Biotechnologiczne metody doskonalenia zwierz¹t hodowlanych jako Ÿród³a ywnoœci o zwiêkszonej zawartoœci kwasów t³uszczowych
|
|
- Bogna Seweryna Mucha
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 PRACE PRZEGL DOWE Biotechnologiczne metody doskonalenia zwierz¹t hodowlanych jako Ÿród³a ywnoœci o zwiêkszonej zawartoœci kwasów t³uszczowych Iwona Ostaszewska, Piotr Sablik Katedra Nauk o Zwierzêtach Prze uwaj¹cych, Wydzia³ Biotechnologii i Hodowli Zwierz¹t, Akademia Rolnicza, Szczecin Biotechnological methods implemented for improvement of farm animals as a food source with increased unsaturated fatty acids Summary Transgenic animals became easy and open for general use as a source of recombinant proteins and essential components like unsaturated fatty acids. That possibility can completely change the life and health of humans. Thanks to genetic engineering, it is possible to increase the level of healthy fatty acids in animal organism, with the help of e.g. stearoyl-coa desaturase, fat-1 gene. Milk with changed fatty acids composition could be a cure for people with obesity and vascular problems, as also can be an alternative source of long chain polyunsaturated fatty acids for oil-rich fish and fish liver oils. What is more, also natural environment can be saved by those animals. Adres do korespondencji Iwona Ostaszewska, Katedra Nauk o Zwierzêtach Prze uwaj¹cych, Wydzia³ Biotechnologii i Hodowli Zwierz¹t, Akademia Rolnicza, ul. Doktora Judyma 10, Szczecin. 3 (82) Key words: transgenic animals, milk, fatty acid. 1. Wstêp W dobie technologicznego postêpu, poœcigu za prac¹ i pieni¹dzem, cz³owiek plasuje siê na straconej pozycji w walce z natur¹. Przede wszystkim dotyczy to ochrony ludzkiego zdrowia, fizjologii, osi¹gniêcia wewnêtrznej równowagi. Aktualnie, oprócz zdefiniowanych do tej pory chorób cywilizacyjnych wymienia siê jako czynnik zagra aj¹cy yciu równie ywnoœæ. Pojêcia takie
2 Iwona Ostaszewska, Piotr Sablik jak junk food, fast food i ywnoœæ wygodna nie s¹ wiêkszoœci z nas obce, lecz nie idzie za tym niestety wiedza i œwiadomoœæ zagro enia (1,2). W najnowszych badaniach Pol-MONICA BIS Warszawa wykazano, e 44% mê czyzn i 34% kobiet w Polsce ma nadwagê, a 31 i 27% jest oty³ych (3). Te zatrwa aj¹ce statystyki maj¹ swoje odzwierciedlenie tak e w stanie zdrowia naszego spo³eczeñstwa, w którym wiele osób umiera na choroby zwi¹zane z uk³adem krwionoœnym, nowotwory z³oœliwe, choroby uk³adu pokarmowego (4,5). Wielce obiecuj¹c¹ i coraz bardziej realn¹ inicjatyw¹ na wyeliminowanie tego typu problemów jest zastosowanie jednej z metod biologii molekularnej jak¹ jest transgeneza, czyli uzyskanie zwierzêcia o zmienionym genomie. 2. Kwasy t³uszczowe Obserwowane problemy zdrowotne ludzi w du ej mierze skorelowane s¹ ze wzrastaj¹cym spo yciem t³uszczy w ka dej postaci (4,6). T³uszcze jadalne s¹ najbardziej kalorycznym, jak równie najbardziej niezbêdnym sk³adnikiem po ywienia pochodzenia zwierzêcego i roœlinnego. Stanowi¹ one skoncentrowane Ÿród³o energii, rozpuszczalnych w nich witamin (np. A, D, E i K) oraz niezbêdnych nienasyconych kwasów t³uszczowych (NNKT) (przede wszystkim z grupy omega-3 i omega-6), które s¹ konieczne do prawid³owego rozwoju i funkcjonowania organizmu. NNKT nie s¹ syntetyzowane w organizmie ludzkim, dlatego te ludzie niespo ywaj¹cy zalecanych przez dietetyków i fizjologów ywienia odpowiednich iloœci t³uszczy borykaj¹ siê z wieloma chorobami, od arytmii i nadciœnienia zaczynaj¹c, a koñcz¹c na mia - d ycy i zawa³ach (1,5). NNKT, a zw³aszcza grupa n-6, maj¹ pozytywny wp³yw na gospodarkê lipidow¹ ustroju. Dziêki zwiêkszonemu przyjmowaniu tych t³uszczy spada poziom cholesterolu ca³kowitego, cholesterolu LDL oraz triglicerydów, jak i lipidów ca³kowitych w surowicy krwi, oraz nie dochodzi do powstawania zakrzepów naczyniowych (7). Liczne i niepodwa alne zalety NNKT czyni¹ te t³uszcze najbardziej po ¹danymi sk³adnikami pokarmowymi, problemem jest jednak ich ma³a dostêpnoœæ lub wrêcz brak w popularnych i ³atwo dostêpnych produktach ywnoœciowych. Dlatego te od dawna w przemyœle spo ywczym powszechnie stosuje siê wzbogacanie ywnoœci transizomerami NNKT (np. margaryny, pieczywo, przetwory mleczne, itp.) (8,9). Niestety, nawet mimo sztucznych dodatków, wed³ug badañ prowadzonych przez Instytut ywnoœci i ywienia, spo ycie kwasów t³uszczowych w Polsce u wiêkszoœci osób jest zbyt niskie (10). Spowodowane mo e to byæ równie niedostateczn¹ konsumpcj¹ ryb morskich i innych produktów pochodzenia morskiego, jak równie stosunkowo wysokimi cenami tych e produktów, przyzwyczajeniami konsumenckimi, a tak e tradycj¹. Nie mniej wa ne jest równie to, e miêso ryb zawiera coraz wiêcej metali ciê kich (zw³aszcza rtêci), co zwi¹zane jest z ci¹gle rosn¹cym zanieczyszczeniem œrodowiska (11). Niepokoj¹ce tak e s¹ doniesienia o spadaj¹cej liczebnoœci po- 154 PRACE PRZEGL DOWE
3 Biotechnologiczne metody doskonalenia zwierz¹t hodowlanych jako Ÿród³a ywnoœci pulacji dziko yj¹cych ryb morskich i s³odkowodnych, g³ównie z powodu zbyt intensywnej eksploatacji naturalnych ³owisk. Z kolei, alternatywne hodowle, np. ³ososia atlantyckiego, nie zaspokajaj¹ rosn¹cego zapotrzebowania rynku œwiatowego. Wymienione czynniki powoduj¹ce wzrastaj¹cy niedobór NNKT, jak i brak zmiany w œwiadomoœci spo³eczeñstwa na temat niezbêdnego spo ywania kwasów omega, przyczyni³y siê do poszukiwania nowych dróg wzbogacania produktów spo ywczych w n-3 i n-6. Jednym z ostatnich rozwi¹zañ tego problemu jest wykorzystanie in ynierii genetycznej w doskonaleniu zwierz¹t hodowlanych jako doskona³ego i popularnego Ÿród³a ywnoœci (g³ównie miêsa, mleka oraz jaj) (12,13). 