Zastosowanie arkusza kalkulacyjnego Excel do analizy ABC/XYZ



Podobne dokumenty
ZASTOSOWANIE ARKUSZA KALKULACYJNEGO EXCEL DO ANALIZY ABC/XYZ

ZASTOSOWANIE ARKUSZA KALKULACYJNEGO EXCEL DO ANALIZY ABC/XYZ

Makropolecenia w Excelu

Nagrywanie Makr. Na karcie Dostosowywanie Wstążki zaznaczamy kartę Deweloper.

Arkusz kalkulacyjny EXCEL

Arkusz kalkulacyjny MS Excel 2010 PL.

Ćwiczenia nr 4. Arkusz kalkulacyjny i programy do obliczeń statystycznych

Automatyzowanie zadan przy uz yciu makr języka Visual Basic

Praktyczne wykorzystanie arkusza kalkulacyjnego w pracy nauczyciela część 1

LABORATORIUM 6: ARKUSZ MS EXCEL JAKO BAZA DANYCH

Praca w edytorze WORD

Informatyka Arkusz kalkulacyjny Excel 2010 dla WINDOWS cz. 1

Wprowadzenie (17) Część I. Makra w Excelu - podstawy (23)

Makra w arkuszu kalkulacyjnym

BIBLIOGRAFIA W WORD 2007

Europejski Certyfikat Umiejętności Komputerowych. Moduł 3 Przetwarzanie tekstów

Spis treści Szybki start... 4 Podstawowe informacje opis okien... 6 Tworzenie, zapisywanie oraz otwieranie pliku... 23

Jak korzystać z Excela?

Zarejestruj makro w trybie względnego adresowania które będzie wpisywało bieżącą datę w

Kontrola poprawności danych:

Wstęp 7 Rozdział 1. OpenOffice.ux.pl Writer środowisko pracy 9

Informatyka Arkusz kalkulacyjny Excel 2010 dla WINDOWS cz. 1

Arkusz kalkulacyjny MS Excel

4.Arkusz kalkulacyjny Calc

SPIS ILUSTRACJI, BIBLIOGRAFIA

LibreOffice Calc Poziom podstawowy Materiały szkoleniowe

Dostosowanie szerokości kolumn

PROGRAM SZKOLENIA. Excel w Analizach danych.

Podstawowe czynnos ci w programie Excel

PROGRAM SZKOLENIA. Excel w logistyce.

Wprowadzenie do MS Excel

Przenoszenie, kopiowanie formuł

ABC 2002/XP PL EXCEL. Autor: Edward C. Willett, Steve Cummings. Rozdział 1. Podstawy pracy z programem (9) Uruchamianie programu (9)

Operacje na Wielu Arkuszach

Visual Basic w programie Excel dla Windows

Przewodnik dla każdego po: Dla każdego coś miłego Microsoft Excel 2010

Część I: Excel - powtórka

Zadanie 3. Praca z tabelami

Temat: Organizacja skoroszytów i arkuszy

Wstęp Arkusz kalkulacyjny Za co lubimy arkusze kalkulacyjne Excel

Po naciśnięciu przycisku Dalej pojawi się okienko jak poniżej,

Przygotowanie własnej procedury... 3 Instrukcja msgbox wyświetlanie informacji w oknie... 6 Sposoby uruchamiania makra... 8

EXCEL. Diagramy i wykresy w arkuszu lekcja numer 6. Instrukcja. dla Gimnazjum 36 - Ryszard Rogacz Strona 20

Pracownia Informatyczna Instytut Technologii Mechanicznej Wydział Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki. Podstawy Informatyki i algorytmizacji

Co to jest arkusz kalkulacyjny?

Program szkoleniowy. 16 h dydaktycznych (12 h zegarowych) NAZWA SZCZEGÓŁY CZAS. Skróty dostępu do narzędzi

PROGRAM SZKOLENIA. Excel Średniozaawansowany z wprowadzeniem do tabel przestawnych i makr.

str. 1 Excel ćwiczenia 1 Podstawy użytkowania komputerów

Ćwiczenie 1 Obsługa makr

opracował: Patryk Besler

Edytor tekstu MS Word 2010 PL. Edytor tekstu MS Word 2010 PL umożliwia wstawianie i formatowanie tabel.

LEGISLATOR. Data dokumentu:17 września 2012 Wersja: 1.3 Autor: Paweł Jankowski

Microsoft Excel. Materiały pomocnicze

Po wstawieniu tabeli (i zawsze wtedy, gdy w tabeli jest kursor) pojawia się na wstążce nowa grupa zakładek o nazwie Narzędzia tabel.

