Systematyka gleb Polski

Transkrypt

1 Systematyka gleb Polski

2

3 Odkrywka glebowa Profil glebowy

4 A1 A2 AB A AB 1 warstwa Bw1 B Bw2 2 warstwa C 2C C

5 Na opis profilu glebowego składają się: Szczegółowy opis miejsca badania położenie administracyjne i geograficzne, warunki fizjograficzne (wysokość n.p.m., nachylenie i wystawa stoku). Roślinność użytkowanie, zbiorowisko roślinne, opis szaty roślinnej. Rodzaj utworów geologicznych (dane z mapy geologicznej). Opis każdego z wydzielonych poziomów genetycznych symbol, głębokość, barwa, skład granulometryczny, struktura, wilgotność, ilość korzeni, ph, zawartość CaCO 3, przejście do następnego poziomu. Przynależność taksonomiczna badanej gleby.

6 Poziomy glebowe Poziomy główne g [PTG 2011]: O, L, A, E, B, C, G, M, R

7 Poziomy główneg O - poziomy i warstwy organiczne Symbol ten nie obejmuje osadów limnicznych. L - poziomy i warstwy osadów podwodnych (limnicznych) Obejmują zarówno organiczne, jak i mineralne osady podwodne, które są osadzone pod wodą na skutek albo wytrącenia, albo działania organizmów podwodnych (glony, okrzemki) bądź obumarłych i pływających roślin hydrofilnych, zmodyfikowanych przez podwodne zwierzęta.

8 Poziomy glebowe A - poziom próchniczny. Jest to poziom mineralny wytworzony w powierzchniowej części gleby. Wykazuje on zanik wszystkich lub większości cech struktury materiałów macierzystych, a ponadto spełnia jedną z cech: 1) akumulację zhumifikowanej materii organicznej mocno zmieszanej z frakcją mineralną i nie jest zdominowany przez właściwości charakterystyczne dla poziomu E lub B lub 2) właściwości wynikające z uprawy rolniczej, użytkowania pastwiskowego E - poziom wymywania (eluwialny). Jest to poziom mineralny, którego główną cechą jest utrata frakcji ilastej, próchnicy, związków żelaza, glinu lub kombinacji tych materiałów. Poziom ten wykazuje całkowitą utratę lub większość pierwotnej struktury materiału macierzystego. B - poziom wzbogacania (iluwialny). Jest to poziom mineralny. W pionowej sekwencji poziomów występuje pomiędzy poziomem O, A i E (gdy O i E są obecne) a poziomem C, G lub R. Struktury materiałów macierzystych nie zaznaczają się w nim lub zaznaczają słabo.

9 E B

10 Poziomy glebowe C - poziom lub warstwa materiałów macierzystych gleb mineralnych lub mineralne podłoże gleb organicznych. Są to poziomy lub warstwy, z wyjątkiem skał litych podłoża, w niewielkim stopniu przekształcone przez procesy glebotwórcze i pozbawione właściwości poziomów O, A, E lub B. R - podłoże skalne (skała lita). Są to warstwy litego podłoża skalnego zbudowane z masywnych, słabo spękanych skał magmowych, osadowych lub metamorficznych, takich jak: granit, bazalt, kwarcyt, wapień, piaskowiec lub łupek.

11 G - poziom glejowy. Jest to poziom mineralny wykazujący cechy silnej lub całkowitej redukcji zachodzącej w warunkach anaerobowych. Zwykle ma barwę stalowoszarą, odcień niebieskawy lub zielonkawy (najczęściej od 2,5 Y do 5 B). M - poziom murszowy. Jest to poziom organiczny, wytworzony w procesie tlenowego przeobrażenia pierwotnego utworu organicznego (tortu, gytii, mułu) po odwodnieniu złoża. Ma czarną lub czarnobrązową barwę. Zbudowany jest ze zhumifikowanej i przetworzonej w procesie murszenia masy organicznej, w której trudno zidentyfikować materiał wyjściowy, bowiem nie przekracza on 15% objętości poziomu. Wykazuje strukturę agregatową.

