IDENTYFIKACJA ŁA CUCHA WARTO CI BIUR INFORMACJI GOSPODARCZEJ (BIG) W POLSCE KAZIMIERZ PERECHUDA Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu ZBIGNIEW TELEC Zakład Organizacji i Zarz dzania Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu Streszczenie W artykule przedstawiono idee ła cucha warto ci dodanej opart na modelu Portera. Zaprezentowano koncepcje transformacji ła cucha warto ci Biur Informacji Gospodarczej z gospodarki klasycznej w kierunku gospodarki opartej na wiedzy. Słowa kluczowe: Biura Informacji Gospodarczej, transformacja ła cuchów warto ci BIG 1. Biura Informacji Gospodarczej Biura Informacji Gospodarczej s to podmioty utworzone na podstawie Ustawy o udost pnianiu informacji gospodarczych z dnia 14 lutego 2003 r.[1], które zajmuj si pozyskiwaniem, przetwarzaniem i udost pnianiem informacji gospodarczych oraz prowadz rejestr skradzionych lub podrobionych dokumentów, na podstawie których próbowano wyłudzi kredyt. Liczba biur nie jest ograniczona prawnie. W Polsce działaj na dzie 01.12.2005 r. cztery niezale ne Biura Informacji Gospodarczej: KRD BIG S. A, KSV BIG S.A, Infomonitor BIG S.A, In- FoScor BIG S.A. Na dzie dzisiejszy zgodnie z ustaw, biura dostarczaj dane i informacje gospodarcz. Zmiana zakresu ich działalno ci jest mo liwa tylko pod warunkiem zmiany Ustawy o udost pnianiu informacji gospodarczych. Wspomniana ustawa była ju nowelizowana dwukrotnie w ci gu ostatnich dwóch lat. Zmiany w gospodarce, nowe potrzeby (produkty i usługi) klientów wzgl dem BIG wymusz kolejn nowelizacj ustawy. 2. Ła cuch warto ci dodanej Biur Informacji Gospodarczej Zgodnie z Porterowsk koncepcj ła cucha warto ci dodanej, potencjalne ródła przewagi konkurencyjnej biur umiejscowione s w funkcjach podstawowych (rys. 1). Polskie prawo mocno ogranicza zakres działalno ci biur. Funkcje główne s determinowane ustaw o udost pnianiu informacji gospodarczej. Do funkcji podstawowych (głównych) biura nale y zaliczy : marketing, pozyskiwanie klientów, zarz dzanie informacj gospodarcz : przekazywanie przez klientów informacji gospodarczych, aktualizacj informacji gospodarczych, usuwanie informacji gospodarczych,
82 Kazimierz Perechuda, Zbigniew Telec Identyfikacja ła cucha warto ci Biur Informacji Gospodarczej (BIG) w Polsce weryfikacj danych, prowadzenie rejestru zapyta (rejestr podmiotów, którym zostały ujawnione informacje gospodarcze), zarz dzanie dokumentem (rejestr skradzionych i podrobionych dokumentów to samo ci lub za wiadcze o zarobkach, zatrudnieniu oraz rejestr prób posłu enia si tymi dokumentami), ujawnianie informacji gospodarczych, monitoring przedsi biorców. Rysunek 1. Ła cuch warto ci Biura Informacji Gospodarczej oparty na modelu M. E. Portera ródło: Opracowanie własne Funkcje pomocnicze BIG nadzoruj funkcje główne. Do funkcji pomocniczych w biurze nale- y zaliczy : infrastruktur firmy, zarz dzanie zasobami ludzkimi (potencjał intelektualny pracowników), rozwój technologii informatycznych, zabezpieczenia informacji gospodarczych. Ka da z funkcji głównych biura mo e by ródłem warto ci dodanej dla klienta. Obecnie ła cuch warto ci BIG nastawiony jest na sprzeda danych i informacji gospodarczych. 3. Transformacja ła cuchów warto ci Biur Informacji Gospodarczej wiadomo przynale no ci do okre lonej sieci gospodarczej stanowi wa ny czynnik w procesach: budowy modelu biznesu, inwestowania w okre lone kluczowe kompetencje,
