PROGRAMY NAUCZANIA (SYLABUSY) STUDIA I STOPNIA SPECJALNOŚĆ: BIOTECHNOLOGIA STOSOWANA

PROGRAMY NAUCZANIA (SYLABUSY) STUDIA I STOPNIA SPECJALNOŚĆ: BIOTECHNOLOGIA STOSOWANA SEMESTR I PRZEDMIOTY OBOWIĄZKOWE: Tytuł przedmiotu: JĘZYK OBCY Pracownicy Studium Języków Obcych Katedra, zakład: Studium Języków Obcych UR w Krakowie Wymiar godzin: 0h wykładów /30 h ćwiczeń Rodzaj zajęć: Lektorat Przedmiot obowiązkowy studia I stopnia Semestry: I II III IV V VI VII Godziny: 0/30 0/30 0/30 0/30 - - - Punkty ECTS: 1 1 1 - - - Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Język obcy zakres szkoły średniej. Założenia i cel przedmiotu: Celem zajęć jest opanowanie (czynne) przynajmniej jednego języka obcego, w mowie i piśmie. Zwraca się szczególną uwagę na nauczanie studentów korzystania z fachowej literatury dotyczącej biotechnologii. Metody dydaktyczne/nauczania: Lektorat z języka niemieckiego, angielskiego, francuskiego lub rosyjskiego. Kryteria oceny: Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest aktywne uczestnictwo w ćwiczeniach, umiejętność korzystania z fachowej literatury obcojęzycznej, uzyskanie pozytywnych ocen z kolokwiów ćwiczeniowych Forma i warunki zaliczenia: Egzamin po zaliczeniu IV semestru Grupy słabo i średnio zaawansowane: poznanie podstawowych struktur gramatycznych, słownictwa ogólnego z uwzględnieniem pojęć związanych z biologią i zootechniką ( nazwy zwierząt, pojęcia z zakresu ochrony środowiska), ćwiczenia utrwalające podstawowe zwroty języka mówionego, ogólne wiadomości o Wielkiej Brytanii, USA, Francji, krajach niemieckojęzycznych i Rosji. Grupy zaawansowane: zostaną poszerzone wiadomości o strukturach gramatycznych, słownictwo ogólne i specjalistyczne, ćwiczenia utrwalające zwroty języka mówionego, pisanie listów urzędowych, podań i życiorysów, samodzielne prezentacje wybranych tematów, wiadomości o systemie nauczania w Wielkiej Brytanii, USA, Francji, krajach niemieckojęzycznych oraz Rosji. Tytuł przedmiotu: Katedra, zakład: Wymiar godzin: Rodzaj zajęć: WYCHOWANIE FIZYCZNE Physical training Pracownicy Studium WF Studium WF UR w Krakowie 0h wykładów /30 h ćwiczeń Sekcje do wyboru Przedmiot obowiązkowy studia I stopnia

Semestry: I II III IV V VI VII Godziny: 0/30 0/30 - - - - - Punkty ECTS: 1 1 - - - - - Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Nie są wymagane żadne dodatkowe formy. Założenia i cel przedmiotu: Cele i założenia zostały opisane przy poszczególnych sekcjach. Metody dydaktyczne/nauczania: Zajęcia sprawnościowe. Kryteria oceny: Zajęcia sprawnościowe Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie L.p. Sekcje 1 Sekcja Cheerleaders Sekcja Koszykówka kobiet - Celem zajęć jest doskonalenie umiejętności technicznych i taktycznych z zakresu koszykówki oraz reprezentowanie uczelni w rozgrywkach Małopolskiej Ligi Akademickiej. Ważnym celem jest również przygotowanie studentów do późniejszego uczestnictwa w szeroko pojętej rekreacji. 3 Sekcja Koszykówka mężczyzn - Sekcja koszykówki swoją ofertę kieruje do obecnych i byłych zawodników klubów sportowych. Mile widziane są również, które uczęszczały na SKS-y z koszykówki, grały w międzyszkolnych ligach amatorskich oraz ci, którzy po prostu lubią tę dyscyplinę i chcą się sprawdzić. Udział w zajęciach sekcji obliguje do regularnego uczęszczania na treningi, oraz członkostwa w AZS. Najlepsi reprezentują barwy UR w Małopolskiej Lidze Akademickiej i innych zawodach sportowych. Kwalifikacja do sekcji koszykówki następuje w drodze selekcji studentów przez trenera. Celem zajęć jest podnoszenie indywidualnych umiejętności technicznych oraz rozszerzenie wiedzy z zakresu taktyki w koszykówce. 4 Sekcja Kulturystyka mężczyzn - Zajęcia sekcji kulturystyki AZS UR odbywają się w siłowni na wydziale Leśnym przy al.9- Listopada.Głównym celem i założeniem sekcji jest podnoszenie sprawności ogólnej, oraz praca nad proporcjonalną budową ciała poprzez rozwój wszystkich grup mięśniowych. Zadaniem zawodników sekcji jest przygotowanie się do udziału w Małopolskiej Lidze Akademickiej w dwuboju siłowym, Akademickich Mistrzostwach Krakowa w kulturystyce, oraz innych zawodów w sportach siłowych i kulturystyce. 5 Sekcja Lekka atletyka - Zadaniem sekcji Lekkiej atletyki jest podnoszenie sprawności ogólnej zawodników, doskonalenie techniki poszczególnych konkurencji: biegów, skoków i rzutów, oraz praca nad wytrzymałością. Ważnym zadaniem jest również tworzenie nawyków wybranej dyscypliny. Celem tych działań jest m.in. przygotowanie do startów w Małopolskiej Lidze Akademickiej i Akademickich Mistrzostwach Polski. Zawodnicy, którzy reprezentują uczelnie w Akademickich Mistrzostwach Polski i zdobędą medal, mogą ubiegać się o przyznanie stypendium sportowego.