3. Transgeneza Pierwsze osobniki powsta³e w wyniku ingerencji cz³owieka w ich kod genetyczny powsta³y ju w po³owie lat 80. ubieg³ego wieku. Od tego czasu transgeneza pozwoli³a na poprawê cech u ytkowych oraz wykorzystanie zwierz¹t jako bioreaktorów (np. produkuj¹cych substancje farmaceutyczne w gruczole mlecznym owcy, kozy, krowy i œwini). Wspó³czesne osi¹gniêcia biotechnologii i embriologii doœwiadczalnej pozwoli³y na opracowanie wielu skutecznych technik uzyskiwania zwierz¹t transgenicznych, które ró ni¹ siê metodycznie i uzyskiwan¹ efektywnoœci¹. Do stosowanych technik transformacji genomu biorcy zalicza siê: 1) mikroiniekcjê standardow¹ z modyfikacjami, 2) mikroiniekcjê fragmentów chromosomów, 3) zastosowanie pierwotnych komórek zarodkowych (ESC, ang. embryonic steam cells), 4) transfekcjê plemników (14), 5) wykorzystanie procesu klonowania, 6) biobalistykê, 7) metody alternatywne, 8) transgenezê piêtrow¹ (13,15). Niew¹tpliwie najpopularniejsz¹ technik¹ wprowadzania obcej informacji genetycznej do organizmu wy szego jest mikroiniekcja egzogennego DNA do przedj¹drza mêskiego zap³odnionej komórki jajowej (zygoty) (27). Wprowadzenie poprzez wstrzykniêcie do przedj¹drza konstrukcji genowej umo liwia uzyskanie ok. 1-5% transgenicznych zwierz¹t. Ta sprawdzona i skuteczna metoda posiada wiele zalet, m.in. wprowadzony gen mo e byæ obecny w ka dej komórce powsta³ego organizmu, co pozwala na ocenê ekspresji genów w ró nych rodzajach komórek, mo liwa jest tak e kontrola aktywnoœci wprowadzonego genu podczas ca³ego cyklu yciowego. Doœæ czêsto spotykanym problemem mikroiniekcji, prócz niewielkiej prze ywalnoœci nastrzykniêtych zygot oraz niskiego poziomu integracji z genomem zarodka, jest obserwowany niski poziom ekspresji wprowadzonego genu. Wymienione problemy powoduj¹, e ta metoda transgenezy jest, jak siê okazuje, technik¹ w du ej mierze bardzo kosztown¹ oraz ma³o efektywn¹. Jednak e po- BIOTECHNOLOGIA 3 (82)
4 Iwona Ostaszewska, Piotr Sablik stêp technologiczny oraz praca badaczy wskazuj¹ na nowe sposoby pokonania tych przeszkód. Opracowanie nowych sekwencji w konstrukcji transgenu (np. chroni¹cych transgeny MAR, ang. matrix attachment regions, LCR, ang. locus control regions) lub te zastosowanie tzw. wzmacniaczy (ang. enhancers) znacznie wp³ynê³o na uzyskanie wiêkszej liczby modyfikowanych genetycznie osobników (15,16). Kolejn¹ prób¹ udoskonalania technik transgenezy by³o zastosowanie metody transfekcji niezap³odnionych oocytów wektorami retrowirusowymi, a tak e modyfikacja za pomoc¹ spermy jako wektora. Jednak e techniki te ze wzglêdu na swoj¹ efektywnoœæ i metodykê okaza³y siê wydajne jedynie tylko w niewielkim stopniu (13,15). 4. Mo liwoœci wykorzystania osi¹gniêæ nauki w s³u bie cz³owiekowi Transgeniczne zwierzêta gospodarskie daj¹ cz³owiekowi mo liwoœæ manipulowania cechami u ytkowymi w celu stworzenia produktu zaspokajaj¹cego w pe³ni jego potrzeby. Organizmy transgeniczne umo liwiaj¹ wysoce wydajn¹ produkcjê rekombinowanych protein oraz produkcjê du ych i z³o onych bia³ek (np. VIII czynnika krzepliwoœci krwi), w sposób atrakcyjny ekonomicznie w porównaniu z kulturami komórkowymi (19,20). G³ównymi celami modyfikacji genetycznych zwierz¹t hodowlanych s¹: 1) otrzymanie biofarmaceutyków (z moczu, krwi, mleka) (21), 2) wykorzystanie modyfikowanych zwierz¹t (g³ównie œwiñ) jako dawców narz¹dów do ksenotransplantacji (22), 3) poprawa cech u ytkowych zwierz¹t hodowlanych (np. uzyskanie szybszego wzrostu poprzez zastosowanie genu hormonu wzrostu) (23), 4) zwiêkszenie cech odpornoœci organizmów (np. odpornoœæ na mastitis, BSE) (24), 5) otrzymanie modeli chorób ludzkich (25). Wielce obiecuj¹cymi s¹ udane modyfikacje gruczo³u mlecznego, dziêki którym mo emy uzyskiwaæ du e iloœci produktów ywnoœciowych (np. mleko, sery, jogurty), a tak e uczyniæ je lepiej przyswajalnymi dla ludzi (np. przez jego humanizacjê czy te unieczynnienie genu -laktoalbuminy). Jednak e oœrodki naukowe na ca³ym œwiecie ostatnio skupi³y siê zw³aszcza na korzyœciach jakie niesie zmiana sk³adu kwasów t³uszczowych w mleku zwierz¹t (13,26,27), a tak e tkankach roœlinnych (28,29). Dziêki prowadzonym w tym kierunku badaniom w maju 2004 r., grupie naukowców pod kierunkiem Jing X. Kanga z Harvard Medical School uda³o siê wprowadziæ gen fat-1 pochodz¹cy z nicienia Caenorhabditis elegans do mysich zygot, który koduje enzym katalizuj¹cy przemianê kwasów t³uszczowych n-6 do n-3. Konstrukt genowy zawiera³ kurzy promotor -aktyny i enhancer cytomegalowirusa, dziêki czemu uzyskane potomstwo, po badaniu Real-Time PCR, zosta³o zdiagnozowane jako transgeniczne nawet do trzeciego pokolenia. Otrzymane myszy Omega-3 umo liwi³y dalsze prace nad wprowadzeniem modyfikacji w sk³adzie kwasów t³uszczowych orga- 156 PRACE PRZEGL DOWE
5 Biotechnologiczne metody doskonalenia zwierz¹t hodowlanych jako Ÿród³a ywnoœci nizmów wy szych, a tak e zapewni³y doskona³y model do badañ nad funkcjami biologicznymi kwasów t³uszczowych n-3 (30). Kolejnym krokiem w badaniach nad zmian¹ sk³adu kwasów t³uszczowych w organizmach zwierz¹t by³y równoleg³e prace prowadzone pod kierunkiem Jamesa D. Murraya (2004) z Uniwersytetu w Davis, który dziêki zastosowaniu genu koduj¹cego desaturazê stearoyl-coa uzyska³ 4 kozy daj¹ce mleko o zmienionej zawartoœci kwasów t³uszczowych (31). Niew¹tpliwie spektakularnym osi¹gniêciem w tej dziedzinie w 2006 r. by³o uzyskanie modyfikowanych genetycznie œwiñ zawieraj¹cych wprowadzony gen fat-1. Yifan Dai z zespo³em naukowców z Uniwersytetu w Pittsburgu zastosowa³a technikê klonowania komórek. Gen fat-1 zosta³ najpierw wprowadzony do œwiñskich fibroblastów p³odowych hodowanych in vitro, które nastêpnie pos³u y³y jako dawcy j¹der komórkowych w metodzie klonowania za pomoc¹ transferu j¹drowego (32). Mo liwoœci jakie daje wspó³czesna biologia molekularna, genetyka i technika stwarzaj¹ coraz bardziej realn¹ wizjê nowego œwiata, wolnego od chorób, problemów