Struktura przestrzenna stanowiska pracy

Transkrypt

1 P O L I T E C H N I K A W A R S Z A W S K A W Y D Z I A Ł Z A R Z Ą D Z A N I A LABORATORIUM ERGONOMII I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA PRACY Struktura przestrzenna stanowiska pracy ĆWICZENIE 1A Ocena ergonomiczności różnych typów krzeseł Opracowanie: Zespół LEiKŚP Warszawa, 2012r.

2 1. Teza badawcza Krzesło powinno być tak zaprojektowane, aby odpowiadało cechom antropometrycznym potencjalnego użytkownika i gwarantowało komfort siedzenia. 2. Parametry badane: stopień dostosowania wymiarów konstrukcyjnych do cech antropometrycznych człowieka, funkcjonalność (regulacje i nastawy), konstrukcja i usytuowanie urządzeń regulacyjnych, bezpieczeństwo i higiena użytkowania, wygoda użytkowania, estetyka. 3. Wartości mierzone wymiary konstrukcyjne elementów krzesła (wymiary liniowe, położenia kątowe, zakresy regulacji). 4. Aparatura: miara metryczna, kątomierz, atlas antropometryczny, przygotowana do wypełnienia karta oceny z pkt Opis stanowiska badawczego Stanowisko wyposażone jest w różne typy krzeseł stosowanych w pracy biurowej. 6. Normy i przepisy prawne: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. Nr 148, poz. 973), PN-EN :2004 Meble biurowe. Krzesło biurowe do pracy. Część 1: Wymiary. Oznaczenie wymiarów, PN-EN 547-3:2000 Maszyny. Bezpieczeństwo Wymiary ciała ludzkiego Dane antropometryczne, Atlas antropometryczny. 7. Sposób prowadzenia badań: W oparciu o wytyczne zawarte w normie PN-EN 1335:2004 dokonać pomiarów wymiarów konstrukcyjnych elementów krzesła (wysokość, szerokość i głębokość siedziska, wysokość i szerokość oparcia, wysokość, szerokość i rozstaw podłokietników, zakres pochylenia oparcia i siedziska). Dokonać oceny krzeseł na podstawie liczby spełnionych kryteriów w ramach danej cechy (tabela 1). Ocenę powtórzyć dla kolejnych krzeseł wytypowanych do badań. W celu wypełnienia cechy 1 w tabeli 1 należy zastawić w tabeli 2 wymiary krzesła wzorcowego i porównać je z wymiarami konstrukcyjnymi badanych krzeseł i na tej podstawie ustalić stopień spełnienia cechy 1. Ocenić stopień spełnienia poszczególnych cech (w %) wg następującego wzoru: S j = k i= 1 n n i *100% Gdzie: S j stopień spełnienia j-tej cechy n i i te ocenione pozytywnie kryterium w ramach j-tej cechy n liczba wszystkich kryteriów w ramach j-tej cechy i liczba kryteriów w ramach j-tej cechy j liczba cech (j = 1...6) Wyniki badań umieścić w tabeli 3. Laboratorium Ergonomii i Kształtowania Środowiska Pracy 2

