SZANSA DLA RZESZOWA TURYSTYKA BIZNESOWA ILE ZABIERA NAM FISKUS? START-UP REVOLUTION RYZYKO WALUTOWE - CZY JEST SIĘ CZEGO BAĆ?

Transkrypt

1 Nr 5(11)/2015 ILE ZABIERA NAM FISKUS? RYZYKO WALUTOWE - CZY JEST SIĘ CZEGO BAĆ? START-UP REVOLUTION PIENIĄDZE TO NIE WSZYSTKO TURYSTYKA BIZNESOWA SZANSA DLA RZESZOWA 1 MIG MAJ 2015

2 SPIS TREŚCI 07 ILE ZABIERA NAM FISKUS? 06 KALENDARIUM CZYLI CO, GDZIE I KIEDY? RYZYKO WALUTOWE CZY JEST SIĘ CZEGO BAĆ? FAKTORING NOWOCZESNYM ŹRÓDŁEM FINANSOWANIA PIENIĄDZE TO NIE WSZYSTKO ALE BEZ PIENIĘDZY TO... 2 MIG MAJ 2015

3 SPIS TREŚCI TURYSTYKA BIZNESOWA SZANSA DLA RZESZOWA START-UP REVOLUTION INTERIM MANAGEMENT BIZNESOWE ROZWIĄZANIE XXI WIEKU SUKCES MERCATUSA PROJEKT,,CYRKULACJA WIEDZY 3 MIG MAJ 2015

4 SPIS TREŚCI NIEDOCENIONY WRÓG AUTODESTRUKCJI NIEZWYKŁY PRZYPADEK ADALINE BOWMAN WYWIAD BARTOSZ GÓRSKI V-CE PREZES ASSECO RESOVII WSTĘPNIAK Drodzy Czytelnicy, Przed Wami jedenasty numer studenckiego czasopisma Młodzież i Gospodarka. Z dumą oddaję w Wasze ręce kolejny, a zarazem ostatni przed przerwą wakacyjną numer naszego czasopisma. W tym numerze dowiemy się, czy Rzeszów ma szansę stać się w przyszłości turystyczną stolicą Polski. Dowiemy się także, czy pieniądze to w dzisiejszych czasach jedyny sposób płatności. W majowym wydaniu wytłumaczymy również, co to jest faktoring, interim management oraz jak i gdzie działają Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości. Jest nam niezmiernie miło, że poprzednie numery cieszyły się tak dużą popularnością, motywuje nas to do jeszcze bardziej wytężonych starań, aby to czasopismo stało się lepsze. Mam nadzieję, że i w tym numerze każdy czytelnik znajdzie coś dla siebie. Zapraszamy do czytania numeru oraz życzymy wszystkim powodzenia podczas sesji! Młodzież i Gospodarka KONTAKT: mig@mercatus.rzeszow.pl ul. Ćwiklińskiej 2, Rzeszów pokój 103a WSZYSTKIE MATERIAŁY CHRONIONE SĄ PRAWEM AUTORSKIM. ROZPOWSZECHNIANIE W JAKIEJKOLWIEK FORMIE BEZ PISEMNEJ ZGODY WYDAWCY JEST ZABRONIONE. Każda opinia zawarta w prezentowanych tekstach jest prywatną opinią autora. Redakcja MiG ani autorzy nie ponoszą odpowiedzialności za informacje oraz reklamy zamieszczone na łamach czasopisma. 4 MIG MAJ 2015

5 5 MIG MAJ 2015

6 AKTUALNOŚCI KALENDARIUM CZYLI CO, GDZIE I KIEDY? Gala Laur Studentów 17 kwietnia już po raz szósty odbyła się Gala Laur Studentów organizowana przez Samorząd Studentów Uniwersytetu Rzeszowskiego. W trakcie Gali studenci uhonorowali osoby, organizacje, firmy i instytucje, które wspierają codzienną działalność studentów. Była to również okazja do wyrażania wdzięczności wybranym osobom spośród społeczności akademickiej za zaangażowanie w pracę ze studentami. Nową formą konkursu było wyłonienie studentów aktywnie działających w samorządzie, które podczas ostatniego roku wyróżnili się na tle swoich kolegów poprzez zaangażowanie w rozwój SSUR oraz różnego rodzaju działalnością na rzecz środowiska akademickiego. W kategorii Przyjaciel Studentów wyłoniono zwycięzców z każdego wydziału UR. Nagrodę tą na Wydziale Ekonomii otrzymała Pani dr Ewa Kubejko- Polańska. Spośród studentów ekonomii w poszczególnych kategoriach zostali nagrodzeni: Anna Łysiak w kategorii Odkrycie Roku, Paulina Zwierzyńska w kategorii Najbardziej zaangażowanych Przewodniczący Wydziału, Marta Guziakiewicz w kategorii Osobowość Roku oraz Paulina Kotarba w kategorii Pomysłodawca Roku. Dni Kampusu Akademickiego Zalesie 2015 W dniach od 11 do 13 maja już po raz kolejny odbywały się Dni Kampusu Akademickiego Zalesie. W pierwszy dzień studenci mieli okazję wziąć udział w warsztatach Dobry Biznes, które prowadził Pan Andrzej Lesiak, Coachingowe Koło Ratunkowe przeprowadzone przez Panią Małgorzatę Niemiec oraz Autoprezentacja przeprowadzona przez Paulinę Kawa. Tego samego dnia przeprowadzony został warsztat sztuk walk filipińskich. Jak co roku odbywały się również rozgrywki sportowe. 12 maja odbyła się XVII edycja URtalking, który wygrał Paweł Skiba, II miejsce zdobył Artur Mizera, natomiast III Justyna Makuch. Ostatni dzień minął po znakiem wspólnej zabawy imprezę uświetnił zespół Cztery Kilo Obywatela, zespół Power Play oraz Dj Andrew. 6 MIG MAJ 2015 Przedsiębiorczy Student II edycja Stowarzyszenie Mercatus we współpracy z Narodowym Bankiem Polskim zorganizowało II edycję szkoleń Przedsiębiorczy Student, która odbywają się od 4 maja. Podsumowanie odbędzie się 19 czerwca. Inicjatywa ta ma pokazać wszystkim uczestnikom szkolenia jak wykorzystując własną kreatywność i ciekawe pomysły, dzięki nowoczesnym narzędziom odnieść sukces w biznesie. Zajęcia prowadzone są w formule warsztatowej. Pierwsza część ma charakter teoretyczny i dotyczy m.in. budowania modeli biznesowych czy źródeł pozyskiwania funduszy na zakładanie działalności gospodarczej. Druga część będzie miała charakter praktyczny i będzie polegać m.in. na tworzeniu własnego modelu biznesowego. Podczas warsztatów zostaną wykorzystane innowacyjne narzędzia takie jak Business Model Canvas oraz przekazana zostanie aktualna wiedza z zakresu tworzenia firmy z wykorzystaniem modelu Customer Development. Podobnie jak w I edycji najlepsze prace zostaną nagrodzone. Anna Niemiec

7 EKONOMIA Ile zabiera nam fiskus? Raport European salary survey 2014 jest piątą edycją badania przeprowadzanego przez firmę Deloitte. Ma na celu porównanie wartości pensji netto pracowników oraz kosztów zatrudnienia ponoszonych przez pracodawców przy założeniu równej kwoty pensji brutto w 19 krajach Europy. Jak w tym zestawieniu wypada Polska? Do badania wytypowano państwa zarówno o wysokim potencjale gospodarczym, takie jak Niemcy, Wielka Brytania, kraje skandynawskie jak i przeżywające kryzys - Grecję czy Portugalię. Polska w tym zestawieniu została przedstawiona (niestety) jako kraj taniej produkcji, analogicznie do Chin w Azji. Z racji bliskości geograficznej i ekonomicznego podobieństwa, wyniki naszego kraju należy porównać z Czechami oraz Słowacją. Autorzy sprawozdania przedstawili kilka scenariuszy różniących się między sobą: podstawą obliczeń - wartością brutto pensji pracownika, statusem osoby samotnej lub mającej na utrzymaniu partnera z dwójką dzieci, specyfiki zawodu lub zatrudnienia ( niebieskie czy białe kołnierzyki oraz forma samozatrudnienia, ewentualne dodatki służbowe). W artykule zaanalizowany zostanie scenariusz dla pracownika szeregowego (blue-collar) o najniższej założonej rocznej pensji brutto (21958,90 EUR) która została rozpisana poniżej: Kwota w Euro (rocznie) 21958,90 Kwota w PLN (rocznie) 92227,38 Kwota brutto w PLN (miesięcznie) 7685,62 Kwota netto w PLN (miesięcznie) 5421,73 Kurs przeliczeniowy- 1 EUR=4,20 PLN Pensja netto pracownika samotnego w EUR [tab. 1] Szwajcaria Irlandia Luksembur Słowacja Czechy Polska Niemcy Portugalia g W wariancie dla pracownika samotnego, Polska plasuje się na 17 miejscu (pracownik dostaje na rękę 15490, 37 EUR). Najniższe obciążenia przewidziane są w Szwajcarii (19699,13 EUR), zaś najwyższe w Portugalii (15261,25 EUR) [tab.1]. Z kolei w wariancie pracownika utrzymującego rodzinę, Polska znalazła się na ostatnim, 19 miejscu (16 152, 27 EUR). Najlepsze warunki dla pracowników z rodzinami panują w Belgii (22648,05 EUR) [tab. 2] Pensja netto pracownika utrzymującego rodzinę w EUR [tab. 2] Belgia Irlandia Holandia Czechy Słowacja Francja Grecja Polska MIG MAJ 2015

8 EKONOMIA Biorąc pod uwagę koszty pracy, najwyższe obciążenia ponosi pracodawca w Belgii, który płaci tamtejszym organom podatkowym ponad 32 tyś. EUR za pracownika. Polska plasuje się w środku stawki (miejsce 11) z wartością EUR. Najniższym kosztem utrzymania pracownika mogą pochwalić się Duńczycy EUR [tab.3]. Ostatnim narzędziem porównawczym jest stosunek pensji netto do wydatków pracodawcy na pracownika. W scenariuszu pracownika samotnego Polska może pochwalić się wskaźnikiem na poziomie 58,4% (12 miejsce). Najlepiej wypada Szwajcaria (79,7%), zaś najgorzej Francja - 50,9% [tab.4]. W opcji rodzinnej najwyższy wskaźnik posiada Irlandia (83,2%), najniższy zaś ponownie Francja (53,5%). Polska zajmuje w zestawieniu 14 miejsce (60,9%) [tab. 5] Koszty pracodawcy w EUR [tab. 3] Belgia Francja Słowacja Czechy Polska Malta Wielka Dania Brytania Wskaźnik pensji netto do kosztów pracodawcy, wariant pracownika samotnego w procentach [tab. 4] 90,0% 85,0% 80,0% 75,0% 70,0% 65,0% 60,0% 55,0% 50,0% Szwajcaria Irlandia Wielka Polska Czechy Słowacja Francja Brytania 79,7% 78,7% 77,6% 58,4% 54,5% 54,3% 50,9% Wskaźnik pensji netto do kosztów pracodawcy, wariant pracownika utrzymującego rodzinę w procentach [tab. 5] 90,0% 85,0% 80,0% 75,0% 70,0% 65,0% 60,0% 55,0% 50,0% Irlandia Szwarcar Luksemb Polska Czechy Grecja Słowacja Francja ia urg 83,2% 79,7% 79,2% 60,9% 60,8% 59,9% 58,5% 53,5% 8 MIG MAJ 2015