3.7. Wykresy czyli popatrzmy na statystyki

Obsługa programu EXCEL. poziom podstawowy. Materiały szkoleniowe

Makropolecenia w PowerPoint Spis treści

Rozwiązanie ćwiczenia 8a

NAGŁÓWKI, STOPKI, PODZIAŁY WIERSZA I STRONY, WCIĘCIA

Skróty klawiaturowe w programie Microsoft Excel 2013

Excel 2016 PL w biurze i nie tylko / Sergiusz Flanczewski. Gliwice, cop Spis treści

Program szkolenia EXCEL W ANALIZACH DANYCH.

Trik 1 Edycja wykresu bezpośrednio w dokumencie Worda

Rys. 1. DuŜa liczba nazw zakresów. Rys. 2. Procedura usuwająca wszystkie nazwy w skoroszycie

MS Excel. Podstawowe wiadomości

Informatyka Edytor tekstów Word 2010 dla WINDOWS cz.3

KATEGORIA OBSZAR WIEDZY

Instrukcja właściwego wykonania wykresów na zajęcia dydaktyczne.

UONET+ moduł Dziennik. Praca z rozkładami materiału nauczania

EXCEL. Rozpoczynanie pracy z programem EXCEL. Interfejs EXCEL. Zaznaczanie komórek

EITC/BI/MSO10. Pakiet biurowy Microsoft Office. Szczegółowa zawartość programowa kursu (15 godz.): 1. Microsoft Word

Zastanawiałeś się może, dlaczego Twój współpracownik,

INSTRUKCJE DO ARKUSZA KALKULACYJNEGO Excel 2003

Damian Daszkiewicz Tworzenie strony-wizytówki dla firmy XYZ

Wymagania edukacyjne z informatyki dla klasy szóstej szkoły podstawowej.

Andrzej Frydrych SWSPiZ 1/8

Obsługa programu Paint. mgr Katarzyna Paliwoda

Informatyka Edytor tekstów Word 2010 dla WINDOWS cz.3

Praca z tekstem: WORD Listy numerowane, wstawianie grafiki do pliku

14. TWORZENIE MAKROPOLECEŃ

Dane w poniższej tabeli przedstawiają sprzedaż w dolarach i sztukach oraz marżę wyrażoną w dolarach dla:

Działki Przygotowanie organizacyjne

narzędzie Linia. 2. W polu koloru kliknij kolor, którego chcesz użyć. 3. Aby coś narysować, przeciągnij wskaźnikiem w obszarze rysowania.

najlepszych trików Excelu

Jak przygotować pokaz album w Logomocji

Wprowadzenie do formuł i funkcji

POMIARY WIDEO W PROGRAMIE COACH 5

ABC Excel 2016 PL / Witold Wrotek. Gliwice, cop Spis treści

Możliwości programu Power Point

Informatyka dla klas I wykresy funkcji

Plik->Opcje->Zakladka Główne->Dostosuj Wstążkę Zaznaczamy kwadracik Developer na liscie po prawej stronie. Klikamy OK.

WordPad Materiały szkoleniowe

( x) Równanie regresji liniowej ma postać. By obliczyć współczynniki a i b należy posłużyć się następującymi wzorami 1 : Gdzie:

EXCEL wprowadzenie Ćwiczenia

Techniki wstawiania tabel

BAZY DANYCH Panel sterujący

Transkrypt:

Zastosowanie arkusza kalkulacyjnego Excel do analizy ABC/XYZ Działalność logistyczna przedsiębiorstwa wymaga gromadzenia i porządkowania informacji o przepływie towarów i usług. Gdy zbiorowości towarów są bardzo liczne, niezbędne jest wprowadzenie klasyfikacji poznawczych. W artykule przedstawiono wykorzystanie arkusza kalkulacyjnego Excel do analizy danych za pomocą dwóch podstawowych metod: statycznej ABC oraz dynamicznej XYZ, które syntetycznie grupują duże, niejednorodne zbiorowości w klasy. Charakterystyka metody ABC/XYZ Istotą metody ABC jest podział asortymentu na trzy grupy: - grupa A zapasy cenne, stanowiące 5-20% liczebności asortymentowej zapasów, ale mające znaczny udział w ich wartości, sięgający 75-80%; tej grupie pozycji asortymentowych o wysokiej wartości i (lub) dużym udziale w kosztach materiałowych ogółem należy poświęcić szczególną uwagę; - grupa B zapasy mające udział 15-20% zarówno w liczebności asortymentowej zapasów, jak i ich wartości; - grupa C zapasy o charakterze masowym, mające największy udział w liczebności asortymentowej, tj. 60-80%, i bardzo niski udział w liczebności w wartości około 5%. Analiza zapasów z wykorzystaniem tej metody pozwala na zmniejszenie wymiarowości zagadnienia, umożliwiając tym samym koncentrację uwagi na pozycjach newralgicznych, determinujących ekonomiczne wyniki działalności logistycznej. W metodzie XYZ towar zostaje podzielony według regularności zapotrzebowania. Wyróżnia się trzy grupy: - grupa X asortyment, który charakteryzuje się regularnym zapotrzebowaniem (możliwe występowanie niewielkich wahań), jak również wysoką dokładnością prognozowania poziomu zużycia; - grupa Y towar, którego wielkość zużycia wykazuje wahania okresowe lub określony trend, a dokładność prognozowania zużycia jest średnia; - grupa Z produkty o bardzo nieregularnym zapotrzebowaniu i niskim poziomie dokładności prognozowania zużycia. Połączona metoda ABC/XYZ daje podstawy zróżnicowanego podejścia do zarządzania zapasami poszczególnych towarów, od najbardziej znaczących wartościowo i zużywanych w dużych ilościach (grupa AX) do mało znaczących wartościowo i zużywanych sporadycznie (grupa CZ). Dla towarów z grupy AX, które charakteryzują się regularnym zapotrzebowaniem oraz niewielkimi wahaniami, można wyznaczyć z dużą dokładnością (np. stosując metodę trendu liniowego) prognozę zużycia na kolejny okres). Połączenie analizy statycznej ABC oraz dynamicznej XYZ daje również możliwość racjonalnego podejścia do gospodarki magazynowej. Istotą połączonych metod ABC i XYZ jest minimalizacja łącznych czynności magazynowych w układzie wertykalnym i horyzontalnym (towar gromadzony i przechowywany na stojakach lub regałach). Wyodrębniony połączoną metodą towar należący do grupy AX, który charakteryzuje się największą częstotliwością wydań oraz wielkością zużycia, powinien być rozmieszczony: - najbliżej miejsca wydawania w układzie horyzontalnym (zmniejsza się wówczas wysiłek energetyczny pracowników magazynu), - na odpowiedniej wysokości w układzie wertykalnym (ergonomia pracy rąk magazyniera). 1

Implementacja metody ABC/XYZ w Excelu 2007 i nowszym Dla uproszczenia analizy metodą ABC/XYZ z całości asortymentu wybrano 20 pozycji oznaczonych od 1 do 20. Dodatkowo przyjęto: - wielkość zużycia (np. w okresie jednego roku), - ocenę jednostkową towaru, - wartość zużycia w kolejnych miesiącach badanego okresu. Analizę przypadku opiszę w 7 krokach. Krok 1. Rysunek 1 przedstawia menu aplikacji. Przyciski opracowane jako makro Visual Basic otwierają arkusze związane z kolejnymi procedurami analizy. Rysunek 1. Menu aplikacji związanej z analizą ABC/XYZ w Arkuszu1. Krok 1. Tworzenie menu rozpoczniemy od narysowania i nazwania tabel. Wybieramy i zaznaczamy, trzymając lewy przycisk myszki, zakres od E3 do J3. Klikamy na ikonę Scal i wyśrodkuj w zakładce Narzędzia główne. Później klikamy na ikonę zewnętrzne obramowanie, która znajduje się po lewej stronie na tej samej zakładce wybieramy Gruba krawędź pola wpisujemy nazwę MENU możemy wybrać pogrubioną czcionkę (ikona Bold duże B). Kolorujemy deseń zakresu, klikając prawym przyciskiem myszy na zakresie wyskoczy menu podręczne wybieramy Formatuj komórki -> zakładka Wypełnianie -> i wybieramy Kolor tła w tym przypadku jest to ciemno szary. Następnie odnajdujemy zakres E5:J29 i postępujemy analogicznie z obramowaniem i tłem (jak widać na rysunku 1), przy czym: - w zakresie E6:J29 wybieramy jasno szare tło, - w zakresie E5:J5 wybieramy ciemno szare tło. Potem nazywamy i scalamy komórki w zakresach: 2