3 Tabela 1. Kryteria oceny ergonomiczności krzeseł. Cechy ergonomicznego krzesła Cecha 1 Dostosowanie wymiarów krzesła do cech antropometryczny ch człowieka Cecha 2 Funkcjonalność (regulacje i nastawy) Cecha 3 Konstrukcja i usytuowanie urządzeń regulacyjnych Cecha 4 Bezpieczeństwo i higiena użytkowania Cecha 5 Wygoda użytkowania Cecha 6 Estetyka Kryteria oceny wysokość siedziska (min, max) głębokość siedziska (min, max) szerokość siedziska (max) szerokość oparcia wysokość podłokietników (min, max) rozstaw podłokietników (min, max) szerokość podłokietników zakres regulacji pochylenia oparcia zakres regulacji pochylenia siedziska regulacja wysokości siedziska regulacja głębokości siedziska regulacja pochylenia siedziska regulacja wysokości oparcia regulacja pochylenia oparcia płynna regulacja siły oporu oparcia regulacja pochylenia siedzisko-oparcie regulacja wysokości podłokietników regulacja rozstawienia podłokietników regulacja stopnia sprężynowania możliwość obrotu podłokietników osiowy obrót krzesła regulacja pochylenia płyty siedziska rozróżnialność urządzeń kształtem mała siła potrzeba do zmiany nastawienia dostępność bez zmiany pozycji kierunkowość stabilność konstrukcji pozostawanie w miejscu oczekiwanym (blokada mechanizmu jezdnego) łatwość utrzymania w czystości skuteczne odprowadzanie ciepła (podczas siedzenia) skuteczne wychładzanie krzesła (po zakończeniu użytkowania) sprężystość materiału wypełniającego siedzisko brak krawędzi ostrych i wystających synchronizacja nastawień wyprofilowanie powierzchni odpowiednie do krzywizn fizjologicznych permanentny nacisk na kręgosłup (podążające oparcie) ciągły kontakt pleców z oparciem dynamiczne siedzenie występowanie podparcia części lędźwiowej kręgosłupa nie ma efektu wychodzącej koszuli nie ma efektu tonięcia w siedzisku możliwość chowania podłokietników kolorystyka harmonia kształtu zgodność z panującą modą Ocena cząstkowa Ocena Stopień spełnienia cechy Laboratorium Ergonomii i Kształtowania Środowiska Pracy 3

4 Tabela 2. Zestawienie wyników pomiarów badanych krzeseł z wymiarami krzesła wzorcowego. Cechy ergonomicznego krzesła Kryteria oceny wysokość siedziska Zalecane wymiary krzesła w mm wymiary w mm Krzesło 1 Krzesło 2 Krzesło 3 Stopień spełnienia cechy 1 wymiary w mm Stopień spełnienia cechy 1 wymiary w mm Stopień spełnienia cechy 1 Cecha 1 (regulacja od - do) Dostosowanie wymiarów krzesła do cech antropometrycznych człowieka głębokość siedziska (regulacja od do) szerokość siedziska (max) szerokość oparcia wysokość podłokietników (min, max) rozstaw podłokietników (min, max) szerokość podłokietników zakres regulacji pochylenia oparcia zakres regulacji pochylenia siedziska do przodu i 30 do tyłu 0-5 w dół Laboratorium Ergonomii i Kształtowania Środowiska Pracy 4

5 8. Zestawienie wyników badań Tabela 3. Zestawienie kompleksowej oceny krzeseł. Cechy ergonomicznego krzesła Dostosowanie wymiarów krzesła do cech antropometrycznych człowieka Funkcjonalność (regulacje i nastawy) Konstrukcja i usytuowanie urządzeń regulacyjnych Bezpieczeństwo i higiena użytkowania Wygoda użytkowania Estetyka Ogólny stopień spełnienia cech ergonomicznego krzesła Stopień spełnienia cechy Krzesło 1 Krzesło 2 Krzesło 3 Krzesło 4 9. Opracowanie wyników badań: Omówić wyniki porównania wymiarów badanych krzeseł z wymiarami krzesła wzorcowego. Ustalić, które z krzeseł w największym (które w najmniejszym) stopniu spełnia wymagania ergonomiczne i uzasadnić dlaczego. Ustalić wady krzeseł możliwe do przyjęcia i wady dyskwalifikujące wyrób. Obliczenia uzupełniające Obliczenie wymiarów krzesła dla indywidualnego użytkownika: Ustalić dla konkretnego użytkownika wymiary: P k - wysokość podkolanową w pozycji siedzącej, U długość uda, T - długość tułowia na podstawie tablic Dreyfusa. Obliczyć wysokości (W) i głębokości (G) siedzenia oraz wysokości podparcia 5 kręgu lędźwiowego (OT) wg następujących wzorów: W = P k - 5 cm G = 2/3 U + (6 8) OT = 1/3 T (P k - wysokość podkolanowa w pozycji siedzącej) (U długość uda) (T - długość tułowia) Laboratorium Ergonomii i Kształtowania Środowiska Pracy 5

