czerwiec-lipiec 2015 Wrocław

Transkrypt

1 Inwentaryzacja herpetologiczna terenu poeksploatacyjnego o pow ha, położonego w granicach działek ew. nr 295/1, 296, 297, 298/2, 298/5, 301/1, 302, 306, 307/3, obręb Zachowice, gmina Kąty Wrocławskie, w miejscowości Zachowice. Wykonawca: Paweł Kisiel,,Amphibia'' - Ekspertyzy i Inwentaryzacje Przyrodnicze czerwiec-lipiec 2015 Wrocław 1

2 1. Wstęp roku Starosta Powiatu Wrocławskiego wydał decyzję nr 487/2006 zezwalającą na rekultywację terenu poeksploatacyjnego o pow ha, położonego w granicach działek nr 295/1, 296, 297, 298/2, 298/5, 301/1, 302, 306, 307/3, obręb Zachowice, gmina Kąty Wrocławskie firmie,,krawc'' sp. z o.o. Teren ten to część dawnego wyrobiska iłów ceramicznych Zachowice. Od 2006 roku na obszarze tym nie były prowadzone żadne działania polegające na rekultywacji. Teren uległ spontanicznej sukcesji ekologicznej. Obecnie jest to obszar mocno zakrzewiony, gdzie dosyć młode krzewy i drzewa otaczają zbiorniki wodne powstałe w miejscach po eksploatacji surowców naturalnych. W czerwcu 2015 roku rozpoczęto zasypywanie przedmiotowego terenu ziemią z gruzem, twierdząc, że jest to rekultywacja obszaru poeksploatacyjnego. W ramach niniejszej ekspertyzy dokonano wizji terenowej w celu określenia, czy na terenie poeksploatacyjnym występują chronione gatunki płazów i gadów i czy w związku z tym zasypywanie przedmiotowego obszaru ziemią z gruzem zagraża herpetofaunie. Dodatkowo podczas wizji odnotowano rzadsze gatunki ptaków. 2. Metodyka prowadzenia prac. 27 czerwca 2015 roku przeprowadzono wizję terenową na obszarze terenu poeksploatacyjnego o pow ha, położonego w granicach działek nr 295/1, 296, 297, 298/2, 298/5, 301/1, 302, 306, 307/3, obręb Zachowice, gmina Kąty Wrocławskie. Dokonano kontroli dziennej, jak i wieczornej, by wykryć jak największą liczbę gatunków płazów. Wieczorem dokonano nasłuchu w celu ustalenia gatunków i liczebności występujących na tym obszarze płazów. W dzień poszukiwano w zbiornikach wodnych osobników dorosłych, złożonego skrzeku i/lub kijanek, młodocianych osobników płazów po metamorfozie, a poza zbiornikami wodnymi gadów. Gadów poszukiwano pod kamieniami, pniami drzew itp. Prac dokonał mgr Paweł Kisiel zoolog, herpetolog. W ramach prac dokonano również przeglądu materiałów publikowanych i niepublikowanych z lat poprzednich opisujących herpetofaunę tego obszaru. Mgr Paweł Kisiel - wykonawca niniejszej ekspertyzy - jest herpetologiem z wieloletnim doświadczeniem, który płazy doliny Bystrzycy bada od 2007 roku, realizując na tym obszarze m.in. badania monitoringowe dla Instytutu Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, pracę magisterską z zakresu ochrony populacji płazów oraz badania herpetologiczne na potrzeby ustanowienia Planu Zadań Ochronnych dla obszaru Natura 2000 Przeplatki nad Bystrzycą. 2