- w scalonym i obramowanym zakresie E5:G5 wprowadzamy wytłuszczoną i wyśrodkowaną nazwę Analiza ABC ; - w scalonym i obramowanym zakresie H5:J5 analogicznie wprowadzamy nazwę Analiza XYZ ; - zaznaczamy i scalamy zakres E6:G29, wybieramy także dla niego grube obramowanie; - zaznaczamy i scalamy zakres H6:J29. Teraz pora dodać przyciski. Dla uproszczenia pominiemy obiekty Button Visual Basic i zastąpimy je przyciskami prostokątami, które rysujemy za pomocą paska Rysowanie, który wywołujemy z menu podręcznego, klikając prawym przyciskiem myszy na pasku formatowanie lub w jego okolicy. Wybieramy zakładkę Wstawianie. Klikamy ikonę Kształty. Wybieramy kształt prostokąta z grupy Prostokąty, która nam się pojawia. Rysujemy prostokąt w zakresie E6:G29 o wielkości mniej więcej 1/6 tego zakresu, gdyż musi nam się zmieścić pozostałych 5 prostokątów. Klikamy na narysowany prostokąt prawym przyciskiem myszy i wybieramy z menu podręcznego Formatuj kształt. W oknie Formatowanie kształtu wybieramy Wypełnianie i wybieramy kolor ciemno szary i ustawiamy suwakiem Przezroczystość na 50%. Potem wybieramy Kolor linii i zaznaczamy Brak linii. Następnie kopiujemy sformatowany prostokąt klikamy prawym przyciskiem na niego wybieramy z menu podręcznego kopiuj, potem klikamy prawym przyciskiem myszy w 5 komórek poniżej, w odpowiednich odstępach i wybieramy wklej. Analogicznie wklejamy sześć prostokątów w prawej części MENU w zakresie H6:J29. Sześć prostokątów w lewej i prawej części MENU rozmieszczamy symetrycznie. Po skopiowaniu wszystkich prostokątów klikamy po kolei na każdy lewym przyciskiem myszy i zaczynamy pisać, aby nadać im nazwy jak na rysunku 1. Wybieramy czarną pogrubioną czcionkę i wyśrodkowanie tekstu z zakładki Narzędzia główne i wpisujemy nazwę każdego prostokąta po kolei: wprowadź dane, sortuj, kumuluj, grupuj towar, oznacz klasę, czyść arkusze. Analogicznie robimy w zakresie. H6:J29, tylko tam prostokąty nazywamy: "wprowadź dane, oblicz parametry do klasyfikacji, oznacz klasę, sortuj, oblicz trend i pokaż wykres, czyść arkusze. Teraz należy przypisać przyciskom makra. Zarejestrujmy pierwsze makro będzie ono powodowało przejście do Arkusza2. Wybieramy zakładkę Widok. Klikamy na ikonę Makra, dokładnie na mały trójkącik pod nią. Wybieramy Zarejestruj makro. Wpisujemy nazwę makra wprowadz_dane (bez polskich znaków, zamiast spacji podkreślenie dolne _). Wciskamy ok. Wybieramy Arkusz 2, komórkę C6 i naciskamy przycisk Zatrzymaj rejestrowanie, klikając uprzednio ikonę Makra w zakładce Widok. Makro zostało zarejestrowane. Teraz klikamy prawym przyciskiem myszy na przycisk wprowadź dane w rubryce Analiza ABC w Arkuszu1 i wybieramy z menu podręcznego przypisz makro wybieramy makro wprowadz_dane i naciskamy ok. Następnie zapisujemy efekty swojej pracy. Wybieramy zakładkę Plik, a w niej Zapisz jako. Wpisujemy nazwę pliku i wybieramy Skoroszyt programu Excel z obsługą makr (*.xlsm). Klikamy Zapisz. 3