6 ZAŁĄCZNIK 1 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. (Dz. U. z dnia 10 grudnia 1998 r.) Na podstawie art Kodeksu pracy zarządza się, co następuje: 1. Rozporządzenie określa: 1) wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii dla stanowisk pracy wyposażonych w monitory ekranowe, 2) wymagania dotyczące organizacji pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. 2. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o: 1) monitorze ekranowym - należy przez to rozumieć urządzenie do wyświetlania informacji w trybie alfanumerycznym lub graficznym, niezależnie od metody uzyskiwania obrazu, 2) stanowisku pracy - należy przez to rozumieć przestrzeń pracy, wraz z wyposażeniem w środki i przedmioty pracy, obejmującym: a) wyposażenie podstawowe, w tym monitor ekranowy, klawiaturę lub inne urządzenia wejściowe, jednostkę centralną lub stację dyskietek, b) wyposażenie dodatkowe, w tym drukarkę, skaner, mysz, trackball, c) wyposażenie pomocnicze, w tym stół, krzesło, uchwyt na dokument, podnóżek, 3) systemie komputerowym - należy przez to rozumieć urządzenia wchodzące w skład wyposażenia podstawowego i dodatkowego stanowiska pracy wraz z oprogramowaniem, 4) pracowniku - należy przez to rozumieć każdą osobę zatrudnioną przez pracodawcę, w tym praktykanta i stażystę, użytkującą w czasie pracy monitor ekranowy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy. 3. Przepisów rozporządzenia nie stosuje się do: 1) kabin kierowców oraz kabin sterowniczych maszyn i pojazdów, 2) systemów komputerowych na pokładach środków transportu, 3) systemów komputerowych przeznaczonych głównie do użytku publicznego, 4) systemów przenośnych nie przeznaczonych do użytkowania na danym stanowisku pracy, 5) kalkulatorów, kas rejestrujących i innych urządzeń z małymi ekranami do prezentacji danych lub wyników pomiarów, 6) maszyn do pisania z wyświetlaczem ekranowym. 4. Pracodawca jest obowiązany organizować stanowiska pracy z monitorami ekranowymi w taki sposób, aby spełniały one minimalne wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii, określone w załączniku do niniejszego rozporządzenia Pracodawca jest obowiązany do przeprowadzania na stanowiskach pracy, wyposażonych w monitory ekranowe, oceny warunków pracy w aspekcie: 1) organizacji stanowisk pracy, w tym rozmieszczenia elementów wyposażenia, w sposób zapewniający spełnienie wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy, 2) stanu elementów wyposażenia stanowisk pracy, zapewniającego bezpieczeństwo pracy, w tym ochronę przed porażeniem prądem elektrycznym, 3) obciążenia narządu wzroku oraz układu mięśniowo-szkieletowego pracowników, 4) obciążenia pracowników czynnikami fizycznymi, w tym szczególnie nieodpowiednim oświetleniem, 5) obciążenia psychicznego pracowników, wynikającego ze sposobu organizacji pracy. 2. Ocena, o której mowa w ust. 1, powinna być przeprowadzana w szczególności dla nowo tworzonych stanowisk oraz po każdej zmianie organizacji i wyposażenia stanowisk pracy. Na podstawie oceny pracodawca jest obowiązany podejmować działania mające na celu usunięcie stwierdzonych zagrożeń i uciążliwości. 6. Pracodawca jest obowiązany: 1) informować pracowników o wszystkich aspektach ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracy na stanowiskach pracy, w tym o wynikach przeprowadzonej oceny, o której mowa w 5, oraz wszelkich środkach bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, 2) przeszkolić pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w trybie określonym w odrębnych przepisach. Laboratorium Ergonomii i Kształtowania Środowiska Pracy 6

