WYMOGI ERGONOMICZNE ORGANIZACJI STANOWISK PRACY Z MONITOREM EKRANOWYM

Transkrypt

1 WYMOGI ERGONOMICZNE ORGANIZACJI STANOWISK PRACY Z MONITOREM EKRANOWYM Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 120

2 Organizacja pracy przy monitorze ekranowym W pracy administracyjno-biurowej wykonywanej przez pracowników po 8 godzin dziennie czas poświęcany na pracę z monitorem ekranowym jest krótszy niż 8 godzin. Wiąże się to z koniecznością: korzystania z regulaminowej przerwy w pracy odchodzenia ze stanowiska pracy w celu uzgodnienia dokumentów korzystania z 5-minutowych przerw po każdej godzinie nieprzerwanej pracy przy obsłudze monitora ekranowego (wliczanej do czasu pracy) wykonywania innych czynności nieobciążających wzroku i wykonywanych w innych pozycjach ciała Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 121

3 Organizacja stanowisk pracy z monitorem ekranowym Stanowisko pracy wyposażone w monitor ekranowy powinno być tak usytuowane w pomieszczeniu, aby zapewniało pracownikowi swobodny dostęp. Odległość między pracownikiem a tyłem sąsiedniego monitora co najmniej 0,8 m. 80 cm Odległości między sąsiednimi monitorami powinny wynosić co najmniej 0,6 m. 60 cm Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 122

4 Organizacja stanowiska pracy schemat 1 D dokumenty; DR drukarka; JC jednostka centralna; K klawiatura; M monitor; P pojemnik z dyskietkami Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 123

5 Organizacja stanowiska pracy schemat 2 Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 124

6 Obciążenie układu mięśniowo-szkieletowego Nadmierne obciążenie układu mięśniowo-szkieletowego może wynikać z długotrwałego pozostawania w tej samej pozycji, co powoduje: statyczne obciążenie mięśni nacisk na dyski międzykręgowe dlatego użytkownicy komputerów bardzo często skarżą się na dolegliwości bólowe odczuwane w układzie mięśniowo-szkieletowym Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 125

7 Przeciwdziałanie nadmiernemu obciążeniu Pracownicy powinni stosować podczas pracy: prawidłową technikę pisania właściwą pozycję przy pracy ergonomiczne ustawienie mebli i właściwie ukształtowane nawyki związane ze sposobem wykonywania pracy gimnastykę, proste ćwiczenia łagodzące następstwa wymuszonej pozycji Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 126

8 Przykłady ćwiczeń gimnastycznych Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 127

9 Postawa przy pracy z komputerem Właściwa postawa w czasie użytkowania komputera to taka, w której: głowa trzymana jest prosto, tak by szyja nie była wygięta i nie powodowało to zniekształceń w odcinku szyjnym kręgosłupa plecy opierają się o oparcie fotela, aby nie powodować zmęczenia kręgosłupa stopy muszą swobodnie opierać się o podłogę łokcie trzymane są przy tułowiu lub opierają się o poręcze fotela, aby nie obciążać dodatkowo pleców Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 128

10 Przemęczenie oczu Objawy przemęczenia oczu to m.in.: niewłaściwym oświetleniem, nagłe zaniki ostrości widzenia, zaburzenia w postaci rozmazywania się obrazu i widzenia za mgłą, podwójne widzenie, Objawy te mogą się wiązać z: złą ostrością i drganiami obrazu, odbiciami światła na monitorze, uczucie ucisku na gałki oczne i zmiany barw. złym zamontowaniem osłon ekranowych, wielkością używanej czcionki. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 129

11 Zespół suchego oka Zespół suchego oka polega na obustronnym wysychaniu spojówki i rogówki. Prowadzi do zmętnienia rogówki oraz rogowacenia powierzchni oka ze stopniową utratą wzroku. Towarzyszy mu: ból pieczenie wrażenie ciała obcego w oku uczucie ucisku i zimna Jest on wynikiem zauważalnego zmniejszenia częstotliwości mrugania podczas długiego wpatrywania się w monitor, szerszego niż zazwyczaj otwierania oczu i obecności suchego, zjonizowanego powietrza w otoczeniu. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 130

12 Stanowisko pracy z monitorem ekranowym sprzęt Mówiąc o stanowisku pracy z monitorem ekranowym, należy przez to rozumieć przestrzeń pracy wraz z wyposażeniem w środki i przedmioty pracy obejmującym: wyposażenie podstawowe, w tym: wyposażenie dodatkowe, w tym: wyposażenie pomocnicze, w tym: monitor ekranowy drukarkę stół klawiaturę lub inne urządzenia wejściowe jednostkę centralną lub stację dyskietek skaner mysz lub trackball krzesło uchwyt na dokument podnóżek Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 131

