Zagadnienia historiozoficzne we współczesnej filozofii.

Transkrypt

1 Zagadnienia historiozoficzne we współczesnej filozofii.

2 historiozofia DZIEJÓW FILOZOFIA nauka filozoficzna o ostatecznych czynnikach sprawczych, istocie i sensie ludzkich dziejów jako całości, zw. także historiozofia. F. d. początkowo związana była z problematyka teologii dziejów (teologia historii); jako odrębna dyscyplina ukształtowała sie w XVIII w.; pojecie f. d. wprowadził Wolter. Niektórzy autorzy nazywają f. d. filozofia historii, obejmując tym terminem zarówno f. d., czyli metafizykę dziejów (F. Sawicki), syntetyczno- -spekulatywna filozofie historii (A. Donagan, W. H. Dray), materialną filozofię historii (M. Mandelbaum), jak tez epistemologie i metodologie nauk historycznych, czyli historykę (J. Lelewel, J. G. Droysen, M. Handelsman), krytykę rozumu historycznego (neokantysci), logike poznania historii (Sawicki), metahistorię (K.W. Thompson, Ch. Dawson), analityczno-krytyczna filozofie historii (R. Aron, H. Marrou, Donagan, Dray) oraz formalna filozofię historii (Mandelbaum). Źródło: PTTA

3 Georg Wilhelm Friedrich Hegel ( ) Najważniejsze idee myśli heglowskiej: Rzeczywistość jako proces historyczny i celowy, to rozwój GEIST ku samoświadomości Kluczem do zrozumienia rzeczywistości jest prawo dialektyki, czyli prawo przemian Pojęcie alienacji człowiek, rozwijając się, tworzy idee, reguły i instytucje, które później go krępują.

4 Hegel wokół pojęć: DUCH-DZIEJE-WOLNOŚĆ Fenomenologia Ducha (1807) Nauka Logiki w trzech tomach ( ) Encyklopedia nauk filozoficznych w zarysie ( ). Zasady filozofii prawa (1821) Wykłady z filozofii dziejów (1821)

5 dzieje powszechne nie są areną szczęścia Jednostki działają w imię własnych, jednostkowych racji; dzieje są koniecznym pochodem ducha świata W wyniku działania jednostek tworzy się historia powszechna; Człowiek jest narzędziem w rekach historii; Nad światem panuje rozum;

6 ALEINACJA Alienacja zjawisko, gdy coś, co faktycznie jest częścią nas, wydaje się nam wrogie i obce. Stan alienacji jest siłą motoryczną zmian dialektycznych. Alienacja, wyobcowanie, w filozofii zjawisko polegające na tym, że niektóre twory człowieka - tak materialne, jak duchowe (np. produkty pracy, wynalazki, idee, instytucje, prawa) - uniezależniają się od niego i zaczynają funkcjonować wbrew intencjom, które towarzyszyły ich powstaniu, by w końcu podporządkować sobie swego twórcę. (Encyklopedia)

7 Dyskusja jaka jest rola jednostki w historii? "Ludzie wielcy w historii to właśnie ludzie, których cele partykularne zawierają treść substancjalną wyrażającą wolę ducha świata(...) Wielkie postacie historyczne nie mają zazwyczaj tej praktycznej trzeźwości, aby pamiętać o takich czy innych drobiazgach, aby liczyć się z wieloma rzeczami, gdyż oddane są niepodzielnie i bez zastrzeżeń jednemu tylko celowi. Dlatego też zdarza się nieraz, że odnoszą się lekkomyślnie do innych spraw wielkich, a nawet świętych, i postępowanie to można oczywiście z moralnego punktu widzenia ganić. Ale wielki człowiek musi zdeptać na swej drodze niejeden niewinny kwiat i niejedną rzecz zburzyć. Wykłady z filozofii dziejów

8 W dziejach powszechnych mówić można tylko o narodach, które utworzyły państwa. Bo trzeba to wiedzieć, że państwo jest urzeczywistnieniem wolności, to znaczy absolutnego celu ostatecznego, że istnieje ono samo dla siebie; trzeba dalej wiedzieć, że wszelka wartość, jaką człowiek posiada, wszelką rzeczywistość duchową zawdzięcza on jedynie państwu. Albowiem duchowa rzeczywistość człowieka polega na tym, że dla niego jako istoty Świadomej jego własna istota, to, co rozumne jest przedmiotowe, że posiada ono dla niego bezpośrednie, przedmiotowe istnienie. Tylko w ten sposób jest człowiek świadomością, tylko w ten sposób uczestniczy w życiu etycznym, w prawnym i etycznym życiu państwowym. Albowiem prawda jest jednością woli powszechnej i podmiotowej, to zaś, co powszechne, istnieje w państwie w prawach, w powszechnych obowiązujących i rozumnych ustawach. Państwo jest boską ideą w jej ziemskiej postaci. (...) Wykłady z filozofii dziejów

9 Hegel, Znamieniem ducha jest wolność epoka Starożytny Wschód Starożytna Grecja i Rzym Wczesne chrześcijaństwo Chrześcijaństwo narodów germańskich Rozumienie wolności