www.pse-operator.pl Raport Roczny 2011
Spółka Raport Roczny 2011 Polskie Sieci Elektroenergetyczne Operator (PSE Operator) z siedzibą w Konstancinie- Jeziornie, została utworzona 17 lutego 2004 roku jako jednoosobowa Spółka zależna Polskich Sieci Elektroenergetycznych (PSE). Jest operatorem systemu przesyłowego energii elektrycznej w Polsce. Działalność operacyjną rozpoczęła 1 lipca 2004 roku, a od 31 grudnia 2006 roku jest jednoosobową Spółką Skarbu Państwa. Utworzenie PSE Operator, jako niezależnego operatora systemu przesyłowego, wynikało z postanowień dyrektywy 2003/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej z dnia 26 czerwca 2003 roku dotyczącej wspólnych zasad wewnętrznego rynku energii elektrycznej, która zobowiązała przedsiębiorstwa energetyczne do rozdzielenia działalności operatora systemu przesyłowego w zakresie prawnym, organizacyjnym i decyzyjnym. PSE Operator jest Spółką o wyjątkowym znaczeniu dla gospodarki państwa wpisaną na listę przedsiębiorstw o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym (Rozp. RM z 4.10.2010 roku).
Spis treści: Strategia PSE operator. 8 WARTOŚCI Grupy kapitałowej PSE Operator. 10 List Przewodniczącego Rady Nadzorczej. 12 LIST PREZESA ZARZĄDU. 14 Władze spółki. 16 o spółce. 20 DZIAŁALNOŚĆ PSE OPERATOR. 22 Dane z krajowego systemu elektroenergetycznego. 26 ROZWÓJ Polskiego systemu przesyłowego. 30 niezawodność dostaw energii elektrycznej. 36 Inwestycje współfinansowane Przez unię europejską. 38 DZIAŁANIA PROINNOWACYJNE. 42 DZIAŁANIE Z POSZANOWANIEM ŚRODOWISKA NATURALNEGO. 44 PSE operator SPOŁECZnie ODPOWIEDZIALNy. 46 GRUPA KAPITAŁOWA PSE OPERATOR. 50 pracownicy Grupy kapitałowej PSE OPERATOR. 52 USPRAWNIENIE PROCESÓW w grupie kapitałowej PSE OPERATOR. 54 SKRÓCONE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ZA ROK 2011 ROKU WRAZ Z OPINIĄ BIEGŁEGO REWIDENTA. 58
PSE Operator jest Spółką o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa.
Strategia PSE operator Strategia Polskich Sieci Elektroenergetycznych Operator S.A. do 2020 roku została pozytywnie zaopiniowana przez Radę Nadzorczą 20 kwietnia 2011 roku. W ramach nowej strategii uruchomiono szereg projektów, których wdrożenie ma na celu zagwarantowanie osiągnięcia założonych celów oraz realizację misji i wizji Spółki. Misja PSE Operator Działając z poszanowaniem zasad zrównoważonego rozwoju zapewniamy niezawodną i efektywną pracę systemu elektroenergetycznego w obszarze działania PSE Operator, tworzymy warunki dla rozwoju odnawialnych źródeł energii, zapewniając naszym pracownikom możliwości rozwoju zawodowego. Wizja PSE Operator Traktując priorytetowo bezpieczeństwo Krajowego Systemu Elektroenergetycznego (KSE), współtworzymy europejski rynek energii elektrycznej, aktywnie rozwijając partnerstwo z innymi operatorami systemów przesyłowych, przestrzegając zasad transparentności działania oraz równego traktowania uczestników rynku. Cele strategiczne PSE Operator I. Poprawa efektywności działania Spółki II. Rozwój kapitału ludzkiego III. Doskonalenie relacji z otoczeniem IV. Rozwijanie mechanizmów rynkowych V. Zapewnienie bezpieczeństwa pracy KSE VI. Rozwój KSE 8
Raport roczny 2011 Poprawa efektywności działania Grupy Kapitałowej PSE Operator jest możliwa poprzez usprawnienie organizacji rozumiane jako doskonalenie struktur organizacyjnych, narzędzi pozwalających sprawniej zarządzać tymi strukturami, zapewnienie ciągłości działania w sytuacjach kryzysowych oraz poprawę efektywności energetycznej obiektów będących własnością Spółki. W obszarze celu strategicznego Poprawa efektywności działania realizowane są projekty dotyczące zmiany organizacji spółek obszarowych, wdrożenia systemu raportowania zarządczego, wdrożenia nowego modelu przygotowania i realizacji projektów infrastrukturalnych oraz wdrożenia nowego modelu eksploatacji majątku sieciowego oraz integracji systemów informatycznych obszaru eksploatacji. Projekty IT dotyczące transformacji modelu działania IT w GK PSE Operator wprowadzają najlepsze praktyki zarządzania obszarem IT, rozwiązania dotyczące rozbudowy funkcji telekomunikacyjnych OSP i zastosowania radiowej łączności dyspozytorskiej do zarządzania Krajowym Systemem Elektroenergetycznym. W ramach tego celu strategicznego realizowany jest również projekt opracowania i wdrożenia programu poprawy efektywności energetycznej. Dla osiągnięcia celu Rozwój kapitału ludzkiego realizowany jest projekt strategiczny Program rozwoju i mobilizacji kadr. Jego głównym zadaniem jest zbudowanie zespołu zdolnego do bardziej skutecznego wypełniania misji Spółki i realizacji jej strategii na wszystkich poziomach organizacji, w perspektywie długoterminowej. Cel strategiczny Doskonalenie relacji z otoczeniem związany jest ze wzmocnieniem pozytywnego wizerunku Spółki, poprzez uzyskanie certyfikatów jakości w zakresie bezpieczeństwa informacji i systemu zarządzania środowiskowego oraz realizację działań w zakresie zrównoważonego rozwoju. Dla osiągnięcia celu strategicznego Rozwijanie mechanizmów rynkowych realizowany jest projekt dotyczący reformy krajowego rynku energii elektrycznej oraz działań europejskich operatorów systemów przesyłowych, w tym PSE Operator, podejmowanych w celu rozwoju rynkowych, niedyskryminujących i transparentnych zasad zarządzania ograniczeniami na połączeniach międzysystemowych, dla udostępniania zdolności przesyłowych uczestnikom rynku. W ramach celu Zapewnienie bezpiecznej pracy KSE realizowane są między innymi projekty z obszaru Smart Grid, wspólne inicjatywy z Operatorami Systemów Dystrybucyjnych, takie jak wymiana danych czasu rzeczywistego pomiędzy systemami SCADA OSP i OSD oraz określenie rozwiązań w zakresie kompensacji mocy biernej w KSE. Ponadto realizowane są zadania zapewniające dostęp OSP do wymaganego zakresu i lokalizacji rezerwy interwencyjnej zapewniającej bezpieczeństwo Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. Dla bezpieczeństwa KSE istotne jest podnoszenie kwalifikacji służb ruchowych OSP i OSD. Jednym z kluczowych elementów systemu szkoleń jest budowa Symulatora Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. Równolegle przygotowywane są zasady i metodyka szkolenia służb dyspozytorskich i ruchowych oraz organizacja ośrodka szkoleniowego. Cel Rozwój KSE zostanie osiągnięty poprzez realizację projektów pozwalających na uzyskanie stabilnych źródeł finansowania, likwidację barier prawnych utrudniających prowadzenie projektów infrastrukturalnych, budowę metodyki wieloletnich planów rozwoju sieci przesyłowej oraz realizację kluczowych inwestycji infrastrukturalnych, w tym połączeń transgranicznych. Kluczowe projekty strategiczne zostały szerzej opisane w dalszej części Raportu. 9
