Integracja ruchu rowerowego z transportem publicznym - doświadczenia niemieckie

Transkrypt

1 dr Michał Beim imove - Institut für Mobilität & Verkehr Technische Universität Kaiserslautern Integracja ruchu rowerowego z transportem publicznym - doświadczenia niemieckie Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

2 Plan wystąpienia 1. Wstęp 2. Filozofia transportu publicznego 3. Charakterystyka ruchu rowerowego 4. Rodzaje integracji przewóz rowerów Bike&Ride stacje rowerowe jako centra mobilności rowery publiczne 5. Podsumowanie Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

3 Filozofia systemów transportu publicznego Pytanie, które najczęściej ginie w debacie o transporcie publicznym to: komu ma transport publiczny służyć? Z tego pytania wynika rola transportu publicznego w rozwoju lokalnym. Fryburg Bryzgowijski, Fot. Michał Beim Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

4 Charakterystyka transportu publicznego Na świecie ścierają się dwie wizje transportu publicznego: czegoś dla najuboższych, ze skomplikowanym systemem biletowym (np. sieciówki tylko na dni robocze, rozróżnienie cenowe między zwykłą a ekspresową komunikacją), rzadkim taktem, nieczytelnym systemem linii podstawowe narzędzie mobilności stanowiące czytelny system; liczne przywileje dla posiadaczy biletów okresowych (np. rodzina i znajomi w weekendy podróżują za darmo), uzupełniane przez integrację z rowerami i samochodami (car sharing) Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

5 Charakterystyka transportu publicznego Po prostu, dotrzeć! żródło: VRN Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

6 Integracja transportu publicznego z ruchem rowerowym Podróż transportem publicznym i możliwości integracji z rowerami Integracja taryfowa (modele biznesowe) źródło: opracowanie własne Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej Integracja funkcjonalna (techniczne rozwiązania)

7 Integracja transportu publicznego z ruchem rowerowym Ułatwiać dojazd rowerem, przewozić rowery, przechowywać czy też wypożyczać? 1. źródło: opracowanie własne Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

8 Uwarunkowania dostępności transportu publicznego Problem dostępności przystanków staje się coraz bardziej istotnym czynnikiem warunkującym atrakcyjność transportu publicznego. W polskiej praktyce wyróżnić można dwa główne błędy w planowaniu i zarządzaniu systemami transportowymi: - lokalizacja wzdłuż głównych ciągów transportowych powodująca oddalenie przystanków od miejsc zamieszkania, - ograniczanie przebiegu linii do granic administracyjnych, bez uwzględnienia potrzeb obszarów położonych w ich bezpośrednim sąsiedztwie. Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

9 Uwarunkowania dostępności transportu publicznego Miasto rośnie, tramwaj wraz z nim dzielnica Rieselfeld we Fryburgu. Tramwaj stanowi oś osiedla. źródło: Stadt Freiburg im Breisgau Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

10 Charakterystyka dojazdów rowerem Średnia prędkość poruszania się rowerzysty jest blisko 4 razy większa niż pieszego. Proporcjonalnie wzrasta dystans, który może pokonać w danym czasie. Obszar zasięgu wzrasta natomiast geometrycznie. Porównanie dystansu pokonywanego w źródło: opracowanie własne kwadrans i zasięgu pieszego oraz rowerzysty Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

11 Charakterystyka dojazdów rowerem źródło: opracowanie własne Głównym celem integracji z rowerami jest wypełnienie luk w dostępie do infrastruktury transportu publicznego, w szczególności szynowego. Przyjmuje się, że piesi są skłonni dochodzić do 500 m, a rowerzyści dojeżdżać do 2 km. Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

12 Charakterystyka dojazdów rowerem Średnie czasy dotarcia do komunikacji publicznej zależą od jej rodzaju. Dla podmiejskiej są dłuższe niż dla lokalnej. Rowerzyści skłonni są poświęcać więcej czasu na dotarcie niż piesi. Źródło: S. Krygsman, M. Dijst, T. Arentze 2004: Multimodal public transport: an analysis of travel time elements and the interconnectivity ratio. Transport Policy 11, s Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

13 Charakterystyka dojazdów rowerem Warunki pogodowe wpływają na liczbę dojazdów rowerem. Znaczenie ich jednak maleje wraz ze wzrostem tradycji rowerowych. Silne opady, mrozy, zaśnieże nie zniechęcają do wyjazdu rowerem tylko 20-35% rowerzystów. silny deszcz zanieczyszczenie powietrza Główne czynniki ograniczające korzystanie z roweru silny wiatr wiatr noc 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Odestek osób, które podjęłyby się jazdy rowerem w określonych warunkach. Poznań 2003 r. Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej zmrok Żródło: opracowanie własne

