Ochrona i kształtowanie przestrzeni rolniczej. dr inż. Renata Różycka-Czas Katedra Gospodarki Przestrzennej i Architektury Krajobrazu

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Ochrona i kształtowanie przestrzeni rolniczej. dr inż. Renata Różycka-Czas Katedra Gospodarki Przestrzennej i Architektury Krajobrazu"

Julian Tomczyk
6 lat temu
Przeglądów:

1 Ochrona i kształtowanie przestrzeni rolniczej dr inż. Renata Różycka-Czas Katedra Gospodarki Przestrzennej i Architektury Krajobrazu

2 Mapa glebowo - rolnicza Informuje o właściwościach i przestrzennym rozmieszczeniu siedlisk rolniczych W zależności od celu opracowania i charakteru odbiorcy mapy sporządza się w różnych skalach Składa się z części graficznej mapy oraz z aneksu liczbowego do mapy glebowo rolniczej Jest redagowana na podkładzie mapy bonitacyjnej, Treść mapy jest ustalana na podstawie naturalnej przydatności gleb, a nie na podstawie jej faktycznego użytkowania

3 Treść mapy glebowo - rolniczej kompleksy rolniczej przydatności gleb (1-14, 1z-3z, RN) typy i podtypy gleb (np. A - bielicowe, B - brunatne, C- czarnoziemy) gatunki gleb (skład mechaniczny np: piaski luźne, gliny lekkie, pył zwykły) rodzaje gleb (np: less, torf, wapno łąkowe) oznaczenia szkieletowości (podkreślenia), znaki dodatkowe ( zmiana składu mechanicznego, odkrywki) inne elementy treści (Ls, w, N, Tz, PGL) Company Logo

4 Rodzaje konturów 1. Kompleksy glebowo rolnicze (rolniczej przydatności gleb) są to zespoły różnych i różnie położonych (pod względem klimatycznym i geomorfologicznym) gleb, które mogą być podobnie użytkowane i które wykazują podobne właściwości rolnicze, Opis kompleksu - (w środku kompleksu) dwuczęściowy symbol np.: 12 Bw pl : pgl gdzie: w górnej części podany jest : numer kompleksu rolniczej przydatności gleb, lub numer kompleksu trwałych użytków zielonych, lub rodzaj użytku niewykorzystywanego rolniczo, Typ i podtyp oraz rodzaj gleby w dolnej części: gatunek gleby, szkieletowość, głębokość na której nastąpiła zmiana składu mechanicznego, określona dla całego przekroju glebowego

5 Kompleksy glebowo-rolnicze

6 Kompleksy cd. 14 gleby orne przeznaczone pod użytki zielone

7 Rodzaje konturów 2. Kontury gruntowe jednostki glebowej są najmniejszym elementem zawartym w granicach jednego kompleksu rolniczej przydatności gleb, Wyznaczone w ramach tego kompleksu naturalnymi granicami (drogi, wodocieki itp.), Oznaczane symbolem umieszczanym w północno zachodniej ich części; w liczniku nr konturu, w mianowniku jego powierzchnia [ha]

8 Treść aneksu opis środowiska przyrodniczego, charakterystyka rolnicza przydatności gleb, opis odkrywek reprezentatywnych, ocena zasobności gleb w składniki pokarmowe, wykaz konturów glebowo rolniczych, które wymagają uregulowania stosunków wodnych, zmiany użytkowania, zagrożonych erozja, zestawienie gruntów pod względem trudności użytkowania

9 Przydatność map glebowo - rolniczych W ROLNICTWIE racjonalizacja produkcji roślinnej w obrębie gospodarstw rolnych, optymalizacja struktury zasiewów i rejonizacji roślin uprawnych, opracowywanie planów urządzeniowo-rolnych gospodarstw wielkoobszarowych W OCHRONIE GRUNTÓW Wskazuje na gleby najsłabsze rolniczo, które mogą być przekazywane na inne cele, oraz na gleby najlepsze, które powinny zostać objęte ochroną OCHRONA GRUNTÓW PRZED DEGRADACJĄ dla oceny szkód powstałych w wyniku zanieczyszczeń i eksploatacji górniczej, opracowanie technologii rekultywacji terenów zniszczonych przy opracowywaniu projektów melioracji wodnych i oceny potrzeb w tym zakresie, przy prowadzeniu prac scaleniowych

