ANALIZA MAKROSKOPOWA

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "ANALIZA MAKROSKOPOWA"

Julia Baran
8 lat temu
Przeglądów:

1 ANALIZA MAKROSKOPOWA Wprowadzenie Metoda makroskopowa polega na przybliżonym określeniu rodzaju, nazwy, niektórych cech fizycznych oraz stanu badanego gruntu bez użycia przyrządów. Stosuje się ją w terenie oraz jako badania wstępne w laboratorium. Przy pomocy analizy makroskopowej oznacza się następujące cechy gruntów: 1. Rodzaj i nazwa gruntu. 2. Stan fizyczny gruntów spoistych (przybliżona wartość stopnia plastyczności I D ). 3. Barwa, przewarstwienia, zanieczyszczenia, domieszki. 4. Wilgotność (stan zawilgocenia). 5. Zawartość węglanu wapnia (CaCO 3 ), Przebieg badania 1. Rodzaj i nazwa gruntu. a) Wstępne ustalenia spoistości gruntu Grunt należy określić jako spoisty, jeżeli po wyschnięciu do stanu powietrzno suchego tworzy on zwarte grudki. Grunt należy określić jako niespoisty, jeżeli po wyschnięciu do stanu powietrzno suchego stanowi on niezwiązane ze sobą cząstki lub grudki, rozpadające się pod wpływem lekkiego nacisku palcem (siła ok. 1 N). b) Oznaczenie rodzaju gruntów spoistych Oznaczenie polega na wykonaniu prób wałeczkowania oraz rozcierania gruntu w wodzie. Próba wałeczkowania służy do oceny spoistości gruntu, zaś próba rozcierania w wodzie do oceny zawartości frakcji piaskowej. W przypadku wątpliwości dodatkowo należy wykonać próbę rozmakania w wodzie. PRÓBA WAŁECZKOWANIA z przeznaczonej do badań próbki gruntu uformować kulkę o średnicy ok. 7 mm (Rys. 1a) i wałeczkować ją między dłońmi (Rys. 1b, 1c), aż wałeczek uzyska średnicę ok. 3 mm. Jeśli wałeczek w tym czasie nie wykazuje uszkodzeń należy ponownie uformować kulkę i powtórzyć wałeczkowanie. Czynność tę należy powtarzać tak długo, aż na wałeczku będą zauważalne spękania (Rys. 2a, 2b), rozwarstwienia lub rozsypie się. Wałeczkowanie należy również zakończyć, gdy wałeczek o długości 4 5 cm podnoszony za jeden koniec zacznie pękać pod własnym ciężarem. Próbę wałeczkowania należy przeprowadzić, co najmniej na dwóch kulkach, a w przypadku wyraźnej niezgodności wyników dodatkowo na trzeciej kulce. Na podstawie wyglądu kulki, wałeczka i charakteru spękań wg tabeli 4 należy określić spoistość gruntu. PRÓBA ROZCIERANIA W WODZIE niewielką ilość gruntu przeznaczonego do badań należy rozcierać między dwoma palcami zanurzonymi w wodzie. W zależności od ilości ziaren piasku pozostałego miedzy palcami grunt należy zakwalifikować do odpowiedniej grupy wg tabeli 4. I / 1

Stan fizyczny gruntów spoistych (przybliżona wartość stopnia plastyczności I D ). 3. Barwa, przewarstwienia, zanieczyszczenia, domieszki. 4. Wilgotność (stan zawilgocenia). 5.

2 a. b. c. Rys. 1. Próba wałeczkowania: a uformowana kulka z gruntu, b - prawidłowe wałeczkowanie, c- niewłaściwe wałeczkowanie. a. b. Rys. 2. Spękanie wałeczka : a wałeczek spękany poprzecznie, b wałeczek spękany podłużnie. I / 2

3 PRÓBA ROZMAKANIA W WODZIE grudkę gruntu o średnicy mm wysuszyć do stałej masy w temperaturze C. Następnie umieścić ją na siatce i zanurzyć całkowicie w wodzie. Czas rozmakania grudki mierzy się od chwili zanurzenia w wodzie do momentu jej przeniknięcia przez siatkę w wyniku rozmoknięcia. Rodzaj gruntu określić wg tabeli 4. Na podstawie wykonanych oznaczeń ustalić się nazwę gruntu wg tabeli 4. c) Oznaczenie rodzaju gruntów niespoistych Rodzaj gruntów niespoistych należy określić na podstawie wielkości i zawartości ziaren poszczególnych frakcji ustalonych oceną makroskopową zgodnie z tabelą Makroskopowe oznaczenie stanu gruntów spoistych. Makroskopowo stan gruntów spoistych określa się podczas próby wałeczkowania, w zależności od ilości wałeczkowań: - jeśli z gruntu nie można uformować kulki, grunt jest zbyt twardy, grunt jest w stanie zwartym, - jeśli z gruntu można uformować kulkę, lecz wałeczek pęka podczas pierwszego wałeczkowania, grunt znajduje się w stanie półzwartym, - wyróżnienie pozostałych stanów: twardoplastycznego, plastycznego i miękkoplastycznego określa się na podstawie liczby kolejnych wałeczkowań tej samej kulki wg rys.1 lub tabeli 2 Rys.1. Nomogram do określania stopnia plastyczności metodą wałeczkowania I / 3

Na podstawie wykonanych oznaczeń ustalić się nazwę gruntu wg tabeli 4.

