dr Danuta Czekaj

Transkrypt

1 dr Danuta Czekaj EKONOMIKATURYSTYKI ET_ TIR_I_ST2 WYKŁAD E_ LEARNING_ 2 GODZINY r. Temat Funkcjonowanie przedsiębiorstwa turystycznego w gospodarce XXI w.

2 ET_ TIR_I_ST3 WYKŁAD E_ LEARNING_ 2 GODZINY Fot.1. Hotel Europejski w Warszawie. Źródło: [ ].

3 ET_ TIR_I_ST3 WYKŁAD E_ LEARNING_ 2 GODZINY Temat Funkcjonowanie przedsiębiorstwa turystycznego w gospodarce XXI w.

4 Plan Wprowadzenie Gospodarka XXI wieku Przedsiębiorstwo podmiotem gospodarki Formy własności przedsiębiorstwa Formy własności prywatnej Przedsiębiorstwo turystyczne Formy własności przedsiębiorstwa turystycznego Cele działalności przedsiębiorstwa turystycznego Sposoby realizacji celów przedsiębiorstwa turystycznego Środki realizacji celów przedsiębiorstwa turystycznego Informacja o celach finansowych przedsiębiorstwa turystycznego Równowaga przedsiębiorstwa turystycznego - BEP Zagadnienia do powtórzenia Podsumowanie Bibliografia

5 Wprowadzenie Przedsiębiorstwo turystyczne XXI w. funkcjonuje w warunkach globalnej gospodarki rynkowej zdominowanej przez wiedzę i informację gdzie występuje: ekspansywna konkurencja (trudno utrzymać się na rynku) presja wymagających klientów (wymuszają wyższą jakość za niższą cenę) natychmiastowa informacja (ułatwienia w badaniu rynku) liberalne państwo (obniżanie barier wejścia na rynek i brak ochrony państwa) wzrost znaczenia kapitału niematerialnego ( kapitału ludzkiego i intelektualnego ) Wymienione zjawiska determinują funkcjonowanie przedsiębiorstwa w warunkach niepewności ryzyka działlaności

6 Wprowadzenie cd. Celem wykładu jest przedstawienie podstaw funkcjonowania przedsiębiorstwa turystycznego w aspekcie prawnym, organizacyjnym i finansowym i intelektualnym ze szczególnym uwzględnieniem osiągania równowagi ekonomicznej w działalności gospodarczej warunkującej trwanie i rozwój podmiotu gospodarczego w zmiennych warunkach rynkowych gospodarki XXI w.

7 Wprowadzenie cd. Student po zapoznaniu się z wykładem potrafi : omówić istotę i kluczowe problemy gospodarki opartej na wiedzy i informacji przedstawić pojęcie i omówić zadania przedsiębiorstwa przedstawić formy prawne organizacji działalności przedsiębiorstwa w gospodarce rynkowej przedstawić definicję i omówić cele działalności gospodarczej przedsiębiorstwa turystycznego

8 Wprowadzenie cd. Student po zapoznaniu się z wykładem potrafi:, cd. wymienić i omówić materialne i niematerialne środki realizacji celów działalności przedsiębiorstwa turystycznego omówić elementy sprawozdania finansowego w aspekcie informacji realizacji celów finansowych przedstawić graficznie i omówić próg rentowności w aspekcie równowagi ekonomicznej przedsiębiorstwa obliczyć ilościowy i wartościowy próg rentowności oraz omówić jego znaczenie w zarządzaniu zyskiem

