SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI AGENCJI RESTRUKTURYZACJI i MODERNIZACJI ROLNICTWA ZA 2011 ROK

Transkrypt

1

2

3 AGENCJA RESTRUKTURYZACJI i MODERNIZACJI ROLNICTWA SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI AGENCJI RESTRUKTURYZACJI i MODERNIZACJI ROLNICTWA ZA 2011 ROK Zatwierdził Prezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Tomasz Kołodziej Opracowano w Departamencie Programowania i Sprawozdawczości Warszawa 2012

4 2 S trona

5 SPIS TREŚCI: I. DZIAŁALNOŚĆ ARiMR W 2011 ROKU - INFORMACJA SYNTETYCZNA... 7 II. ORGANIZACJA I FUNKCJONOWANIE ARiMR W 2011 ROKU III. REALIZACJA INSTRUMENTÓW POMOCY WSPÓŁFINANSOWANYCH Z FUNDUSZY UE Systemy wsparcia bezpośredniego Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (PROW ) Program Operacyjny Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich Pomoc finansowa w ramach Wspólnej Organizacji Rynków Owoców i Warzyw oraz Wspólnej Organizacji Rynku Rybnego IV. REALIZACJA INSTRUMENTÓW POMOCY KRAJOWEJ Preferencyjne kredytowanie rolnictwa i przetwórstwa produktów rolnych Poręczenia i gwarancje spłaty kredytów bankowych Ekwiwalenty za zalesienia gruntów rolnych w ramach pomocy krajowej Pomoc na przygotowanie wniosku o rejestrację nazw i oznaczeń geograficznych Dofinansowanie utylizacji padłych zwierząt gospodarskich V. SYSTEM IDENTYFIKACJI I REJESTRACJI ZWIERZĄT VI. SYSTEM KONTROLI Audyty i kontrole działalności ARiMR Kontrole beneficjentów w ramach instrumentów realizowanych przez ARiMR VII. WSPÓŁPRACA Z ZAGRANICĄ VIII. GOSPODARKA FINANSOWA Realizacja planu finansowego Agencji w 2011 roku Windykacja należności IX. ZAŁĄCZNIKI Załącznik 1. Podmioty wpisane do ewidencji producentów Załącznik 2. Zaangażowanie kapitałowe ARiMR w spółkach akcyjnych tworzących rynki hurtowe 122 Załącznik 3. Realizacja pomocy współfinansowanej z funduszy UE Załącznik 4. Realizacja instrumentów pomocy krajowej Załącznik 5. Zrealizowane płatności w ramach programów współfinansowanych z UE w 2011 r Załącznik 6. Realizacja planu finansowego ARiMR za 2011 r. w układzie załącznika nr 14 do ustawy budżetowej na rok X. SPIS WYKRESÓW I TABEL S trona

6 4 S trona

7 Szanowni Państwo, Mam przyjemność zaprezentować Państwu sprawozdanie dotyczące dokonań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w 2011 roku. Misją ARiMR jest tworzenie korzystnych warunków dla zrównoważonego rozwoju polskiej gospodarki żywnościowej i obszarów wiejskich poprzez efektywne wdrażanie instrumentów wsparcia i zapewnienie wykorzystania dostępnych środków pomocowych. Miło mi poinformować, iż zadania te realizowane są sprawnie, a efekty naszych działań widać wszędzie. Sukces ten jest efektem pracowitości, odwagi, przedsiębiorczości polskich rolników, rybaków i przedsiębiorców działających w sektorze rolno-spożywczym oraz intensywnego wysiłku pracowników Agencji. W 2011 roku ARiMR po raz kolejny poprawiła wynik rocznych transferów finansowych i przekazała na konta beneficjentów kwotę blisko 26 mld zł. Najwięcej, bo prawie 13 mld zł, trafiło na polską wieś w ramach systemów wsparcia bezpośredniego. Był to również rekordowy rok realizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Agencja wypłaciła rolnikom i przedsiębiorcom z sektora rolno-spożywczego kwotę prawie 10 mld zł, tj. o 19% wyższą w stosunku do roku poprzedniego. Oznacza to, że całkowita kwota wypłat zrealizowanych w ramach PROW osiągnęła już blisko 30 mld zł, co zapewniło Polsce pozycję lidera w Unii Europejskiej pod względem wypłaconych środków z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. wypłat z tego funduszu w kolejnych latach znacznie się zwiększy, ponieważ budżet PROW , wynoszący 17,4 mld euro, został zagospodarowany już w ponad 90%. W ramach pozostałych programów współfinansowanych ze środków unijnych obsługiwanych przez Agencję, ponad 1 mld zł otrzymały w 2011 roku organizacje producentów owoców i warzyw, a do beneficjentów Programu Operacyjnego Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich trafiło ponad 800 mln zł. Ponadto, w 2011 roku Agencja realizowała także płatności z budżetu krajowego w ramach instrumentów pomocy krajowej. Tą drogą do beneficjentów trafiło ponad 830 mln zł, głównie na dofinansowanie kredytów preferencyjnych oferowanych przez banki współpracujące z ARiMR. Stały wzrost efektywności działań Agencji skutkuje wysokimi ocenami naszej pracy i bardzo dobrym wizerunkiem ARiMR wśród beneficjentów. Ma to odzwierciedlenie m.in. w wynikach badań opinii publicznej realizowanych na polskiej wsi. Wyrażam nadzieję, że prezentowane Sprawozdanie z działalności Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa za 2011 rok stanowić będzie ciekawą lekturę i dostarczy Państwu cennych informacji na temat zadań realizowanych przez naszą instytucję. Tomasz Kołodziej Prezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa 5 S trona

8 6 S trona

9 I. DZIAŁALNOŚĆ ARiMR W 2011 ROKU - INFORMACJA SYNTETYCZNA 1. Najważniejsze informacje o ARiMR Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa od wielu lat funkcjonuje w przestrzeni instytucjonalnej obszarów wiejskich i w obecnym kształcie jest kluczową instytucją, która wdraża politykę państwa na rzecz rozwoju rolnictwa i polskiej wsi. Historia Agencji sięga lat dziewięćdziesiątych, kiedy to proces transformacji ustrojowej państwa wymógł również zmiany w sferze rolnictwa i wsi. ARiMR (obok Agencji Rynku Rolnego i Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa) została powołana w styczniu 1994 r. jako agencja rządowa, państwowa osoba prawna wspierająca przekształcenia strukturalne w rolnictwie i na wsi (ustawa z dnia 29 grudnia 1993 r. o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa; Dz. U. z 1994 r. Nr 1, poz. 2). Agencja w tym kształcie przejęła środki finansowe po Funduszu Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa. Obecnie Agencja działa w oparciu o ustawę z dnia 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. z 2008 r. Nr 98, poz. 634 z późn. zm.). Nadzór nad ARiMR sprawuje Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, natomiast w zakresie gospodarki finansowej i gospodarowania środkami pochodzącymi z funduszy UE Minister Finansów. W bazie ewidencji producentów ARiMR, która skupia beneficjentów wsparcia dystrybuowanego przez Agencję zarejestrowało się do końca 2011 r. ponad 2,1 mln podmiotów. Zdecydowana większość to osoby fizyczne stanowiące prawie 99% wszystkich podmiotów występujących w bazie. Pozostałe grupy beneficjentów to: osoby prawne, jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej oraz spółki cywilne. W 2011 r. do ewidencji wpisano 60,5 tys. nowych podmiotów (Załącznik 1, tabela 1). Wykres 1. Podmioty wpisane do ewidencji producentów rolnych ARiMR, wg stanu na r. osoby fizyczne 98,66% spółki cywilne 0,06% jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej 0,15% osoby prawne 1,13% 7 S trona

