 20,5 mld zł najwyższa kwota rocznych transferów w historii ARiMR 1,4 mln liczba beneficjentów płatności bezpośrednich obsłużonych przez ARiMR w 2010 r. 8,4 mld zł rekordowa kwota rocznych płatności w ramach PROW (wzrost o 29% w stosunku do 2009 r.) 4,3 mld euro środki unijne w ramach PROW wykorzystane przez Polskę do końca 2010 r. (najwięcej spośród wszyskich krajów UE) 11 S t r o n a

14 II. ORGANIZACJA I FUNKCJONOWANIE ARiMR W 2010 ROKU 1. Kierownictwo ARiMR Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa kieruje Prezes powołany przez Prezesa Rady Ministrów RP na wniosek Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Ministra Finansów. W dniu 31 grudnia 2010 r. Kierownictwo ARiMR stanowili: Tomasz Kołodziej Zofia Szalczyk Bogusław Nadolnik Zbigniew Jasiołek Zbigniew Banaszkiewicz Prezes (od r.) Zastępca Prezesa (od r.) Zastępca Prezesa (od r.) Zastępca Prezesa (od r. do r.) Zastępca Prezesa (od r.) W minionym roku funkcję Zastępcy Prezesa ARiMR sprawował także Jan Kukułka (od r. do r.) 2. Struktura organizacyjna Struktura ARiMR jest trzypoziomowa i składa się z Centrali, 16 Oddziałów Regionalnych w każdym województwie oraz 314 Biur Powiatowych działających w każdym powiecie (za wyjątkiem miast na prawach powiatu). Centrala ARiMR 16 Oddziałów Regionalnych 314 Biur Powiatowych 12 S t r o n a

15 stan na r. Prezes ARiMR Tomasz Kołodziej Biuro Prezesa Zastępca Prezesa Zbigniew Banaszkiewicz Zastępca Prezesa Bogusław Nadolnik Zastępca Prezesa Zofia Szalczyk Zastępca Prezesa Zbigniew Jasiołek Departament Komunikacji Społecznej Departament Płatności Bezpośrednich Departament Kontroli na Miejscu Departament Działań Inwestycyjnych Departament Informatyki Departament Audytu Wewnętrznego Departament Działań Społecznych i Środowiskowych Departament Wsparcia Krajowego Departament Zarządzania Bezpieczeństwem i Ochrony Informacji Niejawnych Departament Działań Delegowanych Departament Wsparcia Rybactwa Departament Zarządzania Zasobami Ludzkimi Departament Pomocy Technicznej Departament Administracyjno-Gospodarczy Departament Prawny Departament Zamówień Publicznych Departament Zarządzania Należnościami Departament Programowania i Sprawozdawczości Departament Rejestracji Zwierząt Departament Baz Referencyjnych Departament Kontroli Wewnętrznej Departament Księgowości Departament Oceny Projektów Inwestycyjnych Departament Finansowy 13 S t r o n a

16 3. Zatrudnienie Według stanu na 31 grudnia 2010 r. w Agencji zatrudnione były osoby. W Biurach Powiatowych zatrudnionych było osób (62,0%), w Oddziałach Regionalnych osób (27,3%) i w Centrali Agencji osób (10,7%). W 2010 r. zatrudnienie w Centrali spadło o 4,8%, w Biurach Powiatowych o 1,4%, natomiast w Oddziałach Regionalnych wzrosło o 2,1%. Tabela 1. Zatrudnienie w jednostkach terenowych ARiMR wg województw, stan na r. L.p. Województwo zatrudnienie w jednostkach terenowych w tym zatrudnienie w OR w tym zatrudnienie w BP 1 Dolnośląskie Kujawsko-Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie RAZEM Szczegółową charakterystykę zatrudnienia, wg stanu na r. przedstawiają wykresy poniżej. 14 S t r o n a

17 Wykres 4. Zatrudnienie w ARiMR wg struktury organizacyjnej Wykres 5. Zatrudnienie w ARiMR wg płci Biura Powiatowe 62,0% kobiety 60,1% mężczyźni 39,9% Oddziały Regionalne 27,3% Centrala 10,7% Wykres 6. Zatrudnienie w ARiMR wg długości stażu pracy Wykres 7. Zatrudnienie w ARiMR wg wykształcenia ponad 10 lat 1,9% do 2 lat 3,4% średnie 6,1% zasadnicze/ podstawowe 0,2% 5-10 lat 59,9% 2-5 lat 34,8% wyższe 93,7% 15 S t r o n a

18 4. Działalność informacyjna Rok 2010 był rokiem intensywnych działań informacyjno-promocyjnych ARiMR. Do najważniejszych osiągnięć należy opracowanie i wdrożenie koncepcji długofalowej telewizyjnej kampanii informacyjnej dotyczącej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Kampania ta składała się z kilku etapów (m.in. spot reklamowy, idea placement, plakaty promocyjne) wykorzystujących bezpośrednio bijący rekordy popularności widzów, serial "Ranczo. Zainicjowano również, po raz pierwszy w historii Agencji szeroką kampanię społeczną, pod hasłem Bezpieczeństwo dzieci na drogach wiejskich. Polegała ona na rozdaniu w szkołach z terenów wiejskich kamizelek odblaskowych zaopatrzonych w logotypy ARiMR, UE oraz PROW Pomysł przeprowadzenia takiej akcji zrodził się po analizie przerażającej statystyki, według której na polskich drogach ginie najwięcej dzieci w całej Europie, a większość z nich to mieszkańcy terenów wiejskich. Drogi przechodzące przez wsie, czy małe miasteczka pozbawione są poboczy, ścieżek rowerowych czy chodników, stąd bardzo łatwo o wypadek z udziałem rowerzysty czy pieszego. Do akcji rozdawania kamizelek ARiMR zaprosił także przedstawicieli lokalnych władz samorządowych oraz policji. Jednocześnie na bieżąco przekazywano informacje dotyczące kolejnych naborów, postępów w rozpatrywaniu składanych wniosków, umów zawartych z beneficjentami i zrealizowanych płatności, sprawności wypłacania dopłat bezpośrednich. Adresatami przekazywanych informacji były szerokie grupy społeczeństwa, ze szczególnym uwzględnieniem aktualnych i potencjalnych beneficjentów. Informacje dystrybuowano poprzez różne media z intensywnością dostosowaną do bieżących potrzeb adresatów informacji. Komunikaty oraz materiały prasowe o działalności ARiMR były przekazywane dziennikarzom prasowym, radia, telewizji i portali internetowych. W 2010 r. uruchomiony został ponadto nowy i bardziej funkcjonalny serwis internetowy ARiMR. Radio i telewizja W ramach kampanii informacyjnej prowadzonej w telewizji w czerwcu i październiku 2010 r. wyemitowany został 697 razy na antenie telewizji publicznej (TVP 1, TVP 2 oraz w paśmie regionalnym TVP INFO, OTV) spot informacyjny promujący działania PROW Spot ten został opublikowany na stronie internetowej ARiMR i udostępniony, zgodnie z posiadaną licencją do końca 2010 r. Wątek promocji PROW będzie kontynuowany w kolejnej serii serialu "Ranczo". W scenariuszu serialu, w naturalny sposób, pojawią się wątki promujące PROW , szczególnie te działania, które nie cieszą się wielką popularnością wśród rolników, a także pokazane będą efekty, jakie można osiągnąć dzięki skorzystaniu z pieniędzy oferowanych w ramach PROW Jest to pierwszy przypadek w ARiMR zastosowania narzędzia idea placement do promocji i informacji. Kontynuowano współpracę z Redakcją Rolną Programu 1 TVP, m.in. w nadawanym od poniedziałku do piątku programie Agrobiznes, a także emitowanym w niedzielę w programie Tydzień. Przedstawiciele ARiMR gościli również w audycjach nadawanych przez TV Biznes, czy TVN CNBC, jak również w stacjach regionalnych m.in.: TV Białystok, TV Opole, TV Rzeszów, TVP 16 S t r o n a

19 Wrocław, TVP Katowice, TVP Szczecin, TVP Bydgoszcz, TVP Lublin, TVP Łódź, TVP Warszawa, TVP Gdańsk. W 2010 r., w ramach współpracy z Programem 1 Polskiego Radia, zrealizowano cykl audycji o działaniach prowadzonych przez ARiMR, który emitowany był w paśmie rolniczym, a także w "Sygnałach dnia" oraz w paśmie popołudniowym, co znacznie zwiększyło grupę odbiorców. O działaniach realizowanych przez ARiMR informowano także w innych programach i rozgłośniach radiowych, zarówno ogólnopolskich jak i regionalnych, np. w Programie 3 Polskiego Radia, w Radiu Zet, RMF FM czy Tok FM, a także w Radiu dla Ciebie, Radiu Lublin, Katolickim Radiu Zamość, Radiu Opole, Radiu er, Radiu Ziemi Wieluńskiej, Katolickim Radiu VIA, Polskim Radiu Białystok S.A., Diecezjalnym Radiu Nadzieja, Radiu Gdańsk, Radiu Kaszebe, Radiu Weekend, Radiu Plus, Radiu Katowice, Radiu Kielce. Przedstawiciele Agencji wzięli udział łącznie w ponad 500 audycjach radiowych. Ponadto informacje o działaniach ARiMR prezentowane były w cyklu 6 reportaży "Prosto z kraju", które emitowane były na antenie Programu 1 Polskiego Radia oraz w popularnym słuchowisku "W Jezioranach". Dostarczane redakcjom informacje o zadaniach realizowanych przez ARiMR pojawiały się również w dziennikach radiowych i telewizyjnych. Prasa Informacje o działaniach Agencji, a szczególnie o PROW systematycznie przekazywane były do ponad 250 redakcji o zasięgu centralnym, regionalnym i lokalnym. W 2010 r. ukazało się ponad artykułów i informacji poświęconych ARiMR m.in. w Gazecie Wyborczej, Rzeczpospolitej, Dzienniku - Gazeta Prawna, Naszym Dzienniku, Fakcie, Super Expresie, Pulsie Biznesu, w periodykach: Newsweeku, Polityce, Wprost, Przeglądzie i Przekroju oraz w prasie regionalnej i branżowej, takiej jak: Gazeta Pomorska, Dziennik Łódzki, Głos Wielkopolski, Topagrar, Zielony Sztandar, Tygodnik Rolniczy. W 2010 r. przygotowano również 15 artykułów o charakterze informacyjno-promocyjnym dotyczących poszczególnych działań PROW i pomocy oferowanej w ramach PO RYBY Opublikowane zostały one w 40 różnego rodzaju czasopismach, a także w wydawnictwach towarzyszących imprezom ogólnopolskim i regionalnym 1. W 2010 r. odbyło się 26 konferencji prasowych współorganizowanych przez MRiRW oraz ARiMR, których tematyka dotyczyła zarówno realizacji działań w ramach PROW , jak również rozliczeń programów z lat Agro (miesięcznik), Agrotechnika (miesięcznik), Agro Serwis (dwutygodnik), Dziennik Bałtycki (dziennik), Dziennik Wschodni (dziennik), ECHO (miesięcznik), Farmer (dwutygodnik), Gazeta Krakowska (dziennik), Gazeta Lubuska (dziennik), Gazeta Olsztyńska (dziennik), Gazeta Pomorska (dziennik), Gazeta Sołecka (miesięcznik), Gazeta Targowa (tygodnik), Gazeta Współczesna (dziennik), Głos Koszaliński (dziennik), Głos Pomorza (dziennik), Gospodarz. Poradnik Samorządowy (miesięcznik), Gościniec Bialski (miesięcznik), Kalendarz Rolników na rok 2011 (rocznik), Kurier Lubelski (dziennik), Kurier Szczeciński (dziennik), Nasz Dziennik (dziennik), Niedziela Tygodnik Katolicki (tygodnik), Magazyn Przemysłu Rybnego (dwumiesięcznik), Nowa Wieś Europejska (miesięcznik), Nowiny Rzeszowskie (dziennik), Polska Wieś (miesięcznik), Poradnik Sołtysa i Radnego (rocznik), Poradnik Gospodarski (miesięcznik), Poradnik Rolniczy (tygodnik), Przegląd (tygodnik), Przegląd Rybacki (dwumiesięcznik), Tygodnik Małopolski (tygodnik), Tygodnik Rolniczy (tygodnik), Zagroda (miesięcznik), Zielony Sztandar (tygodnik), Rolnik Farmer Roku (wydawnictwo okolicznościowe), Biuletyn towarzyszący Dożynkom Prezydenckim w Spale (publikacja bezpłatna), Portal Morski (bezpłatna publikacja artykułu promującego PO RYBY ). 17 S t r o n a

20 Publikacje W 2010 r. przygotowano do druku i wydano: 1 książkę egz. (Pomoc finansowa w ramach wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw w Unii Europejskiej po reformie); 12 broszur egz. (9 o PROW egz., 2 o płatnościach bezpośrednich egz. oraz broszura ARiMR 5 lat w Unii Europejskiej wersja anglojęzyczna 500 szt.); 49 ulotek egz. (11 o PROW egz., 2 o płatnościach bezpośrednich egz., 14 o PO RYBY szt., 4 o identyfikacji i rejestracji zwierząt szt. oraz 18 o środkach z pomocy krajowej egz.). Ukazało się również 7 numerów Biuletynu Informacyjnego - miesięcznika wydawanego wspólnie z MRiRW (nakład jednego numeru - 8 tys. egzemplarzy). Biuletyn ten był rozsyłany bezpłatnie do szerokiego kręgu odbiorców m.in. urzędów gmin, izb rolniczych, ośrodków doradztwa rolniczego, organizacji rolniczych, Urzędów Marszałkowskich i wojewódzkich, członków obu izb Parlamentu, Kancelarii Prezydenta i Prezesa Rady Ministrów. Wspólnie z MRiRW wydano 4 numery anglojęzycznego kwartalnika Polish Food oraz towarzyszące mu wydawnictwa 3 foldery (dwa w języku niemieckim i jeden w języku rosyjskim), a także kalendarz plakatowy. Kwartalnik Polish Food rozsyłany był bezpłatnie do polskich placówek dyplomatycznych na całym świecie oraz dystrybuowany podczas międzynarodowych imprez takich jak Polagra Food 2010 i Farma Nakład jednej edycji kwartalnika Polish Food wynosił 5 tys. egzemplarzy, folderów - 1,5 tys. egz. i kalendarzy plakatowych - 2 tys. egz. Działania edukacyjno-wystawiennicze Od wielu lat Agencja samodzielnie oraz wspólnie z MRiRW i innymi agencjami rolnymi organizuje stoiska informacyjno-promocyjne w ramach najważniejszych imprez targowowystawienniczych dotyczących problematyki rolnictwa, przetwórstwa rolno-spożywczego oraz obszarów wiejskich. ARiMR uczestniczy również od wielu lat w licznych konferencjach związanych z działalnością statutową ARiMR, seminariach, konkursach oraz inicjatywach o charakterze rolniczym, organizowanych przez instytucje i firmy zewnętrzne, uczelnie, ODR-y, instytuty naukowe, itp. W 2010 r. ARiMR aktywnie uczestniczyła w 35 takich przedsięwzięciach 2. Prowadzone działania edukacyjno-wystawiennicze umożliwiały rozpowszechnianie wśród zainteresowanych osób materiałów informacyjnych w postaci broszur, ulotek i wydawnictw specjalnych. Równocześnie 2 Międzynarodowe Targi Mechanizacji Rolnictwa - Polagra Premiery, Międzynarodowe Targi Techniki Rolniczej AGROTECH w Kielcach, XVII Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowanych i Dni z Doradztwem Rolniczym AGROARENA w Szepietowie, Barzkowickie Targi Rolne AGROPOMERANIA, XVII Międzynarodowe Dni z Doradztwem Rolniczym i VI Międzynarodowa Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Siedlcach, Dożynki Prezydenckie w Spale, Międzynarodowa Wystawa Rolnicza AGROSHOW w Bednarach, Krajowa Wystawa Zwierząt Hodowlanych, IV Międzynarodowych Targów Ekologicznych EKOGALA; finały konkursu Nasze Kulinarne Dziedzictwo Smaki Regionów, odbywające się podczas Targów (Agropromocja, Agrobieszczady Rol-Szansa), Krajowa Wystawa Rolnicza towarzysząca Dożynkom Jasnogórskim, liczne konkursy ( Rolnik Farmer Roku, Sposób na sukces, Dobre, bo bialskie, Wójt Roku 2009, Agro-Liga, Rolnik Pomorza i Kujaw, EUROZAGRODA, Olimpiada Młodych Producentów Rolnych, Ranking Zakładów Mięsnych, Ranking Zakładów Mleczarskich, Kongres Gmin Wiejskich, Krajowe Dni Ziemniaka), Ogólnopolskie Święto Rybaka, Kongres Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, XI Mazowieckie Dni Rolnictwa i Mazowiecka Wystawa Zwierząt Hodowlanych, Jarmark Jakubowy, Wielkopolskie Fora Rolnicze, XIII Ogólnopolski Konkurs Radiowy, Międzynarodowe Jeździeckie Zawody w Skokach przez Przeszkody CSI* Kraków 2010, wyścig o puchar Prezesa ARiMR na Wrocławskim Torze Wyścigów Konnych, Festiwal Kultury Młodzieży Szkolnej. 18 S t r o n a

21 potencjalni beneficjenci mieli możliwość uzyskania szczegółowych informacji podczas spotkań od obecnych pracowników Agencji. Strona internetowa Ważnym kanałem przekazywania informacji w 2010 r. była strona internetowa ARiMR. Zamieszczane tam i stale aktualizowane informacje dostarczały zainteresowanym osobom wiedzę o formach oferowanego przez ARiMR wsparcia. W komunikatach Prezesa ARiMR szczegółowo informowano o terminie uruchomienia każdego nowego działania. W okresie naboru wniosków publikowane były również dane prezentujące, w jakim stopniu złożone wnioski wykorzystują limit środków przewidzianych na poszczególne działania w danym roku, jaki jest stan obsługi wniosków oraz inne informacje promujące ARiMR i PROW Internauci odwiedzali w 2010 r. stronę około 5 mln razy. Infolinia Istotnym elementem kontaktów ARiMR z beneficjentami i potencjalnymi beneficjentami jest infolinia ARiMR, za pośrednictwem której można otrzymywać informacje przez siedem dni w tygodniu w godzinach W 2010 r. pracownicy obsługujący bezpłatną infolinię przeprowadzili blisko 70 tys. rozmów telefonicznych, co daje średnią 5,83 tys. połączeń miesięcznie. 5. Zaangażowanie ARiMR w spółkach prawa handlowego Agencja uczestniczyła w realizacji przedsięwzięć związanych z budową rynków hurtowych i giełd towarowych, na mocy przepisów: ustawy z dnia 29 grudnia 1993 r. o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 264 z późn. zm.). Obecnie zmieniona ustawą z dnia 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. Nr 98, poz. 634 z późn. zm.); uchylonego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 stycznia 1996 r. w sprawie szczegółowych kierunków działań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz sposobów ich realizacji (Dz. U. z 1996 r. Nr 16, poz. 82 z późn. zm.). W okresie od 1995 r. do 2005 r. ARiMR udzieliła pomocy finansowej w formie pożyczek i objęcia akcji w łącznej kwocie 139,6 mln zł. Obecnie Agencja nie udziela w żadnej formie pomocy finansowej rynkom hurtowym. Zmiana przepisów o funkcjonowaniu ARiMR ograniczyła możliwość dalszego angażowania się Agencji w proces udzielania pomocy finansowej dla rolniczych rynków rolnych do roli akcjonariusza. ARiMR jest akcjonariuszem w 11, funkcjonujących spółkach prawa handlowego, zlokalizowanych w: Broniszach, Gdańsku, Lublinie, Wrocławiu, Białymstoku, Elblągu, Legnicy, Radomiu, Rzeszowie, Wałbrzychu i w Zielonej Górze oraz posiada akcje w spółce będącej w likwidacji (w Ksawerowie) i spółce postawionej w stan upadłości (w Tarnowie). W art. 40 ustawy z dnia 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. z 2008 r. Nr 98, poz. 634) usankcjonowano, że akcje w spółkach akcyjnych i udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, objęte przez Agencję na podstawie 19 S t r o n a