10 Przykład

11 Mapa wykonywana w technologii GIS

12 Użytkowanie gruntów Znajomość struktury użytkowania gruntów stanowi podstawę do opracowania programu ochrony i rekultywacji gleb. Z analizy struktury użytkowania gruntów (na tle innych elementów) można wnioskować o potrzebach dotyczących transformacji. Procentowy udział nieużytków i gruntów o różnych rodzajach wadliwości określa ogólne potrzeby w dziedzinie rekultywacji i ulepszania. Znajomość proporcji występujących między użytkami gruntowymi może być pomocna w wyborze określonego kierunku rekultywacji.

13 Użytkowanie gruntów Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków. Dz.U nr 38 poz Załącznik nr 6 obowiązuje Państwa treść załącznika + oznaczenia stosowane na mapie ZALICZANIE GRUNTÓW DO POSZCZEGÓLNYCH UŻYTKÓW GRUNTOWYCH Company Logo

14 Użytkowanie gruntów- analiza Wykonanie studium użytkowania ziemi: Na mapie glebowo-rolniczej wsi w skali 1:5000 kolorami zaznaczyć: R - żółty piaskowy B - czerwony, karmin S - obwieść czerwoną obwódką, tło jest kolorem użytku, na którym sad jest założony Ls - ciemno zielony Ps - jaśniejszy zielony Ł - najjaśniejszy zielony dr - główne, utwardzone - biały kryjący, pozostałe brązowy N - czarny (niekryjący) Kolej szary Wody niebieski

15 Analiza tekstowa opis występujących użytków, proporcje sposób rozmieszczenia użytków, układ i nasycenie terenu siecią dróg UWAGA: kompleksy glebowo-rolnicze nie informują o faktycznym użytkowaniu!! Company Logo

16 Ćwiczenie Wykonaj w formie tabelarycznej spis informacji nt. występujących na terenie opracowania konturów: Wypełnioną tabelę należy przynieść na następne zajęcia, po sprawdzeniu dołączyć do projektu.

17 Metoda Puławska Opracowana w IUNG w Puławach

18 Opiera się na 4 zasadniczych cechach diagnostycznych: gleba, rzeźba, klimat, stosunki wodne, dla których ustalono wartości punktowe

19 Gleba. Wskaźnik bonitacji jakości i przydatności rolniczej gleb Na podstawie wyników wieloletnich doświadczeń polowych ustalono średnie plony i odpowiednie współczynniki dla poszczególnych klas bonitacyjnych oraz kompleksów przydatności rolniczej gleb. Wskaźnik ten dla danego terenu jest średnią arytmetyczną punktacji za klasy glebowe i kompleksy glebowo-rolnicze gruntów ornych i użytków zielonych

20 Klasa Plony zbóż [t/ha] Liczba punktów Kompleks Plony zbóż [t/ha] Liczba punktów Klasa Liczba punktów Kompleks Liczba punktów Plony i wycena punktowa dla klas bonitacyjnych i kompleksów przydatności rolniczej gleb Tabela. Współczynniki przeliczeniowe dla klas bonitacyjnych i kompleksów gleboworolniczych Grunty orne Użytki zielone I 5, ,04 94 I 90 1z 80 II 4, ,79 80 II 80 2z 50 IIIa 4, ,71 61 III 65 3z 20 IIIb 4, ,20 70 IV 45 IVa 3, ,57 52 V 28 IVb 3, ,71 30 VI 15 V 2, ,23 18 VI 1, , , , , , ,80 18

21 Rzeźba terenu Ocenę rzeźby terenu pod katem gospodarki rolnej dokonano w oparciu o analizę procentowego udziału wyróżnionych typów reliefu w obrębie użytków rolnych, którym przypisano określone wartości punktowe. Przyjęto 5 punktową skalę (im większy spadek tym mniej punktów)

