Johann Gottlieb Fichte

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Johann Gottlieb Fichte"

Karolina Szczepaniak
5 lat temu
Przeglądów:

1 Johann Gottlieb Fichte

2 Fichte i kant Kant odniósł tylko częściowy sukces szukając transcendentalnej jedności naszego poznania, ponieważ był pod zbytnim wpływem empiryzmu. Treść nie jest nam po prostu dana, ale jest wytworem naszej świadomości. Fichte postulował dedukcję całej rzeczywistości z jednej zasady, z Absolutu, który rozumiał jako wspólne źródło podmiotu i przedmiotu IDEALIZM

3 Ja i świadomość Najprostszą zasadą jest twierdzenie o identyczności: A jest A. Twierdzenie takie jest zasadą, ponieważ jest zawsze absolutnie prawdziwe. Zdanie A jest A nie mówi nam nic o tym, czy A istnieje. Jest jednak jeden przypadek, w którym twierdzenie o identyczności dzięki samej swej treści zawiera w sobie istnienie (pozostając pewne i transcendentalne), jest to twierdzenie Ja jestem (Ich bin). W tym twierdzeniu znajduje Fichte model wszelkiej pewności w poznaniu, ponieważ wszystko co inne staje się pewne dla mnie dzięki odniesieniu do realnego ja.

4 Ja i nie-ja ja (podmiot) nie-ja (przedmiot) Podmiot odkrywa siebie jedynie w opozycji do inności przedmiotu, przedmiot zaś może istnieć tylko wtedy, kiedy podmiot potwierdzi jego istnienie.

5 akty świadomości Fichte tłumaczy to przejście od podmiotu do przedmiotu, od jedności ja do wielości nie-ja poprzez wolny akt, w którym świadomość napotyka na pewien opór przedmiotu. Idea ustala się w walce świadomości o samorealizację, co następnie wyraża się w sądzie, w którym może ona rozdzielać i łączyć rzeczy, które ustaliły się w walce. Świadomość jest więc procesem i ciągłym działaniem.

6 Eksterioryzacja wolności Proces świadomości nie dzieje się tylko w działaniu teoretycznym, ale także w praktycznym. Działanie jest po prostu uzewnętrznieniem tego procesu świadomości. Fichte postrzega to jako dyskursywną samorealizację wolności. W ten sposób nie tylko kontynuuje się na zewnątrz proces, który dzieje się w świadomości, ale także dokonuje się dalsze samookreślenie się ego. Nieograniczona wolność świadomości napotyka tu opór i odnajduje się w pewnych ramach.

7 Prawo i państwo Tak rodzi się pierwsza zasada prawa: każda jednostka musi ograniczać swą wolność pojmując możliwość wolności innych. Ponieważ przedmiot także wpływa na podmiot, dlatego zasada prawa jest także źródłem ostatecznej realizacji wolności ego. Z tego zaś wynika, że prawo jest źródłem moralności, a nie tak jak chciał Kant, moralność źródłem prawa.

8 Georg Wilhelm Friedrich Hegel ( )

9 Idealizm Ogólność, która jest cechą pojęć stanowi istotę bytu. Pierwotne jest to, co ogólne, a to co jednostkowe jest wtórne Myśl jest pierwotna a byt jest wytworem myśli. Byt tak samo jak myśl musi mieć naturę procesu.

10 Dialektyka Każdemu prawdziwemu twierdzeniu towarzyszy nie mniej prawdziwe przeczenie Prawda leży w syntezie twierdzenia i przeczenia. teza synteza antyteza

11 Pierwsza przemiana dialektyczna teza pojęcie bytu istniejące w myśli antyteza przyroda, która jest zewnętrzna wobec myśli synteza - duch

12 Przemiana dialektyczna ducha przemiana dialektyczna ducha przejawy ducha duch subiektywny prawo państwo duch obiektywny moralność sztuka religia duch absolutny filozofia

13 Filozofia państwa i dziejów państwo to najwyższy szczebel rozwoju społecznego (nieunikniona postać rozwoju ducha obiektywnego) - boska idea na ziemi dzieje to nie mozaika przypadkowych wydarzeń, ale jednolity i konieczny rozwój idei (stopniowe kształtowanie się ducha świata) Kolejne etapy rozwoju państwa: wschodni grecki rzymski germański (dziecięcy) (chłopięcy) (męski) (starczy)

14 Filozofia sztuki Piękno jako wyraz ducha absolutnego jest syntezą zjawiska i idei, rzeczywistości i myśli, treści i formy Okresy rozwoju sztuki to: 1. wschodni - symboliczna forma nie umie wyrazić treści 2. starożytny - klasyczne połączenie treści i formy 3. chrześcijański - ideowa treść ma przewagę nad formą.