9 Gospodarka XXI wieku Kluczowe cechy [1] gospodarka XXI to gospodarka oparta na wiedzy (nowa ekonomia), w której wiodącą rolę mają przedsiębiorstwa zdolne do zarządzania wiedzą i akumulowania kapitału intelektualnego przedsiębiorstwa stają się organizacjami inteligentnymi, zdolnymi do zarządzania wiedzą ( nabywanie wiedzy, dzielenie się wiedzą i przekształcanie wiedzy w decyzje) sukces przedsiębiorstwa w nowej ekonomii mierzony jest nie wielkością kapitału materialnego ( kapitał rzeczowy i finansowe) ale wartością kapitału niematerialnego ( kapitał intelektualny: kapitał ludzki, kapitał organizacyjny i kapitał klienta ) o wartości przedsiębiorstwa decyduje kapitał ludzki głównie wiedza i zdolność pracowników do przedsiębiorczych i innowacyjnych zachowań [1] M. Romanowaska, Budowanie przewagi konkurencyjnej w oparciu o kapitał intelektualny, [w:] Strategi firmy a restrukturyzacja zatrudnienia, Materiały na konferencję,red.., K. Stobińska, Polska Fundacja Promocji Kadr, Warszawa 2001 s ; M. Bratnicki, J. Stróżyna, Przedsiębiorczośc i kapitał intelektualny, AE im. K. Adamieckiego, Katowice 2001; Edvinsson L., M. S. Malone M.S., Kapitał intelektualny, PWN, Warszawa 2001.

10 Gospodarka XXI wieku Kluczowe problemy [1] Tworzenie materialnego bogactwa z niematerialnej wiedzy Niepewność działania Elastyczność działania Destrukcyjny charakter działania [1] S. Kwiatkowski, Przedsiębiorczość intelektualna, WN PWN, Warszawa 2000, s. 8; Ekonomia dla przyszłości: fundamentalne problemy teorii ekonomii i praktyki gospodarczej, red., E. Mączyńska, PTE, Warszawa 2014, s

11 Przedsiębiorstwo podmiotem gospodarki Pojęcie przedsiębiorstwo jest podstawową jednostką gospodarki narodowej. cel istnienia przedsiębiorstwa uwarunkowany jest : 1) działaniem na rzecz zaspokajania potrzeb społecznych, których praktycznym wyrazem jest zrealizowana sprzedaż 2) osiąganiem efektywnych ekonomicznie wyników przez produkcję dóbr i świadczenie usług miarą celu istnienia jest maksymalizacja zysku lub wzrost jego wartości w długim czasie

12 Przedsiębiorstwo podmiotem gospodarki cd. Zadania zapewnić rentowność zapewnić wypłacalność zwiększyć wartość majątku własnego

13 Przedsiębiorstwo podmiotem gospodarki cd. cd. Determinanty zadań realizację zadań przedsiębiorstwa warunkuje: 1) istnienie przedsiębiorcy-podmiotu prawa własności, odpowiedzialnego za majątek organizacji gospodarczej 2) określenie rodzaju prowadzonej działalności 3) wyznaczenie celu działalności

14 Formy własności przedsiębiorstwa Prywatna Spółdzielcza Państwowa W rozwiniętej gospodarce rynkowej dominuje własność prywatna ponieważ zapewnia większą: 1) efektywność 2) elastyczność 3) troskę o majątek

15 Formy własności prywatnej Przedsiębiorstwo osoby fizycznej Spółka

16 Formy własności prywatnej cd. Przedsiębiorstwo osoby fizycznej Każda osoba legitymująca się zdolnością do czynności prawnych może prowadzić działalność gospodarczą [1] Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, Dz.U. 2018r., poz 646, / [ ]; Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcyhttp, Dz.U. 2018,r. poz 647, / [ ].

17 Formy własności prywatnej cd. Spółki [1] [1] Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych z póź. zm. (. Dz. U. z 2017 r. poz..1577,dz. U. z 2018 r. poz. 398, 650, /download.xsp/, [ ].

18 Przedsiębiorstwo turystyczne Pojęcie [1] Przedsiębiorstwa turystyczne to celowo zorganizowany samodzielny ekonomicznie, wyodrębniony pod względem teczniczno-usługowym, przestrzennym i prawnym zespół ludzi, środków materialnych i finansowych, powołany do świadczenia usług turystycznych i pozwalający na maksymlizację korzyści tego przedsiębiorstwa [1] [1] A. Rapacz, Przedsiębiorstwo turystyczne podstawy i zasady działania, WN PWN, Warszawa 1994, s.19.