WARTOŚCI Grupy kapitałowej PSE Operator Uważamy, że nasza działalność powinna być prowadzona w zgodzie z normami etycznymi, środowiskiem naturalnym oraz potrzebami polskiego społeczeństwa. W działaniu przyświecają nam zawsze najwyższe wartości m.in.: odpowiedzialność, bezpieczeństwo, współpraca, profesjonalizm oraz transparentność. ODPOWIEDZIALNOŚĆ Jako pracownicy ponosimy odpowiedzialność za wykonywaną pracę i jej efekty mając świadomość wpływu na gospodarkę kraju. Realizując zadania inwestycyjne służące rozbudowie systemu elektroenergetycznego kierujemy się zasadą równowagi potrzeb biznesowych i społecznych przy jednoczesnym poszanowaniu środowiska naturalnego. Prowadzimy odpowiedzialną politykę kadrową umożliwiając pracownikom Grupy PSE Operator rozwój zawodowy. Doskonaląc umiejętności i kompetencje tworzymy stabilne miejsca pracy. BEZPIECZEŃSTWO Priorytetem naszej działalności jest zapewnienie niezawodnej i bezpiecznej pracy Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. Najważniejszym celem naszych prac jest pewność i gwarancja dostaw energii elektrycznej siecią przesyłową do wszystkich regionów kraju, co przekłada się na bezpieczeństwo funkcjonowania zarówno odbiorców przemysłowych jak i gospodarstw domowych. WSPÓŁPRACA Aktywnie angażujemy się w realizację wspólnych zadań dzieląc się wiedzą oraz wykorzystując wzajemne doświadczenia. Budujemy zaufanie stosując transparentne zasady. Aktywnie rozwijamy partnerstwo z innymi operatorami systemów przesyłowych. Szanując wzajemną odrębność współpracujemy w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego. 10
Raport roczny 2011 PROFESJONALIZM Gwarancją bezpiecznej i stabilnej pracy Krajowego Systemu Elektroenergetycznego są wykwalifikowani i doświadczeni pracownicy GK PSE Operator. Realizując zadania z profesjonalnie przygotowaną kadrą dbamy o jej stały rozwój umożliwiając podnoszenie kwalifikacji zawodowych poprzez różne formy kształcenia i doskonalenia zawodowego. Profesjonalizm naszych pracowników wyraża się także w rzetelnym i terminowym wykonywaniu powierzonych zadań oraz przestrzeganiu najwyższych norm etycznych. Jako pracownicy Grupy poprzez rozwój zawodowy i pogłębianie wiedzy przyczyniamy się do budowania silnej pozycji Grupy PSE Operator jako kompetentnego, godnego zaufania partnera biznesowego. TRANSPARENTNOŚĆ Zapewniamy jasne, obiektywne i merytoryczne kryteria przy podejmowaniu każdej decyzji biznesowej. Ściśle przestrzegamy zasad równego traktowania pracowników i uczestników rynku. Wyrazem tego jest przyjęty Program Zgodności zapewniający równoprawne, niedyskryminacyjne podejście do wszystkich interesariuszy Spółki. Zainteresowanym podmiotom zapewniamy równy dostęp do prawdziwych, rzetelnych i kompletnych informacji. Każdego naszego partnera biznesowego traktujemy na takich samych zasadach i w równy sposób. Zapewniamy jednakowe warunki dla rozwoju wszystkich źródeł wytwarzania energii elektrycznej, zarówno Odnawialnych Źródeł Energii (OZE), jak i dla konwencjonalnych. Przestrzegamy prawa. 11
List Przewodniczącego Rady Nadzorczej Szanowni Państwo, Ubiegły rok w PSE Operator to okres wielu istotnych zmian. Skala i intensyfikacja działalności Spółki, szczególnie w obszarze inwestycji infrastrukturalnych, w tym przygotowań do turnieju EURO 2012, dała możliwości stworzenia pozytywnego wizerunku firmy eksperckiej i lidera innowacji, dbającego o bezpieczeństwo energetyczne Krajowego Systemu Elektroenergetycznego, umacniającego pozycję niezależnego i silnego operatora systemu przesyłowego w Europie, kierującego się celem publicznym zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Uzyskanie dobrych efektów było możliwe dzięki konsekwentnej realizacji przyjętej strategii, której cele wspiera zmiana kultury organizacyjnej oparta na fundamentalnych wartościach i nowoczesnej polityce zarządzania zasobami ludzkimi. Władze Spółki prowadzą działania zmierzające do pełnego i efektywnego wykorzystania potencjału wszystkich spółek Grupy Kapitałowej. Podpisana z nimi w grudniu 2011 r. umowa, na mocy której są uspójniane i modelowo organizowane kluczowe obszary działalności, skutkuje optymalizacją kosztów i sprawnością funkcjonowania całej organizacji. Zarządzanie zmianą na poziomie Grupy Kapitałowej odbywa się zgodnie z zasadami społecznej odpowiedzialności, z wykorzystaniem najlepszych kompetencji pracowników. 12
Raport roczny 2011 Poprzez skuteczną realizację zaplanowanych działań Spółka PSE Operator osiągnęła na koniec roku dobre wyniki finansowe, jej sytuacja jest stabilna, co pozwala na dalszy, konsekwentny rozwój. Osiągnięcia Grupy Kapitałowej to efekt zaangażowania Zarządu, kadry PSE Operator oraz wszystkich spółek, które ją tworzą. Dzięki wspólnemu wysiłkowi w następny rok działalności Spółka wchodzi gotowa do realizacji kolejnych wyzwań. Dziękuję wszystkim za owocną pracę i wyrażam przekonanie, że w 2012 roku Grupa Kapitałowa PSE Operator będzie zwiększać swoją wartość i znaczenie dla polskiej gospodarki oraz przyczyniać się do wzrostu bezpieczeństwa energetycznego kraju, a dzięki konstruktywnej współpracy Rady Nadzorczej i Zarządu z powodzeniem będą realizowane ambitne cele strategiczne. Z wyrazami szacunku Edward Słoma Przewodniczący Rady Nadzorczej PSE Operator 13
LIST PREZESA ZARZĄDU Szanowni Państwo, Rok 2011 był dla Grupy Kapitałowej PSE Operator okresem wytężonej pracy. Spółka kontynuowała usprawnianie procesów biznesowych w ramach Grupy, wprowadziła nowy model realizacji inwestycji oraz zainicjowała wdrożenie nowego modelu prowadzenia eksploatacji. W kwietniu 2011 roku Rada Nadzorcza przyjęła Strategię Polskich Sieci Elektroenergetycznych Operator S.A. do 2020 roku, która jest konsekwentnie realizowana poprzez implementację kolejnych projektów strategicznych. Spółka prowadzi prace w obszarach poprawy efektywności działania, rozwoju kapitału ludzkiego, doskonalenia relacji z otoczeniem, rozwijania mechanizmów rynkowych, zapewnienia bezpiecznej pracy i rozwoju Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. Zadaniem Operatora Systemu Przesyłowego jest zapewnienie niezawodności dostaw energii elektrycznej do wszystkich regionów kraju. Jego realizacja wymaga odpowiedniej eksploatacji istniejącej infrastruktury sieciowej oraz harmonijnej i zrównoważonej jej rozbudowy. Rok 2011 był okresem wyraźnej intensyfikacji działań w obszarze inwestycji w obiekty liniowe i stacyjne. Proces inwestycyjny prowadzony jest zawsze zgodnie z założeniami zrównoważonego rozwoju oraz z największą dbałością o środowisko. Na inwestycje infrastrukturalne w 2011 roku przeznaczono ponad 650 mln zł. Natomiast na eksploatację oraz remonty obiektów 185 mln zł. To środki, których wydatkowanie ma na celu poprawę bezpieczeństwa energetycznego naszego kraju, w połączeniu z europejskim systemem elektroenergetycznym. Rok 2011 minął pod znakiem przygotowań infrastrukturalnych do turnieju EURO 2012, ważnych dla bezpieczeństwa zasilania. Ich sprawna realizacja była możliwa dzięki wejściu w życie