Znaczenie polimorfizmów genów receptorów Toll-like-2 oraz Toll-like-4 w porodzie przedwczesnym
|
|
- Karol Urbański
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 5, zeszyt 2, 89-95, 2012 Znaczenie polimorfizmów genów receptorów Toll-like-2 oraz Toll-like-4 w porodzie przedwczesnym ELŻBIETA DREWS-PIASECKA 1, AGNIESZKA SEREMAK-MROZIKIEWICZ 2, 3, MAGDALENA BARLIK 2, 3, GRAŻYNA KURZAWIŃSKA 2, 3, KRZYSZTOF DREWS 2, 3 Streszczenie Wstęp. Poród przedwczesny (PTD preterm delivery) jest zjawiskiem złożonym, wywoływanym przez wiele różnych czynników. Obecnie coraz większą rolę przypisuje się genetycznym uwarunkowaniom wystąpienia PTD, wskazując na możliwe znaczenie wariantów polimorficznych genów kandydujących do udziału w etiologii PTD. Cel pracy. Ocena znaczenia wybranych polimorfizmów genów receptorów Toll-like w etiologii porodu przedwczesnego w populacji kobiet polskich. Analizie poddano polimorfizmy Arg753Gln (20877G > A) genu TLR2 oraz Thr399Ile (8993C > T ) genu. Materiał i metody. Grupę badaną stanowiło 150 kobiet, u których ciąża zakończyła się porodem przedwczesnym ( tc.! tc.). Grupę kontrolną stanowiło 150 zdrowych kobiet ciężarnych, u których ciąża zakończyła się porodem o czasie (>37. tc.). Wszystkie badane polimorfizmy analizowano metodą reakcji łańcuchowej polimerazy oraz polimorfizmu długości fragmentów restrykcyjnych (PCR/RFLP). Wyniki. W czasie analizy polimorfizmu Thr399Ile genu odnotowano większą częstość występowania genotypu heterozygotycznego 8993CT w grupie kontrolnej (14,0 vs. 9,3%, p = ns), jak również nieznacznie większą frekwencję zmutowanego allela T w grupie kontrolnej (7,0 vs. 5,3%, p = ns). Odnotowano również, mimo braku różnic statystycznie istotnych, w grupie kontrolnej przewagę występowania zmutowanego allela 399Ile (7,0 vs. 2,6% w tc., p = ns) oraz heterozygotycznego genotypu Thr399Ile (14,0 vs. 5,3% w tc., p = ns). Zaobserwowano przewagę współwystępowania genotypów 20877GG TLR2 /8993CT w całej grupie kontrolnej zdrowych ciężarnych (14,0 vs. 8,0%, p = 0,0695). Wnioski. Polimorfizm Arg753 Gln genu TLR2 prawdopodobnie nie zwiększa ryzyka wystąpienia porodu przedwczesnego. Analiza wyników pracy sugeruje na możliwy modulujący wpływ zmutowanego allela 399Ile (polimorfizm Thr399Ile) genu na zmniejszenie ryzyka porodu przedwczesnego. Słowa kluczowe: poród przedwczesny, polimorfizm genetyczny, receptory Toll-like Wstęp Mechanizmy patofizjologiczne prowadzące do inicjacji porodu zarówno o czasie, jak i przedwczesnego (PTD preterm delivery) nie są do końca poznane. Obecnie wyróżnia się kilka głównych mechanizmów prowadzących do PTD, jak infekcja wewnątrzmaciczna, przedwczesna aktywacja matczyno-płodowej osi podwzgórze-przysadkanadnercza, matczyno-łożyskowe zaburzenia naczyniowe, nadmierne rozciągnięcie macicy oraz wpływ niektórych czynników środowiskowych [1, 2]. Ostatnio coraz większą rolę przypisuje się również genetycznym uwarunkowaniom wystąpienia porodu przed terminem, wskazując na możliwy udział około 300 genów [3, 4]. Są to geny warunkujące wzrost i rozwój płodu, gotowość hormonalną, gotowość skurczową macicy, kaskadę przemian fizjologicznych prowadzącą do rozpoczęcia porodu, wytrzymałość błon płodowych, skłonność do rozwoju infekcji, długość i elastyczność szyjki macicy [3]. Ponadto liczne badania wykazały, że nieprawidłowa odpowiedź na zakażenie może podlegać modulacji ze strony czynników genetycznych prowadząc do wystąpienia PTD. W ostatnich latach wskazano na korelację aktywności receptorów TLR (TLR Toll-like receptors) z występowaniem niektórych patologii położniczych, jak stanu przedrzucawkowego, bakteryjnej waginozy u kobiet ciężarnych, zakażenia wewnątrzowodniowego, przedwczesnego pęknięcia błon płodowych oraz porodu przedwczesnego [5, 6]. Receptory Toll-like są jedną z rodzin receptorów, które biorą udział w reakcji pomiędzy układem odpornościowym stymulowanym przez mikroorganizmy a reakcją obronną organizmu gospodarza. Aktywacja receptorów Toll-like powoduje uwalnianie peptydów antybakteryjnych oraz cytokin zapalnych [7]. Najlepiej poznanym mechanizmem prowadzącym do wystąpienia PTD, ze ścisłym wskazaniem na rolę receptorów TLR, jest model przedstawiony przez Romero i wsp. Na jego podstawie uważa się, że lipopolisacharydy bakterii Gram-ujemnych rozpoznawane są przez receptory z rodziny TLR, głównie receptor TLR-4. Pobudzenie tego receptora, poprzez aktywację szeregu białek powoduje indukcję syntezy cytokin, metaloproteinaz i innych enzymów. Czynnikiem bezpośrednio pobudzającym syntezę 1 Oddział Ginekologiczno-Położniczy, Szpital Wojewódzki w Poznaniu 2 Klinika Perinatologii i Chorób Kobiecych, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu 3 Pracownia Biologii Molekularnej, Klinika Perinatologii i Chorób Kobiecych, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
2 90 E. Drews-Piasecka, A. Seremak-Mrozikiewicz, M. Barlik i wsp. tych substancji jest czynnik jądrowy NF-kappa B. Powoduje to uwolnienie przez makrofagi tkanek matczynych, płodowych i łożyskowych mediatorów reakcji zapalnych, które stymulują produkcję prostaglandyn przez owodnię, kosmówkę i doczesną, co prowadzi do wystąpienia przedwczesnej czynności skurczowej macicy [8, 9]. Receptory Toll-like są kluczowymi receptorami w odpowiedzi na działanie czynnika zapalnego indukującego poród przedwczesny. Zmiany ich aktywności spowodowane obecnością polimorfizmów genetycznych są prawdopodobnie jednym z ważniejszych czynników wpływających na rozwój PTD [6]. Gen kodujący TLR2 u ludzi zlokalizowany jest na chromosomie 4q32 i składa się z czterech eksonów, które kodują 784 aminokwasy. Omawiany w prezentowanej pracy polimorfizm genu TLR2 znajduje się w trzecim eksonie i spowodowany jest substytucją adeniny w miejsce guaniny w pozycji nukleotydowj Powoduje to zmianę sekwencji aminokwasowej białka, w miejsce argininy w pozycji 753 wbudowana zostaje glutamina (Arg753Gln). Gen kodujący receptor u ludzi został zmapowany w pozycji 9q32-q33 i składa się z czterech eksonów. Najczęściej badanymi polimorfizmami są Asp299Gly i Thr399Ile. W pracy analizowano polimorfizm Thr399Ile spowodowany zamianą cytozyny na tyminę w pozycji nukleotydowej 8993 (8993C > T). Celem pracy była ocena znaczenia polimorfizmów genów receptorów TLR-2 (Arg753Gln) oraz TLR-4 (Thr399Ile) w etiologii porodu przedwczesnego w populacji kobiet polskich. Materiał i metody Grupy badana i kontrolna Badania przeprowadzono w 2 grupach kobiet: 150 ciężarnych z PTD (średni wiek 29,2 ± 5,6 lat, średni tydzień zakończenia ciąży 33,7 ± 2,8 tc.) oraz 150 zdrowych ciężarnych, u których ciąża zakończyła się o czasie (średnia wieku 29,0 ± 3,7 lat, średni