z ywnoœci¹ i wp³ywem zanieczyszczeñ na ycie ludzi ca³ego œwiata. Dziêki produktom spo ywczym uzyskanym od zwierz¹t modyfikowanych genetycznie istnieje alternatywa w pozyskiwaniu substancji od ywczych z innych Ÿróde³ ni coraz bardziej zanieczyszczone i wyeksploatowane œrodowisko naturalne. Jednak e, wa - nym elementem tej perspektywy jest tak e œwiadomoœæ wprowadzania zmian w kodzie genetycznym zwierz¹t, jak równie znakowania produktów od nich pochodz¹cych. Bardzo wa n¹ spraw¹ jest oczywiœcie kwestia informowania spo³eczeñstwa na temat istniej¹cych zalet i wad takiego rozwi¹zania problemu (33), aby konsument sam móg³ podj¹æ decyzjê o wyborze produktu modyfikowanego genetycznie czy te pochodz¹cego z tradycyjnego typu hodowli. Czy in ynieria genetyczna na sta³e zagoœci na naszych sto³ach? Zale y to ju tylko od nas samych. Literatura 1. Balas J., (2004), ywienie Cz³owieka i Metabolizm, XXXI (2), Zwierzyk J., (2005), Bromat. Chem. Toksykol., Suplement, Polakowska M., Piotrowski W., (2004), ywienie Cz³owieka i Metabolizm, XXXI, (2), cz. I, Jeliñska M., Tokarz A., (2005), Bromat. Chem. Toksykol., XXXVIII, K³osiewicz-Latoszek L., (2002), ywienie Cz³owieka i Metabolizm, XXIX (1/2), K³osiewicz-Latoszek L., (2005), Bromat. Chem. Toksykol., Suplement, Nakamura M. T., Nara T. Y., (2004), Annu. Rev. Nutr., 24, Daniewski M., Mielniczuk E., Jacórzyñski B., Balas J., Pawlicka M., Filipek A., Górnicka M., (2000), Bromat. Chem. Toksykol., XXXIII (3), Filipek A., Balas J., Pawlicka M., Daniewski M., Mielniczuk E., Jacórzyñski B., (2003), Bromat. Chem. Toksykol., XXXVI (2), Dybikowska Ewa, Œwiderski F., Waszkiewicz-Robak B., (2004), ywienie Cz³owieka i Metabolizm, XXXI, Suplement 2, cz. II, Rogacka M., Waszczuk-Jankowska M., Ciesielski T., Haæ E., Szefer P., (2003), Bromat. Chem. Toksykol., XXXVI (4), Houdebine L. M., (2000), Transgenic Research, 9, Zwierzchowski L., (1998), Biotechnologia, 2 (41), BIOTECHNOLOGIA 3 (82)
6 Iwona Ostaszewska, Piotr Sablik 14. Jurkiewicz J., (2006), Biotechnologia, 1 (72), Jura J., (2005), Metody uzyskiwania zwierz¹t transgenicznych. Transgeniczne zwierzêta uzyskiwanie i wykorzystanie w rolnictwie i medycynie, I, Balice, Houdebine L.-M., (2005), Reprod. Dom. Anim., 40, Zwierzchowski L., Jaszczak K., Modliñski J. A., (1997), Biotechnologia zwierz¹t, PWN, Warszawa, Lipiñski D., Szalata M., Kalak R., P³awski A., Nuc K., Kala M., Juzka W., S³omski K., Gronek P., Jura J., Jura J., Smor¹g Z., Pieñkowski M., S³omski R., (2007), Ekspresyjne konstrukcje genowe, w:biotechnologiczne i medyczne podstawy ksenotransplantacji, pod redakcj¹ Z. Smor¹ga, R. S³omskiego, L. Cierpka, OWN, Poznañ, Zwierzchowski L., (1998), Biotechnologia, 2 (41), Grzybowski G., (1998), Biotechnologia, 1 (40), Szalata M., Lipiñski D., Kalak R., Tobola P., Lehman J., Wielgus K., Smor¹g Z., Pienkowski M., S³omski R., (2004), Ann. Anim. Sci., 4, 2, S³omski R., Szalata M., Lipiñski D., Gronek P., (2003), Medycyna Weterynaryjna, 59 (11), Rosochacki S. J., Zwierzchowski L., (1999), Biotechnologia, 2 (45), Janik A., Pieszka M., (2005), Hodowca Byd³a, 5, Fan J., Watanabe T., (2003), Pharmacology & Therapeutics, 99, Kang J. X., (2004), ISB News Report. 27. Smor¹g Z., (2002), Biotechnologia, 4 (59), Bilyeu K. D., Palavalli L., Sleper D. A., Beuselinck P. R., (2005), Crop Sci., 43, Graham I. A., Ciprus P., Rein D., Napier J. A., (2004), Nutrition Bulletin, 29, Kang Z. B., Ge Y., Chen Z., Cluette-Brown J., Laposata M., Leaf A., Kang J. X., (2001), PNAS, 98 (7), Reh W. A., Maga E. A., Collette N. M. B., Moyer A., Conrad-Brink J. S., Taylor S. J., DePeters E. J., Oppenheim S., Rowe J. D., BonDurant R. H., Anderson G. B., Murray J. D., (2004), J. Dairy Sci., 87, Lai L., Kang J. X., Li R., Wang J., Witt W. T., Yong H. Y., Hao Y., Wax D. M., Murphy C. N, Rieke A., Samuel M., Linville M. L., Korte S. W., Evans R. W., Starzl T. E, Prather R. S., Dai Y., (2006), Nature Biotechnology, 24, Mickiewicz A., Twardowski T., Figlarowicz M., (2006), Biotechnologia, 3 (74), PRACE PRZEGL DOWE
GMO zyski i straty. 1. Co to jest GMO? Wprowadzenie. Agnieszka Mickiewicz, Tomasz Twardowski, Marek Figlerowicz
LISTY, OPINIE GMO zyski i straty Agnieszka Mickiewicz, Tomasz Twardowski, Marek Figlerowicz Instytut Chemii Bioorganicznej, Polska Akademia Nauk, Poznañ 1. Co to jest GMO? Wprowadzenie Adres do korespondencji
Bardziej szczegółowoProgram studiów na kierunku Biotechnologia, specjalność Biotechnologia stosowana studia stacjonarne, II stopień
Program studiów na kierunku Biotechnologia, specjalność Biotechnologia stosowana studia stacjonarne, II stopień Biotechnologia Studia Międzywydziałowe KIERUNEK: Biotechnologia Specjalność: Biotechnologia
Bardziej szczegółowoTemat: Rośliny i zwierzęta jako źródło zagrożeń dla zdrowia człowieka
MODUŁ II LEKCJA 4 Temat: Rośliny i zwierzęta jako źródło zagrożeń dla zdrowia człowieka Formy realizacji: œcie ka miêdzyprzedmiotowa. Cele szczegółowe: uzupe³nienie i usystematyzowanie wiadomoœci dotycz¹cych
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma c j e ogólne
Załącznik Nr 3 do Uchwały Senatu PUM 14/2012 S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma c j e ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Nazwa modułu INŻYNIERIA
Bardziej szczegółowoPodstawy biotechnologii SYLABUS A. Informacje ogólne
Podstawy biotechnologii A. Informacje ogólne Elementy sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod Rodzaj Rok studiów /semestr
Bardziej szczegółowoKARTA KURSU. Biotechnology in Environmental Protection. Kod Punktacja ECTS* 1
KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Biotechnologia w ochronie środowiska Biotechnology in Environmental Protection Kod Punktacja ECTS* 1 Koordynator Prof. dr hab. Maria Wędzony Zespół dydaktyczny: Prof.