22 dotychczasowych przepisów, w ramach zaakceptowanego przez ministra właściwego do spraw rozwoju wsi programu budowy rolniczych rynków hurtowych i giełd rolnych, Agencja zbywa w pierwszej kolejności producentom rolnym, grupom producentów rolnych oraz związkom producentów rolnych. Ponadto zapisano, że Rada Ministrów określi w drodze rozporządzenia szczegółowy sposób zbycia akcji w spółkach akcyjnych lub udziałów w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością rolniczych rynków hurtowych lub giełd rolnych, mając na względzie realizację celów programu budowy rolniczych rynków hurtowych i giełd rolnych oraz zapewnienie wpływu producentów rolnych, grup producentów rolnych oraz związków producentów rolnych na funkcjonowanie tych rynków i giełd. Jako akcjonariusz ARiMR wykonuje przysługujące jej prawa i obowiązki wynikające z przepisów obowiązujących w spółce kapitałowej. Agencja ma prawo uczestnictwa w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy. Uprawnia to do składania wyjaśnień i oświadczeń oraz udziału w dyskusji, piastowania funkcji podczas walnego zgromadzenia, do składania wniosków o charakterze porządkowym. Z mocy ustawy Agencji przysługuje prawo głosu, czyli uprawnienie do zgłaszania wniosków o charakterze merytorycznym i porządkowym oraz do udziału we wszystkich głosowaniach podczas zgromadzenia, jak również do składania sprzeciwów. Według stanu na r. ARiMR uczestniczy w 11 funkcjonujących spółkach (4 rynkach ponadregionalnych i 7 regionalnych), w których udział w kapitale zakładowym wynosi ,00 zł. Suma kapitałów własnych tych podmiotów wynosi ,80 zł, a kapitału zakładowego ,00 zł. Łączna wartość aktywów na koniec 2010 r. wyniosła ,76 zł, w tym aktywów trwałych ,59 zł. Spółki za rok obrotowy 2010 osiągnęły łączne przychody w wysokości ,36 zł, w tym rynki ponadregionalne ,67 zł, a regionalne ,69 zł. Osiągnięty zysk netto za wyżej wymieniony okres dla wskazanych podmiotów wyniósł ,56 zł, w tym przez rynki ponadregionalne ,60 zł, a regionalne ,66 zł. ARiMR uzyskała w 2010 r. środki pieniężne w wysokości ,00 zł z tytułu dywidend z pięciu spółek: Rolno-Spożywczego Rynku Hurtowego S.A. Giełda Elbląska w Elblągu, Warszawskiego Rolno-Spożywczego Rynku Hurtowego S.A. w Broniszach, Rolno-Spożywczego Rynku Hurtowego S.A. w Radomiu, Podkarpackiego Centrum Hurtowego AGROHURT S.A. w Rzeszowie i Zielonogórskiego Rynku Rolno-Towarowego S.A. w Zielonej Górze. Szczegółowe informacje przedstawiono w Załączniku 1, tabela Wykorzystanie pomocy technicznej ARiMR jako agencja płatnicza i instytucja wdrażająca należy do beneficjentów pomocy finansowej udzielanej w ramach pomocy technicznej EFOiGR i EFRROW. W 2010 r. ARiMR po raz drugi korzystała z finansowania wyprzedzającego zadań realizowanych z pomocy technicznej PROW Dotacja celowa przyznana ARiMR w kwocie zł została wykorzystana w 99,97% (ARiMR wydatkowała środki w wysokości ,06 zł) na sfinansowanie następujących zadań: ,06 zł - wynagrodzenia pracowników Centrali Agencji zaangażowanych w zarządzanie, monitorowanie, wdrażanie, kontrolę i ocenę stopnia realizacji PROW Łącznie sfinansowano, w całości lub części, wynagrodzenia 999 pracowników 20 S t r o n a

23 przy uwzględnieniu jedynie tych części etatów w danym miesiącu, które były zaangażowane w realizację kwalifikowanych zadań; ,00 zł - utrzymanie systemów informatycznych Agencji: SIA oraz OFSA, OFSA- PROW, OFSA-PROW-DD, OFSA-SAD i RG-PROW na potrzeby obsługi działań PROW S t r o n a

24 III. Realizacja instrumentów pomocy unijnej 1. Systemy wsparcia bezpośredniego Podstawowym celem płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego jest zapewnienie rolnikom stabilnego źródła dochodów przy jednoczesnym zagwarantowaniu stabilności dostaw produkcji rolnej i ekologicznie zrównoważonego użytkowania środowiska naturalnego. Polska od 2004 r. korzysta z możliwości stosowania uproszczonego systemu dopłat bezpośrednich SAPS (ang. Single Area Payment Scheme). System ten polega na udzielaniu wsparcia finansowego do powierzchni upraw, niezależnie od rodzaju prowadzonej działalności rolniczej i jest stosowany wyłącznie w nowych państwach członkowskich. Płatności w ramach Systemu Jednolitej Płatności Obszarowej wypłacane są dla użytków rolnych utrzymywanych w Dobrej Kulturze Rolnej na dzień 30 czerwca 2003 r. i mogą być uzupełniane z budżetu krajowego (do 2012 r.) poprzez krajowe uzupełniające płatności bezpośrednie (UPO) w wysokości do 30% płatności stosowanych w krajach UE-15 na dzień 30 kwietnia 2004 r. Poczynając od 2004 r. poziom wsparcia podstawowego (JPO) wynosił 25% i do roku 2007 wzrastał o 5%. Od 2008 r. poziom wsparcia corocznie wzrasta o 10 punktów procentowych i w 2013 roku 100% środków przeznaczonych na ten cel pochodzić będzie z budżetu UE. W 2010 r. poziom finansowania płatności bezpośrednich osiągnął 100% stanu, jaki mieli rolnicy ze starej UE na dzień r. (w tym udział budżetu UE wynosił 70%, a budżetu krajowego 30% - wykres 8). Wykres 8. Udział finansowania wspólnotowego i krajowego w latach (w %) finansowanie z budżetu UE JPO finansowanie z budżetu krajowego UPO Otrzymanie płatności bezpośrednich zostało uzależnione od spełnienia przez rolników szeregu wymagań dotyczących: utrzymania gruntów wchodzących w skład gospodarstwa w Dobrej Kulturze Rolnej (Good Agricultural and Enviromental Conditions GAEC), określonych w załączniku III do rozporządzenia Rady nr 73/ obowiązującego od 2004 r.; podstawowych wymogów z zakresu zarządzania (Statutory Management Requirements SMR), określonych w załączniku II do rozporządzenia Rady nr 73/2009. Powyższe wymogi składają się na jeden mechanizm noszący wspólną nazwę zasady wzajemnej zgodności (ang. cross-compliance). Zasada Wzajemnej Zgodności oznacza powiązanie wysokości uzyskiwanych płatności bezpośrednich ze spełnianiem przez beneficjentów określonych wymogów. W Polsce od 1 stycznia 2009 r. obowiązują wymogi obejmujące: 22 S t r o n a

25 identyfikację i rejestrację zwierząt; zagadnienia ochrony środowiska naturalnego. Na przestrzeni lat , w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, liczba realizowanych przez ARiMR schematów pomocowych wzrosła z trzech w 2004 r. do dziesięciu w 2010 r. W latach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego realizowane były następujące rodzaje płatności: jednolita płatność obszarowa (w 100% finansowana z budżetu UE); płatności uzupełniające, obejmujące: płatność uzupełniająca inne rośliny (finansowana z budżetu UE i budżetu krajowego), płatność uzupełniająca do powierzchni uprawy chmielu (finansowana w 100% z budżetu krajowego). Poczynając od 2006 r., w ramach wsparcia bezpośredniego, wprowadzane były nowe mechanizmy pomocowe, zarówno finansowane z budżetu UE jak i w ramach krajowych uzupełniających płatności obszarowych. W 2006 r. wprowadzona została: oddzielna płatność z tytułu cukru, finansowana w 100% z budżetu UE. W 2007 r. wprowadzone zostały: płatności do upraw roślin energetycznych (finansowane w 100% z budżetu UE, realizowane do 2009 r.); płatności zwierzęce; płatność do chmielu niezwiązana z bieżącą produkcją (w 100% finansowane z budżetu krajowego). W 2008 r. wprowadzone zostały dwa kolejne schematy pomocowe: oddzielna płatność z tytułu owoców i warzyw (płatność do pomidorów), (finansowana w 100% z budżetu UE); przejściowe płatności do owoców miękkich (finansowane z budżetu UE w wysokości 230 euro/ha i z budżetu krajowego do wysokości 170 euro/ha). W 2010 r. w ramach wsparcia specjalnego, określonego w przepisach wspólnotowych, wprowadzone zostały kolejne schematy pomocowe obejmujące: specjalną płatność obszarową do powierzchni upraw roślin strączkowych i motylkowatych drobnonasiennych; płatności do krów i owiec utrzymywanych w gospodarstwach położonych na obszarach wrażliwych pod względem gospodarczym lub środowiskowym, które doświadczają szczególnych niedogodności z tego tytułu. 23 S t r o n a

26 Realizacja płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego Kampania 2010 W 2010 r. koperta finansowa wszystkich płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego wynosiła łącznie 12,8 mld zł, co w porównaniu z rokiem 2009, w którym koperta finansowa wszystkich płatności wyniosła 12,6 mld zł, oznacza wzrost o 0,2 mld zł i stanowi zwiększenie środków finansowych o 2% licząc rok do roku. Wysokość stawki płatności w złotówkach kształtuje się, w oparciu o kurs euro na ściśle określony dzień, publikowany przez Komisję Europejską. Zgodnie z prawodawstwem unijnym i krajowym państwo członkowskie zobowiązane jest do rozprowadzenia wydrukowanych, spersonalizowanych formularzy wniosku o płatności w oparciu o powierzchnie określone w roku poprzednim oraz dokumentację graficzną dotyczącą deklarowanej powierzchni. W 2010 r. ARiMR dostarczyła rolnikom ponad 1,4 mln spersonalizowanych wniosków o przyznanie płatności do gruntów rolnych. W 2010 r. rolnicy mogli składać wnioski w terminie od 15 marca do 17 maja 2010 r. Ostateczny termin składania wniosków upływał 11 czerwca 2010 r., jednakże przyznawana rolnikowi kwota płatności była zmniejszana o 1% za każdy dzień roboczy opóźnienia, licząc od 17 maja. W ramach tego naboru rolnicy mogli ubiegać się o następujące rodzaje płatności: jednolita płatność obszarowa (JPO) 562,09 zł/ha, oparta jest na zasadzie oddzielenia płatności od produkcji, co pozwala na dostosowywanie kierunku oraz skali produkcji rolnej w zależności od popytu. Płatność ta finansowana jest w 100% z budżetu UE. Do przyznania JPO kwalifikują się grunty wykorzystywane rolniczo, tj. grunty orne, uprawy wieloletnie, trwałe użytki zielone, ogródki przydomowe oraz działki rolne obsadzone zagajnikami o krótkiej rotacji, utrzymywane w dobrej kulturze rolnej na dzień 30 czerwca 2003 r., finansowana w 100 % z budżetu UE; krajowe uzupełniające płatności obszarowe (UPO) finansowane w 100% z budżetu krajowego, mające na celu uzupełnienie poziomu płatności bezpośrednich, wynikającego z przyjętej w negocjacjach akcesyjnych stawki JPO, w tym: płatność do grupy upraw podstawowych 327,28 zł/ha, przysługuje rolnikom, którzy w danym roku spełniają warunki do przyznania jednolitej płatności obszarowej. Płatność ta przysługuje do powierzchni upraw, m.in.: zbóż, roślin oleistych, roślin wysokobiałkowych, roślin strączkowych, orzechów włoskich i leszczyny, lnu włóknistego i oleistego, konopi na włókno; do powierzchni uprawy chmielu, do której przyznano płatność uzupełniającą do powierzchni uprawy chmielu za 2006 r. (płatność uzupełniająca do powierzchni uprawy chmielu niezwiązana z produkcją) 1 420,07 zł/ha; do powierzchni uprawy roślin przeznaczonych na paszę, uprawianych na trwałych użytkach zielonych (płatności zwierzęce) 439,03 zł/ha, przyznawana jest do powierzchni maksymalnej ustalanej dla każdego wnioskodawcy indywidualnie; specjalna płatność obszarowa do powierzchni upraw roślin strączkowych i motylkowatych drobnonasiennych stawka płatności wynosi 207,28 zł/ha, 24 S t r o n a

27 finansowana w 100% z budżetu UE, przysługuje rolnikom spełniającym warunki do przyznania jednolitej płatności obszarowej, którzy uprawiają w plonie głównym rośliny objęte wsparciem specjalnym; wsparcie specjalne płatność do krów stawka płatności wynosi 346,43 zł/szt., finansowana w 100% z budżetu UE. Wsparcie przysługuje rolnikom, którzy spełniają warunki do przyznania jednolitej płatności obszarowej i utrzymują zwierzęta kwalifikujące się do wsparcia w rejonach wrażliwych pod względem gospodarczym lub środowiskowym określonych przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Wsparcie to ma charakter regionalny i skierowane jest do rolników posiadających stada w następujących województwach: lubelskim, małopolskim, podkarpackim, śląskim i świętokrzyskim; wsparcie specjalne płatność do owiec stawka płatności wynosi 105,91 zł/szt., finansowana w 100% z budżetu UE. Wsparcie to ma także charakter regionalny i skierowane jest do rolników posiadających stada w następujących województwach: małopolskim, podkarpackim, śląskim, opolskim i dolnośląskim; płatność cukrowa stawka płatności wynosi 50,42 zł/t, finansowana w 100% z budżetu UE, przyznawana jest jako rekompensata obniżki cen skupu buraków. Płatność przysługuje rolnikom, którzy spełniają warunki do przyznania jednolitej płatności obszarowej w danym roku i którzy zawarli z cukrownią umowę kontraktacyjną na dostawy buraków cukrowych; oddzielna płatność z tytułu owoców i warzyw (płatność do pomidorów) stawka płatności wynosi 157,16 zł/t, finansowana w 100% z budżetu UE. Płatność przysługuje rolnikom, którzy dostarczają pomidory do przetworzenia i spełniają warunki do przyznania jednolitej płatności obszarowej; przejściowe płatności z tytułu owoców miękkich stawka płatności łącznie wynosi 1 593,87 zł/ha, finansowana z budżetu UE w wysokości 916,48 zł/ha i z budżetu krajowego w wysokości 677,39 zł/ha. Wsparcie przyznawane jest do powierzchni uprawy malin oraz truskawek i zostało wprowadzone w celu poprawy dochodowości gospodarstw, które produkują owoce kierowane do przetwórstwa. Do końca 2010 r. w Biurach Powiatowych w ramach Kampanii 2010 r. obsługiwanych było 1,37 mln wniosków o przyznanie pomocy w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, co wpisuje się w trwającą od 2005 r. tendencję spadkową w tym zakresie (wykres 9, 10). Do r. wydano decyzje przyznające wsparcie dla 86% obsługiwanych wniosków z Kampanii Wykres 9. Liczba wniosków o przyznanie płatności bezpośrednich złożonych w ramach Kampanii (w mln) 1,48 1,47 1,45 1,40 1,42 1,39 1, S t r o n a

28 Najwięcej wniosków złożono w województwach: mazowieckim (208,2 tys. wniosków, co stanowi 15% złożonych wniosków w skali kraju) i lubelskim (178,6 tys. wniosków, co stanowi 13% złożonych wniosków w skali kraju) (wykres 10). Wykres 10. Liczba złożonych wniosków o przyznanie płatności bezpośrednich w ramach Kampanii 2010 w podziale na województwa, w tys. Dolnośląskie Kujawsko-Pomorskie 57,2 66,3 Lubelskie 178,6 Lubuskie 20,0 Łódzkie Małopolskie 125,2 123,8 Mazowieckie 208,2 Opolskie 27,9 Podkarpackie 118,1 Podlaskie 81,3 Pomorskie Śląskie 38,3 48,9 Świętokrzyskie 87,6 Warmińsko-Mazurskie 42,8 Wielkopolskie 121,2 Zachodniopomorskie 28,0 Łączne powierzchnie i ilości objęte wnioskami o przyznanie płatności na rok 2010 wynosiły dla: jednolitej płatności obszarowej ,7 tys. ha; płatności uzupełniającej do grupy upraw podstawowych 9 532,5 tys. ha; płatności zwierzęcej 2 068,4 tys. ha; płatności do powierzchni uprawy chmielu ( historycznego )- 2,2 tys. ha; przejściowej płatności z tytułu owoców miękkich 47,5 tys. ha; oddzielnej płatności z tytułu owoców i warzyw 170,2 tys. ton; oddzielnej płatności z tytułu cukru ,4 tys. ton buraka cukrowego; 26 S t r o n a

29 specjalnej płatności obszarowej do powierzchni upraw roślin strączkowych i motylkowatych drobnonasiennych 207,5 tys. ha; płatności do krów 330,0 tys. szt.; płatności do owiec 56,9 tys. szt. Realizacja płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego Do 31 grudnia 2010 r. w ramach systemów wsparcia bezpośredniego Agencja przeprowadziła 7 kampanii naboru wniosków oraz wypłaciła ogółem kwotę 54,5 mld zł, z czego 10,2 mld zł (19%) w 2010 r. Kampania 2010 W okresie od 1 do 31 grudnia 2010 r. wypłacono w ramach Kampanii 2010 systemów wsparcia bezpośredniego 4,2 mld zł. Rysunek 1. Płatności obszarowe zrealizowane w 2010 r. w ramach Kampanii 2010 w mln zł, wg stanu na r ,6 mln zł UPO inne rośliny 2 666,5 mln zł JPO 255,7 mln zł UPO płatności zwierzęce 11,3 mln zł oddzielna płatność z tytułu owoców i warzyw 28,7 mln zł wsparcie do krów 27,0 mln zł przejściowa płatność z tytułu owoców miękkich 4 225,1 mln zł 1,0 mln zł wsparcie do owiec 13,4 mln zł specjalne wsparcie do roślin strączkowych i motylkowych 185,7 mln zł oddzielna płatność z tytułu cukru 1,2 mln zł UPO chmiel 27 S t r o n a