6 Sekcja Narciarstwo - Sekcja narciarsko-snowboardowa: skupia studentów amatorów, oraz byłych i czynnych zawodników, którym nie obcy jest dreszczyk emocji we współzawodnictwie na śniegu. Jest to sekcja koedukacyjna. W ramach działalności sekcji treningi odbywają się przez cały rok na sali gimnastycznej 1x w tygodniu jako" sucha zaprawa" przed sezonem narciarskim. Równolegle w zimie zawodnicy trenują na tyczkach na stokach narciarskich, gdzie przygotowują się do reprezentowania uczelni w zawodach Małopolskiej Ligi Akademickiej i Akademickich Mistrzostw Polski. 7 Sekcja Piłka nożna 8 Sekcja Pływacka - Zajęcia są przeznaczone dla osób, które bardzo dobrze pływają. Trenowały wyczynowo pływanie lub często uczestniczyły w zajęciach na pływalni. Celem zajęć jest utrzymanie wysokiej formy sportowej, oraz poprawa techniki. Warunkiem zaliczenia zajęć jest reprezentowanie uczelni na zawodach Małopolskiej Ligi Akademickiej. 9 Sekcja Siatkówka kobiet - Celem zajęć jest doskonalenie umiejętności technicznych i taktycznych z zakresu piłki siatkowej, oraz wyselekcjonowanie najbardziej utalentowanej grupy studentów, którzy będą reprezentować AZS UR w rozgrywkach Małopolskiej Ligi Akademickiej(piłka siatkowa halowa i plażowa).zadaniami zajęć jest kształtowanie cech wolicjonalnych, przygotowanie do późniejszego uczestnictwa w szeroko pojętej kulturze fizycznej, kształtowanie sprawności motorycznej-siła, szybkość, wytrzymałość. Zagospodarowanie czasu wolnego-przeciwdziałanie patologiom społecznym. 10 Sekcja Siatkówka mężczyzn - Celem zajęć jest doskonalenie umiejętności technicznych i taktycznych z zakresu piłki siatkowej, oraz wyselekcjonowanie najbardziej utalentowanej grupy studentów, którzy będą reprezentować AZS UR w rozgrywkach Małopolskiej Ligi Akademickiej (piłka siatkowa halowa i plażowa). Zadaniami zajęć jest kształtowanie cech wolicjonalnych, przygotowanie do późniejszego uczestnictwa w szeroko pojętej kulturze fizycznej, kształtowanie sprawności motorycznej-siła, szybkość, wytrzymałość. Zagospodarowanie czasu wolnegoprzeciwdziałanie patologiom społecznym. 11 Sekcja Tenis stołowy - Sekcja tenisa stołowego jest sekcją koedukacyjną. Jest podzielona na dwie grupy I: rekreacyjna-skupia studentki i studentów z mniejszymi umiejętnościami lubiących tę dyscyplinę sportu II: grupę zawodników reprezentujących UR w Małopolskiej Lidze Akademickiej i Mistrzostwach Polski. Celem treningu jest podnoszenie umiejętności technicznych, taktycznych oraz ogólnej sprawności fizycznej. 1 Sekcja Fitness dla kobiet - Fitness oznacza znajdować się w szczytowej formie poprzez odpowiedni trening. W odróżnieniu od rekreacji, fitness to różnorodna aktywność fizyczna, przed którą stawiamy zróżnicowane cele, w zależności od wieku, ogólnej sprawności fizycznej i potrzeb. Osiągnięcie tego celu jest złożonym procesem. Trening fitness przedłuża życie i działa jak kuracja odmładzająca. Aktywność fizyczna usprawnia krążenie krwi, dzięki czemu wszystkie komórki ciała są dotlenione i lepiej odżywione. W ramach fitness proponujemy zajęcia step, aerobic i siłownię. 13 Sekcja Jeździectwo - Na terenie Polsadu znajdują się dwie ujeżdżalnieotwarta i kryta. Ośrodek posiada ok.0 koni. Program zajęć obejmuje

podstawy hipoterapii, woltyżerki. jeździectwa naturalnego oraz doskonalenie już zdobytych umiejętności. Zapewniamy kamizelki ochronne i kaski. Zapraszamy studentów bez przeciwwskazań lekarskich do jazdy konnej. Zajęcia będą się odbywać we wtorki w godz 8.30-10, 10-11.30, 11.30-13 oraz we środy i piątki w tych samych godzinach. Dodatkowych informacji udziela mgr Hanna Zielińska w godzinach dyżurów w Studium WF. Odpłatność za zajęcia 160 zł za semestr. Zajęcia odbywają się w Ośrodku Jeździeckim "Eden- Polsad" ul. Dobrego Pasterza ll. 14 Sekcja - Narty 15 Sekcja - Nordic Walking (NW) - to intensywny marsz z użyciem specjalnie zaprojektowanych kijów. Maszerując z kijami uaktywniamy 90% mięśni (ok 600) usprawniając układ krążenia, układ oddechowy. Jest to łatwy i szybki do nauczenia trening nóg, pośladków, bioder, pleców, ramion i barków. Można go trenować (ćwiczyć) zawsze i wszędzie-bez względu na pogodę czy porę roku. Nordic Walking idealnie wspomaga redukcję masy ciała. Chód z kijami jest o 40% bardziej efektywny niż bez nich, spalanie kalorii zwiększa się o 0% a obciążenia stawów i kręgosłupa o 5-0 kg w zależności od dynamiki marszu. Zajęcia odbywają się w terenie 1 raz w tygodniu 3 godz (4 godz. lekcyjne). W przypadku bardzo złej pogody (DECYDUJE NAUCZYCIEL) zajęcia odbywać się będą na sali gimnastycznej ( godz. lekcyjne). Obowiązuje strój sportowy. 16 Sekcja Piłka ręczna dla mężczyzn - Celem zajęć jest podnoszenie indywidualnych umiejętności technicznych oraz rozszerzenie wiedzy z zakresu taktyki w piłce ręcznej. 17 Sekcja Pływalnia - Nauka i doskonalenie pływania dla początkujących, zaawansowanych i specjalistów. System szkolenia, którym się posługujemy, pozwała na wykształcenie umiejętności bez względu stopień zaawansowania. Piętnasto osobowe grupy oraz rozpoczęcie nauki na odpowiednio dobranym poziomie zaawansowania wpływają na szybkość i swobodę zapamiętania nie zawsze łatwych ruchów pływackich. Zróżnicowanie w grupach przeprowadzane jest tylko pod względem umiejętności (grupy koedukacyjne). Wyznajemy zasadę: "Każdego nauczymy pływać. 18 Sekcja Sala gimnastyczna dla kobiet - Zajęcia na sali gimnastycznej mają charakter ćwiczeń ogólnorozwojowych kształtujących harmonijnie wszystkie cechy motoryczne a w szczególności: siłę, skoczność i wytrzymałość. Studenci poznają proste elementy techniki i taktyki w takich dyscyplinach jak: siatkówka, koszykówka, unihokej, badminton. Prowadzone są również zajęcia z łyżworolek. 19 Sekcja Sala gimnastyczna dla mężczyzn - Zajęcia na sali gimnastycznej mają charakter ćwiczeń ogólnorozwojowych kształtujących harmonijnie wszystkie cechy motoryczne a w szczególności: siłę, skoczność i wytrzymałość. Studenci poznają proste elementy techniki i taktyki w takich dyscyplinach jak: siatkówka, koszykówka, unihokej, badminton. Prowadzone są również zajęcia z łyżworolek. 0 Sekcja- Siłownia dla grup basenowych 1 Sekcja Siłownia dla kobiet - W siłowni znajduje się sprzęt aerobowy (rowerki, steppery) oraz siłowy. Proponujemy wszystkim ćwiczenia poprawiające sylwetkę, wydajność i kondycję fizyczną, redukujące tkankę

