2011 Mikrokredyty dla młodych firm Programy CIP i PROGRESS w Polsce Forum Małych i Średnich Przedsiębiorstw Jak zostad i pozostad przedsiębiorcą? Arkadiusz Lewicki, Dyrektor Krajowego Punktu Kontaktowego Programu CIP dla polskiego rynku finansowego Warszawa, 9 czerwca 2011 r.
Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013 I. CIP- INSTRUMENTY FINANSOWE CIP- Instrumenty finansowe korzyści dla MŚP: stworzenie mechanizmów wspierających zakładanie i finansowanie MŚP we wszystkich fazach rozwoju ułatwienie firmom pozyskania finansowania zewnętrznego na korzystnych warunkach zachęcanie i wspieranie instytucji finansowych w finansowaniu mikroprzedsiębiorstw, także produktami o niższych kwotach zwiększanie podaży instrumentów dłużnych dla MŚP poprzez wspieranie instytucji finansowych w procesach ulepszenia procedur oceny wiarygodności finansowej MŚP 2
Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013 Instrumenty finansowe dla MŚP Instrumenty finansowe dla MŚP Beneficjenci: Pośrednicy finansowi CIP: Instytucje finansowe m.in. banki, fundusze pożyczkowe, fundusze poręczeniowe, fundusze kapitałowe, instytucje leasingowe, itp. Instrumenty mają zachęcić te instytucje do aktywniejszego i szerszego finansowania MŚP na różnych etapach rozwoju (na etapie zakładania, w fazie startu, ekspansji czy na etapie transferu firmy). Beneficjenci końcowi: MŚP W rezultacie program ma umożliwić MŚP łatwiejsze pozyskanie środków finansowych na inwestycje (związane z wiedzą, innowacje i eko-innowacje, transfer technologii). 3
Komisja Europejska Europejski Fundusz Inwestycyjny zapewnia środki poręcza poręcza inwestuje działania promocyjne, informacyjne, konsultacyjne KPK CIP dla polskiego rynku finansowego KPK wspiera dialog rynku ze stroną publiczną w celu ułatwienia wdrożenia rynkowego instrumentów CIP Fundusz poręczeniowy poręcza Bank / Fundusz pożyczkowy / Przedsiębiorstwo leasingowe pożycza Fundusze kapitałowe, w tym współpracujące z sieciami Aniołów Biznesu inwestuje MSP MSP 4
Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013 Instrumenty finansowe dla MŚP Instrumenty finansowe dla MŚP Instrument nieuruchomiony GIF SMEG CBS High Growth and Innovative SME Facility Instrument na rzecz wysokiego wzrostu i innowacji w MŚP SME Guarantee Facility System poręczeń dla MŚP Capacity Building Scheme System rozwijania zdolności instytucji pośrednictwa finansowego 5
Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013 Instrumenty finansowe dla MŚP Warunki brzegowe instrumentu kapitałowego GIF Instrument : GIF 1 GIF 2 Okres finansowania: Inwestycje 5 12 letnie Kwota udziału GIF: Udział % w funduszu: 10% - 25% w szczególnych przypadkach do 50% Udział w funduszach inwestujących w ekoinnowacje: powinna osiągnąć masę krytyczną, ale nie może przekroczyć 30 mln EUR 7,5% - 15% w szczególnych przypadkach do 25% max do 50% max do 25% W ramach GIF1 możliwy oddzielny wkład kapitałowy w fundusze współinwestujące ze zorganizowanymi Sieciami Aniołów Biznesu 6
Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013 SMEG System poręczeo dla MŚP Warunki brzegowe poręczenia portfela kredytów i portfela mikro-kredytów Parametr Poręczenie kredytów Poręczenie mikrokredytów Typ poręczenia & rodzaj pośrednika Wolumen portfela obejmowany poręczeniem UE Wartość kredytu/ pożyczki (kapitał) Okres kredytowania Współczynnik poręczenia (pojedynczy kredyt/ pożyczka) Współczynnik pułapu poręczenia zobowiązanie EFI Portfelowe poręczenie EFI dla banku/ funduszu pożyczkowego lub poręczeniowego Bez limitu minimum 12 miesięcy priorytetowo 18 miesięcy Bez limitu Do 25 000 EUR minimum 6 miesięcy priorytetowo 12 miesięcy do 50% do 75% do 10% do 20% Okres trwania poręczenia do10 lat do 5 lat Wsparcie techniczne (max. dla jednego pośrednika) - do 50 000 EUR 7
Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013 SMEG System poręczeo dla MŚP Warunek przystąpienia do Programu CIP instrumenty finansowe dla MŚP, instrument SMEG Additionality, tj. wartośd dodana w rozumieniu łatwiejszego dostępu MŚP do finansowania zewnętrznego niż dotychczas oferowanego = łagodniejsze dla przedsiębiorcy warunki kredytowania 8
Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013 SMEG System poręczeo dla MŚP Additionality cd. W zamian za Poręczenie UE (realizowane przez EFI ), pośrednik finansowy (bank/fundusz.) zobowiązuje się do zapewnienia szerszego i dogodniejszego dla przedsiębiorcy, dostępu do finansowania poprzez np.: mniej wymagające kryteria akceptacji (np.: krótkiej historii działalności, rozpoczynających działalność, inwestycji w wartości niematerialne i prawne itp.) wydłużone terminy spłaty niższy wkład własny kredytobiorcy akceptację wyższego ryzyka (np.: bardziej ograniczone wymagania dotyczące zabezpieczeń, wyższy udział strat pokrywanych przez pośrednika) 9
Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013 SMEG System poręczeo dla MŚP SMEG dla instytucji finansowych (również udzielających mikro-finansowania dla mikro-przedsiębiorców) Poręczenie portfeli kredytów/pożyczek udzielonych MŚP - bez opłat gwarancyjnych, - możliwa ewentualna prowizja za gotowość (gdy opóźnienie w budowaniu portfela), - sugerowany wolumen portfela do zbudowania w uzgodnionym okresie dostępności ok. 20 mln. euro) - poręczenie do 50%, - okres poręczenia do 10 lat. Poręczenie portfeli mikrokredytów/mikropożyczek udzielonych mikroprzedsiębiorcom kwoty do 25 000 - bez opłat gwarancyjnych i bez prowizji, - wsparcie techniczne dla instytucji finansowej - do 50 000 EUR/ portfel, - bez minimalnego limitu portfela), - poręczenie do 75%, - okres poręczenia do 5 lat. 10
Stan wdrożenia instrumentu SMEG Stan na 31.12.2010 r. Łączna zakontraktowana górna granica odpowiedzialności : Całkowita wysokośd udzielonych poręczeo: Całkowita maksymalna wartośd portfeli objętych poręczeniem: (dane na 30.09.2010) 285,7 mln EUR 4.210,8 mln EUR 12.025,8 mln EUR UWAGA! Do kooca września 2010> 90.289 MŚP uzyskało wsparcie finansowe w ramach SMEG, za pośrednictwem blisko 106.204 kredytów udzielonych na kwotę ogółem ok. 5,5 mld Źródło: EC, EIPC, March 2011 11
Charakterystyka MŚP wspieranych w ramach instrumentu CIP - SMEG Średnia wysokośd kredytu poręczanego w ramach SMEG Średnia wysokośd mikro-kredytu poręczanego w ramach SMEG 75.000 EUR 12.000 EUR Liczba zatrudnionych w MŚP wspartych w ramach SMEG 286.956 osób w tym 17.677 mikro-przedsiębiorców Średnia liczba zatrudnionych w przedsiębiorstwie wspartym w ramach SMEG 3,7 osoby Źródło: EFI, 3.12.2010 12
Stan wdrożenia CIP w Polsce (na dzieo 30.11.2010 r.) Transakcje zawarte w ramach instrumentu SMEG Liczba podpisanych umów (bankowe i leasingowe): 4 transakcje Całkowita wysokośd poręczenia: Całkowity wolumen finansowania MŚP objętego poręczeniem UE w ramach SMEG: W Polsce wysoka efektywnośd CIP: 298,6 mln EUR 572,2 mln EUR średnia osiągniętych dźwigni fin.: > 30 Źródło: EFI, 3.12.2010 13
Instrument poręczeniowy EFI na przykładzie największego polskiego pośrednika CIP: Banku Pekao S.A.
W ramach Programu ramowego na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013 (CIP) zostały zawarte 2 umowy gwarancji portfelowych pomiędzy Bankiem Pekao i Europejskim Funduszem Inwestycyjnym 1 PORĘCZENIA KREDYTÓW INWESTYCYJNYCH 1,033,000,000 PLN kredytów inwestycyjnych może zostad objętych poręczeniem EFI Wysokośd poręczenia: 50% 2 PORĘCZENIA KREDYTÓW OBROTOWYCH DLA START UPS 200,000,000 PLN kredytów obrotowych w rachunku kredytowym może zostad objętych poręczeniem EFI Wysokośd poręczenia: 75% poręczenie obejmuje kapitał oraz odsetki poręczenia mogą byd udzielane przez okres 3 lat od daty podpisania umowy z EFI lub do wyczerpania limitu portfela poręczeniowego poręczenia Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego są bezpłatne zarówno dla Banku, jak i dla Klientów, 15
Celem Programu CIP jest m.in. rozszerzony dostęp MŚP do finansowania, zatem uzyskanie kredytu poręczonego przez EFI ma byd łatwiejsze niż pozyskanie takiego samego kredytu bez poręczenia EFI. Główną cechą umowy poręczeniowej Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego jest dodatkowośd (additionality) tj. dogodniejsze, niż dotychczas, warunki finansowania mikro i małych firm oferowane przez Bank. W produktach Banku Pekao ta dodatkowośd to: DODATKOWOŚD DLA KREDYTÓW INWESTYCYJNYCH Niższy wkład własny Ograniczone zabezpieczenia Wydłużony okres kredytowania Wyższa kwota kredytu DODATKOWOŚD DLA KREDYTÓW OBROTOWYCH DLA START UPS Zaoferowanie kredytu firmom, które do tej pory ze względu na okres funkcjonowania na rynku nie mogły ubiegad się o kredyt w naszym Banku 16