tydzień zakończenia ciąży 39,3 ± 1,2 tc.). U wszystkich kobiet z grupy kontrolnej ciąża zakończyła się urodzeniem zdrowego, donoszonego noworodka (średnia masa urodzeniowa 3497,13 ± 399,46 g). Ciężarne kwalifikowane były do badań w Klinice Perinatologii i Chorób Kobiecych Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu oraz w Oddziale Ginekologiczno-Położniczym Szpitala Wojewódzkiego w Poznaniu w okresie od stycznia 2010 roku do czerwca 2011 roku. Wszystkie pacjentki zostały poinformowane o celu i zakresie przeprowadzanych badań i wyraziły na nie świadomą, pisemną zgodę. Na przeprowadzenie badań została udzielona zgoda Komisji Bioetycznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu nr 103/10. Kryteriami włączenia do grupy badanej było zakończenie ciąży w przedziale czasowym od do tygodnia ciąży, obecność klinicznych wykładników porodu przedwczesnego (regularna czynność skurczowa, bóle podbrzusza, oddzielenie czopa śluzowego, rozwieranie szyjki macicy) i/lub przedwczesne pęknięcie błon płodowych, ciąża pojedyncza, przynależność do rasy kaukaskiej, narodowość polska. W celu dokładnej analizy wpływu badanych polimorfizmów genetycznych na występowanie PTD całą grupę kobiet badanych podzielono na trzy podgrupy w zależności od tygodnia zakończenia ciąży: a) tc., b) tc., c) tc. Kryteriami włączenia do grupy kontrolnej było zakończenie ciąży > 37+0 tygodnia ciąży, ciąża pojedyncza, prawidłowy przebieg ciąży, przynależność do rasy kaukaskiej, narodowość polska. Charakterystyka pacjentek z obydwu grup badanej i kontrolnej przedstawiona została w tabeli 1. Kryteriami wyłączenia pacjentek z badania była obecność ciąży wielopłodowej, nadciśnienie ciążowe/stan przedrzucawkowy, wady macicy, niewydolność cieśniowo-szyjkowa, obecność wad płodu, cukrzyca ciążowa, wielowodzie i małowodzie, obecność infekcji uogólnionej oraz jatrogenny poród przedwczesny, obumarcie wewnątrzmaciczne oraz obecność chorób internistycznych matki. Analiza genetyczna Ocena występowania polimorfizmów genetycznych receptorów Toll-like (polimorfizm Arg753Gln (20877G > A) genu TLR2, polimorfizm Thr399Ile (8993C > T) genu ) przeprowadzana była metodą reakcji łańcuchowej polimerazy (PCR polymerase chain reaction) oraz polimorfizmu długości fragmentów restrykcyjnych (RFLP restriction fragment length polymorphism). Sekwencje starterów dla genu TLR2 były następujące: 5` - GAG TGG TGC AA GTA TGA ACT GGA, 5` - TCC CAA CTA GAC AAA GAC TGG TCT, natomiast dla genu : 5`- TGG CAA CAT TTA GAA TTA GTT AAC, 5` - CTC AGA TCT AAA TAC TTT AGG CCG (TIBMolBiol, Polska). Wynik reakcji PCR sprawdzano w 2% żelu agarozowym przy napięciu 80 V. Uzyskane produkty PCR dla genu TLR2 wielkości 262 par zasad i dla genu wielkości 227 par zasad poddawano hydrolizie enzymem restrykcyjnym Pst I (dla TLR2) i MspI (dla ). Hydrolizę prowadzono w temperaturze 37EC przez 16 godz. Wyniki analizowano w 3% żelu agarozowym w świetle UV. Po hydrolizie uzyskiwano następujące fragmenty dla poszczególnych genotypów TLR2 (polimorfizm Arg753Gln (G20877A)): homozygota GG 262 par zasad, heterozygota GA 262 pz, 134 pz, 128 pz, homozygota AA 134 pz, 128 pz oraz (polimorfizm Thr399Ile (C8993T)): homozygota CC 203 pz, 24 pz, heterozygota CT 227 pz, 203 pz, 24 pz, homozygota TT 227 pz. Analiza statystyczna Analizę statystyczną otrzymanych w pracy wyników częstości występowania genotypów i polimorficznych alleli badanych genów przeprowadzono przy zastosowaniu programu statystycznego SPSS 14.0 PL dla Windows. Wartość p < 0,05 przyjęto za statystycznie istotną.
3 Znaczenie polimorfizmów genów receptorów Toll-like-2 oraz Toll-like-4 w porodzie przedwczesnym 91 Tabela 1. Częstość występowania genotypów i alleli polimorfizmu Thr399Ile genu oraz polimorfizmu Arg753Gln genu TLR2 w grupach badanej i kontrolnej Thr399Ile (8993C > T) Grupa badana PTD (n = 150) obserwowana n (%) oczekiwana (%) Grupa kontrola (n = 150) obserwowana n (%) oczekiwana (%) WR 95%PU p CC 135 (90,0) (86,0) ,68-3,19 19 CT 14 (9,3) (14,0) ,28-1,37 14 TT 1 (0,7) 3 0 (0,0) 5 ) ) ) Suma 150 (100,0) (100,0) 1000 C 284 (94,7) ) 279 (93,0) ) 134 0,65-2,79 25 T 16 (5,3) ) 21 (7,0) ) 75 0,36-1,54 25 Suma 300 (100,0) ) 300 (100,0) ) TLR2 Arg753Gln (20877G > A) GG 138 (92,0) (94,0) ,26-1,96 33 GA 12 (8,0) 77 8 (5,3) ,55-4,49 24 AA 0 (0,0) 1 1 (0,7) 1 Suma 150 (100,0) (100,0) 1000 G 288 (96,0) 290 (96,7) 83 0,32-2,13 41 A 12 (4,0) 10 (3,3) 121 0,47-3,17 41 Suma 300 (100,0) 300 (100,0) Rozkład genotypów w badanych grupach i podgrupach porównano testem chi -kwadrat z poprawką Fishera (istotność asymptomatyczna dwustronna). Po oznaczeniu wszystkich badanych polimorfizmów genetycznych wyznaczono ich wzajemne korelacje, które porównano za pomocą współczynnika korelacji Persona oraz testem chi -kwadrat. Wyniki Polimorfizm Arg753Gln (20877G > A) genu TLR2 Podczas analizy polimorfizmu Arg753Gln genu TLR2 zaobserwowano podobną częstość występowania niezmutowanego genotypu homozygotycznego Arg753Arg (20877GG) w grupie badanej oraz kontrolnej (92,0% vs. 94,0%, WR = 0,73, p = ns). Odnotowano również podobną częstość występowania heterozygot Arg753Gln (20877GA) w grupie pacjentek z PTD w porównaniu z grupą kontrolnej zdrowych kobiet ciężarnych (8,0 vs. 5,3%, WR = 1,54, p = ns). Częstość występowania allela Arg753 (20877G) (96,0 vs. 96,7%, WR = 0,83, p = ns) oraz zmutowanego allela 753Gln (20877A) (4,0 vs. 3,3%, WR = 1,21, p = ns) była podobna w obydwu badanych grupach pacjentek. Przy zastosowaniu testu chi -kwadrat Pearsona również nie wykazano różnic statystycznie istotnych w częstości występowania genotypów pomiędzy badanymi grupami (p = 0,40, istotność asymptomatyczna dwustronna) (tab. 1). Polimorfizm Thr399Ile (8993C > T) genu W czasie analizy polimorfizmu Thr399Ile genu odnotowano większą częstość występowania genotypu heterozygotycznego Thr399Ile (8993CT) w grupie kontrolnej (14,0 vs. 9,3%, WR = 0,63, p = ns), jak również nieznacznie większą frekwencję zmutowanego allela 399Ile (8993T) w grupie kontrolnej (7,0 vs. 5,3%, WR = 0,75, p = ns) w porównaniu z grupą kobiet z porodem przedwczesnym. Jedyny zaobserwowany genotyp zawierający dwa zmutowane allele Ile399Ile (8993TT) stwierdzono u jednej pacjentki z grupy badanej (0,7 vs. 0,0%). Częstość występowania allela dzikiego Thr399 (8993C) była podobna w obydwu badanych grupach ciężarnych (94,7 vs. 93,0% w grupie kontrolnej, WR = 1,34, p = ns). Badając różnice w częstości występowania poszczególnych genotypów z zastosowaniem testu chi -kwadrat Pearsona nie odnotowano różnicy w istotności statystycznej pomiędzy grupą badaną i kontrolną (p = 0,28, istotność asymptomatyczna dwustronna) (tab. 1).