10 Beneficjentami pomocy ARiMR są: rolnicy; mieszkańcy wsi; mikroprzedsiębiorstwa; przedsiębiorstwa przetwórstwa rolno-spożywczego; samorządy lokalne; Lokalne Grupy Działania; grupy producentów rolnych; Nadleśnictwa Lasów Państwowych; podmioty z sektora rybackiego. Ogółem, w latach , rozdystrybuowano za pośrednictwem Agencji środki finansowe w wysokości 142,0 mld zł, z czego 91% w okresie członkostwa Polski w UE (wykres 2). Wykres 2. Roczne wypłaty środków przez ARiMR w latach (w mld zł), wg stanu na r. Łączne transfery w latach ,2 mld zł 18,3 18,6 20,5 25,7 16,7 14,2 11,3 3, tzw. pomoc krajowa środki krajowe środki unijne W ramach programów współfinansowanych z funduszy unijnych największe wsparcie otrzymały województwa: mazowieckie 17,4 mld zł, wielkopolskie - 15,1 mld zł i lubelskie 11,2 mld zł (wykres 3). 8 S trona

11 Wykres 3. Pomoc udzielona przez ARiMR w ramach programów współfinansowanych z funduszy unijnych w latach w mln zł, według województw, wg stanu na r. 2. Zadania ARiMR W pierwszym okresie funkcjonowania ARiMR (lata ) zakres jej działalności obejmował przede wszystkim obsługę pomocy Pomorskie krajowej w postaci dopłat do oprocentowania 6 869,4 kredytów inwestycyjnych oraz obrotowych. Wraz z rozpoczęciem Warmińsko-Mazurskierealizacji programu 7 735,9 przedakcesyjnego SAPARD katalog działań wdrażanych przez ARiMR został rozbudowany Podlaskie o programy unijne. Po Zachodniopomorskie wejściu Polski do struktur UE zakres działalności Agencji uległ 9 478,6 istotnemu 6 862,9 rozszerzeniu, jak również wzrosła różnorodność instrumentów wsparcia. Zadania realizowane przez Agencję zostały poszerzone o obsługę instrumentów Kujawsko-Pomorskie Wspólnej Polityki Rolnej i Funduszy 9 298,9 Strukturalnych. Od 2007 r., Agencja odpowiada również za Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata oraz Program Operacyjny Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich Mazowieckie Lubuskie 3 186,3 Obecnie ARiMR pełni funkcje: Wielkopolskie ,8 Łódzkie agencji płatniczej realizującej płatności w ramach wspólnej polityki rolnej i rybackiej 8 229,3 Lubelskie (system płatności bezpośrednich, PROW ); instytucji wdrażającej instrumenty pomocy krajowej (w szczególności kredyty Dolnośląskie Świętokrzyskie preferencyjne inwestycyjne i klęskowe); Opolskie 3 697, ,5 podmiotu realizującego zadania instytucji zarządzającej w zakresie wdrażania większości Śląskie działań objętych PROW ; 2 985,4 Programy współfinansowane z funduszy UE w mln zł Małopolskie Podkarpackie 4 505,1 instytucji pośredniczącej wykonującej zadania instytucji zarządzającej 4 642,3 dla Programu Operacyjnego Zrównoważony sektor rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich ; instytucji prowadzącej rejestr zwierząt gospodarskich oznakowanych (System IRZ); Program SAPARD PROW SPO Systemy instytucji wsparcia prowadzącej bezpośredniego i aktualizującej system identyfikacji działek rolnych (LPIS) Wspólna Organizacja Rynku Owoców i Warzyw i danych przestrzennych (GIS). PROW PO Ryby Wspólna Polityka Rybacka 4 625, ,7 Programy współfinansowane z funduszy UE razem w mln zł do (2) do (1) do (4) do (3) do (3) do (3) 9 S trona

12 3. Podstawowe dane liczbowe Rok 2011 w ARiMR 25,7 mld zł najwyższa kwota rocznych transferów w historii ARiMR 1,4 mln liczba beneficjentów płatności bezpośrednich obsłużonych przez ARiMR w 2011 r. 10,0 mld zł rekordowa kwota rocznych płatności w ramach PROW (wzrost o 19% w stosunku do 2010 r.) 6,00 mld euro środki unijne w ramach PROW wykorzystane przez Polskę do końca 2011 r. (najwięcej spośród wszystkich krajów UE) 10 S trona

13 II. ORGANIZACJA I FUNKCJONOWANIE ARiMR W 2011 ROKU 1. Kierownictwo ARiMR Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa kieruje Prezes powołany przez Prezesa Rady Ministrów RP na wniosek Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Ministra Finansów. W dniu 31 grudnia 2011 r. Kierownictwo ARiMR stanowili: Tomasz Kołodziej Zofia Szalczyk Bogusław Nadolnik Zbigniew Banaszkiewicz Mariusz Kostka Jarosław Wojtowicz Prezes (od r.) Zastępca Prezesa (od r.) Zastępca Prezesa (od r.) Zastępca Prezesa (od r.) Zastępca Prezesa (od r.) Zastępca Prezesa (od r.) W minionym roku funkcję Zastępcy Prezesa ARiMR sprawował także Zbigniew Jasiołek (od r. do r.) 2. Struktura organizacyjna Struktura ARiMR jest trzypoziomowa i składa się z Centrali, 16 Oddziałów Regionalnych (w każdym województwie) oraz 314 Biur Powiatowych działających w każdym powiecie (za wyjątkiem miast na prawach powiatu). Centrala ARiMR 16 Oddziałów Regionalnych 314 Biur Powiatowych 11 S trona

14 3. Zatrudnienie Według stanu na 31 grudnia 2011 r. w Agencji zatrudnionych było osób. W Biurach Powiatowych zatrudnione były osoby (57,0%), w Oddziałach Regionalnych osób (32,5%) i w Centrali Agencji osób (10,5%). W 2011 r. zatrudnienie w Centrali spadło o 2,9%, w Biurach Powiatowych spadło o 9,0%, natomiast w Oddziałach Regionalnych wzrosło o 18,3%. Tabela 1. Zatrudnienie w jednostkach terenowych ARiMR wg województw, stan na r. L.p. Województwo Zatrudnienie w jednostkach terenowych zatrudnienie w OR w tym zatrudnienie w BP 1 Dolnośląskie Kujawsko-Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie RAZEM S trona

15 Szczegółową charakterystykę zatrudnienia, wg stanu na r. przedstawiają wykresy poniżej. Wykres 4. Zatrudnienie w ARiMR, wg struktury organizacyjnej Wykres 5. Zatrudnienie w ARiMR wg płci Oddziały Regionalne 32,5% Biura Powiatowe 57,0% kobiety 60,6% mężczyźni 39,4% Centrala 10,5% Wykres 6. Zatrudnienie w ARiMR, wg długości stażu pracy Wykres 7. Zatrudnienie w ARiMR, wg wykształcenia ponad 10 lat 2,6% do 2 lat 2,4% 2-5 lat 26,0% średnie 4,7% zasadnicze/ podstawowe 0,1% 5-10 lat 69,0% wyższe 95,2% 13 S trona

