Zarządzanie środowiskowe w przedsiębiorstwie c.d.

Transkrypt

1 Zarządzanie środowiskowe w przedsiębiorstwie c.d. System zarządzania środowiskowego określony przez: Normę ISO 14001:2015 M. Dacko

2 Każdy SZŚ powinien być odpowiednio zaplanowany Norma ISO podaje, że w procesach planowania należy uwzględnić: Kontekst organizacji Potrzeby i oczekiwania stron zainteresowanych (klientów i kontrahentów, społeczności lokalnej, inwestorów, dostawców, pracowników, instytucji) Zakres SZŚ Aspekty środowiskowe Planowanie

3 Aspekt środowiskowy to element działań organizacji, który może wzajemnie oddziaływać ze środowiskiem Z aspektem środowiskowym wiąże się pojęcie wpływu na środowisko. Jest to każda zmiana w środowisku (niekorzystna jak i korzystna), która jest spowodowana aspektami środowiskowymi organizacji Aspekty środowiskowe

4 Jeśli istotnym elementem działań organizacji jest transport wytworzonych wyrobów, to aspektem środowiskowym będzie zużywanie paliw oraz innych substancji ropopochodnych, zaś wpływem środowiskowym będzie m.in.: Efekt cieplarniany (emisja dwutlenku węgla) Zakwaszenie atmosfery i gleby (emisja tlenków azotu) Hałas Inne zmiany (związane np. z pozbywaniem się zużytych olejów i smarów) Aspekty środowiskowe - przykład

5 Jeżeli działalność wiąże się z produkcją energii w elektrowni węglowej to aspektem środowiskowym będzie zużycie węgla, powstawanie odpadów paleniskowych i wydzielenie do atmosfery gazów spalinowych oraz pyłów, popiołów i sadz Wpływ środowiskowy obejmie zaś m.in.: Efekt cieplarniany (emisja dwutlenku węgla) Zakwaszenie i zapylenie atmosfery (emisja tlenków azotu i pyłów) Zakwaszenie gleby Zanik bioróżnorodności Aspekty środowiskowe - przykład

6 Aspekty i wpływy organizacji na środowisko mogą być liczne i różnorodne Norma stawia wymóg identyfikacji aspektów, które mogą (łącznie): Mieć znaczący wpływ na środowisko Być nadzorowane Ulegać zmianom Nie zdefiniowano terminu znaczący Istnieje więc pewna swoboda w identyfikacji aspektów Jednak rzetelne ustalenie aspektów i wpływów ma kluczowe znaczenie dla wiarygodności SZŚ Inne elementy SZŚ zależą od listy zidentyfikowanych aspektów i wpływów uznanych za znaczące Aspekty środowiskowe

7 Ważne jest, aby nie ograniczać się do wąsko rozumianego procesu wytwórczego, lecz uwzględniać też aspekty i wpływy związane z: zaopatrzeniem w surowce i półprodukty wraz z energią transportem gotowych produktów innymi funkcjami wspierającymi podstawową działalność Aspekty środowiskowe

8 Jak przyporządkować poszczególnym aspektom wpływy i ocenić ich istotność? Należy dokonać ich usystematyzowanej oceny Można np. wykorzystać metodę punktową uwzględniając częstość występowania oraz rozmiar szkód lub korzyści powodowanych przez dany aspekt, a także sytuacje nadzwyczajne (awarie) Przyjmując np. skalę dla częstości: 1-10 (od niskiej do wysokiej) i mnożąc przyznane punkty przez punkty przyznane za siłę wpływu (1-10) uzyskamy ocenę za pomocą której wytypujemy wpływy znaczące: np. gdy iloczyn punktów jest nie mniejszy niż połowa maximum aspekt uznajemy za znaczący znaczący Aspekty Częstość wyst. (1-10) Siła wpływu (1-10) Ocena wpływu (1-100) Zużycie wody Zużycie energii Wytwarzanie odpadów Aspekty środowiskowe - metodyka

9 Dokonując wyboru należy koncentrować się na takich aspektach, na które można wpływać i można je nadzorować Przy znacznej liczbie wykorzystywanych samochodów znaczne jest także zużycie paliw a więc i wpływ na środowisko jest znaczący Jednak, gdy auta są nowe i w dobrym stanie, to w sposób znaczący trudno będzie ograniczyć zużycie paliw Informacje dotyczące aspektów i wpływów powinny być aktualizowane oraz identyfikowane w sposób usystematyzowany Aspekty środowiskowe - metodyka

10 Celem środowiskowym jest ogólny cel spójny z polityką środowiskową, który organizacja ustala sobie do osiągnięcia Zadanie środowiskowe to szczegółowe wymaganie dotyczące efektów działalności środowiskowej. Zadanie wynika z celu należy je określić i zrealizować, aby osiągnąć postawiony cel Cele są ogólne, zadania są szczegółowe Gdy celem jest zmniejszenie zużycia energii, zadaniem może być redukcja energochłonności użytkowanych budynków bądź procesów produkcyjnych Cele, zadania i programy

11 Spójne Mierzalne Monitorowane Zakomunikowane Aktualizowane Cele i zadania jakie powinny być?

12 Cele i zadania powinny być przydzielone konkretnym pracownikom (służbom i szczeblom) w obrębie danej organizacji Wiąże się z tym przydzielenie odpowiednich środków oraz ustalenie terminów realizacji Zadania i cele powinny być udokumentowane Znaczące aspekty i wpływy Polityka Wymagania prawne Cele Zadania Programy Program osiągnięcia celów

13 Konieczność udostępnienia odpowiednich zasobów, określenie zadań, odpowiedzialności i uprawnień Za dostępność odpowiednich zasobów jest odpowiedzialne kierownictwo Z wdrażaniem wiąże się precyzyjny opis stanowisk pracy wraz z identyfikacją tych, których funkcjonowanie wiąże się z wpływem na środowisko Wdrażanie i funkcjonowanie

14 Regularnie monitoruje się i mierzy charakterystyki działań, które mają znaczący wpływ na środowisko Przykłady wskaźników wykorzystywanych w procesie monitorowania: w obszarze zarządzania Liczba osiągniętych celów i zrealizowanych zadań Liczba kar lub koszty z nimi związane Zwrot nakładów inwest. na przedsięwzięcia służące poprawie środowiska w obszarze działalności operacyjnej Ilość zużytej wody na jednostkę wyrobu Ilość wody ponownie użytej Ilość materiałów zdatnych do recyklingu Dokonuje się także okresowej oceny zgodności z ustawodawstwem, przepisami prawnymi i innymi wymaganiami Przeprowadza się audyty wewnętrzne czyli porównania SZŚ funkcjonującego w organizacji z wymogami normy ISO i dokumentacją opisującą system Sprawdzanie

15 Kierownictwo dokonuje przeglądów czynności te są ważne dla spełnienia kluczowego wymogu normy ISO tj. zasady ciągłego doskonalenia Przeglądem obejmuje się m.in. wyniki audytów, efekty działalności środowiskowej organizacji, stopień osiągania celów i zadań, zmieniające się okoliczności związane z aspektami środowiskowymi Zadaniem przeglądu w odróżnieniu od audytów jest szersze spojrzenie na system jako całość i odpowiedź na pytanie: czy SZŚ wdrożony w organizacji spełnia oczekiwania, czy jest on przydatny, właściwy i skuteczny? Przegląd zarządzania

16 Nierzwicki W., 2006, Zarządzanie środowiskowe, PWE, Warszawa Norma ISO Źródła