Wyniki ewaluacji projektu Wzmacnianie aktywności obywatelskiej i świadomości w obszarze psychiatrii

Transkrypt

1 Wyniki ewaluacji projektu Wzmacnianie aktywności obywatelskiej i świadomości w obszarze psychiatrii Opracowanie: Gerard Banach W ramach polskich obchodów Światowego Programu "Schizofrenia-Otwórzcie Drzwi" we wrześniu każdego roku, organizowany jest Ogólnopolski Dzień Solidarności z Osobami Chorującymi na Schizofrenię. Wydarzenie odbywa się na ulicach w centralnych punktach kilkunastu miast w Polsce wraz z happeningami, wystawami prac plastycznych, konsultacjami psychiatrów i psychologów. To również dyskusje o chorobie, do których są zapraszane ważne osobistości i prezentacja filmów edukacyjnych. Celem wydarzenia jest wyrażenie gestu solidarności z osobami chorującymi na schizofrenię i przekroczenie progu symbolicznych drzwi, które dzielą chorych od godnego życia w społeczeństwie. W tym dniu, zostało również przeprowadzone badanie w ramach projektu Funduszu Inicjatyw Obywatelskich (FIO) zatytułowanego: Wzmacnianie aktywności obywatelskiej i świadomości w obszarze psychiatrii który jest realizowany w okresie od 1 czerwca 2012 do 30 września 2013 roku. Ankieta ewaluacyjna zawierała 11 pytań i jej celem było poznanie opinii dotyczącej: 1) Obchodzonego Dnia Solidarności z Osobami Chorującymi Psychicznie 2) świadomości i wiedzy na temat specyfiki potrzeb i możliwości osób chorujących psychicznie. Poniżej przedstawiam wyniki badań z ich krótką analizą. W badaniu wzięło udział 61 osób. Liczniejszą grupę stanowiły kobiety - 34 osoby (55%), natomiast mężczyźni w liczbie 27, stanowili 45% obecnych - wykres nr 1. Większość była mieszkańcami miasta 52 osoby (85%), a tylko 9 (15%) deklarowało zamieszkanie na wsi (wykres nr 3). Dosyć szeroki był również przedział wiekowy ankieterów. Grupa została podzielona na 6 mniejszych podgrup. Najliczniejszą z nich stanowiły osoby w kategorii wiekowej pomiędzy lat (19 osób 31%). Pozostałe grupy to: lat (9 osób 14%), lat (11 osób 18%), lat (12 osób 19%), lat (7 osób 11%), 66 i więcej lat - 3 osoby (4%). Przedstawia to wykres nr 2.

2 Wykres 1. Płeć respondentów Wykres 2. Grupy wiekowe respondentów

3 Wykres 3. Miejsce zamieszkania respondentów Najliczniejszą grupę stanowili studenci 20 osób (32%). Następnie w kolejności plasowały się osoby chorujące psychicznie, terapeuci, członkowie osób chorujących psychicznie, przedstawiciele duchowieństwa i lokalnej władzy (wykres nr 4). Wykres nr 4. Do której grupy osób się zaliczasz?

4 W drugim pytaniu ankiety, weryfikowaliśmy początkowe nastawienie respondentów do obchodów Dnia Solidarności (wykres nr 5). 41 osób (67%) stwierdziło że było zainteresowane tym wydarzeniem, 8 osób (13%) czuło lęk i tylko 4 osobom (6%) było to obojętne. Wśród innych odpowiedzi (8 osób 13%), pojawiały się takie jak: delegacja na to wydarzenie, odbywanie praktyki, czy też bycie zaproszonym przez kogoś bliskiego. Wykres nr 5. Jakie było Twoje początkowe nastawienie do obchodów dzisiejszego Dnia Solidarności? W pytaniu trzecim respondenci mieli określić swój dotychczasowy stosunek do osób chorujących psychicznie (wykres nr 6). Odpowiedź była przedstawiona w skali, gdzie 1 oznacza negatywne nastawienie a 7 pozytywne. Jak widać na wykresie, większość osób określiła swój stosunek jako neutralny lub pozytywny. Łącznie 49 osób (81%) wskazało wynik między 4 a 7. Nikt również nie określił skrajnie negatywnej postawy.

