ANALIZA WARUNKÓW FUNKCJONOWANIA SEKTORA USŁUG DLA PRZEDSIBIORCZOCI

Transkrypt

1 MINISTERSTWO GOSPODARKI I PRACY Departament Przedsibiorczoci ANALIZA WARUNKÓW FUNKCJONOWANIA SEKTORA USŁUG DLA PRZEDSIBIORCZOCI Warszawa, maj 2005

2 SPIS TRECI strona Wprowadzenie 3 Rozdział I. Usługi okołobiznesowe w Polsce strona podaowa Przedsibiorstwa i pracujcy w usługach okołobiznesowcyh w Polsce Przychody, koszty uzyskania przychodu i dochody Majtek trwały Nakłady inwestycyjne Ocena stanu sektora usług okołobiznesowych oraz warunków funkcjonowania 25 firm wiadczcych te usługi w wietle bada IRWiK Rozdział II. Popyt na usługi okołobiznesowe w Polsce Pilotaowe badanie usług dla przedsibiorczoci Charakterystyka badanych przedsibiorstw Badanie przedsibiorstw według wielkoci zatrudnienia oraz obrotu netto Nabywanie usług dla przedsibiorczoci Bariery wystpujce podczas nabywania usług okołobiznesowych Ocena wpływu zniesienia lub ograniczenia barier w handlu usługami 47 okołobiznesowymi na działalno przedsibiorstw Rozdział III. Wpływ usług okołobiznesowych na gospodark Ujcie makroekonomiczne Ujcie mikroekonomiczne Uwarunkowania i zasady korzystania przez firmy z usług okołobiznesowych 58 Rozdział IV. Perspektywy rozwoju usług okołobiznesowych w Polsce Czynniki sprzyjajce rozwojowi usług okołobiznesowych Zagroenia rozwoju usług okołobiznesowych Czynniki warunkujce rozwój usług dla przedsibiorczoci w skali 67 mikroekonomicznej Rozdział V. Podsumowanie 71 2

3 WPROWADZENIE Zachodzce w procesie integracji europejskiej zmiany w polskiej gospodarce spowodowały dynamiczny rozwój usług dla przedsibiorczoci, zwanych te usługami okołobiznesowymi. S to usługi wiadczone przez wyspecjalizowane firmy na rzecz innych przedsibiorstw, takie jak: usługi informatyczne, rachunkowo-ksigowe, doradztwo prawne, usługi reklamowe, ochroniarskie, porzdkowe, usługi zwizane z porednictwem pracy oraz wynajmem i konserwacj maszyn i urzdze biurowych. Wzrost popytu na usługi okołobiznesowe jest wynikiem rozwoju przedsibiorczoci. Zwikszenie liczby przedsibiorstw wywołało rosnce zapotrzebowanie na usługi zwizane z ich obsług. Usługi dla przedsibiorczoci - nieznane lub mało dostpne w poprzednim okresie - rozwijaj si take ze wzgldu na stosowanie nowych jakociowo metod prowadzenia działalnoci gospodarczej. Korzystanie z usług okołobiznesowych zwiksza efektywno przedsibiorstwa, pozwala na obnienie kosztów prowadzenia firmy i przyczynia si do poprawy konkurencyjnoci. Rynek usług dla przedsibiorczoci w Polsce jest słabo rozpoznany. Kierujc si potrzeb pozyskania informacji o poziomie popytu i warunkach korzystania z tego rodzaju usług, w Ministerstwie Gospodarki i Pracy przeprowadzono pilotaowe badanie ankietowe przedsibiorstw nabywajcych usługi dla biznesu. Ankieta została skierowana do przedsibiorstw zarejestrowanych w sekcji D Przetwórstwo Przemysłowe. Interpretacj wyników badania zawarto w opracowaniu Warunki funkcjonowania sektora usług dla przedsibiorstw 1. W celu przedstawienia kompleksowej oceny sytuacji na rynku tych usług, niezbdne były take dane statystyczne i wyniki bada dotyczce ich poday, zebrane w ekspertyzie Ocena roli usług okołobiznesowych w gospodarce i perspektywy ich rozwoju 2. Niniejsza analiza jest wynikiem kompilacji dwóch wyej wymienionych prac. Celem opracowania jest przedstawienie sytuacji wystpujcej na rynku usług dla przedsibiorczoci zarówno od strony poday jak i popytu, a take charakterystyka i ocena warunków funkcjonowania tych usług w Polsce. Szczególn uwag zwrócono na bariery ograniczajce rozwój usług dla biznesu oraz moliwoci ich przezwyciania. W rozdziale pierwszym scharakteryzowano wybrane elementy rynku usług okołobiznesowych od strony podaowej (potencjał sektora) w latach Przybliono: 1 J. Chmiel, Z. Bieko, J. Szafraski, J. Urlich Warunki funkcjonowania sektora usług dla przedsibiorstw, Centrum Informacji Społeczno-Gospodarczej MGiP, Warszawa, listopad 2004 r. 2 A. Dbrowska, L. Kuczewska, A. Masłowski, Ocena roli usług okołobiznesowych w gospodarce i perspektywy ich rozwoju, Instytut Rynku Wewntrznego i Konsumpcji, Warszawa, grudzie 2004 r. 3