19 Przedsiębiorstwo turystyczne cd. Elementy [1] ludzie z ich ustawowym zakresem uprawnień dających im możliwość podejmowania samodzielnych decyzji strategicznych i taktycznych przesądzających o skuteczności działania, środki rzeczowe i finansowe takie jak: środki trwałe, materiały do produkcji, gotówka, i inne, organizacja wewnętrzna obejmująca hierarchię służbową oraz system podziału zadań i kompetencji między pracowników [1]G. Gołembski, Przedsiębiorstwo turystyczne w gospodarce wolnorynkowej, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań 1997, s. 6.

20 Przedsiębiorstwo turystyczne cd. Rodzaje [1] przedsiębiorstwo świadczące usługi hotelarskie ( hotele, motele, pensjonaty inne) przedsiębiorstwo organizujące imprezy turystycznebiuro podróży ( organizator turystyki, pośrednik turystyczny, agent turystyczny podróży ) Ustawa o us w turystycznych z dnia 29 sierpnia 1997 r., Dz.U Nr 133 poz. 884, Dz. U. z 2017 r. poz. 2361, [ ]

21 Formy prawne przedsiębiorstwa turystycznego Formy prawne na przykładzie biura podróży[1] Przedsiębiorstwo osoby fizycznej Spółka cywilna ( jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo akcyjna) Spółka kapitałowa ( spółka akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ) Inne ( fundacja, stowarzyszenie ) [1] M. Byszewska-Dawidek, Analiza sytuacji biur podróży na rynku polskim, Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula 2015, 3(45), s , yadda.icm.edu.pl/ /bwmeta1.element.desklight-f66e63a b,[ ].

22 Formy prawne przedsiębiorstwa turystycznego cd. Formy prawne na przykładzie biura podróży cd. Rysunek 1. Formy prawne polskich biur podróży w 2011 r. Źródło: Centralna Ewidencja Organizatorów Turystyki i Pośredników Turystycznych (XII 2011)[w:] : Raport o stanie gospodarki turystycznej w latach , Ministerstwo Sportu i Turystyki, Warszawa 2013,

23 Cele przedsiębiorstwa turystycznego Cele finansowe [1] Strategiczny cel finansowy Maksymalizacja wartości rynkowej przedsiębiorstwa (pomnażanie bogactwa właścicieli ) Operacyjne cele finansowe Osiąganie zysku ( optymalizacja zysku) kryterium rentowności działania Utrzymywanie płynności finansowej- kryterium wypłacalności (dostęp do gotówki) Zwiększanie majątku własnego kryterium bezpieczeństwa i niezależności [1] D. Czekaj, Finanse i rachunkowość w zarządzaniu, WSHG i T, Warszawa 2003, [za:] W. Gos, Zarządzanie wynikiem finansowym i dochodem, DIFIN, Warszawa 1998, s. 24

24 Cele przedsiębiorstwa turystycznego cd. Cele marketingowe zwiększenie własnej konkurencyjności zwiększenie udziału w rynku zwiększenie rozmiarów sprzedaży i zysku poprawa rentowności

25 Sposoby realizacji celów przedsiębiorstwa wprowadzanie nowych produktów poprawia jakości obniżka kosztów obniżka cen wykorzystywanie nowych technologii zdobywanie nowych rynków poprawia terminowości rozwój reklamy, promocji i dystrybucji zwiększanie zdolności produkcyjnych wdrażanie nowoczesnych koncepcji zarządzania (np. TQM)

26 Środki realizacji celów przedsiębiorstwa kapitał rzeczowy (materiały, surowce, maszyny, powierzchnie produkcyjne i usługowe itp.) kapitał finansowy (wg. kryterium własności to kapitał własny i obcy finansujący zasoby trwałe i obrotowe) kapitał intelektualny (kapitał wiedzy)-kapitał ludzki, kapitał organizacyjny i kapitał rynkowy