12 Przyrostki - dodatkowe oznaczenia w obrębie poziomów głównych i warstw a a b c c ca cs d e f g fh h h Określenie Mocno rozłożony (zhumifikowany) materiał organiczny (torf), R3 Poziom lub warstwa wytworzony przez człowieka Pogrzebany poziom genetyczny Konkrecje, kukiełki, pieprze Ziemie koprogeniczne (gytie, muły) Skały węglanowe, nie stosuje się do akumulacji wtórnych węglanów Skały materiały gipsowe nie stosuje się do akumulacji wtórnych siarczanów Warstwa stwardniała, powodująca fizyczne ograniczenie rozwoju korzeni Średnio rozłożona (zhumifikowany) materiał organiczny (torf), R2 Podpoziom butwinowy poziomu organicznego w glebach leśnych SILNE OGLEJENIE Podpoziom detrytusowy poziomu organicznego w glebach leśnych ILUWIALNA AKUMULACJA MATERII ORGANICZNEJ Podpoziom epihumusowy poziomu organicznego w glebach leśnych Wyst. Oa *p.m. p.m. p.m. Lc Rca Rcs p.m. Oe Of p.m. Ofh p.m. Oh *p.m. poziomy mineralne

13 Przyrostki - dodatkowe oznaczenia w obrębie poziomów głównych i warstw Określenie Wyst. i i k l m m n o p r s s t t Powierzchnie ślizgu (slickensides) Słabo rozłożony (zhumifikowany) materiał organiczny (torf), R1 PEDOGENICZNA AKUMULACJA WĘGLANÓW (TZW. WTÓRNYCH) Podpoziom surowinowy poziomu organicznego w glebach leśnych Kreda jeziorna, margle Cementacja lub stwardnienie w glebach mineralnych Pedogeniczna akumulacja wymiennego Na Nieiluwialna akumulacja półtoratlenków w warunkach przepływu wód (gl. ochrowe) POZIOM ORNY ROZLUŹNIONY, SPULCHNIONY PRZEZ ORKĘ orsztyn ILUWIALNA AKUMULACJA PÓŁTORATLENKÓW FE I AL ELUWIALNE WYMYCIE PÓŁTORATLENKÓW Fe i Al ILUWIALNA AKUMULACJA MINERAŁÓW ILASTYCH ELUWIALNE WYMYCIE FRAKCJI ILASTEJ Bi Oi p.m. (bez R) Ol Lm p.m. *b.o. Bo Ap Br Bs Es Bt Et *b.o. bez ograniczeń

14 Przyrostki - dodatkowe oznaczenia w obrębie poziomów głównych i warstw Określenie Wyst. u v w x y z Poziom murszowaty lub murszasty POWSTAWANIE ZABARWIENIA RDZAWEGO W PIASKACH LUŹNYCH I SŁABOGLINIASTYCH (WZBOGACENIE W FE IN SITU) W POZIOMIE SIDERIC POWSTAWANIE ZABARWIENIA BRUNATNEGO (NIEILUWIALNA AKUMULACJA FE) I/LUB STRUKTURY W POZIOMIE CAMBIC Charakter fragipanu Akumulacja gipsu Akumulacja soli łatwiej rozpuszczalnych w zimnej wodzie niż gips Au Bv Bw b.o. b.o. b.o. Stosowanie przyrostków w opisie gleb profilu glebowego lub pedonu: 1) przyrostki powinny być bezpośrednio umieszczone po dużej literze, określającej poziom główny, 2) jeśli więcej niż jeden przyrostek jest stosowany do opisu poziomu lub podpoziomu, to bezpośrednio po dużej literze powinny występować, jeśli są używane: a, d, e, f, h, i, r, s, t, v, w itp., 3) przyrostki: c, g, m, x, jeśli występują w opisie, stosowane są jako ostatnie, 4) więcej niż trzy przyrostki rzadko są stosowane, 5) do poziomów mieszanych i przejściowych nie stosuje się przyrostków z wyjątkiem gleb organicznych.

15 Poziomy mieszane Części profilu, w którym morfologiczne zmiany między sąsiednimi poziomami głównymi obejmują pas szerszy niż 5 cm a cechy przyległych poziomów są wyraźne i istnieje ciągłość między wcinającymi się językami i poziomami im odpowiadającymi. E/B Oznacza się je dużymi literami alfabetu łacińskiego, stosowanymi do określenia przyległych poziomów głównych, oddzielonymi ukośną kreską, np. A/E, E/B, A/C.