4 liczb przedsibiorstw, liczb pracujcych, warto przychodów z działalnoci operacyjnej oraz koszty uzyskania przychodów, warto majtku trwałego i nakłady inwestycyjne. Mimo relatywnie krótkiego okresu objtego ocen, mona scharakteryzowa pewne zjawiska i procesy. Drugi rozdział opisuje przedsibiorstwa nabywajce usługi okołobiznesowe na rynku polskim. Przedstawiona charakterystyka zawiera analiz przedsibiorstw m.in. według wielkoci zatrudnienia, obrotu netto, a take analiz barier wystpujcych podczas nabywania usług. W rozdziale trzecim okrelono wpływ usług dla przedsibiorczoci na rozwój gospodarki jako całoci oraz ich znaczenie dla poszczególnych przedsibiorstw. Zidentyfikowano take uwarunkowania i zasady korzystania z tych usług. Rozdział czwarty zawiera charakterystyk czynników zarówno sprzyjajcych, jak i ograniczajcych rozwój usług okołobiznesowych. Zaprezentowano j w skali mikro- i makroekonomicznej. Rozdział pity stanowi podsumowanie bada. Dynamiczne zmiany zachodzce w obszarze usług okołobiznesowych oraz ich istotna rola dla rozwoju gospodarki wskazuj na potrzeb dalszej uwanej analizy i oceny tego sektora. 4

5 Rozdział I. POZIOM ROZWOJU I STRUKTURA USŁUG OKOŁOBIZNESOWYCH W POLSCE strona podaowa 1.1. Przedsibiorstwa i pracujcy w usługach okołobiznesowych w Polsce W miar rozwoju przedsibiorczoci w Polsce wzrasta zainteresowanie usługami okołobiznesowymi, które mog odegra istotn rol, w wielokierunkowym wspomaganiu szczególnie mikro, małych i rednich przedsibiorstw. Ogólnie ujmujc, liczba przedsibiorstw zarejestrowanych w operacie REGON, sklasyfikowanych w sekcji K (obsługa nieruchomoci, firm, nauka) wynosiła w 2002 roku jednostek, w tym due firmy stanowiły niewielki odsetek 0,09% tabela 1.1. Tabela 1.1. Przedsibiorstwa przynalece do sekcji K zarejestrowane w systemie REGON według form własnoci w 2000 i 2002 roku. Wyszczególnienie W operacie REGON K- Obsługa nieruchomoci, firm i nauka Sektor publiczny Sektor prywatny Przedsibiorstwa aktywne K- Obsługa nieruchomoci, firm i nauka Sektor publiczny Sektor prywatny Ogółem z tego przedsibiorstwa zatrudniajce do 49 osób z tego do osób osób Razem Powyej 249 osób ródło: Raport o stanie sektora małych i rednich przedsibiorstw w Polsce w latach , PARP, Warszawa 2002 oraz Raport o stanie sektora małych i rednich przedsibiorstw w Polsce w latach PARP, Warszawa

6 zaliczamy: Niniejsze opracowanie koncentruje si na usługach okołobiznesowych, do których 71.1 i 71.2 Wynajem samochodów osobowych. Wynajem pozostałych rodków transportu; 71.3 Wynajem maszyn i urzdze; 71.4 Wypoyczanie artykułów uytku osobistego domowego; 72.1 Doradztwo w zakresie sprztu komputerowego; 72.2 Działalno w zakresie oprogramowania; 72.3 Przetwarzanie danych; 72.4 Działalno zwizana z bazami danych; 72.5 Konserwacja i naprawa maszyn biurowych, ksigujcych i liczcych; 72.6 Pozostała działalno zwizana z informatyk; 74.1 Działalno prawnicza, rachunkowo-ksigowa, doradztwo, zarzdzanie holdingami; 74.4 Reklama; 74.5 Działalno zwizana z porednictwem pracy; 74.6 Działalno dochodzeniowo-detektywistyczna i ochroniarska; 74.7 Sprztanie i czyszczenie obiektów; 74.8 Pozostała działalno komercyjna. Charakterystyka przedsibiorstw i pracujcych w wybranych rodzajach usług okołobiznesowych dotyczy lat 2000 i 2002, co jest spowodowane ograniczeniami w dostpie do danych statystycznych. We wszystkich grupach usług dla przedsibiorczoci - bdcych przedmiotem analizy i oceny w niniejszym opracowaniu w roku 2000 działało łcznie przedsibiorstw, za liczba pracujcych wynosiła osób. W 2002 roku liczba przedsibiorstw wzrosła o (do firm), za pracujcych o (do osób). Liczb i struktur przedsibiorstw oraz pracujcych w 2000 r roku zaprezentowano w poniszej tabeli 1.2. W latach najwicej przedsibiorstw przybyło w grupach: Działalno zwizana z porednictwem pracy (74.5) jednostek, Działalno prawnicza, rachunkowo-ksigowa, doradztwo, zarzdzanie holdingami (74.1) jednostek, Reklama (74.4) jednostek, Pozostała działalno komercyjna (74.8) jednostek, Sprztanie i czyszczenie obiektów (74.7) jednostek. W powyszych grupach zatrudnienie wzrosło odpowiednio: osoby, osób, osoby, osób i osób. 6