Rysunek 2. Tabela danych do analizy ABC w Arkuszu2. Klikamy na przycisk wprowadź dane. Pojawia się arkusz, który przedstawia Rysunek 2. Sporządzamy tabelę (E2:G2 i C5:I25) wraz z nagłówkami, ale bez danych, jak na Rysunku 2. Teraz pora dodać przyciski z makrami. Tworzymy więc dwa przyciski menu i demo jak na Rysunku 2. Teraz rejestrujemy kolejne makro nazywamy je wybor_menu. Po naciśnięciu ok. wybieramy Arkusz1, komórkę A1 i zatrzymujemy rejestrację makra (można w tym celu nacisnąć przycisk stop mały kwadracik w lewej, dolnej części ekranu). Wracamy do Arkusza 2 i przypisujemy makro wybor_menu do przycisku menu. Jego kliknięcie będzie powodowało powrót do menu głównego w Arkuszu1. Będąc w Arkuszu2 rejestrujemy kolejne makro o nazwie demo. Po naciśnięciu ok. rozpoczynamy przepisywanie danych z rysunku 2 tylko do kolumn nazwa towaru, zużycie ilościowe oraz cena jednostkowa. Po wypełnieniu wszystkich danych w zakresie C6:E25, wybieramy komórkę A1 i zatrzymujemy rejestrację makra demo, które przypisujemy przyciskowi o tej samej nazwie. Jego naciśnięcie będzie wypełniało tabelę przykładowymi danymi. Następnie, w kolumnie o nazwie wartość zużycia w pierwszej komórce (F6) wpisujemy prostą formułę =D6*E6 oraz przeciągamy ją myszą w dół do końca kolumny (trzymając prawy przycisk myszy w prawym dolnym rogu zaznaczenia komórki pojawia się czarny krzyżyk). W pierwszą komórkę kolumny o nazwie % udział wartości zużycia (G6) wpisujemy następującą formułę: =JEŻELI(F6=0;0;F6/SUMA($F$6:$F$25)). Zastosowanie funkcji jeżeli powoduje, że w przypadku zerowej wartości zużycia (kolumna F tabeli) nie wystąpi błąd dzielenia przez 0. Powyższą formułę przeciągamy w dół do końca kolumny. 4

Rysunek 3. Końcowa postać analizy ABC w Arkuszu2. Krok 2. Wracamy do Arkusza 1. Rejestrujemy makro o nazwie sort. Po naciśnięciu ok. klikamy na Arkusz 2 i zaznaczamy kolumnę wartość zużycia (komórka F5) i wybieramy w zakładce Narzędzia główne ikonę Sortuj i filtruj i klikamy na Sortuj od Z do A. Potem klikamy w dowolną komórkę obok tabeli. Zatrzymujemy rejestrację makra. Wracamy do Arkusza 1 i przypisujemy makro do przycisku sortuj. Krok 3. Kolejnym krokiem jest uruchomienie przycisku kumuluj w Arkuszu 1, który wyświetla arkusz z tabelą, w której nastąpi automatyczne kumulowanie wartości zużycia w procentach. W tym celu w Arkuszu 1 rejestrujemy makro kumuluj. Po naciśnięciu ok. przechodzimy do Arkusza 2. W pierwszą komórkę kolumny skumulowana wartość zużycia w % (H6) wpisujemy formułę G6, a następnie w drugą komórkę (H7) wpisujemy wyrażenie =H6+G7 i przeciągamy ją myszą do końca kolumny. Potem klikamy w dowolną komórkę obok tabeli. Zatrzymujemy rejestrację makra, które przypisujemy do przycisku kumuluj. Krok 4. Dotyczy on przycisków grupuj towar oraz oznacz klasę. Po wpisaniu makr podanych poniżej, tabela z rysunku 2 przyjmie postać, jak na rysunku 3. Makra, które zostaną podane poniżej operują na dwóch ostatnich kolumnach tabeli z rysunków 2 i 3. Dwie ostatnie kolumny przedstawiają istotę zasady ABC, czyli ok. 20% towarów reprezentuje ok. 80% wartości zużycia. Przyciski grupuj towar i oznacz klasę uruchamiają procedury opracowane w Visual Basic for Application (rysunek 4). Aby opracować powyższe procedury klikamy w zakładkę Widok, przycisk Makra. Tym razem klikamy przycisk Edycja (a nie przycisk Ok. Uruchomi się Edytor Microsoft Visual Basic for Applications (VBA). Otworzy się okno jak na rysunku 4, w które wpisujemy odpowiednie kody (Moduł 1). Procedury sub o nazwach klasa i abc wykorzystują trzy podstawowe konstrukcje: - for each-in-next, 5