16 Poziomy przejściowe AB Część profilu, w którym równocześnie widoczne są morfologiczne cechy dwóch sąsiednich poziomów głównych np. AE, EC, BC itd. Pierwsza litera oznacza poziom, do którego poziom przejściowy jest bardziej podobny.

17 Podpoziomy A1 A2 A3 Gdy istnieje potrzeba dalszego podziału poziomów głównych na podpoziomy, wówczas po literach O, L, A, E, B, C, G, M i R, oznaczających poziom główny, dodaje się cyfry arabskie w ciągłej sekwencji. Numeracja podpoziomów jest stosowana bezpośrednio po literach określających poziom główny, np.: A1, A2, A3. Natomiast, jeżeli do opisu poziomów głównych stosowane są przyrostki, określające cechy towarzyszące o wskaźnikowym znaczeniu dla genezy gleb, to numeracja podpoziomów występuje po przyrostkach, np.: Bt1-Bt2-Bt3.

18 piasek Nieciągłości litologiczne W przypadku występowania w profilu glebowym lub utworze macierzystym materiału różnego pochodzenia geologicznego, o wyraźnych granicach nieciągłości litologicznej, każdą warstwę oznacza się cyfrą arabską, stawianą przed symbolem poziomu głównego. Górna warstwa, której odpowiada arabska jedynka, nie jest numerowana, natomiast każda następna otrzymuje kolejne numery: 2, 3, itd., na przykład: Ap-E-2Bt1-2Bt2-2C-3G. C C glina zwałowa wapień 2Cca 2C piasek

19 A1 A2 AB A AB 1 warstwa Bw1 B Bw2 2 warstwa C 2C C

20 Roślinność: pole uprawne Podłoże: less na wapieniu kredowym Ap Ah ACca Cca 2Cca1 2Cca2 GLEBOZNAWSTWO TERENOWE Odkrywka 1 Położenie: Słomniki; teren falisty na Płaskowyżu Proszowickim; 225 m n.p.m.; 5 0 S 0-20 cm; ciemnoszary 10YR 3/1; płz; s2gr; świeży; korzenie gęste; ph 6,5; CaCO 3 -; przejście wyraźne; cm; czarny 10YR 3/1; płz; s3gr; słabo wilgotny; korzeni dużo; ph 6,5; CaCO 3 -; przejście stopniowe; cm; żółty 10YR 6/4 z czarnymi 10YR 2/1 plamami; płi; d2oa; wilgotny; korzenie rzadkie; ph 7,0; CaCO 3 +; przejście stopniowe; cm; żółty 10YR 6/4; płi; d2oa; wilgotny; korzenie rzadkie; ph 7,0; CaCO 3 +; przejście stopniowe; cm; szarożółtobrunatna 10YR 6/2; gcp; 10% szkieletu (okruchy wapienia); s2oa; wilgotna; korzenie pojedyncze; ph 7,5; CaCO 3 +++; przejście stopniowe; cm; brunatnoszara 10YR 6/1; gcp; 80% szkieletu (okruchy wapienia); s2oa; wilgotna; korzeni brak; ph 7,5; CaCO 3 +++; Rząd: gleby czarnoziemne Typ i podtyp: czarnoziem typowy Rodzaj: wytworzony z lessu, na wapieniu kredowym Gatunek: pył zwykły i ilasty na średnio szkieletowej glinie ciężkiej pylastej

21 Barwa gleby wg Munsell Color Charts jasność odcień jaskrawordzawobrunatna 5YR 5/6 natężenie

22

23 Struktura gleb s3gr rozdzielnoziarnista (r), masywna (m) gąbczasta (hg), włóknista (hw)

24 Wilgotność Stan uwilgotnienia gleba sucha gleba świeża gleba słabo wilgotna, gleba wilgotna, gleba bardzo wilgotna gleba mokra Właściwości: w czasie rozcierania w palcach rozpyla się i kurzy, nie chłodzi ręki, nie brudzi palców, jeśli jest zwięźlejsza trudno się rozciera zazwyczaj chłodzi dłoń po dotknięciu, ale nie brudzi palców, jeśli jest zwięźlejsza trudno się rozciera rozciera się bardzo łatwo, brudzi palce, zwięźlejsza daje się wałeczkować, przy ściskaniu w dłoni nie wycieka z niej woda, ale powierzchnia dłoni ulega zwilżeniu przy ściskaniu w dłoni nadmiar wody wycieka między palcami