4 3. Określenie barwy gruntu. Barwę gruntu należy określić na świeżym przełamie próbki o naturalnej wilgotności. W opisie barwy należy podać najpierw odcień i intensywność barwy, a następnie barwę podstawową, np. jasnożółto szara. Przy występowaniu kilku barw należy podać charakter ich występowania, np. brązowa z rdzawymi przewarstwieniami. 4. Określenie wilgotności gruntu. Grunt spoisty należy określić jako: a) suchy jeżeli grudka gruntu przy zgniataniu pęka, a w stanie rozdrobnionym nie wykazuje zawilgocenia, b) mało wilgotny jeżeli grudka przy zgniataniu odkształca się plastycznie lecz papier lub ręka przyłożone do gruntu nie stają się wilgotne (nie brudzą), c) wilgotny jeżeli papier lub ręka przyłożona do próbki stała się wilgotna (brudzi), d) mokry jeżeli przy ściskaniu gruntu w dłoni odsącza się z niego woda, e) nawodniony jeżeli woda odsącza się z gruntu grawitacyjnie. Grunt niespoisty określa się jako: a) suchy gdy nie wykazuje śladu wilgoci, a przy przesypywaniu kurzy się, b) wilgotny gdy zostawia ślad na papierze lub dłoni, c) nawodniony gdy woda odsącza się z niego samoczynnie. 5. Oznaczanie klasy zawartości węglanów Próbkę gruntu przeznaczonego do badań należy zwilżyć kilkoma kroplami 20% roztworu kwasu solnego (HCl), a następnie obserwując reakcję należy na podstawie tabeli 2 ustalić klasę zawartości węglanów. I / 4

brązowa z rdzawymi przewarstwieniami. 4. Określenie wilgotności gruntu.

5 Określanie rodzaju niespoistych TABELA 1 Nazwa gruntu Zawartość frakcji [%] > 2 mm > 0,5 mm > 0,25 mm Żwir > Pospółka > 50 - Piasek gruboziarnisty < 10 > 50 - Piasek średnioziarnisty < 10 < 50 > 50 Piasek drobnoziarnisty < 10 < 50 < 50 Piasek pylasty * < 10 < 50 < 50 * Piasek pylasty po wyschnięciu tworzy lekko spojone grudki, które rozsypują się między palcami przy ich podnoszeniu Makroskopowe oznaczanie stanu gruntu TABELA 2 Rodzaj gruntu Stan gruntu w zależności od liczby wałeczkowań twrdoplastyczny plastyczny miękkoplastyczny Mało spoisty 1 2 > 2 Średnio spoisty < > 4 Zwięzło spoisty < > 7 Bardzo spoisty < > 10 TABELA 3 Makroskopowe oznaczanie klasy zawartości węglanu wapnia Klasa zawartości Przybliżona zawartość [%] węglanów CaCO 3 (wg PN-75/B ) Reakcja roztworu HCl IV > 5 burzy intensywnie i długo (> 20s) III 3 5 burzy intensywnie lecz krótko (< 20s) II 1 3 burzy słabo i krótko I < 1 ślady lub brak wydzielania gazu I / 5

Makroskopowe oznaczanie stanu gruntu TABELA 2 Rodzaj gruntu Stan gruntu w zależności od liczby wałeczkowań twrdoplastyczny plastyczny miękkoplastyczny Mało spoisty 1 2 > 2 Średnio spoisty < 2 2 4 > 4

6 Określanie rodzaju i nazwy gruntów spoistych TABELA 3 Rodzaj gruntu, wskaźnik plastyczności (I p ) i zawartość frakcji iłowej 1 Rodzaje i nazwy gruntów w zależności od wyników próby wałeczkowania lub rozmakania mało spoisty Rodzaje i nazwy gruntów w zależności od zawartości frakcji piaskowej grupa I grupa II grupa III grunty grunty grunty piaszczyste pośrednie pylaste Wyniki badania próba wałeczkowania próba rozmakania a)i p < 5 % f i < 5 % b) I p = 5 10 % f i = 5 10 % średnio spoisty I p = % f i = % zwięzło spoisty I p = % f i = % bardzo spoisty I p > 30 % f i > 30 % Próba rozcierania w wodzie piasek gliniasty piasek gliniasty glina piaszczysta glina piaszczysta zwięzła piaszczysty piaszczysty glina glina zwięzła glina pylasta glina pylasta zwięzła ił piaszczysty ił ił pylasty między palcami pozostaje dużo piasku ostrego wyczuwa się pojedyncze drobne ziarna piasku ziaren piasku nie wyczuwa się kulka rozpłaszcza się lub rozsypuje; grunt nie daje się wałeczkować wałeczek rozwarstwia się podłużnie od początku do końca wałeczkowania powierzchnia wałeczka bez połysku; wałeczek pęka poprzecznie wałeczek początkowo bez połysku, przy końcu wałeczkowania z połyskiem; pęka poprzecznie kulka i wałeczek od początku z połyskiem natychmiast w czasie od 0,5 do 5 min w czasie od 5 do 60 min w czasie od 1 do 24 godz. w czasie dłuższym niż 1 doba I/4

wałeczkowania próba rozmakania 2 3 4 5 6 7 a)i p < 5 % f i < 5 % b) I p = 5 10 % f i = 5 10 % średnio spoisty I p = 10 20 % f i = 10 20 % zwięzło spoisty I p = 20 30 % f i = 20 30 % bardzo spoisty I

Podobne dokumenty

KARTA DOKUMENTACYJNA OTWORU BADAWCZEGO PROFIL OTWORU

KARTA DOKUMENTACYJNA OTWORU BADAWCZEGO PROFIL OTWORU Sporządzana dla celów dokumentacyjnych w formie tabelaryczno-graficznej. Podstawą do sporządzenia karty dokumentacyjnej otworu badawczego jest metryka