9 EKONOMIA Na podstawie zestawień można wyciągnąć następujące wniosków: Polski system podatkowy, na tle zaprezentowanych zestawień, wypada fatalnie pod względem przychylności dla podstawowych grup społecznych, jakimi są rodziny. W porównaniu do Czech i Słowacji, posiadamy stosunkowo podobny wskaźnik pensji netto w stosunku do ogólnych kosztów pracy, oscylujący na poziomie ok. 60% w wariancie pracownika utrzymującego rodzinę (Polska- 60, 9%, Czechy- 60,8%, Słowacja- 58,5%). Wartości kosztów pracodawcy, a co za tym idzie pensji netto są wyższe u naszych południowych sąsiadów (tab.1,2,3). Istnieje jednak niekorzystna różnica pomiędzy pensją brutto, a netto pracownika- która w Polsce jest najwyższa (Polska EUR, Słowacja EUR, Czechy EUR na rok). Z tej racji porównywanie pensji brutto w poszczególnych krajach (stosowane często w opracowaniach statystycznych agencji państwowych) nie jest najtrafniejszym sposobem ukazania faktycznych zarobków obywateli. Jak zauważyli autorzy projektu, Irlandia plasuje się wysoko w rankingach scenariuszy przygotowanych dla niskiej podstawy pensji, jednocześnie zajmując niskie pozycje w scenariuszach dla wysokiej podstawy odwrotnie proporcjonalnie do Polski. Należy pamiętać, że raport jest jedynie zestawieniem teoretycznym systemów podatkowych i ma mało wspólnego z faktycznymi wartościami pensji brutto/netto. Polski podatnik oddaje państwu relatywnie dużo ze swej wypracowanej pensji, możemy jednak wyciągnąć pozytywny wniosek z raportu- Polska to dobry kraj do życia dla ludzi o wysokich pensjach. Mariusz Szczygieł 9 MIG MAJ 2015 RYZYKO WALUTOWE CZY JEST SIĘ CZEGO BAĆ? Wraz z wejściem Polski do Unii Europejskiej rynki krajów wspólnoty otworzyły się dla polskich przedsiębiorców. W związku z tym pojawił się jednak problem dotyczący kursów walut i ryzyka finansowego. STRATEGIA ZARZĄDZANIA KLUCZEM DO SUKCESU Odpowiednio dobrana i skonstruowana strategia zarządzania ryzykiem walutowym umożliwia zabezpieczenie płatności walutowych przed niekorzystnymi zmianami kursów. Zmiana taka wywołuje bowiem wprost proporcjonalną zmianę wielkości należności, zobowiązań oraz wartości aktywów zagranicznych denominowanych w walucie obcej. Jeśli w przyszłości przedsiębiorstwo planuje otrzymać walutę to zajmuje w tej walucie pozycję długą. Jeśli walutę będzie musiało wysłać kontrahentowi - pozycję krótką. Przedsiębiorstwo nie stosujące zabezpieczeń ma otwartą pozycję walutową jest narażone na ryzyko. Celem zarządzania ryzykiem jest natomiast domknięcie lub zamknięcie pozycji tak, by jak najmniej wrażliwym lub niewrażliwym na wahania kursów. Z drugiej strony strategia powinna także pozwalać na czerpanie korzyści z pojawiających się dodatnich różnic kursowych. Dobór odpowiedniej strategii uwarunkowany jest różnorodnymi czynnikami. Zaliczyć do nich należy nastawienie kadry zarządzającej do ryzyka walutowego jego akceptacja bądź też odrzucenie, specyfikę zagranicznych przepływów handlowych, tj. powtarzalność lub ich nieregularność, terminy płatności, wielkość transakcji, stabilność waluty rozliczenia, kierunek przepływu czy też siłę wpływu zmiany kursów na wyniki finansowe przedsiębiorstwa. Ponadto do owych czynników należy również wielkość zagranicznych obrotów handlowych w stosunku do obrotów ogółem, szybkość z jaką można dostosować ceny by skompensować wpływ nieoczekiwanych zmian w kursie walutowym na marżę zysku, a także szybkość zmiany źródła pozyskiwania surowców lub zmiany rynków zbytu dla produktów. Ważne są też kwalifikacje właścicieli oraz możliwości zastosowania wewnętrznych i zewnętrznych instrumentów zabezpieczających. Do zarządzającego organizacją należy identyfikacja tych czynników i tworzenie takich ich kombinacji by stworzyć indywidualnie dopasowaną, optymalną strategię. RAZ, DWA, TRZY TEORIĘ WYBIERZ TY W teorii zarządzania ryzykiem walutowym można wyróżnić trzy podstawowe podejścia do problemu: zabezpieczanie wszystkich płatności, brak zabezpieczeń, zabezpieczanie selektywne. Wybór pierwszego rozwiązania powoduje, że każda otwarta pozycja walutowa jest zamykana. Bezpośrednim skutkiem takiego rozwiązania są wysokie koszty zabezpieczeń (większa liczba transakcji zabezpieczających, wyższe wartości sumy pozycji zabezpieczanych). Koszty te rekompensowane są zwykle niższymi kosztami stałymi (brak konieczności zatrudniania wykwalifikowanej kadry oraz przeprowadzania analiz i prognoz rynku walutowego). Rozwiązanie to bywa stosowane zazwyczaj w przedsiębiorstwach wykazujących niewielkie obroty. Wybór drugiej opcji podyktowany może być wyłącznie ignorowaniem problemu ujemnych różnic kursowych lub tez świadomym brakiem działania spowodowanego niewielkim wpływem potencjalnych ujemnych różnic kursowych na wyniki finansowe i płynność firmy. Ta ostatnia sytuacja ma miejsce w przypadku małego udziału obrotów denominowanych w walutach obcych w obrotach ogółem i/lub bardzo wysokie marże handlowe. Niektóre przedsiębiorstwa nie decydują się na zarządzanie ryzykiem walutowym, ponieważ mają możliwość przerzucenia go na swoich klientów. Dokonuje się tego kompensując ujemne różnice kursowe poprzez zwiększenie ceny produktu i/lub usługi. Wybór opcji trzeciej wymusza na przedsiębiorcy takie działania, by zabezpieczony został pewien poziom przepływów finansowych i osiągnięcie korzyści z tytułu dodatnich różnic kursowych przy jednoczesnym minimalizowaniu kosztów zabezpieczeń. Do odpowiedniej i efektywnej realizacji tej strategii niezbędna jest wysoko wyspecjalizowana kadra pracownicza.

10 EKONOMIA JAK SIĘ SKUTECZNIE ZABEZPIECZYĆ? W działaniu można wykorzystać dwa podstawowe instrumenty zabezpieczające: instrumenty wewnętrzne (tzw. hedging naturalny) oraz instrumenty zewnętrzne. Ograniczeniami przy zastosowaniu instrumentów mogą się okazać nieproporcjonalne rozmiary partnerów handlowych, jednokierunkowość przepływów walutowych (ma to miejsce w przypadku, gdy firma prowadzi działalność wyłącznie importową lub eksportową i w związku z tym nie może skorzystać z możliwości kompensowania wpływów oraz wydatków w tej samej walucie). Przy wdrażaniu strategii zarządzania ryzykiem w pierwszej kolejności przedsiębiorstwo powinno rozpatrywać możliwość zastosowania instrumentów wewnętrznych, a dopiero później analizować instrumenty zewnętrzne zwłaszcza te dotyczące rynku terminowego. Do najpopularniejszych i potencjalnie bezkosztownych metod wewnętrznych zaliczyć można fakturowanie transakcji w walucie krajowej, co pozwala przenieść całe ryzyko na drugą stronę transakcji oraz klauzule walutowe. Wśród tych ostatnich wyróżnia się klauzulę waluty trzeciej, waluty wyboru i Money of Account and Money of Payment. Ta pierwsza nie jest walutą narodową żadnej ze stron. Zazwyczaj jest to waluta światowa, taka jak dolar amerykański lub euro. W ten sposób strony dzielą się ryzykiem ponosząc jedynie ryzyko zmiany kursu swojej waluty krajowej do dolara. Jest to konieczne w przypadku zawierania kontraktów z kontrahentami z krajów o niestabilnych walutach. Natomiast klauzula wyboru waluty pozwala jednej ze stron na wybranie konkretnej waluty (np. USD, EUR i GBP), co eliminuje ryzyko zmian kursów wzajemnych głównych walut. Klauzula Money of Account and Money of Payment polega na tym, iż ustala się, że importer wypłaci sumę w walucie trzeciej (np. USD), która będzie równowartością określonej sumy w walucie krajowej eksportera. Dodatkową metodą wewnętrzną jest tez netting, czyli bilansowanie zobowiązań i należności według waluty oraz terminu płatności. Jeśli w tym samym dniu firma jest zobowiązana zapłacić 1000 USD oraz przewiduje, że otrzyma 1000 USD od kontrahenta zagranicznego, wówczas jest w 100% zabezpieczona jej pozycja walutowa jest zamknięta. W praktyce taka sytuacja rzadko występuje, choć bilansowanie pozwala na przynajmniej częściowe i bezkosztowe ograniczenie ryzyka. Przedsiębiorstwo może starać się manipulować terminami płatności zobowiązań, aby dostosować je do terminów otrzymania środków w walutach obcych. KTO JESZCZE JEST W GRUPIE RYZYKA? Nie tylko przedsiębiorstwa (importerzy, eksporterzy), ale i wszelkie podmioty zaciągające kredyty w walutach obcych (w tym osoby fizyczne) mogą być dotknięte negatywnymi skutkami ryzyka walutowego. Oprócz eksporterów i importerów na ryzyko kursowe narażają się również różnego rodzaju instytucje finansowe. Związane jest to przede wszystkim z inwestycjami na zagranicznych rynkach kapitałowych. Zakup w przyszłości papierów wartościowych denominowanych w walutach obcych może pociągnąć za sobą dodatkowe koszty, jeśli cena waluty obcej wzrośnie. U inwestorów mających takie papiery wartościowe w swoich portfelach pojawia się obawa związana z obniżeniem kursu waluty obcej. W przypadku sprzedaży tych aktywów dostaną zapłatę w walucie obcej, a po jej wymianie na walutę krajową otrzymają niższy dochód. Także banki udzielające kredytów w obcej walucie są podmiotami narażonymi na omawiane zjawisko. Jednak ryzyko kursowe ma zupełnie inne znaczenie i inny charakter dla kredytodawcy i dla kredytobiorcy. Warto przyjrzeć się sytuacji tych ostatnich w świetle wydarzeń na rynkach finansowych ostatnich lat w Polsce. Rok 2005 to okres dynamicznego rozwoju rynku nieruchomości na terenie naszego kraju. Łagodniejsza polityka bankowa zaowocowała boomem mieszkaniowym, rosnącym wolumenem i liczbą kredytów hipotecznych. Warunki te oraz wzrastające wynagrodzenia, wysokie tempo wzrostu PKB i bardzo dobra koniunktura gospodarcza zachęcały do podjęcia decyzji w sprawie zakupu mieszkań. Banki na portfel kredytów hipotecznych przeznaczały coraz większe zasoby kapitału oraz zaczęły akceptować wyższe ryzyko kredytowe i rynkowe. Efektem dobrej koniunktury i rosnącej konkurencji na rynku była sztucznie podnoszona zdolność kredytowa klientów poprzez udzielanie kredytów w niskooprocentowanych walutach obcych, wydłużanie okresu kredytowania oraz akceptację wskaźnika LTV na poziomie 100% i powyżej. W efekcie tak daleko posuniętej aktywności działań zarówno banków jak i ich klientów (w tym deweloperów) nastąpił drastyczny wzrost cen nieruchomości. Kredytobiorca decydując się na wzięcie kredytu o bardzo wysokim nominale de facto nie miał realnego długotrwałego zabezpieczenia 10 MIG MAJ 2015 swoich finansów. Inną cechą charakterystyczną dla tamtego okresu była popularyzacja kredytów walutowych, przede wszystkim we franku szwajcarskim. W omawianym okresie, tj. w latach wybór ten był opcją zdecydowanie korzystniejszą dla portfela klienta (mowa o wysokości rat kredytu) aniżeli kredyty w walucie rodzimej. Z tego też powodu kredyt hipoteczny pozyskiwały osoby, które nie posiadały zdolności kredytowej w przypadku oferty kredytów w złotówkach. Pomimo że kredyty walutowe były zaciągane ze względu na znacząco niższe oprocentowanie w stosunku do kredytów w rodzimej walucie, to udzielane one były przy bardzo niskim kursie obcych walut, generując tym samym olbrzymie ryzyko kursowe. Konsekwencje tego ryzyka zaczęły się ukazywać już w roku Z perspektywy banku, jako instytucji kredytującej, dominacja kredytów udzielanych w walucie spowodowała utworzenie zagranicznej ekspozycji kapitałowej. Nie bez znaczenia było także uzależnienie od finansowania na międzynarodowym rynku finansowym. W rezultacie, na przełomie lat 2008/2009 banki stanęły przed problemem refinansowania oraz zabezpieczenia płynności w walutach obcych. Dla kredytobiorcy obciążenie kredytowe w walucie obcej początkowo dawało znaczne korzyści. Obecnie jednak związane jest z koniecznością płacenia coraz wyższych rat. Zmniejszeniu uległa zatem ich siła nabywcza oraz wzrosło łączne zadłużenie w przeliczeniu na polskie złote. Dodatkowo wobec spadku cen nieruchomości kredytobiorcy pozostali z niezabezpieczoną wartością długu. Ta sytuacja mogła sprawić, że w przypadku przedterminowego zakończenia umowy klient będzie niewypłacalny. Warto zauważyć, że pomimo opisanych tendencji i zjawisk wartość kredytów hipotecznych w 2011 roku osiągnęła rekordowy poziom 306,9 mld zł, stanowiąc 33,7% całego portfela. Popularność kredytów walutowych uwarunkowana była silnym osłabieniem polskiego złotego względem walut obcych, zwłaszcza franka szwajcarskiego. W nieco późniejszym okresie ( ) banki zaczęły wycofywać się z ofert kredytowych denominowanych frakiem szwajcarskim na rzecz kredytów w euro. Warto wspomnieć, że kredyty w walutach obcych charakteryzowały się wysokim nominałem, średnio około 500 tys. zł, długim okresem kredytowania (24 lata) i wysokim wskaźniku LTV (130%). Przy czym zaznaczyć należy, że wysokość tego wskaźnika powinna być przypisana nie tyle kredytowaniu wyłącznie nieruchomości o wysokiej wartości czy zbyt liberalnej polityce finansowania przyjętej przez banki, ale przede wszystkim wzrostowi kursu franka w okresie

