WEWNĄTRZSZKOLNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA AGRESJI W ZSO W ŻARACH

Transkrypt

1 WEWNĄTRZSZKOLNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA AGRESJI W ZSO W ŻARACH Data rozpoczęcia realizacji: 1 września 2009r. Miejsce realizacji: ZSO w Żarach Zespół autorów: Elżbieta Gesing, Beata Owsiana, Jerzy Garczyński Uczestnicy programu: uczniowie klas I Sposób realizacji: zgodnie z harmonogramem Termin realizacji: r. szk. 2009/10 i kolejne lata Czas realizacji: zgodnie z harmonogramem Program zaopiniowany przez Radę Rodziców ZSO dnia 24 marca 2009r. Program zatwierdzony uchwałą Rady Pedagogicznej ZSO dnia 25 marca 2009r. 1

2 WSTĘP W styczniu 2009r. w naszej szkole zostało przeprowadzone wśród uczniów i rodziców badanie ankietowe na temat zachowań agresywnych. Jak pokazuje analiza ankiet, zachowania agresywne wśród młodzieży nie są zbyt nasilone, jednak niepokoją. W celu zapobiegania i przeciwdziałania nawet najmniejszym przejawom agresji podjęliśmy działania profilaktyczne, które uzupełniają realizowany w szkole Szkolny Program Profilaktyki. Na innowacyjność podjętych działań wskazują metody nierealizowane wcześniej w naszej szkole, a wobec których mamy nadzieję, że przyniosą oczekiwany skutek. W związku z powyższym przystąpiliśmy do stworzenia wewnątrzszkolnego programu przeciwdziałania agresji. CHARAKTERYSTKA PROGRAMU Gimnazjaliści, a przyszli licealiści, stanowią grupę bardzo trudną pod względem wychowawczym, wymagającą od pedagogów i rodziców nieustannej pracy i szczególnej uwagi. Niewątpliwie do najpoważniejszych problemów wychowawczych w szkołach gimnazjalnych należy problem zachowań agresywnych. Z ich wszystkimi konsekwencjami absolwenci gimnazjów przekraczają próg szkoły ponadgimnazjalnej, która staje przed problemem zniwelowania tych niepożądanych w szkole zachowań. Dlatego postanowiliśmy objąć profilaktyką uczniów klas I. Wybór ten współgra z koncepcją Szkolnego Programu Wychowawczego, który właśnie w klasach I kładzie szczególny nacisk na profilaktykę zachowań agresywnych. CELE GŁÓWNE 1. Eliminowanie zachowań agresywnych wśród młodzieży. 2. Wzrost poczucia bezpieczeństwa ucznia w szkole. CELE SZCZEGÓŁOWE 1. Dostarczenie wiedzy na temat praw człowieka, dziecka i ucznia oraz procedur postępowania w przypadku łamania zasad. 2. Dostarczenie wiedzy na temat przyczyn zachowań agresywnych. 3. Wykształcenie umiejętności rozwiązywania konfliktów oraz radzenia sobie z sytuacją agresji. 4. Integracja uczniów w szkole i wzmocnienie więzi. 5. Uwrażliwianie młodzieży na kulturę bycia. 2