16 4. Działalność informacyjna W 2011 r., oprócz intensywnego informowania o dostępnych w ARiMR formach pomocy, równie szeroko prowadzone były akcje informujące o efektach, jakie przynosi wsparcie udzielane przez ARiMR rolnikom, producentom rolnym i przedsiębiorcom. W dotarciu z takimi informacjami do jak największej liczby osób, nie tylko naszych beneficjentów oraz potencjalnych zainteresowanych taką pomocą, ale także osób niezwiązanych z rolnictwem, wykorzystane zostały wszystkie dostępne kanały informacyjne. Szczególną role odegrało wprowadzenie wątków związanych z działaniami ARiMR (tzw. idea placement) do piątej serii, bardzo popularnego serialu "Ranczo". W każdym z 13 odcinków poruszane były tematy związane z wdrażanym przez ARiMR Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Ponadto informacje o PROW znalazły się także w relacjach z planu filmowego, nadawanych po emisji kolejnego odcinka. Ten zupełnie nowatorski pomysł prezentowania działania ARiMR poprzez serial telewizyjny okazał się dużym sukcesem, bowiem każdy z 13 nowych odcinków oglądało około 8,5 miliona widzów. Przygotowano także nowy spot pokazujący efekty, jakie przyniosło wsparcie udzielane przez ARiMR rolnikom, producentom rolnym oraz przedsiębiorcom. Spot ten był emitowany w Programie 1 TVP oraz w telewizji Polsat. W kampanię telewizyjną bardzo aktywnie włączyły się oddziały regionalne ARiMR. Przygotowały one wraz z terenowymi oddziałami TVP programy, w których była mowa o bieżącej działalności ARiMR, a także pokazywały w nich przykłady dobrego wykorzystania wsparcia otrzymanego z Agencji. W 2011 r. kontynuowana była współpraca z radiem, szczególnie z Polskim Radiem. Oddziały regionalne ARiMR aktywnie organizowały audycje z udziałem swoich ekspertów w lokalnych rozgłośniach. Kontynuowana była również, zainicjowana w 2010 r., kampania społeczna pod hasłem Bezpieczeństwo dzieci na wiejskich drogach. Polegała ona na rozdaniu w szkołach z terenów wiejskich kamizelek odblaskowych zaopatrzonych w logotypy ARiMR, UE oraz PROW Pomysł przeprowadzenia takiej akcji zrodził się po analizie przerażającej statystyki, według której na polskich drogach ginie najwięcej dzieci w całej Europie, a większość z nich to mieszkańcy terenów wiejskich. Drogi przechodzące przez wsie oraz małe miasteczka pozbawione są poboczy, ścieżek rowerowych i chodników, stąd bardzo łatwo o wypadek z udziałem rowerzysty lub pieszego. Do akcji rozdawania kamizelek ARiMR zaprosiła także przedstawicieli lokalnych władz samorządowych oraz policji. Kolejnym krokiem, podjętym w kwestii poprawy bezpieczeństwa na polskich drogach, było ufundowanie strażakom i ratownikom toreb medycznych bardzo przydatnych we wszelkich akcjach ratujących ludzkie życie. Były one, tak samo jak kamizelki odblaskowe, opatrzone logotypami UE, ARiMR i PROW Działalność informacyjno-promocyjna prowadzona przez ARiMR w 2011 r. miała bardzo szeroki zasięg. Świadczą o tym między innymi dane: 463,8 mln odsłon w mass mediach (telewizja, radio, strona internetowa) informacji o działalności ARiMR; 14 S trona

17 81% - wskaźnik wiarygodności i przydatności informacji przekazywanych przez ARiMR na podstawie wyników badań opinii publicznej jesień 2011 (ocena "bardzo dobra"; "dobra" i "ani dobra ani zła"). Radio i telewizja W ramach kampanii informacyjnej prowadzonej w telewizji we wrześniu i październiku 2011 r. na antenie telewizji publicznej TVP 1 i Polsat wyemitowano 53 razy spot informacyjny, pokazujący efekty osiągnięte dzięki wsparciu z PROW Spot ten został opublikowany na stronie internetowej ARiMR. W spocie wystąpili: Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Marek Sawicki i Prezes ARiMR Tomasz Kołodziej. PROW był również promowany w 13 odcinkach piątej serii serialu "Ranczo", nadawanych premierowo od 4 marca do 5 czerwca, a następnie powtarzanych w terminie 30 października - 18 grudnia 2011 r. Serial nadawany był też na antenie TVP Polonia i TVP Seriale. W serialu, w naturalny sposób, przedstawione zostały wątki promujące i pokazujące efekty PROW Szczególnie promowane były te działania, które nie cieszą się wielką popularnością wśród rolników. Ponadto w relacjach z planu filmowego, nadawanych po wyemitowaniu kolejnego odcinka "Rancza", aktorzy mówili o PROW Był to pierwszy przypadek w ARiMR zastosowania tak szeroko narzędzia idea placement do informacji o działaniach PROW i ich promocji. W 2011 r. kontynuowano współpracę z Redakcją Rolną Programu 1 TVP, m.in. w nadawanym od poniedziałku do piątku programie Agrobiznes, a także emitowanym w niedzielę programie Tydzień. Przedstawiciele ARiMR gościli również w audycjach nadawanych przez TV Biznes, TVN CNBC, TVP INFO, TVR, Telewizja Trwam, TVP Program 2, TVP Warszawa oraz w stacjach regionalnych m.in.: TVP Białystok, TVP Opole, TVP Rzeszów, TVP Wrocław, TVP Katowice, TVP Szczecin, TVP Bydgoszcz, TVP Lublin, TVP Łódź, TVP Gdańsk. Łącznie przedstawiciele Agencji wzięli udział w 900 audycjach telewizyjnych. W 2011 r., w ramach współpracy z Programem 1 Polskiego Radia, zrealizowano cykl audycji o działaniach prowadzonych przez ARiMR, który emitowany był w paśmie rolniczym, a także w "Sygnałach dnia" oraz w paśmie popołudniowym. Ponadto przygotowany został i wyemitowany w Programie 1 Polskiego Radia oraz rozgłośni RMF/FM w sumie 90 razy, spot radiowy pokazujący efekty, jakie przyniosła realizacja PROW Także inne rozgłośnie, zarówno ogólnopolskie, regionalne i lokalne, informowały o działaniach realizowanych przez ARiMR. Były to m.in. Program 3 Polskiego Radia, IAR, Radio Zet, RMF FM, Tok FM, Radio Maryja, Radio dla Ciebie, Radio Lublin, Radio Podlasie, Radio Opole, Katolickie Radio VIA, Polskie Radio Białystok S.A., Radio Gdańsk, Radio Plus, Radio Katowice, Radio Kielce, Radio Szczecin, Radio Zachód, Radio Rzeszów, Radio OKO, Radio Bon Ton. Przedstawiciele Agencji wzięli udział łącznie w ponad 600 audycjach nadawanych w tych stacjach. Ponadto informacje o działaniach ARiMR, a zwłaszcza o PROW , prezentowane były w cyklu 12 reportaży "Prosto z kraju", emitowanych na antenie Programu 1 Polskiego Radia oraz w popularnym słuchowisku "W Jezioranach". Dostarczane redakcjom informacje o zadaniach realizowanych przez ARiMR pojawiały się również w dziennikach radiowych i telewizyjnych, zarówno publicznych, jak i komercyjnych. 15 S trona