15 Filozofia religii Skoro religia jest zespołem wyobrażeń, to religie rozwijały się według poziomów wyobrażeń 1. wschodnie religie natury 2. religie indywidualności duchowej wzniosłość u żydów piękno u greków celowość u rzymian 3. chrześcijaństwo - absolutna religia prawdy i wolności ducha

16 Filozofia ducha Sztuka ogląda (kontempluje) ducha - religia wyobraża ducha Filozofia jest najwyższym przejawem ducha, ponieważ wyraża go w pojęciach W filozofii duch absolutny wykracza poza to, co przejściowe i zaczyna rozumieć siebie Dokonuje się to w stopniowym (dialektycznym) rozwoju prowadzącym do szczytu - filozofii Hegla

17 Fenomenologia ducha Heglowska nauka o zjawiskach (fenomenach) to opis tego, w jaki sposób duch ludzki przejawia się w historii, aby dojść do pełni - takiej świadomości prawdy, że człowiek rozpoznaje w sobie działanie Absolutu (poznaje siebie jako ducha)

18 Karol Marks Fryderyk Engels Włodzimierz Lenin ( ) ( ) ( ) Marksizm - leninizm

19 Dylematy filozofii Hegla Głównym problemem filozofii Hegla było to, w jaki sposób duch subiektywny się uzewnętrznia. Dzięki temu niejako odzyskuje siebie w przejawach ducha absolutnego (sztuce, religii i filozofii) Człowiek w ten sposób stara się dotrzeć do świata zewnętrznego, aby w jakiś sposób się określić Ten proces uzewnętrzniania ducha wydawał się jednak nieprzekonujący i nierzeczywisty

20 Materializm dialektyczny Hegel pojęcie bytu Marks (materializm dialektyczny) przyroda przyroda pojęcie bytu duch duch

21 Nowość materializmu dialektycznego Materializm dialektyczny rozwiązuje Heglowski dylemat, ponieważ jest zgodny z ludzkim doświadczeniem wywodząc byt z materii, a nie przyrodę z pojęcia bytu Unika zagrożeń wcześniejszych postaci materializmu (Lenin): nie jest mechanistyczny tylko dynamiczny nie jest ahistoryczny, ponieważ wyjaśnia historię ludzkości unika traktowania istoty ludzkiej w sposób abstrakcyjny, ponieważ ujmuje ją jako zespół stosunków społecznych

22 Przekształcanie przyrody w kulturę Marks przejął od Hegla przekonanie, że człowiek nie odnosi się do człowieka bezpośrednio, tylko przez kulturę - człowiek musi pracować i przekształcać przyrodę w kulturę tak, aby rzeczywistość odpowiadała jego potrzebom. Aby zrozumieć stosunki społeczne trzeba prześledzić, w jaki sposób w historii dokonywało się przekształcanie przyrody w kulturę. Każda klasa społeczna występująca w historii ma swój sposób przekształcania przyrody w kulturę

23 Walka klas Skoro każda klasa społeczna inaczej przekształca przyrodę w kulturę ich interesy społeczne są sprzeczne. W ten sposób dochodzi do walki klas, która odbywała się dialektycznie w historii. Dwie klasy walczące ze sobą prowadzą do zwycięstwa jednej z nich i w ten sposób tworzy się nowy ustrój. Historia ludzkości to historia walki klas, która nieuchronnie prowadzi do ostatecznej jedności społeczeństwa bezklasowego - komunizmu. Materializm dialektyczny ostatecznie więc wyprowadza ideę z materii nie przez działania jednostki, ale przez walkę klas.

Podobne dokumenty

AUTONOMIA JAKO ZASADA ETYCZNOŚCI

FUNDACJA NA RZECZ NAUKI POLSKIEJ EWA NOWAK-JUCHACZ AUTONOMIA JAKO ZASADA ETYCZNOŚCI KANT, FICHTE, HEGEL WROCŁAW 2002 SPIS TREŚCI Przedmowa. WOLNOŚĆ I FILOZOFIA 7 Część I. KANT 13 Rozdział I. WOLA I JEJ