tłuszczową (odchudzanie) lub zwiększające masę mięśniową. Różnorodność stanowisk stwarza idealne warunki do treningu obwodowego, a także pozwala na przeprowadzenie specjalistycznego treningu kulturystycznego. Do dyspozycji są bieżnie, rowery treningowe, orbitreki, steppery i suche wiosła. Sekcja Siłownia dla mężczyzn - W siłowni znajduje się sprzęt aerobowy (rowerki, steppery) oraz siłowy. Proponujemy wszystkim ćwiczenia poprawiające sylwetkę, wydajność i kondycję fizyczną, redukujące tkankę tłuszczową (odchudzanie) lub zwiększające masę mięśniową. Różnorodność stanowisk stwarza idealne warunki do treningu obwodowego, a także pozwala na przeprowadzenie specjalistycznego treningu kulturystycznego. Do dyspozycji są bieżnie, rowery treningowe, orbitreki, steppery i suche wiosła. 3 Sekcja Taniec towarzyski - Taniec towarzyski - nauka tańca towarzyskiego: tańce standardowe i latynoamerykańskie oraz taniec współczesny - (grupy koedukacyjne). 4 Sekcja Turystyka rowerowa - Wycieczki rowerowe są jedną z ofert realizacji programu wychowania fizycznego, upowszechniania kultury fizycznej oraz promocji zdrowego trybu życia w ramach obowiązujących zajęć. Wycieczki organizowane są w miesiącach jesienno-wiosennych (październik-listopad, kwiecień-maj). Składa się na nie 5 wyjazdów, które łącznie tworzą 30 godzinny blok, obowiązujący każdego studenta w semestrze. Wszystkie zajęcia realizowane są w obrębie Krakowa na terenach przeznaczonych do rekreacji rowerowej. Należy podkreślić,że żadna z grup nie ma charakteru sportowego lecz rekreacyjny,a prowadzący dostosowują tempo oraz dystans do możliwości uczestników. Wymagany własny sprzęt - rower i kask. Razem 30 Tytuł przedmiotu: PODSTAWY PRAWA Basics of law Dr Stefan Rzonca Katedra, zakład: Katedra Zarządzania i Marketingu w Agrobiznesie WR-E Wymiar godzin: 15 h wykładów /0 h ćwiczeń Rodzaj zajęć: Wykłady Przedmiot obowiązkowy studia I stopnia Semestry: I II III IV V VI VII Godziny: 15/0 - - - - - - Punkty ECTS: - - - - - - Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Przedmiot nie wymaga powiązania treści z innymi przedmiotami. Jest to jedyny przedmiot obejmujący problematykę prawną. Założenia i cel przedmiotu: Podstawowe założenia polskiego systemu prawnego dla studentów kierunków ekonomicznych oraz studiów z zakresu nauk społecznych i technicznych. Wykład ma zapoznać studentów z podstawowymi zagadnieniami prawa,

zwłaszcza prawa prywatnego i zapewnić znajomość elementarnych zasad kultury prawnej oraz ułatwić orientacje w materiale prawnym, z którym w swojej działalności zawodowej będą się stykać. Metody dydaktyczne/nauczania: Dyskusja, dyskusja wielokrotna, case study. Kryteria oceny: Główne kryterium to umiejętność interpretacji przepisów prawa, podstawowych pojęć a także stosowania prawa w praktyce. Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie L.p. Tematyka wykładów 1 Prawo przedmiotowe norma i przepis prawa 1 Charakterystyka prawa prywatnego i prawa publicznego 1 3 Stosunek prawny i jego elementy 1 4 Podmioty stosunków prawnych osoby fizyczne 1 5 Podmioty stosunków prawnych osoby prawne i ułomne osoby prawne 1 6 Przedmioty stosunków prawnych 1 7 Prawo podmiotowe i jego wykonywanie 1 8 Zdarzenia prawne. Oświadczenia prawne i czynności prawne 1 9 Zdolność do czynności prawnych 1 10 Treść i forma czynności prawnych. Swoboda umów 1 11 Wady oświadczenia woli 1 1 Czynności prawne a powstający z niej stosunek prawny 1 13 Działanie w obronie przez zastępców 1 14 Skutki upływu czasu do możliwości prawnych 1 15 Odpowiedzialność za szkodę 1 Razem 15 Literatura podstawowa: 1. Wojciech Siuda Elementy prawa dla ekonomistów Warszawa 009. Literatura uzupełniająca:. Elementy prawa. Praca zbiorowa pod redakcją W.Kocała. Edukacja, Difin, Warszawa, 007 Tytuł przedmiotu: PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA PRACY I ERGONOMII Introduction into occupational safety and ergonomics Prof. dr hab. Tadeusz Juliszewski Katedra, zakład: Katedra Eksploatacji Maszyn, Ergonomii i Podstaw Rolnictwa WIPiE Wymiar godzin: 15h wykładów /0 h ćwiczeń Rodzaj zajęć: Wykłady Przedmiot obowiązkowy studia I stopnia Semestry: I II III IV V VI VII Godziny: 15/0 - - - - - - Punkty ECTS: - - - - - -

Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Zajęcia prowadzone są na I-ym roku studiów i nawiązują do podstaw fizyki, chemii i biologii ze szkoły średniej. Założenia i cel przedmiotu: Celem wykładów jest zapoznanie słuchaczy z teoretycznymi podstawami ergonomii oraz jej praktycznymi zastosowaniami. Zastosowania praktyczne podkreślone zostają przez wskazanie związków ergonomii z BHP oraz badaniem metod pracy i mierzeniem pracy (Work study). Zaliczenie przedmiotu oznacza nabycie przez studentów ogólnych umiejętności (kompetencji) w zakresie inżynierskiego podejścia do oceny i projektowania stanowisk, oraz technologii pracy, z ergonomicznego punktu widzenia. Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady (dodatkowo: demonstracja obsługi miernika poziomu dźwięku, luksomierza, miernika drgań oraz ergonomicznych programów komputerowych, np. ErgoEasier w miarę możliwości czasowych). Kryteria oceny: Opanowanie przez studenta wiedzy z zakresu, jaki jest sformułowany spisem treści wykładów (ok. 40 punktów), systematycznie uzupełniany przez słuchaczy w trakcie wykładów. Warunki uzyskania zaliczenia i forma zaliczenia podane studentom na 1szym wykładzie. Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie L.p. Tematyka wykładów 1 Geneza ergonomii. Współczesny zakres ergonomii jako interdyscyplinarnej nauki. Związek ergonomii z bezpieczeństwem i higieną pracy (BHP) i Badaniem pracy (Work Study). Krajowe i międzynarodowe ergonomiczne czasopisma naukowe (strony www). Układ: człowiek maszyna. Lista Fittsa. Atlas antropometryczny (zastosowania). Podstawy: (a) oceny i (b) projektowania przestrzennego rozplanowania stanowisk pracy. Wybrane procedury ergonomicznej oceny stanowisk pracy w pozycji stojącej i siedzącej (w tym stanowisko pracy przy komputerze). Przykłady typowych błędów geometrii stanowisk pracy i sposoby ich usuwania (ergonomia korekcyjna). 3 Środowisko świetlne. Podstawowe jednostki stosowane w fotometrii (światłość, strumień świetlny, natężenie światła, luminancja) i ich ergonomiczne zastosowanie. Oddawanie barw a skuteczność (sprawność) świetlna. Kryteria oceny (normalizacja) oświetlenia stanowisk pracy światłem dziennym i sztucznym. Zjawisko stroboskopowe. 4 Środowisko akustyczne i drganiowe. Podstawowe pojęcia z zakresu wibroakustyki (ciśnienie akustyczne, poziom dźwięku, równoważny poziom dźwięku, amplituda przyspieszenia drgań). Jednostki miar i podstawy miernictwa wibroakustycznego. Przykłady poziomu dźwięku i drgań na stanowiskach pracy. Ergonomiczna ocena hałasu i wibracji (znormalizowane kryteria oceny). Bierne i aktywne metody redukcji hałasu i drgań. 5 Środowisko termiczne (mikroklimat) i środowisko atmosferyczne (skażenia powietrza). Fizjologiczne i anatomiczne podstawy percepcji mikroklimatu (wytwarzanie ciepła w organizmie, mechanizm termoregulacji, rozmieszczenie receptorów ciepła). Bilans cieplny organizmu. Izolacyjność termiczna odzieży. Znormalizowane (ISO) wskaźniki oceny środowiska: (a)

zimnego (WCI, IREQ), (b) umiarkowanego (PMV, PPD) i (c) gorącego (WBGT). Podstawy miernictwa (termometr Vernona, psychrometr, aerometr). Fizjologiczne i anatomiczne uwarunkowania zagrożenia skutkiem skażenia powietrza pyłami, aerozologami i gazami (wentylacja płuc, głębokość penetracji frakcji respirabilnej). Znormalizowane kryteria oceny środowiska atmosferycznego (NDS, NDSCh, NPSP). Klasy toksyczności. Kategorie pyłów (drażniące, alergizujące, pylicotwórcze, toksyczne). Grawimetryczna (wagowa) i konimetryczna (liczbowa) metoda pomiaru zapylenia powietrza. Sposoby zabezpieczania pracowników przed skutkiem ekspozycji na działanie substancji szkodliwych. Szkodliwość nadmiernej koncentracji CO w powietrzu. 6 Zastosowanie komputerowych programów w ergonomii: ErgoEasier, OWAS, Dialux 7 Metody i kryteria oceny obciążenia pracą. Kalorymetria bezpośrednia i pośrednia (iloraz oddechowy RQ). Wskaźnik wykorzystania rezerwy tętna (HRR) w mierzeniu obciążenia pracą. Metoda chronometrażowotabelaryczna. Skala Christensena. Wybrane zagadnienia pracy w systemie zmianowym. Metoda zadania dodatkowego. Krytyczna częstość migotania światła CFF. Prezentacja aparatury do ergonomicznych pomiarów (luksomierz, miernik poziomu dźwięku, zintegrowany miernik mikroklimatu, wibrometr, pyłomierz aspiracyjny, miernik wydatku energetycznego, miernik tętna). 8 Zarys prawodawstwa z zakresu BHP. Metoda oceny ryzyka zawodowego 1 FMEA. Kodeks pracy Razem 15 Literatura podstawowa: 1. Koradecka D. (red). 1997. Bezpieczeństwo pracy i ergonomia. CIOP,Warszawa.. Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy. T. 1-5. 003. Praca zbiorowa pod redakcją A. Tabora. Politechnika Krakowska. 3. Wojtowicz R. Zarys ergonomii technicznej. PWN Warszawa. 4. Atlas antropometryczny. Dane do projektowania i oceny ergonomicznej. 001. CIOP, Warszawa. 5. Wykowska M. 1995. Ćwiczenia laboratoryjne z ergonomii. Wydawnictwa AGH, Kraków. 6. Grandjean E. 1979. Physiologische Arbeitsgestaltung. Leifaden der Ergonomie. Ott Verlag Thun. 7. Grandjean E. 1978. Ergonomics of the Home. Taylor&Francis Ltd, London. 8. Kaminsky G. 1980. Praktikum der Arbeitswissenschaft. Carl Hanser Verlag, München Wien. 9. Schmidtke H. (red.). 1974. Ergonomie 1. Ergonomie. Carl Hanser Verlag, München Wien. Literatura uzupełniająca: 1. www.iea.cc (strona internetowa International Ergonomics Association). International Journal of Occupational Safety and Ergonomice. Centralny Instytut Ochrony Pracy. (czasopismo). 3. Ergonomia. Wydawnictwo Komitetu Ergonomii Prezydium PAN (kwartalnik). 4. ATEST (miesięcznik)

