MARKETING MIĘDZYNARODOWY

Transkrypt

1 MARKETING MIĘDZYNARODOWY WYDZIAŁ INŻYNIERII ZARZĄDZANIA dr inż. Joanna Majchrzak Katedra Marketingu i Sterowania Ekonomicznego Mail: joanna.majchrzak@put.poznan.pl Konsultacje: p. 316 Poniedziałek 13:00 14:30 Środa 11:30 13:00

2 Literatura 1. Branowski M., Marketing międzynarodowy: materiały dydaktyczne do wykładów i ćwiczeń, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań Białecki K., Operacje handlu zagranicznego, PWE, Warszawa, Grzegorczyk W., Marketing na rynku międzynarodowym, Oficyna Ekonom., Kraków, International marketing. Analysis and Strategy, Onkvist S., Shaw J., Routledge, New York, Komor M., Euromarketing, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, Marketing międzynarodowy, Duliniec E., PWE, Warszawa, Marketing międzynarodowy. Studia przypadków i zadania, Wyd. Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Marketing międzynarodowy: współczesne trendy i praktyka, red. Fonfara K., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, Pazio N., Marketing na rynkach międzynarodowych, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa, Rymarczyk J., Internacjonalizacja i globalizacja przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa, Strategie marketingowe polskich przedsiębiorstw na rynkach międzynarodowych, red. Wiktor J.W., Chlipała P., Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, Sznajder A., Euromarketing. Strategie marketingowe przedsiębiorstw na eurorynku, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, Subocz D., Geert Hofstede praktyczne zastosowanie wymiarów kultur narodowychannales Universitatis Mariae Curie- Skłodowska Lublin Polonia, Pracownia Psychologiczna w Szczecinie, Vol. XXV, 1 2 Secitio, Wiktor J.W., Oczkowska R., Żbikowska A., Marketing międzynarodowy. Zarys problematyki, PWE, Warszawa, 2008

3 Literatura Czasopisma naukowe: Google Scholar Science Direct Scopus Eduroam

4 Plan zajęć Uwarunkowania marketingu międzynarodowego Otoczenie przedsiębiorstwa krajowe i zagraniczne Badania rynków zagranicznych Produkt w handlu międzynarodowym Dystrybucja na rynki zagraniczne Komunikacja marketingowa (promocja) w marketingu międzynarodowym Strategie cenowe w marketingu zagranicznego Podsumowanie, prezentacje, kolokwium

5 Zasady zaliczenia ćwiczenia Praca w grupach podczas zajęć Zagadnienie do opracowana (Lista Zagadnień, Szablon Edycji: Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej, 7000 tys. znaków (ze spacjami), Termin: r.) Kolokwium, studium przypadku Prezentacja

6 Zasady zaliczenia wykład Zadania podczas wykładu Dodatkowe zadanie Test (Egzamin)

7 MARKETING ADVERTISING SELLING 7

8 Marketing PODSTAWY MARKETINGU (ang. principles of marketing) ZARZĄDZANIE (ang. marketing management) Marketing jako dziedzina wiedzy ma charakter interdyscyplinarny, PROMOCJA (ang. marketing promotion) głównie ze względu na złożoność obiektu, względu i celu badawczego [Mantura, 2010] PODSTAWY SPRZEDAŻY DETALICZNEJ (ang. principles of retailing) PRZYGOTOWANIE REKLAMY (ang. advertising copy) BADANIA MARKEITNGOWE I SYSTEMY INFORMACYJNE (ang. marketing research and information systems) ZACHOWANIA KONSUMENTÓW (ang. consumer behawior) MARKETING MIĘDZYNARDOWY (ang. international marketing) MARKETING USŁUG (ang. services marketing) ZARZĄDZANIE NOWYM PRODUKTEM (ang. new product management) MARKETINGY INTERNETOWY (ang. internet marketing) MARKETING MOBILNY (ang. mobile marketing) E-marketing Digital marketing (Chaffey et al., 2009) The key question in not whether to deploy Internet technology companies have no choice it they want to stay competitive but how to deploy it. [Michael Porter] Źródło: Marketing przedsiębiorstw przemysłowych, Mantura W., Wyd. Politechniki Poznańskiej, Poznań, 2002