11 EKONOMIA O FRANKU SZWAJCARSKIM RAZ JESZCZE Zdominowanie rynku kredytów mieszkaniowych w Polsce przez ekspozycje w walutach obcych spowodowało istotny wzrost ryzyka rynkowego w systemie bankowym, zarówno po stronie banków, jak i ich klientów. W sytuacji długotrwałego utrzymywania się wysokiej wartości walut obcych w stosunku do waluty krajowej ryzyko walutowe będzie mogło zmaterializować się w postaci ryzyka kredytowego, powodując z jednej strony niewypłacalność klientów banku, a z drugiej dla banku jako brak realnej możliwości odzyskania środków kredytu z tytułu zabezpieczenia hipotecznego. Trzeba zauważyć, że zagrożenie ryzykiem walutowym dla polskich kredytobiorców i możliwość jego przekształcenia w ryzyko kredytowe staje się szczególnie istotne ze względu na dominację franka szwajcarskiego w strukturze walut kredytowania. Jest on wykorzystywany powszechnie do wszelkich spekulacji na rynkach walutowych. Dodatkowymi cechami tej waluty jest wysoka zmienność notowań oraz generowanie wyższego ryzyka kursowego na tle całego koszyka walut. Powszechnym zjawiskiem jest to, że wycena franka nie jest określana poziomem i faktyczną kondycją gospodarki Szwajcarii, ale raczej ogólną sytuacją na światowym rynku finansowym. Wiąże się to z olbrzymimi trudnościami w prognozowaniu zmienności przyszłej wartości waluty. W celu ochrony interesów wszystkich podmiotów KNF przyjęła w 2013 roku kolejną rekomendację (tzw. Rekomendacja 2011, nowa rekomendacja S) skutkującą kredytowaniem walutowym tylko osób osiągających przychody w walucie kredytu. Joanna Grzesik FAKTORING NOWOCZESNYM ŹRÓDŁEM FIANANSOWANIA Warunkiem istnienia przedsiębiorstwa na rynku jest troska właścicieli o jego dobrą kondycję finansową. Głównie zaś o utrzymanie płynności finansowej, która zaburzona niesie ze sobą mnóstwo negatywnych skutków. Zazwyczaj w celu utrzymania tej płynności, zwłaszcza jeśli w przypadku małych i średnich przedsiębiorstw, wykorzystywany bywa kredyt obrotowy. Jednak to źródło finansowania nie może dotyczyć wszystkich przedsiębiorstw z tego segmentu rynku. Czy i gdzie przedsiębiorcy mogą więc szukać alternatywnego źródła pozyskania funduszy? FAKTORING JAKO ZŁOTA ALTRENATYWA Alternatywą dla przedsiębiorców z sektora małych i średnich firm może być faktoring. Badacze tego zjawiska sygnalizują, iż faktoring jest znaczącym instrumentem finansowania działalności bieżącej, obok kredytu obrotowego i kapitału własnego, dla około 40% firm ze wspomnianego sektora. Zarówno kredyt obrotowy jak i faktoring mogą się wydawać instrumentami bardzo podobnymi. Jednak przyglądając się im bliżej można zauważyć, że więcej jest pomiędzy nimi różnic niż punktów zbieżnych. Główną różnicą jest wspomniany już wymóg udokumentowanej historii przedsiębiorstwa (zwykle w grę wchodzi okres 3-4-letni) występującego o kredyt obrotowy. Niezbędna jest również stabilna sytuacja finansowa kredytobiorcy i możliwość przedstawienia przez niego odpowiednich zabezpieczeń kredytowych. Natomiast faktoring bierze pod uwagę wyłącznie sytuację bieżącą firmy, a straty wykazane w bilansie niekoniecznie są przeszkodą w pozyskaniu tego źródła finansowania (faktor jest bardziej zainteresowany źródłem, niż skutkami straty). Dodatkowo usługa faktoringu przeznaczona jest dla firm w okresie wzrostu, a więc przedsiębiorstw stosunkowo młodych, co często pozwala na skuteczniejszą kontrolę spływu wierzytelności oraz weryfikację partnerów handlowych. Obserwatorzy twierdzą, że istotną różnicę stanowi sztywność zapisów umów i warunków kredytowych w stosunku do niezwykle elastycznej umowy faktoringowej. Faktor za każdym razem indywidualnie rozpatruje potencjalnego faktoranta, jego możliwości, swoje ryzyko, a warunki mogą podlegać negocjacjom. Dodatkowo umowa kredytu obrotowego zwykle podpisywana na jeden rok, jest umową terminową, a bank oczekuje zabezpieczeń 11 MIG MAJ 2015 w postaci weksli, hipoteki, zastawu lub przewłaszczenia. Umowa faktoringowa zawierana jest zaś na czas nieokreślony, a zabezpieczeniem interesów faktora najczęściej jest sama wierzytelność i weksel in-blanco. Nie bez znaczenia jest również odmienny wpływ tych dwóch instrumentów finansowych na strukturę bilansu danego przedsiębiorstwa. Faktoring wywołuje zmiany jedynie po stronie aktywów, natomiast kredyt obrotowy powoduje zmiany po obu stronach bilansu. Jak wspominano powyżej przedsiębiorcy postrzegają kredyt jako obwarowany większymi restrykcjami i warunkami pozyskania jako źródła finansowania bieżącej działalności przedsiębiorstwa. W praktyce jednak przedsiębiorcy nie mogący wykazać się odpowiednią zdolnością kredytową, równie często są źle postrzegani przez faktorów jako potencjalni klienci. Zwłaszcza, gdy reprezentują branże wysoce ryzykowne np. branża hutnicza, górnicza. Oczywiście kredyt obrotowy nie jest jedynym instrumentem konkurującym o względy przedsiębiorców. Właściciele firm mają jeszcze do dyspozycji takie możliwości jak indywidualną polisę ubezpieczeniową w towarzystwie ubezpieczeniowym, tudzież akredytywą eksportową gwarancję płatniczą uzyskaną w banku. Jednak w tych rozwiązaniach odłączenie funkcji zabezpieczającej instrumentu od finansującej sprawia, że zabezpieczonych należności nie można wyksięgować z bilansu. Usługi świadczone przez faktorów w ramach jednej umowy faktoringowej mogą być zastąpione szeregiem innych produktów oferowanych przez banki i towarzystwa ubezpieczeniowe. Niemniej jednak koszty sumaryczne takich usług będą z pewnością wyższe, niż koszt usługi faktoringowej spełniającej wszelkie potrzeby faktoranta.