Tytuł przedmiotu: MATEMATYKA Mathematics Dr hab. Ewa Ptak Katedra, zakład: Katedra Genetyki i Metod Doskonalenia Zwierząt - WHiBZ Wymiar godzin: 45 h wykładów /60 h ćwiczeń Rodzaj zajęć: Wykłady, ćwiczenia Przedmiot obowiązkowy studia I stopnia Semestry: I II III IV V VI VII Godziny: 30/30 15/30 - - - - - Punkty ECTS: 6 4 - - - - - Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Znajomość matematyki ze szkoły średniej na poziomie co najmniej podstawowym. Założenia i cel przedmiotu: Celem zajęć jest zapoznanie studentów z zakresem problemów, jakimi zajmuje się matematyka, z podstawowymi metodami matematycznymi, podstawami teoretycznymi tych metod, jak również z przykładowymi zastosowaniami metod matematycznych w naukach biologicznych ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień biotechnologicznych. Studenci pogłębią swoją wiedzę w rozwiązywaniu zadań z zakresu różniczkowania, rachunku całkowego, a także poznają elementy algebry liniowej. Metody dydaktyczne/nauczania: Rozwiązywanie zadań z zakresu materiału objętego wykładem z matematyki. Duży nacisk położony jest na systematyczną, samodzielną pracę studenta. Kryteria oceny: Znajomość teorii z tych działów matematyki, które są omawiane na wykładach i umiejętność wykorzystania tej teorii w rozwiązywaniu zadań. Forma i warunki zaliczenia: Przedmiot kończy się egzaminem pisemnym złożonym z dwóch części: teoretycznej i zadaniowej, a warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest napisanie dwóch kolokwiów w ciągu semestru oraz aktywność na ćwiczeniach. L.p. Tematyka wykładów 1 Rachunek różniczkowy: 16 - funkcja i jej własności - przegląd funkcji elementarnych z wprowadzeniem funkcji wykładniczej i logarytmicznej - granica funkcji i pochodna funkcji - badanie przebiegu zmienności funkcji - funkcja dwóch zmiennych, pochodne cząstkowe, różniczka funkcji Rachunek całkowy: 10 - całka nieoznaczona i całka oznaczona - podstawowe wzory rachunku całkowego - metody całkowania (przez części, przez podstawianie, całkowanie funkcji wymiernych) - zastosowania geometryczne całek (obliczanie pola powierzchni, długości łuku, objętości i pola brył obrotowych) 3 Równania różniczkowe: - równania różniczkowe zwyczajne - równania różniczkowe o zmiennych rozdzielonych 6

- równania różniczkowe cząstkowe - przykłady zastosowania równań różniczkowych 4 Elementy algebry liniowej: 10 - macierz, określenie działań na macierzach - wyznacznik macierzy i jego własności - układy równań liniowych i metody ich rozwiązywania - zapis macierzowy układu równań liniowych 5 Liczby zespolone i podstawowe działania na liczbach zespolonych 3 Razem 45 L.p. Tematyka ćwiczeń 1 W ramach ćwiczeń rozwiązywane są zadania dotyczące zagadnień omawianych na wykładach Razem 60 Literatura podstawowa: 1. F. Leja - Rachunek Różniczkowy i Całkowy. PWN.. W. Krysicki, L. Włodarski - Analiza Matematyczna w zadaniach. Cz.1 i cz.. PWN. 3. M. Ptak Matematyka dla studentów kierunków technicznych i przyrodniczych. Wyd. UR w Krakowie. Literatura uzupełniająca: 1. W. Stankiewicz - Zadania z matematyki dla wyższych uczelni technicznych. Cz. A. PWN.. W. Stankiewicz - Zadania z matematyki dla wyższych uczelni technicznych. Cz. B. PWN. 3. A. Leksińska, W. Leksiński, W. Żakowski Rachunek różniczkowy i całkowy z zastosowaniami. PZWSz. Tytuł przedmiotu: FIZYKA Physics Dr hab. Józef Mazurkiewicz, prof. UR, Dr Marek Kasprowicz Katedra, zakład: Katedra Chemii i Fizyki WR-E Wymiar godzin: 15 h wykładów /30 h ćwiczeń Rodzaj zajęć: Wykłady, ćwiczenia Przedmiot obowiązkowy studia I stopnia Semestry: I II III IV V VI VII Godziny: 15/30 - - - - - - Punkty ECTS: 5 - - - - - - Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Przedmiotem bazowym jest przede wszystkim matematyka - znajomość pochodnych i całek. Założenia i cel przedmiotu: Efekty kształcenia umiejętności i kompetencje: rozumienia zjawisk i procesów fizycznych w przyrodzie; wykonywania pomiarów i oceny błędów; określania podstawowych wielkości fizycznych i stosowania jednostek układu SI; umiejętność opisu i wykorzystania procesów w przyrodzie i technice w oparciu o poznane prawa fizyki. Mechanika i termodynamika klasyczna. Elektryczne i magnetyczne właściwości materii. Optyczne właściwości materii.