18 Prasa Informacje o działaniach Agencji, a szczególnie o PROW systematycznie przekazywane były do ponad 250 redakcji o zasięgu centralnym, regionalnym, lokalnym i branżowym. W 2011 r. ukazało się ponad 4 tys. artykułów i informacji poświęconych ARiMR m.in. w Gazecie Wyborczej, Rzeczpospolitej, Dzienniku - Gazeta Prawna, Naszym Dzienniku, Fakcie, Super Expresie, Pulsie Biznesu, Polska The Times, a także w czasopismach: Newsweek, Polityka, Wprost, Przegląd oraz w prasie regionalnej i branżowej, takiej jak: Kurier Lubelski, Gazeta Pomorska, Dziennik Łódzki, Głos Wielkopolski, Gazeta Współczesna, Gazeta Lubuska, Gazeta Krakowska, Gazeta Olsztyńska, Nowiny Rzeszowskie, Tygodnik Siedlecki, Życie Żyrardowa, Głos Wielkopolski, Topagrar, Zielony Sztandar, Tygodnik Rolniczy, Agro Serwis, Gospodarz, Poradnik Rolniczy. Ponadto o działaniach realizowanych przez ARiMR informowały również Polska Agencja Prasowa oraz liczne portale internetowe m.in. Pierwszy Portal Rolny, Farmer.pl, Agronews.pl, Onet.pl, wp.pl, a także Portalspożywczy.pl. Opublikowano również 25 artykułów o charakterze informacyjno promocyjnym na temat PROW , oraz pomocy oferowanej w ramach PO RYBY w 62 czasopismach branżowych, regionalnych i ogólnopolskich oraz wydawnictwach towarzyszących targom i imprezom o charakterze rolniczym 1. W 2011 r. odbyło się 490 konferencji prasowych współorganizowanych przez MRiRW oraz ARiMR, których tematyka dotyczyła realizowanych działań w ramach PROW Dla przedstawicieli mediów przygotowano 260 komunikatów prasowych oraz udzielono odpowiedzi na ponad 500 pytań, które w 2011 r. napłynęły od dziennikarzy. Publikacje W 2011 r. przygotowano do druku i wydano: 8 broszur poświęconych PROW o łącznym nakładzie egz.; 5 ulotek o łącznym nakładzie szt., w tym: 4 o PROW w nakładzie szt. i 1 o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt szt.; 3 foldery na temat roli ARiMR w modernizacji polskiego rolnictwa o łącznym nakładzie szt., w tym: szt. - foldery w języku angielskim, 250 szt. - francuskim i 250 szt. w niemieckim. Ukazało się również 8 numerów Biuletynu Informacyjnego - miesięcznika wydawanego wspólnie z MRiRW (nakład jednego numeru - 8 tys. egzemplarzy). Biuletyn ten był rozsyłany 1 Agro (miesięcznik), Agrotechnika (miesięcznik), Agro Serwis (dwutygodnik), Dziennik Bałtycki (dziennik), Dziennik Wschodni (dziennik), ECHO (miesięcznik), Farmer (dwutygodnik), Gazeta Krakowska (dziennik), Gazeta Lubuska (dziennik), Gazeta Olsztyńska (dziennik), Gazeta Pomorska (dziennik), Gazeta Sołecka (miesięcznik), Gazeta Targowa (tygodnik), Gazeta Współczesna (dziennik), Głos Koszaliński (dziennik), Głos Pomorza (dziennik), Gospodarz, Poradnik Samorządowy (miesięcznik), Gościniec Bialski (miesięcznik), Kalendarz Rolników na rok 2011 (rocznik), Kurier Lubelski (dziennik), Kurier Szczeciński (dziennik), Nasz Dziennik (dziennik), Niedziela Tygodnik Katolicki (tygodnik), Magazyn Przemysłu Rybnego (dwumiesięcznik), Nowa Wieś Europejska (miesięcznik), Nowiny Rzeszowskie (dziennik), Polska Wieś (miesięcznik), Poradnik Sołtysa i Radnego (rocznik), Poradnik Gospodarski (miesięcznik), Poradnik Rolniczy (tygodnik), Przegląd (tygodnik), Przegląd Rybacki (dwumiesięcznik), Tygodnik Małopolski (tygodnik), Tygodnik Rolniczy (tygodnik), Zagroda (miesięcznik), Zielony Sztandar (tygodnik), Rolnik Farmer Roku (wydawnictwo okolicznościowe), Biuletyn towarzyszący Dożynkom Prezydenckim w Spale (publikacja bezpłatna), Portal Morski (bezpłatna publikacja artykułu promującego PO RYBY ). 16 S trona

