ROZWIĄZANIE STOSUNKU PRACY
Umowa o pracę rozwiązuje się: 1) na mocy porozumienia stron, 2) przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem), 3) przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia), 4) z upływem czasu, na który była zawarta, 5) z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta.
Porozumienie stron to umowa rozwiązująca stosunek pracy. Może być zawarta w dowolnej formie i w każdym momencie istnienia stosunku pracy.
Porozumienie powinno określać datę ustania stosunku pracy. Jeżeli w porozumieniu strony nie określiły, choćby w sposób dorozumiany, terminu ustania stosunku pracy, rozwiązuje się on w dacie zawarcia porozumienia.
Pracownik, w przypadku rozwiązania stosunku pracy na mocy porozumienia stron: - nie ma prawa do zwolnienia na poszukiwanie nowej pracy (art. 37 k.p.), - nie jest także zobowiązany do wykorzystania urlopu udzielonego w trybie określonym w art. 167¹ k.p.
Wypowiedzenie to jednostronne oświadczenie woli o rozwiązaniu umowy o pracę składane drugiej stronie stosunku pracy. Uznaje się je za złożone z chwilą, gdy doszło do drugiej strony w taki sposób, by mogła zapoznać się z jego treścią
Oświadczenie każdej ze stron o wypowiedzeniu umowy o pracę powinno nastąpić na piśmie.
Forma ta: nie jest jednak zastrzeżona pod rygorem nieważności, ani dla celów dowodowych, co oznacza, że wypowiedzenie złożone w innej formie (np. ustnej, dorozumianej poprzez niedopuszczenie pracownika do pracy, faksem, e-mailem) jest skuteczne, choć wadliwe, a strony mogą przeprowadzać przed sądem dowód z zeznań świadków i z przesłuchania stron na okoliczność dokonania tej czynności (art. 473 k.p.c.).
Dopuszczalność rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem Każda ze stron może rozwiązać za wypowiedzeniem umowę o pracę zawartą na: 1) okres próbny, 2) czas nieokreślony, 3) umowę na zastępstwo.
Wypowiedzenie umowy zawartej na czas określony jest możliwe, jeżeli łącznie spełnione są dwa warunki: jest ona zawarta na okres dłuższy niż 6 miesięcy oraz strony przy jej zawieraniu przewidziały dopuszczalność rozwiązania tej umowy za dwutygodniowym wypowiedzeniem
Wyjątek! Umowy na czas określony i czas wykonywania określonej pracy mogą być wypowiedziane: w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy oraz w razie zwolnień z przyczyn niedotyczących pracownika (ustawa o zwolnieniach grupowych).
Okres wypowiedzenia to czas, po upływie którego następuje rozwiązanie stosunku pracy na mocy oświadczenia wypowiadającego.
Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na okres próbny wynosi: 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni, 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie, 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.
Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi: 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy, 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy, 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas zastępstwa pracownika w okresie jego usprawiedliwionej nieobecności, wynosi 3 dni robocze.
Termin wypowiedzenia to określony ustawą dzień, w którym kończy się okres wypowiedzenia. Okres wypowiedzenia umowy o pracę obejmujący tydzień lub miesiąc albo ich wielokrotność kończy się odpowiednio w sobotę lub w ostatnim dniu miesiąca.
Pracodawca, który wypowiada umowę o pracę na czas nieokreślony (!), w treści wypowiedzenia ma obowiązek podać przyczynę wypowiedzenia, która jest: prawdziwa, konkretna i znana pracownikowi.
Brak podania przyczyny wypowiedzenia umowy na czas nieokreślony lub niewłaściwe jej podanie stanowi naruszenie prawa i uprawnia pracownika do dochodzenia przysługujących mu roszczeń.
Naruszeniem art. 30 4 k.p. jest: zarówno brak wskazania przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę, jak i ujęcie jej w sposób zbyt ogólnikowy lub też podanie innej przyczyny niż uzasadniająca rozwiązanie umowy o pracę.
O zamiarze wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony (!) pracodawca zawiadamia na piśmie reprezentującą pracownika zakładową organizację związkową, podając przyczynę uzasadniającą rozwiązanie umowy.
Jeżeli zakładowa organizacja związkowa uważa, że wypowiedzenie byłoby nieuzasadnione, może w ciągu 5 dni od otrzymania zawiadomienia zgłosić na piśmie pracodawcy umotywowane zastrzeżenia.
Elementami ochrony powszechnej trwałości stosunku pracy są: obowiązek uzasadnienia wypowiedzenia; kontrola wypowiadania umów o pracę sprawowana przez związki zawodowe.
Oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę powinno również zawierać pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy. Brak takiego pouczenia powoduje, że pracownik będzie miał prawo wystąpienia do sądu z wnioskiem o przywrócenie terminu do złożenia pozwu.
Szczególna ochrona przed wypowiedzeniem: zakaz rozwiązania stosunku pracy w drodze wypowiedzenia; obowiązek uzyskania zgody określonego podmiotu na dokonanie wypowiedzenia.