7 Tabela 1.2. Liczba przedsibiorstw i liczba pracujcych oraz ich struktury w wybranych grupach usług okołobiznesowych w latach 2000/2002 Liczba przedsibiorstw Rodzaje wiadczonych usług biznesowych zgodnie z Polsk Klasyfikacj Działalnoci Zmiany (kol.3 kol.2) Struktura przedsibiorstw Zmiany (kol.6- kol.5) Liczba pracujcych Zmiany (kol.9 kol.8) Struktura pracujcych i 71.2 Wynajem samochodów osobowych. Wynajem pozostałych rodków transportu 71.3 Wynajem maszyn i urzdze 71.4 Wypoyczanie artykułów uytku osobistego i domowego 72.1 Doradztwo w zakresie sprztu komputerowego 72.2 Działalno w zakresie oprogramowania 72.3 Przetwarzanie danych 72.4 Działalno zwizana z bazami danych Zmiany (kol.12- kol.11) ,4 0, ,8 0,6-0, ,3 0, ,4 0, ,2 1,7-0, ,4 1,1-0, ,0 1, ,8 0, ,5 5,2-0, ,5 6,1-0, ,0 1,3 0, ,2 1,5 0, ,5 0,6 0, ,4 0,3-0,1 7

8 72.5 Konserwacja i naprawa maszyn biurowych, ksigujcych ,9 2,6-0, ,8 1,7-0,1 liczcych 72.6 Pozostała działalno zwizana z ,2 1,5 0, ,0 1,2 0,2 informatyk 74.1 Działalno prawnicza, rachunkowoksigowa; doradztwo; ,4 25,6 0, ,2 20,2 0 zarzdzanie holdingami 74.4 Reklama ,7 6,6-0, ,5 5,3-0, Działalno zwizana z ,2 9,1 4, ,0 4,3 2,3 porednictwem pracy 74.6 Działalno dochodzeniowodetektywistyczna i ,5 1,3-0, ,0 23,1 0,1 ochroniarska 74.7 Sprztanie i czyszczenie obiektów ,9 6,8-0, ,4 12,1-0, Pozostała działalno komercyjna ,3 35,9-4, ,6 21,3-1,3 Razem ,0 100,0 x ,0 100,0 x ródło: Opracowanie Instytutu Rynku Wewntrznego i Konsumpcji na podstawie danych GUS. A. Dbrowska, L. Kuczewska, A. Masłowski, Ocena roli usług okołobiznesowych w gospodarce i perspektywy ich rozwoju, IRWiK, Warszawa, Grudzie 2004r. 8

9 Zdecydowane zmiany w strukturze przedsibiorstw w latach dokonały si w nastpujcych grupach usług dla przedsibiorczoci: Działalnoci zwizana z porednictwem pracy (74.5) wzrost o 4,9 punktu procentowego (pp.), Pozostała działalno komercyjna (74.8) spadek o 4,4 pp. W pozostałych rodzajach usług okołobiznesowych zmiany w strukturze przedsibiorstw były nieznaczne i wahały si od -0,5 pp. w grupie: Wypoyczanie artykułów uytku osobistego i domowego (71.4) do +0,3 pp. w grupach: Przetwarzanie danych (72.3), Pozostała działalno zwizana z informatyk (72.6) oraz Działalno prawnicza, rachunkowo-ksigowa; doradztwo; zarzdzanie holdingami (74.1). Dodatnie zmiany w strukturze pracujcych odnotowano w grupach usług: Działalno zwizana z porednictwem pracy (74.5) wzrost o 2,3 pp., Przetwarzanie danych (72.3) wzrost o 0,3 pp., Pozostała działalno zwizana z informatyk (72.6) - wzrost o 0,2 pp., za ujemne: Pozostała działalno komercyjna (74.8) spadek o 1,3 pp., Działalno w zakresie oprogramowania (72.2) spadek o 0,4 pp., Wypoyczanie artykułów uytku osobistego i domowego (71.4) spadek o 0,3 pp., Reklama (74.4) spadek o 0,2 pp.; Sprztanie i czyszczenie obiektów (74.7) spadek o 0,3 pp.; Wypoyczanie artykułów uytku osobistego i domowego (71.4) spadek o 0,3 pp.; Wynajem samochodów osobowych. Wynajem pozostałych rodków transportu (71.1, 71.2) spadek o 0,2 pp.; Konserwacja maszyn i naprawa maszyn biurowych, ksigujcych, liczcych (72.5) spadek o 0,1 pp. Dynamika zmian liczby przedsibiorstw była znacznie zrónicowana w poszczególnych rodzajach usług okołobiznesowych. W grupach Wynajem samochodów osobowych. Wynajem pozostałych rodków transportu (71.1 i 71.2), Wynajem maszyn i urzdze (71.3), Wypoyczanie artykułów uytku osobistego i domowego (71.4), w 2000 r. nastpił znaczny wzrost liczby firm, za w 2002 r. jej spadek. W usługach Działalno dochodzeniowodetektywistyczna i ochroniarska (74.6) i Pozostała działalno komercyjna (74.8) sytuacja była odwrotna. Wzrost w obu latach dokonał si w grupach: Przetwarzanie danych (72.3), 9