7 7. Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom: 1) łączenie przemienne pracy związanej z obsługą monitora ekranowego z innymi rodzajami prac nie obciążającymi narządu wzroku i wykonywanymi w innych pozycjach ciała - przy nieprzekraczaniu godziny nieprzerwanej pracy przy obsłudze monitora ekranowego lub 2) co najmniej 5-minutową przerwę, wliczaną do czasu pracy, po każdej godzinie pracy przy obsłudze monitora ekranowego Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionym na stanowiskach z monitorami ekranowymi profilaktyczną opiekę zdrowotną, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach. 2. Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom okulary korygujące wzrok, zgodne z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, o której mowa w ust. 1, wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia, z zastrzeżeniem ust Istniejące w dniu wejścia w życie rozporządzenia stanowiska pracy wyposażone w monitory ekranowe powinny być dostosowane do wymagań określonych w rozporządzeniu nie później niż w ciągu 2 lat od dnia jego wejścia w życie, z wyjątkiem pkt 5.1 lit. f) i g) załącznika do rozporządzenia, które dotyczą nowo tworzonych stanowisk pracy. ZAŁĄCZNIK do ROZPORZĄDZENIA MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ (Dz. U. z dnia 10 grudnia 1998 r.) MINIMALNE WYMAGANIA BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY ORAZ ERGONOMII, JAKIE POWINNY SPEŁNIAĆ STANOWISKA PRACY WYPOSAŻONE W MONITORY EKRANOWE 1. Wyposażenie stanowiska pracy oraz sposób rozmieszczenia elementów tego wyposażenia nie może powodować podczas pracy nadmiernego obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego i (lub) wzroku oraz być źródłem zagrożeń dla pracownika Monitor ekranowy powinien spełniać następujące wymagania: a) znaki na ekranie powinny być wyraźne i czytelne, b) obraz na ekranie powinien być stabilny, bez tętnienia lub innych form niestabilności, c) jaskrawość i kontrast znaku na ekranie powinny być łatwe do regulowania w zależności od warunków oświetlenia stanowiska pracy, d) regulacje ustawienia monitora powinny umożliwiać pochylenie ekranu co najmniej 20 do tyłu i 5 do przodu oraz obrót wokół własnej osi co najmniej o po 60 w obu kierunkach, e) ekran monitora powinien być pokryty warstwą antyodbiciową lub wyposażony w odpowiedni filtr W razie potrzeby wynikającej z indywidualnych cech antropometrycznych pracownika, powinna być użyta oddzielna podstawa monitora lub regulowany stół Ustawienie ekranu monitora względem źródeł światła powinno ograniczać olśnienie i odbicia światła Klawiatura powinna stanowić osobny element wyposażenia podstawowego stanowiska pracy Konstrukcja klawiatury powinna umożliwiać użytkownikowi przyjęcie pozycji, która nie powodowałaby zmęczenia mięśni kończyn górnych podczas pracy. Klawiatura powinna posiadać w szczególności: a) możliwość regulacji kąta nachylenia w zakresie 0-15, b) odpowiednią wysokość - przy spełnieniu warunku, aby wysokość środkowego rzędu klawiszy alfanumerycznych z literami A, S..., licząc od płaszczyzny stołu, nie przekraczała 30 mm dla przynajmniej jednej pozycji pochylenia klawiatury Powierzchnia klawiatury powinna być matowa, a znaki na klawiaturze powinny być kontrastowe i czytelne Konstrukcja stołu powinna umożliwiać dogodne ustawienie elementów wyposażenia stanowiska pracy, w tym zróżnicowaną wysokość ustawienia monitora ekranowego i klawiatury Szerokość i głębokość stołu powinna zapewniać: a) wystarczającą powierzchnię do łatwego posługiwania się elementami wyposażenia stanowiska i wykonywania czynności związanych z rodzajem pracy, b) ustawienie klawiatury z zachowaniem odległości nie mniejszej niż 100 mm między klawiaturą a przednią krawędzią stołu, c) ustawienie elementów wyposażenia w odpowiedniej odległości od pracownika, to jest w zasięgu jego kończyn górnych, bez konieczności przyjmowania wymuszonych pozycji Wysokość stołu oraz siedziska krzesła powinna być taka, aby zapewniała: a) naturalne położenie kończyn górnych przy obsłudze klawiatury, z zachowaniem co najmniej kąta prostego między ramieniem i przedramieniem, Laboratorium Ergonomii i Kształtowania Środowiska Pracy 7