5 Wykres nr 6. Jak określił(a)byś swój dotychczasowy stosunek do osób chorujących psychicznie? Kolejna analiza wskazuje pozytywny odbiór szkolenia (wykres nr 7). Aż 54 osoby (88%) stwierdziły, że szkolenie pozwoliło lepiej zrozumieć osobę chorującą. Nie zmieniło zaś tego poglądu u zaledwie 7 osób (11%). To sugeruje zasadność organizowania takich wydarzeń. Wykres 7. Czy uważasz, że przeprowadzone szkolenie pozwoliło Ci lepiej zrozumieć osobę chorującą psychicznie?

6 Uzupełnieniem tego, było otwarte pytanie Czy dowiedziałaś(eś) się czegoś, co zmieniło Twoje dotychczasowe wyobrażenie o osobach chorujących psychicznie? Odpowiedzi grupowały się w różne wątki, wśród których były takie stwierdzenia jak: Nie dowiedziałem się niczego, co zmieniłoby moje wyobrażenie (10 osób 16%), można wyzdrowieć i aktywnie uczestniczyć w życiu społecznym (4 osoby 6%), niebezpieczeństwo, ze strony osób chorujących, lęk przed nimi wyznały 3 osoby (4%). Wiele osób zwróciło uwagę na dużą wrażliwość, zdolności artystyczne, talent u osób chorujących (12 19%), to osoby takie same jak ja (4 osoby 6%). Wypowiadały się również osoby chorujące, które twierdziły że znają swoje możliwości funkcjonowania, oraz profesjonaliści deklarujący znajomość tematu i zasad postępowania w codziennej pracy 6 osób (9%). Były też pojedyncze odpowiedzi np.: muszę wspierać brata i być cierpliwa w stosunku do niego, zobaczyłam, gdzie nasz syn może szukać pomocy, spędzać czas kreatywnie, poznać możliwości pracy z chorującymi. Większość wypowiedzi pojawiała się w jak najbardziej pozytywnym kontekście. W pytaniu o doświadczenie kontaktu z osobą chorującą (wykres nr 8), 29 osób (47%) odpowiedziało pozytywnie, twierdząc, że był to kontakt bezpośredni. 15 osób (24%) przedstawiło się jako chorujący psychicznie. 9 uczestników ankiety (14%) miało kontakt z chorującymi tylko za pośrednictwem mediów lub literatury a 8 osób (13%) nie miało nigdy takiego kontaktu. Wykres 8. Czy miałaś(eś) wcześniej kontakt z osobą chorującą psychicznie? Grupie, która odpowiedziała twierdząco w poprzednim punkcie - 53 osoby, zadano pytanie uzupełniające o częstotliwość takiego kontaktu. Aż połowa ankieterów (28 osób

7 52%) odpowiedziała, że jest to kontakt ciągły czyli przynajmniej raz w tygodniu. Kontakt sporadyczny potwierdza 9 osób (16%). Wykres nr 9. Wykres 9. Jak częsty był (jest) to kontakt? Przydatność wiedzy, uzyskanej podczas spotkania w ramach Dnia Solidarności potwierdza 41 osób (67%), z czego zdecydowanie tak 20 osób (32%). Tylko 3 osoby wskazały brak przydatności tego wydarzenia. Przedstawia to wykres nr 10. Wykres 10. Czy wiedza uzyskana na dzisiejszym spotkaniu może być przydatna?