12 EKONOMIA KOSZTY, ODSETKI, OPROCENTOWANIE Koszty faktoringu są ściśle powiązane z warunkami umowy faktoringowej i spektrum usług świadczonych w jej ramach. Na koszty te składają się należność faktora z tytułu administrowania wierzytelnością, przyjęcia ryzyka wypłacalności dłużnika (delcredere), czynności przygotowawczych przed zawarciem umowy factoringu (zbadanie wiarygodności kredytowej faktoranta i dłużnika, przygotowanie umowy), a także odsetki w przypadku zaliczkowania wierzytelności. Należność za administrowanie liczy się głownie na podstawie wielkości obrotów klienta, średniej kwoty faktury, liczby dłużników i ich fluktuacji. Należność administracyjną i należność za delcredere pobiera się zwyczajowo procentowo od wartości każdej przelanej wierzytelności (zawiera się ona w przedziale od 0,1 do 1,5% wartości wierzytelności), faktorant zaś płaci odsetki. Na ich wielkość wpływa wysokość kwot zaliczki, stopa procentowa lub stopa dyskonta, długość okresu zaliczkowania liczonego od dnia zaliczkowania do dnia płatności. Koszty najczęściej przybierają formę opłat na rzecz faktoranta, tj. oprocentowania, prowizji przygotowawczej i administracyjnej (zwykle od 0,3 do 2,5% wartości należności), jak i również prowizji za przyjęcie delcredere. Oprocentowanie związane jest z okresem finansowania, a co za tym idzie jego wysokość zależy od długości tego okresu. Im dłuższy okres, tym koszt odsetek jest wyższy. Oprocentowanie w przypadku faktoringu może być pobierane z góry (wtedy przybiera formę dyskonta) lub z dołu. Zwrócić należy uwagę na to, że przy płatności z góry powinno ono być nominalnie niższe niż przy płatności z dołu, ponieważ wartość realna może być taka sama. Prowizja przygotowawcza faktora to wynagrodzenie płatne za przygotowanie umowy. Prowizję te najczęściej pobiera się procentowo od kwoty przyznanego limitu. Spora liczba faktorów rezygnuje jednak z tej składowej swojego wynagrodzenia. FAKTORING W CZYM TKWI HACZYK? Faktoring jest narzędziem, które ze względu na swą elastyczność umożliwia efektywne zarządzanie finansami przedsiębiorstwa wpływając przy okazji pozytywnie na wyniki bilansowe i wskaźniki finansowe. Badacze tego zjawiska podkreślają, że do zalet faktoringu zaliczyć należy między innymi poprawę płynności finansowej firmy związaną z zamianą należności na środki pieniężne i szybki do nich dostęp, minimalizację ryzyka niewypłacalności i nierzetelności klienta, dynamiczny obieg kapitału obrotowego oraz przeniesienie obsługi administracyjnej wierzytelności pozwalającej na zmniejszenie kosztów własnych. Ponadto szeroko pojęty faktoring stwarza możliwość zwiększenia obrotów poprzez uwzględnienie w ofertach sprzedaży odbiorców o różnej sytuacji finansowej, zamianę wierzytelności na środki pieniężne umożliwiającą realizację dodatkowych zamówień, ułatwienie przedsiębiorstwu współpracy z kontrahentami zagranicznymi, łatwiejsze i bardziej elastyczne zabezpieczenie płynności finansowej firmy w porównaniu z kredytem bankowym i przeciwdziałanie skutkom inflacji. Powinniśmy mieć jednak na uwadze niebezpieczeństwa jakie może nieść ze sobą ten instrument finansowy. Mam tu na myśli chociażby potencjalne ryzyko, że pozyskane środki finansowe obciążone będą wyższymi kosztami jak również to, że pogorszeniu ulegnie relacja z klientem dłużnikiem. Należy być świadomym faktu, iż faktoring wiąże się z teoretycznymi opóźnieniami w przepływie informacji o stanie należności oraz o posiadanych wolnych środkach pieniężnych. Przez w/w nie mamy bezpośredniej kontroli nad należnościami. Nie należy zapominać, że pozyskanie funduszy na bieżącą działalność firmy poprzez wykorzystanie faktoringu odbywa się bez nadmiernie skomplikowanej procedury prawnej w przeciwieństwie do dość uciążliwych i długotrwałych procedur związanych z kredytem bankowym. Inną niezwykle istotną kwestią jest dowolność celu dysponowania pozyskanymi środkami, umowa kredytowa zazwyczaj ściśle precyzuje na co mogą być one przeznaczone. Nie bez znaczenia jest też wpływ faktoringu na należności podatkowe przedsiębiorcy. Wszelkie opłaty, w tym prowizje pobierane przez faktora (np. prowizja przygotowawcza za zbadanie wiarygodności kredytowej faktoranta i dłużnika oraz przygotowanie umowy), prowizja delcredere za przejęcie ryzyka oraz prowizja z tytułu umowy o linie i marże za usługi dodatkowe plus odsetki są dla faktoranta kosztami uzyskania przychodu. Część wypracowanego przez danego przedsiębiorcę zysku zostaje wypłacona faktorowi w postaci wymienionych kosztów. Zmniejsza to oczywiście podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym. Wadami tego instrumentu finansowego jest przede wszystkim ograniczona dostępność dla przedsiębiorstw. Jest to usługa przeznaczona dla firm o obrotach powyżej 3 milionów złotych, przy niższych natomiast przestaje być opłacalna. Usługa nie jest przeznaczona dla wszystkich branż. Nie zostaną nią objęte przedsiębiorstwa zajmujące się sprzedażą dóbr inwestycyjnych czy też produktów lub usług wykonywanych na indywidualne zamówienie, np. branża jubilerska. Część przedsiębiorców podkreśla wysokie koszty obsługi zwłaszcza w porównaniu z kredytem w rachunku bieżącym. Nie należy jednak zapominać, że koszt ten obejmuje również szeroki pakiet usług dodatkowych, których nie oferują zwykłe umowy kredytowe. W sytuacji, gdy faktor w ramach podpisanej umowy przejmuje od faktoranta prowadzenie księgowości i wszelkiego typu rozliczenia może dojść do osłabienia relacji pomiędzy dostawcami a klientami. Cywilny, nienazwany charakter umowy faktoringowej może stawiać w uprzywilejowanej pozycji faktora wobec faktoranta. Ten ostatni może być skazany na kosztowne pozyskanie danych z wywiadowni gospodarczej z uwagi na chęć posiadania informacji dotyczących dłużników. Faktorant postrzegany jest przez swoich klientów jako osoba mniej wiarygodna, ponieważ korzystanie z faktoringu uważane jest jako pogorszenie sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstwa. Zakończenie współpracy z faktorem wiąże się z koniecznością spłaty wszystkich pobranych zaliczek. Dodatkową trudnością jest konieczność zmian procedur wewnętrznych i schematu obiegu dokumentacji obowiązującej u faktoranta do czasu podpisania stosownej umowy. Dokonując podsumowania zalet i wad tego instrumentu można stwierdzić, iż jest to narzędzie zdecydowanie przyspieszające obrót środkami finansowymi, niosące wymierne korzyści zarówno dla użytkowników, jak i dla gospodarki. Na podkreślenie zasługuje informacja, iż faktoring umożliwia szybkie uwalnianie zamrożonych kapitałówi wprowadzenie ich do obiegu gospodarczego. Joanna Grzesik 12 MIG MAJ 2015

13 TREDNY W GOSPODARCE PIENIĄDZE TO NIE WSZYSTKO ALE WSZYSTKO BEZ PIENIĘDZY TO... Na pytanie o formy realizacji płatności najczęściej padającą odpowiedzią jest niewątpliwie gotówka czy karta płatnicza. Prawidłowo, ponieważ na obecną chwilę te formy transakcji są dominujące. Co jednak w przypadku, gdy w przyszłości płatności nie będą opierać się na pieniądzu w formie papierowej czy plastikowej, a na alternatywnych możliwościach, których nie posądzalibyśmy o posiadanie jakiejkolwiek wartości? Wiele znaków na niebie i ziemi wskazuje, że istnieje takie prawdopodobieństwo. Oczywiście mowa tu o płatnościach w mikroskali, czyli początkowo na małych terytoriach, nie o powstaniu nowych środków płatniczych, które w jakikolwiek sposób mogłyby rywalizować z obecnie obowiązującymi. Poznajcie konkretne sytuacje i sposoby wykorzystania walut alternatywnych. ŚMIECI W Australii segregacja tworzyw sztucznych naprawdę popłaca. Dla przykładu miasto Sydney wykorzystało automaty w odwrotny sposób. Oddając do urządzeń puste puszki, plastikowe butelki mieszkańcy mają szansę otrzymać nagrody w formie voucherów na jedzenie w lokalnych fast foodach, bilety do kina czy bilety autobusowe. Inny przykład pochodzi z Turcji, a dokładnie ze Stambułu, gdzie mieszkańcy karmiąc plastikowymi butelkami dożywiają jednocześnie bezpańskie psy, których w tym mieście jest blisko Szwedzkie odziały McDonald s, wraz z agencją DDB Stockholm przygotowały akcję zachęcającą do używania aluminiowych puszek do zapłaty za niektóre produkty z menu restauracji. Z całego pomysłu najbardziej podoba się sama realizacja, która jest bardzo prosta. Aby nakłonić mieszkańców Sztokholmu do działania, marka rozmieściła w całym mieście rolki z workami na śmieci. Zawierały one wyjaśnienie całej inicjatywy i nietypowy cennik - 10 puszek = hamburger, 40 = Big Bac. W tym konkretnym przypadku puszka stała się walutą. Akcja ta mogłaby świetnie sprawdzić np. w przypadku imprez masowych WYSIŁEK FIZYCZNY Nike w kampanii promującej kolejną wersję swojego urządzenia śledzącego dokonania sportowców, pozwala na zamianę wysiłku fizycznego na produkty swojej marki, umieszczane w specjalnych automatach vendingowych. Akcja póki co rozpowszechniona jest jedynie na ulicach Nowego Jorku, najczęściej w miejscach trudnych do odnalezienia, zapewne po to, aby biegać jeszcze więcej. :) DOBRE SERCE To z kolei jedna z najciekawszych inicjatya angażujących ludzkie dobre gesty. Telekom Smarthub z Singapuru rozpoczął niedawno kampanie #4Good, która polega na oddawaniu niewykorzystanych SMSów, minut, transferów internetowych osobom potrzebującym. Wszystkie niewykorzystane nadwyżki przeliczane są przez operatora na ekwiwalent pieniężny, a następnie przekazywane na rzecz fundacji charytatywnych. EMOCJE Ciekawą inicjatywę podjęto podczas nietypowej licytacji dzieł sztuki. Aukcja została zorganizowana przez szwedzkiego producenta przedmiotów ze szkła. Uczestnicy licytowali w ciemno trzy przedmioty, po czym zostali podpięci do urządzenia rejestrującego reakcje. Następnie licytujący przez dokładnie jedną minutę oglądali swój przedmiot pożądania, a aparatura mierzyła ich stan emocjonalny. Osoby, które wykazały najwyższą ekscytację dziełem, otrzymały go na własność! Emocje w czasie trwania licytacji oceniono na $ - tyle w sumie warte były wszystkie 3 przedmioty. 13 MIG MAJ 2015 LUDZKIE CIAŁO Rzecz dzieje się w Szwecji. Fredrik Leifland z Uniwersytetu z Lund wymyślił i stworzył alternatywny sposób dokonywania transakcji bezgotówkowych, która bazuje na unikalnym układzie żylnym dłoni. Niewątpliwie brzmi nieco jak z filmu since fiction, jednak nie ma tu mowy o żadnej iluzji. Pomysł zrodził się z niecierpliwości Leiflanda do długich kolejek przy kasach. Dotychczas wdrożył swój projekt w 15 miejscach szwedzkiej lokalizacji Quixter, a ostatnie dane wskazują, że w ten sposób dokonano już około 1600 transakcji. Czas każdej z nich to zaledwie 5 sekund, co znacznie wyprzedza czasowo płatności z kodem PIN czy transakcje zbliżeniowe. Aby uzyskać możliwość płacenia w ten sposób, należy udać się do punktu tworzenia konta płatnika na wstępne zeskanowanie dłoni. Twórca nowatorskiego pomysłu twierdzi, że nie istnieje możliwość oszustw, gdyż nad bezpieczeństwem czuwa przecież sama matka natura, która obdarzyła nas unikalnym układem żył w naszych organizmach. Badania i projekty nad alternatywnymi formami płatności są na wysokim poziomie rozwoju i ciągle trwają. Powodów tak szybkiego postępu jest wiele, choć za jeden z najważniejszych można uznać ciągle rosnący koszt związany z produkcją i utrzymaniem pieniądza tradycyjnego. O ile pomysł z wykorzystaniem śmieci jako formy płatności, czy emocji lub wysiłku fizycznego nie wydaje się pomysłem mającym szansę na przejęcie roli tradycyjnego pieniądza, o tyle idea wykorzystania własnego ciała staje sie interesująca i bardziej realna. Jeżeli znajdzie się firma, która zaproponuje kompleksowe rozwiązanie pozbawione wad i barier, dlaczego nie mielibyśmy używać np. naszego organizmu do finalizowania transakcji? Czy przyszłością płatności bezgotówkowych jest skanowanie naszych dłoni? Na odpowiedź na te pytania z pewnością przyjdzie nam jeszcze trochę poczekać. Monika Lassota