9 MARKETING - GENEZA the functional approach (Weld, 1917) - podejście funkcjonalne the geography-related regional approach (Reilly, 1931) - podejście regionalne marketing mix, 12 elemensts (Borden, 1950) - koncepcja mieszanki marketingowej the parameter theory (Rasmussen, 1955; Mickwitz, 1959) - teoria parametrów the system-oriented approaches (Fisk, 1957) - podejście systemowe 4 Ps (McCarthy, 1960) marketing mix the interactive marketing function (Grönroos, 1982) - podejście interakcyjne/sieciowe the services marketing (Berry, 1983) marketing usług industrial marketing (Jackson, 1985) marketing przemysłowy relationship (Gummesson, 1987) marketing relacyjny relationship marketing (Berry, Parasuraman, 1991; Christopher i in. 1991; Morgan, Hunt, 1994; Gronroos, 1994; Wilson i Janatrania, 1994; Buttle i in., 1996; Peck i in. 1999) IMC, Integrated Marketing Communication (Caywood, i in., 1991; Duncan, Moriarty, 1998; Schultz, Schultz, 1998; Kitchen i in., zintegrowana komunikacja marketingowa 9

10 MARKETING Definicja Marketing Międzynarodowy Marketingiem podmiotu nazywa się podsystem działań dotyczących systemu relacji wymiennych z innymi podmiotami, a polegających na kształtowaniu i przystosowaniu się do otoczenia (Mantura, 2015)? 10

11 Uwarunkowania marketingu międzynarodowego Globalizacja - to proces intensyfikacji przepływu dóbr, kapitałów i siły roboczej w skali ogólnoświatowej, towarzyszy jej rozwój transportu, komunikacji, telekomunikacji i bardzo szybki przepływ informacji. Internacjonalizacja - to proces umiędzynarodowienia działalności przedsiębiorstwa poprzez rozszerzenie jego działalności i przejście od rynku krajowego na rynki obce poprzez rozwój i utrzymanie tendencji wzrostowej. Formy internacjonalizacji (eksport bezpośredni - bezpośrednia współpraca z zagranicznymi klientami; eksport pośredni współpraca z pośrednikiem; eksport korporacyjny {Piggy-back - komplementarne produkty; grupa eksporterów - współpraca kilku niekonkurencyjnych firm, sprzedaż licencji, franchising, Joint Venture - spółki o mieszanym kapitale}, inwestycje pod klucz, czy poddostawy) Ocena stopnia internalizacji.

12 Ocena stopnia internalizacji przedsiębiorstw Stopień internalizacji przedsiębiorstw? Stopień internalizacji informuje o intensywności umiędzynarodowienia przedsiębiorstwa, wskazuje na jego poziom zaangażowania na płaszczyźnie międzynarodowej.

13 Ocena stopnia internalizacji przedsiębiorstw Stopień internalizacji mogą wyrażać takie charakterystyki jak np.: Wielość sprzedaży realizowanej za granicą w określonym czasie. Wielkość zysku osiągniętego za granicą w stosunku do całkowitego wyniku finansowego. Udział przedsiębiorstwa w międzynarodowym rynku danego produktu. Udział aktywów za granicą w stosunku do całości aktywów. Udział inwestycji zagranicznych w stosunku do całości inwestycji przedsiębiorstwa. Liczba zagranicznych placówek (fili, oddziałów) i liczba zatrudnionych w nich pracowników w stosunku do całości przedsiębiorstwa (jednostek organizacyjnych i rozmiarów zatrudnienia). Liczba krajów aktywności międzynarodowej i dystans kulturowy względem kraju macierzystego przedsiębiorstwa. Źródło: Marketing międzynarodowy. Zarys problematyki, Wiktor J.W., Oczkowska R., Żbikowska A., PWE, Warszawa, 2008