30 Kampania 2009 W 2010 r. poza realizacją płatności w ramach Kampanii 2010, Agencja dokonała również płatności na kwotę 6,0 mld zł dla wniosków złożonych w 2009 r. Tabela 2. Płatności bezpośrednie zrealizowane w 2010 r. w ramach Kampanii 2009 (w zł) Jednolita Płatność Obszarowa ,5 Uzupełniająca Płatność Obszarowa - inne rośliny ,0 Uzupełniająca Płatność Obszarowa - chmiel ,1 Uzupełniająca Płatność Obszarowa - chmiel historyczny ,9 Uzupełniająca Płatność Obszarowa - płatności zwierzęce ,9 Przejściowa płatność z tytułu owoców miękkich ,9 Oddzielna płatność z tytułu owoców i warzyw ,7 Płatności do upraw roślin na cele energetyczne ,6 Oddzielna płatność z tytułu cukru ,6 RAZEM ,2 Kampanie W 2010 r. ARiMR realizowała również płatności z Kampanii Realizacja postępowań administracyjnych dotyczących Kampanii w 2010 r. związana była z: trwającymi postępowaniami odwoławczymi; wznowieniem postępowań w sprawach zakończonych decyzją ostateczną; stwierdzeniem nieważności dotychczasowych decyzji; ustaniem przyczyn uzasadniających zawieszenie postępowań. W ramach Kampanii w 2010 r. ARiMR wypłaciła 7,2 mln zł. Szczegółowe informacje dotyczące zrealizowanych płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego w Kampaniach przedstawiono w Załączniku 2, tabele S t r o n a

31 2. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (PROW ) Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (PROW ) jest dokumentem określającym zakres i formę wsparcia obszarów wiejskich w Polsce w latach Wśród krajów UE, Polska dysponuje największą alokacją z EFRROW 3 (13,4 mld euro) na realizację działań objętych PROW Środki te uzupełnione są o wkład budżetu krajowego, który wynosi 4 mld euro. W ramach wydatków EFRROW finansowane są także zobowiązania z lat w wysokości 3 mld euro, podjęte w ramach Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich Działania PROW realizowane są w ramach 4 strategicznych osi priorytetowych (tabela 3). Tabela 3. Budżet PROW w Polsce, w podziale na osie (w mld euro) Oś 1. Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego Oś 2. Poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich Oś 3. Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej EFRROW Budżet państwa Razem % 5,6 1,8 7,5 43,0% 4,3 1,1 5,4 30,9% 2,6 0,9 3,5 20,1% Oś 4. LEADER 0,6 0,2 0,8 4,5% Pomoc techniczna 0,2 0,1 0,3 1,5% RAZEM 13,4 4,0 17,4 100,0% Źródło: Decyzja Komisji z r. w sprawie zatwierdzenia zmian do programu rozwoju obszarów wiejskich dla Polski na lata Instytucją zarządzającą PROW jest Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi 4. Część swoich zadań w zakresie obsługi Programu Instytucja Zarządzająca delegowała do innych podmiotów, tj.: Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) w zakresie 15 (z 23) działań; Fundacji Programów Pomocy dla Rolnictwa (FAPA) w zakresie 1 działania; Agencji Rynku Rolnego (ARR) w zakresie 1 działania; 3 EFRROW- Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich 4 Art. 4 ust.1 ustawy z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków EFRROW (Dz. U. z 2007 r., Nr 64, poz.427). 29 S t r o n a

32 samorządów województw w zakresie 6 działań. ARiMR jako akredytowana agencja płatnicza realizuje także płatności dla wszystkich działań PROW W 2010 r. w ramach PROW uruchomiono dodatkowe działanie Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych oraz wprowadzenie odpowiednich działań zapobiegawczych oraz uruchomione zostały nabory wniosków o przyznanie pomocy dla działań zamieszczonych w tabeli 4. Tabela 4. Prowadzone w 2010 r. nabory wniosków o przyznanie pomocy w ramach PROW dla działań wdrażanych przez ARiMR Działania Ułatwianie startu młodym rolnikom Renty strukturalne Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych oraz wprowadzenie odpowiednich działań zapobiegawczych. Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności Grupy producentów rolnych Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania Program rolnośrodowiskowy Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne Odtwarzanie potencjału produkcji leśnej Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw Pomoc techniczna Data naboru wniosków do trzeci nabór do trzeci nabór do drugi nabór do czwarty nabór do pierwszy nabór do drugi nabór nabór ciągły nabór ciągły do czwarty nabór do trzeci nabór do Schemat 1 czwarty nabór Schemat 2 trzeci nabór do drugi nabór do trzeci nabór do drugi nabór nabór ciągły Ponadto w 2010 r. obsługiwane były wnioski z działań PROW złożone w naborach prowadzonych przez ARiMR w latach W ramach całego Programu od początku uruchomienia: wpłynęło wniosków o przyznanie pomocy na kwotę blisko ,6 mln zł; zawarto/wydano umów/decyzji na kwotę ,9 mln zł; zrealizowano płatności dla różnych beneficjentów na kwotę ,5 mln zł. 30 S t r o n a

33 W 2010 r.: wpłynęło wniosków o przyznanie pomocy na kwotę ponad ,2 mln zł; zawarto/wydano umów/decyzji na kwotę ,7 mln zł; zrealizowano płatności dla beneficjentów na kwotę 8 427,4 mln zł. Tempo wypłat ze środków PROW realizowanych przez ARiMR sukcesywnie wzrasta. W 2007 r. ARiMR wypłaciła w ramach PROW jedynie około 130 mln zł, w 2008 r. około 4,7 mld zł, w 2009 r. ponad 6,5 mld zł, a w 2010 r. ponad 8,4 mld zł (wykres 11). Wykres 11. pomocy udzielonej w ramach PROW w poszczególnych latach realizacji Programu (w mld zł), wg stanu na r. 4,7 6,5 8,4 0, Do 31 grudnia 2010 r. ARiMR wypłaciła beneficjentom w ramach uruchomionych wszystkich działań PROW łączną kwotę 19,8 mld zł. Płatności z tytułu zobowiązań z lat wynosiły 7,8 mld zł, w tym: 3,4 mld zł (43%) Renty strukturalne; 2,3 mld zł (29%) Wspieranie przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt; 1,9 mld zł (25%) Wspieranie gospodarstw niskotowarowych. Biorąc pod uwagę wartości bezwzględne, spośród wszystkich krajów UE, Polska wykorzystała do r. najwięcej środków pochodzących z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (płatności pośrednie i zaliczki), tj. 4,3 mld euro (wykres 12). 31 S t r o n a

34 Wykres 12. Realizacja EFRROW (obejmuje płatności pośrednie i zaliczki) w Polsce na tle innych krajów UE, w mln euro, wg stanu na r. Polska 4 256,5 Niemcy Francja 3 434, ,9 Hiszpania 2 469,9 Włochy Austria Rumunia 1 956, , ,3 Wielka Brytania Irlandia Węgry Portugalia Grecja Czechy Finlandia Słowacja Szwecja Litwa Bułgaria 1 544, , , , , , ,3 902,6 881,8 672,0 645,7 Słowenia Łotwa Estonia Belgia Dania Holandia Luksemburg Cypr Malta 391,6 385,8 262,2 245,0 222,6 184,4 55,2 54,3 25,9 Źródło: na podstawie European Commission, Directorate-General For Agriculture And Rural Development, Directorate G. Horizontal aspects of rural development, AGRI/2009/ EN, 32 S t r o n a

35 Od początku realizacji Programu najwięcej środków z PROW otrzymały województwa: mazowieckie (2,98 mld zł), wielkopolskie (2,28 mld zł), lubelskie (1,89 mld zł), a najmniej: lubuskie (556,6 mln zł), śląskie (439,8 mln zł) oraz opolskie (423,5 mln zł) (wykres 13). Wykres 13. Regionalne zróżnicowanie płatności w ramach PROW , narastająco do r. (w mln zł) Mazowieckie 2 980,5 Wielkopolskie 2 276,3 Lubelskie 1 891,0 Podlaskie 1 825,3 Łódzkie 1 443,6 Kujawsko-Pomorskie 1 334,6 Warmińsko-Mazurskie 1 161,5 Zachodniopomorskie 1 010,0 Świętokrzyskie 971,4 Pomorskie 905,4 Dolnośląskie 901,7 Podkarpackie 828,7 Małopolskie 819,7 Lubuskie 556,6 Śląskie 439,8 Opolskie 423,5 33 S t r o n a

36 Kwotę wypłaconych w 2010 r. środków w ramach PROW w podziale na poszczególne działania obrazuje wykres 14. Wykres 14. Zrealizowane płatności w ramach działań PROW w 2010 r. (w mln zł ) Modernizacja gospodarstw rolnych 1 956,29 Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania Program rolnośrodowiskowy 1 447, ,30 Renty strukturalne 1 319,18 Wspieranie gospodarstw niskotowarowych - zobowiązania z lat Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej 485,16 609,26 Odnowa i rozwój wsi 414,56 Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej 222,15 Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej 142,34 Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw 132,57 111,55 Funkcjonowanie lokalnej grupy działania 70,23 Grupy producentów rolnych 67,07 Ułatwianie startu młodym rolnikom 47,25 Pomoc techniczna 31,92 Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa Wdrażanie Lokalnych Strategii Rozwoju 27,83 9,73 Korzystanie z usług doradczych 3,37 Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności 1,78 Działania informacyjne i promocyjne 0,06 Wdrażanie projektów współpracy 0,04 Szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie 0,00 Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych oraz wprowadzenie odpowiednich działań 0,00 34 S t r o n a

37 2.1 Realizacja działań PROW Działanie Ułatwianie startu młodym rolnikom Celem działania jest stymulowanie zmian strukturalnych w sektorze rolnym poprzez ułatwienie przejmowania lub zakładania gospodarstw rolnych przez osoby młode o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych. Pomoc udzielana w formie jednorazowej premii przeznaczona jest wyłącznie dla osób, które po raz pierwszy rozpoczynają samodzielne prowadzenie gospodarstwa rolnego. Działanie uruchomione zostało r. Do końca 2010 r. przeprowadzono trzy nabory wniosków: od 3 marca do 31 grudnia 2008 r.; od 25 marca do 31 grudnia 2009 r.; od 17 sierpnia do 31 grudnia 2010 r.- (nabór ten został przeprowadzony w oparciu o znowelizowane w dniu 13 lipca 2010 r. rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej. Wprowadzone zmiany, w tym m.in. zwiększenie wysokości pomocy z 50 tys. zł do 75 tys. zł spowodowały, że nabór przebiegał bardzo dynamicznie). Od początku uruchomienia Programu, wg danych na 31 grudnia 2010 r.: wpłynęło wniosków o przyznanie pomocy na kwotę ponad 1 352,5 mln zł, (w tym w naborze przeprowadzonym w 2008 r wniosków na kwotę 324,7 mln zł, w 2009 r wniosków na kwotę 61,7 mln zł, a w 2010 r wniosków na kwotę 966,1 mln zł); wydano decyzji na kwotę 1 032,2 mln zł; wypłacono beneficjentom kwotę 302,9 mln zł. Do 31 grudnia 2010 r. ARiMR zakończyła proces obsługi wniosków o przyznanie pomocy złożonych w ramach naborów z 2008 i 2009 r. oraz rozpatrzyła 87,8% wniosków złożonych w naborze z 2010 r. W 2010 r.: wydano decyzji na kwotę 743,9 mln zł (w tym decyzji o przyznaniu pomocy na kwotę 731,0 mln zł dla pozytywnie zweryfikowanych wniosków z naboru 2010); wypłacono 814 beneficjentom kwotę 47,3 mln zł. 35 S t r o n a

38 Dolnośląskie Kujawsko-Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Wykres 15. pomocy (w mln zł) i liczba beneficjentów w Działaniu Ułatwianie startu młodym rolnikom, narastająco wg stanu na r. 80 kwota pomocy (w mln zł) liczba beneficjentów ,1 30,1 40,0 3,1 26,9 4,6 62,3 5,6 6,9 30,5 10,5 4,8 12,4 10,8 43,1 3,4 0 Działanie Renty strukturalne Działanie ma na celu poprawę struktury agrarnej kraju oraz przyśpieszenie procesu wymiany pokoleniowej wśród osób prowadzących gospodarstwa rolne, a także poprawę rentowności i konkurencyjności gospodarstw rolnych poprzez ich przejmowanie przez osoby młodsze, dobrze przygotowane do zawodu rolnika. Pomoc jest udzielana producentom rolnym, którzy zdecydują się na zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej w celu przekazania gospodarstw rolnych następcom lub innym producentom rolnym na powiększenie prowadzonego już przez nich gospodarstwa rolnego. Płatność z tytułu renty strukturalnej, której wysokość jest ustalana jako odpowiedni procent kwoty najniższej emerytury krajowej, ma formę płatności miesięcznej. Działanie uruchomione zostało r. Do końca 2010 r. przeprowadzono 3 nabory wniosków o przyznanie renty strukturalnej: od 25 czerwca do 20 sierpnia 2007 r.; od 30 czerwca do 8 lipca 2008 r.; od 1 września do 10 września 2010 r. - nabór ten został przeprowadzony w oparciu o znowelizowane w dniu 16 lipca 2010 r. rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej. Wprowadzono zmiany, w tym m.in. powiązano następcę przejmującego gospodarstwo rolne od wnioskodawcy z beneficjentem działania Ułatwianie startu młodym rolnikom. 36 S t r o n a

39 Dolnośląskie Kujawsko-Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Od początku uruchomienia Programu, wg danych na 31 grudnia 2010 r., w ramach trzech naborów (2007, 2008 i 2010): złożono wniosków o przyznanie renty na kwotę 30,7 mln zł (w tym w naborze z 2007 r wnioski na kwotę 7,8 mln zł, w naborze z 2008 r wniosków na kwotę 8,1 mln zł, a w naborze z 2010 r wnioski o przyznanie renty strukturalnej na kwotę 14,8 mln zł); wydano decyzji przyznających renty strukturalne w 2007 i 2008 r. na łączną kwotę 16,4 mln zł; dla wniosków złożonych wypłacono beneficjentom kwotę 3 869,1 mln zł, w tym w ramach naborów 2007 i 2008 wypłacono beneficjentom 469,8 mln zł, a w ramach zobowiązań za okres wypłacono beneficjentom 3 399,3 mln zł. W 2010 r. wypłacono beneficjentom w ramach rent strukturalnych 1 319,2 mln zł, z czego 1 128,6 mln zł dla beneficjentów z tytułu zobowiązań za okres , a 190,6 mln zł dla beneficjentów z tytułu zobowiązań Renty dostają regularnie rolnicy, którzy po ukończeniu 55 lat zdecydowali się na przekazanie gospodarstw następcom. Wykres 16. pomocy (w mln zł) i liczba beneficjentów w Działaniu Renty strukturalne, narastająco w ramach zobowiązań lat , wg stanu na r. 80 kwota pomocy (w mln zł) liczba beneficjentów ,6 39,3 52,7 4,6 40,5 25,2 72,8 14,6 27,7 29,5 13,1 14,9 32,1 20,7 47,1 12, Działanie Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów Celem działania jest umożliwienie rolnikom i posiadaczom lasów otrzymanie wsparcia poprzez korzystanie z doradztwa w celu: 37 S t r o n a

40 Dolnośląskie Kujawsko-Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie dostosowania gospodarstwa rolnego do zasady wzajemnej zgodności (cross compliance) tj. w zakresie gospodarki gruntami, ochrony środowiska, zdrowia publicznego, dobrostanu i zdrowia zwierząt, zdrowotności roślin; zwiększenia konkurencyjności i dochodowości gospodarstw rolnych i leśnych; wspierania restrukturyzacji, rozwoju i innowacji w gospodarstwach rolnych i leśnych; ochrony środowiska naturalnego; poprawy bezpieczeństwa pracy. Beneficjentami działania są rolnicy i posiadacze lasów, którzy na terenie Rzeczypospolitej Polskiej posiadają gospodarstwa rolne (i w roku poprzedzającym rozpoczęcie wykonywania usługi uzyskali płatności bezpośrednie) lub las. Działanie uruchomione zostało r. Do końca 2010 r. przeprowadzono dwa nabory wniosków: od 15 kwietnia do 31 grudnia 2009 r.; od 16 sierpnia do 31 grudnia 2010 r. Od początku uruchomienia Programu, wg danych na 31 grudnia 2010 r.: złożono wniosków na kwotę 59,9 mln zł (w pierwszym naborze złożono wnioski na kwotę 26,3 mln zł, a w drugim złożono wnioski na kwotę 33,6 mln zł); wydano decyzje na kwotę 39,0 mln zł, w tym w 2010 r decyzji na kwotę 34,3 mln zł; wypłacono dla beneficjentów kwotę 3,4 mln zł (całość w 2010 r.). Wykres 17. pomocy (w tys. zł) i liczba beneficjentów w Działaniu Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów, narastająco wg stanu na r. 800 kwota pomocy (w tys. zł) liczba beneficjentów ,8 206,4 130,6 3,1 241,7 121,6 732,8 63,0 750,9 219,6 3,2 4,0 0,0 340,2 536,4 0, S t r o n a

41 Działanie Modernizacja gospodarstw rolnych Działanie to ma na celu wsparcie modernizacji gospodarstw w celu zwiększenia ich efektywności poprzez lepsze wykorzystanie czynników produkcji, w tym wprowadzenie nowych technologii produkcji, poprawę jakości produkcji, różnicowanie działalności rolniczej, a także zharmonizowanie warunków produkcji rolnej z wymogami dotyczącymi ochrony środowiska naturalnego, higieny produkcji oraz warunków utrzymania zwierząt. Pomoc udzielana jest na inwestycje dotyczące modernizacji lub rozwoju pierwotnej produkcji roślinnej lub zwierzęcej, z wyłączeniem produkcji leśnej i rybnej. Pomoc ma formę refundacji części kosztów realizacji inwestycji. Beneficjentem działania może być osoba fizyczna, osoba prawna, spółka osobowa, prowadząca działalność rolniczą w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej. Działanie uruchomione zostało r. Do końca 2010 r. przeprowadzono 2 nabory: od 9 listopada do 13 grudnia 2007 r.; od 21 kwietnia do 28 kwietnia 2009 r. Od początku uruchomienia Programu, wg danych na 31 grudnia 2010 r., w ramach dwóch kampanii (2007 i 2009): W 2010 r.: złożono wniosków o przyznanie pomocy na kwotę blisko 6,0 mld zł (w tym w naborze przeprowadzonym w 2007 r wnioski na kwotę 2,3 mld zł, a w naborze przeprowadzonym w 2009 r wnioski na kwotę 3,7 mld zł); zawarto umowy na kwotę 4,7 mld zł; wypłacono dla beneficjentów kwotę 3,4 mld zł. zawarto umów na kwotę 1,7 mld zł; wypłacono dla beneficjentów kwotę ponad 1,9 mld zł. 39 S t r o n a

42 Dolnośląskie Kujawsko-Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Wykres 18. pomocy (w mln zł) i liczba beneficjentów w Działaniu Modernizacja gospodarstw rolnych, narastająco, wg stanu na r kwota pomocy w mln zł liczba beneficjentów ,1 299,7 245,9 99,6 160,2 85,2 512,7 119,7 56,9 407,7 167,5 70,4 132,6 238,1 523,7 168, S t r o n a Działanie Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej Pomoc może być przyznana na dofinansowanie projektów dotyczących przetwórstwa i wprowadzania do obrotu produktów rolnych, z wyłączeniem produktów rybnych. Pomoc udzielana jest na realizację projektów związanych z modernizacją lub budową zakładów przetwórstwa produktów rolnych lub infrastruktury handlu hurtowego produktami rolnymi. Beneficjentem może być podmiot prowadzący działalność w zakresie przetwórstwa i wprowadzania do obrotu produktów rolnych, spełniający kryteria w zakresie liczby zatrudnionych i obrotu. Działanie uruchomione zostało r. Do końca 2010 r. przeprowadzono cztery nabory: od 23 kwietnia do 9 maja 2008 r.; od 15 kwietnia do 21 kwietnia 2009 r.; od 17 listopada do 18 grudnia 2009 r.; od 12 sierpnia do 10 września 2010 r. Od początku uruchomienia Programu, wg danych na 31 grudnia 2010 r., w ramach czterech naborów: złożono wniosków o przyznanie pomocy na kwotę 6,9 mld zł (w tym w 2008 r wniosków na kwotę 1,6 mld zł, w 2009 r wniosków na kwotę 1,9 mld zł, a w 2010 r wniosków na kwotę 3,4 mld zł); zawarto 923 umowy na kwotę 1 456,8 mln zł;