rozporządzenia Rady Ministrów dotyczącego przedsięwzięć związanych z turniejem. W ramach przygotowań do EURO 2012 zrealizowane zostały istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego zadania: zakończenie budowy oraz uruchomienie linii 400 + 110 kv Pasikurowice Wrocław, linii 220 kv Kromolice Pątnów oraz stacji 400/110 kv Wrocław. PSE Operator realizuje zadania inwestycyjne współfinansowane ze środków unijnych. Ważnym, z punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego Europy, jest wspólny dla polskiego i litewskiego operatora projekt połączenia elektroenergetycznego Polska Litwa. Współfinansowany jest on z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, a także bezpośrednio z unijnego funduszu Transeuropejskie Sieci Energetyczne. Pierwszy etap inwestycji obejmujący 11 zadań ma się zakończyć do roku 2015. Jako Firma ekspercka i lider innowacji, PSE Operator działa zgodnie z obowiązującymi normami oraz z najwyższymi standardami ochrony środowiska, implementując jednocześnie najnowsze rozwiązania technologiczne. Nowatorskie rozwiązania to np. budowa słupów nadleśnych chroniących lasy, ich odpowiednia kolorystyka czy instalacja zabezpieczeń chroniących faunę, szczególnie ptaki, a także stosowanie w procesie projektowania jednej z najbardziej restrykcyjnych norm na świecie, związanej z oddziaływaniem pól elektromagnetycznych. Dobry przykład stanowią inwestycje zrealizowane w ramach przedsięwzięć EURO 2012, które przy aktywnej współpracy administracji rządowej, samorządowej oraz lokalnych społeczności, z sukcesem wkomponowały się w tak wymagający obszar, jakim jest 14
Raport roczny 2011 Natura 2000. Działając w poszanowaniu środowiska naturalnego, a także mając na względzie najwyższe bezpieczeństwo mieszkańców, PSE Operator zlecił instytucjom badawczym szerokie badania nad oddziaływaniem pól elektrycznych i magnetycznych o częstotliwości 50 Hz na poziomach, jakie występują w bezpośrednim sąsiedztwie linii napowietrznych najwyższych napięć. Spółka przeprowadziła także testy technologiczne materiałów używanych do budowy infrastruktury elektroenergetycznej. Mając na uwadze kwestie związane ze Zrównoważonym Rozwojem i ochroną środowiska, we wszystkich realizowanych projektach inwestycyjnych nasza Firma zwraca szczególną uwagę na komunikację społeczną, w tym ścisłą współpracę z gminami i ich mieszkańcami. Inwestycje w sieć przesyłową są działaniami o znaczeniu strategicznym dla naszego kraju, ich zrozumienie, akceptacja społeczna oraz współpraca z lokalnymi władzami mają niezwykle istotne znaczenie. PSE Operator podpisał z wojewodami, marszałkami, starostami, prezydentami i wójtami siedem listów intencyjnych w trzech województwach: podlaskim (Białystok, Łomża, Suwałki), warmińsko-mazurskim (Olsztyn, Ełk) i mazowieckim (Ostrołęka, Siedlce). Powyższe listy intencyjne są inicjatywą PSE Operator mającą na celu podjęcie bezpośredniej współpracy z administracją państwową i samorządową w zakresie realizacji inwestycji. W roku 2011 specjaliści PSE Operator kontynuowali prace w wieloetapowym projekcie Smart Grid, dzięki któremu możliwe będzie stworzenie warunków do uzyskania oszczędności w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną oraz skuteczne zarządzanie poziomem zużycia energii. Nasza Firma wspiera działania prowadzące do utworzenia Operatora Informacji Pomiarowych i szerokiego wdrożenia inteligentnego opomiarowania u odbiorców końcowych. Przeprowadziła także projekty pilotażowe w zakresie testowania usług redukcji zapotrzebowania odbiorców na polecenie Operatora Systemu Przesyłowego. Spółka wspiera rozwój elektromobilności, uczestnicząc w przygotowaniu przez Ministerstwo Gospodarki studium określającym uwarunkowania jej wdrożenia w Polsce, przeprowadziła w 2011 praktyczną eksploatację pojazdu o napędzie elektrycznym. PSE Operator będzie konsekwentnie realizować cele strategiczne, dbać o harmonijny rozwój sieci przesyłowej, dopełniając wszelkich starań, by bezpieczeństwo Krajowego Systemu Elektroenergetycznego pozostawało niezagrożone. Aby zapewnić systematyczny transfer eksperckiej wiedzy oraz doświadczenia w organizacji, PSE Operator wprowadził w 2011 roku Model Zarządzania Zasobami Ludzkimi, w tym Sukcesję czyli Program następstw na kluczowych stanowiskach w Grupie Kapitałowej PSE Operator. Szczególne podziękowania, za dobrą i konstruktywną współpracę w całym roku 2011, pragnę złożyć Walnemu Zgromadzeniu, którego uprawnienia wykonuje Minister Gospodarki, Członkom Rady Nadzorczej oraz Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki. Dzięki Państwa bieżącemu wsparciu dla działań Operatora Systemu Przesyłowego, Spółka może sprawnie realizować powierzone jej cele. Wszystkim Pracownikom PSE Operator dziękuję za pracę włożoną w rozwój naszej Spółki. Liczę także, że nadal wspólnie i z zaangażowaniem będziemy realizować zamierzone cele. Energia w dobrych rękach niech nasze motto przyświeca nam w codziennej pracy, przy realizacji zadań wielkich i małych. Niech tworzy atmosferę wewnątrz Grupy Kapitałowej PSE Operator i jej wizerunek na zewnątrz, przynosząc kolejne sukcesy Firmie, jej Pracownikom, samorządom i mieszkańcom. Sukcesy, będące efektem działań opartych na fundamentalnych wartościach, którymi kieruje się PSE Operator: odpowiedzialności, bezpieczeństwie, współpracy, transparentności i profesjonalizmie. Z wyrazami szacunku Prezes Zarządu PSE Operator S.A. 15
Władze spółki Walne Zgromadzenie Funkcję Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Spółki wykonuje Minister Gospodarki. Rada Nadzorcza Edward Słoma Przewodniczący, Przemysław Ligenza Sekretarz, Jacek Socha Członek, Tomasz Dąbrowski Wiceprzewodniczący, Kazimierz Olesiak Członek, Radosław Tabak Członek Zarząd W 2011 roku skład Zarządu Spółki uległ zmianie dwukrotnie. W okresie od 15 października 2010 roku do 28 stycznia 2011 roku Zarząd działał w dwuosobowym składzie: Henryk Majchrzak Prezes Zarządu, Jerzy Andruszkiewicz Członek Zarządu. W okresie od 28 stycznia do 29 kwietnia 2011 roku Zarząd sprawował funkcje w składzie: Henryk Majchrzak Prezes Zarządu, Kazimierz Kułaga Członek Zarządu, Grzegorz Tomasik Członek Zarządu. Jerzy Andruszkiewicz Członek Zarządu, Marzena Myszkowska Członek Zarządu, Od 29 kwietnia do końca roku 2011 Zarząd działał w składzie: Henryk Majchrzak Prezes Zarządu, Marzena Myszkowska Członek Zarządu, Kazimierz Kułaga Członek Zarządu, Grzegorz Tomasik Członek Zarządu. 16
Raport roczny 2011 Skład Zarządu działający od 29 kwietnia 2011 roku Henryk Majchrzak Prezes Zarządu Kazimierz Kułaga Członek Zarządu Marzena Myszkowska Członek Zarządu Grzegorz Tomasik Członek Zarządu 17
Sieć przesyłowa najwyższych napięć należąca do PSE Operator to 242 linie o łącznej długości 13 396 km oraz 100 stacji elektroenergetycznych, które posadowione są na nieruchomościach o łącznej powierzchni 5 936 467 m 2.