8 b) odpowiedni kąt obserwacji ekranu monitora w zakresie w dół (licząc od linii poziomej na wysokości oczu pracownika do linii poprowadzonej od jego oczu do środka ekranu), przy czym górna krawędź ekranu monitora nie powinna znajdować się powyżej oczu pracownika, c) odpowiednią przestrzeń do umieszczenia nóg pod blatem stołu Powierzchnia blatu stołu powinna być matowa, najlepiej barwy jasnej Krzesło stanowiące wyposażenie stanowiska pracy powinno posiadać: a) dostateczną stabilność, przez wyposażenie go w podstawę co najmniej pięciopodporową z kółkami jezdnymi, b) wymiary oparcia i siedziska, zapewniające wygodną pozycję ciała i swobodę ruchów, c) regulację wysokości siedziska w zakresie mm, licząc od podłogi, d) regulację wysokości oparcia oraz regulację pochylenia oparcia w zakresie: 5 do przodu i 30 do tyłu, e) wyprofilowanie płyty siedziska i oparcia odpowiednie do naturalnego wygięcia kręgosłupa i odcinka udowego kończyn dolnych, f) możliwość obrotu wokół osi pionowej o 360, g) podłokietniki Mechanizmy regulacji wysokości siedziska i pochylenia oparcia powinny być łatwo dostępne i proste w obsłudze oraz tak usytuowane, aby regulację można było wykonywać w pozycji siedzącej Jeśli przy pracy istnieje konieczność korzystania z dokumentów, stanowisko pracy należy wyposażyć w uchwyt na dokument, posiadający regulację ustawienia wysokości, pochylenia oraz odległości od pracownika Uchwyt na dokument powinien znajdować się przed pracownikiem - między ekranem monitora i klawiaturą - lub w innym miejscu - w pozycji minimalizującej uciążliwe ruchy głowy i oczu Na życzenie pracownika, a także gdy wysokość krzesła uniemożliwia pracownikowi płaskie, spoczynkowe ustawienie stóp na podłodze, stanowisko pracy należy wyposażyć w podnóżek Podnóżek powinien mieć kąt pochylenia w zakresie 0-15, a jego wysokość powinna być dostosowana do potrzeb wynikających z cech antropometrycznych pracownika Powierzchnia podnóżka nie powinna być śliska, a sam podnóżek nie powinien przesuwać się po podłodze podczas używania Stanowisko pracy powinno być tak zaprojektowane, aby pracownik miał zapewnioną dostateczną przestrzeń pracy, pozwalającą na umieszczenie wszystkich elementów obsługiwanych ręcznie w zasięgu kończyn górnych Stanowisko pracy wyposażone w monitor ekranowy powinno być tak usytuowane w pomieszczeniu, aby zapewniało pracownikowi swobodny dostęp do tego stanowiska. Odległości między sąsiednimi monitorami powinny wynosić co najmniej 0,6 m, a między pracownikiem i tyłem sąsiedniego monitora - co najmniej 0,8 m Odległość oczu pracownika od ekranu monitora powinna wynosić mm Oświetlenie powinno zapewniać komfort pracy wzrokowej, a szczególnie: a) poziom natężenia oświetlenia powinien spełniać wymagania określone w Polskich Normach, b) należy ograniczyć olśnienie bezpośrednie od opraw, okien, przezroczystych lub półprzezroczystych ścian albo jasnych płaszczyzn pomieszczenia oraz olśnienie odbiciowe od ekranu monitora, w szczególności przez stosowanie odpowiednich opraw oświetleniowych, instalowanie żaluzji lub zasłon w oknach Dopuszcza się stosowanie opraw oświetlenia miejscowego, pod warunkiem że będą to oprawy nie powodujące olśnienia. 10. Przy projektowaniu, doborze i modernizacji oprogramowania, a także przy planowaniu wykonywania zadań z użyciem ekranu monitora pracodawca powinien uwzględniać w szczególności następujące wymagania: a) oprogramowanie powinno odpowiadać zadaniu przewidzianemu do wykonania, b) oprogramowanie powinno być łatwe w użyciu oraz dostosowane do poziomu wiedzy i (lub) doświadczenia pracownika, c) systemy komputerowe muszą zapewniać przekazywanie pracownikom informacji zwrotnej o ich działaniu, d) systemy komputerowe muszą gwarantować wyświetlanie informacji w formie i tempie odpowiednich dla pracownika, e) bez wiedzy pracownika nie można dokonywać kontroli jakościowej i ilościowej jego pracy, f) przy tworzeniu oprogramowania i przetwarzaniu danych powinny być stosowane zasady ergonomii Wilgotność względna powietrza w pomieszczeniach przeznaczonych do pracy z monitorami ekranowymi nie powinna być mniejsza niż 40% Wymagania dotyczące najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, w tym dotyczące poziomu hałasu oraz promieniowania, określają odrębne przepisy i Polskie Normy. Laboratorium Ergonomii i Kształtowania Środowiska Pracy 8