43 Dolnośląskie Kujawsko-Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie wypłacono dla 462 beneficjentów kwotę 566,8 mln zł. W 2010 r.: zawarto 426 umów na kwotę 769,9 mln zł; wypłacono dla 384 beneficjentów kwotę 485,2 mln zł. Wykres 19. pomocy (w mln zł) i liczba beneficjentów w Działaniu Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej, narastająco wg stanu na r. 100 kwota pomocy w mln zł liczba beneficjentów ,9 59,1 80,2 6,0 62,9 35,7 74,6 8,2 11,7 27,5 23,9 27,6 9,0 10,4 94,7 9,4 0 Działanie Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych oraz wprowadzenie odpowiednich działań zapobiegawczych Z powodu wystąpienia w 2010 r. na obszarze Polski intensywnych opadów atmosferycznych (w tym gradobicia) będących przyczyną powodzi oraz osuwisk ziemi, powodujących znaczne straty w uprawach polowych oraz w majątku służącym do produkcji rolnej, w II połowie 2010 r. uruchomiono w ramach PROW nowe działanie mające na celu przywrócenie zniszczonego potencjału produkcji rolnej. Działanie uruchomione zostało r. Do końca 2010 r. przeprowadzono dwa nabory: od 23 września do 12 listopada 2010 r.; od 30 listopada do 30 grudnia 2010 r. 41 S t r o n a

44 Dolnośląskie Kujawsko-Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Do 31 grudnia 2010 r.: złożono wnioski o przyznanie pomocy na kwotę 161,9 mln zł; zawarto 10 umów na kwotę 613,9 tys. zł. Działanie Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności Działanie ma na celu: poprawę jakości produkcji i produktów rolnych przeznaczonych do spożycia przez ludzi; zwiększenie spożycia żywności wysokiej jakości; wsparcie rolników wytwarzających żywność wysokiej jakości. Producenci rolni uczestniczący w systemach jakości żywności otrzymują wsparcie na podstawie rzeczywiście poniesionych kosztów. Działanie uruchomione zostało r. (nabór ciągły). Do 31 grudnia 2010 r.: złożono wnioski o przyznanie pomocy na kwotę 79,3 mln zł, w tym wnioski w 2010 r.; wydano decyzje o przyznaniu pomocy na kwotę 62,8 mln zł, w tym decyzji na kwotę 61,9 mln zł w 2010 r.; wypłacono dla beneficjentów kwotę 1,8 mln zł (całość w 2010 r.). Wykres 20. pomocy (w tys. zł) i liczba beneficjentów w Działaniu Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności, narastająco wg stanu na r. 600 kwota pomocy (w tys. zł) liczba beneficjentów ,3 16,3 180,9 62,8 10,2 410,4 7,4 9,6 367,1 256,3 9,9 15,0 178,3 141,0 14,3 80, S t r o n a

45 Dolnośląskie Kujawsko-Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Działanie Grupy producentów rolnych Celem działania jest dostosowanie produkcji prowadzonej w gospodarstwach członków grup producentów rolnych do wymogów rynkowych, wspólne wprowadzanie towarów do obrotu, w tym przygotowanie do sprzedaży, centralizacja sprzedaży oraz dostarczenie do odbiorców hurtowych. Zryczałtowana pomoc jest udzielana grupom producentów rolnych w pierwszych 5 latach ich funkcjonowania. Działanie uruchomione zostało r. Nabór prowadzony jest w trybie ciągłym do wyczerpania środków przeznaczonych w Programie na to działanie. Od początku uruchomienia Programu do 31 grudnia 2010 r.: W 2010 r.: złożono 505 wniosków na kwotę 103,3 mln zł, w tym 167 wniosków w okresie sprawozdawczym; wydano 484 decyzje o wartości 99,1 mln zł; wypłacono kwotę 146,2 mln zł, w tym: 41,8 mln zł dla 94 grup producentów tytułu zobowiązań z lat , 104,4 mln zł dla 331 grup z tytułu nowych zobowiązań zawarto 160 umów na kwotę 35,3 mln zł; zrealizowano płatności dla 384 beneficjentów na kwotę 67,1 mln zł, w tym: 56,6 mln zł dla 314 grup producentów tytułu zobowiązań , 10,5 mln zł dla 70 grup z tytułu zobowiązań Wykres 21. pomocy (w mln zł) i liczba beneficjentów w Działaniu Grupy producentów rolnych, dla zobowiązań , narastająco wg stanu na r. 20 kwota pomocy (w mln zł) liczba beneficjentów ,5 9,9 0,9 11,6 2,1 0,7 3,9 11,0 0,6 2,3 6,8 4,6 0,2 7,2 18,5 8, S t r o n a

46 Dolnośląskie Kujawsko-Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Działanie 211, Wspieranie gospodarstw na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) Działanie to jest instrumentem wsparcia finansowego gospodarstw rolnych, położonych na terenach, na których produkcja rolnicza jest utrudniona ze względu na niekorzystne warunki naturalne. Dopłaty wyrównawcze dla gospodarstw rolnych położonych na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania kompensują istniejące utrudnienia w stosunku do gospodarstw położonych poza strefami ONW. Działanie uruchomione zostało r. Do końca 2010 r. przeprowadzono cztery nabory wniosków: od 15 marca do 9 czerwca 2007 r. - pierwszy nabór wniosków (Kampania 2007); od 15 marca do 9 czerwca 2008 r.- drugi nabór wniosków (Kampania 2008); od 16 marca do 9 czerwca 2009 r. trzeci nabór wniosków (Kampania 2009); od 15 marca do 11 czerwca 2010 r. - czwarty nabór wniosków (Kampania 2010). Od początku uruchomienia Programu, wg danych na 31 grudnia 2010 r., w ramach czterech naborów: złożono wniosków o przyznanie pomocy (w tym w 2007 r wnioski, w 2008 r wniosków, w 2009 r wnioski, a w 2010 r wniosków); wydano decyzji na kwotę 5 239,5 mln zł; ARiMR wypłaciła dla beneficjentów kwotę 5 200,7 mln zł. W 2010 r. wydano decyzji na kwotę 1 403,0 mln zł oraz wypłacono dla beneficjentów kwotę 1 447,6 mln zł. Wykres 22. pomocy (w mln zł) i liczba beneficjentów (w tys.) w Działaniu 211,212 - Wspieranie gospodarstw na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW), narastająco, wg stanu na r kwota pomocy (w mln zł) liczba beneficjentów w tys. 200,0 155, , ,0 73,0 60,4 76,7 84,6 49,2 42,4 34,0 26,7 23,4 18,7 22,2 34,8 20,9 7,8 192,6 274,5 347,6 164,5 399,0 202,3 968,1 46,8 171,3 702,2 261,1 86,5 139,1 373,6 636,3 235,3 100,0 50,0 0,0 44 S t r o n a

47 Działanie Program rolnośrodowiskowy Celem działania jest poprawa środowiska przyrodniczego i obszarów wiejskich. Działanie obejmuje 9 pakietów rolnośrodowiskowych. W ramach każdego pakietu znajdują się warianty rolnośrodowiskowe, które zawierają zestawy zadań, wykraczających poza obowiązujące podstawowe wymagania i które nie pokrywają się z innymi instrumentami Wspólnej Polityki Rolnej (WPR). Płatność rolnośrodowiskowa wypłacana jest w formie zryczałtowanej i stanowi rekompensatę utraconego dochodu, dodatkowych poniesionych kosztów oraz ponoszonych kosztów transakcyjnych. Działanie uruchomione zostało r. Do końca 2010 r. przeprowadzono trzy nabory wniosków w ramach programu rolnośrodowiskowego (2008, 2009 i 2010): od 15 marca do 9 czerwca 2008 r. - pierwszy nabór wniosków (Kampania 2008); od 15 marca do 9 czerwca 2009 r. drugi nabór wniosków (Kampania 2009); od 15 marca do 11 czerwca 2010 r. trzeci nabór wniosków (Kampania 2010). Od początku uruchomienia Programu, wg danych na 31 grudnia 2010 r., w ramach trzech naborów, podczas których składane były wnioski o przyznanie pierwszej płatności rolnośrodowiskowej (tzw. wnioski nowe) i kolejnych płatności rolnośrodowiskowych (tzw. wnioski kontynuacyjne): złożono wnioski o przyznanie pomocy na kwotę 1 296,8 mln zł w ramach PROW , w tym: wnioski nowe na kwotę 734,7 mln zł, wniosków kontynuacyjnych na kwotę 562,1 mln zł; wydano decyzji przyznających płatność rolnośrodowiskową na kwotę 909,5 mln zł, w tym: decyzji do wniosków nowych na kwotę 524,3 mln zł, decyzji do wniosków kontynuacyjnych na ogólną kwotę 385,2 mln zł; ARiMR wypłaciła dla beneficjentów 581,5 mln zł. Jednocześnie do r. złożono wniosków w ramach PROW na kwotę 2 407,8 mln zł, które przeszły w ciężar budżetu PROW (EFRROW). Dla tych wniosków wydano decyzji przyznających płatność rolnośrodowiskową na ogólną kwotę 2 304,3 mln zł. W ramach zobowiązań wypłacono dla beneficjentów 2 286,5 mln zł. W roku 2010: wydano decyzji na kwotę 664,1 mln zł w ramach PROW oraz decyzji na ogólną kwotę 486,8 mln zł dla wniosków kontynuacyjnych w ramach PROW ; wypłacono 412,2 mln zł dla beneficjentów, którzy ubiegali się o pomoc w ramach PROW oraz 913,1 mln zł dla beneficjentów w ramach zobowiązań z PROW S t r o n a

48 Dolnośląskie Kujawsko-Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Wykres 23. pomocy (w mln zł) i liczba beneficjentów w Działaniu Program rolnośrodowiskowy, w ramach zobowiązań , narastająco wg stanu na r. 80 kwota pomocy (w mln zł) liczba beneficjentów w tys. 6,0 4,6 4, ,5 3,7 0,9 1,5 3,3 0,6 3,0 3,1 2,3 0,5 3,1 2,7 3,4 1,8 4,0 2,0 0 30,2 61,3 44,7 23,9 10,7 30,8 55,4 8,3 28,9 42,7 47,5 5,6 20,7 63,9 48,8 58,3 0,0 Działanie 221,223 - Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne Działanie ma na celu: powiększenie obszarów leśnych poprzez zalesianie; utrzymanie i wzmocnienie ekologicznej stabilności obszarów leśnych poprzez zmniejszenie fragmentacji kompleksów leśnych i tworzenie korytarzy ekologicznych; zwiększenie udziału lasów w globalnym bilansie węgla oraz ograniczeniu zmian klimatu. Pomoc udzielana jest w formie wsparcia na zalesianie, premii pielęgnacyjnej za utrzymanie nowej uprawy leśnej oraz premii zalesieniowej, stanowiącej ekwiwalent za wyłączenie gruntu z upraw rolnych. Działanie skierowane jest do rolników - właścicieli gruntów rolnych oraz gruntów innych niż rolne. Działanie uruchomione zostało r. i wdrażane jest w dwóch schematach: Schemat I - Zalesianie gruntów rolnych; Schemat II Zalesianie gruntów innych niż rolne. Do końca 2010 r. przeprowadzono 4 nabory wniosków: od 1 sierpnia do 1 października 2007 r. nabór wniosków przeprowadzono tylko w ramach Schematu I; od 1 sierpnia do 30 września 2008 r.; od 1 czerwca do 31 lipca 2009 r.; 46 S t r o n a

49 Dolnośląskie Kujawsko-Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko- Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie od 1 czerwca do 31 sierpnia 2010 r. Od początku uruchomienia Programu, wg danych na 31 grudnia 2010 r., w ramach czterech naborów składane były wnioski o przyznanie pomocy na zalesianie (tzw. wnioski nowe) i wnioski o wypłatę pomocy na zalesianie (tzw. wnioski kontynuacyjne): łącznie złożono wniosków na kwotę 267,9 mln zł, w tym: wnioski nowe (PROW ) na kwotę 227,3 mln zł, w tym wnioski nowe na kwotę 64,1 mln zł w 2010 r., wniosków kontynuacyjnych na kwotę 40,6 mln zł; wydano decyzji przyznających pomoc na zalesianie na kwotę 137,5 mln zł; Jednocześnie do końca 2010 r. złożono wniosków kontynuacyjnych w ramach PROW na kwotę 191,4 mln zł, które przeszły w ciężar budżetu PROW W 2010 r.: ARiMR wypłaciła dla beneficjentów kwotę 349,4 mln zł, w tym: 164,4 mln zł dla beneficjentów PROW ; 185,0 mln zł dla beneficjentów PROW wydano decyzji przyznających pomoc na kwotę 51,4 mln zł; wypłacono kwotę 132,6 mln zł, w tym: w ramach PROW dla beneficjentów 67,5 mln zł, w ramach zobowiązań z tytułu PROW dla beneficjentów 65,1 mln zł. Wykres 24. pomocy w mln zł i liczba beneficjentów w Działaniu 221 i Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne, w ramach zobowiązań , narastająco wg stanu na r. 40 kwota pomocy (w mln zł) 759 liczba beneficjentów ,2 7,3 11,7 4,1 8,3 2,5 31,3 2,4 11,9 7,8 12,1 2,8 8,6 26,3 9,9 8, S t r o n a

50 Działanie Odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy oraz wprowadzanie instrumentów zapobiegawczych Celem działania jest odnowienie i pielęgnacja zniszczonych drzewostanów oraz wprowadzanie mechanizmów zapobiegających katastrofom naturalnym, ze szczególnym uwzględnieniem zabezpieczeń przeciwpożarowych. Beneficjentem działania są Nadleśnictwa Państwowego Gospodarstwa Leśnego - Lasy Państwowe. Pomoc polega na refinansowaniu poniesionych kosztów. Działanie uruchomione zostało r. Do końca 2010 r. przeprowadzono 2 nabory wniosków : od 16 grudnia do 17 grudnia 2009 r.; od 5 października do 13 grudnia 2010 r. Od początku uruchomienia Programu, wg danych na 31 grudnia 2010 r., w ramach dwóch naborów: przyjęto 276 wniosków o przyznanie pomocy na kwotę 522,5 mln zł, w tym 107 wniosków na kwotę 152,8 mln w ramach naboru 2010; podpisano 85 umów na kwotę 189,3 mln zł (wszystkie w 2010 roku). Działanie Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej Działanie ma na celu różnicowanie działalności rolniczej w kierunku podejmowania lub rozwijania przez rolników, domowników i małżonków rolników, działalności nierolniczej lub związanej z rolnictwem, co wpłynie na tworzenie pozarolniczych źródeł dochodów, promocję zatrudnienia poza rolnictwem na obszarach wiejskich. Pomoc w formie zwrotu kosztów w ramach działania udzielana jest z tytułu podjęcia lub rozwoju działalności w zakresie m.in. usług dla gospodarstw i ludności, sprzedaży, usług turystycznych, transportowych. Beneficjentem działania może być osoba fizyczna ubezpieczona na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, jako rolnik, małżonek rolnika lub domownik. Działanie uruchomione zostało r. Do końca 2010 r. przeprowadzono trzy nabory wniosków: od 5 czerwca do7 listopada 2008 r.; od 15 kwietnia do 31 grudnia 2009 r.; od 24 sierpnia do 31 grudnia 2010 r. Od początku uruchomienia Programu, wg danych na 31 grudnia 2010 r., w ramach trzech naborów: złożono wniosków o przyznanie pomocy na kwotę 1 434,8 mln zł, w tym w naborach: 2008 złożono wniosków na kwotę 331,3 mln zł, wniosków na kwotę 306,9 mln zł, a w naborze wniosków na kwotę 796,6 mln zł; 48 S t r o n a

51 Dolnośląskie Kujawsko-Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie W 2010 r.: zawarto umowy na kwotę 403,7 mln zł; ARiMR wypłaciła dla beneficjentów kwotę 237,3 mln zł. zawarto umowy na kwotę 140,3 mln zł, w tym 476 na kwotę 45,3 mln zł w ramach naboru 2010; wypłacono dla beneficjentów kwotę 142,3 mln zł. Wykres 25. pomocy (w mln zł) i liczba beneficjentów w Działaniu Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej, narastająco wg stanu na r. 40 kwota pomocy (w mln zł) liczba beneficjentów ,4 12,4 28,1 4,3 14,8 16,7 37,4 7,7 13,5 17,6 7,4 9,1 14,1 11,4 30,8 5,6 0 Działanie Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw Celem działania jest wzrost konkurencyjności gospodarczej obszarów wiejskich, rozwój przedsiębiorczości i rynku pracy, a w konsekwencji - wzrost zatrudnienia na obszarach wiejskich. Pomoc udzielana jest podmiotom z tytułu inwestycji związanych z tworzeniem lub rozwojem mikroprzedsiębiorstw w formie zwrotu części kosztów. Beneficjentem działania może być osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która prowadzi (podejmuje) działalność jako mikroprzedsiębiorstwo zatrudniające poniżej 10 osób, i mające obrót nieprzekraczający w złotych równowartości 2 mln euro. Działanie uruchomione zostało r. Do końca 2010 r. przeprowadzono dwa nabory wniosków: od 5 maja do 18 maja 2009 r.; od 28 czerwca do 9 lipca 2010 r. 49 S t r o n a

52 Dolnośląskie Kujawsko-Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Od początku uruchomienia Programu, wg danych na 31 grudnia 2010 r., w ramach dwóch naborów: W 2010 r.: złożono wnioski o przyznanie pomocy na kwotę 2 874,0 mln zł (w tym w naborze wnioski na kwotę 804,1 mln zł, a w naborze wniosków na kwotę 2 069,8 mln zł); zawarto umowy na kwotę 368,6 mln zł; ARiMR wypłaciła dla 988 beneficjentów kwotę 112,1 mln zł. zawarto umowy na kwotę 304,9 mln zł, w tym 190 umów na kwotę 33,5 mln zł w ramach naboru 2010; wypłacono dla 982 beneficjentów kwotę 111,5 mln zł. Wykres 26. pomocy (w mln zł) i liczba beneficjentów w Działaniu Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw, narastająco wg stanu na r. 15 kwota pomocy (w mln zł) liczba beneficjentów ,0 3,4 11,3 2,0 1,4 10,7 14,0 2,6 12,7 7,1 3,4 13,7 6,9 4,9 13,1 3,0 0 Działanie Wspieranie gospodarstw niskotowarowych ARiMR kontynuuje realizację wsparcia dla gospodarstw niskotowarowych z tytułu zobowiązań PROW Pomoc finansowa skierowana jest do gospodarstw rolnych o stosunkowo niewielkim potencjale ekonomicznym. Uzyskane pieniądze rolnik może wykorzystać na przedsięwzięcia dotyczące produkcji rolniczej lub pozarolniczej działalności gospodarczej. Pomoc finansowa przeznaczona na jedno gospodarstwo stanowi równowartość euro (przeliczana według określonego kursu) i wypłacana jest co roku przez kolejnych pięć lat. Od początku uruchomienia działania blisko 152,5 tys. rolników zrealizowało inwestycje założone w planie rozwoju swoich gospodarstw i ze środków PROW ARiMR wypłaciła im 1,9 mld zł. W 2010 r. ARiMR wypłaciła ze środków PROW dla ponad 118,5 tys. rolników kwotę 609,3 mln zł. 50 S t r o n a