Bardziej szczegółowo[2ZPK/KII] Inżynieria genetyczna w kosmetologii
[2ZPK/KII] Inżynieria genetyczna w kosmetologii 1. Ogólne informacje o module Nazwa modułu Kod modułu Nazwa jednostki prowadzącej modułu Nazwa kierunku studiów Forma studiów Profil kształcenia Semestr
Bardziej szczegółowoTransgeniczne zwierzęta
Transgeniczne zwierzęta Hodowla zwierząt Udomowienie zwierząt i prowadzona przez tysiące lat hodowla i kierunkowa selekcja doprowadziły do otrzymania róŝnorodnych ras i form zwierząt Co to są transgeniczne
Bardziej szczegółowoDr hab. n. med. Katarzyna Muszyñska - Ros³an Klinika Onkologii i Hematologii Dzieciêcej Uniwersytet Medyczny w Bia³ymstoku
Dr hab. n. med. Katarzyna Muszyñska - Ros³an Klinika Onkologii i Hematologii Dzieciêcej Uniwersytet Medyczny w Bia³ymstoku Szanowni Rodzice, Oddajemy w wasze rêce kolejn¹ informacjê, jak chroniæ Wasze
Bardziej szczegółowoTemat: Zasady pierwszej pomocy
LEKCJA 1 Temat: Zasady pierwszej pomocy Formy realizacji: œcie ka edukacyjna. Cele szczegółowe lekcji: rozwijanie umiejêtnoœci dostrzegania niebezpiecznych sytuacji i zachowañ w otoczeniu i yciu codziennym
Bardziej szczegółowoSpis treêci. 1. Wprowadzenie Barbara Bu hak-jachymczyk, Miros aw Jarosz... 15. 2. Energia Barbara Bu hak-jachymczyk... 32
Spis treêci 1. Wprowadzenie Barbara Bu hak-jachymczyk, Miros aw Jarosz.... 15 1.1. Rys historyczny rozwoju norm ywienia.............. 16 1.2. Wspó czesne metody opracowywania norm............ 19 1.3. Rodzaje
Bardziej szczegółowoZnaczenie genetyki. Opracował A. Podgórski
Znaczenie genetyki Opracował A. Podgórski InŜynieria genetyczna InŜynieria genetyczna ingerencja w materiał genetyczny organizmów, w celu zmiany ich właściwości dziedzicznych. Istota inŝynierii genetycznej
Bardziej szczegółowomikrosatelitarne, minisatelitarne i polimorfizm liczby kopii
Zawartość 139371 1. Wstęp zarys historii genetyki, czyli od genetyki klasycznej do genomiki 2. Chromosomy i podziały jądra komórkowego 2.1. Budowa chromosomu 2.2. Barwienie prążkowe chromosomów 2.3. Mitoza
Bardziej szczegółowoInżynieria genetyczna- 6 ECTS. Inżynieria genetyczna. Podstawowe pojęcia Część II Klonowanie ekspresyjne Od genu do białka
Inżynieria genetyczna- 6 ECTS Część I Badanie ekspresji genów Podstawy klonowania i różnicowania transformantów Kolokwium (14pkt) Część II Klonowanie ekspresyjne Od genu do białka Kolokwium (26pkt) EGZAMIN
Bardziej szczegółowoWP YW STRUKTURY U YTKÓW ROLNYCH NA WYNIKI EKONOMICZNE GOSPODARSTW ZAJMUJ CYCH SIÊ HODOWL OWIEC. Tomasz Rokicki
46 ROCZNIKI NAUK ROLNICZYCH, T. ROKICKI SERIA G, T. 94, z. 1, 2007 WP YW STRUKTURY U YTKÓW ROLNYCH NA WYNIKI EKONOMICZNE GOSPODARSTW ZAJMUJ CYCH SIÊ HODOWL OWIEC Tomasz Rokicki Katedra Ekonomiki i Organizacji
Bardziej szczegółowoSeminarium Wpływ realizacji studyjnych wizyt na rozwój kompetencji zawodowych kadry akademickiej
Seminarium Wpływ realizacji studyjnych wizyt na rozwój kompetencji zawodowych kadry akademickiej 13 wrzesień 2011 rok sala Rady Wydziału Biologii, ul. Oczapowskiego 1A Projekt POKL. 04.01.01-00-178/09
Bardziej szczegółowoPodstawy biotechnologii. SYLABUS A. Informacje ogólne
Podstawy biotechnologii SYLABUS A. Informacje ogólne Elementy sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod przedmiotu Język przedmiotu
Bardziej szczegółowoSpecjalność (studia II stopnia) Oczyszczanie i analiza produktów biotechnologicznych
Specjalność (studia II stopnia) Oczyszczanie i analiza produktów biotechnologicznych Studia magisterskie przedmioty specjalizacyjne Bioinformatyka w analizie genomu Diagnostyka molekularna Elementy biosyntezy
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE BIOLOGIA LICEUM KLASA 1 (POZIOM PODSTAWOWY)
WYMAGANIA EDUKACYJNE BIOLOGIA LICEUM KLASA 1 (POZIOM PODSTAWOWY) Rozdział Sposób zapisywania i odczytywania informacji genetycznej. Przypomnienie przedstawia strukturę podwójnej helisy DNA, wykazuje jej
Bardziej szczegółowoMetody inżynierii genetycznej SYLABUS A. Informacje ogólne
Metody inżynierii genetycznej A. Informacje ogólne Elementy sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod Rodzaj Rok studiów /semestr
Bardziej szczegółowoWYNALAZKI BIOTECHNOLOGICZNE W POLSCE. Ewa Waszkowska ekspert UPRP
WYNALAZKI BIOTECHNOLOGICZNE W POLSCE Ewa Waszkowska ekspert UPRP Źródła informacji w biotechnologii projekt SLING Warszawa, 9-10.12.2010 PLAN WYSTĄPIENIA Umocowania prawne Wynalazki biotechnologiczne Statystyka
Bardziej szczegółowoSeminarium Wpływ realizacji pobytów stażowych (szkoleniowych) na rozwój potencjału dydaktycznego postdoców i doktorantów
Seminarium Wpływ realizacji pobytów stażowych (szkoleniowych) na rozwój potencjału dydaktycznego postdoców i doktorantów 7 wrzesień 2011 roku sala Rady Wydziału, ul. Oczapowskiego 1A Projekt POKL. 04.01.01-00-178/09
Bardziej szczegółowoBiotechnologia jest dyscypliną nauk technicznych, która wykorzystuje procesy biologiczne na skalę przemysłową. Inaczej są to wszelkie działania na
Biotechnologia jest dyscypliną nauk technicznych, która wykorzystuje procesy biologiczne na skalę przemysłową. Inaczej są to wszelkie działania na żywych organizmach prowadzące do uzyskania konkretnych
Bardziej szczegółowoBiologia Kalendarz przygotowaƒ do matury 2007
Biologia Kalendarz przygotowaƒ do matury 2007 imi i nazwisko zakres podstawowy (wersja dla ucznia) wykonane Tyg. Dzia Tematy Zadania 2.10 1 6.10 Przygotowanie do pracy zapoznanie si z informacjami na temat
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ LEKCJI. TEMAT LEKCJI: Podstawowe techniki inżynierii genetycznej. Streszczenie
