PTASI KALENDARZ 2012 MARZEC

Transkrypt

1 PTASI KALENDARZ 2012 MARZEC ŁYSKA- Fulica atra L. Chruściele Rallidae Już w marcu, a nawet wcześniej, na wodach, na których lód ledwo stopniał, pojawiają się stada łysek powracające z zimowisk na południu Europy. Stopniowo tworzą się pary separujące się od reszty stada. Samce rozpoczynają walki o terytoria i w ich obronie: stroszą pióra, rozpościerają skrzydła i biegnąc po wodzie atakują intruza uderzeniami dzioba i skrzydeł. Wydają wówczas głośne ostre okrzyki. Terytorium każdej pary obejmuje niewielką powierzchnię pokrytą roślinami wodnymi, na której buduje gniazdo z dostępem do oczka wody. Łyska jest ptakiem pospolitym w Europie, z wyjątkiem północnej Skandynawii. Ciało łyski jest masywne i zaokrąglone tak, że rozmiarami i kształtem przypomina kaczkę.

2 Różni się jednak od niej dziobem, który nie jest płaski, ale spiczasty, koloru białego przechodzącego przy nasadzie dzioba w biała czołową płytkę w kształcie kropli kontrastującą z całkowicie czarną szatą. Łyski pływając, zagłębiają się bardziej w wodę, niż kurki wodne. Upierzenie młodzieży jest bardziej szarawe. Młode mogą nie mieć płytki czołowe, a jeśli występuje jest koloru szarozielonego. Łapy nie są błoniaste, ale zaopatrzone w twarde narośla, które pozwalają zidentyfikować tropy łyski.

3 Przed poderwaniem się do lotu łyska musi długo biec po wodzie na sposób kaczek nurkujących. Zrywają się dość ciężko, po rozbiegu na powierzchni wody, z nogami wyciągniętymi do tyłu. Widać przy tym dobrze białe obrzeżenia piór. Dla porównania kurka zrywa się lżej, przy czym jej nogi zwisają początkowo do dołu. Zadowala się nawet niewielkimi stawami. Łyska w Polsce występuje w odpowiadających jej biotopach i stanowi liczny gatunek lęgowy na terenie całego kraju. Jej biotopem są płytkie, zarastające zbiorniki wód stojących z szerokim pasem trzcin oraz lustrem otwartej wody, rzadziej torfowiska bądź płytkie doły osłonięte gęstymi krzakami.

4 W budowie gniazda uczestniczą oba dorosłe ptaki używając do jego konstrukcji łodyg i liści roślin wodnych. Mocują je w trzcinach na fundamencie z sitowia lub na wysepkach na podłożu z mułu. Gniazdo jest umieszczone w szuwarach blisko otwartej wody, najczęściej oparte o dno płytkiej wodzie, rzadziej na połamanych trzcinach lub gałązkach, słabo osłonięte. Konstrukcja gniazda jest sprężysta, a materiał jednorodny, ułożony na krzyż. Stanowią go suche źdźbła trzcin, a wyściółkę ich liście. Materiał budulcowy w częściach brzeżnych opleciony jest wokół łodyg trzcin i przytwierdza do nich budowlę. Często z jednej strony znajduje się pomost, służący do wchodzenia na gniazdo. Samica składa w kwietniu i maju jedno jajo dziennie (razem 6-9 jaj). Tło jest gliniastoszare, drobno plamkowane, równomierne, czarne lub brunatno szare. Jeden lęg w roku, a okres lęgowy trwa aż do czerwca, ze względu na duże straty. Wysiadywanie trwa dni. Samica bardzo ukrywa się i jest ostrożna, wysiaduje wytrwale, a z gniazda oddala się nurkując. Po wykluciu się piskląt wspólnie je karmią. Małe łyski mają czarny puch, a głowę ubarwioną na czerwono i żółto. Bardzo szybko opuszczają gniazdo, ale samodzielność osiągają po dniach. W chwilach zagrożenia potrafią nurkować. Jeszcze przez jakiś czas po wykluciu się wracają do gniazda, w którym śpią i odpoczywają.

5 Łyska jest ptakiem wędrownym. Najważniejsze jej zimowiska znajdują się w Europie Zachodniej, na jeziorach alpejskich i w basenie Morza Śródziemnego. Jeziora i nie zamarznięte rzeki są tam czarne od łysek. Powrót na nasze lęgowiska następuje w marcu. Pióra łyski 9,cid,618.htm?body=desc Wiadomości zebrała Fenologiczna Joanna, grafiki przygotowała Monika Kicińska oraz Anna Łuczyńska. Wszystkie zdjęcia zamieszczone w artykule są autorskie. Źródła: 1. J. Gotzman, B. Jabłoński, Gniazda naszych ptaków, Leksykon Przyrody Ptaki wodne, Leksykon Przyrody Zwierzęta łowne, Mały atlas ptaków, PWRiL, Jakie to pióro? Przewodnik. E. Bezzel, Śladami zwierząt, Przewodnik, Kwietniowy artykuł będzie dotyczyć batalionów.