53 Dolnośląskie Kujawsko-Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Wykres 27. pomocy (w mln zł) i liczba beneficjentów (w tys.) w Działaniu Wspieranie gospodarstw niskotowarowych, narastająco wg stanu na r. 400 kwota pomocy (w mln zł) 27,0 liczba beneficjentów w tys. 24,4 30, ,2 19,7 20, , ,9 5,9 34,8 73,1 345,9 9,8 9,4 7,4 3,6 1,1 1,5 2,6 2,4 1,7 12,7 236,7 183,2 297,6 17,0 126,5 92,4 44,2 33,8 251,4 30,5 116,3 20,6 10,0 0,0 Pomoc techniczna Pomoc udzielana jest na realizację operacji związanych ze wzmocnieniem systemu zarządzania, monitorowania, oceny i kontroli stopnia realizacji PROW. Ponadto ma na celu wdrożenie sprawnego i efektywnego funkcjonowania systemu informacji o PROW i jego promocji, a także utworzenie i zapewnienie funkcjonowania Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich. W ramach pomocy możliwe jest finansowanie działań informacyjno-promocyjnych, dotyczących następnego okresu programowania oraz ocen ex post, audytów i przygotowania końcowych sprawozdań, dotyczących poprzedniego okresu programowania. Działanie uruchomione zostało r. Do r. wpłynęły 572 wnioski, podpisano 378 umów na kwotę 119,6 mln zł (w umów na kwotę 105,4 mln zł) oraz zrealizowano płatności dla 21 beneficjentów na kwotę 34,0 mln zł, z tego 31,9 mln zł w 2010 r. 2.2 Działania, w ramach których ARiMR deleguje część zadań Agencja płatnicza deleguje część swoich zadań do następujących podmiotów zewnętrznych: Samorządów Województw (SW); Agencji Rynku Rolnego (ARR); Fundacji Programów Pomocy dla Rolnictwa (FAPA). W zakresie wybranych działań PROW agencja płatnicza deleguje do tych podmiotów: przyjmowanie wniosków o płatność; 51 S t r o n a

54 52 S t r o n a przeprowadzanie kontroli administracyjnych wniosków o płatność; wybór wniosków do kontroli na miejscu i przeprowadzanie czynności kontrolnych; autoryzację (zatwierdzanie) płatności oraz weryfikowanie zgodności wypłaconych kwot z zasadami wspólnotowymi. Działanie Szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie (FAPA) Działanie ma na celu doskonalenie zawodowe osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie prowadzące do restrukturyzacji i modernizacji rolnictwa, zwiększenia konkurencyjności i dochodowości działalności rolniczej lub leśnej oraz do spełniania odpowiednich norm krajowych i UE. Podmiotem, któremu ARiMR, jako Agencja płatnicza, powierzyła realizację części swoich zadań w ramach tego działania jest Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa (FAPA). Działanie uruchomione zostało r. Do r. przyjęto 321 wniosków na kwotę 244,5 mln zł oraz podpisano 52 umowy na kwotę 46,8 mln zł. Działanie Działania informacyjno-promocyjne (ARR) Główne cele działania to: zwiększenie popytu na produkty rolne i środki spożywcze objęte mechanizmami jakości żywności; pogłębienie wiedzy konsumentów o zaletach produktów objętych mechanizmami jakości żywności; pogłębienie wiedzy konsumentów o mechanizmach jakości żywności; wsparcie grup producentów skupiających podmioty aktywnie uczestniczące w systemach jakości żywności. Działanie to wdrażane jest przez Agencję Rynku Rolnego. Do końca 2010 r. przyjęto 8 wniosków na kwotę 46,5 mln zł oraz zawarto 3 umowy na kwotę 294,0 tys. zł. Do r. ARiMR zrealizowała płatności dla 2 beneficjentów na kwotę 63,6 tys. zł. Działanie Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa (SW) Schemat I Scalanie gruntów Cele działania: poprawa struktury obszarowej gospodarstw rolnych poprzez wykonanie prac scaleniowych; wytyczenie i urządzenie funkcjonalnej sieci dróg dojazdowych do gruntów rolnych i leśnych oraz dojazdów do zabudowań gospodarczych; wydzielenie, bez procedury wywłaszczeniowej, niezbędnych gruntów na cele infrastruktury technicznej i społecznej w ramach postępowania scaleniowego.

55 Schemat II Gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi poprawa jakości gleb poprzez regulację stosunków wodnych; zwiększenie retencji wodnej; poprawa ochrony użytków rolnych przed powodziami. Nabory wniosków o przyznanie pomocy w ramach działania prowadzone są w terminach ogłaszanych przez poszczególne samorządy województw. Pierwsze nabory wniosków uruchomiono w maju 2009 r. Do końca 2010 r. przyjęły one 373 wnioski na kwotę 1,6 mld zł oraz wydano 246 decyzji na kwotę 792,3 mln zł. ARiMR zrealizowała 58 płatności dla 18 beneficjentów na kwotę 27,8 mln zł (całość w 2010 r.). Działanie Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej (SW) W ramach działania udziela się wsparcia na realizację projektów w zakresie: gospodarki wodnościekowej, tworzenia systemu zbioru, segregacji, wywozu odpadów komunalnych oraz wytwarzania lub dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych. Beneficjentem działania może być gmina lub jednostka samorządu terytorialnego wykonująca ww. zadania. Ogłoszenia o terminie i miejscu składania wniosków o przyznanie pomocy dla ww. działania dokonuje właściwy organ Samorządu Województwa. Pierwsze nabory wniosków uruchomiono w kwietniu 2009 r. Do końca lipca 2009 r. wszystkie zakończyły przyjmowanie wniosków. Wg danych na r. przyjęły one wniosków na kwotę 7,1 mld zł, zawarto umowy na kwotę 4,9 mld zł. ARiMR zrealizowała 337 płatności dla 325 beneficjentów na kwotę 222,1 mln zł (całość w 2010 r.). Działanie 313, Odnowa i rozwój wsi (SW) Celem działania jest poprawa jakości życia na obszarach wiejskich przez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców wsi oraz promowanie obszarów wiejskich. Wsparcie udzielane jest m.in. na budowę i remont obiektów pełniących funkcje publiczne, społecznokulturalne, rekreacyjne i sportowe, budowę, remont lub przebudowę infrastruktury związanej z rozwojem funkcji turystycznych, sportowych lub społeczno-kulturalnych oraz kultywowanie tradycji społeczności lokalnej oraz tradycyjnych zawodów. Z pomocy skorzystać może gmina, instytucja kultury, dla której organizatorem jest jednostka samorządu terytorialnego, kościół lub inny związek wyznaniowy oraz organizacja pozarządowa mająca status organizacji pożytku publicznego. Działanie uruchomione zostało w lutym 2009 r. Nabory wniosków prowadzone były w terminach ogłaszanych przez poszczególne samorządy województw. Przyjęły one wniosków na kwotę blisko 3,6 mld zł oraz podpisały umów na kwotę 1,6 mld zł. ARiMR zrealizowała płatności dla beneficjentów w wysokości blisko 416,6 mln zł, w tym płatności dla beneficjentów na kwotę 414,6 mln zł 5 w 2010 r. 5 kwota zawiera środki JST oraz inne środki publiczne 53 S t r o n a

56 Działanie Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju (SW), w tym: wdrażanie poprzez podejście Leader projektów kwalifikujących się do udzielenia pomocy w ramach działania Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw; wdrażanie poprzez podejście Leader projektów kwalifikujących się do udzielenia pomocy w ramach działania Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej; wdrażanie poprzez podejście Leader projektów kwalifikujących się do udzielenia pomocy w ramach działania Odnowa i rozwój wsi; wdrażanie poprzez podejście Leader projektów, które nie kwalifikują się do wsparcia w ramach działań osi 3, ale przyczyniają się do osiągnięcia celów osi 3, tzw. małych projektów. Działanie ma na celu umożliwienie mieszkańcom obszaru objętego lokalną strategią rozwoju (LSR) realizacji projektów w ramach tej strategii. Realizacja strategii powinna przyczynić się do poprawy jakości życia na obszarach wiejskich, m.in. poprzez wzrost aktywności lokalnych społeczności oraz stymulowanie powstawania nowych miejsc pracy. Działanie wdrażane jest przez samorządy województw. Do końca 2010 r. przyjęły one wniosków na kwotę ponad 1,1 mld zł, podpisały umów na kwotę 406,0 mln zł. ARiMR zrealizowała 670 płatności dla 566 różnych beneficjentów na kwotę 9,7 mln zł (całość w 2010 r.), w tym w ramach: tzw. małych projektów 617 płatności dla 517 beneficjentów na kwotę 5,5 mln zł; Różnicowania w kierunku działalności nierolniczej 19 płatności dla 18 beneficjentów na kwotę 827,1 tys. zł; Tworzenia i rozwoju mikroprzedsiębiorstw - 17 płatności dla 15 beneficjentów na kwotę 792,7 tys. zł; Odnowy i rozwoju wsi 17 płatności dla 17 beneficjentów na kwotę 2,6 mln zł. Działanie Wdrażanie projektów współpracy (SW) W ramach działania pomoc jest przyznawana lokalnym grupom działania (LGD) na realizację projektów współpracy międzyregionalnej i międzynarodowej zawartych w lokalnych strategiach rozwoju (LSR) i nieuwzględnionych w LSR, ale zgodnych z celami LSR, opracowanej i realizowanej przez LGD. Działanie wdrażane jest przez samorządy województw. Do końca 2010 r. przyjęły one od 119 LGD 135 wniosków na kwotę 4,1 mln zł, podpisano 29 umów na kwotę 1,2 mln zł. ARiMR zrealizowała 9 płatności dla 7 beneficjentów na kwotę ok. 44 tys. zł (całość w 2010 r.). Działanie Funkcjonowanie lokalnej grupy działania (SW) Działanie służy zapewnieniu sprawnej i efektywnej pracy lokalnych grup działania (LGD) wybranych w ramach realizacji osi 4 PROW oraz doskonaleniu zawodowemu osób uczestniczących w realizacji lokalnych strategii rozwoju (LSR). Pomoc przyznawana w ramach działania może dotyczyć m.in.: badań nad obszarem objętym LSR, szkolenia kadr biorących udział we wdrażaniu LSR, wydarzeń o charakterze promocyjnym związanych z obszarem 54 S t r o n a

57 działania LGD i LSR, szkolenia lokalnych liderów, kosztów bieżących LGD (koszty administracyjne związane z działalnością LGD). Działanie wdrażane jest przez samorządy województw. Do końca 2009 r. przeprowadzono 3 nabory wniosków (w 2008, 2009 i 2010 r.). Podczas naborów samorządy przyjęły wniosków na kwotę 536,7 mln zł oraz podpisały 668 umów na kwotę 134,5 mln zł. ARiMR zrealizowała płatności dla 337 beneficjentów na kwotę 81,9 mln zł. Szczegółowe dane na temat realizacji poszczególnych działań w ramach PROW zawarte są w Załączniku 2, tabele S t r o n a

58 3. Program Operacyjny Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich Program finansowany jest z Europejskiego Funduszu Rybackiego (EFR) i stanowi jeden z komponentów wspólnej polityki rybołówstwa Unii Europejskiej. Na realizację Funduszu w całej Europie przeznaczono 4,3 mld euro. Polska obok Hiszpanii jest największym beneficjentem pomocy w ramach Funduszu 6. W ramach tego Programu wspierane są przedsięwzięcia na rzecz uzyskania trwałej równowagi między zasobami morskimi a zdolnością połowową polskiej floty rybackiej, a także stworzenia nowoczesnego i konkurencyjnego sektora rybackiego w Polsce. Służy temu wsparcie m.in. adaptacji i modernizacji statków, hodowli i rybołówstwa śródlądowego, podniesienia standardów portów i zakładów przetwórstwa rybnego, a także aktywizacja lokalnych społeczności. ARiMR odpowiedzialna jest za wdrażanie trzech, spośród pięciu, osi Programu (Osie 1-3): Oś Priorytetowa 1. Działania na rzecz adaptacji floty rybackiej Środek 1.1 Pomoc publiczna z tytułu trwałego zaprzestania działalności połowowej; Środek 1.2 Pomoc publiczna z tytułu tymczasowego zaprzestania działalności połowowej; Środek 1.3 Inwestycje na statkach rybackich i selektywność; Środek 1.4 Rybołówstwo przybrzeżne; Środek 1.5 Rekompensaty społeczno-ekonomiczne w celu zarządzania krajową flotą rybacką; Oś Priorytetowa 2. Akwakultura, rybołówstwo śródlądowe, przetwórstwo i obrót produktami rybołówstwa i akwakultury Środek 2.1 Inwestycje w chów i hodowlę ryb; Środek 2.2 Działania wodno-środowiskowe; Środek 2.3 Środki na rzecz zdrowia zwierząt; Środek 2.4 Rybołówstwo śródlądowe; Środek 2.5 Inwestycje w zakresie przetwórstwa i obrotu; Oś Priorytetowa 3. Środki służące wspólnemu interesowi Środek 3.1 Działania wspólne; Środek 3.2 Ochrona i rozwój fauny i flory wodnej; Środek 3.3 Inwestycje w portach rybackich, miejscach wyładunku i przystaniach; 6 Najwięksi beneficjenci EFR - Hiszpania mln euro, Polska 734,1 mln euro, Włochy - 424,3 mln euro, Portugalia - 246,5 mln euro, Rumunia - 230,7 mln euro, Grecja 207,8 mln euro. 56 S t r o n a

59 Środek 3.4 Rozwój nowych rynków i kampanie promocyjne; Środek 3.5 Projekty pilotażowe; Środek 3.6 Modyfikacja w celu zmiany przeznaczenia statków rybackich; Oś Priorytetowa 4. Zrównoważony rozwój obszarów zależnych od rybactwa Środek 4.1 Rozwój obszarów zależnych od rybactwa; Środek 4.2 Wsparcie na rzecz współpracy międzyregionalnej i międzynarodowej; Oś 5. Pomoc techniczna Środek 5.1. Pomoc techniczna. Oś 4 wdrażana jest przez Urzędy Marszałkowskie, natomiast Oś 5 przez FAPA. Na realizację pięciu priorytetów Programu przeznaczono 978,8 mln euro, w tym 734,1 mln euro ze środków unijnych i 244,7 mln z budżetu krajowego (tabela 5). Na wdrażanie Osi 1-3 przeznaczono 616,7 mln euro (63% całego budżetu). Tabela 5. Budżet Programu Operacyjnego Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich na lata (PO Ryby ), według osi priorytetowych (w mln euro) Finansowanie Programu Operacyjnego wg osi priorytetowych Wkład publiczny ogółem Wkład EFR Wkład krajowy Poziom współfinansowania EFR Oś1. Środki na rzecz dostosowania floty rybackiej Oś 2. Akwakultura, rybołówstwo śródlądowe, przetwórstwo i rynek rybny Oś 3. Środki służące wspólnemu interesowi Oś 4. Zrównoważony rozwój obszarów zależnych od rybactwa 225,1 168,8 56,3 75% 195,8 146,8 48,9 75% 195,8 146,8 48,9 75% 313,2 234,9 78,3 75% Oś. 5. Pomoc techniczna 48,9 36,7 12,2 75% RAZEM 978,8 734,1 244,7 75% Źródło: Program Operacyjny Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich na lata W ramach Osi 1-3 od początku uruchomienia Programu: do oddziałów regionalnych oraz Centrali ARiMR wpłynęły wnioski o pomoc na kwotę blisko 4 038,0 mln zł, co stanowi 162% wykorzystania dostępnego limitu finansowego 7. Największym zainteresowaniem cieszył się Środek 1.2 Pomoc publiczna z tytułu tymczasowego zaprzestania działalności połowowej, w ramach którego wpłynęło wnioski na kwotę 233,4 mln zł oraz Środek 1.5 Rekompensaty 7 Limit finansowy obliczony na podstawie średniego kursu euro według NBP obowiązującego w dn r. 1 euro=4,0476 zł. 57 S t r o n a

60 społeczno-ekonomiczne w celu zarządzania krajową flotą rybacką, w ramach którego wpłynęło wniosków na kwotę 198,7 mln zł; zawarto/wydano umowy/decyzje na kwotę 1 324,7 mln zł (53% dostępnego limitu); zrealizowano płatności na kwotę 609,6 mln zł (24,4%) dla działań wdrażanych przez ARiMR. Od początku uruchomienia Programu najwięcej środków przekazano beneficjentom Środka 1.2 Pomoc publiczna z tytułu tymczasowego zaprzestania działalności połowowej (224,6 mln zł) (wykres 28). Wykres 28. Struktura wydatków PO Ryby w ramach środków wdrażanych przez ARiMR, narastająco, wg stanu na r. (w mln zł i w %) Środek ,7 2,1% Środek ,0 10,3% Środek 2.4 0,9 0,1% Środek ,5 12,9% Środek 3.1 1,3 0,2% Środek 1.3 5,3 0,9% Środek 3.2 2,4 0,4% Środek ,9 15,2% Środek ,3 2,8% Środek ,6 36,8/% Środek 3.5 3,6 0,6% Środek ,1 17,6% Z uwagi na specyfikę wdrażanej osi najwięcej wniosków o dofinansowanie od początku uruchomienia programu złożono w województwie zachodniopomorskim i pomorskim W 2010 r.: do oddziałów regionalnych oraz Centrali ARiMR wpłynęło wniosków o pomoc na kwotę ponad 2 738,2 mln zł; zawarto/wydano umowy/decyzje na kwotę 974,9 mln zł; zrealizowano płatności dla beneficjentów na kwotę 411,7 mln zł dla działań wdrażanych przez ARiMR. Najwięcej środków przekazano beneficjentom ubiegającym się o pomoc z tytułu zaprzestania działalności połowowej tymczasowej w ramach Środka 1.2 (69,7 mln zł) oraz z tytułu trwałego zaprzestania działalności połowowej w ramach Środka 1.1 (65,7 mln zł) (wykres 29). 58 S t r o n a