4 92 E. Drews-Piasecka, A. Seremak-Mrozikiewicz, M. Barlik i wsp. Współwystępowanie badanych polimorfizmów W toku badań analizowano również współwystępowanie badanych polimorfizmów genów TLR2 i. W grupie badanej zaobserwowano podobne współwystępowanie genotypów homozygotycznych niezmutowanych GG TLR2/CC (83,3 vs. 80,0%, p = ns) oraz GA TLR2/CC (6,7 vs. 5,3%, p = ns) w porównaniu z grupą kontrolną. Uwagę zwraca fakt przewagi współwystępowania genotypów GG TLR2/CT w grupie kontrolnej zdrowych ciężarnych (14,0 vs. 8,0%, p = 0,0695) (tab. 2). Polimorfizm badanych genów w zależności od tygodnia zakończenia ciąży w grupie badanej W następnym etapie pracy podzielono grupę badaną ciężarnych z PTD na 3 podgrupy: a) kobiety, u których poród odbył się pomiędzy 22. a 28. tc., b) poród pomiędzy 28. a 32. tc. oraz c) poród pomiędzy 32. a tc. W każdej z tych grup analizowano częstość występowania genotypów i alleli poszczególnych polimorfizmów badanych receptorów Toll-like. Porównując częstość występowania genotypów i alleli polimorfizmów Arg753Gln genu TLR2 w badanych trzech podgrupach kobiet z PTD w zależności od czasu trwania ciąży oraz w grupie kontrolnej nie stwierdzono różnic statystycznie istotnych. Natomiast w przypadku polimorfizmu Thr399Ile genu, mimo braku różnic statystycznie istotnych, w grupie kontrolnej obserwowano przewagę występowania zmutowanego allela 399Ile (7,0 vs. 2,6% w tc., p = ns) oraz heterozygotycznego genotypu Thr399Ile (14,0 vs. 5,3% w tc., p = ns) (Tab. 3). Dyskusja W związku ze wzrastającym zainteresowaniem znaczeniem badań genetycznych w etiologii porodu przedwczesnego wiele analiz dotyczy roli polimorfizmów receptorów TLR. Jednak wyniki tych analiz nadal jednak pozostają niejednoznaczne i dotyczą występowania PTD. Kim i wsp. przeanalizowali lokalizację receptorów TLR2 i oraz zmianę ekspresji tych receptorów w błonach płodowych w grupie kobiet z zakażeniem wewnątrzowodniowym, u których wystąpiło przedwczesne pęknięcie błon płodowych i poród przedwczesny. Grupę kontrolną stanowiły kobiety z prawidłowym przebiegiem ciąży, u których ciąża zakończyła się po 37. tygodniu. Na podstawie przeprowadzonych badań udowodniono, że zarówno poród o czasie i poród przedwczesny powikłane występowaniem zakażenia wewnątrzowodniowego związane są ze zwiększoną ekspresją TLR2 oraz w błonach płodowych. Ponadto receptory TLR2 i 4 wykazują powinowactwo do ligandów obecnych na powierzchni patogenów odpowiedzialnych za występowanie przedwczesnego pęknięcia błon płodowych [6]. Za jeden ze stanów poprzedzających wystąpienie porodu przedwczesnego uważana jest obecność waginozy bakteryjnej. Bakteryjna waginoza stwierdzana u 40% kobiet ciężarnych może być przyczyną występowania poronień, zakażenia wewnątrzmacicznego, wystąpienia porodu przedwczesnego i małej masy urodzeniowej dziecka. W pracy Genc i wsp. udowodniono związek genu z kolonizacją pochwy przez bakterie z gatunku Gardnerella vaginalis i beztlenowe bakterie Gram-ujemne. W pracy Genc i wsp. u 238 kobiet między 18. a 22. tc. określono skład mikroflory pochwy. Oznaczano obecność genotypów polimorfizmu genu receptora. Stwierdzono, że u 10,3% kobiet nosicielek zmutowanego allela 896G doszło do wzrostu ph pochwy. Ponadto u kobiet nosicielek genotypu homozygotycznego 896AA odnotowano podwyższony poziom IL-1 (p = 0,01) i zwiększoną aktywność receptora IL-1ra (p = 0,00001), co mogło być związane ze zmniejszeniem odporności przed zakażeniami pochwy Gardnerella vaginalis i beztlenowymi pałeczkami Gramujemnymi. Zmiana mikroflory pochwy przyczyniała się do wystąpienia przedwczesnego pęknięcia błon płodowych, a co za tym idzie w wielu przypadkach do wystąpienia porodu przedwczesnego [5]. Grupa badana PTD (n = 150) Tabela 2. Współwystępowanie polimorfizmów genów TLR2 i w grupie badanej i kontrolnej TLR2 Suma GG GA AA CC 125 (83,3) 10 (6,7) 0 (0,0) 165 (90,0) CT 12 (8,0)* 2 (1,3) 0 (0,0) 14 (9,3) TT 1 (0,7) 0 (0,0) 0 (0,0) 1 (0,7) Suma 138 (92,0) 12 (8,0) 0 (0,0) 150 (100,0) Grupa kontrolna (n = 150) CC 120 (80,0) 8 (5,3) 1 (0,7) 129 (86,00) CT 21 (14,00)* 0 (0,0) 0 (0,0) 21 (14,0) TT 0 (0,0) 0 (0,0) 0 (0,0) 0 (0,0) Suma 141 (94,0) 8 (5,3) 1 (0,7) 150 (100,0) *p = 0,0695
5 Znaczenie polimorfizmów genów receptorów Toll-like-2 oraz Toll-like-4 w porodzie przedwczesnym 93 Tabela 3. Częstość występowania genotypów i alleli polimorfizmu Arg753Gln genu TLR2 oraz polimorfizmu Thr399Ile genu w badanej grupie kobiet z PTD w zależności od tygodnia zakończenia ciąży TLR2 Grupa badana PTD Grupa Arg753Gln tc tc tc. kontrolna 20877G > A n (%) WR p n (%) WR p n (%) WR p n (%) GG 7 (87,5) (94,7) (91,9) (94,0) GA 1 (12,5) (5,3) (8,1) (5,3) AA 0 (0,0) 0 (0,0) 0 (0,0) 1 (0,7) Suma 8 (100,0) 19 (100,0) 123 (100,0) 150 (100,0) G 15 (93,7) (97,4) (95,9) (96,7) A 1 (6,3) (2,6) (4,1) (3,3) Suma 16 (100,0) 38 (100,0) 246 (100,0) 300 (100,0) Thr399Ile 8993C > T CC 8 (100,0) 18 (94,7) (88,6) (86,0) CT 0 (0,0) 1 (5,3) (10,6) (14,0) TT 0 (0,0) 0 (0,0) 1 (0,8) 0 (0,0) Suma 8 (100,0) 19 (100,0) 123 (100,0) 150 (100,0) C 16 (100,0) 37 (97,4) (93,9) (93,0) T 0 (0,0) 1 (2,6) (6,1) (7,0) Suma 16 (100,0) 38 (100,0) 246 (100,0) 300 (100,0) Istnieją doniesienia wskazujące na związek polimorfizmu 896A > G genu z obniżoną odpowiedzią organizmu na stymulacje przez lipopolisacharydy (LPS), co powoduje, ze nosicielki zmutowanego allela są narażone na zwiększone ryzyko infekcji bakteryjnej i w konsekwencji na zwiększone ryzyko wystąpienia porodu przedwczesnego. Arbour i wsp. wykazali, że zewnątrzkomórkowe domeny receptora związane są z osłabioną odpowiedzią na LPS. Stwierdzili, że polimorfizm Asp299Gly ma wpływ na stymulację LPS przez te receptory [10]. Lorenz i wsp. analizowali obecność polimorfizmów Asp299Gly i Thr399Ile genu (polimorfizmy pozostające w nierównowadze sprzężeń). Badanie przeprowadzono w populacji 440 kobiet fińskich, u których ciąża zakończyła się < 35 tc. (281 ciąż pojedynczych oraz 158 ciąż wielopłodowych). Częstość występowania zmutowanego allela 299Gly oraz genotypów heterozygotycznego Asp299Gly i homozygotycznego Gly299Gly była wyższa w grupie dzieci urodzonych przedwcześnie (różnice statystycznie istotne odpowiednio: p = 0,024, p = 0,028). W otrzymanych wynikach stwierdzono, że obecność zmutowanych alleli i genotypów genu receptora była związana ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia PTD [11]. W badaniach przeprowadzonych w populacji noworodków z Urugwaju zaobserwowano wzrost ryzyka wystąpienia PTD w przypadku noworodków nosicieli zmutowanego allela dla polimorfizmu Asp299Gly przy jednoczesnym pęknięciu błon płodowych [12]. Dane te wskazują na różnice w przebiegu odpowiedzi zapalnej w zależności od obecności różnych wariantów polimorficznych genów czynników biorących udział w procesie zapalnym. W przebiegu analizy polimorfizmów receptora TLR2 (16934T > A oraz Arg753Gln) oraz (Thr399Ile) wśród 305 dzieci wskazano na związek tego polimorfizmu TLR2 z występowaniem PTD. Odnotowano również związek jednoczesnego występowania zmutowanych alleli obydwu badanych polimorfizmów (16934A/753Gln) ze statystycznie istotnym krótszym czasem trwania ciąży (30,6 vs. 34,1-36,8 tc. w grupie dzieci nosicieli tylko jednego zmutowanego allela z badanych polimorfizmów, nosicieli alleli typu dzikiego, p = 0,02) [13]. W niektórych natomiast badaniach nie wykazano wpływu badanych polimorfizmów genów TLR na wystąpienie PTD. Badanie w populacji kobiet niemieckich przeprowadzone przez Härtella i wsp. nie potwierdziło istnienia powyższej zależności [14]. Celem tej analizy było określenie wartości predykcyjnej polimorficznych alleli genów kodujących poszczególne warianty układu immunologicznego jako markerów porodu przedwczesnego.