- for i-to-next-i, - if-then-else. Rysunek 4. Procedura sub z zaznaczeniem poszczególnych grup zgodnie z metodą ABC w Edytorze Microsoft Visual Basic for Applications. Procedura sub wprowadzająca oznaczenia literowe analizy. Procedura zawiera m.in. komendy: if, then, elseif, end if, integer, cells, for, next. Po wpisaniu procedur, makro klasa przypisujemy do przycisku grupuj towar. Makro abc przypisujemy do przycisku oznacz klasę. Na koniec rejestrujemy makro wyczysc. Po kliknięciu ok. przechodzimy do Arkusza 2 zaznaczamy i czyścimy komórki C6:E25. Tak samo robimy z komórkami I6:I25. Z kolei w komórkach H6:H25 ustawiamy tło na białe w menu podręcznym. Potem klikamy w dowolną komórkę obok tabeli. Zatrzymujemy rejestrację makra i przypisujemy je przyciskowi czyść arkusze znajdującemu się po lewej stronie. Krok 5. Krok ten rozpoczyna dynamiczną analizę XYZ. W Arkuszu 1 rejestrujemy makro wprowadz2. Po wciśnięciu ok. wybieramy Arkusz 3, komórkę A6. Zatrzymujemy rejestrację makra. Makro przypisujemy przyciskowi wprowadź dane, który znajduje się w prawej części menu. Od teraz klikając na przycisk wprowadź dane z prawej strony menu, przechodzimy do kolejnego arkusza z tabelą o nazwie wartości zużycia w skali roku. Tabelę (bez danych tylko z nagłówkami i siatką) jak na rysunku 5 należy stworzyć w Arkuszu 3 w zakresie E2:G2 i A5:M25. Przycisk menu wraz z przypisanym mu makrem wybor_menu należy skopiować z Arkusza 2. Teraz należy stworzyć przycisk demo analogicznie jak robiło się to w Arkuszu 2. Następnie należy zarejestrować makro demo2 - w tabelę z rysunku 5 wpisujemy numery towarów i ich wartości zużycia w badanych okresach (np. co miesiąc) zakres A6:M25, a na koniec wybieramy komórkę A6. Zatrzymujemy rejestrację makra. Po zakończeniu rejestracji należy przypisać makro do przycisku demo w Arkuszu 3. 6

Rysunek 5. Wartości zużycia w skali roku w Arkuszu3. Krok 6. Parametrem związanym z klasyfikacją XYZ jest współczynnik zmienności, określony następującym wzorem V = odchylenie standardowe / średnia wartość sprzedaży. Współczynnik ten wskazuje rozrzut od wartości oczekiwanej, np. średniej. Tabela na rysunku 6 przedstawia już uporządkowane (rosnąco według współczynników zmienności) parametry do analizy XYZ. W celu jej wykonania tworzymy Arkusz 4, klikając prawym przyciskiem myszy na zakładkę Arkusza 3 i wybierając z menu podręcznego Wstaw. W Arkuszu 4 tworzymy tabelę (bez danych) w zakresach D1:H1 i D3:H23, jak widać na rysunku 6. Poza tym kopiujemy przycisk menu z Arkusza 3. Wracamy do Arkusza1 i rejestrujemy makro obliczp. Po naciśnięciu ok. wybieramy Arkusz 4, komórkę D4. Wpisujemy do niej formułę =Arkusz3!A6. W pierwsze komórki kolumn o nazwach wartość średnia (E4), odchylenie standardowe (F4) oraz współczynnik zmienności (G4) wpisujemy kolejno: =ŚREDNIA(Arkusz3!B6:M6) do komórki E4, =ODCH.STANDARDOWE(Arkusz3!B6:M6) do komórki F4, =F4/E4 do komórki G4. Zakres komórek D4:G4 przeciągamy do samego dołu tabeli. Odświeżamy obramowanie tabeli zaznaczając cienką siatkę dla zakresu D3:H23 i grube obramowanie dla zakresów D3:H3 i D4:H23. Następnie klikamy w dowolną komórkę obok tabeli. Zatrzymujemy rejestrację makra i przypisujemy je do przycisku oblicz parametry do klasyfikacji w Arkuszu 1. 7

Rysunek 6. Parametry do klasyfikacji XYZ w Arkuszu4 (po oznaczeniu klasy i sortowaniu) Formuły związane ze średnią oraz odchyleniem standardowym pobierają wartości z poprzedniego arkusza. Kolumna o nazwie klasa wskazuje, które towary charakteryzują się równomiernym zużyciem, a które np. sezonowością. Przyciski oznacz klasę i sortuj oraz procedury z nimi związane opracowuje się podobnie jak w przypadku analizy ABC. Procedura określająca klasy (makro xyz ) została opracowana w VBA (rysunek 7). Należy wpisać ją w Edytorze Visual Basic (Moduł 1) i przypisać do przycisku oznacz klasę w prawej części menu w Arkuszu 1. Rysunek 7. Procedura sub określająca klasy XYZ w analizie w Edytorze Visual Basic. Zawiera komendy if, then, elseif, end if, integer, cells, for, next. 8