SCENARIUSZ LEKCJI OPRACOWANY W RAMACH PROJEKTU: INFORMATYKA MÓJ SPOSÓB NA POZNANIE I OPISANIE ŚWIATA. PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI Z ELEMENTAMI PRZEDMIOTÓW MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZYCH Autorzy scenariusza:
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: Kierunek: Biotechnologia Rodzaj przedmiotu: obieralny, moduł 5. Kultury Tkankowe In vitro cell cultures Poziom kształcenia: I stopnia Kod przedmiotu: Semestr: VII Rodzaj zajęć: wykład,
Bardziej szczegółowoukasz Sienkiewicz* Zarz¹dzanie kompetencjami pracowników w Polsce w œwietle badañ
Komunikaty 97 ukasz Sienkiewicz* Zarz¹dzanie kompetencjami pracowników w Polsce w œwietle badañ W organizacjach dzia³aj¹cych na rynku polskim w ostatnim czasie znacz¹co wzrasta zainteresowanie koncepcj¹
Bardziej szczegółowoRozkład materiału z biologii dla klasy III AD. 7 godz / tyg rok szkolny 2016/17
Rozkład materiału z biologii dla klasy III AD zakres rozszerzony LO 7 godz / tyg rok szkolny 2016/17 Biologia na czasie 2 zakres rozszerzony nr dopuszczenia 564/2/2012 Biologia na czasie 3 zakres rozszerzony
Bardziej szczegółowoCharakterystyka innych ras czerwonych w Europie zrzeszonych w ERDB
Wiadomości Zootechniczne, R. XLIII (2005), 2: 144-148 zrzeszonych w ERDB Lisbet Holm 1, Piotr Wójcik 2 1 European Red Dairy Breed, Udkaersovej 15, 8200 Aarhus N., Dania 2 Instytut Zootechniki, Dział Genetyki
Bardziej szczegółowowewn trzne homeostaza
start 31.10 27.10 26 9. owtórzenie poj ç, z którymi by y problemy, przy wykorzystaniu indeksu ademecum maturalnego. Rozwój cz owieka 8. Rozwiàzanie zadaƒ z zeszytu çwiczeƒ Biologia 1. Zakres podstawowy,
Bardziej szczegółowoCZY WIELKOTOWAROWE GOSPODARSTWA ROLNE MOG PRODUKOWAÃ ZDROW ÝYWNOÚÃ?
CZY WIELKOTOWAROWE GOSPODARSTWA ROLNE MOG PRODUKOWAà ZDROW ÝYWNOÚÃ? Istnieje doœã powszechne przekonanie, e tradycyjne, chùopskie, maùe gospodarstwa rolne stanowi¹ w obecnych czasach jedyn¹ gwarancjê produkcji
Bardziej szczegółowoMożliwości i potencjalne zastosowania Zintegrowanego Systemu Analitycznego do innowacyjnych i kompleksowych badań molekularnych
Możliwości i potencjalne zastosowania Zintegrowanego Systemu Analitycznego do innowacyjnych i kompleksowych badań molekularnych Dzień Otwarty Klastra LifeScience 31 maj 2017, Kraków dr Agata Piestrzyńska-Kajtoch,
Bardziej szczegółowoPODSTAWY BIOINFORMATYKI
PODSTAWY BIOINFORMATYKI Prowadzący: JOANNA SZYDA ADRIAN DROśDś WSTĘP 1. Katedra Genetyki badania bioinformatyczne 2. Tematyka przedmiotu 3. Charakterystyka wykładów 4. Charakterystyka ćwiczeń 5. Informacje
Bardziej szczegółowoZdobycze biotechnologii w medycynie i ochronie środowiska
Zdobycze biotechnologii w medycynie i ochronie środowiska InŜynieria genetyczna - badania biomedyczne Jednym z najbardziej obiecujących zastosowań nowych technologii opartych na przenoszeniu genów z jednego
Bardziej szczegółowoImmunogenetyka 1. Jakie są różnice między epitopami rozpoznawanymi przez limfocyty T i B? 2. O czym mówi "hipoteza higieniczna"?
Immunogenetyka 1. Jakie są różnice między epitopami rozpoznawanymi przez limfocyty T i B? 2. O czym mówi "hipoteza higieniczna"? Mikrobiologia kliniczna 1. Wymień serowary pałeczek Salmonella ważnych w
Bardziej szczegółowoKARTA PROGRAMOWA - Sylabus -
AKADEMIA TECHNICZNO HUMANISTYCZNA KARTA PROGRAMOWA - Sylabus - WYDZIAŁ BUDOWY MASZYN I INFORMATYKI Przedmiot: Tendencje rozwoju systemów produkcyjnych Kod przedmiotu: ZZMU_D._54_ Rok studiów: Semestr:
Bardziej szczegółowoTematyka zajęć z biologii
Tematyka zajęć z biologii klasy: I Lp. Temat zajęć Zakres treści 1 Zapoznanie z przedmiotowym systemem oceniania, wymaganiami edukacyjnymi i podstawą programową Podstawowe zagadnienia materiału nauczania
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne Biologia, klasa 1, zakres podstawowy
Biologia, klasa 1, zakres podstawowy Opracowane na podstawie materiałów WSiP Sposób zapisywania i odczytywania informacji genetycznej. Przypomnienie przedstawia strukturę podwójnej helisy DNA, wykazuje
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII dla klas I Technikum ZAKRES WYMAGAŃ NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE UCZEŃ
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII dla klas I Technikum ZAKRES WYMAGAŃ NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE Rozdział w podręczniku Sposób zapisywania i odczytywania informacji genetycznej. Wymagania podstawowe (stopień:
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klas pierwszych
Wymagania edukacyjne z biologii dla klas pierwszych Rozdział Sposób zapisywania i odczytywania informacji genetycznej. Przypomnienie przedstawia strukturę podwójnej helisy DNA, wykazuje jej rolę w przechowywaniu
Bardziej szczegółowoNowoczesne systemy ekspresji genów
Nowoczesne systemy ekspresji genów Ekspresja genów w organizmach żywych GEN - pojęcia podstawowe promotor sekwencja kodująca RNA terminator gen Gen - odcinek DNA zawierający zakodowaną informację wystarczającą
Bardziej szczegółowoSekwencjonowanie nowej generacji i rozwój programów selekcyjnych w akwakulturze ryb łososiowatych
Sekwencjonowanie nowej generacji i rozwój programów selekcyjnych w akwakulturze ryb łososiowatych Konrad Ocalewicz Zakład Biologii i Ekologii Morza, Instytut Oceanografii, Wydział Oceanografii i Geografii,
Bardziej szczegółowoTechniki biologii molekularnej Kod przedmiotu