14 TREDNY W GOSPODARCE TURYSTYKA BIZNESOWA SZANSA DLA RZESZOWA? Proces formowania produktu turystycznego rozpoczyna odkrycie bądź wykreowanie tzw. jądra korzyści tj. elementu stanowiącego o sile napędowej produktu turystycznego. Pod pojęciem tym kryją się atrakcje turystyczne, czyli wszystko to, co stanowi przedmiot zainteresowań turysty, odznacza się pewną unikatowością i przyciąga turystów w jakieś miejsce. Ze względu na to, iż atrakcje turystyczne odgrywają główną rolę w procesie kształtowania podaży turystycznej definiowane są jako dobra podstawowe. Z perspektywy produktu turystycznego-obszaru, dobrami podstawowymi są posiadane przez miejsce zasoby (naturalne i antropologiczne) mające decydujące znaczenie przy ocenie atrakcyjności danej oferty produktu turystycznego, dokonywanej przez turystę. Jak wynika z badań diagnostycznych dotyczących rozwoju turystyki w Rzeszowie, przeprowadzonych w 2014 r. na zlecenie Urzędu Miasta Rzeszowa przez Agencję Badawczą Fast Solutions z Rzeszowa, siłą napędową stolicy Podkarpacia jest korzystne położenie geograficzne i nastawienie na realizację potrzeb przejawianych przez turystów biznesowych. Raport ze wspomnianych badań awizuje, że Rzeszów kładący nacisk na sferę innowacyjności, jest bardzo przyjaznym miejscem dla rozwoju biznesu. Potwierdzają to nagrody przyznane Wypada jednak zauważyć, że aby sprostać preferencjom i oczekiwaniom turysty związanych z pobytem w danym miejscu, niezbędne jest dalsze komponowanie oferty, wykraczające poza rdzeń produktu turystycznego. Ogólne wytyczne, co do pozostałych składowych produktu turystycznego-obszaru sugerują, że oprócz dóbr podstawowych, produkt ten winien zawierać dobra komplementarne takie jak: infrastruktura i towarzyszące mu usługi dodatkowe, dostępność miejsca docelowego i wizerunek miejsca docelowego. Czy Rzeszów posiada dobra komplementarne umożliwiające zaspokajanie potrzeb ruchu turystycznego? Autorzy raportu z badań diagnostycznych dotyczących rozwoju turystyki w Rzeszowie (Agencja Badawcza Fast Solutions), na który powołuje się także Gazeta Wyborcza wskazują, że tak. Z diagnozy wynika, że rzeszowska baza noclegowa nastawiona na klienta biznesowego - na przestrzeni ostatnich trzech lat odnotowała znaczny wzrost zarówno pod względem liczby obiektów hotelowych, liczby pokoi oraz miejsc noclegowych. Co więcej, również i liczba sal konferencyjnych w pełni przystosowanych do organizowania kongresów, seminariów, spotkań biznesowych i szkoleń wykazuje w tych latach stałą tendencję wzrostową. Biorąc pod uwagę, że najwięcej osób przyjeżdża do Rzeszowa w celach biznesowo-handlowych, a turyści biznesowi stanowią blisko połowę wszystkich korzystających z bazy noclegowej miasta autorzy raportu, zdiagnozowany przez miastu (m.in. Business Innovation Award ) oraz wysokie miejsce w rankingu Miast Atrakcyjnych dla Biznesu ( Forbes ). W mieście, w celu przyciągnięcia inwestorów utworzone zostały Strefa Parku Naukowo-Technologicznego Aeropolis oraz Specjalna Strefa Ekonomiczna Rzeszów-Dworzysko. Rzeszów jako miasto przyjazne dla biznesu rekomendują największe firmy działające w stolicy województwa podkarpackiego: Alima Gerber, Asseco, ICN Polfa, WSK PZL Rzeszów, Zelmer oraz Stowarzyszenia: Dolina Lotnicza i Informatyka Podkarpacka. Z uwagi na dynamiczny rozwój biznesu w mieście i regionie, Rzeszów przyciąga wiele imprez w mniejszym lub większym stopniu związanych z tą sferą. Wśród nich m. in.: Kongres Profesjonalistów IT, Kongres Profesjonalistów PR, InternetBeta, MEGA Rzeszów Conference czy Forum Innowacji w Rzeszowie. Wydarzenia te są dobrą okazją do prezentacji potencjału gospodarczego firm z Rzeszowa i okolic. Dzięki korzystnemu położeniu województwa podkarpackiego, Rzeszów stał się centrum handlowym, hurtowym i magazynowym dla przedsiębiorców z Ukrainy, Słowacji, Węgier i Rumunii. Miasto posiada także jedną z najlepiej rozwiniętych sieci handlowych w Polsce. Kilkakrotnie w ciągu roku organizowane są także w Rzeszowie targi i wystawy, przyciągające handlowców z całej Polski oraz z zagranicy. 14 MIG MAJ 2015 siebie trend, ujęli w kategorii silnej i prorozwojowej szansy dla produktu turystycznego jakim jest stolica Podkarpacia. Dostępność komunikacyjna Rzeszowa to istotny czynnik warunkujący natężenie ruchu turystycznego w mieście. Wyniki diagnozy wskazują, że na korzyść potencjału turystycznego Rzeszowa, pod kątem turystyki biznesowej, wpływa przede wszystkim dobra infrastruktura drogowa łącząca Rzeszów z resztą kraju (autostrada A-4, droga krajowa S-19) oraz posiadanie Portu Lotniczego Rzeszów Jasionka. To właśnie w rozwoju i rozbudowie terminalu lotniczego, zdaniem Agencji Badawczej Fast Solutions, tkwi największa szansa na zwiększenie napływu zagranicznych turystów. Jeśli chodzi o kwestię wizerunkową - subiektywne opinie i wyobrażenia, jakie dotychczas o Rzeszowie posiadali w swojej świadomości turyści, oscylowały głównie wokół zalet estetycznych miasta. Dzięki zrealizowanemu w 2014 r. badaniu diagnostycznemu, pojawiła się jednak realna możliwość skonkretyzowania, jaki winien być pożądany, pod względem turystycznym, wizerunek stolicy Podkarpacia. Diagnoza, uświadomiła wszystkim zainteresowanym, że tylko działania zmierzające do wytworzenia w świadomości konsumenta wizerunku Rzeszowa jako wiodącego ośrodka turystyki biznesowej (w tym kongresowo-konferencyjnej) zapewnią miastu harmonijny rozwój. Pozostaje zatem oczekiwać, aż turystyka w Rzeszowie osiągnie stan pożądany tj. produkt turystyczny-obszaru będzie odpowiadał wyobrażeniu turysty o nim.

15 ROZWÓJ OSOBISTY Czy wiesz, że aż 81% Polaków myśli o tym, by założyć własną firmę? Głównym czynnikiem zachęcającym do pracy na własny rachunek jest niezależność od szefa. Własna firma bywa receptą na bezrobocie, ale też szansą na rozwój i spełnienie marzeń. START-UP REVOLUT ION NISKA PENSJA? MARUDNY CHĘĆ SPRAWDZENIA SIĘ? SZEF? Jeśli na którekolwiek z tych pytań odpowiedź brzmi TAK 15 MIG MAJ 2015

16 ROZWÓJ OSOBISTY START-UP REVOLUT ION StartUp jest to przedsiębiorstwo stworzone w celu poszukiwania własnego modelu biznesowego, który w przyszłości zagwarantuje możliwości rozwoju, a co za tym idzie, także zysku. Niestety każde nowe przedsiębiorstwo musi liczyć się z tym, że w pierwszych okresach aktywności ponoszone koszty będą przewyższać osiągane przychody. Przecież trzeba wynająć oraz wyposażyć biuro, zatrudnić specjalistów, którzy zajmą się księgowością czy też marketingiem oraz opłacić ZUS, gdzie najniższe składki dla przedsiębiorców rozpoczynających działalność w bieżącym roku wynoszą 525,00zł miesięcznie. Skąd wziąć na to wszystko pieniądze? Znanymi metodami finansowania projektów rozpoczynanych jako StartUp, jest korzystanie z funduszy typu venture capital, bądź też skorzystanie z patronatu aniołów biznesu. Alternatywą dla tych opcji finansowania jest korzystanie z pomocy oferowanej przez Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości, które działają na teranie całego kraju. Aktualnie w Rzeszowie funkcjonują dwa AIP, jeden z nich mieści się w budynku Uniwersytetu Rzeszowskiego przy alei Tadeusza Rejtana, a drugi działający dopiero od kwietnia bieżącego roku przy Wyższej Szkole Informatyki i Zarządzania. Główna ideą Akademickich Inkubatorów Przedsiębiorczości jest budowanie sprzyjającego klimatu dla rozwoju przedsiębiorczości, poprzez pomoc w zakładaniu i rozwoju małych i średnich firm oraz tworzeniu innowacyjnych pomysłów biznesowych mających stanowić przewagę konkurencyjną polskiej gospodarki. Dzięki współpracy z AIP nie musisz mieć lokalu, grubego portfela czy też znajomości. Wystarczy pomysł na biznes! Współpracę z AIP można podjąć poprzez założenie Firmy na Próbę bez ZUS, bądź też poprzez Cowork AIP. W jaki sposób funkcjonuje Firma na Próbę bez ZUS w AIP i ile kosztuje? AIP użycza Ci własną osobowość prawną do prowadzenia Firmy, czyli swojej działalności biznesowej. Dzięki temu nie musisz rejestrować działalności gospodarczej czy spółki z o.o. W ramach Twojej Firmy w AIP nie płacisz obowiązkowych miesięcznych składek na ZUS (minimum 410 zł we własnej działalności gospodarczej) oraz podatku dochodowego CIT od osiągniętego dochodu w danym miesiącu (19% we własnej działalności gospodarczej czy spółce z o.o.). Dzięki AIP prowadzisz firmę jako pełnoprawny przedsiębiorca, do umów i faktur wykorzystując dane rejestrowe AIP, tj. NIP, REGON, KRS. W ramach firmy w AIP wystawiasz faktury VAT oraz podpisujesz umowy prawne jako AIP. Dokumenty te są weryfikowane przez AIP w celu minimalizacji ryzyka Twojej firmy. Zarobione przez Ciebie pieniądze trafiają na subkonto Twojej firmy w ramach konta AIP. Pieniądze te stanowią budżet Twojej firmy, w ramach którego możesz dowolnie dokonać zakupów na fakturę VAT lub wypłacić je sobie oraz zatrudnionym osobom na umowę zlecenie lub o dzieło. Koszt 250zł/miesiąc. Na czym polega Cowork AIP i ile kosztuje? AIP oferuje Ci dostęp do 50 nowoczesnych biur zlokalizowanych w 24 polskich miastach w dogodnych lokalizacjach. Biura AIP mają powierzchnię od 40 m2 do 200 m2, są w pełni wyposażone w wysokiej jakości sprzęt. Otrzymujesz możliwość bezpłatnego korzystania ze sprzętu komputerowego, drukarek oraz multimediów. AIP oferuje Ci również dostęp do multimedialnych sal konferencyjnych i sal spotkań, znajdujących się w biurach AIP. Poza tym możesz liczyć na pomoc ekspertów w dopracowaniu pomysłu na biznes, na udział w szkoleniach, eventach społecznościowych oraz na inwestycje. Nie musisz być studentem, by korzystać z AIP. Koszt 150zł/ miesiąc. 16 MIG MAJ 2015