61 Wykres 29. Struktura wydatków PO Ryby w ramach środków wdrażanych przez ARiMR w 2010 r., wg stanu na r. (w mln zł i w %) Środek 2.4 0,9 0,2% Środek ,5 19,1% Środek 3.1 1,3 0,3% Środek 3.2 2,4 0,6% Środek ,9 22,6% Środek ,0 15,3% Środek ,3 4,2% Środek 1.3 5,3 1,3% Środek ,1 2,7% Środek ,7 16,9% Środek ,7 16,0% Środek 3.5 3,6 0,9% Oś Priorytetowa 1. Działania na rzecz adaptacji floty rybackiej W ramach pierwszej osi priorytetowej większość realizowanych operacji stanowią tzw. działania premiowe, tj. beneficjenci otrzymują pomoc w formie rekompensaty finansowej w związku z dostosowaniem polskiej floty i działalności połowowej do zasobów polskich łowisk. Należą do nich rekompensaty za złomowanie statków (Środek 1.1), za tymczasowe zaprzestanie połowów (Środek 1.2) oraz za tymczasową lub stałą utratę miejsca pracy (Środek 1.5). W ramach Osi 1 jedynym typowym środkiem o charakterze inwestycyjnym jest Środek 1.3 Inwestycje na statkach rybackich i selektywność. Ze względu na swoją specyfikę oś ta skierowana jest do sektora rybołówstwa w obszarach nadmorskich. W związku z tym w ramach wymienionej osi wnioski składane są przede wszystkim w trzech oddziałach regionalnych Zachodniopomorskim wniosków na kwotę 315,7 mln zł, Pomorskim wniosków na kwotę 235,7 mln zł i Warmińsko- Mazurskim 135 wniosków na kwotę 9,3 mln zł. Nabór wniosków o dofinansowanie w ramach Osi 1 (z wyjątkiem Środka 1.4 Rybołówstwo przybrzeżne.) prowadzony jest nieprzerwanie od początku uruchomienia procesu podpisywania umów w ramach Środka 1.2 w 2008 roku. Środek 1.1 Pomoc publiczna z tytułu trwałego zaprzestania działalności połowowej Od początku uruchomienia Programu, wg danych na 31 grudnia 2010 r.: W 2010 r.: złożono 76 wniosków o dofinansowanie na kwotę 134,4 mln zł; wydano 64 decyzje na kwotę 111,6 mln zł; wypłacono dla 57 beneficjentów kwotę 107,1 mln zł. złożono 9 wniosków o dofinansowanie na kwotę 8 mln zł; 59 S t r o n a

62 wydano 6 decyzji na kwotę 8 mln zł; wypłacono dla 37 beneficjentów kwotę 65,7 mln zł. Środek 1.2 Pomoc publiczna z tytułu tymczasowego zaprzestania działalności połowowej Od początku uruchomienia Programu, wg danych na 31 grudnia 2010 r.: W 2010 r.: złożono wnioski o dofinansowanie na kwotę 233,4 mln zł; wydano decyzji na kwotę 229,6 mln zł; wypłacono dla 750 beneficjentów kwotę 224,6 mln zł. złożono 398 wniosków o dofinansowanie na kwotę 60 mln zł; wydano 504 decyzje na kwotę 69,3 mln zł; wypłacono dla 430 beneficjentów kwotę 69,7 mln zł. Środek 1.3 Inwestycje na statkach rybackich i selektywność Od początku uruchomienia Programu, wg danych na 31 grudnia 2010 r.: W 2010 r.: złożono 247 wniosków o dofinansowanie na kwotę 16,4 mln zł; podpisano 138 umów na kwotę 9,3 mln zł; wypłacono dla 80 beneficjentów kwotę 5,3 mln zł. złożono 159 wniosków o dofinansowanie na kwotę 10,3 mln zł; podpisano 120 umów na kwotę 8,2 mln zł; wypłacono dla 80 beneficjentów kwotę 5,3 mln zł. Środek 1.5 Rekompensaty społeczno-ekonomiczne w celu zarządzania krajową flotą rybacką Od początku uruchomienia Programu, wg danych na 31 grudnia 2010 r.: W 2010 r.: złożono wniosków o dofinansowanie na kwotę 198,7 mln zł; wydano 453 decyzje na kwotę 34,9 mln zł; wypłacono 12,7 mln zł, w tym: dla 340 beneficjentów PO RYBY kwotę 10,8 mln zł, dla 94 beneficjentów w ramach zobowiązań z okresu kwotę 1,9 mln zł. złożono 470 wniosków o dofinansowanie na kwotę 39,1 mln zł; wydano 284 decyzje na kwotę 24,0 mln zł; 60 S t r o n a

63 wypłacono 11,1 mln zł, w tym: dla 321 beneficjentów kwotę 9,8 mln zł w ramach nowych zobowiązań , dla 94 beneficjentów kwotę 1,3 mln zł w ramach zobowiązań okresu W ramach Osi 1 najbardziej zróżnicowanym pod względem rodzajów możliwych do realizacji operacji jest Środek 1.5 Rekompensaty społeczno-ekonomiczne w celu zarządzania krajową flotą rybacką. W ramach tego środka można ubiegać się o pomoc finansową dla następujących operacji: Operacja Dywersyfikacja zatrudnienia; Operacja Podnoszenie kwalifikacji zawodowych; Operacja Szkolenia przekwalifikowujące do wykonywania zawodów innych niż zawód rybaka niezwiązanych z rybołówstwem; Operacja Wcześniejsze emerytury; Operacja Utrata miejsca pracy na statku rybackim; Operacja Nabycie statku rybackiego. Dotychczas największym zainteresowaniem cieszyły się operacje i Oś Priorytetowa 2. Akwakultura, rybołówstwo śródlądowe, przetwórstwo i obrót produktami rybołówstwa i akwakultury Druga Oś priorytetowa wdrażana jest w odpowiedzi na potrzeby sektora rybołówstwa śródlądowego oraz przetwórstwa i obrotu produktów rybołówstwa i akwakultury. Dzięki realizacji tej osi wspierani są producenci popularnego w Polsce karpia czy pstrąga, a na rynku polskim mamy okazję dostrzec coraz więcej wysokogatunkowych i smacznych produktów pochodzenia rybnego. Większość firm, których produkty pochodzenia rybnego są obecne na polskim rynku są beneficjentami Programu Operacyjnego Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa lub programu wdrażanego w latach ubiegłych Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb Od początku uruchomienia Programu w Osi 2 największym zainteresowaniem cieszył się Środek 2.2 Działania wodno-środowiskowe. Do końca 2010 r. złożono 694 wnioski na kwotę 443,1 mln zł, w wyniku czego w znacznym stopniu została przekroczona przyznana alokacja. Wnioski w ramach tego środka składane są w ogromnej większości na operacje dotyczące wsparcia wykorzystania tradycyjnych lub przyjaznych środowisku praktyk i technik w chowie i hodowli ryb. Najwięcej wniosków złożono w województwie śląskim (100) oraz w lubelskim (96). W ramach Środka 2.2 podpisano 210 umów na kwotę 144 mln zł. Dużym zainteresowaniem cieszył się również Środek 2.1 Inwestycje w chów i hodowle ryb, w ramach którego złożono 478 wniosków na kwotę 417,2 mln zł oraz Środek 2.5 Inwestycje w zakresie przetwórstwa i obrotu, w ramach którego wpłynęło 363 wnioski na kwotę 993,5 mln zł. Nabór wniosków został uruchomiony 7 września 2009 r. Pomoc w ramach poszczególnych środków jest przyznawana do wyczerpania środków finansowych, zgodnie z kolejnością złożenia prawidłowo wypełnionego i udokumentowanego wniosku o dofinansowanie. W ramach Środka 2.2 nabór wniosków zakończono 30 listopada 2009 r. W przypadku środków 2.1, 2.4, 2.5 nabór wniosków o dofinansowanie zakończył się r. wraz z wejściem w życie 61 S t r o n a

64 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty i zwracania pomocy finansowej na realizację środków objętych Osią priorytetową 2 - Akwakultura, rybołówstwo śródlądowe, przetwórstwo i obrót produktami rybołówstwa i akwakultury, zawartą w programie operacyjnym Zrównoważony rozwój. W przypadku środków 2.4 i 2.5 ponownie otwarto nabór wniosków (Środek r., Środek r.). Środek 2.1 Inwestycje w chów i hodowlę ryb Od początku uruchomienia Programu, wg danych na 31 grudnia 2010 r.: W 2010 r.: złożono 478 wniosków o dofinansowanie na kwotę 417,2 mln zł; podpisano 241 umów na kwotę 159,6 mln zł; wypłacono dla 144 beneficjentów kwotę 63,0 mln zł. złożono 383 wnioski o dofinansowanie na kwotę 365,3 mln zł; podpisano 241 umów na kwotę 159,6 mln zł; wypłacono dla 144 beneficjentów kwotę 63,0 mln zł. W ramach jednej operacji beneficjenci mogą realizować kilka rodzajów inwestycji: budowę obiektów chowu lub hodowli (81 wniosków), modernizację obiektów chowu lub hodowli (176 wniosków), zakup urządzeń technicznych dla obiektów chowu lub hodowli (238 wniosków), zakup materiału obsadowego (61 wniosków), zakup środków transportu wewnętrznego lub specjalistycznych środków transportu zewnętrznego (221 wniosków), dywersyfikację produkcji organizmów wodnych (4 wnioski). Środek 2.2 Działania wodno-środowiskowe Od początku uruchomienia Programu, wg danych na 31 grudnia 2010 r.: W 2010 r.: złożono 694 wnioski o dofinansowanie na kwotę 443 mln zł; podpisano 210 umów na kwotę 144 mln zł. złożono 120 wniosków o dofinansowanie na kwotę 31 mln zł; podpisano 121 umów na kwotę 79 mln zł. Środek 2.4 Rybołówstwo śródlądowe Od początku uruchomienia Programu, wg danych na 31 grudnia 2010 r.: złożono 44 wnioski o dofinansowanie na kwotę 5,7 mln zł, w tym 30 wniosków na kwotę 3,2 mln zł w 2010 r.; podpisano 22 umowy na kwotę 1,6 mln zł (wszystkie w 2010 r.); wypłacono dla 7 beneficjentów kwotę 0,9 mln zł (całość w 2010 r.). W ramach jednej operacji można realizować kilka rodzajów inwestycji. Na podstawie 62 S t r o n a

65 podpisanych umów są to: budowa/przebudowa dróg na obszarze miejsca wyładunku lub przystani (1 wniosek), podniesienie warunków bezpieczeństwa i higieny pracy (6 wniosków). Środek 2.5 Inwestycje w zakresie przetwórstwa i obrotu Od początku uruchomienia Programu, wg danych na 31 grudnia 2010 r.: W 2010 r.: złożono 363 wniosków o dofinansowanie na kwotę 993,5 mln zł; podpisano 148 umów na kwotę 184,3 mln zł; wypłacono dla 69 beneficjentów kwotę 78,5 mln zł. złożono 284 wnioski w o dofinansowanie na kwotę 815,1 mln zł; podpisano 144 umowy na kwotę 175,2 mln zł; wypłacono dla 69 beneficjentów kwotę 78,5 mln zł. W ramach jednej operacji można realizować kilka rodzajów inwestycji. Na podstawie podpisanych umów są to: zakup maszyn i urządzeń, poprawa warunków sanitarnych (238 wniosków), zakup środków transportu (45 wniosków), zakup nieruchomości (11 wniosków), budowa chłodni, magazynów (9 wniosków), modernizacja zakładów przetwórczych, urządzeń i instalacji (36 wniosków), poprawa jakości i konkurencyjności produktów (17 wniosków). Wykres 30. Struktura wydatków dla PO Ryby w ramach środków Osi 2, narastająco, wg stanu na r. Środek ,1% Środek ,3% Druga oś priorytetowa realizowana jest w całym kraju. Najwięcej wniosków składanych jest tradycyjnie w rejonach nadmorskich (w szczególności inwestycje dotyczące przetwórstwa produktów rybnych) i w województwach, w których popularne jest prowadzenie stawów hodowlanych (lubelskie, śląskie, dolnośląskie, wielkopolskie). Oś Priorytetowa 3. Środki służące wspólnemu interesowi Środek 2.4 0,6% W ramach osi trzeciej realizowane są operacje, których znaczenie jest istotne nie tylko dla bezpośredniego beneficjenta lecz przede wszystkim dla szerszej grupy społeczeństwa. W przypadku Osi 3 wdrażane są bardzo zróżnicowane projekty począwszy od wielkich inwestycji polegających na budowie i modernizacji portów, projektów badawczych 63 S t r o n a

66 realizowanych przez instytucje naukowe, budowę przepławek 8, a skończywszy na kampaniach promujących spożycie produktów rybnych oraz udziale w szkoleniach i targach. Realizacja trzeciej osi priorytetowej, tym samym przyjmowanie wniosków o dofinansowanie rozpoczęło się 25 września 2009 r. Jedynie w przypadku Środka 3.4. Rozwój nowych rynków i kampanie promocyjne nabór wniosków o dofinansowanie został ogłoszony z dniem 22 października 2009 r. Nabór wniosków o dofinansowanie w ramach osi 3 trwa nieprzerwanie od początku jej uruchomienia. Zgodnie ze stanem na dzień 31 grudnia 2010 r. dwukrotnie został przekroczony limit dostępny w Osi 3 w odniesieniu do wartości złożonych wniosków o dofinansowanie. Środek 3.1 Działania wspólne Od początku uruchomienia Programu, wg danych na 31 grudnia 2010 r.: złożono 77 wniosków o dofinansowanie na kwotę 163,8 mln zł w tym 66 wniosków na kwotę 125,7 mln zł w 2010 r.; podpisano 29 umów na kwotę 13 mln zł (wszystkie w 2010 r.); wypłacono dla 9 beneficjentów kwotę 1,3 mln zł (całość w 2010 r.). W ramach Środka 3.1, na podstawie podpisanych umów, zakres inwestycji obejmował: restrukturyzację 3 organizacji producentów, przeprowadzenie 24 procesów doskonalenia kwalifikacji zawodowych lub rozwoju nowych metod i narzędzi szkoleniowych, zorganizowanie 30 spotkań między przedstawicielami nauki a podmiotami gospodarczymi w sektorze rybactwa (szkoleń, seminariów, programów wymiany praktyk, konferencji), opracowanie i wdrożenie systemu służącego ustalaniu i śledzeniu pochodzenia produktów rybnych, 4 inwestycje dotyczące sprzętu i infrastruktury w zakresie obrotu produktami rybołówstwa. Środek 3.2 Ochrona i rozwój fauny i flory wodnej Od początku uruchomienia Programu, wg danych na 31 grudnia 2010 r.: złożono 20 wniosków o dofinansowanie na kwotę 157 mln zł, w tym 18 wniosków na kwotę 142,8 mln zł w 2010 r.; podpisano 5 umów na kwotę 44 mln zł (wszystkie w 2010 r.); wypłacono dla 2 beneficjentów kwotę 2,4 mln zł. (całość w 2010 r.). Na podstawie podpisanych umów realizowane są: operacje związanej z obszarem Natura 2000, wybudowanie 10 urządzeń umożliwiających wędrówkę ryb migrujących, opracowanie i wdrożenie systemu monitoringu służącego śledzeniu migracji ryb. Środek 3.3 Inwestycje w portach rybackich, miejscach wyładunku i przystaniach Od początku uruchomienia Programu, wg danych na 31 grudnia 2010 r.: złożono 102 wnioski o dofinansowanie na kwotę 955,8 mln zł, w tym 88 wniosków na kwotę 908,7 mln zł w 2010 r.; podpisano 44 umowy na kwotę 349,3 mln zł (wszystkie w 2010 r.); 8 Budowla hydrologiczna umożliwiająca wędrówkę ryb migrujących. 64 S t r o n a

67 wypłacono dla 10 beneficjentów kwotę 92,9 mln zł (całość w 2010 r.). Na podstawie podpisanych umów realizowane są: modernizacja 24 portów rybackich, modernizacja jednego miejsca wyładunku innego niż porty lub przystanie. Środek 3.4 Rozwój nowych rynków i kampanie promocyjne Od początku uruchomienia Programu, wg danych na 31 grudnia 2010 r.: złożono 224 wnioski o dofinansowanie na kwotę 188,3 mln zł, w tym 170 wniosków na kwotę 152,4 mln zł w 2010 r.; podpisano 47 umów na kwotę 20,8 mln zł (wszystkie w 2010 r.); wypłacono dla 30 beneficjentów kwotę 17,3 mln zł (całość w 2010 r.). Na podstawie podpisanych umów realizowane są: przeprowadzenie 49 kampanii promocyjnych, realizacja dwóch badań rynku rybnego. Środek 3.5 Projekty pilotażowe Od początku uruchomienia Programu, wg danych na 31 grudnia 2010 r.: złożono 22 wnioski o dofinansowanie na kwotę 76,5 mln zł; podpisano 6 umów na kwotę 22,8 mln zł (wszystkie w 2010 r.); wypłacono dla 3 beneficjentów kwotę 3,6 mln zł (całość w 2010 r.). Na podstawie podpisanych umów realizowane są: przeprowadzenie testowania 3 innowacyjnych technologii, przeprowadzenie testowania planu zarządzania oraz planów rozdziału nakładu połowowego, przeprowadzenie badania alternatywnych technik zarządzania rybactwem, opracowanie 4 nowych rozwiązań technicznych i technologicznych mających na celu doskonalenie metod chowu i hodowli ryb oraz badań w zakresie rybactwa śródlądowego, opracowanie 2 nowych rozwiązań technicznych i technologicznych mających na celu poprawę stosowanych technologii w zakresie przetwórstwa ryb, w tym systemów zarządzania jakością i bezpieczeństwem żywności. Szczegółowe dane na temat złożonych wniosków, podpisanych umów i zrealizowanych płatności w ramach poszczególnych działań ARiMR przedstawiono w Załączniku 2, tabela S t r o n a

68 4. Pomoc finansowa w ramach Wspólnej Organizacji Rynków Owoców i Warzyw oraz Wspólnej Organizacji Rynku Rybnego 4.1 Pomoc finansowa w ramach Wspólnej Organizacji Rynków Owoców i Warzyw Wdrożenie mechanizmów pomocy finansowej UE w ramach wspólnej organizacji rynków owoców i warzyw miało istotny wpływ na wzrost liczby grup i organizacji producentów, a tym samym przyczyniło się do stabilizacji sektora i większego zorganizowania rynku owoców i warzyw w naszym kraju. Na przestrzeni lat odnotowano dynamiczny wzrost liczby wstępnie uznanych grup producentów owoców i warzyw. W roku 2004 status wstępnego uznania posiadały 24 grupy producentów, a do dnia 31 grudnia 2010 r. status wstępnie uznanej grupy producentów uzyskało 176 podmiotów zrzeszających producentów owoców i warzyw. Po maksymalnie 5 letnim okresie realizacji planu dochodzenia do uznania wstępnie uznane grupy producentów uzyskują status uznanej organizacji producentów owoców i warzyw. Do dnia 31 grudnia 2010 r. status uznanej organizacji producentów uzyskało 38 takich podmiotów zrzeszających producentów owoców i warzyw. Pomoc finansowa z budżetu UE przyznawana jest wstępnie uznanym grupom producentów owoców i warzyw oraz uznanym organizacjom producentów owoców i warzyw, które uzyskały status wstępnego uznania lub uznania, nadany w drodze decyzji przez marszałka województwa, właściwego ze względu na siedzibę grupy lub organizacji producentów. Wstępnie uznane grupy producentów uzyskują status uznanej organizacji producentów owoców i warzyw po maksymalnie 5 letnim okresie realizacji planu dochodzenia do uznania. W ramach wspólnej organizacji rynków owoców i warzyw ARiMR realizuje płatności z tytułu: pomocy finansowej dla wstępnie uznanych grup producentów owoców i warzyw na pokrycie kosztów związanych z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej oraz na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania; pomocy finansowej dla uznanych organizacji producentów owoców i warzyw na dofinansowanie funduszu operacyjnego. Pomoc finansowa dla wstępnie uznanych grup producentów owoców i warzyw Od dnia akcesji Polski w UE do końca 2010 r.: złożonych zostało 794 wnioski o przyznanie pomocy finansowej na pokrycie kosztów związanych z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej oraz na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania; wydano 711 decyzji w sprawie przyznania pomocy finansowej; Agencja zrealizowała wypłaty pomocy finansowej na łączną kwotę 1 099,9 mln zł (w tym 83,4 mln zł na pokrycie kosztów związanych z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej oraz 1 016,5 mln zł na pokrycie części 66 S t r o n a