19 bezpłatnie do szerokiego kręgu odbiorców m.in.: urzędów gmin, ośrodków doradztwa rolniczego, szkół i organizacji rolniczych, urzędów marszałkowskich i wojewódzkich, starostw, członków obu izb Parlamentu, Kancelarii Prezydenta i Prezesa Rady Ministrów. Wspólnie z MRiRW wydano 4 numery anglojęzycznego kwartalnika Polish Food, 2 obcojęzyczne foldery (wersja angielska i niemiecka), a także kalendarz. Kwartalnik Polish Food rozsyłany był bezpłatnie do polskich placówek dyplomatycznych na całym świecie oraz dystrybuowany podczas międzynarodowych imprez, takich jak Polagra Food 2011 i Farma Nakład jednej edycji kwartalnika Polish Food wynosił 5 tys. egzemplarzy, folderów - 1 tys. egzemplarzy i kalendarza - 2 tys. egzemplarzy. Działania edukacyjno-wystawiennicze ARiMR od wielu lat samodzielnie oraz wspólnie z MRiRW i innymi agencjami rolnymi organizuje stoiska informacyjno-promocyjne podczas najważniejszych imprez targowo-wystawienniczych dotyczących problematyki rolnictwa, przetwórstwa rolno-spożywczego oraz obszarów wiejskich. Od wielu lat ARiMR uczestniczy również, w licznych konferencjach, seminariach, konkursach oraz inicjatywach o charakterze rolniczym, organizowanych przez instytucje i firmy zewnętrzne, uczelnie, ODR-y, instytuty naukowe, itp. W 2011 r. ARiMR aktywnie uczestniczyła w takich spotkaniach 2 rozpowszechniając materiały informacyjne w postaci broszur, ulotek i wydawnictw specjalnych. Strona internetowa Ważnym kanałem przekazywania informacji w 2011 r. była strona internetowa ARiMR. Zamieszczane tam i stale aktualizowane informacje dostarczały zainteresowanym osobom wiedzę o formach oferowanego przez Agencję wsparcia. W komunikatach Prezesa ARiMR szczegółowo informowano o terminie uruchomienia każdego nowego naboru wniosków. W okresie naboru wniosków publikowane były również dane o stopniu wykorzystania limitu środków przewidzianych na poszczególne działania w danym roku. Strona internetowa ARiMR jest także źródłem informacji o stanie obsługi wniosków oraz informacji o zasadach wdrażanych przez nią programów. Oprócz szczegółowo opisanych warunków, jakie powinien spełnić potencjalny beneficjent, aby uzyskać wsparcie finansowe, dostępne są również formularze wniosków, instrukcje i inne załączniki, niezbędne przy ubieganiu się o przyznanie pomocy finansowej. 2 Międzynarodowe Targi Mechanizacji Rolnictwa - Polagra Premiery, Międzynarodowe Targi Techniki Rolniczej AGROTECH w Kielcach, XVII Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowanych i Dni z Doradztwem Rolniczym AGROARENA w Szepietowie, Barzkowickie Targi Rolne AGROPOMERANIA, XVII Międzynarodowe Dni z Doradztwem Rolniczym i VI Międzynarodowa Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Siedlcach, Dożynki Prezydenckie w Spale, Międzynarodowa Wystawa Rolnicza AGROSHOW w Bednarach, Krajowa Wystawa Zwierząt Hodowlanych, IV Międzynarodowych Targów Ekologicznych EKOGALA; finały konkursu Nasze Kulinarne Dziedzictwo Smaki Regionów, odbywające się podczas Targów (Agropromocja, Agrobieszczady Rol-Szansa), Krajowa Wystawa Rolnicza towarzysząca Dożynkom Jasnogórskim, liczne konkursy ( Rolnik Farmer Roku, Sposób na sukces, Dobre, bo bialskie, Wójt Roku 2009, Agro-Liga, Rolnik Pomorza i Kujaw, EUROZAGRODA, Olimpiada Młodych Producentów Rolnych, Ranking Zakładów Mięsnych, Ranking Zakładów Mleczarskich, Kongres Gmin Wiejskich, Krajowe Dni Ziemniaka), Ogólnopolskie Święto Rybaka, Kongres Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, XI Mazowieckie Dni Rolnictwa i Mazowiecka Wystawa Zwierząt Hodowlanych, Jarmark Jakubowy, Wielkopolskie Fora Rolnicze, XIII Ogólnopolski Konkurs Radiowy, Międzynarodowe Jeździeckie Zawody w Skokach przez Przeszkody CSI* Kraków 2010, Wyścig o Puchar Prezesa ARiMR na Wrocławskim Torze Wyścigów Konnych, Festiwal Kultury Młodzieży Szkolnej. 17 S trona

20 Na naszej stronie internetowej ARiMR dostępna jest przez cały czas większość wyemitowanych audycji radiowych i telewizyjnych. Internauci odwiedzali w 2011 r. stronę ponad 5,3 mln razy. Infolinia Istotnym elementem kontaktów ARiMR z beneficjentami i potencjalnymi beneficjentami jest infolinia ARiMR, za pośrednictwem której można otrzymywać informacje przez siedem dni w tygodniu w godzinach W 2011 r. pracownicy obsługujący bezpłatną infolinię przeprowadzili blisko 87,8 tys. rozmów telefonicznych, co daje średnią 7,3 tys. połączeń miesięcznie. 5. Zaangażowanie ARiMR w spółkach prawa handlowego Agencja uczestniczyła w realizacji przedsięwzięć związanych z budową rynków hurtowych i giełd towarowych, na mocy przepisów: ustawy z dnia 29 grudnia 1993 r. o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 264 z późn. zm.). Obecnie zmieniona ustawą z dnia 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. Nr 98, poz. 634 z późn. zm.); uchylonego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 stycznia 1996 r. w sprawie szczegółowych kierunków działań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz sposobów ich realizacji (Dz. U. z 1996 r. Nr 16, poz. 82 z późn. zm.). W okresie od 1995 r. do 2005 r. ARiMR udzieliła pomocy finansowej w formie pożyczek i objęcia akcji w łącznej kwocie 139,6 mln zł. Obecnie Agencja nie udziela w żadnej formie pomocy finansowej rynkom hurtowym. Zmiana przepisów o funkcjonowaniu ARiMR ograniczyła możliwość dalszego angażowania się Agencji w proces udzielania pomocy finansowej dla rolniczych rynków rolnych do roli akcjonariusza. ARiMR jest akcjonariuszem w 11 funkcjonujących spółkach prawa handlowego (pełny rok obrotowy), zlokalizowanych w: Broniszach, Gdańsku, Lublinie, Wrocławiu, Białymstoku, Elblągu, Legnicy, Radomiu, Rzeszowie, Wałbrzychu i w Zielonej Górze oraz posiada akcje w spółce będącej w likwidacji (w Ksawerowie) i spółce postawionej w stan upadłości (w Tarnowie). W art. 40 ustawy z dnia 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. z 2008 r. Nr 98, poz. 634) usankcjonowano, że akcje w spółkach akcyjnych i udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, objęte przez Agencję na podstawie dotychczasowych przepisów, w ramach zaakceptowanego przez ministra właściwego do spraw rozwoju wsi programu budowy rolniczych rynków hurtowych i giełd rolnych, Agencja zbywa w pierwszej kolejności producentom rolnym, grupom producentów rolnych oraz związkom producentów rolnych. Ponadto zapisano, że Rada Ministrów określi w drodze rozporządzenia szczegółowy sposób zbycia akcji w spółkach akcyjnych lub udziałów w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością rolniczych rynków hurtowych lub giełd rolnych, mając na względzie realizację celów programu budowy rolniczych rynków hurtowych i giełd rolnych oraz zapewnienie wpływu producentów rolnych, grup producentów rolnych oraz związków producentów rolnych na funkcjonowanie tych rynków i giełd. 18 S trona

21 Jako akcjonariusz, ARiMR wykonuje przysługujące jej prawa i obowiązki wynikające z przepisów obowiązujących w spółce kapitałowej. Agencja ma prawo uczestnictwa w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy. Uprawnia to do składania wyjaśnień i oświadczeń oraz udziału w dyskusji, piastowania funkcji podczas walnego zgromadzenia, do składania wniosków o charakterze porządkowym. Z mocy ustawy Agencji przysługuje prawo głosu, czyli uprawnienie do zgłaszania wniosków o charakterze merytorycznym i porządkowym oraz do udziału we wszystkich głosowaniach podczas zgromadzenia, jak również do składania sprzeciwów. Według stanu na r. ARiMR uczestniczy w 11 funkcjonujących spółkach (4 rynkach ponadregionalnych i 7 regionalnych), w których udział w kapitale zakładowym wynosi ,00 zł. Suma kapitałów własnych tych podmiotów wynosi ,39 zł, a kapitału zakładowego ,00 zł. Łączna wartość aktywów na koniec 2011 r. wyniosła ,12 zł, w tym aktywów trwałych ,26 zł. Spółki za rok obrotowy 2011 osiągnęły łączne przychody w wysokości ,50 zł, w tym rynki ponadregionalne ,78 zł, a regionalne ,72 zł. Osiągnięty zysk netto za wyżej wymieniony okres dla wskazanych podmiotów wyniósł ,77 zł, w tym przez rynki ponadregionalne ,41 zł, a regionalne ,36 zł. ARiMR uzyskała w 2011 r. środki pieniężne w wysokości ,00 zł z tytułu dywidend z czterech spółek: Rolno-Spożywczego Rynku Hurtowego S.A. Giełda Elbląska w Elblągu, Warszawskiego Rolno-Spożywczego Rynku Hurtowego S.A. w Broniszach, Rolno-Spożywczego Rynku Hurtowego S.A. w Radomiu, i Zielonogórskiego Rynku Rolno-Towarowego S.A. w Zielonej Górze. Szczegółowe informacje przedstawiono w Załączniku 2, tabela Wykorzystanie pomocy technicznej przez ARiMR w 2011 r. ARiMR jako agencja płatnicza i instytucja wdrażająca należy do beneficjentów pomocy finansowej udzielanej w ramach pomocy technicznej EFRROW. Wysokość środków przyznana ARiMR, jako beneficjentowi pomocy technicznej PROW , wynosi 52,7 mln euro, przy czym: W 2011 r.: na Schemat I 27,3 mln euro (co stanowi 16,9 % środków Schematu I); na Schemat II 25,4 mln euro (co stanowi 50,9 % środków Schematu II). W ramach Schematu I ARiMR: złożyła 5 wniosków o przyznanie pomocy technicznej na kwotę 67,8 mln zł; podpisała 5 umów o przyznanie pomocy technicznej na kwotę 54,7 mln zł; otrzymała z tytułu pozytywnego rozpatrzenia wniosków o płatność kwotę 41,4 mln zł. Złożone wnioski o przyznanie pomocy technicznej dotyczyły m.in.: wynagrodzeń pracowników ARiMR realizujących zadania w ramach PROW ; realizacji kontroli na miejscu w ramach działania Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) PROW ; 19 S trona