9 ZAŁĄCZNIK 2 Projektowanie struktury przestrzennej stanowiska pracy w oparciu o dane antropometryczne Wprowadzenie Centyle (szczególne przypadki kwantyli) dolny i górny stanowią wymiary progowe odpowiednio wymiar progowy dolny C 5 i wymiar progowy górny C 95. Wartość 5 centyla, to wymiary minimalne danej cechy, których nie osiąga 5% ludności; 95 centyl określa wartości maksymalne nie przekracza ich 95% populacji. Graficzną interpretację wartości progowych przedstawia rysunek 1. 5% 90% 5% Rys. 1. Graficzna interpretacja wartości progowych Projektowanie przy wykorzystaniu danych antropometrycznych polega na przystosowaniu parametrów wymiarowych projektowanych stanowisk pracy czy urządzeń, do skrajnych cech wymiarowych przyszłych użytkowników (centyle dolny C 5 i górny C 95 ). Sposób posługiwania się tablicami antropometrycznymi Tablice antropometryczne zawierają wartości kwantyli progowych (C 5 i C 95 ) i medialnych C 50 obliczone dla 90% populacji. Układ tablic jest następujący: 1. rubryka pierwsza numer porządkowy wymiaru wg kartoteki macierzystej Instytutu Wzornictwa Przemysłowego 2. rubryka druga cechy antropometryczne 3. rubryki 3-8 wartości wymiarów z uwzględnieniem płci i podziału na kwantyle; rubryki 3-5 dotyczą wymiarów mężczyzn; rubryki 6-8 dotyczą wymiarów kobiet. Sposób posługiwania się tablicami ilustrują przykłady 1 i 2. Symbol wartości wymiaru antropometrycznego (reprezentujący w zapisach operacji antropometrycznych wartości wymiaru) składa się z numeru porządkowego, oznaczenia płci ( - mężczyzna, - kobieta) oraz oznaczenia kwantyla (5, 50,95) i zapisuje się go następująco np. [159 5] Laboratorium Ergonomii i Kształtowania Środowiska Pracy 9

10 Przykład 1 Przykład 2 Laboratorium Ergonomii i Kształtowania Środowiska Pracy 10

11 Wybór z tablic antropometrycznych (wielkości liniowe podano w milimetrach, wielkości kątowe w stopniach) Nr wymiaru Cecha Kwantyl Mężczyźni Kobiety Długość ręki Szerokość ręki * 79* 89* 24 Długość dłoni Szerokość nadgarstka Średnica chwytu cylindrycznego Długość stopy Wysokość podłużnego sklepienia stopy 62 Kąt powstały między stopą a golenią, przy stopie podniesionej do góry 63 Kąt powstały między stopą a golenią, przy stopie opuszczonej w dół Szerokość stopy Wysokość łokcia w pozycji stojącej 1005* 1082* 1179* 933* 1004* 1070* 69 Wysokość ciała w pozycji wyprostowanej 1610* 1778* 1890* 1536* 1636* 1740* 70 Długość przednia tułowia Wysokość płaszczyzny widzenia w pozycji stojącej Wysokość wyrostka barkowego Długość kończyny górnej przy wyprostowanych palcach 687* 777* 852* 632* 707* 783* 93 Długość ramienia Długość przedramienia Największa szerokość ramion przy rękach opuszczonych wzdłuż tułowia 96 Zasięg górny ręki, w pozycji stojącej przy zwiniętych palcach 97 Zasięg górny ręki w pozycji stojącej przy wyprostowanych palcach 98 Zasięg boczny ręki, w pozycji stojącej, przy zwiniętych palcach (mierzony od płaszczyzny symetrii) Laboratorium Ergonomii i Kształtowania Środowiska Pracy 11