17 ROZWÓJ OSOBISTY Rzeszowski AIP umożliwił rozpoczęcie swojej przygody biznesowej takim firmom jak MobiTuch, zajmującej się tworzeniem oprogramowania mobilnego, czy Grupy W&W oferującej kompleksowe wsparcie w obszarze badań marketingowych, wdrożeń IT, usług internetowych, rozwiązań telekomunikacyjnych oraz e-marketingu. W inkubatorze AIP Rzeszów działa aktywnie ponad 60 firm. Katarzyna Gurba 17 MIG MAJ 2015

18 ROZWÓJ OSOBISTY INTERIM MANAGEMENT BIZNESOWE ROZWIĄZANIE XXI WIEKU Świat rozwija się coraz szybciej jak sprostać wyzwaniom stawianym gospodarkom? W jaki sposób optymalizować zarządzanie organizacjami i ludźmi, biorąc pod uwagę zmiany demograficzne i technologiczne? Co z potrzebami społecznymi i gospodarczymi XXI wieku czy potrafimy je rozpoznać i skutecznie reagować? W ten sposób, w drodze poszukiwania odpowiedzi na postawione pytania, powstał projekt INTERIM MANAGEMENT. Interim management to czasowe, zdefiniowane co do celu i zakresu, działanie wewnątrz organizacji, realizowane przez osobę fizyczną Interim Managera ukierunkowane na osiągnięcie konkretnych, ustalonych rezultatów biznesowych, oparte na współdziałaniu i partycypacji w zysku i ryzyku co do zamierzonego efektu. Interim Manager to manager do zadań specjalnych, o wieloletnim doświadczeniu w swojej branży i dziedzinie, które poparte jest wieloma sukcesami. Zostaje wynajęty przez firmę w celu realizacji w określonym czasie konkretnego projektu. Dzięki posiadanej wiedzy sugeruje kierunki zmian, sporządza szczegółowy plan działania, stając się tym samym odpowiedzialnym za jego wdrożenie, bądź pomaga w jego realizacji. Jego celem jest zawsze wzrost wartości firmy. Interim management jest rozwiązaniem biznesowym, który wnosi nową jakość zarządzania w firmie. Odpowiada na potrzeby nowoczesnej firmy i jest jednocześnie atrakcyjną ofertą rozwoju dla doświadczonych managerów. Skorzystanie z doświadczenia i wiedzy Interim Managera szczególnie może zainteresować organizacje, które czeka restrukturyzacja, również te, które chcą wzbogacić wiedzę pracowników. Dodatkowo pomoc IM przyda się wówczas, gdy pojawia się konieczność zastąpienia nieobecnego menagera, spowodowana np. urlopem, chorobą, czasowym oddelegowaniem do innych zadań. Usługi IM będą przydatne również kiedy firma myśli o optymalizacji kosztów zatrudnienia, ekspansji na nowe rynki i wykonania niestandardowych posunięć. Współpraca z Interim Managerem przynosi firmie wiele korzyści. Wzmocnienie i usprawnienie zarządzania w całej firmie, bądź w wybranych gałęziach. Dzięki wiedzy, którą posiada IM organizacja oszczędza czas i pieniądze na zatrudnienie i przeszkolenie nowego pracownika. W związku z faktem, iż IM jest zatrudniony projektowo, nie ma kosztów stałych związanych z zatrudnieniem pracownika na etat. Współpraca z IM zapewnia firmie nie tylko dostarczenie produktu, ale też konkretny efekt biznesowy, czerpiąc w ten sposób z szerokiej wiedzy i doświadczenia. Jest to możliwość współpracy z najlepszymi managerami nie tylko z Polski. Co zyskuje manager pracujący w tej formule? Przede wszystkim staje się równorzędnym partnerem relacji biznesowej. Sprzedaje organizacji nie ogólnodostępny czas, jak to ma miejsce w przypadku zatrudnienia na etacie, ale bardziej unikalne wartości, jakimi są posiadane doświadczenie i kompetencje. Tworzy się w ten sposób nowa forma relacji pracodawca pracobiorca. Dzięki partnerskiej formule zyskuje on niezależność, możliwość elastycznego dopasowania swojej kariery do stylu życia, jaki prowadzi. Dodatkowo ma sposobność ciągłego rozwoju, gdyż każdy podjęty przez niego projekt to nowe wyzwanie. Taka forma współpracy jest szczególnie korzystna dla osób należących dla grupy 50+. Interim management rozwija się najszybciej w krajach Europy Zachodniej. W Wielkiej Brytanii rynek IM jest wart obecnie 1,5 mld funtów i rośnie 10% w skali roku. W Niemczech zaś wartość IM to 1,2 mld euro. Prognozy ekspertów zakładają jego potrojenie w ciągu najbliższych dziesięciu lat. W Polsce Interim management znajduje się w fazie początkowej. Rynek IM liczy zaledwie kilkaset osób wykonujących tę pracę. Różnica ta niedługo może się szybko zmniejszyć, ze względu na możliwość wypracowania metodyki IM standaryzującą profesję Interim Managera, dostarczającą zestaw konkretnych narzędzi strukturyzujących projekty interimowe. To unikalne rozwiązanie, wsparte dotacją z funduszów UE, z pewnością będzie miało wpływ na przyśpieszenie rozwoju idei IM w Polsce. Anna Łysiak, Dominika Mielnicka 18 MIG MAJ 2015

19 WYDARZENIE SUKCES MERCATUSA PROJEKT,,CYRKULACJA WIEDZY W dniach maja 2015 na szczycie 57-metrowej wieży widokowej na terenie Centrum Kongresowego Targi Kielce odbył się Konwent Polski Wschodniej - konferencja w ramach projektu Cyrkulacja wiedzy. Podczas imprezy miało miejsce wręczenie wyróżnień dla najlepszych w skali kraju projektów, których celem jest transfer wiedzy między przedsiębiorstwami a ośrodkami akademickimi. Wśród wyróżnionych organizacji znalazło się Stowarzyszenie Przyjaciół Wydziału Ekonomii UR - Mercatus. Mercatus został doceniony za działalność na polu upowszechniania dobrych praktyk i doświadczeń biznesowych oraz uzupełniania praktycznej wiedzy studentów. Wyróżnienie i pamiątkowe dyplomy odebrali członkowie zarządu Stowarzyszenia: dr Tomasz Hermaniuk oraz dr Tomasz Surmacz. Wydarzenie pt. Cyrkulacja wiedzy jest efektem prac zrealizowanych w ramach projektu INWENCJA II Transfer wiedzy, technologii i innowacji wsparciem dla kluczowych specjalizacji świętokrzyskiej gospodarki i konkurencyjności przedsiębiorstw współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Przedsięwzięcie ma na celu umożliwienie kontaktu, dyskusji i wymiany doświadczeń, zarówno w świecie wirtualnym, jak i rzeczywistym, w trakcie corocznego spotkania odbywającego się rotacyjnie w miastach Polski Wschodniej. Przedstawiciele Rzeszowa, Białegostoku, Lublina, Olsztyna i Kielc oraz goście z zagranicy zaprezentowali innowacyjne rozwiązania w zakresie cyrkulacji i transferu wiedzy. Łącząc swoje doświadczenia naukowe z praktyką promowali interdyscyplinarne rozwiązania i prowadzili dyskusje o przyszłej współpracy międzysektorowej. Kolejna edycja Cyrkulacji wiedzy przewidziana jest w Rzeszowie. Będzie się odbywać pod hasłem szeroko rozumianej innowacyjności. Jesteśmy przekonani, że nasze miasto potwierdzi, że w pełni zasługuje na miano Stolicy innowacji. Za rok zapraszamy do Rzeszowa. dr Tomasz Hermaniuk 19 MIG MAJ 2015