25 Szacunkowe określenie ilości korzeni darnina korzenie gęste korzeni dużo korzeni mało korzenie stanowią ponad 50% objętości poziomu, który z trudem rozkrusza się i rozłamuje tworzą zwartą, łańcuchowatą siatkę w każdym 1 dm 2 ściany profilu występuje po kilka korzeni 15-8 korzeni w ścianie profilu korzenie rzadkie korzenie pojedyncze brak korzeni 7-3 korzeni w ścianie profilu 2-1 korzeni w ścianie profilu korzenie nie występują w ścianie profilu

26 Odczyn gleb polowa metoda kolorymetryczna Helliga ph 4 ph 5 ph 6 ph 7 ph 8 wiśniowo-czerwona pomarańczowo-czerwona żółta zgniło-zielona granatowo-zielona Metoda nie nadaje się do oznaczania odczynu w glebach ilastych i organicznych

27 Szacunkowa zawartość CaCO 3 W celu określenia szacunkowej zawartości CaCO 3 glebę traktuje się 10% HCl. Intensywność burzenia po zastosowaniu kwasu: CaCO 3 + 2HCl CaCl 2 + CO 2 + H 2 O pozwala w przybliżeniu określić zawartość CaCO 3. Intensywność reakcji z 10% HCl Brak burzenia Burzenie słabe Burzenie silne i krótkie Burzenie silne i długie Orientacyjna zawartość CaCO 3 [%] brak lub < >5 Symbol w opisie poziomów

28 Przejście między poziomami Opisywane jest na podstawie szerokości pasa, w którym można to przejście ustalić: szerokość [cm] >5 przejście ostre wyraźne stopniowe Granice między poziomami opisuje się również uwzględniając ich przebieg np.: równa, falista, zaciekowa, klinowa.

29 Systematyka gleb Polski Wydanie 5 Polskie Towarzystwo Gleboznawcze Roczniki Gleboznawcze 62 (3)

30 Rzędy (11) Typy (41) Podtypy (129) Kategorie gleb Kategorie gleb obejmują zbiory glebowych jednostek taksonomicznych (taksonów), które są definiowane w przybliżeniu na tym samym poziomie generalizacji lub abstrakcji. Ponadto w badaniach gleboznawczych i kartograficzno-gleboznawczych wyróżnia się: Rodzaj gleby Gatunek gleby

31 Rzędy są wyróżnione na podstawie obecności poziomów diagnostycznych bądź cech charakterystycznych, odzwierciedlających działanie określonych procesów glebotwórczych. Skutkiem oddziaływania tych procesów na materiały macierzyste jest zróżnicowanie we właściwościach glebowych. 1. Gleby inicjalne 2. Gleby słabo ukształtowane 3. Gleby brunatnoziemne 4. Gleby rdzawoziemne 5. Gleby płowoziemne 6. Gleby bielicoziemne 7. Gleby czarnoziemne 8. Gleby glejoziemne 9. Vertisole, 10. Gleby organiczne, 11. Gleby antropogeniczne

32 Typy glebowe wyróżnia się na podstawie określonego układu głównych poziomów genetycznych i zbliżonych właściwości chemicznych, fizycznych i biologicznych, jednakowego rodzaju wietrzenia, przemieszczania się i depozycji produktów wietrzenia oraz występowania podobnego typu próchnicy i stopnia troficzności. Typ gleby jest podstawową jednostką klasyfikacyjną i przy jego wyróżnianiu uwzględnia się całe zespoły poziomów, a także najbardziej znaczące właściwości całej gleby.

33 Podtypy glebowe wyróżnia się wówczas, gdy na cechy głównego procesu glebotwórczego nakładają się dodatkowo cechy innego procesu, modyfikujące istotnie właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne danej gleby.