22 utrzymania Systemu Informatycznego Agencji (SIA) do obsługi działań PROW ; utrzymania systemów aplikacyjnych OFSA, OFSA-PROW, OFSA-PROW-DD, OFSA-SAD oraz RG-PROW do obsługi działań wskazanych w PROW W ramach Schematu II ARiMR: złożyła 9 wniosków o przyznanie pomocy technicznej na kwotę 2,5 mln zł; podpisała 10 umów o przyznanie pomocy technicznej na kwotę 2,9 mln zł; otrzymała z tytułu pozytywnego rozpatrzenia wniosków o płatność kwotę 419,4 tys. zł. Złożone wnioski o przyznanie pomocy technicznej dotyczyły m.in.: kampanii prasowej oraz druku materiałów promocyjnych dotyczących PROW zarówno w prasie ogólnopolskiej, jak i lokalnej; kampanii informacyjno-promocyjnej w zakresie PROW na lata w Polskim Radiu, przeprowadzonej na antenie Programu I PR, w Telewizji Polskiej (na antenie Programu I TVP, TVP Info, TVP Warszawa i OTV); udziału ARiMR w konferencjach i spotkaniach informacyjno-promocyjnych dla potencjalnych beneficjentów PROW na terenie całego kraju. 20 S trona

23 III. REALIZACJA INSTRUMENTÓW POMOCY WSPÓŁFINANSOWANYCH Z FUNDUSZY UE 1. Systemy wsparcia bezpośredniego Podstawowym celem płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego jest zapewnienie rolnikom stabilnego źródła dochodów przy jednoczesnym zagwarantowaniu stabilności dostaw produkcji rolnej i ekologicznie zrównoważonego użytkowania środowiska naturalnego. Polska od 2004 r. korzysta z możliwości stosowania uproszczonego systemu dopłat bezpośrednich SAPS (ang. Single Area Payment Scheme). System ten polega na udzielaniu wsparcia finansowego do powierzchni upraw, niezależnie od rodzaju prowadzonej działalności rolniczej i jest stosowany wyłącznie w nowych państwach członkowskich. Płatności w ramach Systemu Jednolitej Płatności Obszarowej wypłacane są do gruntów rolnych utrzymywanych w Dobrej Kulturze Rolnej na dzień 30 czerwca 2003 r. i mogą być uzupełniane z budżetu krajowego (do 2012 r.) poprzez krajowe uzupełniające płatności bezpośrednie (UPO) w wysokości do 30% płatności stosowanych w krajach UE-15 na dzień 30 kwietnia 2004 r. Poczynając od 2004 r. poziom wsparcia podstawowego (JPO) wynosił 25% i do roku 2007 wzrastał o 5%. Od 2008 r. poziom wsparcia corocznie wzrasta o 10 punktów procentowych i w 2013 roku 100% środków przeznaczonych na ten cel pochodzić będzie z budżetu UE. W 2010 r. poziom finansowania płatności bezpośrednich osiągnął 100% stanu, jaki mieli rolnicy ze starej UE na dzień r. (w tym udział budżetu UE wynosił 70%, a budżetu krajowego 30%). Otrzymanie płatności bezpośrednich zostało uzależnione od spełnienia przez rolników szeregu wymagań dotyczących: utrzymania gruntów wchodzących w skład gospodarstwa w Dobrej Kulturze Rolnej (Good Agricultural and Enviromental Conditions GAEC), określonych w załączniku III do rozporządzenia Rady nr 73/ obowiązującego od 2004 r.; podstawowych wymogów z zakresu zarządzania (Statutory Management Requirements SMR), określonych w załączniku II do rozporządzenia Rady nr 73/2009. Powyższe wymogi składają się na jeden mechanizm noszący wspólną nazwę zasady wzajemnej zgodności (ang. cross-compliance). Zasada wzajemnej zgodności oznacza powiązanie wysokości uzyskiwanych płatności bezpośrednich ze spełnianiem przez beneficjentów określonych wymogów. W Polsce od 1 stycznia 2009 r. obowiązują wymogi Obszaru A obejmujące: identyfikację i rejestrację zwierząt; zagadnienia ochrony środowiska naturalnego, a od 2011 r. obowiązują wymogi Obszaru B obejmujące: zdrowie publiczne; zdrowie zwierząt, zgłaszanie niektórych chorób; zdrowotność roślin. 21 S trona

24 Wymogi Obszaru C dotyczące dobrostanu zwierząt wdrażane będą od 2013 r. W latach realizowane były następujące rodzaje płatności: jednolita płatność obszarowa (w 100% finansowana z budżetu UE); płatności uzupełniające, obejmujące: płatność uzupełniająca inne rośliny (finansowana z budżetu UE i budżetu krajowego), płatność uzupełniająca do powierzchni uprawy chmielu (finansowana w 100% z budżetu krajowego). Poczynając od 2006 r., w ramach wsparcia bezpośredniego, wprowadzane były nowe mechanizmy pomocowe, zarówno finansowane z budżetu UE jak i w ramach krajowych uzupełniających płatności obszarowych. W 2006 r. wprowadzona została: oddzielna płatność z tytułu cukru (finansowana w 100% z budżetu UE). W 2007 r. wprowadzone zostały: płatności do upraw roślin energetycznych (finansowane w 100% z budżetu UE, realizowane do 2009 r.); płatności zwierzęce (w 100% finansowane z budżetu krajowego); płatność do chmielu niezwiązana z bieżącą produkcją (w 100% finansowane z budżetu krajowego). W 2008 r. wprowadzone zostały dwa kolejne schematy pomocowe: oddzielna płatność z tytułu owoców i warzyw (płatność do pomidorów), (finansowana w 100% z budżetu UE); przejściowe płatności do owoców miękkich (finansowane z budżetu UE w wysokości 230 euro/ha i z budżetu krajowego do wysokości 170 euro/ha). W 2010 r. w ramach wsparcia specjalnego, określonego w przepisach wspólnotowych, wprowadzone zostały kolejne schematy pomocowe obejmujące: specjalną płatność obszarową do powierzchni upraw roślin strączkowych i motylkowatych drobnonasiennych (finansowana w 100% z budżetu UE); płatności do krów i owiec utrzymywanych w gospodarstwach położonych na obszarach wrażliwych pod względem gospodarczym lub środowiskowym, które doświadczają szczególnych niedogodności z tego tytułu (finansowana w 100% z budżetu UE). Kampania 2011 W 2011 r. koperta finansowa wszystkich płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego wynosiła łącznie 14,6 mld zł. Wysokość stawki płatności w złotówkach kształtuje się, w oparciu o kurs euro na dzień 30 września 2011 r. Zgodnie z prawodawstwem unijnym i krajowym, ARiMR jak co roku, rozprowadziła wśród rolników wydrukowane, spersonalizowane formularze wniosku o płatności w oparciu 22 S trona