o spółce PSE Operator jest operatorem elektroenergetycznego systemu przesyłowego w Polsce. Jego podstawową działalnością jest świadczenie usług przesyłania energii elektrycznej siecią przesyłową najwyższych napięć 220 kv i 400 kv przy zachowaniu wymaganych kryteriów bezpieczeństwa pracy Krajowego Systemu Elektroenergetycznego (KSE), a także przy zastosowaniu obiektywnych i transparentnych zasad zapewniających równe traktowanie stron oraz przy należytym poszanowaniu środowiska naturalnego. Cele działania PSE Operator to: zapewnienie bezpiecznej i ekonomicznej pracy KSE jako części wspólnego, europejskiego systemu elektroenergetycznego, z uwzględnieniem wymogów pracy synchronicznej i połączeń asynchronicznych, zapewnienie niezbędnego rozwoju krajowej sieci przesyłowej oraz połączeń transgranicznych, udostępnianie na zasadach rynkowych zdolności przesyłowych dla realizacji wymiany transgranicznej, tworzenie infrastruktury technicznej dla działania krajowego hurtowego rynku energii elektrycznej, zachowanie stabilności finansowej przedsiębiorstwa, kreowanie wartości strategicznej Spółki z poszanowaniem zasad ładu korporacyjnego i regulacji zewnętrznych. PSE Operator świadczy usługi na rzecz użytkowników systemu elektroenergetycznego na zasadach równości i w sposób wolny od dyskryminacji. W celu realizacji postanowień dyrektywy nr 2003/54/WE (art. 10, ust. 2d) oraz Prawa energetycznego (art. 9 ust. 4) w Spółce wdrożono program eliminowania zachowań dyskryminacyjnych tzw. Program Zgodności. Obejmuje on m.in. zagadnienia dotyczące eliminacji zachowań i działań prowadzących do traktowania dyskryminacyjnego, ochronę informacji sensytywnych oraz udostępniania informacji przez operatora systemu przesyłowego (OSP). W roku 2011 PSE Operator aktualizował i doskonalił mechanizmy zapewniania niedyskryminacyjnego traktowania uczestników rynku i kontrahentów. Majątek sieciowy PSE Operator realizuje zadania operatora systemu przesyłowego w oparciu o posiadaną sieć przesyłową najwyższych napięć, którą tworzą: 242 linie o łącznej długości 13 396 km, w tym: 1 linia o napięciu 750 kv o długości 114 km, 74 linie o napięciu 400 kv o długości 5 340 km, 167 linii o napięciu 220 kv o długości 7 942 km, 100 stacji najwyższych napięć (NN) oraz podmorskie połączenie 450 kv DC Polska Szwecja. Połączenia transgraniczne Transgraniczną wymianę energii elektrycznej umożliwiają połączenia najwyższych i wysokich napięć z systemami elektroenergetycznymi sąsiednich krajów. W KSE istnieją następujące połączenia transgraniczne: Na północy kabel stałoprądowy 450 kv łączący system polski ze szwedzkim w relacji Słupsk Stärnö. Na południu 2 linie 400 kv łączące system polski z czeskim w relacji Dobrzeń Albrechtice i Wielopole Nošovice; 1 dwutorowa linia 220 kv łącząca system polski z czeskim w relacji Kopanina/Bujaków Lískovec; 1 dwutorowa linia 400 kv łącząca system polski ze słowackim w relacji Krosno Lemešany. Na wschodzie 1 linia 220 kv łącząca system polski z białoruskim w relacji Białystok Roś (linia trwale wyłączona); 1 linia 220 kv łącząca system polski z ukraińskim w relacji Zamość Dobrotwór; 1 linia 750 kv łącząca system polski z ukraińskim w relacji Rzeszów Chmielnicka (linia trwale wyłączona). Na zachodzie 2 dwutorowe linie 400 kv łączące system polski z niemieckim w relacji: Mikułowa Hagenverder oraz Krajnik Vierraden (linia przejściowo pracująca na napięciu 220 kv). 20
Raport roczny 2011 Sieć elektroenergetyczna najwyższych napięć z planowanymi przedsięwzięciami do roku 2025 21
DZIAŁALNOŚĆ PSE OPERATOR Usługi przesyłania energii elektrycznej i udostępniania KSE Podstawową działalnością PSE Operator jest świadczenie usług przesyłania energii elektrycznej, zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi oraz warunkami określonymi w zawartych umowach i obowiązującej taryfie, zatwierdzonej przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Na koniec roku 2011 PSE Operator posiadał zawarte umowy o świadczenie usług przesyłania energii elektrycznej z: 29 podmiotami przyłączonymi do sieci przesyłowej, 76 podmiotami działającymi na rynku bilansującym energii elektrycznej nieprzyłączonymi do sieci przesyłowej, 1 operatorem rynku. Sprzedaż usług przesyłania energii elektrycznej jest głównym źródłem przychodów z działalności PSE Operator. PSE Operator świadczy również usługi udostępniania KSE, na podstawie umów zawartych z: 63 kontrahentami pełniącymi funkcje operatorów systemów dystrybucyjnych, 4 odbiorcami końcowymi. Zasady świadczenia tych usług określają zapisy ustawy z dnia 29 czerwca 2007 roku o zasadach pokrywania kosztów powstałych u wytwórców w związku z przedterminowym rozwiązaniem umów długoterminowych na sprzedaż mocy i energii elektrycznej oraz taryfa PSE Operator. Udostępnianie Zdolności Przesyłowych Wymiany Transgranicznej W roku 2011 zdolności przesyłowe wymiany transgranicznej w regionie Europy Środkowo- Wschodniej (region CEE) udostępniane były w trybie skoordynowanych przetargów rocznych, miesięcznych i dobowych organizowanych przez biuro przetargów Central Allocation Office (CAO). W 2011 roku CAO prowadziło przetargi na zdolności przesyłowe wymiany międzysystemowej typu explicit dla ośmiu operatorów systemu przesyłowego. Ponadto kontynuowana była alokacja zdolności przesyłowych w ramach rynku dnia bieżącego. Mechanizm ten umożliwia rezerwację zdolności przesyłowych oraz realizację wymiany międzysystemowej w cyklach czterogodzinnych w dniu dostawy energii na przekrojach granicznych Polski, Czech, Niemiec i Słowacji. W roku 2011 zdolności przesyłowe na stałoprądowym połączeniu Polska Szwecja były udostępniane na warunkach rynkowych dla wszystkich uczestników rynku, a ich alokacja odbywała się poprzez mechanizm 22