6 94 E. Drews-Piasecka, A. Seremak-Mrozikiewicz, M. Barlik i wsp. Przeanalizowano aż pięć polimorfizmów w dużej grupie wcześniaków o bardzo niskiej masie urodzeniowej, dzieci urodzonych w terminie porodu oraz ich matek. Wykazano, że ogólny wpływ badanych polimorfizmów na rozwój PTD wydaje się umiarkowany, a żaden z polimorfizmów nie jest istotnie związany z wystąpieniem zakażenia wewnątrzmacicznego jako przyczyną wystąpienia porodu przedwczesnego. Dla polimorfizmu Arg753Gln TLR2 potwierdzono podobną częstość występowania genotypów heterozygotycznego/homozygotycznego badanego wariantu (w grupie matek 6,9 vs. 6,1% oraz w grupie dzieci 5,7 vs. 5,1%). Dla polimorfizmu 896G stwierdzono częstość występowania genotypów homozygotycznego/heterozygotycznego w grupie matek 8,1 vs. 11,5% oraz w grupie dzieci 11,6 vs. 10,5% [14]. Wyniki prezentowane w powyższej pracy dotyczące polimorfizmu Arg753Gln TLR2 są zbieżne z obserwacjami zawartymi w pracy Härtella i wsp. Dla polimorfizmu Arg753Gln genu TLR2 odnotowano podobną częstość występowania heterozygot GA w grupie kobiet z porodem przedwczesnym (8,0 vs. 5,3% grupa kontrolna, WR = 1,54, p = ns), jak również zmutowanego allela A (4,0 vs. 3,3%, WR = 1,21, p = ns). W zakresie polimorfizmu Thr399Ile odnotowano natomiast przewagę występowania genotypu heterozygotycznego CT w grupie kontrolnej (14,0 vs. 9,3% w grupie badanej, WR = 0,63, p = ns). Taka sama obserwacja dotyczyła częstości zmutowanych alleli (7,0 vs. 5,3% w grupie badanej, WR = 0,75, p = ns). Szczególnie ciekawe wyniki obserwowano przy podziale pacjentek w zależności od czasu zakończenia ciąży, gdzie analiza pokazała przewagę występowania zmutowanego allela 399Ile w grupie kontrolnej (7,0 vs. 2,6% w tc., p = ns). Te ciekawe obserwacje pozwoliły na wysunięcie wniosku o ochronnym wpływie obecności zmutowanego allela 399Ile polimorfizmu Thr399Ile na występowanie porodu przedwczesnego w badanej populacji kobiet polskich. Również w pracy Łukaszewskiego i wsp. dotyczącej populacji kobiet polskich oceniano polimorfizm Arg753Gln genu TLR2 oraz polimorfizm Thr399Ile genu w grupie kobiet z przedwczesnym pęknięciem błon płodowych i porodem przedwczesnym (33 kobiety z przedwczesnym pęknięciem błon płodowych między 30 a 36 tc.). Na podstawie zebranych danych stwierdzono, że przewaga występowania heterozygotycznego genotypu CT oraz zmutowanego allela T dla polimorfizmu Thr399Ile (C8993T) w genie, w grupie kontrolnej zdrowych kobiet ciężarnych może sugerować jego ochronną rolę w stosunku do występowania przedwczesnego pęknięcia błon płodowych i porodu przedwczesnego [15]. 2) Analiza wyników pracy sugeruje możliwy modulujący wpływ zmutowanego allela 399Ile (polimorfizm Thr399Ile) genu na zmniejszenie ryzyka porodu przedwczesnego. Piśmiennictwo [1] Hao K., Wang X., Niu T. i wsp. (2004) Candidate gene association study on preterm delivery: application of highthroughput genotyping technology and advanced statistical methods. Hum. Mol. Genet. 13(7): [2] Esplin M.S., Varner M.W. (2005) Genetic factors in preterm birth the future. BJOG. 112(1): [3] Ward K. (2003) Genetic factors in preterm birth. BJOG. 110: [4] Ward K., Argyle V., Meade M. i wsp. (2005) The heritability of preterm delivery. Obstet. Gynecol. 106: [5] Genc M.R., Vardhana S., Delaney M.L. i wsp. (2004) MAP Study Group. Relationship between a toll-like receptor-4 gene polymorphism, bacterial vaginosis-related flora and vaginal cytokine responses in pregnant women. Eur. J. Obstet. Gynecol. Reprod. Biol. 116(2): [6] Kim Y.M., Romero R., Chaiworapongsa T. (2004) Tolllike receptor-2 and -4 in the chorioamniotic membranes in spontaneous labor at term and preterm parturition that are associated with chorioamnionitis. Am. J. Obstet. Gynecol. 191: [7] Szczepański M.J., Góralski I., Mozer-Lisewska I. i wsp. (2004) Rola receptorów toll-podobnych w odporności. Postępy Biologii Komórki 31: [8] Romero R., Friel L.A., Velez Edwards D.R. i wsp. (2010) A genetic association study of maternal and fetal candidate genes that predispose to preterm prelabor rupture of membranes (PROM). Am. J. Obstet. Gynecol. 203(4): [9] Romero R., Velez Edwards D.R., Kusanovic J.P. i wsp. (2010) Identification of fetal and maternal single nucleotide polymorphisms in candidate genes that predispose to spontaneous preterm labor with intact membranes. Am. J. Obstet. Gynecol. 202(5): [10] Arbour N.C., Lorenz E., Schutte B.C. i wsp. (2000) mutations are associated with endotoxin hyporesponsiveness in humans. Nature America Inc. 15: [11] Lorenz E., Hallman M., Marttila R. i wsp. (2002) Association between the Asp299Gly polymorphisms in the Toll-like receptor 4 and premature births in the Finnish population. Pediatr. Res. 52(3): [12] Rey G., Skowronek F., Alciaturi J. i wsp. (2008) Toll receptor 4 Asp299Gly polymorphism and its association with preterm birth and premature rupture of membranes in a South American population. Mol. Hum. Reprod. 14(9): [13] Krediet T.G., Wiertsema S.P., Vossers M.J. i wsp. (2007) Tolllike receptor 2 polymorphism is associated with preterm birth. Pediatr. Res. 62(4): [14] Härtel Ch., Finas D., Ahrens P. i wsp. (2004) Polymorphisms of genes involved in innate immunity: association with preterm delivery. Mol. Hum. Reprod. 10(12): [15] Łukaszewski T., Barlik M., Seremak-Mrozikiewicz A. i wsp. (2009) Polimorfizm genów receptorów Tollpodobnych typu 2 oraz 4 (TLR-2 i TLR-4) a ryzyko wystąpienia przedwczesnego pęknięcia błon płodowych. Ginekol. Pol. 80(12): Wnioski 1) Polimorfizm Arg753Gln genu TLR2 prawdopodobnie nie zwiększa ryzyka wystąpienia porodu przedwczesnego. J Agnieszka Seremak-Mrozikiewicz Klinika Perinatologii i Chorób Kobiecych Uniwersytet Medyczny w Poznaniu ul. Polna 33, Poznań asm@data.pl
7 Znaczenie polimorfizmów genów receptorów Toll-like-2 oraz Toll-like-4 w porodzie przedwczesnym 95 Correlation of Toll-like-2 and Toll-like-4 receptors gene polymorphisms with preterm delivery Introduction. It is assumed that preterm delivery (PTD) is a complex phenomenon caused by different pathophysiological factors. Nowadays, important role is attributed to genetic determinants of PTD, pointing to possible relevance of polymorphic variants of candidate genes. Aim of study. To assess the relevance of polymorphisms of genes coding for selected Toll-like receptors in the etiology of PTD in Polish women. We analyzed following polymorphisms: Arg753Gln (20877G > A) of TLR2 gene and Thr399Ile (8993C > T) of gene. Material and methods. Study group consisted of 150 women with preterm delivery ( gw.). To the control group 150 healthy pregnant women who delivered > 37 gw. were enrolled. All investigated polymorphisms were analyzed by polymerase chain reaction (PCR) and restriction fragment length polymorphism (RFLP). Results. The analysis of Thr399Ile polymorphism of gene shows higher incidence of CT heterozygous in the control group (14,0 vs. 9,3%, p = ns), as well as slightly higher frequency of mutated T allele in controls (7,0 vs. 5,3%, p = ns) compared to PTD group. In controls, beside lack of statistically significance, the overrepresentation of mutated 399Ile allele (7,0 vs. 2,6% in gw., p = ns) and heterozygous Thr399Ile genotype (14,0 vs. 5,3% in gw., p = ns) has been noted. Combination of 20877GG TLR2 / 8993CT genotypes in the control group was significantly higher compared to PTD (14,0 vs. 8,0%, p = 0,0695). Conclusions. The Arg753Gln polymorphism of TLR2 gene probably are not connected with the risk of preterm delivery. The study results points to the possible modulating effect of mutated 399Ile allele (Thr399Ile polymorphism) of gene in decreased risk of preterm delivery. Key words: preterm delivery, genetic polymorphism, Toll-like receptors
poło nictwo Ginekol Pol. 2009, 80, Klinika Perinatologii i Chorób Kobiecych Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu
poło nictwo Polimorfizm genów receptorów Tollpodobnych typu 2 oraz 4 (TLR-2 i TLR-4) a ryzyko wystąpienia przedwczesnego pęknięcia błon płodowych doniesienie wstępne Polymorphism in the genes of Toll-like
Bardziej szczegółowoThe significance of TNF- gene polymorphisms in preterm delivery
The significance of TNF- gene polymorphisms in preterm delivery Znaczenie polimorfizmów genu TNF- w porodzie przedwczesnym 1 3 2 1 Division of Obstetrics and Gynecology, Regional Hospital in Poznan, Poland
Bardziej szczegółowoZnacznie polimorfizmu genów czynnika martwicy nowotworów α (TNF-α) oraz interleukiny-6 (IL-6) w porodzie przedwczesnym
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 3, zeszyt 4, 249-254, 2010 Znacznie polimorfizmu genów czynnika martwicy nowotworów α (TNF-α) oraz interleukiny-6 (IL-6) w porodzie przedwczesnym MAGDALENA
Bardziej szczegółowoPromotor: prof. dr hab. Katarzyna Bogunia-Kubik Promotor pomocniczy: dr inż. Agnieszka Chrobak
INSTYTUT IMMUNOLOGII I TERAPII DOŚWIADCZALNEJ IM. LUDWIKA HIRSZFELDA WE WROCŁAWIU POLSKA AKADEMIA NAUK mgr Milena Iwaszko Rola polimorfizmu receptorów z rodziny CD94/NKG2 oraz cząsteczki HLA-E w patogenezie
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 3. Amplifikacja genu ccr5 Homo sapiens wykrywanie delecji Δ32pz warunkującej oporność na wirusa HIV
Ćwiczenie 3. Amplifikacja genu ccr5 Homo sapiens wykrywanie delecji Δ32pz warunkującej oporność na wirusa HIV Cel ćwiczenia Określenie podatności na zakażenie wirusem HIV poprzez detekcję homo lub heterozygotyczności
Bardziej szczegółowoZmienność genu UDP-glukuronozylotransferazy 1A1 a hiperbilirubinemia noworodków.