13 Rodzaje monitorów monitory CRT (Catode Ray Tube) z lampą kineskopową; stosuje się w nich obecnie coraz lepsze sposoby ograniczenia w emisji pola elektromagnetycznego ekrany plazmowe składające się z dwóch płytek przewodzących, pomiędzy którymi znajduje się mieszanina gazów; ekrany te charakteryzują się dużym poborem mocy ekrany elektroluminescencyjne o działaniu polegającym na świeceniu fosforu z domieszką manganu; pobierają one równie dużo mocy co ekrany plazmowe i nie oddają wszystkich barw ekrany ciekłokrystaliczne LCD (Liquid Crystal Display) obecnie najczęściej spotykane na rynku i coraz powszechniej stosowane; pobierają mało energii, są stosowane m.in. w komputerach przenośnych Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 132

14 Wymagania monitora ekranowego na stanowisku wyposażonym w komputer Monitor ekranowy podstawowe wymagania: znaki na ekranie powinny być wyraźne i czytelne, obraz powinien być stabilny, bez tętnienia itp. jaskrawość i kontrast znaków na ekranie powinny być łatwe do regulowania, regulacja ustawień powinna umożliwiać pochylenie ekranu co najmniej 20 o do tyłu i 5 o do przodu oraz obrót wokół własnej osi co najmniej o 120 o, ekran powinien być pokryty warstwą antyodbiciową lub wyposażony w odpowiedni filtr, ustawienie ekranu względem źródeł światła powinno ograniczać olśnienie i odbicia światła. W razie potrzeby wynikającej z indywidualnych cech pracownika powinna być użyta oddzielna podstawa monitora lub odpowiednio regulowany stół (umożliwiające ustawienie monitora na wymaganej wysokości). Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 133

15 Zasady ustawiania monitora na stanowisku pracy Monitor powinien być tak ustawiony, by nie odbijało się w nim światło naturalne bądź sztuczne. Nie wolno ustawiać monitora: na tle okna naprzeciwko okna i innych jaskrawych obiektów Monitor należy umieścić w odległości cm od oczu. Górny brzeg monitora powinien być lekko poniżej poziomej linii oczu, poprowadzonej od oczu pracownika siedzącego na krześle. Kąt między poziomem oczu i linią wzroku nie powinien przekraczać 20 o. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 134

16 Klawiatura Konstrukcja klawiatury powinna umożliwiać pracownikowi przyjęcie pozycji, która nie powoduje zmęczenia mięśni rąk podczas pracy. Klawiatura powinna mieć: możliwość regulacji kąta nachylenia w zakresie 0 o 15 o matową powierzchnię i czytelne, kontrastowe znaki odpowiednią wysokość (np. dla przynajmniej jednej pozycji pochylenia klawiatury wysokość środkowego rzędu klawiszy alfanumerycznych z literami A i S, licząc od płaszczyzny stołu, nie powinna przekraczać 30 mm). klawiatura powinna być ustawiona nisko, by nie powodować zgięcia rąk w nadgarstkach (pomocne są podkładki pod nadgarstki). Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 135

17 Zespół ścieśni nadgarstka Pisanie na maszynie lub klawiaturze komputera może powodować zwiększone ryzyko rozwoju zespołu ścieśni nadgarstka (powtarzające się przeciążenia powodują ucisk nerwów przechodzących przez nadgarstek). Choroba ta może objawiać się: bólem, który promieniuje z ręki poprzez przedramię i ramię do barku osłabionym czuciem w palcach, nie zawsze dostrzeganym przez chorego drętwieniem, bólem i kłuciem kciuka, palca wskazującego, środkowego, ewentualnie palca serdecznego, często nasilającymi się w nocy Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 136

18 Zespół ścieśni nadgarstka cd. Sposoby zapobiegania temu schorzeniu to: gimnastyka rozgrzewająca ramiona, ręce i palce wykonywana przed rozpoczęciem pracy, częste przerwy na rozluźnienie i odpoczynek rąk, wykonywanie alternatywnych zadań w celu zredukowania powtarzalnych ruchów nadgarstka, zastosowanie wymogów ergonomii i elementów stanowiska pracy obniżających ryzyko zachorowania na to schorzenie (np. stosowanie podkładek pod nadgarstek) Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 137