Raport roczny 2011 market coupling w ramach aukcji niejawnych na rynku dnia następnego, organizowanych przez Towarową Giełdę Energii i Nordpool Spot. W roku 2011 PSE Operator uzgodnił z Ukrainą zasady współpracy dyspozytorskiej oraz opracował zasady i 16 października 2011 roku rozpoczął udostępnianie zdolności przesyłowych na połączeniu Polska Ukraina (linia 220 kv Zamość Dobrotwór) poprzez mechanizm kwartalnych przetargów typu explicit. Rozwój synchronicznych połączeń transgranicznych W ramach połączenia transgranicznego Polska Niemcy opracowano programy funkcjonalno-użytkowe dla rozbudowy SE Krajnik oraz Mikołowa, a także wykonano ekspertyzę ekonomiczno-rynkową dotyczącą instalacji przesuwników fazowych w tych stacjach. W zakresie projektu budowy trzeciego połączenia Polska Niemcy zawarta została polsko-niemiecka umowa określająca zasady współpracy w ramach GerPol Power Bridge. Określono w niej zadania przygotowawcze do budowy ciągów liniowych 400 kv, związanych z budową tego połączenia. Dla połączeń transgranicznych Polska Słowacja oraz Polska Czechy przygotowano analizę systemową dla oceny wpływu zmian relacji linii transgranicznych na granicy polsko-czeskiej po uruchomieniu stacji 400/220 kv Podborze. Rozwój asynchronicznych połączeń transgranicznych Dla połączenia Polska Ukraina przeprowadzono analizę dotyczącą sposobu ponownego uruchomienia połączenia 750 kv Rzeszów Chmielnicka. Dla połączenia Polska Szwecja uzgodniono podstawowe zasady i warunki modelu docelowego pracy tego połączenia. 23 września 2011 roku podpisano list intencyjny, którego stronami są: PSE Operator, Svenska Kraftnat, SwePol Link, SwePol Link Poland, Vattenfall i PGE. W ramach połączenia Polska Litwa opracowano wymagania techniczne dotyczące pracy tego połączenia, wynegocjowano umowę międzyoperatorską ze spółką LitGrid. Prowadzono także prace związane z przygotowaniem i realizacją zadań inwestycyjnych wchodzących w skład Projektu Polska Litwa. Prowadzone są działania zmierzające do pozyskania środków pomocowych z Unii Europejskiej w ramach złożonych aplikacji. Współpraca międzyoperatorska»» ENTSO-E PSE Operator jest od grudnia 2008 roku członkiem ENTSO-E (European Network of Transmission System Operators for Electricity Europejskiej Sieci Operatorów Elektroenergetycznych Systemów Przesyłowych), organizacji zrzeszającej 41 europejskich OSP z 34 krajów. 23
Działania przedstawicieli PSE Operator w strukturach ENTSO-E w 2011 roku ukierunkowane były w głównej mierze na realizację zadań wyspecyfikowanych w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) 714/2009. W ramach współpracy z ENTSO-E realizowano prace w obszarach dotyczących zagadnień rynkowych, rozwoju systemów oraz bezpieczeństwa operacyjnego pracy połączonych systemów. Prowadzono prace związane z przygotowaniem projektów Kodeksów Sieci, w szczególności kodeksów dotyczących wymagań wobec wytwórców w związku z przyłączeniem do sieci oraz alokacji zdolności przesyłowych i zarządzania ograniczeniami. W 2011 roku przeprowadzono uzgodnienia w zakresie projektów rozwojowych, które zostały uwzględnione w regionalnych planach rozwoju oraz tych, którym nadano rangę projektów o znaczeniu europejskim w edycji 2012 Europejskiego Dziesięcioletniego Planu Rozwoju. Współpraca regionalna Polski system elektroenergetyczny jest częścią pracujących synchronicznie systemów Europy kontynentalnej w ramach ENTSO-E, reprezentowanego przez grupę Regional Group Continental Europe (RGCE). Podstawy współpracy technicznej członków RGCE, obejmujące m.in. koordynację działań, ujednolicone zasady prowadzenia ruchu i wymianę informacji, zapisane są w Instrukcji pracy systemów połączonych (RGCE Operation Handbook). Na mocy podpisanej w roku 2005 wielostronnej umowy operatorskiej (Multilateral Agreement, MLA) aktualnie ośmioczęściowa Instrukcja, obowiązuje wszystkich OSP z regionu RGCE, zrzeszonych w ENTSO-E. W roku 2011 zostały wdrożone modyfikacje wymagań, zawartych w częściach Instrukcji dotyczących skoordynowanego planowania operacyjnego, procedury w warunkach zakłóceniowych, infrastruktury komunikacyjnej oraz wymiany danych. Do zapewnienia bezpiecznej pracy systemu przesyłowego niezbędna jest koordynacja działań wielu OSP. PSE Operator zawarł umowy ramowe ze wszystkimi OSP, z którymi polska sieć jest połączona synchronicznie lub za pośrednictwem połączenia kablowego. W 2011 roku kontynuowana była współpraca pomiędzy PSE Operator oraz Energinet.dk, Svenska Kraftnat, 50Hertz Transmission, w zakresie stosowania tzw. DC loop flow metody koordynującej działania czterech OSP w celu utrzymania bezpiecznej pracy systemów w obszarze zarządzanym przez ww. operatorów, polegającej na jednoczesnej zmianie grafików wymiany międzysystemowej na połączeniach stałoprądowych. Efektem takiego działania jest wymuszanie przepływu kołowego o pożądanej wielkości mocy i kierunku, umożliwiające odciążenie połączeń międzysystemowych w obszarze synchronicznym (m.in. na granicy polskoniemieckiej w przypadku wysokiej generacji wiatrowej w północnych Niemczech). W 2011 roku działania te były wielokrotnie zastosowane. PSE Operator wraz w dziesięcioma innymi OSP z Europy Środkowej podjęli współpracę na rzecz poprawy bezpieczeństwa pracy połączonych systemów elektroenergetycznych w regionie. W 2008 roku powołano regionalną grupę Transmission System Operator Security Cooperation (TSC). W efekcie prac grupy w 2011 roku oddano do bieżącej eksploatacji system 24