14 Wskaźnik internalizacji D. Sullivana - DOI Wskaźnik DOI (ang. Degree of Internationalization of a Firm) jest zagregowanym miernikiem internacjonalizacji, stanowi liniową kombinację pięciu szczegółowych zmiennych określających: wielkość zagranicznej sprzedaży (FSTS) udział aktywów zagranicznych (FATA) liczba fili poza granicami kraju macierzystego (OSTS) okres działalności i doświadczeń zagranicznych kadry zarządzającej (TMIE) dystans kulturowy (psychiczny) krajów ekspansji względem kraju macierzystego przedsiębiorstwa (PDIO). Źródło: Marketing międzynarodowy. Zarys problematyki, Wiktor J.W., Oczkowska R., Żbikowska A., PWE, Warszawa, 2008

15 Indeks transnacjoalizacji korporacji - TNI Wskaźnik TNI (ang. Transnationality Index) jest publikowany w rocznikach World Investment Report przez UNCTAD (Konferencję Narodów Zjednoczonych do spraw Handlu i Rozwoju). Wskaźnik TNI oblicza się przez syntezę (średnią arytmetyczną) trzech indeksów szczegółowych: Indeks transnacjonalizacji aktywów (ITA) Indekst trnasnacjonalizacji sprzedaży (ITS) Indeks transnacjonalizacji zatrudnienia (ITZ). Źródło: Marketing międzynarodowy. Zarys problematyki, Wiktor J.W., Oczkowska R., Żbikowska A., PWE, Warszawa, 2008

16 Konferencja Narodów Zjednoczonych do spraw Handlu i Rozwoju

17 Konferencja Narodów Zjednoczonych do spraw Handlu i Rozwoju

18 Trnasnacjonalizacja sprzedaży i zatrudnienia Source: file:///c:/users/użytkownik/desktop/iteiia20072_en.pdf

19 Internacjonalizacja? Źródło:

20 Orientacje przedsiębiorstw Etnocentryczna - tzw. kryterium samoodniesienia, (głównie kraj, centralizacja, nadrzędność rodzimej kultury, delegowanie pracowników krajowych ), Policentryczna multilokalna, działania marketingowe za granicą zróżnicowane, większa autonomia, dostrzeganie różnic i specyfiki rynku zagranicznego, zastosowanie przy wchodzeniu na nowe rynki, Regiocentryczna - oparcie się o podobieństwa między rynkami jednego regionu, ujednolicenie działań marketingowych do danego kraju, krajowe grupy produktów, krajowe markami handlowe, Geocentryczna - rynki zagraniczne to rynek światowy, ponadnarodowe podejście do marketingu, wielkie korporacje

21 Zadanie 1 Wybierz przedsiębiorstwo z pierwszej 10 przedsiębiorstw według klasyfikacji względem wskaźnika TNI Przedstaw profil wybranego przedsiębiorstwa Oceń orientacje marketingową przedsiębiorstwa Praca w zespołach Czas na przygotowanie: 15 minut Czas na prezentacje: 5 minut

22 Otoczenie przedsiębiorstwa krajowe i zagraniczne

23 Otoczenie przedsiębiorstwa Źródło: Mantura W. (red.), Marketing Przedsiębiorstw Przemysłowych, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań, 2000

24 Zagraniczne otoczenie przedsiębiorstwa Otoczenie ekonomiczno-rynkowe Integracja ekonomiczna Strefa wolnego handlu brak wewnętrznych barier celnych (np. NAFTA, North American Free Trade Agreement Stany Zjednoczone, Kanada, Meksyk). Unia celna wspólna zewnętrzna polityka celna (kraje Ameryki Południowej tworząc trzy organizacje Współny Rynek Południa, Wspólny Rynek Ameryki Środkowej, Współnotę Andyjską). Wspólny rynek swobodny przepływ towarów, usług, siły roboczej i kapitału. Unia ekonomiczna (gospodarczo-walutowa) harmonizacja polityki monetarnej, fiskalnej i społecznej (założenia Unii Europejskiej). Unia polityczna ujednolicenie systemów prawnych, polityki zagranicznej i wewnętrznej. Źródło: Marketing międzynarodowy. Zarys problematyki, Wiktor J.W., Oczkowska R., Żbikowska A., PWE, Warszawa, 2008