3 HARMONOGRAM PRACY Lp. Działania Termin realizacji 1. Wypożyczenie przez wychowawców wrzesień kl.i z biblioteki szkolnej książek Savoir vivre. 2. Diagnoza: październik a) bezpieczeństwa uczniów w klasie I tydzień i w szkole; b) występowania i nasilenia zachowań II tydzień agresywnych; c) przestrzegania praw ucznia i IV tydzień człowieka. 3. Praca z książką do savoir vivre 10 min. w ramach każdej lekcji wychowawczej 4. Biblioterapia jako forma cały rok przeciwdziałania zachowaniom agresywnym. 5. Tematy lekcji wychowawczych: a) Agresja konflikty - asertywność ; b) Analiza statutu szkoły w zakresie praw ucznia i procedur w wypadku ich łamania 6. Przeprowadzenie warsztatów dla: a) uczniów b) nauczycieli 7. Opracowanie we wszystkich klasach I kodeksu zachowania się w szkole i poza nią pod nazwą Być Człowiekiem (plakat). 8. TYDZIEŃ PROFILAKTYKI AGRESJI a) wystawa plakatów w holu szkoły; b) spotkanie z przedstawicielami instytucji zajmujących się profilaktyką agresji (Policja, Sąd Rodzinny, Poradnia PP); c) ewaluacja programu: informacje w gazetce szkolnej i na szkolnej stronie internetowej. listopad grudzień luty I tydzień II tydzień do połowy marca III tydzień marca 1 dzień 2,3,4 dzień 5 dzień Wychowawcy kl. I Realizatorzy Przeprowadzenie badań: a) koordynator ds. bezpieczeństwa; b) wychowawcy klas; c) rzecznik praw ucznia. Podsumowanie wyników: a) klasy: na lekcji wychowawczej i na zebraniu z rodzicami - wychowawcy klas; b) całej szkoły: na radzie pedagogicznej - pedagog wychowawcy klas uczniowie nauczyciel bibliotekarz wychowawcy klas rzecznik praw ucznia pedagog pedagog + zaproszona osoba wychowawcy klas uczniowie wychowawcy klas wicedyr. ds. wych. wicedyr. ds. wych., redaktor gazetki, nauczyciel informatyki 3

4 ZAŁĄCZNIK NR 1 ANKIETA DLA UCZNIÓW KLAS I nt. BEZPIECZEŃSTWA W SZKOLE Drogi Uczniu! Masz przed sobą ankietę, której zadaniem jest sprawdzenie poziomu bezpieczeństwa w Twojej szkole, a jej wyniki posłużą realizacji zadań zawartych w wewnątrzszkolnym programie przeciwdziałania agresji. Ankieta jest anonimowa. Należy wybrać i zakreślić właściwe odpowiedzi lub postępować zgodnie z instrukcjami zawartymi w pytaniach. 1. Płeć a) kobieta b) mężczyzna 2. Czy szkoła zapewnia Ci bezpieczeństwo? a) tak b) nie 3. Czy na terenie szkoły: a) byłeś pobity, b) byłeś prowokowany do bójki, c) byłeś okradziony, d) żądano od Ciebie pieniędzy, e) znęcano się nad Tobą psychicznie, f) byłeś molestowany seksualnie, g) inne (napisz jakie?) Czy na terenie szkoły dochodzi do: a) sprzedaży narkotyków, b) pobierania haraczu, c) przemocy fizycznej, d) nic nie wiem o takich przypadkach, e) inne (napisz jakie?) Jeśli byłeś świadkiem takich zdarzeń, to kogo o nich poinformowałeś: a) nikogo, b) poinformowałem (napisz kogo?)... 4

5 6. Czy zdarzyło Ci się opuścić zajęcia szkolne, ponieważ bałeś się, że może stać Ci się w szkole krzywda? a) tak b) nie 7. Wymień najczęściej spotykane na terenie szkoły zachowania kolegów, które Twoim zdaniem są niebezpieczne dla Ciebie i otoczenia Czy na terenie szkoły znajdują się miejsca, w których czujesz się zagrożony? a) tak (wymień te miejsca).... b) nie 9. Czy na terenie szkoły można spotkać osoby spoza niej, których zachowanie wydaje Ci się podejrzane? a) tak b) nie 10. Do kogo w szkole lub poza nią zwróciłbyś się w przypadku wystąpienia sytuacji opisanych we wcześniejszych pytaniach ankiety? Jak, Twoim zdaniem, można poprawić bezpieczeństwo w szkole?... Dziękujemy za wypełnienie ankiety! 5