Raport roczny 2011 informatyczny CTDS (Common Tool for Data Exchange and Security Assesment) wykorzystywany w procesie codziennego planowania i analizy bezpieczeństwa pracy sieci przesyłowej w regionie Europy Środkowej oraz uzgadniania środków zaradczych wobec przypadków niespełnienia kryterium n-1. W ramach prac grupy TSC, OSP opracowali koncepcję stosowania wielostronnych środków zaradczych, umożliwiających uruchomienie działań zapobiegawczych przez operatorów, w których sieciach nie wystąpiły zagrożenia, jeżeli wyniki analiz wskazują na ich większą skuteczność od innych działań. Sposób stosowania i rozliczania wielostronnych środków zaradczych, ustalony w porozumieniu z Regulatorami, został wprowadzony w życie na roczny okres próbny na podstawie umowy Agreement on Trial Phase of Multilateral Remedial Actions within TSC podpisanej w 2011 roku przez wszystkich operatorów będących w grupie TSC. Rozpoczęcie okresu próbnego zaplanowano na rok 2012. coupling. Dotychczasowy model udostępniania transgranicznych zdolności przesyłowych, w tym aukcje typu explicit, ma być zastąpiony mechanizmem market coupling, w ramach którego zdolności są automatycznie alokowane w procesie kształtowania cen na poszczególnych rynkach energii elektrycznej. Alokacja zdolności transgranicznych w nowym modelu poprawi efektywność procesu, przyczyni się do lepszego wykorzystania infrastruktury sieciowej i zmniejszenia ryzyka handlowego dla uczestników rynku. Planuje się, że wyznaczanie transgranicznych zdolności przesyłowych będzie oparte na metodzie flow based, tj. skoordynowanym wyznaczaniu maksymalnego poziomu zdolności w oparciu o wspólny model sieci przesyłowej. Model sieci obejmujący region CEE oraz obszary przyległe będzie na bieżąco aktualizowany. PSE Operator aktywnie współpracuje z innymi operatorami z regionu CEE przy wdrażaniu docelowego modelu rynku energii elektrycznej i mechanizmu łączenia rynków. Jednym z istotnych elementów współpracy jest współdziałanie wszystkich operatorów systemów przesyłowych z regionu Europy Środkowo Wschodniej (region CEE) w zakresie udostępniania zdolności przesyłowych, zarówno w ramach bieżących działań, jak i wypracowania modyfikacji obecnego modelu oraz opracowania nowych, przyszłościowych rozwiązań. Zgodnie z wymaganiami prawa europejskiego, w celu zintegrowania rynku energii elektrycznej w Europie, operatorzy systemów przesyłowych są zobligowani do wdrożenia rynkowego mechanizmu udostępniania zdolności przesyłowych typu market 25
Dane z krajowego systemu elektroenergetycznego Suma mocy osiągalnej w KSE na 31 grudnia 2011 wyniosła 37 010 MW i wzrosła o 1 502 MW w stosunku do roku ubiegłego. Maksymalne krajowe zapotrzebowanie na moc w szczycie wieczornym dni roboczych 2011 roku wyniosło 24 780 MW, wystąpiło 22 grudnia i w porównaniu z analogiczną wielkością 2010 roku było o 669 MW niższe. Najniższe krajowe zapotrzebowanie w dolinie nocnej wystąpiło 24 kwietnia i wyniosło 10 381 MW. Krajowe zużycie energii elektrycznej w 2011 roku wyniosło 157 910 GWh i było wyższe od zużycia w 2010 roku o 2 921 GWh, tj. o 1,89%. Średnia roczna moc dyspozycyjna elektrowni krajowych ze szczytów wieczornych dni roboczych wyniosła w 2011 roku 26 646 MW wobec średniorocznego zapotrzebowania na moc w szczytach wieczornych dni roboczych równego 21 746 MW. Średnia roczna moc dyspozycyjna wzrosła o 510 MW, tj. o 1,95%, a średnie roczne zapotrzebowanie na moc zwiększyło się o 340 MW tj. o 1,59% w stosunku do roku 2010. W latach 2001 2011 relacja między mocą dyspozycyjną i osiągalną w wartościach średnich rocznych stopniowo wzrastała od 78,8% w 2001 roku do 82,0% w roku 2004 i zmalała do 73,5% w 2011 roku. Produkcja energii elektrycznej brutto (wg operatywnych danych) w kraju w 2011 roku wyniosła 163 153 GWh i była wyższa o 4,36% w porównaniu z 2010 rokiem. Średnie roczne rezerwy mocy dostępnej dla OSP w wieczornym szczycie zapotrzebowania w dni robocze wyniosły 3 538 MW. Rezerwy mocy dostępnej dla OSP w rocznym szczycie zapotrzebowania w 2011 roku wyniosły 3 652 MW. Struktura produkcji energii elektrycznej w elektrowniach krajowych, wielkości wymiany energii elektrycznej z zagranicą i krajowe zużycie energii elektrycznej w latach 2010 2011 Wykonanie [GWh] Dynamika [%] 2010 2011 2011/2010 Produkcja energii elektrycznej (ogółem) 156 342 163 153 104 Elektrownie zawodowe: 146 106 151 319 103 elektrownie zawodowe wodne 3 268 2 529 77 elektrownie zawodowe: 142 838 148 790 104 opalane węglem kamiennym 89 212 90 811 102 opalane węglem brunatnym 49 459 53 623 108 gazowe 4 166 4 355 104 Elektrownie wiatrowe i inne odnawialne 1 311 2 833 216 Elektrownie przemysłowe 8 923 9 000 101 Wymiana zagraniczna -1 354-5 242 387 Krajowe zużycie energii 154 988 157 910 102 26
Raport roczny 2011 Struktura mocy osiągalnej w elektrowniach krajowych 31 grudnia 2011 roku 2,48% 6,24% 5,53% 5,22% 26,14% 54,39% Elektrownie opalane na węglu kamiennym Elektrownie gazowe Elektrownie przemysłowe Elektrownie opalane na węglu brunatnym Elektrownie zawodowe wodne Źródła odnawialne Przebiegi zapotrzebowania na moc w dniach, w których wystąpiło maksymalne i minimalne krajowe zapotrzebowanie na moc w 2011 roku [ MW ] 25 000 24 780 22 grudnia 2011 r. 17 000 16 977 14 571 10 381 24 kwietnia 2011 r. 00:00 01:00 02:00 03:00 04:00 05:00 06:00 07:00 08:00 09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00 24:00 [kolejne kwadranse dobry] 27
Priorytetem działalności PSE Operator jest zachowanie bezpieczeństwa energetycznego Polski. Wymaga to właściwej eksploatacji systemu przesyłowego oraz harmonijnej jego rozbudowy. W 2011 roku nakłady na eksploatację oraz remonty OSP wyniosły 185 mln zł, zaś na realizację zadań oraz zamierzeń inwestycyjnych 652,9 mln zł.