25 Zagraniczne otoczenie przedsiębiorstwa Otoczenie ekonomiczno-rynkowe Wskaźnik rozwoju społecznego (ang. Human Development Index) Klasyfikuje 177 państw pod kątem jakości życia HDI składa się z trzech komponentów: długości życia, poziomu edukacji (mierzonego poziomem analfabetyzmu i średnią czasu edukacji) oraz dochodu na jednego mieszkańca (skorygowanego o lokalne koszty życia) Wskaźnik został wprowadzony przez ONZ dla porównań międzynarodowych i jest wykorzystywany od 1993 r. przez agendę ONZ Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP). Źródło: Marketing międzynarodowy. Zarys problematyki, Wiktor J.W., Oczkowska R., Żbikowska A., PWE, Warszawa, 2008

26 Źródło:

27 Zagraniczne otoczenie przedsiębiorstwa Otoczenie polityczne i prawne Różnorodność form ustrojowych (autokracja, autorytaryzm, demokracja, monarchia, republika, totalitaryzm) Systemy polityczne: rządy parlamentarne rządy absolutystyczne (władza ustawodawcza, sądownicza i wykonawcza skupione w jednym ręku). Inne kryterium klasyfikacyjne: rządy dwupartyjne, wielopartyjne, jednopartyjne (dopuszczalna opozycja), jednopartyjne (bez opozycji). Systemy ekonomiczne: kapitalizm, socjalizm, komunizm Ryzyka polityczne Źródło: Marketing międzynarodowy. Zarys problematyki, Wiktor J.W., Oczkowska R., Żbikowska A., PWE, Warszawa, 2008

28 Indeks Ryzyka Inwestycyjnego BERI Indeks Ryzyka Inwestycyjnego BERI (ang. Business Environment Risk Information Index) ogłaszany corocznie przez Bank Światowy. Składa się z trzech subindekstów: Wskaźnik ryzyka działalności gospodarczej ORI (ang. Operation Risk Index) Wskaźnik ryzyka politycznego PRI (ang. Political Risk Index) Wskaźnik wypłacalności R-Factor Źródło: Marketing międzynarodowy. Zarys problematyki, Wiktor J.W., Oczkowska R., Żbikowska A., PWE, Warszawa, 2008

29 Indeks Ryzyka Inwestycyjnego BERI Wskaźnik ryzyka działalności gospodarczej ORI (ang. Operation Risk Index): Każdy kraj oceniany jest przez ekspertów według 15 kryteriów Z punkty widzenia każdego kryterium dokonuje się oceny od 0 do 4, gdzie 0 oznacza warunki nie do zaakceptowania, 4 warunki bardzo dobre. Ocena następuje przy wykorzystaniu metody delfickiej i może wynosić maksymalnie 100 punktów. Ocena poszczególnych rynków jest oceną ważoną. Dokonuje jej około 200 niezależnych ekspertów, którzy pracują anonimowo, bez wynagrodzenia i pochodzą z ocenianych krajów. Źródło: Marketing międzynarodowy. Zarys problematyki, Wiktor J.W., Oczkowska R., Żbikowska A., PWE, Warszawa, 2008

30 Wskaźnik ryzyka działalności gospodarczej ORI Struktura i wagi kryteriów wskaźnika: Stabilność polityczna - 3,0 Nastawienie inwestorów zagranicznych - 1,5 Groźba nacjonalizacji - 1,5 Inflacja - 1,5 Bilans płatniczy - 1,5 Bariery biurokratyczne - 1,0 Wzrost gospodarczy - 2,5 Wymienialność waluty - 2,5 Realizacja zawartych umów - 1,5 Koszt /wydajność pracy - 2,0 Dostępność fachowców i dostawców - 0,5 Informacja / transport - 1,0 Miejscowy partner i kierownictwo - 1,0 Dostępność krótkoterminowych kredytów - 2,0 Dostępność długoterminowych kredytów 2,0 = Max: 25 (suma wag) * 4 (skala ocen) = 100 punktów Źródło: Marketing międzynarodowy. Zarys problematyki, Wiktor J.W., Oczkowska R., Żbikowska A., PWE, Warszawa, 2008

