Odpowiednie stanowisko pracy

Transkrypt

1 BHP Z KOMPUTEREM >>> Praca przy komputerze może być źródłem wielorakich problemów zdrowotnych. Jak wiadomo lepiej, taniej i szybciej jest zapobiegać tego typu problemom niż je rozwiązywać Profilaktyka chorób wywołanych przez pracę przy komputerze może odbywać się na 3 płaszczyznach: - tworzeniu odpowiednich warunków pracy, - dbaniu o właściwą higienę pracy - dbanie o swoją sprawność fizyczną. Sprawę warunków pracy przy komputerze reguluje ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. Nr 148, poz. 973). Odpowiednie stanowisko pracy Organizacja stanowiska pracy ma bardzo duże znaczenie dla zachowania zdrowia przez pracujących przy komputerze. Wyposażenie stanowiska pracy oraz sposób rozmieszczenia elementów tego wyposażenia nie może powodować podczas pracy nadmiernego obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego i (lub) wzroku oraz być źródłem zagrożeń dla pracownika. Bezpieczna praca z komputerem: 1. Komputer powinien być podłączony do sieci z bolcem uziemiającym, za pomocą lis twy antyprzepięciowej. Listwa taka, np.: ACAR, powoduje eliminację skoków napięcia, wyrównanie przebiegu prądu i chroni nasz sprzęt przed ich niszczącym działaniem. Dzięki temu mamy mniejszą szansę na utratę informacji, których nie zdążyliśmy zapisać, w przypadku nagłego wyłączenia się komputera (powodem może być chwilowa, nie dostrzegalna przez nas różnica napięcia prądu). 2. Powinniśmy się upewnić, czy wszystkie przewody są podłączone do właściwych g niazdek Ma to głównie znaczenie przed pierwszym włączeniem komputera oraz w sytuacji, gdy zmienialiśmy położenie sprzętu lub przed nami pracował z komputerem ktoś inny. Jeśli od 1 / 7

2 ostatniej naszej pracy upłynął dłuższy okres czasu, również sprawdźmy poprawność połączeń całego zestawu. Niezależnie od tego, warto od czasu do czasu zerknąć na przewody (połączenia komputerowe) i upewnić się, że wszystko jest w porządku (np.: żaden z przewodów nie wypadł z właściwego mu gniazdka). 3. Najpierw włączamy jednostkę centralną, później inne urządzenia - wyłączamy w od wrotnej kolejności Uruchomienie i zakończenie pracy obydwu urządzeń odbywa się równocześnie, jeśli monitor jest zasilany z gniazda umieszczonego z tyłu jednostki centralnej. Aktualnie jednak wszystkie nowe monitory mają niezależne zasilanie podłączane do gniazda sieci elektrycznej (monitor włączamy więc dopiero po uruchomieniu jednostki centralnej i wyłączamy przed wyłączeniem jednostki centralnej). 4. Pod żadnym pozorem nie wolno zasłaniać otworów wentylacyjnych jednostki centr alnej i monitora Nigdy nie kładźmy na monitorze żadnych kartek, zeszytów (tłumacząc ten fakt np.: brakiem miejsca na biurku), gdyż w ten sposób możemy doprowadzić do uszkodzenia tego sprzętu. Komputer pracując wydziela ciepło. Dlatego też pomiędzy ścianą a jednostką centralną i ścianą a monitorem powinna znajdować się odpowiednia odległość (min. około 5 cm). 5. Nigdy nie stawiajmy obok komputera żadnych płynów lub łatwo przewracających si ę przedmiotów Dotyczy to nie tylko jedzenia (tłustych rąk, a w konsekwencji sprzętu), napojów (zarówno tych w szklankach, butelkach, jak i puszkach), ale również (o czym nie każdy pamięta) np.: wazonu z kwiatami, akwarium... Stanowisko pracy powinno być uporządkowane, bez zagrożeń typu: stos łatwo przewracających się płyt CD czy innych przedmiotów. A jeśli mamy pragnienie, czy mamy ochotę coś zjeść, to jest to świetna okazja, aby odpocząć i odejść od komputera - maszerując do kuchni. Monitor Według zaleceń amerykańskich odległość użytkownika od ekranu monitora komputerowego powinna wynosić ok. 70 cm (min cm). Górny brzeg ekranu powinien być nieco poniżej poziomu oczu, a w żadnym wypadku powyżej tego poziomu. Monitor ekranowy powinien spełniać następujące wymagania: - znaki na ekranie powinny być wyraźne i czytelne, - obraz na ekranie powinien być stabilny, bez tętnienia lub innych form niestabilności, - jaskrawość i kontrast znaku na ekranie powinny być łatwe do regulowania w zależności od warunków oświetlenia stanowiska pracy, - regulacje ustawienia monitora powinny umożliwiać pochylenie ekranu, co najmniej 20 2 / 7