10 Pozostała działalno zwizana z informatyk (72.6) oraz Działalno zwizana z porednictwem pracy (74.5). Ujemne zmiany w liczbie pracujcych w latach były udziałem usług: Wynajem samochodów osobowych. Wynajem pozostałych rodków transportu (71.1, 71.2). Znaczn dynamik wzrostu liczby pracujcych odnotowano w usługach: Działalno dochodzeniowo-detektywistyczna i ochroniarska (74.6), Działalno prawnicza, rachunkowo-ksigowa; doradztwo; zarzdzanie holdingami (74.1), Działalno zwizana z porednictwem pracy (74.5); Pozostała działalno komercyjna (74.8), Sprztanie i czyszczenie obiektów (74.7). Zmiany, jakie si dokonuj w liczbie przedsibiorstw i liczbie pracujcych w usługach dla przedsibiorczoci, take przesunicia midzy grupami usług s wyrazem zmieniajcego si popytu, dostosowania rynku i firm do zapotrzebowania na wiadczone przez te firmy usługi, a take moliwoci rozwijania działalnoci gospodarczej wobec sytuacji społeczno-gospodarczej i tworzonego klimatu, dla rozwoju przedsibiorczoci. Usługi okołobiznesowe wiadczone s w przewaajcym zakresie przez mikroprzedsibiorstwa (zatrudniajce do 9 osób). Dostpne dane statystyczne pozwalaj na dokonanie podziału przedsibiorstw i pracujcych według klas wielkoci jedynie w 2002 roku tabela 1.3. Tabela 1.3. Struktura przedsibiorstw i pracujcych wg klas wielkoci w 2002 r. Wyszczególnienie wg grup Struktura Klasy wielkoci PKD przedsibiorstw Wynajem do 9 osób 97,1 72,4 samochodów osobowych osób 2,9 27,6 Wynajem pozostałych rodków osób 0 0 transportu 250 i wicej Wynajem maszyn i do 9 osób 94,9 45,3 urzdze osób 3,5 16, osób 1,6 38, Wypoyczanie artykułów uytku osobistego i domowego Doradztwo w zakresie sprztu komputerowego Struktura pracujcych 250 i wicej 0 0 do 9 osób 100,0 100, osób osób i wicej 0 0 do 9 osób 98,7 71, osób 0,8 6, osób 0,5 22,7 250 i wicej

11 Wyszczególnienie wg grup PKD Działalno w zakresie oprogramowania Przetwarzanie danych Działalno zwizana z bazami danych Konserwacja i naprawa maszyn biurowych, ksigujcych, liczcych Pozostała działalno zwizana z informatyk Klasy wielkoci Struktura Struktura przedsibiorstw pracujcych do 9 osób 97,1 49, osób 2,0 13, osób 0,7 22,3 250 i wicej 0,1 15,0 do 9 osób 98,9 86, osób 1,1 13, osób i wicej 0 0 do 9 osób 100,0 100, osób osób i wicej 0 0 do 9 osób 99,6 93, osób 0,4 6, osób i wicej 0 0 do 9 osób 99,6 91, osób 0,4 8, osób i wicej 0 0 do 9 osób 98,9 82, osób 0,9 7, osób 0,2 6, Działalno prawnicza, rachunkowo-ksigowa; doradztwo; zarzdzanie holdingami 250 i wicej 0,1 4, Reklama Działalno zwizana z porednictwem pracy Działalno dochodzeniowodetektywistyczna i ochroniarska Sprztanie i czyszczenie obiektów Pozostała działalno komercyjna do 9 osób 99,1 92, osób 0,9 8, osób i wicej 0 0 do 9 osób 99,9 98, osób 0,1 1, osób i wicej 0 0 do 9 osób 79,7 4, osób 9,1 4, osób 7,4 17,4 250 i wicej 3,8 73,4 do 9 osób 97,4 33, osób 1,5 6, osób 1,0 19,2 250 i wicej 0,1 41,0 do 9 osób 99,6 86, osób 0,2 3, osób 0,1 3,9 250 i wicej 0,1 6,0 ródło: A. Dbrowska, L. Kuczewska, A. Masłowski, Ocena roli usług okołobiznesowych w gospodarce i perspektywy ich rozwoju, IRWiK, Warszawa, Grudzie 2004r na podstawie danych uzyskanych od GUS. 11