3 3. Dane herpetologiczne z lat ubiegłych W ramach prac nad Planem Zadań Ochronnych dla obszaru Natura 2000 Przeplatki nad Bystrzycą, w roku 2012 na obszarze terenu poeksploatacyjnego, położonego w granicach działek nr 295/1, 296, 297, 298/2, 298/5, 301/1, 302, 306, 307/3, obręb Zachowice, gmina Kąty Wrocławskie, stwierdziłem występowanie traszki grzebieniastej Triturus cristatus, gatunku z II załącznika Dyrektywy Siedliskowej UE, podlegającego ochronie ścisłej, umieszczonego w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt w kategorii NT. Traszkę grzebieniastą stwierdziłem na stanowisku nr 1 (mapa nr 1). Jako miejsce żerowania poza okresem rozrodczym i zimowania traszka grzebieniasta zasiedla zapewne cały teren poeksploatacyjny. Traszkę grzebieniastą stwierdziłem również na działce nr 444/10 (stanowisko nr 2), która przylega do przedmiotowego terenu i również ma zostać poddana rekultywacji na podstawie oddzielnej decyzji. Decyzja ta, wydana przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu w dniu 22.VII.2013 r. (nr WSI MR.1) potwierdza występowanie traszki grzebieniastej na działce 444/10, na której RDOŚ nakazuje prace rekultywacyjne prowadzić pod nadzorem herpetologa w celu ochrony siedliska traszki grzebieniastej. W roku 2015 stanowisko to zupełnie pozbawione było wody. W roku 2012 oprócz traszki grzebieniastej na obszarze poeksploatacyjnym stwierdziłem występowanie rzekotki drzewnej Hyla arborea (stanowisko nr 2), gatunku objętego ochroną ścisłą i umieszczonego w IV załączniku Dyrektywy Siedliskowej. Populacje oszacowałem na około 100 osobników. W 2015 roku stanowisko to było pozbawione wody ze względu na susze. Prawdopodobnie rzekotki przeniosły się do pozostałych zbiorników wodnych, występujących na terenie poeksploatacyjnym. W 2012 r. stwierdziłem również występowanie żaby wodnej Pelophylax esculentus, gatunku objętego obecnie ochroną częściową. Żabę wodną stwierdziłem na stanowiskach nr 1, 3, 4 i 6. Łącznie populacja gatunku wynosiła około 1000 os. 4. Wyniki wizji terenowej przeprowadzonej w 2015 roku Podczas wizji terenowej przeprowadzonej w czerwcu 2015 roku stwierdziłem występowanie na przedmiotowym obszarze dwóch gatunków płazów i trzech gatunków gadów. Stwierdziłem występowanie przeobrażonych młodocianych ropuch szarych Bufo bufo (bardzo licznie wokół zbiorników wodnych po burzy, fot nr 4). Ropuchy szare najprawdopodobniej rozmnażają się w zbiornikach wodnych nr 1,3,4 i 6 (wokół tych zbiorników znajdowano młodociane ropuchy szare). Stwierdziłem również odzywające się 3

4 żaby wodne Pelophylax esculentus w zbiornikach nr 1,3,4 i 6. Nie stwierdziłem natomiast głosów godowych rzekotek drzewnych, co nie oznacza, że nie występują one na przedmiotowym obszarze. Rzekotki zazwyczaj kończą okres godowy już w maju. Z gadów stwierdziłem występowanie jaszczurki zwinki Lacerta agilis, padalca zwyczajnego Anguis fragilis oraz zaskrońca zwyczajnego Natrix natrix (stanowisko nr 5). Wszystkie z tych trzech gatunków gadów objęte są obecnie ochroną częściową, przy czym jaszczurka zwinka umieszczona jest dodatkowo w IV załączniku Dyrektywy Siedliskowej UE. Mapa.1. Wykaz stanowisk płazów i gadów na terenie poeksploatacyjnym. 4

5 Fot.1. Zbiornik wodny powstały w wyrobisku na terenie poeksploatacyjnym (stanowisko nr 3). Miejsce rozrodu płazów. Fot.2. Zbiornik wodny powstały w wyrobisku na terenie poeksploatacyjnym (stanowisko nr 4). Miejsce rozrodu płazów. 5

6 Fot.3. Teren poeksploatacyjny. Miejsce stwierdzenia padalca zwyczajnego, jaszczurki zwinki i zaskrońca zwyczajnego. Stanowisko nr 5. Fot.4. Młodociana ropucha szara znaleziona przy stanowisku nr 3. 6

7 5. Zbiorcze zestawienie występujących gatunków płazów i gadów na obszarze poeksploatacyjnym. Podsumowując, przez wszystkie lata badań na terenie poeksploatacyjnym stwierdzono występowanie następujących chronionych gatunków płazów i gadów: Nazwa ochrona ochrona załącznik załącznik Polska Nr gatunku ścisła częściowa II DŚ IV DŚ Czerwona stanowiska Księga Zwierząt Traszka X X X NT 1,2 grzebieniasta Rzekotka X X 2 drzewna Ropucha szara X 1,3,4,6 Żaba wodna X 1,3,4,6 Jaszczurka X X 5 zwinka Padalec X 5 zwyczajny Zaskroniec X 5 zwyczajny 6. Awifauna W celu dokładnego ustalenia gatunków i liczebności ptaków na terenie poeksploatacyjnym należałoby przeprowadzić szczegółowe badania prowadzone przed ornitologa. Jednakże już podczas wizji r. na przedmiotowym obszarze stwierdziłem występowanie trzech niezbyt często występujących gatunków ptaków. Strefę ekotonową pomiędzy polami uprawnymi a zakrzewieniami na terenie poeksploatacyjnym zasiedla gąsiorek Lanius collurio gatunek umieszczony w I załączniku Dyrektywy Ptasiej. W trzcinach przy zbiorniku wodnym, na stanowisku nr 4 występuje trzciniak Acrocephalus arundinaceus, a w zakrzewieniach turkawka Streptopelia turtur. 7