20 WYWIAD WYWIAD PAN BARTOSZ GÓRSKI V-CE PREZES ASSECO RESOVII W ostatnim czasie Rzeszów z pewnością może poszczycić się wybitnymi osiągnięciami sportowymi. Rzecz dotyczy oczywiście Mistrzostwa Polski zdobytego 28 kwietnia przez rzeszowski klub siatkarski Asseco Resovia. Fakt zdobycia złotego medalu przez Resovię oraz chęć poszerzenia wiedzy na temat działalności klubu skłoniła nas do przeprowadze-nia wywiadu z v-ce prezesem Asseco Resovii- Bartoszem Górskim. 1. Proszę powiedzieć, jak wyglądała Pana droga do objęcia stanowiska v-ce prezesa najlepszego klubu siatkarskiego w Polsce? To była droga, na którą złożyło się wiele czynników, ale przede wszystkim fakt, że trafi-łem na ludzi, którzy mi zaufali i potrafili zdopingować do osiągania coraz wyższych ce-lów. Ukończyłem IV Liceum Ogólnokształcące w Rzeszowie, następnie podjąłem studia na Politechnice Rzeszowskiej - kierunek Zarządzanie i Marketing. Już na studiach podej-mowałem się różnych prac - byłem dziennikarzem, pracowałem w agencji reklamowej, banku. Na V roku pojawiła się propozycja pracy w dziale marketingu w ówczesnym Compie Rzeszów, pamiętam, że trafiłem do tej firmy jako 167 pracownik. Teraz Asseco Poland ma tych pracowników znacznie więcej. W trakcie pracy w Comp Rzeszów ukończyłem jeszcze studia menedżerskie w Szkole Głównej Handlowej, które pomogły mi uporządkować moją wiedzę biznesową. Po 7 latach mojej pracy i po wielu rozmo-wach z śp. Adamem Rusinkiem oraz Adamem Góralem i Markiem Pankiem zdecydowa-łem się podjąć pracę w Asseco Resovii, aby wprowadzić do klubu zasady panujące w przedsiębiorstwie, pracować nad rozwojem marki klubu, profesjonalnie organizować widowiska sportowe, ale przede wszystkim zbudować budżet i go realizować. 2. Czym się Pan kieruje w swojej pracy? Praca na stanowisku prezesa jest interdyscyplinarna, obejmuje wiele zagadnień. Oprócz organizacji imprez sportowych ważne jest zarządzanie ludźmi i firmami zewnętrznymi, controlling finansowy oraz budowanie relacji z otoczeniem. Klub posiada kilkudziesięciu sponsorów prywatnych, aby walczyć jak równy z równym z klubami, które są w więk-szości sponsorowane przez spółki Skarbu Państwa. Uważam, że sukcesem klubu jest fakt, iż tak wiele osób chce z nami współpracować i zostaje dłużej niż jeden sezon. To ta-ka specyficzna i sympatyczna siatkarska rodzina. 3. Jaki jest główny cel Resovii na kolejne sezony? Najważniejszym celem jest zbudowanie drużyny, która będzie wygrywała we wszyst-kich rozgrywkach, a klub będzie wzorem organizacji i zarządzania. Ambitne, ale możliwe do zrealizowania. 4. Jakie są wady i zalety bycia v-ce prezesem tak wielkiego klubu sportowego? Nie mogę powiedzieć, że wad nie ma, ponieważ jest to dość stresująca praca, wymaga bardzo dużo czasu. Mówiąc żartem to proszę zwrócić uwagę, że kiedy ludzie wybierają się na mecz sportowy, ja idę do pracy. 5. Jakie jest Pana największe osiągnięcie w sferze zawodowej? I czy zdarzyły się niepowodzenia? Oczywiście, że takie niepowodzenia były, natomiast należy wyciągać z nich wnioski, które powinny być stymulujące do dalszego rozwoju. Moją rolą jest ogólne niwelowanie błędów w funkcjonowaniu klubu. A najważniejszą umiejętnością, jakiej nauczyłem się od sportowców jest szybkie wychodzenie z trudnych sytuacji. Najwybitniejsi zawodnicy potrafią od razu zapomnieć o potknięciach w trakcie meczu po to, by skupić się na na-stępnej akcji. Codziennie próbuję wdrożyć takie podejście w swojej pracy, w której dy-stans jest bardzo potrzebny. 6. Teraz pytanie trochę z innego obszaru: jak dbacie o młode talenty, które mogłyby za kilka lat grać w pierwszym składzie? Kiedy 7 lat temu rozpocząłem pracę w klubie i analizowałem sytuację kadrową, nie było w grupach młodzieżowych systemu szkoleniowego, naboru, zaplecza. W tym momencie działa stowarzyszenie, które zajmuje się kształceniem młodzieży - AKS Rzeszów. Sku-piamy się na tym, by z grupy młodych odpowiednio poprowadzić jednostki wybitne. Wierzę, że w przeciągu następnych 2-3 lat będziemy zbierać tego owoce. Marzymy o tym, aby drużyna Asseco Resovii była złożona w głównej mierze z Polaków i z naszych wychowanków. 7. Jakimi wartościami kierujecie się jako zespół? Hasło drużyna stanowi podstawową wartość. W programie treningowym wysyłanym do zawodników widniało takie hasło: Mecz można wygrać samemu, ale mistrzostwo zdobywa się drużyną. Pracujemy zespołowo, błędy popełniamy razem, a także wspól-nie cieszymy się ze zwycięstw. Myślę, że ważne są również wartości takie jak życzli-wość, rzetelność i uczciwość. 8. Chciałam teraz zapytać, czy jest Pan zadowolony z obecnego składu? Czy jest taki zawodnik, którego chcielibyście mieć w drużynie, ale niestety nie udało się go sprowadzić do Rzeszowa? 20 MIG MAJ 2015 Jeszcze 4-5 lat temu niektóre nazwiska były dla nas nieosiągalne. Przykładem jest Bartek Kurek, o którego już od kilku lat się staraliśmy. Udało nam się też kilku zawodników wy-promować np. Grozer, Ivović. Jako klub nie płacimy najwięcej - więcej płacą Rosjanie, czy Turcy - jednak zbudowaliśmy taką markę, że zawodnicy po prostu chcą tutaj grać i przedłużają swoje kontrakty. Jestem dumny z każdego zawodnika,

21 WYWIAD który zechciał u nas grać i osiąga dobre wyniki. Przez historię Asseco Resovii przewinęły się naprawdę kapi-talne nazwiska, a wielu zawodników jest lub było z nami przez długie lata. 9. W jakie główne trofea i puchary celuje Asseco Resovia w kolejnych sezonach? Główne trofea są niezmienne wszystkie. Oczywiście trzeba sobie stawiać cele, mieć marzenia i je realizować. Kilka lat temu zdawało się, że gra w finale Ligi Mistrzów jest czymś niemożliwym. Tak samo w przypadku Mistrzostwa Polski, ponieważ wydawało się, że drużyny z Bełchatowa nie da się pokonać ze względu na dużą przewagę dotyczącą zarówno zawodników, jak i kwestii finansowych. Dobrze i mądrze zbudowana drużyna jest jednak w stanie dokonać rzeczy wielkich. Co roku staramy się tą drużynę udoskona-lać i bardzo mocno wierzymy w przyszły sezon. 10. Jakie są bariery rozwoju klubu? Czy jest to w głównej mierze kwestia finansowa? Myślę, że doszliśmy do pewnego poziomu, którego finansowo nie jesteśmy w stanie przekroczyć. Jest to maksymalna relacja pomiędzy możliwościami finansowymi, a za-robkami poszczególnych zawodników, które mogą być oferowane w Polsce. Z drugiej strony trzeba stawać się coraz bardziej atrakcyjnym zarówno dla kibica w hali, jak i dla kibica przed telewizorem. Wyniki, jakie w tym roku osiągnęliśmy, a przede wszystkim fakt, że grę w finale w kanale kodowanym oglądało 750 tysięcy widzów, pokazują, jaką popularnością cieszy się siatkówka. 11. Czy klub posiada jakieś formy współpracy z firmami, organizacjami? Jeśli tak to jakie korzyści wynikają z tej współpracy? Mamy zarówno sponsorów finansowych, jak i barterowych. Otoczenie zewnętrzne jest szerokie: dostawcy mediów, ochrona, siłownia, instytucje nadzorcze, firmy zewnętrzne, a także sami zawodnicy, sztaby szkoleniowe, rynek młodych. Są także inne kluby, z któ-rymi współpracujemy i próbujemy się wymieniać zarówno zawodnikami, jak i doświad-czeniami. Oferta sponsorska jest dopasowana indywidualnie, w zależności od potrzeb każdego sponsora; tutaj wiele zależy od elastyczności i adaptacji do oczekiwań naszych partnerów. Każdy ze sponsorów oczekuje czegoś innego - jeden pragnie korzyści wize-runkowych, a inny chce prowadzić spotkania w loży biznesowej i szukać kontaktów handlowych. Siatkówka jest także kapitalnie pozycjonowana, jeśli chodzi o wartość me-dialną - ok % meczu to czas, w którym widoczne są reklamy sponsorów, a te war-tości są rzetelnie zbierane i przekazywane. Uważam, że przyszłością marketingu spor-towego jest szukanie możliwości biznesowych między sponsorami, czyli cross-sellingu. Klub ma być dla swoich partnerów swoistą platformą komunikacyjną. Mamy jeszcze kilka pytań z serii Dokończ wypowiedź : Sukces dla mnie to efekt ciężkiej pracy i odrobina szczęścia Cechy dobrego prezesa to.. rzetelność, skuteczność, jasne precyzowanie celów, umiejętność delegowania obowiązków. Źródłem inspiracji jest dla mnie... codzienna obserwacja życia Przeciwności losu to przede wszystkim.. to, że doba jest zdecydowanie za krótka Moim celem jest.. samorealizacja i rozwijanie swoich pasji Monika Samborska Marzena Stachura 21 MIG MAJ 2015