6 ZAŁĄCZNIK NR 2 ANKIETA DLA RODZICÓW UCZNIÓW KLAS I nt. ZACHOWAŃ AGRESYWNYCH W I LO IM. B. PRUSA W ŻARACH I ICH PRZYCZYN Zwracamy się z uprzejmą prośbą o wyrażenie opinii na temat zachowań agresywnych w szkole celem przeciwdziałania temu zjawisku. Ankieta jest anonimowa. Wyniki posłużą realizacji zadań zawartych w wewnątrzszkolnym programie przeciwdziałania agresji. 1. Czy znane są Pani/ Panu przejawy agresji w szkole? a) tak b) nie 2. Jak często dziecko sygnalizuje tego rodzaju zdarzenia? a) w ogóle b) raz lub dwa razy c) często 3. W jakiej formie przejawia się agresja w szkole? a) bicie b) wyzywanie c) obrażanie d) obmawianie e) niszczenie czyichś rzeczy f) ośmieszanie g) popychanie h) niszczenie sprzętu i wyposażenia szkolnego i) grożenie j) szantażowanie k) wyłudzanie pieniędzy l) inne W jaki sposób Pani/Pan reaguje na wszelkie przejawy agresji w szkole?.. 5. Czy obserwuje Pani/Pan przejawy agresji ( słownej lub fizyczne ) dziecka w domu? a) tak b) nie Jeżeli tak, to jakie? Co zdaniem Pani /Pana jest przyczyną takiego zachowania dziecka? 6

7 a) oddziaływanie rówieśników w szkole b) oddziaływanie kolegów i koleżanek spoza szkoły c) wpływ telewizji, prasy, gier komputerowych itp. d) atmosfera w domu rodzinnym 7. Czy Państwa dziecko czuje się bezpieczne w szkole? a) tak b) nie c) nie wiem 8. Jakie środki zaradcze zdaniem Pani/Pana szkoła powinna zastosować w celu zapobiegania zjawisku agresji w szkole?.. Dziękujemy za wypełnienie ankiety! 7

8 ZAŁĄCZNIK NR 3 ANKIETA DLA UCZNIÓW KLAS I nt. ZACHOWAŃ AGRESYWNYCH W I LO IM. B. PRUSA W ŻARACH I ICH PRZYCZYN Drogi Uczniu! Prosimy Cię o udzielenie odpowiedzi na pytania zamieszczone w ankiecie. Analiza jej wyników pozwoli na realizację zadań zawartych w wewnątrzszkolnym programie przeciwdziałania agresji. Ankieta jest anonimowa. 1. Jakie formy agresji najczęściej spotykasz w szkole? a) bicie b) wyzywanie c) obrażanie d) obmawianie e) niszczenie czyichś rzeczy f) ośmieszanie g) popychanie h) niszczenie sprzętu i wyposażenia szkolnego i) grożenie j) szantażowanie k) wyłudzanie pieniędzy l) inne Czy sam (-a) doświadczyłeś(-aś) któregoś z tych przypadków agresji? a) tak b) nie Jeśli tak, to którego? (wymień litery).. 3. Czy spotykasz się z zachowaniami agresywnymi na terenie szkoły ze strony innych osób niż uczniowie? a) tak b) nie Jeśli tak, to ze strony jakich osób? 8

9 4. Czy Ty sam (-a) stosujesz wobec rówieśników któreś z tych sposobów wyrażania agresji? a) tak b) nie Jeśli tak, to które? (wymień litery) Gdzie najczęściej spotykasz się z zachowaniami agresywnymi w swojej szkole? a) w klasie b) na boisku szkolnym (w sali gimnastycznej) c) w toalecie d) na korytarzu e) w świetlicy szkolnej f) w szatni g) inne Dlaczego, Twoim zdaniem, zachowujemy się agresywnie? a) aby zdobyć i utrzymać ważną pozycję w klasie b) chcemy dostosować się do norm narzuconych przez kolegów c) odreagowujemy własne negatywne emocje d) jest to jedyny sposób uzyskania akceptacji kolegów e) dążymy do podporządkowania sobie innych kolegów f) jest to skuteczny sposób załatwienia swoich interesów g) jest to wyraz bezsilności i niemocy h) inne Kogo najczęściej informujesz, gdy doświadczasz bezpośrednio agresji w szkole? a) wychowawcę b) pedagoga c) dyrekcję szkoły d) rodziców e) kolegów f) nikogo, bo się boję g) inne osoby (jakie?) Jak zachowujesz się w sytuacji, gdy jesteś świadkiem agresywnego zachowania? 9