ROZWÓJ Polskiego systemu przesyłowego Rozwój sieci przesyłowej jest ustawowym i statutowym obowiązkiem PSE Operator. Kierunki zrównoważonego rozwoju sieci przesyłowej wyznaczają wzrost zapotrzebowania, rozwój źródeł wytwórczych oraz konieczność rozbudowy połączeń transgranicznych. Kolejnym czynnikiem o kluczowym wpływie na planowany kształt sieci przesyłowej będą miały postanowienia pakietu klimatycznego UE. Natomiast możliwości realizacji planowanych przedsięwzięć wyznaczają postanowienia obowiązującego prawa krajowego oraz zdolności Spółki do generowania zysku. Normy prawne UE poprzez uregulowania pakietu klimatycznego wpływają na konieczność modernizacji lub likwidacji wysokoemisyjnych źródeł wytwórczych i wprowadzenia zmian w strukturze wytwarzania o znaczący udział odnawialnych źródeł energii (OZE), w tym morskich farm wiatrowych. Czynniki te w decydujący sposób wpłyną na zmianę kierunków przepływu mocy i zmianę kształtu sieci przesyłowych oraz dystrybucyjnych, skutkując koniecznością znacznej rozbudowy tych dwóch rodzajów sieci. Odpowiedzią na powyższe zmiany jest przyszły rozwój obszaru efektywnego wykorzystania zasobów generacji rozproszonej i magazynowanie energii elektrycznej. W procesie rozbudowy sieci PSE Operator tak jak inne przedsiębiorstwa sieciowe, napotyka na bariery prawne wynikające z obowiązującego prawa krajowego. Należy w tym miejscu podkreślić, że brak uregulowań prawnych ułatwiających rozbudowę sieci będzie stanowił zagrożenie dla wystarczalności i ciągłości dostaw energii elektrycznej. Obowiązek budowy właściwych uregulowań prawnych wynika z art. 3 i 6 Dyrektywy 2005/89/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 stycznia 2006 roku, dotyczącej działań na rzecz zagwarantowania bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej i inwestycji infrastrukturalnych. Pomimo kilkuletniego okresu obowiązywania Dyrektywy nie doprowadzono jeszcze do wprowadzenia odpowiednich zmian w prawie krajowym. Inwestycje Inwestycje w systemie przesyłowym prowadzą do zwiększenia pewności i jakości zasilania, obniżenia kosztów eksploatacji oraz zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego poprzez utrzymanie niezawodności dostaw energii elektrycznej do wszystkich regionów kraju. Wymaga to, poza odpowiednią eksploatacją, także budowy, rozbudowy i modernizacji obiektów. Niezawodną pracę systemu OSP zapewnia poprzez rozbudowę i modernizację KSE, w tym poprzez utrzymanie odpowiedniego stanu technicznego sieci oraz rozwój połączeń transgranicznych. Działalność inwestycyjna w zakresie rzeczowego majątku trwałego w 2011 roku realizowana była przez PSE Operator w oparciu o Plan inwestycji rzeczowych na 2011 rok. W szczególności w ramach działalności inwestycyjnej w roku ubiegłym zakończono budowę linii 400 kv Kromolice Pątnów po trasie linii 220 kv Plewiska Konin, budowę linii 400 kv Pasikurowice do nowo 30
Raport roczny 2011 projektowanej SE 400/110 kv Wrocław, rozbudowę stacji 220/110 kv Morzyczyn, modernizację stacji: 220/110 kv Janów, 400/110 kv Mościska etap II oraz 400/220/110/15 kv Połaniec. Zakończono także wymianę przekładników napięciowych pojemnościowych w stacjach elektroenergetycznych NN, zmodernizowano układy pracy baterii akumulatorów w stacjach Mory, Mikułowa, Wielopole, Joachimów oraz Aniołów. W 2011 roku rozpoczęto prace związane z przygotowaniem realizacji inwestycji polegającej na budowie linii 220 kv Radkowice-Kielce Piaski wraz z rozbudową stacji Radkowice i stacji Kielce Piaski oraz inwestycji polegającej na rozbudowie stacji 220/110 kv Stalowa Wola o rozdzielnię 220 kv, a także rozpoczęto realizację szeregu inwestycji, w tym między innymi: rozbudowę stacji 400/220/110 kv Dunowo oraz modernizację stacji elektroenergetycznych: 220/110 kv Jamki, 220/110 kv Abramowice, 220/110 kv Czerwonak i 220/110 kv Siersza. W roku 2011 rozpoczęto również prace modernizacyjne linii 220 kv Kielce-Joachimów. W roku 2011 kontynuowano szereg zadań inwestycyjnych, których realizację rozpoczęto w latach ubiegłych, w tym zadania wchodzące w skład projektu Budowa Połączenia elektroenergetycznego Polska Litwa wraz z koniecznym wzmocnieniem polskiej sieci elektroenergetycznej. Były to: budowa linii 400 kv Miłosna Siedlce Ujrzanów, Ostrołęka Narew, budowa stacji 400/110 kv Siedlce Ujrzanów, budowa stacji 400/220/110 kv Ołtarzew, rozbudowa rozdzielni 400 kv w stacji 400/110 kv Narew oraz przygotowanie pozostałych zadań inwestycyjnych związanych z połączeniem Polska Litwa. W wyniku zrealizowanych inwestycji w minionym roku w PSE Operator uzyskano następujący przyrost elementów infrastruktury sieciowej: 123,7 km linii 400 kv, 190,2 km traktów światłowodowych, 275 MVA transformatorów. Do eksploatacji przekazano ogółem środki trwałe i wartości niematerialne i prawne o łącznej wartości 772,2 mln zł. Inwestycje związane z Turniejem UEFA EURO 2012 W związku z organizacją w Polsce turnieju EURO 2012, w 2011 roku PSE Operator intensywnie prowadził zadania inwestycyjne mające na celu wzmocnienie sieci elektroenergetycznej w obrębie niektórych miast-gospodarzy meczy turnieju. Inwestycje te ujęte zostały w rozporządzeniu Rady Ministrów dotyczącym przedsięwzięć EURO 2012. W ramach inwestycji związanych z EURO 2012 zakończono budowę i uruchomiono linię 400 + 110 kv Pasikurowice Wrocław, zakończono budowę i uruchomiono linię 220 kv Kromolice Pątnów, uruchomiono stację 400/110 kv Wrocław oraz realizowano inwestycje: budowa stacji 400/110 kv Kromolice, rozbudowa stacji 220/110 kv Świebodzice o rozdzielnię 400 kv, a także budowa linii 400+110 kv Świebodzice Wrocław. Dodatkowo, poza zadaniami ujętymi w rozporządzeniu, a związanymi z turniejem, rozpoczęto modernizację stacji 220/110 kv Czerwonak, budowę linii kablowej na terenie stacji 400/110 kv Kromolice, wyposażenie pola 110 kv w stacji 31