12 Absolutna dominacja mikroprzedsibiorstw (100% udziału) dotyczy usług: Wypoyczanie artykułów uytku osobistego i domowego (71.4), Działalno zwizana z bazami danych (72.4). Due przedsibiorstwa działaj jedynie w takich usługach, jak: Działalno w zakresie oprogramowania (72.2): 0,1% firm funkcjonujcych w tej grupie usług angaowało 15% pracujcych; Działalno dochodzeniowo-detektywistyczna i ochroniarska (74.6) odpowiednio: 3,8% i 73,4%; Sprztanie i czyszczenie obiektów (74.7): 0,1% i 41%; Pozostała działalno komercyjna (74.8): 0,1% i 6,0%. W wikszoci wymienionych w tabeli grup usług, najwyszym udziałom mikroprzedsibiorstw odpowiadały najwysze udziały pracujcych w tej klasie przedsibiorstw. W kilku sekcjach zaobserwowano inn prawidłowo, a mianowicie w grupach: Działalno dochodzeniowo-detektywistyczna i ochroniarska (74.6) prawie 80% najmniejszych firm zatrudniało zaledwie 4,7% pracujcych, za niespełna 4% duych przedsibiorstw (powyej 250 osób) angaowało 73,4% pracowników; Pozostała działalno komercyjna (74.8) - ponad 97% mikroprzedsibiorstw dawało prac 33% siły roboczej, a 0,1% duych przedsibiorstw 41% pracujcym. Z fragmentarycznych danych publikowanych przez GUS za rok 2003, dotyczcych mikroprzedsibiorstw funkcjonujcych w sekcji K (bez nieruchomoci) wynika, i 1 : liczba przedsibiorstw wyniosła , a liczba pracujcych osób; liczba przedsibiorstw w dziale 71 (wynajem maszyn i urzdze) 4.787, liczba pracujcych 9.004; liczba przedsibiorstw w dziale 72 (doradztwo w zakresie sprztu komputerowego) , a liczba pracujcych ; liczba przedsibiorstw w dziale 74 (pozostała działalno zwizana z prowadzeniem interesów) , a liczba pracujcych Poniej przybliono dane dotyczce liczby przedsibiorstw o liczbie pracujcych powyej 9 osób w latach z uwzgldnieniem województw tabela Działalno gospodarcza przedsibiorstw o liczbie pracujcych do 9 osób w 2003 roku, GUS, Warszawa 2004r. 12

13 Tabela 1.4. Liczba przedsibiorstw o liczbie pracujcych powyej 9 osób w 2001 i 2002 roku oraz dynamika zmian Przedsibiorstwa o liczbie pracujcych powyej 9 osób Lp. Wyszczególnienie Rok Dział PKD Grupa PKD bez bez Polska % 84,7 94,0 176,1 90,1 76,8 86,8 79, x Dolnolskie % 73,3 93,7 197,7 82,8 87,3 81, x Kujawsko x Pomorskie % 72,0 200,0 60,0 60,0 85,7 79, x x x Lubelskie x x % 71,4 262,1 93,8 83, x Lubuskie 2001 x % 54,5 200,0 100,0 87,5 76, Łódzkie % 87,5 80,4 222,9 92,9 80,0 62,8 52, Małopolskie x % 66,7 100,0 252,5 76,7 89,5 69, Mazowieckie % 84,9 99,0 108,3 99,5 100,0 94,6 81, Opolskie % 80,0 69,2 175,4 57,1 114,3 80, x Podkarpackie x % 88,9 223,0 84,6 47, x x 9 x 10. Podlaskie x x 17 3 % 87,5 240,3 52, Pomorskie % 80,0 87,2 172,9 66,7 53,8 101,9 68, lskie % 91,7 92,9 173,6 78,0 77,8 93,8 94,0 13