12 Nr wymiaru Cecha Kwantyl 99 Zasięg boczny ręki, w pozycji stojącej, przy wyprostowanych palcach (mierzony od płaszczyzny symetrii) 100 Rozpiętość rąk przy wyprostowanych palcach 101 Rozpiętość rąk przy zwiniętych palcach 102 Długość kończyny górnej przy zwiniętych palcach 105 Rozstaw łokci przy wyprostowanych palcach rąk Mężczyźni Kobiety * 1577* 1705* 1321* 1439* 1576* * 852* 958* 715* 778* 883* 107 Zasięg przedni przy wyprostowanych palcach (pozycja stojąca) 845* 925* 1005* 758* 835* 924* 122 Wysokość ciała w pozycji siedzącej 833* 907* 980* 798* 861* 916* 123 Wysokość podkolanowa w pozycji siedzącej (udo przylegające na całej długości do siedziska) 124 Wysokość wyrostka barkowego w pozycji siedzącej 125 Wysokość płaszczyzny widzenia w pozycji siedzącej 126 Wysokość podłopatkowa w pozycji siedzącej 127 Wysokość lędźwiowa w pozycji siedzącej 388* 428* 488* 361* 402* 448* 547* 596* 668* 515* 566* 625* 711* 779* 840* 691* 732* 781* 364* 463* 531* 350* 432* 489* 115* 214* 324* 121* 194* 292* 128 Wysokość łokcia w pozycji siedzącej 194* 225* 301* 198* 240* 292* 129 Wysokość górnej powierzchni kolana w pozycji siedzącej 500* 544* 606* 471* 517* 567* 130 Długość przednia uda w pozycji siedzącej 131 Grubość uda w pozycji siedzącej mierzona od siedziska do najwyższego punktu na udzie 132 Głębokość siedzeniowa (podkolanowa) uda 133 Zasięg przedni ręki w pozycji siedzącej, przy zwiniętych palcach 134 Zasięg przedni ręki w pozycji siedzącej, przy wyprostowanych palcach * 146* 171* 115* 139* 169* 480* 536* 588* 441* 486* 552* 736* 836* 898* 667* 772* 836* Laboratorium Ergonomii i Kształtowania Środowiska Pracy 12

13 Nr wymiaru Cecha Kwantyl 135 Zasięg ręki w pozycji siedzącej (od płaszczyzny siedziska), przy palcach zwiniętych 136 Zasięg górny ręki w pozycji siedzącej (od płaszczyzny siedziska), przy palcach wyprostowanych 137 Zasięg dolny ręki w pozycji siedzącej, przy zwiniętych palcach 138 Zasięg dolny ręki w pozycji siedzącej przy wyprostowanych palcach 141 Zasięg boczny ręki w pozycji siedzącej, przy zwiniętych palcach (mierzony od płaszczyzny symetrii ciała) 142 Zasięg boczny ręki w pozycji siedzącej, przy rozprostowanych palcach (mierzony od płaszczyzny symetrii ciała) 144 Największa szerokość ud w pozycji siedzącej 145 Największa szerokość bioder w pozycji siedzącej 154 Szerokość dłoni z przylegającym do niej kciukiem 155 Maksymalna grubość dłoni (z kciukiem) 158 Zasięg dolny ręki w pozycji stojącej, przy wyprostowanych palcach 159 Zasięg dolny ręki w pozycji stojącej, przy zwiniętych palcach 167 Szerokość ciała w pozycji stojącej ze swobodnie opuszczonymi rękami 168 Szerokość ciała w pozycji siedzącej ze swobodnie opuszczonymi rękami Mężczyźni Kobiety * 768* 846* 653* 722* 785* Dane antropometryczne na podstawie: Batogowska A., Słowikowski J., Atlas antropometryczny dorosłej ludności Polski dla potrzeb projektowania. Prace i materiały, zeszyt 149, IWP, Warszawa Dane antropometryczne oznaczone * wg Nowak E., Atlas antropometryczny populacji polskiej dane do projektowania, IWP, Warszawa Laboratorium Ergonomii i Kształtowania Środowiska Pracy 13