Techniki biologii molekularnej - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Techniki biologii molekularnej Kod przedmiotu 13.9-WB-BMD-TBM-W-S14_pNadGenI2Q8V Wydział Kierunek Wydział Nauk Biologicznych
Bardziej szczegółowoTemat: Czy wiesz co jesz? czyli o zdrowej żywności i nie tylko
MODUŁ III LEKCJA 4 Temat: Czy wiesz co jesz? czyli o zdrowej żywności i nie tylko Stosowanie na co dzień zasad racjonalnego żywienia w znacznym stopniu wpływa na właściwy rozwój fizyczny i psychiczny oraz
Bardziej szczegółowoSkładniki odżywcze podzielone zostały ze względu na funkcje:
SKŁADNIKI ODŻYWCZE JAK JE UGRYŹĆ? Składnikami odżywczymi nazywamy związki występujące w produktach spożywczych pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, które po spożyciu ulegają strawieniu i wchłonięciu ze
Bardziej szczegółowoWybrane zastosowania metod inżynierii genetycznej
Wybrane zastosowania metod inżynierii genetycznej Inżynieria genetyczna to inaczej ingerencja w materiał genetyczny organizmów, w celu zmiany ich właściwości dziedzicznych. Polega ona na wprowadzaniu do
Bardziej szczegółowo1. Biotechnologia i inżynieria genetyczna zagadnienia wstępne 13
Spis treści Przedmowa 11 1. Biotechnologia i inżynieria genetyczna zagadnienia wstępne 13 1.1. Wprowadzenie 13 1.2. Biotechnologia żywności znaczenie gospodarcze i społeczne 13 1.3. Produkty modyfikowane
Bardziej szczegółowoZagrożenia i ochrona przyrody
Wymagania podstawowe Uczeń: Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: Zagrożenia i ochrona przyrody wskazuje zagrożenia atmosfery powstałe w wyniku działalności człowieka, omawia wpływ zanieczyszczeń atmosfery
Bardziej szczegółowoBIOETYKA Wykład 10 Problemy etyczne związane z klonowaniem organizmów. Krzysztof Turlejski. Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego
BIOETYKA Wykład 10 Problemy etyczne związane z klonowaniem organizmów. Krzysztof Turlejski Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Klonowanie Klonowanie celowe tworzenie osobników o takim samym kodzie
Bardziej szczegółowoRola biotechnologii w rozrodzie świń
.pl https://www..pl Rola biotechnologii w rozrodzie świń Autor: prof. dr hab. inż. Damian Knecht Data: 1 lutego 2016 Efektywność zarządzania rozrodem, wyrażona poziomem plenności loch, zależy od szeregu
Bardziej szczegółowoRenata Siemieńska. Kariery naukowe i ich uwarunkowania w perspektywie międzynarodowej
Renata Siemieńska Kariery naukowe i ich uwarunkowania w perspektywie międzynarodowej PRZEPROWADZONE BADANIA: (1)Women in European Universities (conducted in the frame of V Programme of EC in 7 countries
Bardziej szczegółowoROLA SZKOŁY W PROFILAKTYCE OTYŁOŚCI DZIECI I MŁODZIEŻY Barbara Woynarowska Kierownik Zakładu Biomedycznych i Psychologicznych Podstaw Edukacji, Wydział Pedagogiczny UW Przewodnicząca Rady Programowej ds.
Bardziej szczegółowoIZOMERY TRANS W TŁUSZCZACH DO SMAROWANIA PIECZYWA
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLVI, 2013, 1, str. 13 19 Beata Paszczyk IZOMERY TRANS W TŁUSZCZACH DO SMAROWANIA PIECZYWA Katedra Towaroznawstwa i Badań Żywności Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
Bardziej szczegółowoKlonowanie i transgeneza. dr n.med. Katarzyna Wicher
Klonowanie i transgeneza dr n.med. Katarzyna Wicher Klonowanie proces tworzenia idealnej kopii z oryginału oznacza powstawanie lub otrzymywanie genetycznie identycznych: cząsteczek DNA komórek organizmów
Bardziej szczegółowoUniwersytet Łódzki, Instytut Biochemii
Życie jest procesem chemicznym. Jego podstawą są dwa rodzaje cząsteczek kwasy nukleinowe, jako nośniki informacji oraz białka, które tę informację wyrażają w postaci struktury i funkcji komórek. http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/1959/press.html?print=1
Bardziej szczegółowoUniwersytet Łódzki, Instytut Biochemii
Życie jest procesem chemicznym. Jego podstawą są dwa rodzaje cząsteczek kwasy nukleinowe, jako nośniki informacji oraz białka, które tę informację wyrażają w postaci struktury i funkcji komórek. Arthur
Bardziej szczegółowoBiotechnologia w rozrodzie świń
.pl https://www..pl Biotechnologia w rozrodzie świń Autor: prof. dr hab. inż. Damian Knecht Data: 19 marca 2018 Efektywność zarządzania rozrodem, wyrażona poziomem plenności loch, zależy od szeregu czynników
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET ROLNICZY IM. HUGONA KOŁŁĄTAJA W KRAKOWIE WYDZIAŁ BIOTECHNOLOGII I OGRODNICTWA
UNIWERSYTET ROLNICZY IM. HUGONA KOŁŁĄTAJA W KRAKOWIE WYDZIAŁ BIOTECHNOLOGII I OGRODNICTWA Opis zakładanych efektów kształcenia Zarządzenie Rektora UR w Krakowie nr 26/2012 z dnia 6 lipca 2012 r. Kierunek
Bardziej szczegółowoZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA - UROZMAICONA DIETA GWARANCJĄ NIEZBĘDNYCH SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH, MINERALNYCH ORAZ WITAMIN.
ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA - UROZMAICONA DIETA GWARANCJĄ NIEZBĘDNYCH SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH, MINERALNYCH ORAZ WITAMIN. 1 Urozmaicenie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowej diety, która zapewnia
Bardziej szczegółowoWarunki udzielania świadczeń w rodzaju: świadczenia zdrowotne kontraktowane odrębnie 8. BADANIA GENETYCZNE
Załącznik nr do Zarządzenia.. Warunki udzielania świadczeń w rodzaju: zdrowotne kontraktowane odrębnie 8. BADANIA GENETYCZNE 8.1 WARUNKI WYMAGANE Załącznik nr 2 do rozporządzenia cz. I lit. M Lp 913-916
Bardziej szczegółowoWspó³zale noœci wystêpuj¹ce w zarz¹dzaniu ryzykiem finansowym w przedsiêbiorstwie Wspó³zale noœci wystêpuj¹ce w zarz¹dzaniu ryzykiem finansowym...