31 Wskaźnik ryzyka działalności gospodarczej ORI I grupa kraje bardzo dobrze rozwinięte gospodarczo oraz mające korzystny klimat inwestycyjny i infrastrukturę dla potencjalnych inwestorów zagranicznych. II kraje dające bardzo dobre możliwości inwestowania, choć nieznacznie gorsze uwarunkowania w porównaniu z grupa I III kraje stwarzające niekorzystne uwarunkowania oraz duże ryzyko działania IV poniżej 40 w tych krajach nie są zalecane inwestycje kapitałów ze względu na znaczne ryzyko utraty majątku w przypadku zmian politycznych, które są bardzo prawdopodobne.

32 Indeks Ryzyka Inwestycyjnego BERI Wskaźnik ryzyka politycznego PRI (ang. Political Risk Index) ocenia długoterminową stabilność polityczną kraju. Kryteriami są w tym przypadku m.in. podział sceny politycznej, konflikty społeczne w kraju potencjalnej ekspansji. Wskaźnik wypłacalności R-Factor odzwierciedla wypłacalność kraju i możliwość transferu zysku za granicę. Wskaźnik ten piera się na danych ilościowych. Źródło: Marketing międzynarodowy. Zarys problematyki, Wiktor J.W., Oczkowska R., Żbikowska A., PWE, Warszawa, 2008

33 Zagraniczne otoczenie przedsiębiorstwa Otoczenie kulturowe Rodzaje kultur G. Hofstede (dystans do władzy, indywidualizm-kolektywizm, kobiecość-męskość, unikanie niepewności, orientacja długo- i krótkoterminowa) E.T.Hall (kultura niskokontekstowa kultura wysokokontekstowa, kultura monohroniczna kultura polichroniczna) F.Trompenaare, Ch.Hampden-Turner (stosunek do ludzi, stosunek do czasu, stosunek do otoczenia) Źródło: Marketing międzynarodowy. Zarys problematyki, Wiktor J.W., Oczkowska R., Żbikowska A., PWE, Warszawa, 2008

34 Zagraniczne otoczenie przedsiębiorstwa Otoczenie kulturowe Składniki kultury Instytucje (Język, Edukacja, Religia, Wartości, Przekonania, Organizacje społeczne, Technologia, Media i in.) Postawy i zachowania (Wygląd, Ubiór, Rola płci, Odżywianie, Relacje międzyludzkie, Uczenie się, Poczucie czasu, Praca i odpoczynek i in.) Źródło: Marketing międzynarodowy. Zarys problematyki, Wiktor J.W., Oczkowska R., Żbikowska A., PWE, Warszawa, 2008

35 Uwarunkowania kulturowe Kultury propartnerskie i protransakcyjne Kultury ceremonialne i hierarchiczne Kultury nieceremonialne i egalitarne Stosunek do czasu i harmonogramów - kultury polichroniczne i kultury monochroniczne Kultury powściągliwe i ekspresyjne Branowski M., Marketing międzynarodowy. Materiały dydaktyczne do wykładów i ćwiczeń, Politechnika Poznańska, 2010