69 kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania). W 2010 r. złożono 250 wniosków o przyznanie pomocy finansowej dla wstępnie uznanych grup producentów owoców i warzyw. Grupy producentów składały wnioski o przyznanie pomocy finansowej po zakończeniu rocznego lub półrocznego okresu realizacji planu dochodzenia do uznania. W 2010 r. ARiMR wydała 229 decyzji w sprawie przyznania pomocy finansowej dla 138 wstępnie uznanych grup producentów owoców i warzyw, na łączną kwotę 668,9 mln zł (w tym 37,5 mln zł na pokrycie kosztów związanych z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej oraz 631,4 mln zł na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania). Pomoc finansowa dla organizacji producentów owoców i warzyw na dofinansowanie funduszu operacyjnego Od dnia akcesji Polski w UE do końca 2010 r.: W 2010 r.: złożone zostały 53 wnioski o przyznanie pomocy finansowej na dofinansowanie funduszu operacyjnego; wydano 43 decyzje w sprawie przyznania pomocy finansowej; Agencja zrealizowała wypłaty pomocy finansowej na łączną kwotę 6,2 mln zł. złożono 5 wniosków o przyznanie pomocy finansowej na dofinansowanie funduszu operacyjnego. wydano 4 decyzje przyznające pomoc finansową na dofinansowanie funduszu operacyjnego dla 2 organizacji producentów w wysokości 1,2 mln zł. w ramach Wspólnej Organizacji Rynków Owoców i Warzyw wypłacono ogółem dla grup i organizacji producentów owoców i warzyw pomoc finansową w wysokości 670,1 mln zł. Szczegółowe dane na temat pomocy finansowej w ramach wspólnej organizacji rynków owoców i warzyw przedstawia tabela 10 w Załączniku Pomoc finansowa w ramach Wspólnej Organizacji Rynku Rybnego W ramach Wspólnej Organizacji Rynku Produktów Rybnych w latach wydano 22 decyzje i zrealizowano płatności na łączną kwotę 1,3 mln zł. Wszystkie decyzje, jak i zrealizowane płatności dotyczyły pomocy w ramach instrumentu Pomoc finansowa dla organizacji producentów z tytułu przygotowania programu operacyjnego. W 2010 r. cztery organizacje producentów rybnych złożyły wnioski o przyznanie pomocy finansowej z tytułu przygotowania programu operacyjnego. Wydano 4 decyzje przyznające płatność. Agencja wypłaciła pomoc finansową w wysokości 198,95 tys. zł. 67 S t r o n a

70 IV. Realizacja instrumentów pomocy krajowej 1. Preferencyjne kredytowanie rolnictwa i przetwórstwa produktów rolnych W 2010 r. ARiMR kontynuowała realizację pomocy finansowej w formie dopłat do oprocentowania kredytów udzielonych przed akcesją na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów 30 stycznia 1996 r. w sprawie szczegółowych kierunków działań ARiMR oraz sposobów ich realizacji (Dz. U. Nr 16, poz. 82 z późn. zm.). We wspomnianym zakresie Agencja współpracowała z 17 bankami. W 2010 r. ARiMR kontynuowała również realizację pomocy finansowej w formie dopłat do oprocentowania kredytów na warunkach dostosowanych do wytycznych Wspólnoty w sprawie pomocy państwa w sektorze rolnym i leśnym na lata Aktem prawa krajowego umożliwiającym stosowanie pomocy było rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2009 r. w sprawie realizacji niektórych zadań ARiMR (Dz. U. z 2009 r. Nr 22, poz. 121 z późn. zm.). Kredyty oferowane były w ramach 13 linii kredytowych: 1. kredyt na realizację inwestycji w gospodarstwach rolnych, działach specjalnych produkcji rolnej i przetwórstwie produktów rolnych oraz na zakup akcji lub udziałów - Symbol nip; 2. kredyt na zakup użytków rolnych - Symbol nkz; 3. kredyt na utworzenie lub urządzenie gospodarstw rolnych przez osoby, które nie ukończyły 40 roku życia - Symbol nmr; 4. kredyt na utworzenie lub urządzenie gospodarstwa rolnego w ramach realizacji programu osadnictwa rolniczego na gruntach Skarbu Państwa, zaakceptowanego przez ministra właściwego do spraw rozwoju wsi i ministra właściwego do spraw finansów Symbol nor; 5. kredyt na realizację inwestycji w rolnictwie i przetwórstwie produktów rolnych oraz na zakup akcji lub udziałów przez grupy producentów rolnych utworzone na podstawie ustawy z dnia 15 września 2000 r. o grupach producentów rolnych i ich związkach oraz o zmianie innych ustaw (Dz. U. z 2000 r. Nr 88, poz. 983 z późn. zm.) Symbol ngp; 6. kredyt na zakup użytków rolnych przeznaczonych na utworzenie lub powiększenie gospodarstwa rodzinnego w rozumieniu ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz. U. z 2003 r. Nr 64, poz. 592 ze zm.) - Symbol ngr; 7. kredyt na realizację inwestycji w zakresie nowych technologii produkcji w rolnictwie zapewniających wysoką jakość produktu Symbol nnt; 8. kredyt w ramach Branżowego programu rozwoju wspólnego użytkowania maszyn i urządzeń rolniczych - Symbol nbr10; 9. kredyt w ramach Branżowego programu restrukturyzacji przetwórstwa ziemniaka na skrobię w Polsce - Symbol nbr13; 9 kredyty preferencyjne na warunkach dostosowanych do przepisów UE udzielane są od r. 68 S t r o n a

71 10. kredyt na realizację inwestycji w ramach Programu wspierania restrukturyzacji i modernizacji przemysłu mięsnego, chłodnictwa składowego i przetwórstwa jaj w Polsce - Symbol nbr14; 11. kredyt na realizację inwestycji w ramach Branżowego programu mleczarstwa - Symbol nbr15; 12. kredyt inwestycyjny na wznowienie produkcji w gospodarstwach rolnych i działach specjalnych produkcji rolnej, w których wystąpiły szkody spowodowane przez suszę, grad, deszcz nawalny, ujemne skutki przezimowania, przymrozki wiosenne, powódź, huragan, piorun, obsunięcie się ziemi lub lawinę Symbol nkl01; 13. kredyt obrotowy na wznowienie produkcji w gospodarstwach rolnych i działach specjalnych produkcji rolnej, w których wystąpiły szkody spowodowane przez suszę, grad, deszcz nawalny, ujemne skutki przezimowania, przymrozki wiosenne, powódź, huragan, piorun, obsunięcie się ziemi lub lawinę Symbol nkl02. Określone w rozporządzeniu Rady Ministrów przeznaczenie kredytów jest szerokie i umożliwia realizację większości inwestycji związanych z produkcją w gospodarstwach rolnych i działach specjalnych produkcji rolnej, a także z przetwarzaniem produktów rolnych. Osoby prowadzące lub zamierzające prowadzić gospodarstwa rolne lub działy specjalne produkcji rolnej mogą zaciągnąć kredyt preferencyjny m. in. na: budowę, przebudowę, remont połączony z modernizacją budynków lub budowli służących do produkcji rolnej, przechowywania, magazynowania, przygotowywania produktów rolnych do sprzedaży, w tym sprzedaży bezpośredniej wraz ze zlokalizowanymi w tych budynkach pomieszczeniami higieniczno sanitarnymi; zakup lub instalację maszyn, urządzeń lub wyposażenia służącego do prowadzenia produkcji rolnej, przechowywania, magazynowania, przygotowywania produktów rolnych do sprzedaży, w tym sprzedaży bezpośredniej, obejmujących w szczególności: sprzęt do uprawy, pielęgnacji, ochrony, nawożenia oraz zbioru roślin, ciągniki rolnicze, przyczepy rolnicze, maszyny lub urządzenia do przygotowywania, przechowywania, czyszczenia, sortowania, kalibrowania lub konfekcjonowania produktów rolnych, maszyny lub urządzenia do przygotowywania lub składowania pasz, maszyny lub urządzenia do pojenia zwierząt i zadawania pasz, urządzenia do pozyskiwania lub przechowywania mleka; zakup użytków rolnych, przy czym żadna z preferencyjnych linii kredytowych nie może zostać przeznaczona na zakup gruntów rolnych w części powodującej przekroczenie powierzchni gospodarstwa rolnego ponad 300 ha; zakup budynków lub budowli; zakładanie lub wyposażanie sadów lub plantacji wieloletnich, w tym plantacji roślin energetycznych; budowę ujęć wody, zakup i instalację urządzeń do uzdatniania, rozprowadzania lub magazynowania wody lub do nawodnień ciśnieniowych; zakup komputerów i oprogramowań służących wsparciu prowadzonej działalności rolniczej, w tym programów księgowych. 69 S t r o n a

72 Zakłady zajmujące się przetwarzaniem produktów rolnych mogą ubiegać się o kredyty m. in. na: budowę lub remont połączony z modernizacją budynków lub budowli służących do przetwórstwa i magazynowania produktów rolnych, w tym infrastruktury technicznej stanowiącej integralną część tych budynków lub budowli; zakup lub zakup i instalację maszyn i urządzeń do magazynowania lub przygotowania produktów rolnych do przetwarzania, zapewniających utrzymanie jakości i bezpieczeństwa przetwarzania produktów rolnych, magazynowania produktów lub półproduktów oraz ich przygotowania do sprzedaży; zakup lub zakup i instalację aparatury pomiarowej, kontrolnej oraz sprzętu do sterowania procesem produkcji lub magazynowania; zakup komputerów i oprogramowań służących do zarządzania przedsiębiorstwem oraz do sterowania procesem produkcji lub magazynowania; zakup środków transportu niezbędnych dla sprawnego przebiegu procesu technologicznego lub do magazynowania, a także zakup specjalistycznych środków transportu przeznaczonych do dostaw surowca lub zbytu produktów, zapewniających spełnienie warunków bezpieczeństwa żywności lub dobrostanu zwierząt; wdrażanie procedury systemów zarządzania jakością. Ponadto, przy udziale kredytu z dopłatą do oprocentowania (linia nip), producenci rolni prowadzący gospodarstwo rolne lub dział specjalny produkcji rolnej mogą nabywać: akcje lub udziały spółek prowadzących działalność w zakresie przetwórstwa produktów rolnych lub przetwórstwa ryb, skorupiaków i mięczaków; udziały jednoosobowych spółek Skarbu Państwa utworzonych w celu prowadzenia działalności w zakresie sztucznego unasienniania na podstawie art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich (Dz. U. z 2002 r. Nr 207, poz oraz z 2004 r. Nr 91, poz. 866). Akcje lub udziały spółek prowadzących działalność w zakresie przetwórstwa produktów rolnych lub przetwórstwa ryb, skorupiaków i mięczaków mogą także nabywać grupy producentów rolnych (przy udziale kredytu z dopłatą do oprocentowania - linia ngp). Inwestycje w przetwórstwie produktów rolnych przy udziale kredytów preferencyjnych mogą być realizowane zarówno przez małe i średnie przedsiębiorstwa jak i przedsiębiorstwa duże, przy czym w przypadku dużych przedsiębiorstw dopłaty Agencji stosowane są na zasadach pomocy de minimis. Przedmiotem preferencyjnego kredytowania może być zakup użytków rolnych, budynków i budowli, o ile w okresie 10 ostatnich lat nie została przyznana pomoc ze środków publicznych na ich zakup. Kupowane przy udziale kredytów maszyny i urządzenia w dniu sprzedaży nie mogą być starsze niż 5 lat i nie mogły być wcześniej nabyte z wykorzystaniem środków pochodzących ze środków publicznych. Kredyty na zakup używanych maszyn i urządzeń mogą być udzielane wyłącznie małym lub średnim przedsiębiorstwom. 70 S t r o n a

73 kredytów nie może przekraczać: 80% wartości nakładów inwestycyjnych na gospodarstwo rolne (90% - linia ngr, 95% - linia nor), nie więcej jednak niż 4 mln zł; 70% wartości nakładów inwestycyjnych w działach specjalnych produkcji rolnej, nie więcej niż 8 mln zł; 70% wartości nakładów inwestycyjnych w przetwórstwie produktów rolnych, nie więcej niż 16 mln zł; 80% wartości akcji lub udziałów spółek prowadzących działalność w zakresie przetwórstwa produktów rolnych lub przetwórstwa ryb, skorupiaków i mięczaków i nie więcej niż 4 mln zł (linia nip) lub 5 mln zł (linia ngp); 80% wartości udziałów jednoosobowych spółek Skarbu Państwa utworzonych w celu prowadzenia działalności w zakresie sztucznego unasienniania i nie więcej niż 4 mln zł. Różnica między wartością nakładów inwestycyjnych, a kwotą udzielonego kredytu stanowi wkład własny kredytobiorcy. Wkład własny obejmuje wyłącznie nakłady związane z inwestycją realizowaną w oparciu o kredyt. W przypadku kredytów klęskowych nie wymaga się od kredytobiorcy wniesienia wkładu własnego. Wysokość kredytu klęskowego inwestycyjnego nkl01 nie może przekroczyć oszacowanej przez komisję powołaną przez Wojewodę wartości odtworzeniowej środków trwałych, a w przypadku kredytów klęskowych obrotowych nkl02 wysokości szkód w uprawach rolnych lub zwierzętach gospodarskich, tj. kwoty obniżenia dochodu, wynikającej z opinii Wojewody, nie więcej niż 4 mln zł na wznowienie produkcji w gospodarstwach rolnych lub 8 mln zł na wznowienie produkcji w działach specjalnych produkcji rolnej. W przypadku kredytów klęskowych obrotowych kredyty te mogą być udzielane na 4 lata, a obowiązkowemu udokumentowaniu podlega 50% wydatków. Oprocentowanie kredytów nie może wynosić więcej niż 1,6 stopy redyskontowej weksli przyjmowanych od banków do redyskonta przez Narodowy Bank Polski w stosunku rocznym. Dopłaty Agencji do oprocentowania kredytu z linii nip wynoszą 0,5 oprocentowania kredytu, a do pozostałych linii (z wyłączeniem linii klęskowych) 0,75 oprocentowania kredytu. Minimalne oprocentowanie kredytów inwestycyjnych płacone przez kredytobiorcę wynosi 2% w skali roku. Wysokość dopłaty Agencji do oprocentowania kredytu klęskowego uzależniona jest od posiadania przez poszkodowanego rolnika zawartej umowy ubezpieczenia obejmującej ochroną ubezpieczeniową, w okresie 12 miesięcy, co najmniej 50% powierzchni upraw rolnych, z wyłączeniem łąk i pastwisk, lub co najmniej 50% liczby zwierząt gospodarskich w gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej, co najmniej od jednego z ryzyk tj. suszy, gradu, deszczu nawalnego, ujemnych skutków przezimowania, przymrozków wiosennych, powodzi, huraganu, pioruna, obsunięcia się ziemi lub lawiny. W przypadku posiadania ww. umowy ubezpieczenia oprocentowanie płacone jest przez kredytobiorcę w wysokości 0,1%. Natomiast w przypadku braku stosownej umowy ubezpieczenia oprocentowanie płacone przez kredytobiorcę stanowi różnicę pomiędzy wysokością należnego bankowi oprocentowania i wysokością połowy dopłat Agencji do oprocentowania kredytów udzielanych ubezpieczonym rolnikom. 71 S t r o n a

74 Okres kredytowania zależy od linii kredytowej i wynosi od 4 do 20 lat: ngr 20 lat (karencja w spłacie kapitału 2 lata); nmr, ngp, nkz, nnt, nor 15 lat (karencja w spłacie kapitału: nmr, nkz, nnt 2 lata, ngp, nor 3 lata); nip, nbr, nkl01 8 lat, wyjątek - zakup materiału szkółkarskiego na odtworzenie sadu z linii nkl01 5 lat (karencja w spłacie kapitału 2 lata, nbr 3 lata); nkl02 4 lata. Rozporządzenie Rady Ministrów, na mocy którego w 2010 r. udzielana była pomoc w formie dopłat do oprocentowania, zawiera zapisy określające intensywność pomocy. Wskaźnik intensywności wyrażony jest w procentach, jako udział kwoty pomocy przeznaczonej na realizację inwestycji w kwocie kredytu. Maksymalna intensywność pomocy wynosi: dla gospodarstw rolnych i działów specjalnych produkcji rolnej: 40% (lub 50% - linia nmr) kwoty udzielonego kredytu; 50% (lub 60% - linia nmr) kwoty udzielonego kredytu - w przypadku inwestycji realizowanej w gospodarstwie rolnym lub w dziale specjalnym produkcji rolnej położonym na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW), obszarach NATURA 2000 oraz związanych z wdrażaniem Ramowej Dyrektywy Wodnej; dla przetwórstwa produktów rolnych - 50% kwoty kredytu; dla kredytów udzielonych na zakup akcji lub udziałów - 50% kwoty kredytu. W przypadku kredytów klęskowych, intensywność pomocy nie może przekraczać 80% wskazanej w opinii Wojewody wartości odtworzeniowej środków trwałych (linia nkl01) lub kwoty obniżenia dochodu (linia nkl02). Pomoc jest zwiększona do 90% w przypadku gospodarstw położonych na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) oraz obszarach NATURA W umowach kredytów określana jest maksymalna kwota dopłat do oprocentowania kredytu możliwych do przekazania w całym okresie kredytowania. Procedura ubiegania się o kredyt inwestycyjny z dopłatami ARiMR do oprocentowania obejmuje przygotowanie planu inwestycji i złożenie przez wnioskodawcę w banku wniosku o kredyt wraz z planem inwestycji oraz kompletem dokumentów wymaganych przez bank. Podmioty ubiegające się o kredyt z dopłatami Agencji do oprocentowania, stosowanymi jako pomoc de minimis, dodatkowo dołączają dokumenty przedstawiane przy ubieganiu się o pomoc de minimis w tym m.in. informację o pomocy de minimis otrzymanej w bieżącym roku budżetowym i w ciągu 2 lat budżetowych go poprzedzających. Decyzję o udzieleniu kredytu podejmuje bank. W przypadku kredytów klęskowych formalnym dokumentem potwierdzającym wystąpienie szkody jest opinia Wojewody dotycząca zakresu i wysokości szkód spowodowanych przez klęskę. Formularz opinii został opracowany przez Agencję przy udziale MRiRW i przekazany Wojewodom. Aby uzyskać kredyt klęskowy należy złożyć w banku wniosek o kredyt wraz z opinią Wojewody i innymi dokumentami wymaganymi przez bank. Zaciągnięcie kredytu 72 S t r o n a