400/220/110 kv Plewiska dla wprowadzenia linii relacji Kromolice Plewiska. Połączenie elektroenergetyczne Polska Litwa Realizacja budowy elektroenergetycznego połączenia Polska Litwa ma na celu wzmocnienie bezpieczeństwa energetycznego Polski, jak również państw sąsiednich i jest istotnym elementem w tworzeniu wspólnego europejskiego rynku energii poprzez zamknięcie tzw. pierścienia bałtyckiego. Wagę i wysoki priorytet inwestycji potwierdziła swą decyzją (1364/2006/WE) Komisja Europejska, umieszczając ją na liście projektów o kluczowym znaczeniu dla rozwoju europejskiego rynku energii elektrycznej. Celem projektu jest stworzenie w systemie przesyłowym połączenia z systemem Litwy wraz z koniecznym wzmocnieniem polskiej sieci przesyłowej w obszarze północno-wschodniej Polski dla zapewnienia poprawy jakości i niezawodności zasilania odbiorców energii elektrycznej oraz wzrostu bezpieczeństwa jej dostaw. Rozbudowa sieci przesyłowej w północno-wschodniej części Polski i zwiększenie gwarancji przesyłu energii elektrycznej stworzy nowe możliwości dla rozwoju gospodarczego regionów, a także zwiększy ich atrakcyjność inwestycyjną. Projekt jest współfinansowany z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko Priorytet X Bezpieczeństwo energetyczne w tym dywersyfikacja źródeł energii, Działanie 10.1 Rozwój systemów przesyłowych energii elektrycznej, gazu ziemnego i ropy naftowej oraz budowa i przebudowa magazynów gazu ziemnego. Realizacja połączenia elektroenergetycznego z Litwą została podzielona na dwa etapy. Do roku 2015 planowane jest zakończenie realizacji następujących inwestycji liniowych i stacyjnych: budowa stacji Ołtarzew, budowa linii Ostrołęka Narew wraz z rozbudową stacji Ostrołęka i stacji Narew, budowa linii Ełk Bis Łomża wraz z budową stacji Łomża i stacji Ełk Bis (etap I), budowa linii Miłosna Siedlce Ujrzanów wraz z budową stacji Siedlce Ujrzanów, budowa linii Ełk Bis Granica RP wraz z budową stacji Ełk Bis (etap II) oraz budowa stacji Stanisławów. W następnych latach realizowane będą kolejne zadania inwestycyjne mające na celu kompletną realizację projektu Połączenie elektroenergetyczne Polska Litwa. Inwestycje w obszarze IT W roku 2011 nastąpił dalszy rozwój sieci telekomunikacyjnej PSE Operator zapewniającej sterowanie siecią elektroenergetyczną, łączność dyspozytorską i bezpieczny transfer danych. W zakresie telekomunikacji kontynuowano rozbudowę sieci teletransmisyjnej w oparciu o technologie SDH, a także rozpoczęto modernizację rdzenia sieci pakietowej WAN. Pozwoliło to znacząco ograniczyć udział usług dzierżawionych od operatorów obcych i poprawić przepustowość i niezawodność sieci teletransmisyjnej. W celu nadzorowania linii światłowodowych w przewodach OPGW zrealizowano pilotażową instalację systemu monitoringu włókien światłowodowych, obejmującą około 30% linii, umożliwiający wczesną detekcje zakłóceń i zapobieganie awariom sieci transmisji danych. W zakresie poprawy jakości sieci na dużą skalę wykonano wymianę włókien światłowodowych. W systemach informatycznych PSE Operator wśród najważniejszych zadań należy wymienić wdrożenie nowych funkcjonalności w obszarze systemów SAP, w którym uruchomiono moduły obsługi umów prawnych, 32
Raport roczny 2011 magazynu aparatury rezerwowej i magazynu IT oraz monitorowania ryzyka rozliczeniowego w systemach wspomagających funkcjonowanie rynku energii SIRE, gdzie uruchomiono m.in.: moduł prognozowania generacji wiatrowej oraz moduł przygotowywania PKR i PKM łączący pracę służb PSE Operator, ODM i OSD z wykorzystaniem systemu komunikacyjnego SWIRT. Celem podniesienia efektywności procesów zarządzania wdrożono system wideokonferencji umożliwiający realizację wideo spotkań w ramach spółek GK PSE Operator. W obszarze infrastruktury serwerowej rozpoczęto modernizację platformy sprzętowej systemów Asset Management i SIP, nowa platforma będzie realizować ideę wirtualizacji serwerów i stanowi zalążek świadczenia usług korporacyjnych IT świadczonych w modelu chmury obliczeniowej prywatnej. Nakłady inwestycyjne W 2011 roku na realizację zadań oraz zamierzeń inwestycyjnych PSE Operator poniósł nakłady w wysokości 652,9 mln zł. Struktura poniesionych w 2011 roku nakładów inwestycyjnych ogółem wg grup planu inwestycji 4,55% 0,4% 0,8% 0,1% 2,6% 0,05% 5,0% 30,7% 55,8% Budowa i rozbudowa stacji i linii (55,8%) Zakupy gotowych dóbr inwestycyjnych (0,4%) Modernizacja stacji i linii (30,7%) Budynki i budowle (0,8%) Przygotowania zadań i zamierzeń inwestycyjnych (4,55%) Zakup obiektów sieciowych (2,6%) Prace innowacyjne (0,1%) Rezerwa (0,05%) Teleinformatyka (5,0%) 33
Plan Zamierzeń Inwestycyjnych na lata 2012 2016 Plan Zamierzeń Inwestycyjnych (PZI) to zoptymalizowany zbiór zadań i zamierzeń inwestycyjnych w pięcioletnim okresie planistycznym związanych z budową, rozbudową i modernizacją sieci przesyłowej, których realizacja w średniookresowej perspektywie zapewni pokrycie zapotrzebowania na moc i energię elektryczną, zgodnie z wytycznymi kierunkowymi zawartymi w Polityce Energetycznej Polski do 2030 roku. Plan Zamierzeń Inwestycyjnych opracowywany jest na bazie uzgodnionego z Prezesem URE Planu Rozwoju Sieci Przesyłowej (PRSP). Rozkład nakładów w Planie Zamierzeń Inwestycyjnych w poszczególnych latach podany w cenach stałych z 2011 roku [mln zł] 2500 2274 2355 2038 2000 1500 1000 821 997 500 0 2012 2013 2014 2015 2016 34
Raport roczny 2011 Plan rozwoju i przyłączenia do sieci przesyłowej na lata 2012 2016 W czerwcu 2011 roku Prezes Urzędu Regulacji Energetyki uzgodnił z PSE Operator projekt aktualizacji planu rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na energię elektryczną w okresie 2012 2016, akceptując wnioskowane przez PSE Operator nakłady inwestycyjne w wysokości 8,2 mld zł. Zakres ilościowy planu przewiduje realizację inwestycji związanych z budową nowych obiektów sieciowych oraz rozbudową i/lub modernizacją obiektów istniejących obejmujących: budowę 17 stacji elektroenergetycznych, rozbudowę 37 oraz modernizację 21 istniejących stacji i rozdzielni. Plan przewiduje także budowę nowych linii 400 kv o łącznej długości około 4600 km i modernizację około 2500 km istniejących linii 400 i 220 kv. Główne cele realizacji zadań inwestycyjnych zawartych w planie rozwoju dotyczą wzrostu bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, przyłączenia i wyprowadzenia mocy z OZE, przede wszystkim z farm wiatrowych oraz przyłączenia i wyprowadzenia mocy z nowych elektrowni systemowych, a także rozwoju połączeń transgranicznych. Przyłączanie podmiotów do sieci przesyłowej W ramach działalności związanej z przyłączaniem podmiotów do sieci przesyłowej, w 2011 roku: określono warunki przyłączenia dla nowych źródeł wytwórczych o łącznej mocy wynoszącej 2301,6 MW oraz dla jednego odbiorcy o mocy 330 MW według następującego podziału: 3 farmy wiatrowe o łącznej mocy 366,6 MW, 4 bloki gazowo-parowe o łącznej mocy 1745 MW (El. Gdańsk 1 x 456 MW, El. Dolna Odra 2 x 432 MW, El. Wrocław 1 x 425 MW), 1 blok opalany biomasą o mocy 190 MW (El. Połaniec), 1 odbiorca o mocy 330 MW (zasilanie instalacji El. Bełchatów), zawarto umowy przyłączeniowe dla nowych źródeł wytwórczych o łącznej mocy wynoszącej 1698 MW według następującego podziału: 6 farm wiatrowych o łącznej mocy 856 MW, 2 bloki gazowo-parowe o łącznej mocy 842 MW (El. Skawina 1 x 420 MW, El. Stalowa Wola 1 x 422 MW). 35