14 Wystarczy więc zadaszyć około połowy miejsc postojowych Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej Fryburg Bryzgowijski, Fot. Michał Beim

15 Przewóz rowerów Podejścia do przewozu rowerów powinny wynikać z lokalnych uwarunkowań, takich jak zapotrzebowanie na tą usługę, możliwości przewoźnika. Można wyróżnić następujące elementy polityki w tym zakresie: a) - dopuszczenie przewozu - przewóz z ograniczeniami - zakaz przewozu b) - odpłatność za przewóz - bezpłatny przewóz c) - przewóz w środku pojazdu - na specjalnych bagażnikach Fryburg Bryzgowijski, fot. Michał Beim Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

16 Przewóz rowerów Wśród ograniczeń przewozu można wyróżnić: - wyłączenie godzin szczytu (Norymberga, VRN), - ograniczenie ilości przewożonych rowerów na pojazd (Poczdam), - ograniczenie do specjalnie do tego przystosowanych linii (Sylt), - ograniczenie do sytuacji losowych zepsuty sprzęt, nagłe załamanie pogody (polskie rozwiązania). Przykład specjalnego bagażnika do przewozu rowerów, Victoria Regional Transit System, USA. UE zabrania przewozu rowerów z przodu! Fot. Wikicommons Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

17 Autobus podmiejski przystosowany do przewozu rowerów. Wittenberge (Niemcy) 2005 Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

18 Przewóz rowerów Nawet w pociągach przewóz rowerów jest pewnym wyzwaniem wymaga wprowadzenia ograniczeń ilościowych oraz odpowiedniej informacji pasażerskiej Erfurt, fot. Michał Beim Erfurt, fot. Michał Beim Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

19 Przewóz rowerów Rozwiązania wewnątrz wagonów Wiesbaden, fot. Michał Beim Neustadt, fot. Michał Beim Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

20 Parkingi Bike&Ride Bike&Ride to parkingi zlokalizowane w pobliżu przystanków, które umożliwiają kontynuację podróży transportem publicznym. Zalety: poszerzenie zasięgu dostępności do przystanku niski koszt realizacji i utrzymania promocja przyjaznych środowisku form transportu Wada: konkurencja w stosunku do linii autobusowych dowożących do danego przystanku, przez co dojeżdżający w przeciwną stronę (np. z centrum na przedmieścia) mają gorszy dojazd Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

21 Parkingi Bike&Ride Parkingi Bike&Ride nie zapewniają zazwyczaj pełnego bezpieczeństwa pozostawionych rowerów. Coraz częściej stosuje się lockery, w których każdy rower jest osobno trzymany lub też pomieszczenia z elektroniczną kontrolą dostępu na kilkanaście, kilkadziesiąt rowerów. Pomieszczenie na ok. 20 rowerów z elektroniczną kontrolą dostępu, okolice Hamburga, Fot. Michał Beim Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

22 Parkingi Bike&Ride Fot. 2x Michał Beim Tradycyjny parking rowerowy w Ihringen oraz lockery w Wörth am Rhein fot. 2 x Michał Beim Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

23 Stacje rowerowe Najbardziej zaawansowaną formą integracji transportu publicznego i rowerowego są stacje rowerowe składające się z: strzeżonych (odpłatnych) parkingów rowerowych niestrzeżonych miejsc dla rowerów punktów informacyjnych (organizacje rowerowe, transport publiczny) punktów sprzedaży biletów transportu publicznego sklepów i serwisów rowerowych innych usług, zwłaszcza gastronomicznych Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

24 Stacje rowerowe Fot. 2x Michał Beim Kilonia ( Umsteiger ) i Fryburg Bryzgowijski ( VeloStation ) Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

25 Rowery publiczne Rowery publiczne traktowane są przede wszystkim jako system uzupełniający transport publiczny (np. SaaRad). Pełnią one następujące role: poprawę dostępności celów podróży wypełnianie luk mobilności zapewnienie dojazdu w obszary o słabej dostępności transportu publicznego poprawę mobilności w obszarach śródmiejskich Operatorami systemów rowerów publicznych są coraz częściej firmy lub instytucje transportu publicznego. Funkcje promocji ruchu rowerowego czy turystyki są zazwyczaj drugoplanowe. Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

26 Rowery publiczne - model kopenhaski System jest analogiczny do wózków sklepowych wkłada się monetę, którą później odzyskuje odstawiając na parking. Rozwiązanie obarczone największym ryzykiem dewastacji i kradzieży. W Niemczech stosowane bardzo rzadko, właściwie tylko w małych miejscowościach. Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej Kopenhaga (Dania) fot. Wikicommons

