PTASI KALENDARZ 2012 PAŹDZIERNIK. Szczygieł (Carduelis carduelis) Łuszczaki (Fringillidae)

Transkrypt

1 PTASI KALENDARZ 2012 PAŹDZIERNIK Szczygieł (Carduelis carduelis) Łuszczaki (Fringillidae) Szczygieł to jeden z najbarwniejszych naszych ptaków, mniejszy od wróbla. Ptaki te najbardziej rzucają się w oczy jesienią i zimą, gdy żerują w dużych stadach na polach i ugorach. Obie płcie są bardzo podobne do siebie. Na głowie widnieje skontrastowany czarno-biało-czerwony rysunek, grzbiet szczygła jest beżowy, a skrzydła czarne z szerokim żółtym pasem przez środek, kuper biały, ogon czarny. Śpiew szczygła jest bardzo szczebiotliwy. Szczygieł zasiedla cały niżowy obszar kraju. Jest średnio licznym ptakiem lęgowym. Jego siedlisko stanowią śródpolne zadrzewienia, polany i skraje lasów, miejskie parki, ogrody, sady owocowe, aleje przydrożne i kępy drzew, zieleń wiejska, zadrzewienia w dolinach rzecznych. Nie wnika do kompleksów leśnych. Na wsiach szczygieł często gniazduje w pobliżu siedzib ludzkich, a gniazdo buduje na przydrożnych drzewach.

2 Gniazdo szczygła jest dobrze ukryte na drzewie liściastym, na końcu poziomej gałęzi lub w gęstwinie, zwykle na wysokości kilku metrów nad ziemią. Gniazda pierwszego lęgu budowane są bardzo często na dzikich gruszach. Gniazdo szczygła ma kształt głębokiej czarki, uwite jest bardzo misternie z korzonków, traw, mchu, wysłane włosiem, puchem i sierścią. W okresie od maja do lipca szczygły wyprowadzają na ogół dwa lęgi. Pełne zniesienie składa się z 4-6 niebieskawych, nakrapianych jaj. Wysiadywanie ich trwa dni. Młode szczygły opuszczają gniazdo po dniach.

3 Pożywieniem szczygła okresie wiosenno-letnim są owady, drobne bezkręgowce oraz nasiona. Jesienią i zimą natomiast tylko nasiona, najczęściej chwastów, rosnących na nieużytkach i ugorach. Szczygieł pokarm zbiera z ziemi lub bezpośrednio z części roślin. Szczygieł z reguły prowadzi osiadły tryb życia. Te z Europy środkowej są osiadłe, natomiast z północnych krańców kontynentu przemieszczą się niebawem na południowy zachód. Jest objęty ochroną gatunkową. Zagrożeniem dla tego gatunku jest upraszczanie krajobrazu rolniczego (komasacje gruntów); stosowanie środków ochrony roślin; jak również uproduktywnienie ugorów i nieużytków. Zagrożeniem są także zdecydowanie drapieżniki przyciągane barwnością upierzenia. Atrakcyjność szczygłów stała się także przyczyną odławiania masowego szczygłów; były one zgodnie z ówczesną modą więzione w klatkach, miały umilać śpiewem domowe zacisze. Odławiane i trzymane przez kłusowników w niewłaściwych warunkach często ginęły. Miejmy nadzieję, że haniebny ten proceder w dobie telewizji, Internetu przestał mieć rację bytu. A prawdziwi miłośnicy przyrody wolą słuchać śpiewu ptaków w naturalnych warunkach. Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków wykazało jednak w swoich ostatnich badaniach spadek liczebności tych ślicznych ptaków aż o 43% w porównaniu do danych z roku Pomimo jednak tych zagrożeń, długowieczność szczygłów przekracza często 12 lat.

4 Szczygły w obiektywie: najłatwiej natomiast obserwuje się je siedzące na główkach ostów, gdyż nasiona tego krzewu są ich głównym i najbardziej ulubionym przysmakiem już od wczesnej jesieni. (Łacińska nazwa rodzajowa szczygła pochodzi od słowa Carduus oset). Szczygieł zimą Już niedługo będzie szaro, ascetycznie i jednobarwnie. Przyroda zadbała jednak o urozmaicenie tego monotonnego krajobrazu kolorowymi perełkami. Z całą pewnością do takich klejnocików zalicza się szczygła. Stadka szczygłów rozświetlają swoją dynamiką i wszędobylskością uśpioną i cichą przyrodę.

5 Zimowy szczygieł bardzo dobrze przystosowuje sie do warunków zimowych pod względem elastyczności w doborze pokarmu. W skład ich diety wchodzą nasiona aż 150 gatunków roślin, tak, że coś zawsze się wybierze. Najczęściej zobaczymy je żerujące na ulubionych ostach, łopianach, słonecznikach, drobnonasiennych mniszkach. Szczygłom urozmaicenie pożywienia ułatwia opanowanie przeróżnych sposobów czyli techniki wydobywania, wyłuskiwania nasion z przeróżnych roślin. Radzą sobie nawet z wiotkimi łodygami chwastów przesuwając się po nich w górę w miarę jedzenia, a także umiejętnie siadając od góry na kilku wiotkich chwastach naraz. Często chętnie żerują na szyszkach modrzewi czy sosen. Często żerują na ziemi, aby ani jedno ziarenko się nie zmarnowało. Zima ze szczygłami i innymi kolorowymi łuszczakami jest na pewno piękniejsza i weselsza. Wiadomości zebrała Fenologiczna Joanna. Źródła: 1. Towarzystwo Przyrodnicze Bocian Ptaki krajobrazu rolniczego 2. Przyroda Polska PTOP 4. Ptaki Info 5. CLANGA W listopadowym wydaniu Ptasiego Kalendarza - STRZYŻYK.