Zmienność genu UDP-glukuronozylotransferazy 1A1 a hiperbilirubinemia noworodków. Katarzyna Mazur-Kominek Współautorzy Tomasz Romanowski, Krzysztof P. Bielawski, Bogumiła Kiełbratowska, Magdalena Słomińska-
Bardziej szczegółowoUdział polimorfizmu 2756A>G genu syntazy metioniny w rozwoju hipotrofii płodu
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 6, zeszyt 1, 14-18, 2013 Udział polimorfizmu genu syntazy metioniny w rozwoju hipotrofii płodu ANNA LORENC 1, AGNIESZKA SEREMAK-MROZIKIEWICZ 1,2, KRZYSZTOF
Bardziej szczegółowoMateriał i metody. Wyniki
Abstract in Polish Wprowadzenie Selen jest pierwiastkiem śladowym niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Selen jest wbudowywany do białek w postaci selenocysteiny tworząc selenobiałka (selenoproteiny).
Bardziej szczegółowoCharakterystyka obrotu kostnego u kobiet w ciąży fizjologicznej i powikłanej porodem przedwczesnym streszczenie.
Anastasiya Zasimovich Charakterystyka obrotu kostnego u kobiet w ciąży fizjologicznej i powikłanej porodem przedwczesnym streszczenie. Ciąża jest to specyficzny, fizjologiczny stan organizmu kobiety. O
Bardziej szczegółowoAUTOREFERAT. Dr n. med. Hubert Wolski
Klinika Perinatologii i Chorób Kobiecych Uniwersytet Medyczny w Poznaniu Oddział Ginekologiczno-Położniczy Podhalański Szpital Specjalistyczny w Nowym Targu AUTOREFERAT Dr n. med. Hubert Wolski Poznań
Bardziej szczegółowoMgr inż. Aneta Binkowska
Mgr inż. Aneta Binkowska Znaczenie wybranych wskaźników immunologicznych w ocenie ryzyka ciężkich powikłań septycznych u chorych po rozległych urazach. Streszczenie Wprowadzenie Według Światowej Organizacji
Bardziej szczegółowoOCENA ROZPRAWY NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH
KLINIKA NEONATOLOGII PUM 72-010 Police, ul. Siedlecka 2 Kierownik kliniki: Prof. dr. hab. n. med. Maria Beata Czeszyńska Tel/fax. 91 425 38 91 adres e- mail beataces@pum.edu.pl Szczecin, dnia 11. 06. 2018r
Bardziej szczegółowoZmodyfikowane wg Kadowaki T in.: J Clin Invest. 2006;116(7):1784-92
Magdalena Szopa Związek pomiędzy polimorfizmami w genie adiponektyny a wybranymi wyznacznikami zespołu metabolicznego ROZPRAWA DOKTORSKA Promotor: Prof. zw. dr hab. med. Aldona Dembińska-Kieć Kierownik
Bardziej szczegółowoJak realizować obowiązkowe i zalecane szczepienia ochronne przeciwko pneumokokom
Jak realizować obowiązkowe i zalecane szczepienia ochronne przeciwko pneumokokom Sympozjum Szczepienia Ochronne Warszawa, 27.04. 2018 12:30 12:45 Profesor Ewa Bernatowska Klinika Immunologii Instytut Pomnik
Bardziej szczegółowoMetody badania polimorfizmu/mutacji DNA. Aleksandra Sałagacka Pracownia Diagnostyki Molekularnej i Farmakogenomiki Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Metody badania polimorfizmu/mutacji DNA Aleksandra Sałagacka Pracownia Diagnostyki Molekularnej i Farmakogenomiki Uniwersytet Medyczny w Łodzi Mutacja Mutacja (łac. mutatio zmiana) - zmiana materialnego
Bardziej szczegółowoPŁODU JAKO PRZYCZYNA UTRATY CIĄŻY - l e k. K a r o l i n y M a t u s z e w s k i e j
60-535 Poznań ul. Polna 33 Polska Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Katedra Perinatologii i Ginekologii Klinika Perinatologii i Chorób Kobiecych Chair of Perinatology and Gynecology,
Bardziej szczegółowostarszych na półkuli zachodniej. Typową cechą choroby jest heterogenny przebieg
STRESZCZENIE Przewlekła białaczka limfocytowa (PBL) jest najczęstszą białaczką ludzi starszych na półkuli zachodniej. Typową cechą choroby jest heterogenny przebieg kliniczny, zróżnicowane rokowanie. Etiologia
Bardziej szczegółowoStężenie wybranych cytokin u kobiet z przedwczesnym pęknięciem błon płodowych i porodem przedwczesnym badanie wstępne
poło nictwo Stężenie wybranych cytokin u kobiet z przedwczesnym pęknięciem błon płodowych i porodem przedwczesnym badanie wstępne Concentration of selected cytokines in women with premature rupture of
Bardziej szczegółowoBadanie predyspozycji do łysienia androgenowego u kobiet (AGA)
Badanie predyspozycji do łysienia androgenowego u kobiet (AGA) RAPORT GENETYCZNY Wyniki testu dla Pacjent Testowy Pacjent Pacjent Testowy ID pacjenta 0999900004112 Imię i nazwisko pacjenta Pacjent Testowy
Bardziej szczegółowoWykład 9: HUMAN GENOME PROJECT HUMAN GENOME PROJECT
Wykład 9: Polimorfizm pojedynczego nukleotydu (SNP) odrębność genetyczna, która czyni każdego z nas jednostką unikatową Prof. dr hab. n. med. Małgorzata Milkiewicz Zakład Biologii Medycznej HUMAN GENOME
Bardziej szczegółowoGdański Uniwersytet Medyczny. Polimorfizm genów receptorów estrogenowych (ERα i ERβ) a rozwój zespołu metabolicznego u kobiet po menopauzie
Gdański Uniwersytet Medyczny Mgr Karolina Kuźbicka Polimorfizm genów receptorów estrogenowych (ERα i ERβ) a rozwój zespołu metabolicznego u kobiet po menopauzie Rozprawa doktorska Promotor: dr hab. n.
Bardziej szczegółowoINTERPRETACJA WYNIKÓW BADAŃ MOLEKULARNYCH W CHOROBIE HUNTINGTONA
XX Międzynarodowa konferencja Polskie Stowarzyszenie Choroby Huntingtona Warszawa, 17-18- 19 kwietnia 2015 r. Metody badań i leczenie choroby Huntingtona - aktualności INTERPRETACJA WYNIKÓW BADAŃ MOLEKULARNYCH
Bardziej szczegółowoWykład: HUMAN GENOME PROJECT HUMAN GENOME PROJECT
Wykład: Polimorfizm pojedynczego nukleotydu (SNP) odrębność genetyczna, która czyni każdego z nas jednostką unikatową Prof. dr hab. n. med. Małgorzata Milkiewicz Zakład Biologii Medycznej HUMAN GENOME
Bardziej szczegółowoSkładniki jądrowego genomu człowieka
Składniki jądrowego genomu człowieka Genom człowieka 3 000 Mpz (3x10 9, 100 cm) Geny i sekwencje związane z genami (900 Mpz, 30% g. jądrowego) DNA pozagenowy (2100 Mpz, 70%) DNA kodujący (90 Mpz ~ ok.