Celem ćwiczeń jest praktyczne poznanie praw oraz zjawisk, a także metod pomiarowych wielkości fizycznych takich jak; masa, gęstość, temperatura, wilgotność itp. Wyrabianie umiejętności w posługiwaniu się prostym przyrządami pomiarowymi i bardziej złożoną aparaturą badawczą. Wyrabianie umiejętności przeprowadzania pomiarów i sterowania procesami fizycznymi przy zastosowaniu komputerów. Dokonywanie oszacowań błędów popełnianych w czasie pomiarów oraz ich obliczanie. Obliczanie wyników pomiarów i graficzne ich przedstawianie przy zastosowaniu komputera. Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady, ćwiczenia laboratoryjne. Kryteria oceny: Umiejętność definiowania i wykonywania pomiarów wielkości fizycznych, prowadzenia obliczeń fizycznych, graficznego przedstawiania wyników oraz przeprowadzania dyskusji błędów. Forma i warunki zaliczenia: Ćwiczenia laboratoryjne zaliczenie, wykłady egzamin. L.p. Tematyka wykładów 1 Wielkości fizyczne i ich pomiar. Kinematyka i dynamika punktu 1 materialnego Ruch postępowy. Praca i energia. Zasady zachowania 1 3 Siły tarcia i siły sprężystości 1 4 Kinematyka i dynamika bryły sztywnej 1 5 Grawitacja. Ruch w polu sił ciężkości 1 6 Drgania harmoniczne. Fale głosowe, głośność, słyszalność. Ultra- i 1 infradźwięki 7 Podstawy teorii kinetyczno - molekularnej. Przejścia fazowe. Zasady 1 termodynamiki 8 Równanie stanu gazu rzeczywistego 1 9 Ładunki elektryczne. Natężenie i potencjał pola elektrycznego. Prawa 1 przepływu prądu elektrycznego. Elektryczne właściwości materii. Emisja termoelektryczna i zjawiska kontaktowe 10 Pole magnetyczne. Działanie pola magnetycznego na ładunek elektryczny. 1 Spektrometry masowe. Cyklotrony. Magnetyczne właściwości substancji 11 Indukcja elektromagnetyczna. Fale elektromagnetyczne 1 1 Prawa rozchodzenia się światła. Przyrządy optyczne. Fotometria 1 13 Interferencja, dyfrakcja, dyspersja i polaryzacja światła 1 14 Emisja i absorpcja światła. Zjawisko fotoelektryczne. Fotosynteza. 1 Dualistyczna natura światła. Optyczne właściwości materii 15 Promieniotwórczość a budowa jądra atomowego. Detekcja promieniowania 1 Razem 15 L.p. Tematyka ćwiczeń 1 Wyznaczanie gęstości ciał stałych Wyznaczanie modułu sztywności ciała stałego metodą wahadła torsyjnego 3 Wyznaczanie współczynnika rozszerzalności liniowej ciał stałych 4 Wyznaczanie współczynnika rozszerzalności objętościowej cieczy metodą piknometru 5 Pomiar ciepła właściwego ciała stałego metodą kalorymetryczną

6 Wyznaczanie ciepła właściwego metodą elektrokalorymetru 7 Wyznaczanie prędkości fali głosowej 8 Wyznaczanie sprawności urządzeń elektrycznych 9 Wyznaczanie oporu elektrycznego za pomocą mostka Wheatstone a 10 Zawada obwodów RLC 11 Zastosowanie refraktometru do wyznaczania stężenia roztworu 1 Wyznaczanie charakterystyki i parametrów lamp elektronowych 13 Wyznaczanie charakterystyki diody półprzewodnikowej 14 Wyznaczanie odległości ogniskowych soczewek 15 Pomiary spektrometryczne Razem 30 Literatura podstawowa: 1. Kane J. W., Sternheim M. M., Fizyka dla przyrodników. PWN, W-wa, 1988.. Resnick R., Halliday D., Fizyka dla studentów nauk przyrodniczych i technicznych. tom 1 i. PWN, W-wa, 1993. Literatura uzupełniająca: 1. Materiały z fizyki dla studentów (dostępne w internecie), przygotowane przez pracowników Zakładu Fizyki. Tytuł przedmiotu: CHEMIA OGÓLNA I FIZYCZNA General and physical chemistry Prof. dr hab. Piotr Tomasik, Dr Elżbieta Polaczek, dr Maria Zubek Katedra, zakład: Katedra Chemii i Fizyki WR-E Wymiar godzin: 30 h wykładów / 45 h ćwiczeń Rodzaj zajęć: Wykłady, ćwiczenia Przedmiot do wyboru studia I stopnia Semestry: I II III IV V VI VII Godziny: 30/45 - - - - - - Punkty ECTS: 10 - - - - - - Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Brak wymagań wstępnych określających konkretny przedmiot. Założenia i cel przedmiotu: Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawami chemii i elementami chemii nieorganicznej. Metody dydaktyczne/nauczania: Większość prowadzonych zajęć będzie mieć charakter praktyczny, przy czym dominującą rolę będą odgrywały warsztaty oraz ćwiczenia laboratoryjne. W trakcie zajęć związanych z nauczaniem chemii wykłady oraz ćwiczenia umożliwią uczestnikom studiów pogłębienie wiedzy odnośnie różnorodnych funkcji doświadczeń w procesie nauczania w zależności od sytuacji dydaktycznej związanej z poznawaniem bądź utrwalaniem wiedzy. Ponadto uczestnicy poznają sposoby pozwalające na przeprowadzenie doświadczeń chemicznych. Kryteria oceny: Zaliczenia ćwiczeń w formie pisemnej Forma i warunki zaliczenia: Egzamin pisemny