Inne możliwości unijnego wsparcia działalności mikrokredytowej INSTRUMENT MIKROFINANSOWY PROGRESS - European Progress Microfinance Facility (EPMF) Ustanowiony decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 283/2010/UE z dnia 25 marca 2010 r. Okres działania Instrumentu: 1.01.2010 31.12.2013 r. Budżet: 200 mln EUR Cel: zwiększenie dostępu do mikrofinansowania i jego dostępności dla: 1) osób pozbawionych pracy lub zagrożonych jej utratą oraz wykluczeniem społecznym, chętnych założyd lub dalej rozwijad własne mikro-przedsiębiorstwo, w tym jednoosobową działalnośd gospodarczą; 2) mikroprzedsiębiorców zatrudniających osoby jak wyżej. Przewidziano wsparcie dla 45 000 mikrokredytów/ mikro-pożyczek (w ciągu kolejnych 8 lat, powiększając budżet do 500 mln ) 17
Instrument mikrofinansowy PROGRESS (EPMF) Wdrożenie Instrumentu to: a) Poręczenia i instrumenty podziału ryzyka (np. risk sharing loans) b) Instrumenty kapitałowe c) Instrumenty dłużne (pożyczki zwykłe i podporządkowane dla instytucji udzielających mikrofinansowania) d) Środki wsparcia tj. informacja, monitoring, kontrola, audyt i ocena Realizację działao koniecznych dla skutecznego i efektywnego wdrożenia Decyzji ustanawiającej Instrument powierzono EFI 18
Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013 SMEG System poręczeo dla MŚP Warunki brzegowe poręczenia portfela mikro-kredytów w CIP i PROGRESS Parametr Typ poręczenia & rodzaj pośrednika Wolumen portfela obejmowany poręczeniem UE Wartość kredytu/ pożyczki (kapitał) Okres kredytowania Współczynnik poręczenia (pojedynczy kredyt/ pożyczka) Współczynnik pułapu poręczenia zobowiązanie EFI Poręczenie mikrokredytów w PROGRESS Poręczenie mikrokredytów w CIP Portfelowe poręczenie/ re-poręczenie EFI dla banku/ funduszu pożyczkowego lub poręczeniowego Portfel liczący co najmniej 100 transakcji mikro-kredytów/rok Do 25 000 EUR minimum 3 miesiące Bez limitu Do 25 000 EUR minimum 6 miesięcy priorytetowo 12 miesięcy Do 75% do 75% Zależny od spodziewanych strat na portfelu do 20% Okres trwania poręczenia Do 3 lat do 5 lat Wsparcie techniczne (max. dla jednego pośrednika) - do 50 000 EUR 19
EPMF PROGRESS European Progress Microfinance Facility wybrane szczególne warunki umowy poręczenia EFI Okres dostępności portfela do 2 lat Prowizja za gotowośd pobierana w przypadku nie osiągnięcia przez Pośrednika w okresie dostępności, co najmniej 90% uzgodnionego wolumenu poręczanego portfela. Prowizja ta rośnie progresywnie i jest płacona przy osiągnięciu, na koniec okresu dostępności, progów 30%, 70%, 90% wolumenu uzgodnionego portfela Podział ryzyka obowiązek utrzymania przez Pośrednika w swoich księgach, przez cały czas trwania poręczenia EFI, min. 20% ryzyka wynikającego z każdej transakcji objętej poręczeniem EFI UWAGA: Instrument dostępny tylko dla 27 krajów członkowskich UE (CIP dla 36, zatem większa konkurencja)
EPMF PROGRESS European Progress Microfinance Facility wybrane szczególne warunki umowy poręczenia EFI W Polsce: pierwszy pośrednik: - FM BANK SA pierwszy bank w ramach Progress w Europie w przygotowaniu: - grupa banków spółdzielczych zainteresowane: - grupa funduszy poręczeniowych i domy maklerskie
Dziękuję za uwagę! 22
Krajowy Punkt Kontaktowy przy Związku Banków Polskich Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007 2013 Komponent Instrumenty finansowe MŚP ul. Kruczkowskiego 8 00 380 Warszawa tel/fax (+48) 22 696 64 95 Strona internetowa: Infolinia mailowa: www.cip.gov.pl/eip/kpkzbp http://ec.europa.eu/cip/ www.eif.org kpkcip@zbp.pl Niniejsza prezentacja służy wyłącznie celom informacyjnym. KPK nie ponosi jakiejkolwiek odpowiedzialności za wykorzystywanie informacji zawartych w niniejszym dokumencie w celach prowadzonej działalności gospodarczej przez osoby trzecie. Ponadto, dokument ten nie może stanowić podstawy do zgłaszania roszczeń wobec KPK. 23