34 Rodzaj gleby określa się na podstawie genezy i właściwości materiałów macierzystych, z których wytworzyła się gleba. Gatunek gleby definiowany jest na podstawie uziarnienia utworu glebowego całego profilu. Uziarnienie gleby określa się według podziału na grupy granulometryczne przyjęte przez Polskie Towarzystwo Gleboznawcze [2009].

35 Klasyfikacje użytkowe: - bonitacja gleb - kompleksy przydatności rolniczej gleb

36 Bonitacja gleb gruntów to ocena ich jakości ( bonitas łac. dobroć) Klasyfikacja bonitacyjna to podział gleb na klasy, grupujące gleby o określonej jakości, której wyznacznikiem jest zdolność produkcyjna gleb w odniesieniu do podstawowych gatunków roślin uprawnych.

37 Klasy bonitacyjne ustalone zostały w oparciu o: warunki fizjograficzne - położenie w terenie, właściwości otoczenia profilu glebowego i warunki uprawy, budowę morfologiczną i podstawowe właściwości gleby - miąższość gleby i poziomu próchnicznego, strukturę, uziarnienie, przepuszczalność, stosunki wodne (zdolność retencji, oglejenie, poziom wody gruntowej), odczyn, zawartość CaCO 3, i inne.

38 Wśród gleb gruntach ornych wyróżnia się praktycznie 9 klas: I - gleby najlepsze, II - gleby bardzo dobre, IIIa - gleby dobre, IIIb - średnio dobre, IVa - średniej jakości lepsze, IVb - średniej jakości gorsze, V - słabe, VI - najsłabsze, VIz - pod zalesienie. Gleby trwałych użytków zielonych dzieli się na 6 klas bonitacyjnych - I - VI biorąc pod uwagę dodatkowe kryteria jakimi są: potencjalne możliwości produkcyjne gleb, wpływ urządzeń melioracyjnych, skład gatunkowy roślinności i ich wydajność.

39 Klasyfikacja bonitacyjna wykorzystywana jest do: naliczania podatku rolnego [Ustawa o podatku rolnym z dnia 15 listopada 1984 r. - Dz. U. nr 136, poz. 969, 2006], w pracach urządzeniowo-rolnych, takich jak scalanie i wymiana gruntów oraz transformacja użytkowania gruntów (zalesianie, zmiana gruntów ornych na użytki zielone) [Ustawa o scaleniu i wymianie gruntów z dnia 26 marca 1982 r. Dz. U. nr 178, poz. 1749, 2003], przy przeznaczaniu gleb na cele nierolnicze [Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych z dnia 3 lutego 1995 r. Dz. U. nr 121, poz. 1266, 2004].

40 Klasyfikację bonitacyjną gleb przeprowadzono w sposób jednolity na terenie prawie całej Polski w latach roku, na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 4 czerwca 1956 r. w sprawie klasyfikacji gruntów [Dz. U. nr 19, poz. 97, 1956]. Klasyfikatorzy zobowiązani byli określać gleby i klasy bonitacyjne najpierw w oparciu o Tabelę klas gruntów stanowiącą załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 8 stycznia 1957 roku [Dz. U. nr 5, poz. 21, 1957], a potem o Komentarz do tabeli klas gruntów wydany w 1963 r.

41 Obecnie podstawę prawną klasyfikacji bonitacyjnej gruntów stanowi rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie gleboznawczej klasyfikacji gruntów z dnia 12 września 2012 r. [Dz. U. nr 0, poz. 1246, 2012], wydane na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne z dnia 17 maja 1989 r. [Dz. U. nr 193, poz. 1287, 2010]. W załączniku do tego rozporządzenia zamieszczono Urzędową tabelę klas gruntów, w oparciu o którą klasyfikatorzy ustalają klasy bonitacyjne gleb.

42 Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie gleboznawczej klasyfikacji gruntów z dnia 12 września 2012 r. [Dz. U. nr 0, poz. 1246, 2012] 3. Klasyfikację przeprowadza starosta z urzędu albo na wniosek właściciela gruntów podlegających klasyfikacji albo innego władającego takimi gruntami wykazanego w ewidencji gruntów i budynków, zwanych dalej właścicielem.