Tematyka wykładów 1. Podstawowe prawa chemiczne, układ SI, cząstki elementarne, budowa jądra atomowego. Elektornowa powłoka atomu, Teoria de Broglie a, zasada nieoznaczoności Heisenberga, równanie Schroedingera, liczby kwantowe 3. Orbitale, określenie elektronowej struktury atomów, reguła oktetu, zjawisko periodyczności, układ okresowy 4. Jak i dlaczego reagują pierwiastki i związki chemiczne, reakcje jądrowe, datowanie, promieniotwórczość sztuczna, zastosowania przemian jądrowych 5. Reakcje zachodzące za sprawa powłok elektronowych atomów, wiązania chemiczne i fizyczne, stan podstawowy i stan wzbudzony, hybrydyzacja 6. Stany skupienia, stan gazowy, stan ciekły, stan stały, zmiany stanu skupienia 7. Mieszaniny gaz-gaz, gaz-ciecz, gaz-ciało stałe, ciecz-ciecz, ciecz-ciało stałe, ciało stałe ciało stałe 8. Osmoza, koloidy, koagulacja 9. Dlaczego zachodzą reakcje chemiczne, elementy termodynamiki 10. Elektrolity i ich roztwory 11. Elektrochemia 1. Pierwiastki grup głównych 1A-3A 13. Pierwiastki grup głównych 4A-8A 14. Pierwiastki grup pobocznych 1B-5B 15. Pierwiastki grup pobocznych 6B-10B Razem 30 Tematyka ćwiczeń 1. Własności związków nieorganicznych. 3. Typy reakcji chemicznych. 3 3. Reakcje rozpoznawalne kationów i anionów. 3 4. Analiza soli. 3 5. Kolokwium Reakcje, analiza soli. 3 Sporządzenie roztworów HCl i NaOH. 6. Alkalimetria. 3 7. Acydymetria. 3 8. Kolokwium Alkacymetria i ph. Roztwory buforowe. 3 9. Potencjometryczne pomiary ph. 3 10. Miareczkowanie potencjometryczne. 3 11. Manganometria. 3 1. Jodometria. 3 13. Kolokwium Oksydymetria. Argentometria. 3 14. Kompleksometria. 3 15. Zaliczenie. 3 Razem 45

Literatura podstawowa: 1. Piotr Tomasik, Podstawy chemii, Cz. 1, Wydawnictwo Know-How, Kraków 1998.. J. Szymońska, P. Szlachcic, E. Kulig, O. Michalski, A. Wisła, Chemia I skrypt do ćwiczeń laboratoryjnych. Literatura uzupełniająca: 1. Lech Pajdowski, Chemia ogólna, PWN, 1981. SEMESTR II PRZEDMIOTY OBOWIĄZKOWE: Tytuł przedmiotu: TECHNOLOGIA INFORMACYJNA Information technology Prof. dr hab. Paweł Brzuski, mgr Jolanta Wójcikowska Katedra, zakład: Katedra Genetyki, Hodowli i Nasiennictwa WO, Katedra Hodowli Bydła - WHiBZ Wymiar godzin: 0h wykładów /30 h ćwiczeń Rodzaj zajęć: Ćwiczenia laboratoryjne Przedmiot obowiązkowy studia I stopnia Semestry: I II III IV V VI VII Godziny: - 0/30 - - - - - Punkty ECTS: - 3 - - - - - Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Informatyka zakres szkoły średniej. Założenia i cel przedmiotu: Nabycie przez studentów doświadczenia w posługiwaniu się komputerem w pracy i w życiu, zapoznanie z praktycznymi zastosowaniami. Użytkowanie komputera w procesach gromadzenia, przesyłania i przetwarzania oraz prezentacji informacji, zastosowania praktyczne w ogrodnictwie, specjalistyczne pakiety użytkowe, usługi w sieci Internet. Metody dydaktyczne/nauczania: Ćwiczenia laboratoryjne w pracowni komputerowej. Kryteria oceny: Sprawdzian praktyczny na ocenę Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenę L.p. Tematyka ćwiczeń 1 Poznawanie zasobów sprzętowych i oprogramowania systemu komputerowego, możliwości systemu operacyjnego. Poruszanie się po strukturze zasobów informacyjnych na dysku, wykonywanie operacji na plikach i folderach, uruchamianie programów narzędziowych Praca w edytorze tekstu MS Word: struktura dokumentu, znaki sterujące, formatowanie tekstu, style, tworzenie i formatowanie tabel, pisanie wzorów matematycznych i chemicznych w edytorze równań, wstawianie obiektów graficznych, video, dźwiękowych, automatyzacja i przyspieszanie czynności: automatyczny spis treści, korespondencja seryjna, przypisy, nagłówki, stopki 6