3 do tyłu i 5 do przodu oraz obrót wokół własnej osi, co najmniej o 120 po 60 w obu kierunkach, - ekran monitora powinien być pokryty warstwą antyodbiciową lub wyposażony w odpowiedni filtr. W razie potrzeby wynikającej z indywidualnych cech antropometrycznych pracownika, powinna być użyta oddzielna podstawa monitora lub regulowany stół. Ustawienie ekranu monitora względem źródeł światła powinno ograniczać olśnienie i odbicia światła. Klawiatura Klawiatura powinna posiadać regulację kąta pochylenia w zakresie od 0 do 15. Dodatkowo, klawisze klawiatury powinny być rozmieszczone tak, aby podczas pisania ramiona, nadgarstki oraz dłonie osoby pracującej przy komputerze były ułożone w sposób minimalizujący zmęczenie. Przyjmuje się, że ręce powinny być zgięte w łokciach pod kątem ok. 90, a nadgarstki użytkownika powinny opierać się na blacie lub specjalnie do tego przeznaczonej podstawce. Odległość klawiatury od przedniej krawędzi stołu nie powinna być mniejsza niż 10cm. Powierzchnia klawiatury powinna być matowa, a znaki na klawiaturze powinny być kontrastowe i czytelne. Pomieszczenie Ważnym czynnikiem kształtującym środowisko pracy jest mikroklimat. Na stanowisko powinno przypadać 6 m2 powierzchni pomieszczenia o wysokości co najmniej 3,3 m. Zalecana temperatura powinna zawierać się w przedziale st. C. Pomieszczenie powinno więc posiadać klimatyzację, lub powinno być często wietrzone. Za pomocą żaluzji lub zasłon należy zapobiegać nadmiernemu nagrzewaniu się urządzeń pod wpływem światła słonecznego. Wilgotność powietrza w pomieszczeniu powinna wynosić %. Im wyższa temperatura, tym niższa powinna być wilgotność, tak by w pomieszczeniu nie zrobiło się parno. Wilgotność powyżej 50 % zapobiega wytworzeniu się nadmiernego natężenia 3 / 7

4 pola elektrostatycznego w pobliżu komputera. Ponadto promieniowanie ekranu powoduje zachwianie równowagi między jonami dodatnimi a ujemnymi, na niekorzyść tych drugich. Organizm człowieka reaguje na to depresją, wysokim ciśnieniem krwi, obniżeniem sprawności i bólem głowy. Zjawiskom tym można przeciwdziałać stosując w otoczeniu drewniane podłogi, boazerie, umieszczając w pomieszczeniu rośliny (najlepiej paproć, geranium, tuję pokojową, jałowiec karłowaty, aloes, trzykrotkę). Meble Dużą rolę w zachowaniu ergonomicznych warunków pracy odgrywa organizacja samego stanowiska pracy tzn. parametrów i sposobu ustawienia mebli biurka, krzesła, monitora, sprzętu pomocniczego. Jednak sprzęt o dobrych parametrach to nie wszystko nie zmusi użytkownika do zachowania właściwej pozycji ciała w czasie pracy. Poniżej opisane są parametry prawidłowo zbudowanego stanowiska pracy oraz prawidłowa postawa przy pracy. Konstrukcja stołu powinna umożliwiać dogodne ustawienie elementów wyposażenia stanowiska pracy, w tym zróżnicowaną wysokość ustawienia monitora ekranowego i klawiatury. Stół - Powierzchnia blatu matowa i jasnej barwy - Wolna przestrzeń pod blatem na nogi - Wolna przestrzeń przed klawiaturą (min. 30 cm) - Odległość klawiatury od przedniej krawędzi stołu (min. 10 cm ) - Konstrukcja stołu stabilna - Minimalna szerokość blatu (ok. 80 cm) - Głębokość blatu pod monitor (ok. 60 cm) - Wysokość od podłogi powierzchni blatu pod monitor (70-90 cm) - Wysokość blatu pod klawiaturę (55-70 cm) Krzesło - Podstawa pięciopodporowa na kółkach - Regulacja wysokości siedziska w zakresie cm - Regulacja wysok. i kąta pochylenia oparcia zapewniająca wygodną pozycję - Wyprofilowana płyta siedziska i oparcia - Możliwość obrotu wokół własnej osi - Podłokietniki - Możliwość regulacji w pozycji siedzącej - Zapewnione wygodne spoczynkowe ustawienie nóg Ustawienie komputerów Odległości między sąsiednimi monitorami powinny wynosić minimum 60 cm. (zaleca się / 7