43 Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie gleboznawczej klasyfikacji gruntów z dnia 12 września 2012 r. [Dz. U. nr 0, poz. 1246, 2012] 4. Z urzędu klasyfikację przeprowadza się: 1) na gruntach, które nie zostały dotychczas sklasyfikowane; 2) na gruntach zmeliorowanych po upływie 3 lat od wykonania urządzeń melioracji wodnych; 3) na gruntach objętych postępowaniem scaleniowym; 4) na gruntach, na których starosta zarządził przeprowadzenie modernizacji ewidencji gruntów i budynków albo okresowej weryfikacji danych ewidencyjnych w przypadku zmiany użytków gruntowych na gruntach podlegających klasyfikacji; 5) po wystąpieniu klęski żywiołowej powodującej zmiany środowiska glebowego; 6) po zalesieniu gruntów na podstawie przepisów o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej lub na podstawie przepisów o wspieraniu obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich.

44 Urzędowa tabela klas gruntów składa się z 8 części, w których podane są opisy gleb różnie użytkowanych: I. Grunty orne, II. Grunty zrekultywowane, III. Łąki trwałe i pastwiska trwałe, IV. Lasy, V. Grunty zadrzewione i zakrzewione, VI. Grunty pod stawami rybnymi, VII. Nieużytki, VIII. Pozostałe kategorie gruntów rolnych.

45 Grunty zrekultywowane to takie, którym nadano lub przywrócono wartości użytkowe lub przyrodnicze [Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych Dz. U. nr 16, poz. 78, 1995]. Trwałe użytki zielone to grunty zajęte pod uprawę traw lub innych pasz z roślin zielonych naturalnych (samosiewnych) lub powstałych w wyniku działalności rolniczej (wysiewanych), nie podlegających płodozmianowi w gospodarstwie przez okres pięciu lat lub dłużej, z wyłączeniem obszarów odłogowanych [Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1120/2009 [1] ]. [1] Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1120/2009 ustanawiające szczegółowe zasady wdrażania systemu płatności jednolitej przewidzianego w tytule III rozporządzenia Rady (WE) nr 73/2009 ustanawiającego wspólne zasady dla systemu wsparcia bezpośredniego dla rolników w ramach wspólnej polityki rolnej i ustanawiającego określone systemy wsparcia dla rolników.

46 Lasem jest grunt: 1) o zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha, pokryty roślinnością leśną (uprawami leśnymi) drzewami i krzewami oraz runem leśnym lub przejściowo jej pozbawiony: a) przeznaczony do produkcji leśnej lub b) stanowiący rezerwat przyrody lub wchodzący w skład parku narodowego albo c) wpisany do rejestru zabytków; 2) związany z gospodarką leśną, zajęty pod wykorzystywane dla potrzeb gospodarki leśnej: budynki i budowle, urządzenia melioracji wodnych, linie podziału przestrzennego lasu, drogi leśne, tereny pod liniami energetycznymi, szkółki leśne, miejsca składowania drewna, a także wykorzystywany na parkingi leśne i urządzenia turystyczne [ustawa o lasach z dnia 28 września 1991 r. (Dz.U. nr 12, poz. 59, 2011)].

47 Gruntami zadrzewionymi i zakrzewionymi są grunty porośnięte roślinnością leśną, których pole powierzchni jest mniejsze od 0,1 ha, a także: śródpolne skupiska drzew i krzewów niezaliczone do lasów, tereny torfowisk, pokrytych częściowo kępami krzewów i drzew karłowatych, grunty porośnięte wikliną w stanie naturalnym oraz krzewiastymi formami wierzb w dolinach rzek i obniżeniach terenu, przylegające do wód powierzchniowych grunty porośnięte drzewami lub krzewami, stanowiące biologiczną strefę ochronną cieków i zbiorników wodnych, jary i wąwozy pokryte drzewami i krzewami w sposób naturalny lub sztuczny w celu zabezpieczenia przed erozją, niezaliczone do lasów, wysypiska kamieni i gruzowiska porośnięte drzewami i krzewami, zadrzewione i zakrzewione tereny nieczynnych cmentarzy, poza zwartymi kompleksami lasów oraz skupiska drzew i krzewów mające charakter parku, ale niewyposażone w urządzenia i budowle służące rekreacji i wypoczynkowi [Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. nr 38, poz. 454, 2001).