14 Lp. Wyszczególnienie Rok Dział PKD Przedsibiorstwa o liczbie pracujcych powyej 9 osób Grupa PKD bez bez x x witokrzyskie 2001 x % 116,7 182,4 50,0 61,1 60, Warmisko Mazurskie % 60,0 166,7 235,2 60,0 75,0 67,7 72, Wielkopolskie % 122,2 98,4 134,6 111,1 133,3 92,3 96, Zachodniopomorskie % 87,5 104,0 172,3 50,0 166,7 71,7 50,0 ródło: Dane opracowane przez GUS na zlecenie MGiP. Uwaga: x oznacza, e dane nie mog by udostpniane ze wzgldu na konieczno zachowania tajemnicy statystycznej Z danych tabeli 1.4 wynika, i wystpuje do wyra ne zrónicowanie sytuacji w poszczególnych województwach, zarówno pod wzgldem liczby przedsibiorstw w danych działach lub grupach, jak i pod ktem dynamiki zmian, co mona odnie do sytuacji społeczno-gospodarczej poszczególnych regionów Polski, które sprzyjaj lub nie rozwojowi przedsibiorczoci, a tym samym rozwojowi usług wspierajcych biznes Przychody, koszty uzyskania przychodów i dochody Charakteryzujc usługi okołobiznesowe odniesiono si take do wyników ekonomiczno-finansowych. Odnotowano znaczne zrónicowanie w poszczególnych rodzajach usług pod wzgldem poziomu osiganych przychodów, kosztów uzyskania przychodu i dochodów (tabela 1.5). Rónica midzy przychodami a kosztami uzyskania przychodu okrela moliwo skumulowania kapitału, a tym samym wskazuje na moliwoci inwestowania i rozwój firm. Najwysze dochody w analizowanych latach dotycz nastpujcych rodzajów usług: Działalno prawnicza, rachunkowo-ksigowa; doradztwo; zarzdzanie holdingami (74.1), Pozostała działalno komercyjna (74.8), Działalno w zakresie oprogramowania (72.2), przy czym w roku 2001 i 2002 r. wysoko osiganych dochodów sytuowała te rodzaje usług na tych samych pozycjach w takiej kolejnoci, w jakiej je wymieniono, za w 2000 r. na pierwszej pozycji znalazły si usługi Pozostała działalno komercyjna (74.8). 14

15 Tabela 1.5 Warto przychodów brutto, kosztów uzyskania przychodów oraz dochodów w latach (w mln zł) Symbole wg PKD 71.1 i 71.2 Wynajem samochodów osobowych. Wynajem pozostałych rodków transportu 71.3 Wynajem maszyn i urzdze 71.4 Wypoyczanie artykułów uytku osobistego i domowego 72.1 Doradztwo w zakresie sprztu komputerowego 72.2 Działalno w zakresie oprogramowania Przychody brutto Koszty uzyskania przychodów Dochód , ,9 1824,6 749,4 404,1 333,2 304,6 621,2 719,6 692,9 558, ,4 62,3 67,6 104,5 408, ,1 359,1 938,2 826,2 49,1 91,8 70,9 849,4 1078,2 873, ,5 741,8 97,4 85, ,3 7219, ,7 6560,6 6363,1 698,6 659,2 903, Przetwarzanie danych 946,6 1241,7 1284,8 816,9 1139,9 1085,5 129,7 101,8 199, Działalno zwizana z bazami danych 179,5 221,9 205, ,2 166,9 21,5 13,7 38, Konserwacja i naprawa maszyn biurowych, ksigujcych, liczcych 1443,7 1647,5 1364,6 1254,6 1521,5 1182,1 189, , Pozostała działalno zwizana z informatyk 74.1 Działalno prawnicza, rachunkowo-ksigowa; doradztwo; zarzdzanie holdingami 744,7 1020, ,8 1079,9 929,4 39,9-59,4 47, , , , ,2 9563,7 1728,9 1398,3 1864, Reklama 8155,9 7159,8 6291, ,5 620,9 380,8 408, Działalno zwizana z porednictwem pracy 997,7 1325,5 1791,8 793,8 1090,6 1391,1 203,9 234,9 400,7 15

16 74.6 Działalno dochodzeniowodetektywistyczna i ochroniarska 74.7 Sprztanie i czyszczenie obiektów 74.8 Pozostała działalno komercyjna 3087,7 3671,7 3910,2 2987, ,5 100,2 20,7 36,7 2898,9 2683,7 2933,9 2469,3 2362, ,6 321,1 409, , , , , ,2 2194,7 1345,1 1653,1 ródło: A. Dbrowska, L. Kuczewska, A. Masłowski, Ocena roli usług okołobiznesowych w gospodarce i perspektywy ich rozwoju, IRWiK, Warszawa, Grudzie 2004r na podstawie danych uzyskanych od GUS 16