10 a) nie reaguję b) informuję (kogo?)... c) podejmuję próby złagodzenia konfliktu d) inne Czy umiesz odreagować swoje negatywne emocje w taki sposób, aby nikogo nie skrzywdzić? a) tak b) nie Jeśli tak, to jaki sposób stosujesz najczęściej? Czy czujesz się bezpiecznie w swojej klasie i szkole? a) tak b) nie c) czasami 11. Jakie, Twoim zdaniem, należy podjąć działania, aby wyeliminować zachowania agresywne w szkole?... Dziękujemy za wypełnienie ankiety! 10

11 ZAŁĄCZNIK NR 4 ANKIETA DLA UCZNIÓW KLAS I nt. PRAW CZŁOWIEKA Drogi Uczniu! Prosimy o udzielenie odpowiedzi na pytania zawarte w ankiecie. Ankieta jest anonimowa. Jej wyniki posłużą realizacji zadań w ramach wewnątrzszkolnego programu przeciwdziałania agresji. a) Kiedy i gdzie po raz pierwszy zapoznałeś się z problematyką Praw Człowieka? b) Jakie znasz międzynarodowe dokumenty dotyczące Praw Człowieka? c) Jakie prawa maja dzieci? d) Jakie instytucje państwowe w Twoim kraju pomagają dzieciom? e) Jakie organizacje pozarządowe chronią Prawa Człowieka? f) Jakie prawa mają mniejszości narodowe w Twoim kraju? Dziękujemy za wypełnienie ankiety! 11

12 ZAŁĄCZNIK NR 5 SCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ W KLASACH I TEMAT: AGRESJA KONFLIKTY ASERTYWNOŚĆ 1. Cele: a) pozyskanie informacji dotyczących agresji, konfliktów, asertywności b) zdiagnozowanie własnego, preferowanego stylu rozwiązywania konfliktów c) wypracowanie własnych, konstruktywnych sposobów radzenia sobie z agresją własną i zewnętrzną 2. Wprowadzenie : Zapoznanie uczniów z tematem zajęć a) Ćwiczenie I Uczniowie zostają podzieleni na 4 grupy. Każdej grupie przydziela się temat do opracowania: Definicje terminów: agresja, konflikt Definicja terminu asertywność Przyczyny konfliktów i agresji Rodzaje i formy przemocy Podsumowanie ćwiczenia Przedstawienie poszczególnych opracowań na forum grupy. Podkreślenie faktu, że konflikt sam w sobie nie jest niczym złym. Ważny jest konstruktywny sposób podejścia do niego. Włączenie pozostałych grup do dyskusji dotyczącej poszczególnych tematów oraz porównanie z naukowymi definicjami. Czas: 20 minut b) Ćwiczenie II Przygotowanie scenek przedstawiających zachowania agresywne. Uczniowie dzielą się na zespoły, w których pracowali w trakcie poprzedniego ćwiczenia. Zadaniem każdej grupy jest przygotować scenkę, w której pojawia się agresja, przemoc i którą przedstawia się na forum. Grupa zastanawia się nad sposobem rozwiązania danej sytuacji w taki sposób, aby obniżyć poziom agresji. Czas:15 minut 3. Podsumowanie spotkania Przypomnienie definicji omawianych terminów, pokazanie modelu asertywności (załącznik nr1). Krótka rundka - uczniowie wypowiadają się, czego się dowiedzieli w trakcie spotkania oraz co sobie uświadomili. 12