19 Mysz, trackball, touchpad i trackpoint Mysz komputerowa powinna być dopasowania kształtem do dłoni operatora (aby mógł się nią posługiwać wygodnie, bez nadmiernego odgięcia grzbietowego w nadgarstku) oraz odpowiednio czuła na nacisk. Funkcjonalnie trackball jest identyczny z myszą komputerową, różni się tylko z punktu widzenia obsługi: składa się z obudowy i kuli, której poruszanie jest przekładane na ruch kursora na ekranie. W notbookach (laptopach) stosowane są urządzenia wmontowane w obudowę typu touchpad lub trackpoint, pozwalające na pracę z wykorzystaniem tych elementów podobnie jak myszy, bez konieczności jej podłączania do sprzętu. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 138

20 Jednostka centralna Jeżeli pracownik w toku pracy musi często sięgać np. do stacji dyskietek czy stacji dysków CD wbudowanej w jednostkę centralną, powinna ona znajdować się w strefie optymalnego zasięgu. W innych przypadkach może być rozmieszczona poza tą strefą. Jednostce centralnej na stanowisku pracy należy zapewnić dopływ powietrza potrzebny do schładzania procesora. Nie należy jej zastawiać ani zasłaniać! Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 139

21 Drukarka i skaner Pracownik powinien: umieć umiećustawić parametry drukarki dla dla wydrukowania określonego dokumentu lub lub obrazu, wiedzieć, z jakiego jakiego papieru korzystać (format, gramatura itp.), itp.), umieć umiećwymienić pojemnik na na atrament lub lub toner toner do do drukarki, potrafić potrafićzałożyć papier papier perforowany w drukarkach igłowych, umieć umiećkorzystać z drukarki sieciowej, potrafić potrafićwykorzystać skaner skaner dla dla potrzeb wykonywanych czynności. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 140

22 Stół, biurko Wysokość stołu oraz siedziska krzesła powinna być taka, aby zapewniała: odpowiedni kąt obserwacji ekranu monitora w zakresie w dół, przy czym górna krawędź ekranu monitora nie powinna znajdować się powyżej oczu pracownika naturalne położenie kończyn górnych przy obsłudze klawiatury, z zachowaniem co najmniej kąta prostego między ramieniem i przedramieniem; łokcie należy trzymać przy sobie lub oprzeć o poręcze fotela, aby nie obciążać dodatkowo pleców odpowiednią przestrzeń do umieszczenia nóg pod blatem stołu Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 141

23 Stół, biurko cd. Powierzchnia blatu stołu powinna mieć wielkość odpowiednią do swobodnej pracy na elementach komputera oraz miejsce do pracy z dokumentami papierowymi. Odległość między klawiaturą a przednią krawędzią stołu powinna wynosić nie mniej niż 10 cm. Elementy wyposażenia powinny znajdować się w odpowiedniej odległości od pracownika (w zasięgu jego kończyn górnych, bez konieczności przyjmowania wymuszonych pozycji). Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 142

24 Krzesło Krzesło stanowiące wyposażenie stanowiska pracy powinno posiadać: dostateczną stabilność przez wyposażenie go w podstawę co najmniej pięciopodporową z kółkami jezdnymi, regulację wysokości siedziska w zakresie cm (licząc od podłogi), podłokietniki, wymiary oparcia i siedziska zapewniające wygodną pozycję ciała i swobodę ruchów, Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 143

25 Krzesło c.d. regulację wysokości oparcia oraz regulację pochylenia oparcia w zakresie 5 do przodu i 30 do tyłu możliwość obrotu wokół osi pionowej o 360 wyprofilowanie płyty siedziska oraz oparcia odpowiednio do naturalnego wygięcia kręgosłupa i odcinka udowego kończyn dolnych Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 144

26 Uchwyt na dokument Jeśli przy pracy istnieje konieczność korzystania z dokumentów, stanowisko pracy należy wyposażyć w uchwyt na dokument, posiadający regulację ustawienia wysokości, pochylenia oraz odległości od pracownika. Uchwyt na dokument powinien znajdować się przed pracownikiem: między ekranem monitora i klawiaturą lub w innym miejscu w pozycji minimalizującej uciążliwe ruchy głowy i oczu. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 145

27 Podnóżek Na życzenie pracownika, a także gdy wysokość krzesła uniemożliwia pracownikowi płaskie, spoczynkowe ustawienie stóp na podłodze, stanowisko pracy należy wyposażyć w podnóżek. Podnóżek powinien mieć kąt pochylenia w zakresie 0 15 powinien mieć wysokość dostosowaną do potrzeb wynikających z cech antropometrycznych pracownika nie powinien mieć śliskiej powierzchni nie powinien przesuwać się po podłodze podczas używania Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 146