17 W latach 2000 i 2002 wszystkie grupy usług miały dodatni dochód, przy czym jego wysoko była zrónicowania w poszczególnych rodzajach usług. Wyróniaj si nastpujce grupy: Działalno prawnicza, rachunkowo-ksigowa; doradztwo; zarzdzanie holdingami (74.1), Pozostała działalno komercyjna (74.8) i Działalno w zakresie oprogramowania (72.2). Dynamik zmian w wielkoci przychodów i dochodów osiganych w poszczególnych grupach usług na przestrzeni lat 2000 i 2002 zaprezentowano w poniszej tabeli 1.6. Tabela 1.6 Dynamika przychodów i dochodów w 2002 r. w stosunku do 2000 r. Symbole wg PKD Dynamika przychodu Dynamika dochodu 71.1 i 71.2 Wynajem samochodów osobowych. Wynajem pozostałych rodków transportu 56,5 75, Wynajem maszyn i urzdze 111,5 167, Wypoyczanie artykułów uytku osobistego i domowego 219,8 144, Doradztwo w zakresie sprztu komputerowego 102,9 135, Działalno w zakresie oprogramowania 114,8 129, Przetwarzanie danych 135,7 153, Działalno zwizana z bazami danych 114,3 178, Konserwacja i naprawa maszyn biurowych, ksigujcych liczcych 94,5 96, Pozostała działalno zwizana z informatyk 131,2 119, Działalno prawnicza, rachunkowoksigowa; doradztwo; zarzdzanie holdingami 88,2 107, Reklama 77,1 65, Działalno zwizana z porednictwem pracy 179,6 196, Działalno dochodzeniowodetektywistyczna i ochroniarska 126,6 36, Sprztanie i czyszczenie obiektów 101,2 95, Pozostała działalno komercyjna 93,7 75,3 ródło: A. Dbrowska, L. Kuczewska, A. Masłowski, Ocena roli usług okołobiznesowych w gospodarce i perspektywy ich rozwoju, IRWiK, Warszawa, Grudzie 2004r. Poniej przedstawiono grupy usług, w jakich odnotowano najwysze i najnisze tempo przyrostu przychodów i dochodów tabela

18 Tabela 1.7. Najwysze i najnisze tempo przyrostu przychodów i dochodów w grupach usług okołobiznesowych (2002 rok w stosunku do 2000 roku) Najwysze tempo przyrostu przychodów: Wypoyczanie artykułów uytku osobistego i domowego 219,8%; Działalno zwizana z porednictwem pracy 179%; Przetwarzanie danych 135,7%. Najwysze tempo przyrostu dochodów: Działalno zwizana z porednictwem pracy 196,5%; Działalno zwizana z bazami danych 178,1%; Wynajem maszyn i urzdze 167,7%. Najnisze tempo przyrostu przychodów: Wynajem samochodów osobowych. Wynajem pozostałych rodków transportu spadek o 43,5%; Reklama spadek 0 22,9%; Działalno prawnicza, rachunkowoksigowa; doradztwo; zarzdzanie holdingami spadek o 11,8% Najnisze tempo przyrostu dochodów: Działalno dochodzeniowodetektywistyczna i ochroniarska spadek o 63,4%; Reklama spadek o 34,4%; Wynajem samochodów osobowych. Wynajem pozostałych rodków transportu oraz Pozostała działalno komercyjna spadek po 24,7%. ródło: A. Dbrowska, L. Kuczewska, A. Masłowski, Ocena roli usług okołobiznesowych w gospodarce i perspektywy ich rozwoju, IRWiK, Warszawa, Grudzie 2004r. Z danych GUS, dotyczcych mikroprzedsibiorstw funkcjonujcych w sekcji K (bez nieruchomoci i nauki) wynika, i w 2003 roku 2 : przychody przedsibiorstw wiadczcych usługi obsługi firm osignły poziom przychodów na poziomie tys. zł, a koszty na poziomie tys. zł; przychody w dziale 71 (wynajem maszyn i urzdze) wyniosły tys. zł, a koszty tys. zł; przychody w dziale 72 (doradztwo w zakresie sprztu komputerowego) wyniosły tys. zł, a koszty tys. zł; przychody w dziale 74 (pozostała działalno zwizana z prowadzeniem interesów) tys. zł, a koszty tys. zł. Interesujcym wska nikiem obrazujcym sytuacj w poszczególnych grupach usług okołobiznesowych jest dochód przypadajcy na 1 pracujcego por. tabela Działalno gospodarcza przedsibiorstw o liczbie pracujcych..., op.cit 18