36 Uwarunkowania kulturowe Kultury propartnerskie - ludzie nie są skłonni do robienia interesów z obcymi; pierwszy kontakt nawiązuje się w sposób pośredni: na targach, podczas oficjalnych misji handlowych, przez wprowadzające osoby trzecie albo przedstawiając referencje; na spotkaniach trzeba przeznaczyć sporo czasu na stworzenie wzajemnego zaufania i dobrych stosunków, zanim przystąpi się do załatwiania interesów; ważne jest zachowanie harmonii między ludźmi, unikanie konfliktów i konfrontacji w trakcie dyskusji; negocjatorzy mają skłonność do wyczulenia na punkcie zachowania twarzy, godności i miłości własnej; preferuje się mało otwarty, wysoce kontekstowy sposób wyrażania się, żeby nikogo nie urazić; skuteczne porozumiewanie się i rozwiązywanie problemów wymaga częstych kontaktów twarzą w twarz; w trakcie negocjacji prawnicy na ogół pozostają w cieniu; przy wyjaśnieniu nieporozumień polega się raczej na ścisłych więziach wzajemnych niż na formułowaniu kontraktu. Przykłady kultur propartnerskich: kraje arabskie, większość krajów afrykańskich, latynoamerykańskich i azjatyckich. Branowski M., Marketing międzynarodowy. Materiały dydaktyczne do wykładów i ćwiczeń, Politechnika Poznańska, 2010

37 Uwarunkowania kulturowe Kultury protransakcyjne - otwartość na rozmowy o interesach z obcymi; mimo, że wprowadzenie i referencje są zawsze pomocne, to na ogół można się bezpośrednio skontaktować z potencjalnym klientem czy wspólnikiem; podczas spotkań przechodzi się do interesów po zaledwie kilkuminutowej rozmowie na tematy ogólne; przy porozumiewaniu się priorytet ma dokładne zrozumienie się nawzajem; w czasie negocjacji niewiele się myśli o zachowaniu harmonii między partnerami; mało uwagi poświęca się sprawie zachowania twarzy ; należy się spodziewać prawie zawsze otwartego, szczerego, mało osadzonego w kontekście sposobu wyrażania się; większość spraw uzgadnia się i rozwiązuje problemy raczej przez telefon, za pośrednictwem faksu, czy poczty elektronicznej niż na spotkaniach twarzą w twarz; prawnicy często zasiadają przy stole negocjacji przypadku nieporozumień polega się na pisemnych kontraktach, a nie na stosunkach osobistych. Przykłady kultur protransakcyjnych: kraje skandynawskie, Niemcy, kraje Ameryki Północnej, Australia, Nowa Zelandia. Branowski M., Marketing międzynarodowy. Materiały dydaktyczne do wykładów i ćwiczeń, Politechnika Poznańska, 2010

38 Uwarunkowania kulturowe Kultury ceremonialne i hierarchiczne - ceremonialność w stosunkach międzyludzkich jest ważnym sposobem okazywania respektu; ceni się różnice w statusie społecznym i zawodowym, które w kulturach tych są większe niż w społeczeństwach egalitarnych; do partnerów zwraca się na ogół po nazwisku, poprzedzając je tytułem, a nie po imieniu; rytuały protokolarne są liczne i rozbudowane. Przykłady: większość krajów europejskich i azjatyckich, kraje basenu Morza Śródziemnego i świat arabski, kraje latynoamerykańskie. Branowski M., Marketing międzynarodowy. Materiały dydaktyczne do wykładów i ćwiczeń, Politechnika Poznańska, 2010

39 Uwarunkowania kulturowe Kultury nieceremonialne i egalitarne - zachowania nieceremonialnego nie postrzega się jako lekceważącego; ludzie czują się skrępowani, gdy mają do czynienia z dużymi różnicami w statusie społecznym i zawodowym, które w kulturach tych są mniejsze niż w społeczeństwach hierarchicznych; wkrótce po poznaniu do większości partnerów można zwracać się po imieniu, a nie po nazwisku z tytułem; rytuałów protokolarnych jest stosunkowo niewiele i są nieskomplikowane. Przykłady: Australia, Nowa Zelandia, USA, Kanada, Dania, Norwegia, Islandia Branowski M., Marketing międzynarodowy. Materiały dydaktyczne do wykładów i ćwiczeń, Politechnika Poznańska, 2010