Następnie w Arkuszu 1 należy zarejestrować makro o nazwie sortuj_xyz. Po naciśnięciu ok. należy wybrać Arkusz 4, komórkę G3 i zakładkę Narzędzia główne, a w niej ikonę Sortuj i filtruj, klikając następnie Sortuj od A do Z. Następnie klikamy w dowolną komórkę obok tabeli, po czym należy zakończyć rejestrację makra i przypisać je do przycisku sortuj z prawej strony MENU, w ramach Analizy XYZ w Arkuszu 1. Rysunek 8. Analiza trendu w Arkuszu5. Krok 7. W tym kroku sprawdzamy zachowanie się towaru. Aby uzyskać odpowiedź na pytania: jakie jest jego zużycie, czy charakteryzuje się regularnością, czy cechuje je sezonowość, musimy stworzyć przycisk olicz trend i pokaż wykres. Gdy później będziemy go klikać, będzie się pojawiać arkusz, który będzie analizować towary z grupy X oraz Z. Aby to wykonać, tworzymy Arkusz 5, klikając prawym przyciskiem myszy na zakładkę Arkusza 4 i wybierając z menu podręcznego Wstaw. W Arkuszu 5 tworzymy tabele w zakresach A2:N8 i A11:N15, jak widać na rysunku 8. Nie wypełniamy danymi komórek w zakresach B6:N8 i B13:N15. Następnie przechodzimy do Arkusza 1 i rejestrujemy makro o nazwie obliczt. Po naciśnięciu ok. Wybieramy Arkusz 5. Wypełniamy zakresy komórek C4:N4 i C11:N11 cyframi od 1 do 12 będą to liczby na osiach czasu. W komórce B5 wstawiamy funkcję =Arkusz4!D4, natomiast w komórce C5 =WYSZUKAJ.PIONOWO(Arkusz5!$B$5;Arkusz3!$A$6:$N$25;D4) i przeciągamy ją do komórki N5. Następnie poprawiamy formułę w komórce N5, w której powinno być =WYSZUKAJ.PIONOWO(Arkusz5!$B$5;Arkusz3!$A$6:$N$25;13). W komórce B12 wstawiamy funkcję =Arkusz4!D23, natomiast w komórce C12 =WYSZUKAJ.PIONOWO(Arkusz5!$B$12;Arkusz3!$A$6:$N$25;D11) i przeciągamy ją do komórki N12. Następnie poprawiamy formułę w komórce N12, w której powinno być =WYSZUKAJ.PIONOWO(Arkusz5!$B$12;Arkusz3!$A$6:$N$25;13). Nie zatrzymujemy jeszcze rejestracji makra. W tabeli pokazanej na rysunku 8 w wierszach o nazwach odcięta, nachylenie i trend wprowadzono predefiniowane funkcje arkusza Excel, związane z obliczeniem trendu, który można określić następującym wzorem: y = a * t + b, gdzie: a, b nachylenie i odcięta, t okres. Wartości parametrów a i b można wyznaczyć stosując klasyczną metodę najmniejszych kwadratów lub korzystając z predefiniowanych funkcji Excela. 9