19 Tabela 1.8 Dochód na 1 pracujcego w 2000 i 2002 r. (w tys. zł) oraz jego dynamika Symbole wg PKD Dochód na 1 pracujcego Dynamika 2000 r r. 2000= i 71.2 Wynajem samochodów osobowych. Wynajem pozostałych rodków transportu 103,2 87,8 85, Wynajem maszyn i urzdze 244,4 44,5 18, Wypoyczanie artykułów uytku osobistego i domowego 7,3 11,8 161, Doradztwo w zakresie sprztu komputerowego 24,8 30,2 121, Działalno w zakresie oprogramowania 21,8 26,0 119, Przetwarzanie danych 22,4 23,7 105, Działalno zwizana z bazami danych 11,9 18,5 155, Konserwacja i naprawa maszyn biurowych, ksigujcych liczcych 21,7 18,7 86, Pozostała działalno zwizana z informatyk 8,1 6,9 85, Działalno prawnicza, rachunkowo-ksigowa; doradztwo; zarzdzanie holdingami 17,4 16,0 91, Reklama 23,1 13,3 57, Działalno zwizana z porednictwem pracy 20,1 16,1 80, Działalno dochodzeniowo-detektywistyczna i ochroniarska 0,9 0,3 33, Sprztanie i czyszczenie obiektów 7,0 5,9 84, Pozostała działalno komercyjna 19,6 13,5 68,9 ródło: : A. Dbrowska, L. Kuczewska, A. Masłowski, Ocena roli usług okołobiznesowych w gospodarce i perspektywy ich rozwoju, IRWiK, Warszawa, Grudzie 2004r. Poniej przedstawiono skrajne wartoci dochodu na 1 pracujcego w usługach okołobiznesowych w 2002 roku tabela 1.9. Tabela 1.9. Skrajne wartoci i tempo przyrostu dochodu na 1 pracujcego w 2002 roku Najwysza warto dochodu na 1 pracujcego Wynajem samochodów osobowych. Wynajem pozostałych rodków transportu 87,8 tys. zł; Wynajem maszyn i urzdze 44,5 tys. zł; Doradztwo w zakresie sprztu komputerowego 30,2 tys. zł. Najwysze tempo przyrostu dochodu na 1 pracujcego Wypoyczanie artykułów uytku osobistego i domowego 161,6%, Działalno zwizana z bazami danych 155,5%, Doradztwo w zakresie sprztu Najnisza warto dochodu na 1 pracujcego Działalno dochodzeniowodetektywistyczna 0,3 tys. zł; Sprztanie i czyszczenie obiektów 5,9 tys. zł; Pozostała działalno zwizana z informatyk 6,9 tys. zł. Najnisze tempo przyrostu dochodu na 1 pracujcego Wynajem maszyn i urzdze spadek a o 81,8%, Działalno dochodzeniowodetektywistyczna i ochroniarska spadek o 66,7%, Reklama spadek o 42,4%. komputerowego 121,8%. ródło: : A. Dbrowska, L. Kuczewska, A. Masłowski, Ocena roli usług okołobiznesowych w gospodarce i perspektywy ich rozwoju, IRWiK, Warszawa, Grudzie 2004r 19

20 1.3. Majtek trwały Kolejnym elementem charakteryzujcym sytuacj firm wiadczcych usługi okołobiznesowe s warto majtku trwałego (w mln złotych), jego struktura według poszczególnych grup, a take warto majtku trwałego przypadajcego na 1 przedsibiorstwo. Dane dotycz lat 2000 i 2002 przedstawiono w tabeli Tabela 1.10 Warto majtku trwałego ogółem i warto poniesionych nakładów inwestycyjnych w latach 2000 i 2002 (w mln zł) Wyszczególnienie według grup PKD Warto majtku trwałego w mln zł Warto majtku trwałego/ 1 przedsibiorstwo w tys. zł 2000 Strukturtura Struk Zmiany i 71.2 Wynajem samochodów osobowych. Wynajem pozostałych rodków transportu 71.3 Wynajem maszyn i urzdze; 71.4 Wypoyczanie artykułów uytku osobistego domowego 72.1 Doradztwo w zakresie sprztu komputerowego 72.2 Działalno w zakresie oprogramowania 72.3 Przetwarzanie danych 72.4 Działalno zwizana z bazami danych 72.5 Konserwacja i naprawa maszyn biurowych, ksigujcych i liczcych 72.6 Pozostała działalno zwizana z informatyk 74.1 Działalno prawnicza, rachunkowoksigowa, doradztwo, zarzdzanie holdingami 3776,6 25,4 904,3 7,2 23,9 5035,5 1159,4 852,3 5,7 632,2 5,0 74,2 1711,4 1120,9 394,7 2,7 976,3 7,8 247,3 106,2 287,4 102,8 0,7 141,2 1,1 137,3 61,1 72,4 827,8 5,6 1123,8 9,0 135,8 87,6 109,2 225,3 1,5 943,9 7,5 418,9 133,6 364,3 25,4 0,2 27,1 0,2 106,6 26,8 23,3 148,9 1,0 172,5 1,4 115,8 30,1 32,9 91,4 0,6 194,4 1,5 212,7 43,9 63,5 4410,3 29,7 2175,2 17,4 49,3 100,8 42, Reklama 740,9 5,0 832,8 6,6 112,4 63,9 63, Działalno zwizana z porednictwem pracy 130,1 0,9 355,3 2,8 273,1 17,9 19,7 20