48 Do gruntów pod stawami zalicza się grunty pod zbiornikami wodnymi (z wyjątkiem jezior i zbiorników zaporowych z urządzeniami do regulacji poziomu wody), wyposażonymi w urządzenia hydrotechniczne, nadającymi się do chowu, hodowli i przetrzymywania ryb, obejmujące powierzchnię ogroblowaną wraz z systemem rowów oraz tereny przyległe do stawów i z nimi związane, a należące do obiektu stawowego [Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków Dz. U. nr 38, poz. 454, 2001].

49 W Urzędowej tabeli klas gruntów zastosowano symbole typów gleb stosowane na mapach gleboworolniczych 1:5000 oraz nazwy typów i podtypów gleb według IV wydania Systematyki gleb Polski z 1989 roku, które w dużej części pokrywają się z nazwami stosowanymi w V wydaniu Systematyki gleb Polski z 2011 roku (tab. 1).

50 Symbol Niż AB A B C D E F G - Góry I I - L M J K H Jednostki gleb wg Systematyki gleb Polski 1989 gleby: brunatne, płowe, bielicowe i rdzawe wytworzone ze żwirów i piasków gleby płowe gleby brunatne - właściwe i kwaśne czarnoziemy czarne ziemie gleby bagienne i pobagienne: torfowo-murszowe mułowo-torfowe, murszowe, murszaste mady rzeczne rędziny rankery 2011 gleby: brunatne, płowe, bielicowe i rdzawe wytworzone ze żwirów i piasków gleby płowe, gleby płowe zaciekowe, gleby płowe podmokłe gleby brunatne eutroficzne i dystroficzne czarnoziemy czarne ziemie gleby: organiczne limnowe, murszowe, murszaste mady: właściwe, brunatne, czarnoziemne rędziny: właściwe, brunatne, czarnoziemne rankery

51 Wykorzystanie IV wydania Systematyki gleb Polski zobligowało autorów Urzędowej tabeli klas gruntów do zastosowania w niej nomenklatury składu granulometrycznego zalecanej przez Polskie Towarzystwo Gleboznawcze (PTG) przed 2008 rokiem.

52

53

54 Kompleksy przydatności rolniczej gleb Kompleksami przydatności rolniczej gleb albo kompleksami gleboworolniczymi nazywamy grupy gleb różnych jednostek taksonomicznych, o zbliżonych właściwościach rolniczych, które mogą być podobnie użytkowane. Stanowią one typy siedliskowe rolniczej przestrzeni produkcyjnej z którymi łączą się odpowiednie rośliny uprawne. Nazwy - od zbóż (roślin w naszych warunkach glebowoklimatycznych o znaczeniu wskaźnikowym dla charakterystyki wykorzystania wody, wierności plonów i powierzchni zasiewów). Wyróżniono 4 grupy kompleksów gleb użytków ornych: kompleksy pszenne (1-3), żytnie (4-7), zbożowo-pastewne (8-9) i górskie (10-13) oraz kompleks 14 gleb ornych przeznaczonych pod użytki zielone i RN gleb rolniczo nieprzydatnych, przeznaczonych do zalesienia

55 GRUPA KOMPLEKSÓW I. PSZENNE Gleby średnie i ciężkie, zawierające powyżej 20% części <0,02 mm lub przynajmniej 8% iłu, prawidłowo uwilgotnione lub okresowo zbyt suche albo nadmiernie wilgotne II. ŻYTNIE Gleby lekkie, zawierające mniej niż 20% części <0,02 mm, prawidłowo uwilgotnione i okresowo lub stale za suche III. ZBOŻOWO-PASTEWNE gleby okresowo lub trwale podmokłe IV. GÓRSKIE 1. Pszenny bardzo dobry 2. Pszenny dobry 3. Pszenny wadliwy 4. Żytni bardzo dobry 5. Żytni dobry 6. Żytni słaby 7. Żytni najsłabszy 8. Zbożowo-pastewny mocny 9. Zbożowo-pastewny słaby 10. Pszenny górski 11. Zbożowy górski 12. owsiano-ziemniaczany górski 13. Owsiany górski KOMPLEKS 14. Kompleks gleb ornych przeznaczonych pod użytki zielone

56