28 Zasady bhp podczas obsługi pozostałych urządzeń biurowych Do pozostałych urządzeń biurowych zalicza się m.in.: telefony komórkowe i bezprzewodowe niszczarki dokumentów bindownice telefaksy kserokopiarki przenośne gilotyny do cięcia papieru urządzenia do foliowania dokumentów Montowanie i demontowanie urządzeń oraz ich obsługa może odbywać się przez wykwalifikowany personel. Użytkownicy urządzeń mogą je obsługiwać po zapoznaniu się z instrukcją obsługi. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 147

29 Porażenie prądem elektrycznym Większość urządzeń biurowych jest zasilana energią elektryczną - powstaje w związku z tym zagrożenie związane z porażeniem prądem elektrycznym. Jeśli producent wyposażył urządzenie w przewód zasilający i wtyczkę do gniazda z kołkiem uziemiającym, to nie wolno tej wtyczki podłączać do gniazda nieposiadającego takiego kołka. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 148

30 Kserokopiarki Użytkowanie kserokopiarki wiąże się z: wytwarzaniem przez to urządzenie dużej ilości ciepła podczas pracy w związku z tym niezbędna jest dobra wentylacja pomieszczenia, w którym znajduje się kserokopiarka usuwaniem zaciętego papieru lub wymienianiem pojemnika z proszkiem drukarskim (tonera) Czynności te mogą być wykonywane przez pracowników tylko zgodnie z zaleceniami producenta urządzenia! Zabrudzenia rąk lub ubrań przy wymianie tonera można usuwać zmywając je zimną wodą (ciepła woda je utrwali). Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 149

31 Niszczarki dokumentów Elementem tnącym w niszczarkach jest zazwyczaj obracający się wałek z nacięciami, powodujący cięcie papieru na paski. Zagrożeniem jest w związku z tym możliwość pochwycenia i wciągnięcia zwisających, luźnych elementów ubrania lub włosów pracownika. Przygotowując materiały do niszczenia, w czasie usuwania zszywek i spinaczy, należy zachować ostrożność i wykonywać te czynności z użyciem urządzeń biurowych do zdejmowania zszywek. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 150

32 Pola elektromagnetyczne Z uwagi na niskie poziomy pól elektromagnetycznych wytwarzanych przez monitory nie ma potrzeby: specjalnego ograniczania ekspozycji pracowników prowadzenia pomiarów pól elektromagnetycznych na stanowiskach pracy przy monitorach. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 151

33 Zagrożenia związane z pozycją przy pracy Brak aktywności ruchowej podczas pracy biurowej powoduje: spowolnienie krążenia krwi zmniejszenie wydajności mięśni. Przy niewłaściwej pozycji występują napięcia mięśniowe o małym natężeniu, ale o długim czasie trwania. Narażone są na nie głównie: mięśnie gałkoruchowe, mięśnie grzbietu, przedramion mięśnie rąk i nadgarstków. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 152

34 Rozwiązanie problemów zagrożeń związanych z pozycją siedzącą przy pracy Bardzo ważna jest jak najmniej uciążliwa pozycja ciała podczas obsługi komputera: kręgosłup powinien przybierać naturalny dla siebie kształt litery S ręce powinny pozostawać luźno ułożone Ważne są także pozostałe elementy związane z otoczeniem stanowiska pracy, w którym pracuje się przy komputerze, takie jak: właściwa wentylacja, oświetlenie temperatura i wilgotność pomieszczenia Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 153

35 Uciążliwości związane z obciążeniem psychofizycznym Stres spowodowany jest najczęściej obarczaniem pracownika zbyt dużą liczbą obowiązków, znacznie przekraczających jego możliwości psychofizyczne. Stres może objawiać się: utratą poczucia własnej wartości, życiem w ciągłym napięciu, zanikiem umiejętności zdystansowania się od otoczenia, zanikiem umiejętności oddzielania rzeczy istotnych od mniej ważnych i akcentowania własnej indywidualności. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 154

36 Uciążliwości związane z obciążeniem psychofizycznym cd. Do depresji może doprowadzić sam stres, ale również inne czynniki: monotonia pracy (wielogodzinne wpatrywanie się tylko w monitor) utrata niezależności oraz rozluźnienie lub całkowity zanik więzi towarzyskich Czynniki te pogłębiają stan przewlekłej depresji, której źródłem jest miejsce pracy. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 155