27 Informacja o celach finansowych przedsiębiorstwa turystycznego Sprawozdania rachunkowości finansowej, w tym: 1. Bilans 2. Rachunek zysków i strat 3. Rachunek przepływów pieniężnych

28 Równowaga przedsiębiorstwa turystycznego -BEP gdzie: P- przychody ze sprzedaży KC- koszty całkowite czyli: Pojęcie równowagi przedsiębiorstwa [1] Równowaga gdy P- KC=0 Równowaga gdy Zysk = Zero Miernikiem równowagi przedsiębiorstwa jest próg rentowności (BEP) BEP (ang. Break Even Point) próg rentowności [1] D.Czekaj, Finanse i rachunkowość w zarządzaniu, WSHG i T, Warszawa 2003.

29 Równowaga przedsiębiorstwa turystycznego- BEP cd. Przychody Koszty Graficzne ujęcie BEP P BEPw Wartościowy próg rentowności Strata Zysk KC= KS + KZ KS P -przychody KC koszty całkowite KS koszty stałe KZ- koszty zmienne BEPi Ilościowy próg rentowności Produkcja (Sprzedaż)

30 Równowaga przedsiębiorstwa turystycznego-bep cd. Matematyczne ujęcie BEP BEPi- ilościowy próg rentowności BEPw wartościowy próg rentowności

31 Równowaga przedsiębiorstwa turystycznego - BEP cd. Matematyczne ujęcie BEP cd. BEPi- ilościowy próg rentowności BEPi= KS/ cj- kzj gdzie: KS koszty stałe cj- cena jednostkowa produktu kzj- koszt zmienny jednostkowy produktu Ilość sprzedaży, dla której P = KC czyli P-KC=0 ( ZERO)

32 Równowaga przedsiębiorstwa turystycznego -BEP cd. Matematyczne ujęcie BEP cd. BEPw wartościowy próg rentowności BEPw= BEPi x cj gdzie BEPi ilościowy próg rentowności cj- cena jednostkowa produktu Wartość sprzedaży, dla której P= KC czyli P- KC=0 ( ZERO) Czyli P=KC

33 Równowaga przedsiębiorstwa turystycznego -BEP cd. Koszty w analizie progu rentowności Analiza progu rentowności wymaga podziału kosztów księgowych na decyzyjne czyli na koszty stałe( KS) i koszty zmienne (KZ) czyli KC = KZ +KS czyli KC= kzjxq + KS Gdzie KC- koszty całkowite, KZ- koszty zmienne, KS- koszty stałe, kzj- koszt zmienny jednostkowy, Q rozmiary produkcji lub sprzedaży

34 Równowaga przedsiębiorstwa turystycznego -BEP cd. Koszty w analizie progu rentowności cd. Koszty księgowe dzieli się na stałe i zmienne stosując takie metody jak[1] : analiza zmienności kosztów księgowych na podstawie informacji o kosztach pośrednich i bezpośrednich wykazanych np. w kalkulacyjnym wariancie rachunku zysków i strat [2] matematyczny podział kosztów na podstawie punktów krańcowych [1] D. Czekaj, Finanse i rachunkowość zarządzaniu, WSHG i T, Warszawa s [2] Metoda podziału przewidziana na ćwiczeniach dotyczących analizy kosztów i progu rentowności.

35 Równowaga przedsiębiorstwa turystycznego -BEP cd. Znaczenie progu rentowności[1],[2] Świadome planowanie i kontrola rentowności Zmniejszenie ryzyka poniesienia straty Zwiększenie efektywności zarządzania przychodami, kosztami i zyskiem [1] P.Harris,Planowanie zysku w hotelarstwie, PWN, Warszawa [2] S.Sojak, Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów, Tom I, TNOIK Toruń 2015.