Bardziej szczegółowoBiologia medyczna, lekarski Ćwiczenie ; Ćwiczenie 19
Ćwiczenie 19 Fenotyp sportowca. Geny warunkujące fenotyp sportowca. Testy DNA w ocenie predyspozycji sportowych i ich aspekty etyczne. Genetyka cech ilościowych. Prof. dr hab. Roman Zieliński 1. "Fenotyp
Bardziej szczegółowoPolimorfizm genu mitochondrialnej polimerazy gamma (pol γ) w populacjach ludzkich Europy
Polimorfizm genu mitochondrialnej polimerazy gamma (pol γ) w populacjach ludzkich Europy Praca wykonana pod kierunkiem dr hab. Tomasza Grzybowskiego w Katedrze Medycyny Sądowej w Zakładzie Genetyki Molekularnej
Bardziej szczegółowoUltrasonograficzna ocena wzrastania płodów w I i II trymestrze ciąży w populacyjnym programie badań prenatalnych wad wrodzonych w regionie lubelskim
Lek. med. Izabela Wnuczek-Mazurek Ultrasonograficzna ocena wzrastania płodów w I i II trymestrze ciąży w populacyjnym programie badań prenatalnych wad wrodzonych w regionie lubelskim Promotor: Dr hab.
Bardziej szczegółowoUniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Katedra Ginekologii, Położnictwa i Onkologii Ginekologicznej Klinika Onkologii Ginekologicznej Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Ewa Nowak-Markwitz
Bardziej szczegółowoAlergiczny nieżyt nosa genetyczny stan wiedzy
Alergiczny nieżyt nosa genetyczny stan wiedzy Dr hab. n. med. Aleksandra Szczepankiewicz mgr inż. Wojciech Langwiński Pracownia Badań Komórkowych i Molekularnych Kliniki Pneumonologii, Alergologii Dziecięcej
Bardziej szczegółowoFetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym
Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Dr n med. Katarzyna Musialik Katedra Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Medyczny w Poznaniu *W
Bardziej szczegółowoJarosław Kalinka1, Wojciech Hanke2 ROLA PALENIA TYTONIU JAKO CZYNNIKA RYZYKA H IPO TRO FII PŁODU I PORODU PRZEDWCZESNEGO
PRZEG. EPID., 1996, 50, 3 Jarosław Kalinka1, Wojciech Hanke2 ROLA PALENIA TYTONIU JAKO CZYNNIKA RYZYKA H IPO TRO FII PŁODU I PORODU PRZEDWCZESNEGO 1 Instytut Ginekologii i Położnictwa AM w Łodzi Dyrektor:
Bardziej szczegółowoZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ
Bardziej szczegółowoDRD1 and DRD4 dopamine receptors in the etiology of preeclampsia
DRD1 and DRD4 dopamine receptors in the etiology of preeclampsia Receptory dopaminy DRD1 oraz DRD4 w etiologii stanu przedrzucawkowego 1,2, 1 Division of Perinatology and Women s Diseases, Poznan University
Bardziej szczegółowoTrombofilia wrodzona jako przyczyna poronieƒ nawracajàcych w I trymestrze cià y
Trombofilia wrodzona jako przyczyna poronieƒ nawracajàcych w I trymestrze cià y Inherited thrombophilia as the reason of recurrent miscarriges in the first trimester of pregnancy Kurzawińska Grażyna 1,
Bardziej szczegółowoAnaliza mutacji p.d36n i p.n318s oraz polimorfizmu p.s474x genu lipazy lipoproteinowej u chorych z hipercholesterolemią rodzinną.
Analiza mutacji p.d36n i p.n318s oraz polimorfizmu p.s474x genu lipazy lipoproteinowej u chorych z hipercholesterolemią rodzinną. Monika śuk opiekun: prof. dr hab. n. med. Janusz Limon Katedra i Zakład
Bardziej szczegółowoMarzena Woźniak Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie
Marzena Woźniak Rozprawa doktorska na stopień doktora nauk medycznych Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie Okresy ciąży i połogu są wymieniane
Bardziej szczegółowoBadanie podatności na łysienie androgenowe u mężczyzn
Badanie podatności na łysienie androgenowe u mężczyzn RAPORT GENETYCZNY Wyniki testu dla Pacjent Testowy Pacjent Pacjent Testowy ID pacjenta 0999900004136 Imię i nazwisko pacjenta Pacjent testowy Rok urodzenia
Bardziej szczegółowoReprint portalu e-medycyna.pl
Reprint portalu e-medycyna.pl Stosowanie złożonych źródeł folianów w profilaktyce wad cewy nerwowej oraz innych zaburzeń spowodowanych niedoborami folianów w okresie planowania ciąży i w ciąży State of
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE Słowa kluczowe: Wstęp Cel pracy
STRESZCZENIE Słowa kluczowe: Noworodek urodzony przedwcześnie, granulocyt obojętnochłonny, molekuły adhezji komórkowej CD11a, CD11b, CD11c, CD18, CD54, CD62L, wczesne zakażenie, posocznica. Wstęp W ostatnich
Bardziej szczegółowoWpływ zakażenia Ureaplasma urealyticum na występowanie powikłań położniczych oraz stan zdrowia noworodków
ROZDZIAŁ XV ZDROWIE I DOBROSTAN 1/2015 DOBROSTAN I ZDROWIE Department of Obstetrics Medical University of Gdansk Klinika Położnictwa Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego DARIUSZ LAUTENBACH, KAROLINA KOZUBOWSKA,
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE PRACY DOKTORSKIEJ
mgr Bartłomiej Rospond POSZUKIWANIE NEUROBIOLOGICZNEGO MECHANIZMU UZALEŻNIENIA OD POKARMU - WPŁYW CUKRÓW I TŁUSZCZÓW NA EKSPRESJĘ RECEPTORÓW DOPAMINOWYCH D 2 W GRZBIETOWYM PRĄŻKOWIU U SZCZURÓW STRESZCZENIE
Bardziej szczegółowoRola stosunku seksualnego w indukcji porodu
Rola stosunku seksualnego w indukcji porodu Teoretyczne podstawy wpływu aktywności seksualnej na indukcję porodu Aktywność seksualna w okresie terminu porodu może prowadzić do przyśpieszenia dojrzewania
Bardziej szczegółowoŁukasz Czupkałło Ocena systemu RANK/RANKL/OPG w płynie dziąsłowym u kobiet w ciąży fizjologicznej oraz pacjentek ciężarnych z chorobą przyzębia.
Łukasz Czupkałło Ocena systemu RANK/RANKL/OPG w płynie dziąsłowym u kobiet w ciąży fizjologicznej oraz pacjentek ciężarnych z chorobą przyzębia. STRESZCZENIE Choroba przyzębia jest procesem zapalnym polegającym
Bardziej szczegółowoPrzedmowa. Zawartość. 1. Wprowadzenie Kompleksowe podejście do żywienia Koncepcja równowagi (bilansu)
140964 Zawartość Przedmowa 1. Wprowadzenie 1.1. Kompleksowe podejście do żywienia 1.2. Koncepcja równowagi (bilansu) 1.2.1. Model podaży i zapotrzebowania 1.2.2. Przekarmienie 1.2.3. Niedożywienie 1.2.4.
Bardziej szczegółowoDiagnostyka i terapia porodu przedwczesnego
ROZDZIAŁ VI ZDROWIE I DOBROSTAN 1/2015 DOBROSTAN I ZDROWIE 1 Wydział Nauk o Zdrowiu w Katowicach, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Zakład Propedeutyki Położnictwa Katedry Zdrowia Kobiety School
Bardziej szczegółowoPODSTAWY IMMUNOLOGII Komórki i cząsteczki biorące udział w odporności nabytej (cz.i): wprowadzenie (komórki, receptory, rozwój odporności nabytej)
PODSTAWY IMMUNOLOGII Komórki i cząsteczki biorące udział w odporności nabytej (cz.i): wprowadzenie (komórki, receptory, rozwój odporności nabytej) Nadzieja Drela ndrela@biol.uw.edu.pl Konspekt do wykładu
Bardziej szczegółowoTransformacja pośrednia składa się z trzech etapów:
Transformacja pośrednia składa się z trzech etapów: 1. Otrzymanie pożądanego odcinka DNA z materiału genetycznego dawcy 2. Wprowadzenie obcego DNA do wektora 3. Wprowadzenie wektora, niosącego w sobie
Bardziej szczegółowoZDROWIE DZIECI PO LECZENIU NIEPŁODNOŚCI
ZDROWIE DZIECI PO LECZENIU NIEPŁODNOŚCI Rafał Kurzawa rafal.kurzawa@gmail.com Pomorski Uniwersytet Medyczny Sekcja Płodności i Niepłodności PTG Ośrodek Studiów nad Płodnością Człowieka IVF ma 35 lat
Bardziej szczegółowoCzynniki genetyczne sprzyjające rozwojowi otyłości
Czynniki genetyczne sprzyjające rozwojowi otyłości OTYŁOŚĆ Choroba charakteryzująca się zwiększeniem masy ciała ponad przyjętą normę Wzrost efektywności terapii Czynniki psychologiczne Czynniki środowiskowe
Bardziej szczegółowoElżbieta Arłukowicz Streszczenie rozprawy doktorskiej
Elżbieta Arłukowicz Streszczenie rozprawy doktorskiej Analiza zmienności ilościowej i jakościowej tlenowej flory bakteryjnej izolowanej z ran przewlekłych kończyn dolnych w trakcie leczenia tlenem hiperbarycznym
Bardziej szczegółowoPL 217144 B1. Sposób amplifikacji DNA w łańcuchowej reakcji polimerazy za pomocą starterów specyficznych dla genu receptora 2-adrenergicznego
PL 217144 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 217144 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 391926 (22) Data zgłoszenia: 23.07.2010 (51) Int.Cl.