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr5, 2006 83 dostosowywania własnego ła cucha warto ci do ła cucha warto ci innych uczestników grupy sieciowej, analizy własnego wkładu w kreowanie warto ci dodanej sieci. Wła ciciele i mened erowie Biur Informacji Gospodarczej powinni uwzgl dnia powy sze kryteria w procesie budowy przewagi konkurencyjnej na rynku usług informacji gospodarczej. Organizacje sieciowe [2] s charakterystyczne dla tzw. nowej gospodarki, opartej na przetwarzaniu informacji i wiedzy. W powy szym kontek cie traktowa mo na BIG jako przedsi biorstwo sieciowe charakteryzuj ce si nast puj cymi cechami: sprzeda informacji, pozyskiwaniem informacji z otoczenia, magazynowaniem i przetwarzaniem, informacja jest głównym towarem, informacja jest kluczowym zasobem. Izolowane funkcjonowanie BIG jest niemo liwe. St d te przy pomocy instrumentów wywiadu gospodarczego [3] oraz badania i analizy informacji rynkowej, zmuszone one b d do pozyskiwania informacji w sposób jawny lub niejawny od wielu podmiotów zaanga owanych w otoczeniu (NIK, Urz dy Skarbowe, banki, kooperanci, PIP, PIH, policja, urz dy administracji pa stwowej i samorz dowej, instytucje po rednictwa kredytowego i in.). W gospodarce opartej na wiedzy Biura Informacji Gospodarczej b d sieciami wirtualnymi, w znaczeniu prowadzenia gry rynkowej na zasobach niematerialnych (informacji o klientach i ich produktach). Wydaje si, e obecnie BIG w małym stopniu pozyskuj wiedz o klientach i ich konkurentach. Istotne jest tutaj zwłaszcza pozyskiwanie wiedzy niejawnej o firmach dotycz cej m.in.: rzeczywistej struktury organizacyjnej, nowych modeli biznesu, nowych produktów, planowanych fuzji, aliansów, przej, itp. Sprzeda tzw. czystej informacji finansowej o danym podmiocie gospodarczym b dzie coraz bardziej utrudniana. Wypierana ona b dzie w coraz wi kszym stopniu przez sprzeda wiedzy, zwłaszcza niejawnej, o przedsi biorstwach i ich podmiotach zaanga owanych. Rynek informacji i wiedzy staje si coraz bardziej atrakcyjny. Nast puje tutaj przesuni cie w ła cuchach warto ci od sprzeda y produktów i usług do sprzeda y informacji oraz docelowo wiedzy (rys. 2). Równie BIG powinny przesuwa swój model biznesu od sprzeda y informacji do sprzeda y wiedzy (rys. 2), co daje im kluczowe kompetencje w nast puj cych obszarach: kojarzenia biznesów, nawet firm konkuruj cych, kojarzenia i uzgodnienia ła cuchów wiedzy niejawnej podmiotów gospodarczych, współudział w tworzeniu niekonkurencyjnej mi dzy organizacyjnej sieci biur informacji gospodarczej w kraju i za granic, redukcja incydentalnych projektów gospodarczych, "zapominania" informacji nieu ytecznej.
84 Kazimierz Perechuda, Zbigniew Telec Identyfikacja ła cucha warto ci Biur Informacji Gospodarczej (BIG) w Polsce Rysunek 2. Ła cuch warto ci - proces transformacji ródło: Opracowanie własne Bibligrafia 1. Ustawa z dnia 14 lutego 2003 r. o udost pnianiu informacji gospodarczych, Dz. U. 03.50.424 2. Perechuda K. 2005. Dyfuzja wiedzy w przedsi biorstwie sieciowym, Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu, Wrocław. 3. Borowiecki R., Kwieci ski M. (red.), 2004. Informacja i wiedza w zintegrowanym systemie zarz dzania, Zakamycze.
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr5, 2006 85 IDENTIFICATION OF VALUE CHAIN IN ECONOMICAL INFORMATION OFFICES (BIG) IN POLAND Summary In the article transformation of chains of value in BIG is presented. The article includes reflections about BIG in new economy. Keywords: Biura Informacji Gospodarczej, Transformation of Chains of Value in BIG PROF. DR HAB. KAZIMIERZ PERECHUDA Akademia Ekonomiczna im. Oskara Langego we Wrocławiu 53-345 Wrocław, ul. Komandorska 118/120 e-mail: zi_ziw@credit.ae.wroc.pl Zakład Organizacji i Zarz dzania Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu MGR IN. ZBIGNIEW TELEC Akademia Ekonomiczna im. Oskara Langego we Wrocławiu 53-345 Wrocław, ul. Komandorska 118/120 e-mail: zbigniew_telec@o2.pl