8 7. Ogólna ocena wartości przyrodniczych terenu poeksploatacyjnego położonego w granicach działek nr 295/1, 296, 297, 298/2, 298/5, 301/1, 302, 306, 307/3, obręb Zachowice, gmina Kąty Wrocławskie. W gminie Kąty Wrocławskie dominuje krajobraz rolniczy, który ze względu na występowanie gatunków rzadkich i chronionych nie przedstawia wysokiej wartości. Z typowego krajobrazu rolniczego wyłamują się doliny rzeczne porośnięte lasami łęgowymi i grądowymi. Te z kolei przedstawiają bardzo wysoką wartość przyrodniczą. Są to przede wszystkim doliny Bystrzycy i Strzegomki. W krajobrazie rolniczym gminy Kąty Wrocławskie wszelkie elementy wzbogacające krajobraz są warte ochrony. Mogą to być aleje drzew, śródpolne zadrzewienia, zbiorniki wodne, stawy itp. Takim przykładem wzbogacającym krajobraz są również tereny powyrobiskowe po dawnych cegielniach, żwirowniach itp. Obszar poeksploatacyjny położony na działkach nr 295/1, 296, 297, 298/2, 298/5, 301/1, 302, 306, 307/3 (obręb Zachowice) jest właśnie przykładem niewielkiej ostoi dzikiej przyrody w typowym krajobrazie rolniczym. Zaprzestanie wydobycia surowców naturalnych i nieużytkowanie tego obszaru doprowadziło do spontanicznej sukcesji ekologicznej i zarośnięcia terenu przez drzewa i krzewy. Zagłębienia terenu wypełniły się wodą. Obecnie jest to cenna, niewielka ostoja płazów, gadów i ptaków zlokalizowana w dosyć monotonnym krajobrazie rolniczym. Teren ten zasługuje na ochronę w postaci użytku ekologicznego, a nie na zasypanie ziemią i gruzem. Jest to lokalna niewielka ostoja płazów, gadów i ptaków. 8. Wpływ działań podjętych w 2015 roku na przyrodę terenu poeksploatacyjnego W czerwcu 2015 roku,,inwestor rozpoczął zasypywanie tego terenu ziemią z gruzem. Kontynuacja tego procederu doprowadzi do zniszczenia siedlisk gatunków chronionych poprzez zasypanie zbiorników wodnych. W przypadku zasypania całego terenu ziemią i gruzem zniszczeniu ulegną cztery zidentyfikowane miejsca rozrodu płazów i występowania gadów. Zniszczone zostaną stanowiska rozrodcze: traszki grzebieniastej, ropuchy szarej i żaby wodnej oraz miejsce występowania padalca zwyczajnego, jaszczurki zwinki i zaskrońca zwyczajnego. Zezwolenie na rekultywacje terenu wydane w 2006 roku nie przewiduje zniszczenia miejsc rozrodu i występowania gatunków chronionych prawem polskim i prawem europejskim. Zniszczenie siedlisk rozrodczych płazów może odbyć się nie tylko poprzez bezpośrednie ich zasypanie, ale również poprzez zanieczyszczenie wód. Nie wiadomo jakie substancje znajdują się w wywożonym gruzie i czy mogą przenikać do wód gruntowych. Należy również zaznaczyć, że podczas rozpoczętego zasypywania terenu 8

9 zniszczeniu uległo wiele drzew i krzewów. Wykonawca prac nie posiadał zezwolenia na zniszczenie lub/i wycinkę drzew i krzewów przed rozpoczęciem wykonywania prac, w szczególności, że prace wykonuje w środku sezonu lęgowego ptaków, a zasypywane zadrzewienia i zakrzewienia są miejscem lęgów pospolitych, aczkolwiek chronionych gatunków ptaków. Na koniec należy podkreślić, że,,inwestor w 2006 roku otrzymał zezwolenie na rekultywacje terenu. W zezwoleniu nie ma słowa o możliwości składowania na tym terenie odpadów. Gruz jest odpadem budowlanym i powinien być składowany w przeznaczonych do tego miejscach. Takim miejscem z pewnością nie są zbiorniki wodne, w których rozmnażają się gatunki chronione prawem polskim. W związku z powyższym w mojej opinii działania,,inwestora są nielegalne, gdyż polegają na składowaniu odpadów bez zezwolenia na nieprzeznaczonym do tego obszarze.,,inwestor posiada zezwolenie na rekultywacje terenu, a nie na składowanie odpadów. Fot.5. Niszczenie drzew na terenie poeksploatacyjnym poprzez zasypywanie ich ziemią z gruzem. 9