14 Szkice wymiarowe do tablic antropometrycznych 68 Pozycja stojąca Laboratorium Ergonomii i Kształtowania Środowiska Pracy 14

15 Laboratorium Ergonomii i Kształtowania Środowiska Pracy 15

16 Laboratorium Ergonomii i Kształtowania Środowiska Pracy 16

17 Laboratorium Ergonomii i Kształtowania Środowiska Pracy 17

18 ZAŁĄCZNIK 3 Karta oceny ryzyka na stanowisku pracy KARTA OCENY RYZYKA NA STANOWISKU PRACY Data Nr Karty Zespół przeglądowy Metoda oceny ryzyka PN-N Członkowie zespołu ds. oceny ryzyka zawodowego Stanowisko pracy Charakterystyka stanowiska pracy: Stanowisko wyposażone w badane krzesła oraz stół. Lp. Źródło zagrożenia Krzesło (przewrócenie w czasie testowania 1. nastaw i regulacji krzeseł) Elementy regulacyjne 2. krzeseł Zatwierdził: Stanowisko do oceny ergonomiczności różnych typów krzeseł Liczba narażonych Dokumenty odniesienia: PN-N18002 instrukcje Ewentualny Ciężkość Oszacowanie Prawdopodobieństwo skutek szkód ryzyka Stłuczenia ciała mała prawdopodobne średnie Skaleczenie mała prawdopodobne średnie Złamanie duża mało prawdopodobne małe Omdlenie duża mało prawdopodobne małe Skaleczenie mała prawdopodobne małe Działania obniżające ryzyko Zachowanie ostrożności w czasie zmian nastaw krzeseł. Zachowanie ostrożności w czasie zmian nastaw krzeseł. Laboratorium Ergonomii i Kształtowania Środowiska Pracy 18

19 Instrukcja BHP Stanowisko badawcze: Ocena ergonomiczności różnych typów krzeseł. Opis stanowiska badawczego Zgodnie z pkt 5. Sposób przeprowadzenia badań Zgodnie z pkt 7. ZAŁĄCZNIK 4 Uciążliwości i zagrożenia mogące wystąpić na stanowisku podczas wykonywania badań: 1. przewrócenie w czasie testowania nastaw i regulacji krzeseł, 2. elementy regulacyjne krzeseł. Wykaz czynności niedozwolonych: 1. bujanie się na krześle, 2. nieostrożne obchodzenie się z elementami regulacyjnymi krzeseł. Nie stosowanie się do powyższych zaleceń może spowodować: 1. skaleczenie, 2. stłuczenie ciała, 3. złamanie, 4. omdlenie. Czynności do wykonania przed rozpoczęciem ćwiczenia: 1. zapoznanie się z instrukcją badawczą. 2. wysłuchanie szkolenia stanowiskowego, 3. zapoznanie się z karta oceny ryzyka zawodowego. Czynności do wykonania po zakończeniu ćwiczenia Uporządkowanie stanowiska badawczego. Postępowanie w sytuacji awarii lub wypadku: 1. bezzwłocznie powiadomić prowadzącego zajęcia, 2. udzielić pomocy poszkodowanym, 3. jeżeli to konieczne powiadomić stosowne służby, tj.: a. straż pożarną tel. 998, b. pogotowie ratunkowe tel. 999, c. pogotowie energetyczne tel. 991, d. lub numer alarmowy 112. Laboratorium Ergonomii i Kształtowania Środowiska Pracy 19