5 cm ). Osoba pracująca z tyłu monitora powinna znajdować się w odległości co najmniej 80 cm. (zaleca się 130 cm). Najlepiej, gdy monitory ustawione są tyłem jeden względem drugiego. Stanowisko pracy powinno być tak zaprojektowane, aby pracownik miał zapewnioną dostateczną przestrzeń pracy, pozwalającą na umieszczenie wszystkich elementów obsługiwanych ręcznie w zasięgu kończyn górnych. Oświetlenie Monitory powinny być tak ustawione, by nie odbijało się w nim światło naturalne ani sztuczne. Nie można, więc ustawiać monitora na tle okna, naprzeciwko okna i innych jaskrawych obiektów. Najlepiej, jeżeli ustawiony jest on bokiem do okna w odległości, co najmniej 1 m. od niego. Refleksy świetlne, duże różnice pomiędzy jasnością pomieszczenia a jasnością ekranu powodują bardzo szybko zmęczenie wzroku, wyczerpanie możliwości adaptacyjnych oczu, pogorszenie sprawności funkcjonowania narządu wzroku, a pochylanie się na boki i do przodu doprowadza do bólów kręgosłupa. Stanowisko pracy powinno być oświetlone światłem rozproszonym niepowodującym olśnienia. Z pola widzenia pracującego przy komputerze należy usunąć wszelkie źródła światła zbyt silne w porównaniu z obserwowanym obiektem (monitorem, klawiaturą). Tło, na którym widzimy monitor, nie może być ani zbyt ciemne ani zbyt jasne. Odchylenia można łatwo skorygować doświetlając je (np. ścianę) lub przyciemniając (wieszając ciemny obraz). Aby uniknąć ciągłej akomodacji oka, należy postarać się, aby wszystkie przedmioty, na które spoglądamy w czasie pracy, miały taką samą luminację. Najkorzystniejsz ym jest oświetlenie w przedziale od 300lx do 700lx, o równomierności oświetlenia > 0,65. Bardzo ważnym jest, aby na klawiaturze komputera średnie natężenie oświetlenia wynosiło 500 lx. Zabezpieczenie warunków zdrowotnych Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom: - łączenie przemienne pracy związanej z obsługą monitora ekranowego z innymi rodzajami prac nie obciążającymi narządu wzroku i wykonywanymi w innych pozycjach ciała przy nie przekraczaniu godziny nieprzerwanej pracy przy obsłudze monitora ekranowego lub - co najmniej 5-minutową przerwę, wliczaną do czasu pracy, po każdej godzinie pracy przy obsłudze monitora ekranowego. - informować pracowników o wszystkich aspektach ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracy na stanowiskach pracy, w tym o wynikach przeprowadzonej oceny, o której mowa w 5, oraz wszelkich środkach bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, - przeszkolić pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w trybie określonym w odrębnych przepisach. 5 / 7