36 Podsumowanie Przedsiębiorstwo jest organizacją gospodarczą w ramach, której ludzie o określonych kompetencjach przy odpowiednim wyposażeniu w kapitał materialny i intelektualny realizują w sposób efektywny jego zadania Przedsiębiorstwo jest w równowadze gdy przychody ze sprzedaży są równe kosztom całkowitym Miernikiem równowagi przedsiębiorstwa jest próg rentowności (BEP) BEP jest to taka ilość lub wartość sprzedaży która w efekcie nie przynoszą zysku, ale też nie generują strat Przedsiębiorstwo osiąga zyski dopiero gdy sprzedaż jest większa od sprzedaży wyznaczonej prze BEP

37 Bibliografia Bratnicki M., J. Stróżyna J., Przedsiębiorczość i kapitał intelektualny, AE im. K. Adamieckiego, Katowice Byszewska-Dawidek M., Analiza sytuacji biur podróży na rynku polskim, Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula 2015, 3(45), s , yadda.icm.edu.pl/ /bwmeta1.element.desklight-f66e63a b,[ Czekaj D., Finanse i rachunkowość w zarządzaniu, WSHG i T, Warszawa Ekonomia dla przyszłości: fundamentalne problemy teorii ekonomii i praktyki gospodarczej, red., E. Mączyńska, PTE, Warszawa Edvinsson L., M. S. Malone M.S., Kapitał intelektualny, PWN, Warszawa Gołembski G., Przedsiębiorstwo turystyczne w gospodarce wolnorynkowej, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań Harris P., Planowanie zysku w hotelarstwie, PWN, Warszawa Kwiatkowski S., Przedsiębiorczość intelektualna, WN PWN, Warszawa łek handlowych, Dz. U. z 2017 r. poz. 1577, Dz. U. z 2018 r. poz. 1544, ov.pl/isap.nsf/ download.xsp/, [ ]. Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, Dz.U. 2018r., poz 646, / [ ]

38 Bibliografia cd. Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcyhttp, Dz.U. 2018,r. poz 647, / [ ] Ustawa o us w turystycznych z dnia 29 sierpnia 1997 r., Dz.U Nr 133 poz. 884, Dz. U. z 2017 r. poz. 2361, [ ] Rapacz A., Przedsiębiorstwo turystyczne podstawy i zasady działania, WN PWN, Warszawa Raport o stanie gospodarki turystycznej w latach , Ministerstwo Sportu i Turystyki, Warszawa 2013, Romanowaska M., Budowanie przewagi konkurencyjnej w oparciu o kapitał intelektualny, [w:] Strategi firmy a restrukturyzacja zatrudnienia, Materiały na konferencję, red., K. Stobińska, Polska Fundacja Promocji Kadr, Warszawa Sojak S., Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów, Tom I, TNOIK Toruń 2015.

39 Zagadnienia do powtórzenia 1. Pojęcie, cechy i kluczowe problemy gospodarki XXI w. 2. Pojęcie i zadania przedsiębiorstwa turystycznego 3. Formy prawne organizacji przedsiębiorstw w gospodarce rynkowej 4. Formy prawne organizacji przedsiębiorstwa turystycznego 5. Cele, sposoby i środki realizacji celów działalności przedsiębiorstwa turystycznego 8. Rola kapitału ludzkiego w przedsiębiorstwie turystycznym

40 Zagadnienia do powtórzenia cd. 6. Sprawozdanie finansowe źródłem informacji o realizacji celów finansowych przedsiębiorstwa turystycznego 7. Próg rentowności instrumentem pomiaru równowagi ekonomicznej przedsiębiorstwa 8. Graficzna prezentacja progu rentowności progu rentowności 9.Kwantyfikacja i interpretacja progu rentowności

41 ET_ TIR_I_ST2 WYKŁAD E_ LEARNING_ 2 GODZINY Dziękuję za udział w zajęciach dr Danuta Czekaj