75 klęskowego inwestycyjnego - linia nkl01 wymaga ponadto przedstawienia w banku planu inwestycji. W 2010 r. kredyty z dopłatami ARiMR do oprocentowania udzielane były przez siedem banków, z którymi Agencja zawarła umowy o współpracy (Załącznik 3, tabela 46). Zmiany w zasadach udzielania kredytów z dopłatą ARiMR do oprocentowania w 2010 r. W 2010 r. wprowadzono m.in. następujące modyfikacje warunków i zasad udzielania kredytów z dopłatą ARiMR do oprocentowania: obniżono z 2% do 0,1% wysokość oprocentowania kredytów klęskowych dla producentów rolnych, którzy ubezpieczyli co najmniej 50% powierzchni upraw rolnych lub co najmniej 50% liczby zwierząt; zmieniono sposób wyliczania wysokości płaconego przez Agencję oprocentowania kredytów klęskowych w sytuacji, gdy nie została zawarta umowa ubezpieczenia obejmująca ochroną ubezpieczeniową co najmniej 50% powierzchni upraw rolnych lub co najmniej 50% liczby zwierząt gospodarskich, w wyniku czego uległo ono obniżeniu; wprowadzono możliwość zawieszania przez banki na okres nie dłuższy niż dwa lata spłaty rat kapitału kredytów w celu wznowienia produkcji w gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej po wystąpieniu szkód spowodowanych przez powódź, obsunięcie się ziemi lub huragan w 2010 r., przy czym w okresie zawieszenia spłaty oprocentowanie kredytu w całości będzie płaciła Agencja, a zapłacone w tym okresie przez Agencję za kredytobiorcę odsetki pomniejszą kwotę dopłat określoną w umowie kredytu. W przypadku kredytów udzielonych do dnia r. po okresie prolongaty, kredytobiorca będzie płacił oprocentowanie kredytu w wysokości powiększonej o wcześniej wypłacone dopłaty ARiMR w części oprocentowania należnego kredytobiorcy; wprowadzono możliwość stosowania przez Agencję dopłat w okresie czasowego zaprzestania przez kredytobiorcę prowadzenia działalności z powodu wznawiania produkcji po wystąpieniu szkód spowodowanych klęską; wdrożono preferencyjne kredytowanie przetwórstwa produktów rolnych na zasadach pomocy de minimis; podwyższono wskaźnik stanowiący podstawę do obliczania wysokości oprocentowania kredytów preferencyjnych z 1,5 do 1,6 stopy redyskontowej weksli; wprowadzono możliwość udzielania kredytów z dopłatami ARiMR do oprocentowania stosowanymi jako pomoc de minimis na zakup przez grupy producentów rolnych udziałów lub akcji zakładów przetwórstwa oraz na zakup przez producentów rolnych udziałów lub akcji spółek prowadzących działalność w zakresie przetwórstwa lub udziałów jednoosobowych spółek Skarbu Państwa prowadzących działalność w zakresie sztucznego unasienniania zwierząt; wprowadzono zakaz udzielania kredytów na inwestycje związane z zakupem nieruchomości, maszyn i urządzeń, jeżeli umowa kupna-sprzedaży zawarta jest pomiędzy osobami fizycznymi a spółkami prawa handlowego lub pomiędzy spółkami prawa handlowego, w których wspólnikami są ci sami wspólnicy lub akcjonariusze; 73 S t r o n a

76 doprecyzowano zapisy dotyczące udzielania kredytów preferencyjnych na finansowanie transakcji zawieranych w rodzinie; umożliwiono kontynuowanie udzielania kredytów na zakup użytków rolnych. Akcja kredytowa w 2010 r. w zakresie kredytów preferencyjnych W 2010 r. banki udzieliły ogółem kredytów inwestycyjnych z dopłatą Agencji do oprocentowania na łączną kwotę 2 379,63 mln zł 10. W 2010 r. udzielono najwięcej kredytów inwestycyjnych w następujących liniach kredytowych: kredytów na zakup użytków rolnych na kwotę 802,51 mln zł; kredytów dla młodych rolników na kwotę 882,82 mln zł; kredytów inwestycyjnych podstawowych na kwotę 177,29 mln zł; 696 kredytów na nowe technologie produkcji na kwotę 259,79 mln zł. Tabela 6. Liczba i kwota kredytów inwestycyjnych z dopłatą ARiMR do oprocentowania udzielonych w okresie r., wg linii kredytowych Linie kredytowe Liczba (mln zł) Kredyty na zakup gruntów (nkz) ,51 Kredyty dla młodych rolników (nmr) ,82 Kredyty inwestycyjne podstawowe (nip) ,29 Kredyty w zakresie nowych technologii (nnt) ,79 Kredyty na zakup nieruchomości rolnych (ngr) ,40 Kredyty branżowe (nbr) ,78 Kredyty dla grup producentów (ngp) 8 16,52 Kredyty na osadnictwo rolnicze (nor) 1 0,52 Razem ,63 Najwięcej kredytów udzielono w ramach linii kredytowej na zakup użytków rolnych (48%), na utworzenie lub urządzenie gospodarstw rolnych przez osoby, które nie przekroczyły 40 roku życia (31%) oraz na realizację inwestycji w gospodarstwach rolnych, działach specjalnych produkcji rolnej i przetwórstwie produktów rolnych (10%). Ponadto banki udzieliły ogółem 27 kredytów inwestycyjnych z pomocą Agencji w formie częściowej spłaty kapitału na łączną kwotę 2,5 mln zł wg stanu na dzień r. 74 S t r o n a

77 Dolnośląskie Kujawsko - Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko - Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Dolnośląskie Kujawsko - Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko - Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Wykres 31. Liczba i kwota kredytów (w mln zł) na zakup gruntów rolnych w 2010 r. wg województw 150 kwota kredytów w mln zł 857 liczba kredytów ,1 112,2 41,5 29,1 29,2 2,7 73,5 54, ,9 40,5 63,3 8,2 7,6 68,9 139,1 56, W układzie wojewódzkim największe kwoty kredytów inwestycyjnych udzielone zostały w województwach: wielkopolskim 416,3 mln zł (1 578 kredytów), mazowieckim 361,0 mln zł (2 058 kredytów), kujawsko-pomorskim - 224,1 mln zł (1 332 kredyty), warmińsko-mazurskim - 196,4 mln zł (786 kredytów). Wykres 32. Liczba i kwota preferencyjnych kredytów inwestycyjnych udzielonych w 2010 r. 500 kwota kredytów w mln zł liczba kredytów ,1 224,1 120,6 76,7 137,4 20,2 361,0 101,4 29,9 187,4 141,5 50,6 29,7 196,4 416,3 153, S t r o n a

78 W 2010 r. największe kwoty preferencyjnych kredytów inwestycyjnych przeznaczone zostały na: zakup gruntów rolnych mln zł (73,2 tys. ha); zakup, budowę, modernizację, adaptację i remont budynków 506 mln zł (1 741,0 tys. m 2 ); zakup maszyn lub urządzeń zakup ciągników 247 mln zł ( szt.); 219 mln zł (2 114 szt.). Ponadto przy udziale preferencyjnych kredytów inwestycyjnych zakupiono kompletnych linii technologicznych, 188 kombajnów, 7 samochodów specjalistycznych, 3 582,6 tys. szt. materiału nasadzeniowego roślin wieloletnich, utwardzono 114,6 tys. m 2 placów, zbudowano lub zmodernizowano 23 ujęcia wody, 5 oczyszczalni ścieków oraz 12 przyłączy do sieci kanalizacyjnych. Kredyty inwestycyjne zaciągane przez młodych rolników w okresie styczeń - grudzień 2010 r. w 95% przeznaczane były na rozwój istniejących gospodarstw, a tylko 5% kwoty kredytów przeznaczone zostało na utworzenie nowych gospodarstw rolnych. Kredyty inwestycyjne podstawowe, udzielone w 2010 r. w ramach linii (nip), były zaciągane głównie na inwestycje w gospodarstwach rolnych (95%). Udział kredytów inwestycyjnych dla przetwórstwa rolnospożywczego oraz dla działów specjalnych produkcji rolnej w ogólnej kwocie kredytów udzielonych w 2010 r. w ramach linii nip wyniósł odpowiednio 1% i 4%. W okresie styczeń grudzień 2010 r. w ramach branżowego programu mleczarskiego (nbr15) udzielono 113 kredytów na łączną kwotę 51,5 mln zł, z tego 105 kredytów na łączną kwotę 21,7 mln zł na przedsięwzięcia realizowane przez producentów rolnych oraz 8 kredytów na kwotę 29,8 mln zł na przedsięwzięcia realizowane w przetwórstwie produktów rolnych. W 2010 r. rolnicy zaciągnęli kredyty na kwotę 802,5 mln zł na zakup użytków rolnych (nkz), w tym kredytów miało na celu powiększenie gospodarstwa rolnego, a 295 utworzenie nowego. Przy udziale preferencyjnych kredytów inwestycyjnych z linii nkz w 2010 r. rolnicy zakupili 53,8 tys. ha użytków. Kredyty klęskowe Kredyty na wznowienie produkcji na obszarach dotkniętych klęskami żywiołowymi, udzielane są na podstawie zapisu 2 pkt. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2009 r. w sprawie szczegółowego zakresu i kierunków działań ARiMR oraz sposobów ich realizacji (Dz. U. z 2009 r. Nr 22, poz. 121 z późn. zm.). W 2010 r. banki udzieliły ogółem kredytów klęskowych z dopłatą Agencji do oprocentowania na łączną kwotę 246,4 mln zł 11, w tym: 29 kredytów klęskowych inwestycyjnych na łączną kwotę 2,3 mln zł; kredytów klęskowych obrotowych na łączną kwotę 244,1 mln zł. 11 Wg stanu na r. 76 S t r o n a

79 Tabela 7. Liczba i kwota kredytów klęskowych z dopłatą ARiMR do oprocentowania udzielonych w 2010 r. Linie kredytowe Liczba (mln zł) Kredyty klęskowe inwestycyjne 29 2,3 Kredyty klęskowe obrotowe ,1 Razem ,4 Nowa forma wsparcia - częściowa spłata kapitału kredytu W dniu 1 października 2010 roku Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa udostępniła nową preferencyjną linię kredytową - kredyt na realizację inwestycji w gospodarstwach rolnych z częściową spłatą kapitału (Symbol CSK). W przypadku tego kredytu Agencja nie stosuje dopłat do oprocentowania, ale udziela pomocy polegającej na spłacie za kredytobiorcę części kapitału kredytu. W efekcie zmniejszeniu ulega pozostałe do spłaty zadłużenie z tytułu kredytu i kredytobiorca płaci bieżące raty w niższej wysokości. Podstawą prawną do uruchomienia nowej formy pomocy jest 3 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2009 r. w sprawie realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. Nr 22, poz. 121 z późn. zm.). Maksymalna kwota pomocy Agencji w formie częściowej spłaty kapitału kredytu może wynosić zł i wypłacana jest w dwóch ratach: I rata pomocy - w wysokości 75% kwoty pomocy (maksymalnie zł); II rata pomocy - w wysokości 25% kwoty pomocy (maksymalnie zł). Jednocześnie wysokość pomocy w formie częściowej spłaty kapitału nie może być wyższa niż 22% kredytu. Kredyt z częściową spłatą kapitału adresowany jest do gospodarstw rolnych, niezależnie od ich formy prawnej o kredyt mogą ubiegać się osoby fizyczne (z wyłączeniem emerytów i rencistów mających ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy), osoby prawne i jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, które podejmują lub prowadzą działalność rolniczą na gruntach własnych lub dzierżawionych w okresach wieloletnich. Przeznaczenie kredytu z linii CSK jest analogiczne jak w przypadku kredytów z dopłatą Agencji do oprocentowania udzielanych na inwestycje w gospodarstwach rolnych. kredytu nie może przekroczyć 80% wartości nakładów inwestycyjnych na gospodarstwo rolne i wynosić więcej niż 4 mln zł. Różnica między wartością nakładów inwestycyjnych, a kwotą kredytu stanowi wkład własny kredytobiorcy (co najmniej 20% wartości inwestycji). Wkład własny może zostać przeznaczony 77 S t r o n a

80 na sfinansowanie nakładów związanych z inwestycją i zgodnych z listą nakładów wymienioną w przeznaczeniu kredytu. Okres kredytowania nie może być krótszy niż 5 lat i dłuższy niż 10 lat. Pozostałe warunki kredytowania, tj. ewentualną karencję w spłacie kredytu oraz wysokość oprocentowania kredytu inwestor ustala z bankiem. Procedura ubiegania się o kredyt obejmuje złożenie w banku wniosku o kredyt wraz z planem inwestycji, oświadczeniami sporządzonymi wg wzorów określonych w przez Agencję oraz kompletem dokumentów wymaganych przez bank (wzór wniosku określa Bank). Szczegółowe informacje na temat kredytów inwestycyjnych zawierają tabele w Załączniku Poręczenia i gwarancje spłaty kredytów bankowych W 2010 r. działając na podstawie 11 i 13 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2009 r. w sprawie realizacji zadań ARiMR (Dz. U. Nr 22, poz. 121 ze zm.) Agencja mogła udzielać: poręczeń i gwarancji spłaty kredytów inwestycyjnych, a także poręczeń i gwarancji spłaty kredytów na zakup akcji lub udziałów spółek prowadzących działalność w zakresie przetwórstwa produktów rolnych lub przetwórstwa ryb, skorupiaków i mięczaków oraz kredytów na zakup udziałów jednoosobowych spółek Skarbu Państwa utworzonych w celu prowadzenia działalności w zakresie sztucznego unasienniania; poręczeń i gwarancji spłaty kredytów klęskowych; poręczeń spłaty kredytów studenckich przeznaczonych dla studentów z obszarów wiejskich. Wszystkie gwarancje i poręczenia udzielane były bankom, które posiadają zawarte z Agencją umowy o współpracy, a mianowicie: BPS S.A., BGŻ S.A., GBW S.A., BZ WBK S.A., MR Bank S.A., ING BŚ S.A., PKO BP oraz BPH S.A. Działalność w zakresie poręczeń spłaty kredytów inwestycyjnych oraz kredytów na zakup akcji lub udziałów W 2010 r. Agencja udzieliła 2 poręczenia spłaty kredytów inwestycyjnych w kwocie tys. zł. Od początku stosowania pomocy, tj. od 1994 r. Agencja udzieliła ogółem 173 poręczeń i gwarancji na łączną kwotę tys. zł, w tym 159 poręczeń na kwotę tys. zł oraz 14 gwarancji na łączną kwotę tys. zł. Na dzień r. Agencja posiadała zobowiązania w wysokości tys. zł z tytułu 28 czynnych poręczeń spłaty kredytów inwestycyjnych przy braku zobowiązań z tytułu gwarancji. W 2010 r. Agencja nie realizowała roszczeń banków kredytujących z tytułu udzielonych poręczeń spłaty kredytów inwestycyjnych. Natomiast wartość zrealizowanych transakcji od początku stosowania pomocy wynosiła tys. zł, w tym: z tytułu 8 poręczeń w łącznej wysokości tys. zł oraz z tytułu 3 gwarancji w łącznej wysokości 188 tys. zł. W odniesieniu 78 S t r o n a

81 do ogólnej wartości udzielonych poręczeń i gwarancji udział zobowiązań, które wymagały realizacji przez Agencję na koniec 2010 r., wynosi 2,63%. Od 2010 r. Agencja może udzielać poręczeń i gwarancji spłaty kredytów na zakup akcji lub udziałów spółek prowadzących działalność w zakresie przetwórstwa produktów rolnych lub przetwórstwa ryb, skorupiaków i mięczaków przez grupy producentów rolnych lub producentów rolnych oraz poręczeń i gwarancji spłaty kredytów na zakup udziałów jednoosobowych spółek Skarbu Państwa utworzonych w celu prowadzenia działalności w zakresie sztucznego unasieniania przez producentów rolnych. Stosowne zasady i warunki udzielanej pomocy wprowadzone zostały pod koniec 2010 r. Przedmiotowa pomoc ma charakter pomocy de minimis i w 2010 r. nie była udzielana. Działalność w zakresie poręczeń spłaty kredytów studenckich Przy udzielaniu poręczeń spłaty kredytów studenckich, przeznaczonych dla studentów z obszarów wiejskich, Agencja współpracuje z bankami, które udzielają kredytów na podstawie ustawy z dnia 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach studenckich. Przedmiotem zawartych umów o współpracy są zasady, warunki i tryb udzielania poręczeń spłaty kredytów studenckich. W 2010 r. przy udzielaniu nowych poręczeń spłaty kredytów studenckich w roku akademickim 2009/2010, Agencja współpracowała z BPS S.A., GBW S.A. i MR Bankiem S.A. Oprócz powyższych banków Agencja współpracowała również z BGŻ S.A., BZ WBK S.A. oraz Getin Bankiem S.A w zakresie obsługi zobowiązań z lat ubiegłych. W 2010 r. Agencja udzieliła poręczeń spłaty kredytów studenckich na łączną kwotę tys. zł. Z przedmiotowej formy pomocy skorzystało 193 studentów z obszarów wiejskich. Łącznie w latach Agencja objęła pomocą studentów zamieszkujących obszary wiejskie. Wartość udzielonych dotychczas poręczeń wynosi tys. zł. W 2010 r. studenci ubiegający się o kredyty studenckie w roku akademickim 2010/2011 złożyli 203 wnioski o udzielenie poręczenia przez ARiMR w łącznej wysokości tys. zł. Na dzień r. Agencja posiadała zobowiązania wynikające z tytułu czynnych poręczeń spłaty kredytów studenckich w wysokości tys. zł. W 2010 r. Agencja zrealizowała 5 roszczeń z tytułu poręczeń spłaty kredytów studenckich na kwotę 71 tys. zł. Od początku trwania programu Agencja zrealizowała łącznie 17 poręczeń na kwotę 163 tys. zł. W odniesieniu do ogólnej wartości udzielonych w latach poręczeń udział zobowiązań, które wymagały realizacji przez Agencję, wynosi na koniec 2010 r. 0,24%. Działalność w zakresie poręczeń lub gwarancji spłaty kredytów klęskowych Agencja w 2010 r. udzieliła 2 poręczenia spłaty kredytów klęskowych w łącznej kwocie 42 tys. zł. Jednocześnie od początku udzielania poręczeń i gwarancji spłaty kredytów klęskowych, tj. od 2005 r. Agencja udzieliła 7 poręczeń na łączną kwotę 333 tys. zł. Na dzień r. zobowiązania niewymagalne z tytułu 3 poręczeń spłaty kredytów klęskowych wynoszą 95 tys. zł. W 2010 r. oraz w latach ubiegłych Agencja nie realizowała roszczeń banków kredytujących z powyższego tytułu. 79 S t r o n a

82 Ekwiwalenty za zalesienia gruntów rolnych w ramach pomocy krajowej Działając zgodnie z art. 14 ust.2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (Dz. U ), kontynuuje wypłaty ekwiwalentów dla ok. 8 tys. właścicieli gruntów rolnych, którzy w latach zalesili grunty rolne, na łącznej powierzchni ok ha, na podstawie ustawy z dnia 8 czerwca 2001 r. o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia. Agencja podpisała ze Starostami/Prezydentami Miast 312 umów o przekazywanie środków finansowych na wypłaty ekwiwalentów za wyłączenie gruntów z upraw rolnych i prowadzenie upraw leśnych, na podstawie których przekazywane są środki finansowe na rachunki budżetu Powiatów. Od 2002 r. do końca 2010 r. Agencja przekazała na wypłaty ekwiwalentów 295,24 mln zł, w tym w 2010 roku tys. zł (Załącznik 3, tabela 67). Ekwiwalent podlega corocznej waloryzacji średniorocznym wskaźnikiem wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem. Wypłaty ekwiwalentów za prowadzenie upraw leśnych będą kontynuowane do czasu nabycia przez beneficjenta prawa do emerytury lub renty, nie dłużej jednak niż przez okres 20 lat. Wykres 33. wypłaconych ekwiwalentów za zalesienia gruntów rolnych w latach w mln zł 36,1 37,7 38,4 38,8 39,5 40,8 42,2 19,4 2, S t r o n a