Bardziej szczegółowoSpis treści. Zdrowie i płodność kobiety. Cele operacyjne rozdziału Celina Łepecka-Klusek... 45
Rozdział I Zdrowie i płodność kobiety Cele operacyjne rozdziału Celina Łepecka-Klusek... 1 1. Okresy życia kobiety Michał Bokiniec... 2 1.1. Okres dojrzewania, pokwitania... 2 1.2. Okres dojrzałości płciowej...
Bardziej szczegółowoPrzyrost masy ciała w ciąży a wybrane elementy oceny stanu noworodka
Wdowiak Probl Hig A Epidemiol i wsp. Przyrost 2011, 92(2): masy ciała 281-285 w ciąży a wybrane elementy oceny stanu noworodka 281 Przyrost masy ciała w ciąży a wybrane elementy oceny stanu noworodka Women
Bardziej szczegółowoOcena wybranych wykładników morfologicznych zapalenia w popłodach z samoistnych porodów przedwczesnych
Ginekol Pol. 2010, 81, 435-440 P R A C E O R Y G I N A L N E poło nictwo Ocena wybranych wykładników morfologicznych zapalenia w popłodach z samoistnych porodów przedwczesnych Evaluation of selected morphological
Bardziej szczegółowoCharakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Bardziej szczegółowoo cechach dziedziczonych decyduje środowisko, a gatunki mogą łatwo i spontanicznie przechodzić jedne w drugie
Iwan Miczurin (1855-1935) Trofim Denisowicz Łysenko (1898-1976) przy interwencji człowieka możliwe jest zmuszenie każdej formy zwierzęcia lub rośliny do znacznie szybszych zmian, w kierunku pożądanym przez
Bardziej szczegółowoZnaczenie współwystępowania polimorfizmów genów MTHFR, MTR, MTRR, TCII w hipotrofii płodu
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 7, zeszyt 2, 72-80, 2014 Znaczenie współwystępowania polimorfizmów genów MTHFR, MTR, MTRR, TCII w hipotrofii płodu ANNA LORENC 1, GRAŻYNA KURZAWIŃSKA 1, 2,
Bardziej szczegółowoThe role of 401A>G polymorphism of methylenetetrahydrofolate dehydrogenase gene (MTHFD1) in fetal hypotrophy
The role of 401A>G polymorphism of methylenetetrahydrofolate dehydrogenase gene (MTHFD1) in fetal hypotrophy Rola polimorfizmu 401G>A genu dehydrogenazy metylenotetrahydrofolianowej (MTHFD1) w hipotrofii
Bardziej szczegółowoIndukcja (wywoływanie) porodu Informacje dla kobiet w ciąży, ich partnerów i rodzin
Polish translation of Induction of labour - Information for pregnant women, their partners and families Indukcja (wywoływanie) porodu Informacje dla kobiet w ciąży, ich partnerów i rodzin Niniejsza broszura:
Bardziej szczegółowoSCHORZENIA POCHWY I ICH ZAPOBIEGANIE. Poradnik dla pacjentki o diagnozowaniu i leczeniu chorób pochwy
SCHORZENIA POCHWY I ICH ZAPOBIEGANIE Poradnik dla pacjentki o diagnozowaniu i leczeniu chorób pochwy Praktycznie każda kobieta odczuwa czasami dolegliwości w obrębie intymnych części ciała. Wpływają one
Bardziej szczegółowolek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej
lek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr
Bardziej szczegółowoPRZEDWCZESNE PĘKNIĘCIE BŁON PŁODOWYCH (PPBP) (oocystoruptura praecox)
PRZEDWCZESNE PĘKNIĘCIE BŁON PŁODOWYCH (PPBP) (oocystoruptura praecox) 1. Przedwczesne pęknięcie błon płodowych (PPBP) przerwanie ciągłości pęcherza płodowego przed rozpoczęciem akcji porodowej Czasowe
Bardziej szczegółowo1. Oddział tworzą: 1) Pododdziały: a) Położniczy (rooming- in), b) Patologii Ciąży, c) Porodowy ze Szkołą Rodzenia, d) Ginekologii,
1. Oddział tworzą: 1) Pododdziały: a) Położniczy (rooming- in), b) Patologii Ciąży, c) Porodowy ze Szkołą Rodzenia, d) Ginekologii, e) Izolacyjny (poł. gin), 2) Izba Przyjęć Położniczo-Ginekologiczna 1
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoKonspekt do zajęć z przedmiotu Genetyka dla kierunku Położnictwo dr Anna Skorczyk-Werner Katedra i Zakład Genetyki Medycznej
Seminarium 1 część 1 Konspekt do zajęć z przedmiotu Genetyka dla kierunku Położnictwo dr Anna Skorczyk-Werner Katedra i Zakład Genetyki Medycznej Genom człowieka Genomem nazywamy całkowitą ilość DNA jaka
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE. Wstęp. Cele pracy
STRESZCZENIE Wstęp Hormon wzrostu (GH) jest jednym z najważniejszych hormonów anabolicznych promujących proces wzrastania człowieka. GH działa lipolitycznie, wpływa na metabolizm węglowodanów, białek i
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE POPULACJAMI ZWIERZĄT
ZARZĄDZANIE POPULACJAMI ZWIERZĄT Ćwiczenia 1 mgr Magda Kaczmarek-Okrój magda_kaczmarek_okroj@sggw.pl 1 ZAGADNIENIA struktura genetyczna populacji obliczanie frekwencji genotypów obliczanie frekwencji alleli
Bardziej szczegółowoKlinika Położnictwa i Ginekologii. Poznań, wrzesień 2013 r.
Instytutu Matki i Dziecka Klinika Położnictwa i Ginekologii Rozwój opieki perinatalnej na przełomie XX i XXI wieku Tomasz Maciejewski, Michał Troszyński, Sławomir Janus Poznań, wrzesień 2013 r. Zgony matek
Bardziej szczegółowoGenetyka Populacji http://ggoralski.com
Genetyka Populacji http://ggoralski.com Frekwencje genotypów i alleli Frekwencja genotypów Frekwencje genotypów i alleli Zadania P AA = 250/500 = 0,5 P Aa = 100/500 = 0,2 P aa = 150/500 = 0,3 = 1 Frekwencje
Bardziej szczegółowokwestionariusze badania ankietowego, karta badania, broszura informacyjna dla pacjentek,
Dr hab. o. med. Jerzy Krupiński, emeryt. profesor oadzw. ŚUM Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej z Endodoocją ŚUM w Katowicach Kraków, 5 kwietnia 2018 Recenzja pracy doktorskiej lek. dent. Marty
Bardziej szczegółowoJak prowadzić poród w 23. tygodniu ciąży
GRZEGORZ JAKIEL Jak prowadzić poród w 23. tygodniu ciąży I Klinika Położnictwa i Ginekologii Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie Peri- viable birth Poród na granicy przeżywalności AGENDA
Bardziej szczegółowoRodzaj przyczepu pępowiny a stan urodzeniowy bliźniąt
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 2, zeszyt 1, 12-16, 2009 przyczepu pępowiny a stan urodzeniowy bliźniąt SŁAWOMIR SZYMAŃSKI 1, WITOLD MALINOWSKI 1, ELŻBIETA RONIN-WALKNOWSKA 2 Streszczenie
Bardziej szczegółowoPytanie: Kiedy do testowania hipotezy stosujemy rozkład normalny?