25 o powierzchnie określone w roku poprzednim oraz dokumentację graficzną dotyczącą deklarowanej powierzchni. ARiMR dostarczyła rolnikom około 1,4 mln takich wniosków. W 2011 r. rolnicy mogli składać wnioski w terminie od 15 marca do 16 maja 2011 r. (ze względu na fakt, że ostatni dzień przewidziany na składanie wniosków o przyznanie płatności bez sankcji przypadał w niedzielę). Ostateczny termin składania wniosków upływał 10 czerwca 2011 r., jednakże przyznawana rolnikowi kwota płatności była zmniejszana o 1% za każdy dzień roboczy opóźnienia. W ramach tego naboru rolnicy mogli ubiegać się o następujące rodzaje płatności: jednolita płatność obszarowa (JPO) 710,57 zł/ha oparta jest na zasadzie oddzielenia płatności od produkcji, co pozwala na dostosowywanie kierunku oraz skali produkcji rolnej w zależności od popytu. Płatność ta finansowana jest w 100% z budżetu UE. Do przyznania JPO kwalifikują się grunty wykorzystywane rolniczo, tj. grunty orne, uprawy wieloletnie, trwałe użytki zielone, ogródki przydomowe oraz działki rolne obsadzone zagajnikami o krótkiej rotacji, utrzymywane w dobrej kulturze rolnej na dzień 30 czerwca 2003 r.; krajowe uzupełniające płatności obszarowe (UPO) finansowane w 100% z budżetu krajowego, mające na celu uzupełnienie poziomu płatności bezpośrednich, wynikającego z przyjętej w negocjacjach akcesyjnych stawki JPO, w tym: płatność do grupy upraw podstawowych 274,23 zł/ha przysługuje rolnikom, którzy w danym roku spełniają warunki do przyznania jednolitej płatności obszarowej. Płatność ta przysługuje do powierzchni upraw, m.in.: zbóż, roślin oleistych, roślin wysokobiałkowych, roślin strączkowych, orzechów włoskich i leszczyny, lnu włóknistego i oleistego, konopi na włókno; do powierzchni uprawy chmielu, do której przyznano płatność uzupełniającą do powierzchni uprawy chmielu za 2006 r. (płatność uzupełniająca do powierzchni uprawy chmielu niezwiązana z produkcją) 1 476,08 zł/ha; do powierzchni uprawy roślin przeznaczonych na paszę, uprawianych na trwałych użytkach zielonych (płatności zwierzęce) 396,14 zł/ha, przyznawana jest do powierzchni maksymalnej ustalanej dla każdego wnioskodawcy indywidualnie; specjalna płatność obszarowa do powierzchni upraw roślin strączkowych i motylkowatych drobnonasiennych stawka płatności wynosi 219,53 zł/ha, finansowana w 100% z budżetu UE, przysługuje rolnikom spełniającym warunki do przyznania jednolitej płatności obszarowej, którzy uprawiają w plonie głównym rośliny objęte wsparciem specjalnym; wsparcie specjalne płatność do krów stawka płatności wynosi 410,89 zł/szt., finansowana w 100% z budżetu UE. Wsparcie przysługuje rolnikom, którzy spełniają warunki do przyznania jednolitej płatności obszarowej i utrzymują zwierzęta kwalifikujące się do wsparcia w rejonach wrażliwych pod względem gospodarczym lub środowiskowym określonych przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Wsparcie to ma charakter regionalny i skierowane jest do rolników posiadających stada w następujących województwach: lubelskim, małopolskim, podkarpackim, śląskim i świętokrzyskim; 23 S trona

26 wsparcie specjalne płatność do owiec stawka płatności wynosi 103,05 zł/szt., finansowana w 100% z budżetu UE. Wsparcie to ma także charakter regionalny i skierowane jest do rolników posiadających stada w następujących województwach: małopolskim, podkarpackim, śląskim, opolskim i dolnośląskim; oddzielna płatność z tytułu cukru stawka płatności wynosi 56,00 zł/t, finansowana w 100% z budżetu UE, przyznawana jest jako rekompensata obniżki cen skupu buraków. Płatność przysługuje rolnikom, którzy spełniają warunki do przyznania jednolitej płatności obszarowej w danym roku i którzy zawarli z cukrownią umowę kontraktacyjną na dostawy buraków cukrowych; oddzielna płatność z tytułu owoców i warzyw (płatność do pomidorów) stawka płatności wynosi 173,33 zł/t, finansowana w 100% z budżetu UE. Płatność przysługuje rolnikom, którzy dostarczają pomidory do przetworzenia i spełniają warunki do przyznania jednolitej płatności obszarowej; przejściowe płatności z tytułu owoców miękkich stawka płatności łącznie wynosi 1 762,00 zł/ha, finansowana z budżetu UE w wysokości 1 013,15 zł/ha i z budżetu krajowego w wysokości 748,85 zł/ha. Wsparcie przyznawane jest do powierzchni uprawy malin oraz truskawek i zostało wprowadzone w celu poprawy dochodowości gospodarstw, które produkują owoce kierowane do przetwórstwa. Do końca 2011 r. w Biurach Powiatowych w ramach Kampanii 2011 r. obsługiwanych było 1,36 mln wniosków o przyznanie pomocy w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, co wpisuje się w trwającą od 2005 r. tendencję spadkową w tym zakresie (wykres 8). Do r. wydano decyzje przyznające wsparcie dla 79% obsługiwanych wniosków z Kampanii Wykres 8. Liczba wniosków o przyznanie płatności bezpośrednich (w mln) złożonych w ramach Kampanii ,40 1,48 1,47 1,45 1,42 1,39 1,37 1, Najwięcej wniosków złożono w województwach: mazowieckim (206,4 tys. wniosków, co stanowi 15% złożonych wniosków w skali kraju) i lubelskim (177,2 tys. wniosków, co stanowi 13% złożonych wniosków w skali kraju) (wykres 9). 24 S trona