6 PODSTAWOWE ZASADY WŁAŚCIWEJ PODSTAWY W CZASIE PRACY 1. Trzymać głowę prosto, tak, aby szyja nie była wygięta i nie powodowało to zniekształceń odcinaka szyjnego kręgosłupa. 2. Opierać się plecami o oparcie krzesła, co zmniejszy zmęczenia kręgosłupa w odcinku szyjnym. Ramiona powinny zwisać swobodnie. Trzymać łokcie przy sobie lub oparte na poręczach fotela gdyż nie obciąża to dodatkowo pleców. 3. Siedzieć ergonomicznie - regulować oparcie i wysokość fotela. Klawiaturę ustawić nisko, aby nie powodować zgięcia rąk w nadgarstkach. 4. Regulować wysokość fotela, pamiętając, aby stopy swobodnie opierały się o podłogę. Nogi powinny być zgięte w kolanach pod kątem prostym. 5. Stopy trzymać ustawione swobodnie i płasko na podłodze lub na odpowiedniej podstawce - podnóżku. 6. Stale przysuwać się jak najbliżej do oparcia krzesła, rozwierając jak najszerzej kolana i opierając się o podłogę cała powierzchnia stóp. 7. Klawiatura powinna być ustawioną na nieślizgającej się powierzchni i w przypadku wysokości klawiatury większej niż 3 cm, należy wyposażyć ją w odpowiednie podkładki pod nadgarstki. 8. Głowa prosta, mięśnie karku rozluźnione, broda lekko przygięta do klatki piersiowej. Siedzisko krzesła powinno zapewnić oparcie do połowy łopatek siedzącego oraz podpórką lędźwiową. 9. Po każdej godzinie pracy z komputerem, jego użytkownik powinien robić przerwę, wczasie, której powinien wykonywać ćwiczenia oddechowe, masaż palców rąk, rozluźniać mięśnie tułowia oraz masować skórę głowy. Negatywne skutki zdrowotne nieprzestrzegania zasad bhp w trakcie długotrwałej pracy w pozycji siedzącej przy komputerze: 1. RSI (Repetitive Strain Injury), Zespół Cieśni Nadgarstka - to zespół urazów wynikających z przeciążenia. Jego objawy to przewlekły ból ramion, przedramion, przegubów dłoni. Schorzenie to nie jest uznanym za chorobę zawodową. Zapobieganie schorzeniu jest możliwe przez wykorzystanie na prostą gimnastykę przerw w pracy. 2. Dolegliwości kręgosłupa i pleców - spowodowane są niewłaściwym urządzeniem i wyposażeniem stanowiska pracy, ale także samoczynnym przyjmowaniem przez pracowników niewłaściwej postawy w czasie pracy. Objawami są bóle kręgosłupa, pleców, dyskopatia, skurcze mięśni nóg oraz skrzywienie kręgosłupa. 3. Impotencja, dolegliwości menstruacyjne i poronienia - są skutkiem długotrwałej, pracy przy komputerze, dodatkowo potęgowanej siedzącym trybem życia w domu. Zapobieganie to bezwzględne przestrzeganie zakazu wykonywania pracy przy monitorze 6 / 7

7 powyżej 4 godzin/dziennie przez kobiety w ciąży. 4. Podrażnienia skóry i alergie - wywołuje je kontakt skóry z dodatnio naładowanymi cząstkami kurzu odpychanymi przez monitory oraz wypychanymi z jednostek centralnych komputerów przez ich wentylatory w kierunku operatora. Objawami to podrażnienia skóry i alergie. 5. Podrażnienia błony śluzowej - podrażnienia śluzówek oczu, nosa, krtani wywoływane przez reakcję organizmu na zbyt duże stężenie ozonu w powietrzu. Występowanie u osób zatrudnionych w dużych halach biurowych wyposażonych w drukarki i kopiarki laserowe. 6. Zawroty głowy - są jednym z najczęściej spotykanych objawów. Są powodowane złym stanowiskiem pracy i przeciążeniem oczu, stresem oraz długim korzystaniem z okularów VR - zwłaszcza okularów w metalowych oprawach, ogniskujących promieniowanie. 7. Narażenie narządu wzroku - po długotrwałej pracy, większość operatorów skarży się na łzawiące i przekrwione oczy, zaczerwienione spojówki, uczucie pieczenia i szczypania, bóle głowy senność, apatię. Większość też podaje objawy zaburzenia widzenia oraz wrażenie suchych oczu. Powodem jego powstawania jest niewłaściwy monitor, niewłaściwie ustawione parametry monitora, niewykorzystane w pełni możliwości ekranu, ale także długotrwała praca z małymi czcionkami. Można zapobiegać tym objawom przez częste mruganie powiekami, robienie przerwy w pracy, stosowanie właściwego monitora o odświeżaniu minimum 85Hz i właściwe jego wykorzystanie. Porażenie prądem elektrycznym W czasie pracy przy komputerze (urządzeniu elektrycznym) można ulec porażeniu prądem elektrycznym (np. w wypadku pojawienia się napięcia na obudowie komputera). Należy wtedy: - odłączyć poszkodowanego spod działania prądu elektrycznego, - sprawdzić stan poszkodowanego (podstawowe funkcje życiowe: krążenie, oddech i świadomość, zlokalizować odniesione urazy), - zapewnić sobie pomoc oraz wezwać pogotowie ratunkowego - przeprowadzić resuscytację krążeniowo- oddechową, - czynności ratunkowe należy wykonywać zależnie od stanu pacjenta Obowiązek udzielania pomocy przedmedycznej reguluje prawo. 7 / 7