27 Rowery publiczne - automatyczne wypożyczalnie Wypożyczanie następuje na podstawie odczytu przez komputer specjalnej karty imiennej, np. będącej nośnikiem biletów okresowych, lub podaniu kodu pin i numeru użytkownika. Brak anonimowości ogranicza ryzyko kradzieży. Hamburg, fot. Michał Beim Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

28 Rowery publiczne - automatyczne wypożyczalnie Hamburg fot. Michał Beim Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

29 Rowery publiczne - Call a Bike Deutsche Bahn Najbardziej zaawansowany system rowerów publicznych i jeden z najbardziej elastycznych. Operatorem jest spółka z grupy Deutsche Bahn. System umożliwia zarejestrowanemu użytkownikowi korzystanie w różnych miastach. Użytkownik uaktywnia rower dzwoniąc do call-centre podaje numer pojazdu i swoje dane, otrzymuje kod aktywujący. W podobny sposób oddaje go. Rowery można zostawiać przy wszystkich ważniejszych skrzyżowaniach, w śródmieściu danego miasta. Koszt: 5-7 centów za minutę, nie więcej niż 15 za dobę i 60 za tydzień. Elektroniczne zabezpieczenie roweru Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

30 Call a Bike - Rowery publiczne Deutsche Bahn, Kolonia 2004 Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

31 Rowery publiczne - tradycyjne wypożyczalnie Tradycyjne wypożyczalnie rowerowe przeżywają też renesans. Adresowane są do nieco innej grupy odbiorców: gości hotelowych, wycieczek. Zlokalizowane są głównie przy dworcach, stacjach węzłowych, hotelach oraz przy terenach rekreacyjnych. Wypożyczalnie są odpłatne, a ich celem jest rozwój turystyki na danym obszarze. Fot. Michał Beim Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

32 Wymagania techniczne parkingów Bike&Ride Parkingi rowerowe należy rozpatrywać, jak całą infrastrukturę rowerową w pięciu kryteriach: spójności, bezpośredniości, atrakcyjności, bezpieczeństwa, wygody. Schemat parkingu na 20 rowerów Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

33 Wymagania techniczne parkingów Bike&Ride Najistotniejsze wymagania stojak powinien umożliwiać przypięcie przynajmniej ramy i jednego koła parking powinien być objęty systemem monitoringu, bądź zlokalizowany w pobliżu np. dyżurki nadzoru ruchu, blisko peronów, wejścia do hali dworca itp. estetyka rozwiązań Wzorcowy stojak rowerowy, opracowanie własne Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

34 Wymagania techniczne parkingów Bike&Ride Problem zadaszenia jest jednym z bardziej istotnych przy tworzeniu parkingów rowerowych, na których rowery mają być pozostawiane na dłuższy czas. Nie ma jednak potrzeby zadaszać wszystkich miejsc wystarczy 60%-80%, gdyż w czasie opadów atmosferycznych mniej osób jest skłonnych korzystać z rowerów. Stuttgart, Fot. Michał Beim Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

35 Podsumowanie Zapotrzebowanie na rozwiązania techniczne służące integracji transportu publicznego i rowerowego jest na razie niewielkie. Trzeba spodziewać się, że będzie wzrastać, stąd też należy ów fakt uwzględniać już teraz w okresie, w którym inwestycje w transporcie publicznym nabierają, za sprawą wsparcia finansowego Wspólnot Europejskich, szczególnego tempa. Integracja taka, przynosi korzyść nie tylko przewoźnikom, ale stanowi ważny krok w na drodze ku spełnieniu zasad zrównoważonego rozwoju transportu. Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

36 Podsumowanie Zazwyczaj inwestycje w parkingi Park&Ride wydają się być niedoszacowane popyt przerasta podaż pokazując, że rowerzyści też potrafią nielegalnie parkować, niczym kierowcy Stacja S-Bahn Hamburg Fot. Michał Beim Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

37 Podsumowanie i taki smutny koniec mają rowery źle zaparkowane i nieodebrane przez właścicieli po zapłaceniu kary! Fot. Michał Beim Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej

38 Zakończenie Dziękuję za uwagę! Kontakt: dr Michał Beim Institut für Mobilität & Verkehr Technische Universität Kaiserslautern Paul-Ehrlich-Straße 14 D Kaiserslautern michal.beim@imove-kl.de Fot. Umweltministerium Michał Beim I Polski Kongres Mobilności Aktywnej