Pytanie: Kiedy do testowania hipotezy stosujemy rozkład normalny? Gdy: badana cecha jest mierzalna (tzn. posiada rozkład ciągły); badana cecha posiada rozkład normalny; dysponujemy pojedynczym wynikiem;
Bardziej szczegółowoProf. dr hab. n. med. Grzegorz H. Bręborowicz Kierownik Kliniki Perinatologii i Ginekologii Katedra Perinatologii i Ginekologii
Pracownia Dydaktyczna Ginekologiczno-Położniczy Szpital Kliniczny Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu ul. Polna 33 Poznań, dnia 21.06.2011r. Prof. dr hab. Ryszard MARCINIAK Dziekan
Bardziej szczegółowooporność odporność oporność odporność odporność oporność
oporność odporność odporność nieswoista bierna - niskie ph na powierzchni skóry (mydła!) - enzymy - lizozym, pepsyna, kwas solny żołądka, peptydy o działaniu antybakteryjnym - laktoferyna- przeciwciała
Bardziej szczegółowoHUMAN GENOME PROJECT
Wykład : Polimorfizm pojedynczego nukleotydu (SNP) odrębność genetyczna, która czyni każdego z nas jednostką unikatową Prof. dr hab. n. med. Małgorzata Milkiewicz Zakład Biologii Medycznej HUMAN GENOME
Bardziej szczegółowoZakażenie wewnątrzowodniowe i poród przedwczesny
Zakażenie wewnątrzowodniowe i poród przedwczesny Andrzej Torbé DEFINICJA Zakażeniem wewnątrzowodniowym lub infekcją wewnątrzmaciczną nazywamy zakażenie macicy i jej zawartości podczas ciąży. Kliniczne
Bardziej szczegółowoMARIA KWIATKOWSKA, MAŁGORZATA POKRZYWNICKA, PAWEŁ KRAJEWSKI. Streszczenie. Materiał i metody. Wstęp
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 1, zeszyt 2, 116-120, 2008 Analiza porównawcza sposobu urodzenia, urodzeniowej masy i długości ciała oraz wewnątrzmacicznego wzrostu płodu u noworodków matek
Bardziej szczegółowoMaria Katarzyna Borszewska- Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Maria Katarzyna Borszewska- Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego 1.ZARZĄDZENIE MINISTRA 2.REKOMENDACJE TOWARZYSTW NAUKOWYCH 3.OPINIE EKSPERTÓW
Bardziej szczegółowoOcena immunologiczna i genetyczna białaczkowych komórek macierzystych
Karolina Klara Radomska Ocena immunologiczna i genetyczna białaczkowych komórek macierzystych Streszczenie Wstęp Ostre białaczki szpikowe (Acute Myeloid Leukemia, AML) to grupa nowotworów mieloidalnych,
Bardziej szczegółowoMasaż szyjki macicy i wywoływanie porodu
Polish Membrane sweeping and induction of labour Masaż szyjki macicy i wywoływanie porodu 01935 384 350 yeovilhospital.nhs.uk Wywoływanie porodu jest zazwyczaj ustalane 13 dni po planowanym terminie porodu.
Bardziej szczegółowoIndukcja porodu Gdańsk 2015
Indukcja porodu Gdańsk 2015 Redaktor prowadzący: Olga Strzelec Redakcja: Olga Strzelec Korekta: Dorota Filip, Teresa Moroz, Joanna Niezgoda Projekt okładki: Andrzej Owsiany Skład: Tomasz Hawarra Seria
Bardziej szczegółowoAnaliza związku wybranych parametrów ciężarnych z wyselekcjonowanymi cechami urodzeń noworodków
ROZDZIAŁ XXIV ZDROWIE I DOBROSTAN 2/2015 DOBROSTAN I SPOŁECZEŃSTWO Uniwersytet Medyczny Wydział Nauk o Zdrowiu im. Piastów Śląskich we Wrocławiu University of Medicine in Wrocław AGNIESZKA STRAMA, MAŁGORZATA
Bardziej szczegółowoSzew okrężny jako metoda leczenia niewydolności szyjki macicy a częstość infekcji wrodzonej u noworodków
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 2, zeszyt 1, 31-35, 2009 Szew okrężny jako metoda leczenia niewydolności szyjki macicy a częstość infekcji wrodzonej u noworodków MAŁGORZATA POKRZYWNICKA
Bardziej szczegółowoAnaliza związku intensywności opieki położniczej z właściwym czasem trwania i zakończeniem ciąży
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 7, zeszyt 2, 81-87, 2014 Analiza związku intensywności opieki położniczej z właściwym czasem trwania i zakończeniem ciąży EWA PIEKARSKA, GRZEGORZ KRASOMSKI,
Bardziej szczegółowoGENETYKA POPULACJI. Ćwiczenia 1 Biologia I MGR /
GENETYKA POPULACJI Ćwiczenia 1 Biologia I MGR 1 ZAGADNIENIA struktura genetyczna populacji obliczanie frekwencji genotypów obliczanie frekwencji alleli przewidywanie struktury następnego pokolenia przy
Bardziej szczegółowoVIII Kongres Polskiego Towarzystwa Medycyny Perinatalnej. Stare problemy nowe możliwości kwietnia 2019r. Hotel Aurora****, Międzyzdroje
VIII Kongres Polskiego Towarzystwa Medycyny Perinatalnej Stare problemy nowe możliwości 12-13 kwietnia 2019r. Hotel Aurora****, Międzyzdroje PROGRAM 12 kwietnia 2019 r. (piątek) 8:30-11:00 Sesja I : Poród
Bardziej szczegółowoRAMOWY PROGRAM STAŻU ADAPTACYJNEGO POŁOŻNYCH
Załącznik nr 2 RAMOWY PROGRAM STAŻU ADAPTACYJNEGO POŁOŻNYCH Cele stażu 1. Uzyskanie sprawności w zakresie wykorzystania wiedzy i umiejętności nabytych w toku kształcenia w szkole położnych. 2. Aktualizacja
Bardziej szczegółowoIUGR. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Sodowski
IUGR prof. dr hab. n. med. Krzysztof Sodowski definicja postacie znaczenie diagnostyka monitoring decyzje porodowe mały płód - SGA prawidłowy - brak cech wad, chorób genetycznych, infekcji nieprawidłowy
Bardziej szczegółowoOcena wybranych parametrów klinicznych rodzących kobiet i noworodków w przebiegu porodu konwencjonalnego i porodu rodzinnego
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom, zeszyt, 11-16, 212 Ocena wybranych parametrów klinicznych rodzących kobiet i noworodków w przebiegu porodu konwencjonalnego i porodu rodzinnego BOGUSŁAWA
Bardziej szczegółowoBiologia medyczna, materiały dla studentów
Jaka tam ewolucja. Zanim trafię na jednego myślącego, muszę stoczyć bitwę zdziewięcioma orangutanami Carlos Ruis Zafon Wierzbownica drobnokwiatowa Fitosterole, garbniki, flawonoidy Właściwości przeciwzapalne,
Bardziej szczegółowoPrzewidywanie słabej odpowiedź na kontrolowaną hiperstymulację jajników na podstawie polimorfizmów genu GDF-9 opis przypadku
Przewidywanie słabej odpowiedź na kontrolowaną hiperstymulację jajników na podstawie polimorfizmów genu GDF-9 Prediction of poor response to controlled ovarian hyperstimulation based on GDF-9 polymorphism
Bardziej szczegółowoZnaczenie czynników genetycznych w etiologii porodu przedwczesnego
Znaczenie czynników genetycznych w etiologii porodu przedwczesnego The significance of genetic factors in aetiology of preterm delivery Seremak-Mrozikiewicz Agnieszka, Drews Krzysztof Klinika Perinatologii
Bardziej szczegółowoXXXIV Sympozjum: Szczepienia Ochronne 27 kwiecień, 2018 KONFERENCJA PRASOWA
Polskie Towarzystwo Pediatryczne Polskie Towarzystwo Immunologii Doświadczalnej i Klinicznej, Sekcja Wakcynologii XXXIV Sympozjum: Szczepienia Ochronne 27 kwiecień, 2018 KONFERENCJA PRASOWA Centrum Konferencyjno
Bardziej szczegółowoPodsumowanie sezonu zachorowań oraz program profilaktyki zakażeń 2016/2017
Profilaktyka zakażeń RSV w Polsce od 1.1.213 Profilaktyka zakażeń wirusem RS (ICD-1 P 7.2, P 27.1) Podsumowanie sezonu zachorowań oraz program profilaktyki zakażeń 216/217 Ewa Helwich Klinika Neonatologii
Bardziej szczegółowoFarmakogenetyka. Autor: dr Artur Cieślewicz. Zakład Farmakologii Klinicznej.
Farmakogenetyka Autor: dr Artur Cieślewicz Zakład Farmakologii Klinicznej artcies@ump.edu.pl Genom człowieka ~3 miliardy par zasad (wielkość genomu haploidalnego) 23 pary chromosomów Liczba genów: 20-25
Bardziej szczegółowo8. STRESZCZENIE Celem niniejszej pracy jest:
8. STRESZCZENIE Zadaniem lekarza pracującego w oddziale neonatologicznym jest dbanie, aby przebieg adaptacji noworodka do życia zewnątrzmacicznego był prawidłowy, została nawiązana więź między matką a
Bardziej szczegółowoUSG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia.
STRESZCZENIE Serologiczne markery angiogenezy u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów - korelacja z obrazem klinicznym i ultrasonograficznym MIZS to najczęstsza przewlekła artropatia
Bardziej szczegółowoAnaliza stężenia prozapalnych interleukin w wydzielinie szyjkowej kobiet z PROM i we krwi pępowinowej ich noworodków
Ginekol Pol. 2015, 86, 434-441 Analiza stężenia prozapalnych interleukin w wydzielinie szyjkowej kobiet z PROM i we krwi pępowinowej ich noworodków Concentration of pro-inflammatory interleukins in cervical
Bardziej szczegółowoJednostka chorobowa. 3mc 1260. Czas analizy [dni roboczych] Literatura Gen. Cena [PLN] Badany Gen. Materiał biologiczny. Chorobowa OMIM TM.
Jednostka chorobowa Jednostka Oznaczenie Chorobowa OMIM TM testu Badany Gen Literatura Gen OMIM TM Opis/cel badania Zakres analizy Materiał biologiczny Czas analizy [dni roboczych] Cena [PLN] HEMOFILIA
Bardziej szczegółowo