27 Wykres 9. Liczba złożonych wniosków o przyznanie płatności bezpośrednich (w tys.) w ramach Kampanii 2011, w podziale na województwa 28,0 28,0 # Zachodniopomorskie Zachodniopomorskie 19,8 # Lubuskie złożone wnioski w Kampanii 2011 w tys. # 210 # 100 # 50 56,5 # Dolnośląskie Dolnośląskie 38,1 # Pomorskie Pomorskie 120,8 120,8 # Wielkopolskie 65,8 # Kujawsko-Pomorskie 27,6 # Opolskie 42,8 42,8 # Warmińsko-Mazurskie Warmińsko-Mazurskie 123,4 # Łódzkie 47,8 47,8 # Śląskie # # # Świętokrzyskie Małopolskie Mazowieckie 85,7 121,7 121,7 206,4 80,8 # Podlaskie 177,2 # # Lubelskie 116,3 116,3 Podkarpackie Łączne powierzchnie i ilości objęte wnioskami o przyznanie płatności na rok 2011 wynosiły dla: jednolitej płatności obszarowej ,1 tys. ha; płatności uzupełniającej do grupy upraw podstawowych 9 516,4 tys. ha; płatności zwierzęcej 2 001,1 tys. ha; płatności do powierzchni uprawy chmielu ( historycznego )- 2,1 tys. ha; przejściowej płatności z tytułu owoców miękkich 55,4 tys. ha; oddzielnej płatności z tytułu owoców i warzyw 168,7 tys. ton; oddzielnej płatności z tytułu cukru ,3 tys. ton buraka cukrowego; specjalnej płatności obszarowej do powierzchni upraw roślin strączkowych i motylkowatych drobnonasiennych 219,2 tys. ha; płatności do krów 308,4 tys. szt.; płatności do owiec 64,5 tys. szt. 25 S trona

28 Realizacja płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego Do 31 grudnia 2011 r. w ramach systemów wsparcia bezpośredniego Agencja przeprowadziła 8 kampanii naboru wniosków oraz wypłaciła ogółem kwotę 67,4 mld zł, z czego prawie 13,0 mld zł (19,3%) w 2011 r. Realizacja płatności w 2011 r. w ramach Kampanii 2011 W okresie od 1 do 31 grudnia 2011 r. wypłacono w ramach Kampanii 2011 systemów wsparcia bezpośredniego 4 603,0 mln zł. Rysunek 1. Płatności obszarowe zrealizowane w 2011r. w ramach Kampanii 2011, w mln zł, wg stanu na r. 883,0 mln zł UPO inne rośliny 3 313,3 mln zł JPO 181,5 mln zł UPO płatności zwierzęce 9,2 mln zł oddzielna płatność z tytułu owoców i warzyw 17,1 mln zł wsparcie do krów 4 603,0 mln zł 0,02 mln zł przejściowa płatność z tytułu owoców miękkich 0,5mln zł wsparcie do owiec 14,9 mln zł specjalne wsparcie do roślin strączkowych i motylkowych 182,5 mln zł oddzielna płatność z tytułu cukru 1,1 mln zł UPO chmiel 26 S trona

29 Realizacja płatności w 2011 r. w ramach Kampanii 2010 W 2011 r. poza realizacją płatności w ramach Kampanii 2011, Agencja dokonała również płatności na kwotę 8 350,7 mln zł dla wniosków złożonych w 2010 r. Tabela 2. Płatności bezpośrednie zrealizowane w 2011 r. w ramach Kampanii 2010, wg stanu na r., w mln zł Systemy wsparcia bezpośredniego Kampania 2010 Jednolita Płatność Obszarowa 5 145,2 Uzupełniająca Płatność Obszarowa - inne rośliny 2 058,9 Uzupełniająca Płatność Obszarowa - chmiel historyczny 1,8 Uzupełniająca Płatność Obszarowa - płatności zwierzęce 526,3 Przejściowa płatność z tytułu owoców miękkich 46,0 Oddzielna płatność z tytułu owoców i warzyw 15,4 Oddzielna płatność z tytułu cukru 441,0 Wsparcie specjalne - płatność do krów 82,3 Wsparcie specjalne - płatność do owiec 4,8 Wsparcie specjalne rośliny strączkowe 29,0 RAZEM 8 350,7 Realizacja płatności w 2011 r. w ramach Kampanii Realizacja postępowań administracyjnych dotyczących Kampanii w 2011 r. związana była z: trwającymi postępowaniami odwoławczymi; wznowieniem postępowań w sprawach zakończonych decyzją ostateczną; stwierdzeniem nieważności dotychczasowych decyzji; ustaniem przyczyn uzasadniających zawieszenie postępowań. W ramach Kampanii w 2011 r. ARiMR wypłaciła 10,5 mln zł. 27 S trona

30 Wykres 10. Realizacja płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego w latach w podziale na Kampanie (w mld zł), wg stanu na r. łącznie 67,4 mld zł 6,3 6,7 8,2 8,3 8,6 12,1 12,6 4,6 Szczegółowe informacje dotyczące zrealizowanych płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego w Kampaniach przedstawiono w Załączniku 3, tabele Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (PROW ) Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (PROW ) jest dokumentem określającym zakres i formę wsparcia obszarów wiejskich w Polsce w latach Wśród krajów UE, Polska dysponuje największą alokacją z EFRROW 3 (13,4 mld euro) na realizację działań objętych PROW Środki te uzupełnione są o wkład z budżetu krajowego, który wynosi 4 mld euro. W ramach wydatków EFRROW finansowane są także zobowiązania z lat w wysokości 3 mld euro, podjęte w ramach Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich Działania PROW realizowane są w ramach 4 strategicznych osi priorytetowych Oś 1. Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego; Oś 2. Poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich; Oś 3. Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej; Oś 4. LEADER; Pomoc techniczna. Instytucją zarządzającą PROW jest Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi 4. Część swoich zadań w zakresie obsługi Programu Instytucja Zarządzająca delegowała do innych podmiotów, tj.: 3 EFRROW- Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich 4 Art. 4 ust.1 ustawy z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków EFRROW (Dz. U. z 2007 r., Nr 64, poz.427). 28 S trona

31 Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) w zakresie 15 (z 23) działań; Fundacji Programów Pomocy dla Rolnictwa (FAPA) w zakresie 1 działania; Agencji Rynku Rolnego (ARR) w zakresie 1 działania; Samorządów Województw w zakresie 6 działań. ARiMR jako akredytowana agencja płatnicza realizuje także płatności dla wszystkich działań PROW W 2011 r. w ramach PROW uruchomione zostały nabory wniosków o przyznanie pomocy dla działań zamieszczonych w tabeli 3. Tabela 3. Nabory wniosków o przyznanie pomocy w ramach PROW dla działań wdrażanych przez ARiMR przeprowadzone w 2011 r. Działania Ułatwianie startu młodym rolnikom Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów Modernizacja gospodarstw rolnych Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych oraz wprowadzanie odpowiednich działań zapobiegawczych. Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności Grupy producentów rolnych Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania Program rolnośrodowiskowy Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw Pomoc techniczna Data naboru wniosków do czwarty nabór do trzeci nabór do trzeci nabór do piąty nabór do trzeci nabór do czwarty nabór nabór ciągły nabór ciągły do piąty nabór do czwarty nabór do Schemat 1 piąty nabór Schemat 2 czwarty nabór do czwarty nabór do piąty nabór do trzeci nabór nabór ciągły 29 S trona