22 rzeźba płaskorówninna 5 pkt rzeźba niskofalista i niskopagórkowata 4 pkt rzeźba falista i falistopagórkowata 3,5 pkt rzeźba wysokofalista i wysokopagórkowata 2,5 pkt rzeźba wzgórzowa 1 pkt rzeźba niskogórska 0,5 pkt rzeźba średniogórska i wysokogórska 0,25 pkt

23 Agroklimat Ocenę warunków agroklimatycznych oparto na sztucznym założeniu o jednolitości wszystkich nieklimatycznych czynników środowiska. Liczony jest czysty wpływ klimatu na wzrost plonów. Ustalono 15 punktową skalę. Plony przeliczeniowe w j. zb. przekształcono w rytmiczną skalę 15 pkt. 28 j.zb. odpowiada wartości 1 pkt, a 35 j. zb. wartości 15 pkt.

24 Warunki wodne Poszczególne kategorie stosunków powietrzno-wodnych gleb otrzymały następującą liczbę punktów: optymalnie uwilgotnione okresowy nadmiar wilgoci okresowy niedobór wilgoci trwały nadmiar wilgoci trwały niedobór wilgoci 5 pkt 3 pkt 2 pkt 1,25 pkt 1 pkt Wskaźnik bonitacji stosunków wodnych obliczono w oparciu o procentowy udział poszczególnych kategorii uwilgotnienia w powierzchni użytków rolnych danego terenu

25 Wskaźnik jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej Sumując punkty za poszczególne czynniki środowiska uzyskuje się syntetyczny wskaźnik liczbowy charakteryzujący jakość rolniczej przestrzeni produkcyjnej w teoretycznym przedziale punktów, będący odbiciem potencjalnych przyrodniczych możliwości produkcyjnych danego obszaru, Gleba decyduje w ok. 75% o wartości waloryzacji, a pozostałe elementy środowiska przyr.: agroklimat, rzeźba terenu i warunki wodne stanowią odpowiednio: 15%, 5% i 5% O ukształtowaniu się tych proporcji zadecydował również fakt, że te trzy elementy środowiska zostały częściowo uwzględnione już przy ocenie jakości i przydatności gleby, tj. ustaleniu klasy bonitacyjnej i kompleksu przydatności rolniczej. Company Logo

26 OLEATA

27 Analiza i ocena jakości i przydatności rolniczej gleb Rolniczą jakość (czyli potencjalną produktywność) gleb określają klasy bonitacyjne, a przydatność gruntów do uprawy określonych roślin lub ich zespołów - kompleksy glebowo-rolnicze. Dobrą orientację w możliwościach produkcyjnych gruntów na danym terenie daje syntetyczny wskaźnik jakości i przydatności rolniczej gruntów Company Logo

28 Dla określonego obszaru obliczamy średnią arytmetyczną z punktacji dla klas bonitacyjnych oraz osobno (analogicznie) dla występujących tam kompleksów gleboworolniczych, wg współczynników podanych w tabeli. Wskaźniki te należy wyliczyć osobno dla gruntów ornych i użytków zielonych. Syntetyczny wskaźnik jakości i przydatności rolniczej gleb stanowi wypadkową obliczeń wykonanych dla klas bonitacyjnych i kompleksów glebowo-rolniczych.

29 Waloryzacja rolniczej przestrzenie produkcyjnej (WRPP)

30 Oleata Na podstawie analizy współczynników przeliczeniowych dla kompleksów i klas wydzielono 4 przedziały jakości dla gruntów ornych i użytków zielonych Legenda: 1) bardzo dobre > 80 pkt 2) dobre pkt 3) słabe pkt 4) bardzo słabe <30 Instrukcja GIS: akcja=jakosc_przydatnosc_rolnicza_gleb Company Logo

31 OLEATA Źródło:

Podobne dokumenty

Mapa glebowo - rolnicza

Mapa glebowo - rolnicza Informuje o właściwościach i przestrzennym rozmieszczeniu siedlisk rolniczych W zależności od celu opracowania i charakteru odbiorcy mapy sporządza się w różnych skalach Składa