40 Uwarunkowania kulturowe Stosunek do czasu i harmonogramów - kultury polichroniczne - ważniejsi są ludzie i dobre stosunki między nimi niż punktualność i precyzyjnie ustalone harmonogramy; harmonogramy i nieprzekraczalne terminy traktuje się na ogół dość elastycznie; spotkania bywają często przerywane. Przykłady: świat arabski, większość krajów afrykańskich, kraje latynoamerykańskie, kraje Azji Południowej i Południowo-Wschodniej Kultury monochroniczne - punktualność i przestrzeganie harmonogramów są dla ludzi biznesu bardzo ważne, harmonogramy i terminy uważa się najczęściej za sztywne, spotkania są rzadko przerywane. Przykłady: kraje nordyckie, Niemcy, kraje północnoamerykańskie, Japonia. Branowski M., Marketing międzynarodowy. Materiały dydaktyczne do wykładów i ćwiczeń, Politechnika Poznańska, 2010

41 Uwarunkowania kulturowe Kultury powściągliwe - ludzie mówią ciszej, przerywają sobie rzadziej i lepiej się czują, gdy zapada cisza, niż to jest w przypadku społeczeństw ekspresyjnych; dystans przestrzenny między ludźmi wynosi mniej więcej tyle, co długość ręki, i z wyjątkiem uścisków dłoni mało jest kontaktów dotykowych; należy unikać intensywnego, stałego patrzenia partnerom w oczy podczas negocjacji; ludzie mało gestykulują, zarówno dłońmi, jak i całymi rękoma, a ich mimika jest ograniczona. Przykłady: kraje nordyckie, Niemcy, kraje Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej. Branowski M., Marketing międzynarodowy. Materiały dydaktyczne do wykładów i ćwiczeń, Politechnika Poznańska, 2010

42 Uwarunkowania kulturowe Kultury ekspresyjne - ludzie często mówią dość głośno, przerywają sobie nawzajem i czują się nieswojo, gdy zapada cisza; dystans przestrzenny między ludźmi wynosi pół długości ręki lub mniej i jest sporo dotykania się; bezpośrednie, nawet intensywne patrzenie sobie w oczy podczas negocjacji świadczy o zainteresowaniu i szczerości; należy spodziewać się wyrazistej mimiki i ożywionej gestykulacji partnerów. Przykłady: romańskie kraje europejskie, inne kraje śródziemnomorskie, kraje latynoamerykańskie. Branowski M., Marketing międzynarodowy. Materiały dydaktyczne do wykładów i ćwiczeń, Politechnika Poznańska, 2010

43 Polska ceremonialna umiarkowanie propartnerska polichroniczna niestała ekspresyjności Branowski M., Marketing międzynarodowy. Materiały dydaktyczne do wykładów i ćwiczeń, Politechnika Poznańska, 2010

44 Zagraniczne otoczenie przedsiębiorstwa Otoczenie demograficzne Do podstawowych mierników demograficznych należą: Liczba ludności oraz wielkość przyrostu naturalnego, Struktura wiekowa populacji, Wielkość gospodarstwa domowego, Stopień urbanizacji. europa.eu Europejski System Statystyczny oraz Eurostat Źródło: Marketing międzynarodowy. Zarys problematyki, Wiktor J.W., Oczkowska R., Żbikowska A., PWE, Warszawa, 2008

45 Ćwiczenie 2 Ocena jakości rynku macierzystego i dwóch rynków zagranicznych Określ cechy rynku kraju macierzystego i dwóch rynków zagranicznych. Określ wartości wybranych cech na poszczególnych rynkach (podaj źródło danych!), Oceń wartości poszczególnych cech stosując skalę od 1 do 5, gdzie (1 - ocena bardzo niekorzystna, 2 - ocena niekorzystana, 3 - ocena przeciętna, 4 - ocena korzystna, 5 - ocena bardzo korzystna). Oblicz wskaźnik jakości porównywanych rynków.

46 Ćwiczenie 2 Zastosowanie metody uśrednionych znamion jakości Walor = wartość zmierzona wartość najmniejsza wartość największa wartość najmniejsza Mankament = wartość największa wartość zmierzona wartość największa wartość najmniejsza

47 Ćwiczenie 2 Zastosowanie metody uśrednionych znamion jakości J = 1 z (A + B + C + D + E) z = 1-5 liczba uwzględnianych znamion jakości A, B,, D wyróżnik znamion jakości

48