8 Dobrze wykorzystany czas na spotkaniu potwierdza 37 osób (60%) a problem z określeniem się w tej kwestii, miały zaledwie 3 osoby (4%). Wykres nr 11. Wykres 11. Czy czas spędzony na dzisiejszym spotkaniu uważasz za stracony? Gotowość do uczestniczenia w kolejnych tego typu spotkaniach, wyraziło 37 osób (60%) z czego 20 zdecydowanie (wykres nr 12). Oznacza to, patrząc na 3 ostatnie wykresy, zasadność przygotowywania dalej takich wydarzeń i pozytywnego odbioru uczestników. Wykres 12. Czy chętnie uczestniczyłbyś w tego typu spotkaniach w przyszłości?

9 W kolejnym pytaniu, respondenci mogli wypisać wiele czynników, które uważają za istotne a mają one wpływ na wychodzenie z choroby. Postanowiłem najpierw wyodrębnić pewne charakterystyczne grupy a następnie zaznaczyć liczbowo ilość ich wskazań. Ankieterzy uznali za najistotniejsze relacje z bliskimi osobami: kolegów, środowisko i rodzinę wskazało 25 osób (40%). Na drugim miejscu znaleźli się również ludzie, tyle że odpowiedzialni za proces leczenia - profesjonaliści. Tu zaznaczono: uczestnictwo w terapii, kontakt z terapeutą oraz lekarzem 22 osoby (36%). W następnej kolejności pojawił się temat dotyczący zażywania leków, farmakoterapia 19 osób (31%). Następne grupy tematów miały już mniejsze wskazania, ale również wydają się bardzo istotne. Zajęcie i rozwój zainteresowań 3 osoby (4%), praca 2 osoby (3%), kompleksowe leczenie 2 osoby (3%) i pojedyncze głosy tj.: wiara w boga i łamanie stereotypów. (Wykres nr 13) Wykres 13. Napisz, jakie Twoim zdaniem są najistotniejsze czynniki mające wpływ na wychodzenie z choroby. Kolejnym pozytywnym wskazaniem tego badania jest, deklaracja ankieterów, że te zajęcia wpłyną na zmianę postaw w stosunku do osób chorujących psychicznie. 26 osób (42%) stwierdziło że tak, a 10 osobom (16%) było trudno powiedzieć. Nie udało się zaś przekonać do zmiany postaw 6 osób (9%). Wykres nr 14.

10 Wykres 14. Czy te zajęcia wpłyną na zmianę Twojej postawy wobec osób chorujących psychicznie? 33 osoby (54%) deklarują lepsze zrozumienie osób chorujących psychicznie po Dniu Solidarności. Trudno na razie powiedzieć 9 osobom (14%), a szkolenie nie zmieniło sytuacji u 2 osób (3%) Wykres nr 15. Wykres 15. Czy uważasz, że przeprowadzone szkolenie pozwoliło Ci lepiej zrozumieć osobę chorującą psychicznie?

11 Kolejne pytanie z kategorii otwarte. Uczestnicy mieli wskazać co najbardziej podobało im się w spotkaniu (wykres nr 16), co nie zainteresowało (wykres nr 17), co zaskoczyło (wykres nr 18) a także czego zabrakło (wykres nr 19). Luźne wypowiedzi zostały pogrupowane w wątki i określono liczbę wskazań uczestników. Najbardziej w dniu solidarności podobały się wykłady 22 osoby (36%) i wernisaż 20 osób (32%). Kolejne miejsce zajęły odpowiednio: przedstawienie teatralne 10 osób (16%), wystąpienia pacjentów 8 osób (13%) i spotkania z profesjonalistami 5 osób (8%). 7 osób zdeklarowało (11%), że wszystko im się podobało. Inne zauważone aspekty to: możliwość pracy osób chorujących 1 osoba (1%), atmosfera spotkania 3 osoby (4%), czytanie wierszy 2 osoby (3%), wnikliwa analiza, msza św. i szczerość pacjentów. Wykres 16. Podczas spotkania najbardziej spodobało mi się? Pojawiły się również tematy bądź wydarzenia które nie zainteresowały uczestników. Wyraźnie tutaj wskazano na wykłady 7 osób (11%), ale była to mała grupa. Inne pojedyncze np.: happening na ulicy, porady psychologa, msza św., również pojawiły się jednostkowo i nie wywierają wpływu na ocenę atrakcyjności wydarzenia.