Andrzej Szopa * Andrzej Szopa Wspó³zale noœci wystêpuj¹ce w zarz¹dzaniu ryzykiem finansowym w przedsiêbiorstwie Wspó³zale noœci wystêpuj¹ce w zarz¹dzaniu ryzykiem finansowym... Wstêp Ryzyko finansowe jest
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne
Rok szkolny 2018/2019 Wymagania edukacyjne Przedmiot Klasa Nauczyciel uczący Poziom biologia 1t Edyta Nowak podstawowy Ocena dopuszczająca Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: przyswoił treści konieczne,
Bardziej szczegółowoII WYDZIAŁ LEKARSKI, II ROK
II WYDZIAŁ LEKARSKI, II ROK PRZEDMIOT: BIOLOGIA MEDYCZNA (CZĘŚĆ 1 GENETYKA) PROGRAM ĆWICZEŃ 2009/2010 L.p. Data zajęć Temat zajęć 1. 15.02 18.02 Podstawy genetyki klasycznej (podstawowe pojęcia i definicje
Bardziej szczegółowoMożliwości współczesnej inżynierii genetycznej w obszarze biotechnologii
Możliwości współczesnej inżynierii genetycznej w obszarze biotechnologii 1. Technologia rekombinowanego DNA jest podstawą uzyskiwania genetycznie zmodyfikowanych organizmów 2. Medycyna i ochrona zdrowia
Bardziej szczegółowoIV. wzór opisu modułu kształcenia/przedmiotu (sylabus). Opis modułu kształcenia / przedmiotu (sylabus)
IV. wzór opisu modułu kształcenia/przedmiotu (sylabus). Opis modułu kształcenia / przedmiotu (sylabus) Rok akademicki: 2018/2019 Grupa przedmiotów: Numer katalogowy: Nazwa przedmiotu 1) : Organizmy transgeniczne
Bardziej szczegółowoRozwój metod dozymetrii biologicznej oraz biofizycznych markerów i indykatorów wpływu promieniowania na organizmy żywe
Rozwój metod dozymetrii biologicznej oraz biofizycznych markerów i indykatorów wpływu promieniowania na organizmy żywe Marcin Kruszewski Centrum Radiobiologii i Dozymetrii Biologicznej Instytut Chemii
Bardziej szczegółowoBiotechnologia i inżynieria genetyczna
Wersja A Test podsumowujący rozdział II i inżynieria genetyczna..................................... Imię i nazwisko.............................. Data Klasa oniższy test składa się z 16 zadań. rzy każdym
Bardziej szczegółowoINSTYTUT GENETYKI I HODOWLI ZWIERZĄT POLSKIEJ AKADEMII NAUK W JASTRZĘBCU. mgr inż. Ewa Metera-Zarzycka
INSTYTUT GENETYKI I HODOWLI ZWIERZĄT POLSKIEJ AKADEMII NAUK W JASTRZĘBCU mgr inż. Ewa Metera-Zarzycka Profil metaboliczny osocza krwi i wartość biologiczna mleka krów w gospodarstwach ekologicznych Praca
Bardziej szczegółowoZespó³ Dandy-Walkera bez tajemnic
Zespó³ Dandy-Walkera bez tajemnic www.fundacja.dandy-walker.org.pl Fundacja chorych na zespó³ Dandy-Walkera 64-100 Leszno ul. Bu³garska 5/10 tel./fax +48 65 520 02 33 mob. +48 662 015 362 fundacja@dandy-walker.org.pl
Bardziej szczegółowoTematy prac licencjackich w Zakładzie Fizjologii Zwierząt
Tematy prac licencjackich w Zakładzie Fizjologii Zwierząt Zegar biologiczny Ekspresja genów i białek zegara Rytmy komórkowe Rytmy fizjologiczne Rytmy behawioralne Lokalizacja neuroprzekźników w układzie
Bardziej szczegółowoII. Analiza sensoryczna w ocenie jakości produktów spożywczych
SPIS TREŚCI Wprowadzenie 11 I. Jakość żywności, systemy zarządzania jakością i klasyfikacja żywności 13 1. Wstęp 13 2. Określenia jakości 14 3. Systemy zapewniające prawidłową jakość produktów spożywczych
Bardziej szczegółowoOrganizmy genetycznie modyfikowane SYLABUS A. Informacje ogólne Opis
Elementy składowe sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod Język Rodzaj Rok studiów /semestr Wymagania wstępne (tzw. sekwencyjny
Bardziej szczegółowoBloki licencjackie i studia magisterskie na Kierunkach: Biotechnologia, specjalność Biotechnologia roślinna oraz Genetyka
Bloki licencjackie i studia magisterskie na Kierunkach: Biotechnologia, specjalność Biotechnologia roślinna oraz Genetyka INSTYTUT BIOLOGII EKSPERYMENTALNEJ W Katedrze Genetyki Ogólnej, Biologii Molekularnej
Bardziej szczegółowoKlasyfikacja i oznakowanie substancji chemicznych i ich mieszanin. Dominika Sowa
Klasyfikacja i oznakowanie substancji chemicznych i ich mieszanin Dominika Sowa Szczecin, 8 maj 2014 Program prezentacji: 1. Definicja substancji i mieszanin chemicznych wg Ustawy o substancjach chemicznych
Bardziej szczegółowoCharakterystyka ma³ych przedsiêbiorstw w województwach lubelskim i podkarpackim w 2004 roku
42 NR 6-2006 Charakterystyka ma³ych przedsiêbiorstw w województwach lubelskim i podkarpackim w 2004 roku Mieczys³aw Kowerski 1, Andrzej Salej 2, Beata Æwierz 2 1. Metodologia badania Celem badania jest
Bardziej szczegółowoBiotechnologia Studia Międzywydziałowe Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie
Biotechnologia Studia Międzywydziałowe Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie Kierunek: Biotechnologia Specjalność: Biotechnologia Stosowana STUDIA STACJONARNE II STOPNIA magisterskie 2013
Bardziej szczegółowoinstrukcja obs³ugi EPI NO Libra Zestaw do æwiczeñ przepony miednicy skutecznoœæ potwierdzona klinicznie Dziêkujemy za wybór naszego produktu
P O L S K A instrukcja obs³ugi EPI NO Libra Zestaw do æwiczeñ przepony miednicy skutecznoœæ potwierdzona klinicznie Dziêkujemy za wybór naszego produktu created & made in Germany Opis produktu Zestaw do
Bardziej szczegółowoZofia Madeja. Stypendystka FNP Program: Powroty/Homing (2009 2011)
Zofia Madeja Adiunkt w Katedrze Genetyki i Podstaw Hodowli Zwierząt, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Stypendystka FNP Program: Powroty/Homing (2009 2011) CV 1995 2000 Studia na kierunku Biotechnologia
Bardziej szczegółowoWYROK z dnia 7 wrzeœnia 2011 r. III AUa 345/11
WYROK z dnia 7 wrzeœnia 2011 r. III AUa 345/11 Sk³ad orzekaj¹cy:ssa Maria Sa³añska-Szumakowicz (przewodnicz¹cy) SSA Daria Stanek (sprawozdawca) SSA Gra yna Czy ak Teza Podanie przez p³atnika sk³adek, o
Bardziej szczegółowo3. Podstawy genetyki S YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne. Nazwa modułu. Kod F3/A. Podstawy genetyki. modułu
S YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) 3. Podstawy genetyki I nformacje ogólne Kod F3/A modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów Nazwa modułu Podstawy
Bardziej szczegółowoPracownicy samodzielni: dr hab. Piotr Bębas Kierownik Zakładu prof. dr hab. Krystyna Skwarło-Sońta pracownik emerytowany
Pracownicy samodzielni: dr hab. Piotr Bębas Kierownik Zakładu prof. dr hab. Krystyna Skwarło-Sońta pracownik emerytowany Adiunkci: dr Jan Jabłonka dr Joanna Kotwica - Rolińska dr Paweł Majewski dr Magdalena
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET ROLNICZY IM. HUGONA KOŁŁĄTAJA W KRAKOWIE WYDZIAŁ BIOTECHNOLOGII I OGRODNICTWA
UNIWERSYTET ROLNICZY IM. HUGONA KOŁŁĄTAJA W KRAKOWIE WYDZIAŁ BIOTECHNOLOGII I OGRODNICTWA Opis zakładanych efektów kształcenia Zarządzenie Rektora UR w Krakowie nr 26/2012 z dnia 6 lipca 2012 r. Kierunek
Bardziej szczegółowoPodstawowe warunki prowadzenia apteki Wydawanie produktów leczniczych
Prawo farmaceutyczne Podstawowe warunki prowadzenia apteki Wydawanie produktów leczniczych Joanna Garczyñska, Grzegorz enczyk (prawo@kamsoft.pl) Jak ju pisaliœmy na ³amach naszego czasopisma, z dniem 1
Bardziej szczegółowoBadanie funkcji genu
Badanie funkcji genu Funkcję genu można zbadać różnymi sposobami Przypadkowa analizy funkcji genu MUTACJA FENOTYP GEN Strategia ukierunkowanej analizy funkcji genu GEN 1. wprowadzenie mutacji w genie 2.