Kontynuujemy rejestrację makra. Do pierwszych komórek kolumn o określonych nazwach wpisujemy kolejno: (B6) =ODCIĘTA($C$5:$N$5;$C$4:$N$4) (B7) =NACHYLENIE($C$5:$N$5;$C$4:$N$4) (B13) =ODCIĘTA($C$12:$N$12;$C$11:$N$11) (B14) =NACHYLENIE($C$12:$N$12;$C$11:$N$11) (C8) =$B$6+$B$7*C4 i przeciągamy do N8 (C15) =$B$13+$B$14*C11 i przeciągamy do N15. Klikamy w dowolną komórkę poniżej tabeli. Zatrzymujemy rejestrację makra. Przypisujemy je do przyciku oblicz trend i pokaż wykres. Rysunek 9. Analiza trendu dla towaru 11 Wykres X. Dodajemy dwa przyciski wykres i kopiujemy z Arkusza 4 do Arkusza 5 przycisk menu. Teraz pora dodać wykresy. W Arkuszu 5 nagrywamy makro wykresx. Po nacisnięciu ok. zaznaczamy zakres A4:N5 i wybieramy zakładkę Wstawianie. Wybieramy Punktowy, i dalej Punktowy z wygładzonymi liniami. Klikamy na nowo powstały wykres i naciskamy prawym przyciskiem na linię wykresu i wybieramy Dodaj linię trendu. Wybieramy Liniowy i klikamy Zamknij. Przenosimy wykres pod przycisk menu. Klikamy w dowolną komórkę poniżej. Zatrzymujemy rejestrację makra. Przypisujemy makro wykresx do przycisku wykres x, który znajduje się u góry. W Arkuszu 5 nagrywamy makro wykresz. Po naciśnięciu ok. zaznaczamy zakres A11:N12 i wybieramy zakładkę Wstawianie. Wybieramy Punktowy, i dalej Punktowy z wygładzonymi liniami. Klikamy na nowo powstały wykres i naciskamy prawym przyciskiem na linię wykresu i wybieramy Dodaj linię trendu. Wybieramy Liniowy i klikamy Zamknij. Przenosimy nowy wykres obok wykresu poprzedniego lokalizujemy z prawej strony. Klikamy w dowolną komórkę poniżej. Zatrzymujemy rejestrację makra. Przypisujemy makro wykresz do przycisku wykres z, który znajduje się u góry. Znaki $ (tzw. utwardzenia ) oznaczają wartości bezwzględne w odwołaniu. Wartości faktyczne oraz wartości trendu obliczone w zakresach C8:N8 i C15:N15 można przedstawić graficznie, klikając na przyciski wykres. Z wykresów pokazanych na rysunkach 9 i 10 wynika, że zużycie towaru 8 cechuje się dużą nieregularnością. Odchylenia wyrażone przez procentowe wskaźniki pozwalają dobrze 10

rozpoznać istotę regularności zużycia towaru 11 i występowanie sezonowości w przypadku towaru 8. Dla towaru o dużej regularności celowe jest obliczanie trendu w kolejnych okresach, np. w ramach prognozy zużycia lub sprzedaży. Rysunek 10. Analiza trendu dla towaru 8 Wykres Z. Na koniec nagrywamy makro wyczysc2. Po naciśnięciu ok. zaznaczamy Arkusz 3 i czyścimy zakres A6:M25 (przycisk Delete na klawiaturze). Następnie aznaczamy Arkusz 4 i czyścimy w nim zakres D4:H23. Zaznaczamy Arkusz 5 i czyścimy komórki B5 i B12 oraz zakresy C4:N5, C11:N12; C8:N8, C15:N15. Potem usuwamy Wykres 1 i Wykres 2. Klikamy na dowolną komórkę obok tabeli Zatrzymujemy rejestrację makra i przypisujemy je przyciskowi czyść arkusze znajdującemu się w Arkuszu 1 Analiza XYZ, po prawej stronie MENU. Tabela 1. Wykaz wykorzystanych makr i przycisków w poszczególnych arkuszach Analiza Przycisk Makro Arkusz, w którym makro funkcjonuje Wprowadź dane wprowadz_dane 1 Sortuj sort 1 Kumuluj kumuluj 1 ABC Grupuj towar klasa 1 Oznacz klasę abc 1 Czyść dane wyczysc 1 Menu wybor_menu 2 Demo demo 2 Wprowadź dane wprowadz2 1 Oblicz parametry do klasyfikacji obliczp 1 Oznacz klasę xyz 1 Sortuj sortuj_xyz 1 XYZ Oblicz trend i pokaż wykres obliczt 1 Czyść arkusze wyczysc2 1 Wykres X wykresx 5 Wykres Z wykresz 5 Demo demo2 3 Menu wybor_menu 3, 4, 5 Powrót powrot wykres x/z 11

Zaletą aplikacji komputerowych w Excelu, poza łatwością obsługi, niską ceną oraz powszechną dostępnością, jest możliwość modyfikowania lub wprowadzania nowych danych bez konieczności ponownego tworzenia tabel czy formuł. Tak więc w prosty i szybki sposób można rozwiązać złożone zadania optymalizacyjne. Umiejętność wykorzystania procedur w programowaniu Visual Basic for Applications przyczynia się do powstawania aplikacji o przyjaznym interfejsie, które mogą wspomagać pracę logistyków w małych i średnich przedsiębiorstwach. 12