12 Wykres 17. Podczas spotkania nie zainteresowało mnie? Uczestników wydarzenia zaskoczyła przede wszystkim duża frekwencja 14 osób (22%), oraz duży udział pacjentów 6 osób (9%). Po jednym zaznaczeniu wystąpiły: ilość ośrodków pomagających pacjentom, oraz kategoria inne tj. różnorodność programu, możliwość występowania na scenie, odwołania do strefy Boga, ilość i jakość prac malarskich, szczerość i otwartość pacjentów, niektóre wypowiedzi rodzin, możliwość pracy osób chorujących, duża liczba chorujących. Wykres 18. Podczas spotkania zaskoczyło mnie?

13 Czy w organizacji Dnia Solidarności czegoś zabrakło? Tu pojawiły się raczej pojedyncze głosy z tym związane. Wymieniano np.: brak miejsca na dyskusję uczestników 2 osoby (3%), brak możliwości spotkania z osobami chorującymi 2 osoby (3%), brak czasu na pytania i projekcję filmów. To świadectwo dobrej i ciekawej organizacji wydarzenia. Wykres 19. Podczas spotkania zabrakło? Podsumowanie. Głównym celem ankiety było poznanie opinii dotyczącej: 1) Obchodzonego Dnia Solidarności z Osobami Chorującymi Psychicznie 2) świadomości i wiedzy na temat specyfiki potrzeb i możliwości osób chorujących psychicznie. Odnosząc się do pierwszego stwierdzenia, ankieterzy w kilku pytaniach mogli się odnieść jak z ich perspektywy przeżywali uczestnictwo w tym dniu, jakie było ich nastawienie i co wynoszą wartościowego dla siebie. Zacznijmy od zainteresowania. 67% ankietowanych było zainteresowanych uczestnictwem w wydarzeniu i brało w nim aktywny udział chcąc poznać prezentowany obszar psychiatrii. Wiele osób dzięki Dniu Solidarności, lepiej zrozumiało osobę chorującą tak ocenia aż 88% biorących udział w badaniu. Wysokie wskaźniki pojawiły się również przy poszczególnych ocenach np. przydatności wiedzy uzyskanej w ramach spotkań 67% osób odpowiedziało że tak, pozytywnej oceny poświęconego czasu na udział w szkoleniu - 60% osób, możliwości dalszego uczestnictwa w takim wydarzeniu w przyszłości - 60%. Zajęcia zmieniły również postawę do osób

14 chorujących psychicznie u 42% uczestników a rozumienie osób chorujących u 54%. Największym powodzeniem cieszyły się wykłady, wernisaż, spektakl teatralny, wystąpienia pacjentów, i spotkania z profesjonalistami. Całe wydarzenie Dnia Solidarności z Osobami Chorującymi Psychicznie zostało ocenione pozytywnie. Odnosząc się do drugiego punktu, i uwzględniając nastawienie badanej grupy do osób chorujących, ankietowani wykazywali neutralny lub pozytywny stosunek. Większość osób miała wcześniej kontakt bezpośredni z osobami chorującymi, bądź sama doświadczyła kryzysu psychicznego. Badając specyfikę potrzeb osób chorujących, ankietowani dobrze wskazali najistotniejsze czynniki, które mają wpływ na wychodzenie z choroby: leki i farmakoterapia, terapia i kontekst spotkania z terapeuta i lekarzem oraz część związana ze środowiskiem koledzy, bliscy, środowisko i rodzina. Badanie na próbie 61 osób, dało pozytywne wyniki zarówno w przestrzeni oceny organizacji Dnia Solidarności z Osobami Chorującymi Psychicznie jak również posiadania wiedzy na temat specyfiki, potrzeb i możliwości osób chorujących psychicznie. Jest zainteresowanie udziałem w kolejnych tego typu wydarzeniach.