Bardziej szczegółowoUniwersytet Łódzki, Instytut Biochemii
Życie jest procesem chemicznym. Jego podstawą są dwa rodzaje cząsteczek kwasy nukleinowe, jako nośniki informacji oraz białka, które tę informację wyrażają w postaci struktury i funkcji komórek. Arthur
Bardziej szczegółowoŚwiadomość Polaków na temat zagrożenia WZW C. Raport TNS Polska. Warszawa, luty 2015. Badanie TNS Polska Omnibus
Świadomość Polaków na temat zagrożenia WZW C Raport TNS Polska Warszawa, luty 2015 Spis treści 1 Informacje o badaniu Struktura badanej próby 2 Kluczowe wyniki Podsumowanie 3 Szczegółowe wyniki badania
Bardziej szczegółowopo.tk.krakow.pl Sprawd¼ oddech próbuj±c wyczuæ go na policzku i obserwuj±c ruchy klatki piersiowej poszkodowanego.
Reanimacja REANIMACJA A RESUSCYTACJA Terminów reanimacja i resuscytacja u ywa siê czêsto w jêzyku potocznym zamiennie, jako równoznacznych okre leñ zabiegów ratunkowych maj±cych na celu przywrócenie funkcji
Bardziej szczegółowoProgram studiów na kierunku BIOTECHNOLOGIA - studia stacjonarne II stopnia BIOTECHNOLOGIA STOSOWANA
godzin Wykłady konw. & sem. ćw. + sem. forma zal. Program studiów na kierunku BIOTECHNOLOGIA - studia stacjonarne II stopnia BIOTECHNOLOGIA STOSOWANA Ćwiczenia Liczba godzin w semestrze w sem. L.p Wyszczególnienie
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Genetyka
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Kod AG modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów Nazwa modułu Genetyka Obowiązkowy Nauk
Bardziej szczegółowoOrganizmy modyfikowane genetycznie
Organizmy modyfikowane genetycznie C o to jest G M O? Organizmy Modyfikowane Genetycznie GMO (z ang. Genetically Modified Organism) - Organizmy Transgeniczne - są to organizmy, które zawierają w swoim
Bardziej szczegółowoEkspresja białek w komórkach ssaczych
Ekspresja białek w komórkach ssaczych Ekspresja białek w komórkach ssaczych Używane powszechnie w laboratoriach ssacze linie komórkowe są zmodyfikowane w celu pełnienia roli gospodarza ekspresji białek
Bardziej szczegółowoPotencjał naukowo-badawczy Działu Genomiki i Biologii Molekularnej Zwierząt IZ PIB
Potencjał naukowo-badawczy Działu Genomiki i Biologii Molekularnej Zwierząt IZ PIB dr Agata Piestrzyńska-Kajtoch Laboratorium Genetyki Molekularnej Dział Genomiki i Biologii Molekularnej Instytut Zootechniki
Bardziej szczegółowoTERAPIA GENOWA. dr Marta Żebrowska
TERAPIA GENOWA dr Marta Żebrowska Pracownia Diagnostyki Molekularnej i Farmakogenomiki, Zakładu Biochemii Farmaceutycznej, Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Źródło zdjęcia: httpblog.ebdna.plindex.phpjednoznajwiekszychzagrozenludzkosciwciazniepokonane
Bardziej szczegółowoPiece rozp³ywowe. www.renex.com.pl. Maschinen- und Vertriebs GmbH & Co.KG
Piece rozp³ywowe Maschinen- und Vertriebs GmbH & Co.KG Historia SMT W ci¹gu ponad dwadziestu lat od powstania firmy w 1987 roku, nasze rodzinne przedsiêbiorstwo sta³o siê œwiatowym liderem w produkcji
Bardziej szczegółowoOCENA PROFILU KWASÓW TŁUSZCZOWYCH ORAZ IZOMERÓW TRANS W SERACH TWAROGOWYCH
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLVII, 2014, 2, str. 144 149 Beata Paszczyk OCENA PROFILU KWASÓW TŁUSZCZOWYCH ORAZ IZOMERÓW TRANS W SERACH TWAROGOWYCH Katedra Towaroznawstwa i Badań Żywności Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego
Bardziej szczegółowoWspieranie kontroli rynku w zakresie genetycznie zmodyfikowanych organizmów
Wspieranie kontroli rynku w zakresie genetycznie zmodyfikowanych organizmów Program: Tworzenie naukowych podstaw postępu biologicznego i ochrona roślinnych zasobów genowych źródłem innowacji i wsparcia
Bardziej szczegółowo1. Kontrola postępowania z organizmami zmodyfikowanymi genetycznie
122 Rozdział V. Organizmy zmodyfikowane genetycznie 1. Kontrola postępowania z organizmami zmodyfikowanymi genetycznie Inżynieria genetyczna otwiera przed współczesnym światem nieznane dotąd perspektywy
Bardziej szczegółowoZaoczne Liceum Ogólnokształcące Pegaz
WYMAGANIA EGZAMINACYJNE ROK SZKOLNY 2015/2016 Semestr jesienny TYP SZKOŁY: liceum ogólnokształcące PRZEDMIOT: biologia SEMESTR: II LICZBA GODZIN W SEMESTRZE: 15 PROGRAM NAUCZANIA: Program nauczania biologii
Bardziej szczegółowoLaboratorium Pomorskiego Parku Naukowo-Technologicznego Gdynia.
Laboratorium Pomorskiego Parku Naukowo-Technologicznego Gdynia www.ppnt.pl/laboratorium Laboratorium jest częścią modułu biotechnologicznego Pomorskiego Parku Naukowo Technologicznego Gdynia. poprzez:
Bardziej szczegółowo