22 STUDENCKIE PISANIE NIEDOCENIONY WRÓG AUTODESTRUKCJI Jesteśmy młodymi ludźmi. Dużo imprezujemy, czasami sporo wypijamy i zajmujemy się rzeczami, które za parę lat odbiją się na naszym zdrowiu. Mimo powszechnych informacji o szkodliwości palenia, picia lub eksperymentowania z różnymi substancjami, zwyczajnie się tym nie przejmujemy dalej z nich korzystając. Juwenalia, domówki czy wyjścia ze znajomymi do barów zakłócają ważną, aczkolwiek niedocenianą część naszego życia, jaką jest sen. A to właśnie optymalny i spokojny odpoczynek sprawia, że mamy chęć do życia, energię do pracy oraz czujemy się szczęśliwymi ludźmi. Przesypiamy jedną trzecią naszego życia, lecz niewiele osób wie, jak zapewnić sobie komfortowy i spokojny sen, po którym obudzimy się wypoczęci i pełni wigoru. A wystarczy spełnić jedynie kilka warunków, aby regeneracja organizmu postępowała w sprawniejszy sposób. W niniejszym artykule przedstawię Ci, drogi czytelniku kilka zasad, dzięki stosowaniu których będziesz spać spokojniej, rano obudzisz się wypoczęty, a także przestaniesz czuć zmęczenie w środku dnia. Sprawą najistotniejszą jest odpowiednia długość snu. Nieprzerwany nocny odpoczynek powinien trwać nie krócej niż 6 i nie dłużej niż 9 godzin. Zapewne wielu z Was zauważyło, że po kilkunastogodzinnym śnie wcale nie jesteście wypoczęci, a wręcz przeciwnie - jeszcze bardziej śpiący. Uwarunkowania biologiczne ludzkiego organizmu powodują, że spanie powyżej 9 godzin jest dla nas niekorzystne, a nawet przyczynia się do powstawania wielu groźnych chorób. Natomiast sen krótszy niż 6 godzin sprawia, że organizm nie nadąża z regeneracją, co w długim okresie jest tak samo szkodliwe. Jakie warunki musisz spełnić, by po przespanej nocy móc stwierdzić, że jesteś wypoczęty? Po pierwsze, komfort oraz jakość snu zakłócają spożywane późno w nocy posiłki. Naukowo udowodniono, że jedzenie tuż przed snem jest niewłaściwe dla naszego wypoczynku i przyczynia się do obniżenia jakości snu. Ostatni posiłek nie powinien być spożywany później, niż dwie do trzech godzin przed pójściem spać. Drugą istotną kwestią jest godzina, najodpowiedniejszy czas na pójście do łóżka jest przed północą. Już nasze babcie mówiły, że godzina snu przed północą liczy się podwójnie, co jest absolutną prawdą, gdyż ma równie istotne znaczenie dla komfortu wypoczynku jak długość snu czy pora spożycia ostatniego posiłku. A co z aktywnością fizyczną? Nie od dzisiaj wiadomo, że sport to zdrowie. Ruch ma znaczenie również dla snu, ludzie aktywni po prostu śpią lepiej, co nie ulega najmniejszym wątpliwościom. Nie należy również zapominać o regularnym wietrzeniu sypialni przed snem, oraz o tym, aby w pomieszczeniu, w którym śpimy, znajdowała się chociaż jedna roślina. Także czysta pościel podnosi komfort snu. Wywietrzone, czyste pomieszczenie na pewno sprawi, że sen będzie zdrowszy i korzystniejszy dla organizmu. W chłodnym pokoju odpoczynek zdecydowanie będzie lepszy niż w niewywietrzonym. Jednak ćwiczenia fizyczne tuż przed pójściem spać nie są dobrym rozwiązaniem, ponieważ powodują rozbudzenie organizmu. Najlepszą porą na aktywność fizyczną jest okres od godziny 12:00 do 16:00. Jaki jest wpływ używek? Na pewno wiecie, że po alkoholu zasypia się szybko i bezproblemowo. Jednak czy nasz mózg także uważa, że kilka piw przed snem spowoduje lepszy wypoczynek? Odpowiedź jest prosta - alkohol męczy i prowadzi do szybszego zaśnięcia, aczkolwiek nie przekłada się to wcale na komfort snu. Upojenie alkoholem powoduje tzw. pozorny sen, gdyż mimo przespania kilku godzin więcej, organizm nie regeneruje się tak korzystnie. Mózg jest zbyt zajęty metabolizowaniem alkoholu, aby mógł się skupić na poprawianiu jakości wypoczynku. A jak przedstawia się kwestia palenia tuż przed snem? Nikotyna jest stymulantem, czyli substancją działającą na organizm pobudzająco (tak samo jak kofeina). Pobudzenie takie przed pójściem spać nie ma najmniejszego sensu, gdyż organizm stara się wtedy automatycznie wyciszyć, w czym stymulanty absolutnie mu nie pomagają. Kolejną rzeczą przyczyniającą się do zwiększenia jakości snu jest stały, uregulowany cykl dobowy. Przyzwyczajenie organizmu do wstawania oraz kładzenia się spać o stałej porze (także w weekendy) sprawia, że z pewnością poczujemy się bardziej wypoczęci oraz zwiększymy poziom energii do działania. W grę wchodzi także nastawienie psychologiczne. Pozytywne myślenie tuż przed zaśnięciem może pomóc uniknąć koszmarów, a także przyczynić się do poprawy nastroju w dniu następnym, gdyż człowiek budzi się z tą samą myślą, z którą poszedł spać. A jak na sen wpływa wieczorna toaleta? Jakość snu z pewnością zepsuje długa gorąca kąpiel tuż przed zaśnięciem. Bardzo zimny prysznic również nie poprawi snu, a nawet go pogorszy, gdyż organizm po kontakcie z lodowatą wodą rozbudzi się, przez co zaśnięcie zostanie utrudnione. Optymalnym rozwiązaniem będzie krótki pobyt w łazience, z wodą o średniej temperaturze. Czas spędzony przed komputerem lub telewizorem tuż przed pójściem spać niekorzystnie wpłynie na komfort wypoczynku, gdyż blask bijący od ekranu pobudza. Dużo lepszym rozwiązaniem będzie interesująca i spokojna książka w przyciemnionym pomieszczeniu. Wcześniejsza pobudka uszczęśliwia. Dlaczego? Otóż w organizmie cykl dnia i nocy regulują dwa hormony. Hormon nocny zwany melatoniną oraz hormon dzienny - serotonina. Melatonina wydzielana jest o zmierzchu, co sprawia że wieczorami odczuwamy znużenie oraz zmęczenie. Do wydzielania serotoniny przyczynia się natomiast słońce, odpowiednia dieta oraz ruch. Im wcześniej wstaniemy, tym bardziej narazimy się na działanie światła słonecznego, co spowoduje zwiększenie poziomu tego hormonu, poprawiając przy okazji nastrój. Sen jest też miernikiem poziomu zdrowia. To dzięki ilości snu możemy wykryć wiele chorób w naszym organizmie, o których często nie zdajemy sobie sprawy. Jeżeli mimo przesypiania co najmniej 9 godzin czujesz się zmęczony, znużony i bez chęci do życia, może być to oznaką chorób tarczycy lub zaburzeń związanych z cukrzycą. To właśnie często poprzez kontrolowanie poziomu snu ludzie dowiadują się o problemach hormonalnych lub związanych z poziomem cukru we krwi. Krótki sen natomiast przyczynia się do problemów z sercem oraz miażdżycy, wpływa też na ciśnienie krwi. Naukowcy sądzą również, że krótki lub zbyt długi sen powoduje problemy z otyłością. Sen służy także do diagnozowania problemów psychicznych, a według niektórych naukowców nawet je wywołuje. Istnieje szereg badań mówiących o tym, iż zbyt długa ilość snu powoduje depresję. Natomiast w stanach obniżonego nastroju zapotrzebowanie na sen albo zmniejsza się, zazwyczaj powodując pobudki wcześnie nad ranem, albo sprawia, że sen będzie trwał po kilkanaście godzin, przy okazji zakłócając rytm dobowy i powodując wpadnięcie w tzw. błędne koło depresji, wynikające m.in. z niedoboru serotoniny oraz zaburzeń odżywiania poprzez zakłócenie cykli dobowych organizmu. Podsumowując, należy zachować odpowiednią jakość snu, lecz gdy mimo tego problem z bezsennością lub zbyt długą ilością snu nie ustępuje, należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu i nie bagatelizować problemu, gdyż przez lata może on urosnąć do naprawdę sporych rozmiarów. A jak wiadomo, zdrowie jest najważniejsze, ponieważ gdy ono dopisze, człowiek będzie miał wystarczająco dużo energii by skończyć studia na naszym drogim wydziale i podjąć intratną pracę w wymarzonym miejscu. Tomasz Medygrał 22 MIG MAJ 2015

23 KULTURA NIEZWYKŁY PRZYPADEK ADALINE BOWMAN Jako typowy mężczyzna zawsze robię wszystko co w mojej mocy, aby uniknąć oglądania melodramatów. Nudne, powtarzalne i szablonowe kino miłosne od dawna nie tworzy niczego nowego. Mimo to, gdy przeglądając kinowy repertuar natknąłem się na Wiek Adaline, postanowiłem pozbyć się swojej niechęci do filmów o miłosnej tematyce i obejrzeć tę produkcję, pomimo wielu negatywnych recenzji na jej temat. Starając się bardziej film opisać niż opowiedzieć, napiszę jedynie, że jest to opowieść o kobiecie urodzonej na początku XX wieku imieniem Adaline (w tej roli Blake Lively), która w wyniku nieszczęśliwego wypadku przestaje się starzeć. Tytułowa bohaterka naturalnie nie widzi w tym żadnego problemu, a wręcz traktuje to jako wielki dar od losu. Niestety, jak to w życiu bywa, wiele zawistnych osób w końcu zaczyna się zastanawiać na czym polega fenomen wiecznej urody Adaline. Zostaje ona w końcu zmuszona do ucieczki i wiecznego ukrywania się przed starającymi się ją schwytać służbami federalnymi. Kobieta zaciera wszelkie ślady przez kilkadziesiąt lat, co czyni ją bardziej bezpieczną i w ukryciu dożywa współczesnych nam czasów. Współczesna Adaline pracuje w bibliotece, jest lubianą, atrakcyjną kobietą. Niestety przez swoją tajemnicę jest też osobą z wyboru samotną, jednocześnie potrzebującą ciepła i miłości. Pewnego dnia spotyka na swojej drodze Ellisa Jonsona (Michiel Huisman), który sporo namiesza w jej skrytym, uporządkowanym życiu. Do obejrzenia filmu w dużej mierze przekonało mnie nazwisko Harrisona Forda. Nie wdając się w zbędne szczegóły, powiem jedynie tyle, że grany przez niego starszy, miły pan sporo zamotał w tej lekko baśniowej historii. Drugoplanowa rola Forda zdecydowanie zostaje w pamięci po obejrzeniu filmu. Aktorski kunszt tego hollywoodzkiego gwiazdora jest w Wieku Adaline dopracowany do perfekcji, dodaje całej opowieści smaku oraz sprawia, że film wydaje się jeszcze bardziej interesujący. Wiek Adaline to ciepła, aczkolwiek smutna historia o samotności oraz poszukiwaniu szczęścia. Atrakcyjności dodaje przyjemna dla oka sceneria w której toczy się opowieść, jak również wiele wstawek ukazujących amerykański styl bycia na przestrzeni lat. Seans umila również pojawiająca się co jakiś czas narracja, przypominająca lekko tę, z jaką do czynienia mamy podczas oglądania filmów dokumentalnych. Adaline Bowman uświadamia, jak wielkie jest znaczenie przeszłości oraz jak decyzje, które zostały podjęte dawno temu mogą wpływać na teraźniejszość. Uświadamia to, jak ludzie, których spotykamy na swojej drodze wpływają na nasze postrzeganie świata, o dobrych i złych decyzjach, o szacunku do samego siebie, jak również do drugiego człowieka, o ludzkiej zawistnej naturze, a nawet o tym, jak niewielkie znaczenie ma tak wzniosła sprawa jak wieczna młodość, jeżeli nie mamy z kim dzielić swojego szczęścia. Film nie jest jednak pozbawiony wad. Pomimo, iż w swoich artykułach staram się unikać sztywnego, pseudointelektualnego słownictwa, muszę osobiście przyznać, że niektóre sceny budzą dość ambiwalentne odczucia. Osobiście uważam, że film pomimo tego, że jest melodramatem, nie jest przeznaczony tylko dla romantycznych par i samotnych kobiet upijających się winem do monitora, trzymając na kolanach kota. Ta filmowa opowieść powinna być obejrzana przez każdą osobę kochającą filmy, zarówno te niszowe, jak też te, które są obecne w największych multipleksach. Także drogi czytelniku, okaż trochę romantyzmu i zabierz koleżankę do kina na Wiek Adaline, zanim ktoś inny zaprosi ją na lody. Tomasz Medygrał 23 MIG MAJ 2015

24 REKRUTACJA SZUKASZ WYZWAŃ? JESTEŚ AMBITNĄ OSOBĄ? CHCESZ WYKORZYSTAĆ SWÓJ POTENCJAŁ? DOŁĄCZ DO NAS! Poszukujemy nieprzeciętnych osób, które wiedzą, jak osiągać swoje cele. Zapraszamy Cię do współtworzenia czasopisma Młodzież i Gospodarka (MIG). Jeżeli interesuje Cię biznes i ekonomia, masz coś do powiedzenia, masz lekką rękę do pisania, jesteś otwarty na wyzwania i nowe doświadczenia - ZAPRASZAMY - dołącz do zespołu. Pamiętaj - Stowarzyszenie Mercatus to nie tylko czasopismo MIG. To również wiele innych ciekawych i inspirujących projektów, w których możesz brać udział, rozwijając swoje zainteresowania, wiedzę i kompetencje. Przed nami wiele z nich. Liczymy, że wykorzystasz tę szansę. Jeśli masz jakiekolwiek pytania lub wątpliwości, skontaktuj się z nami. Chętnie na nie odpowiemy. mig@mercatus.rzeszow.pl Zapraszamy do współpracy 24 MIG MAJ 2015

25 REDAKCJA KONRAD PRZYBYŁOWICZ REDAKTOR NACZELNY DZIAŁY: FINANSE OSOBISTE, EKONOMIA KRZYSZTOF RĄPAŁA ZASTĘPCA REDAKTORA NACZELNEGO, STUDIO GRAFICZNE DZIAŁY: MARKETING MONIKA SAMBORSKA DZIAŁY: WYWIAD, DOBRE WZORCE TOMASZ MEDYGRAŁ DZIAŁY: KULTURA, STUDENCKIE PISANIE ANNA NIEMIEC DZIAŁY: AKTUALNOŚCI, TRENDY W GOSPODARCE BARTŁOMIEJ BIELASZEWSKI DZIAŁY: IT I TECHNOLOGIE DR TOMASZ HERMANIUK OPIEKUN MERYTORYCZNY PREZES STOWARZYSZENIA MERCATUS DR TOMASZ SURMACZ OPIEKUN MERYTORYCZNY V-CE PREZES STOWARZYSZENIA MERCATUS 25 MIG MAJ 2015