3 Arkusz kalkulacyjny MS Excel: wykonywanie działań na arkuszach, 10 formatowanie danych, organizowanie danych w arkuszu, stosowanie adresów względnych, bezwzględnych, nazw zakresów, pisanie formuł z użyciem funkcji wbudowanych, przegląd kategorii funkcji, tworzenie wykresów, sortowanie danych względem wielu kluczy, proste obliczenia statystyczne 4 Tworzenie prezentacji Power Point: stosowanie układów slajdu, wstawianie pola tekstowego, autokształtów, schematów, grafiki, muzyki, animacja obiektów, ustawianie chronometrażu animacji, opcji pokazu slajdów 5 Praca z grafiką: zapoznanie się z formatami plików graficznych i 4 oprogramowaniem dla różnych typów grafik. Skanowanie obrazu, zmiana atrybutów obrazu, proste przekształcenia obrazu, stosowanie efektów 6 Wykorzystywanie komunikacyjnych usług internetowych: e-mail, chat, gg. 4 Wyszukiwanie informacji na stronach WWW, wyszukiwanie oprogramowania. Przeglądanie portali i giełd internetowych dla rolnictwa 7 Sprawdzian zaliczeniowy Razem 30 Literatura podstawowa: 1. Altman R., Altman R. 004. Po prostu PowerPoint 003 PL, Helion.. Czarny P. 008. Total Commander. Leksykon kieszonkowy. 3. Danowski B. 006. Darmowe oprogramowanie. Leksykon. 4. Langer M. 004. Po prostu Word 003 PL, Helion 5. Masłowski K. 004. Excel 003 PL Ćwiczenia zaawansowane, Helion. 6. Sokół M., Rajca P. 007. Internet Ćwiczenia praktyczne Wyd. III, Helion. 7. Surdut K. 006. Tania telefonia internetowa VIP. 8. Szeliga M. 00. Windows XP Professional Ćwiczenia praktyczne PL, Helion. 9. Wallingford T. 007. Praktyczny przewodnik po telefonii internetowej. VIP. Literatura uzupełniająca: 1. Zasoby Pomocy w wykorzystywanym oprogramowaniu.. Zasoby Internetu. Tytuł przedmiotu: STATYSTYKA MATEMATYCZNA Mathematical statistics Prof. dr hab. Marek Ptak Katedra, zakład: Katedra Zastosowań Matematyki Wymiar godzin: 15h wykładów /30 h ćwiczeń Rodzaj zajęć: Wykłady, ćwiczenia Przedmiot obowiązkowy studia I stopnia Semestry: I II III IV V VI VII Godziny: - 15/30 - - - - - Punkty ECTS: - 4 - - - - - Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Przedmiotami wprowadzającymi są: matematyka: kombinatoryka, rachunek różniczkowy i całkowy.

Założenia i cel przedmiotu: Celem zajęć jest zapoznanie studentów z zakresem problemów, jakimi zajmuje się statystyka matematyczna, z podstawowymi metodami statystycznymi, podstawami teoretycznymi tych metod, jak również z przykładowymi zastosowaniami metod statystycznych w naukach biologicznych ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień biotechnologicznych. Metody dydaktyczne/nauczania: Wykład - treści teoretyczne oraz praktyczne, ćwiczenia rozwiązywanie zadań samodzielnie, praca grupowa, dyskusja wyników, praca z komputerem. Kryteria oceny: Kolokwium ćwiczenia, egzamin - wykłady Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie, egzamin pisemny L.p. Tematyka wykładów 1 Statystyka jako nauka, przykładowe problemy, na które odpowiada 1 statystyka matematyczna Definicja prawdopodobieństwa i podstawowe własności 1 doświadczenie losowe własności prawdopodobieństwa prawdopodobieństwo klasyczne i geometryczne prawdopodobieństwo warunkowe niezależność zdarzeń 3 Zmienna losowa i jej własności 1 definicja zmiennej losowej i przykłady dystrybuanta zmiennej losowej i jej własności zmienne losowe o rozkładzie dyskretnym zmienne losowe o rozkładzie ciągłym 4 Wartość oczekiwana, wariancja zmiennej losowej i ich własności 1 definicja wartości oczekiwanej i wariancji dla zmiennej typu dyskretnego definicja wartości oczekiwanej i wariancji dla zmiennej typu ciągłego inne wielości charakteryzujące zmienną losową standaryzacja zmiennej losowej 5 Przykłady zmiennych losowych o rozkładzie dyskretnym 1 rozkład dwupunktowy rozkład dwumianowy rozkład geometryczny rozkład Poissona i prawo małych liczb 6 Przykłady zmiennych losowych o rozkładzie ciągłym 1 rozkład jednostajny rozkład Cauchy ego rozkład wykładniczy rozkład normalny rozkład logarytmiczno-normalny 7 Szczególne własności rozkładu normalnego 1 reguła 3 σ własności wartości oczekiwanej i wariancji rozkładu normalnego 8 Nierówność Czebyszewa i twierdzenia graniczne 1 nierówność Czebyszewa

prawo wielkich liczb centralne twierdzenie graniczne Lindeberga-Levy ego twierdzenie de Moivre a-laplace 9 Próba i populacja 1 pojęcie próby losowej, próby duże i małe wielkości obliczane z próby miary położenia (średnia) i rozproszenia (odchylenie standardowe) rozkłady z próby: rozkład t-studenta i rozkład χ 10 Estymatory i sposoby ich wyznaczania 1 estymatory zgodne, nieobciążone i efektywne 11 Weryfikacja hipotez statystycznych 1 hipotezy parametryczne i nieparametryczne hipotezy obustronne i jednostronne hipotezy dotyczące średniej i wariancji porównywanie średnich i wariancji hipotezy dotyczące wskaźnika struktury estymacja przedziałowa testy zgodności z rozkładem teoretycznym testy zgodności z rozkładem normalnym 1 Pary zmiennych losowych 1 niezależność zmiennych losowych kowariancja i korelacja 13 Korelacja i regresja 1 współczynnik korelacji i jego estymator testy istotności współczynnika korelacji wyznaczanie prostej regresji estymatory współczynników prostej regresji testy istotności współczynników prostej regresji estymacja przedziałowa współczynnika korelacji i współczynników prostej regresji przykłady zastosowania w badaniach biotechnologicznych 14 Analiza wariancji 1 weryfikacja hipotez o równości wartości przeciętnych test Tukeya przykłady zastosowania w badaniach biotechnologicznych 15 Egzamin Razem 15 L.p. Tematyka ćwiczeń 1 Prawdopodobieństwo 4 definicja prawdopodobieństwa klasyczna i aksjomatyczna własności prawdopodobieństwa prawdopodobieństwo całkowite wzór Bayesa. Zmienna losowa 5 przykłady zmiennych losowych dyskretnych i ciągłych dystrybuanta

funkcja rozkładu i gęstości prawdopodobieństwa oraz związki między nimi charakterystyki zmiennej losowej zmienna losowa o rozkładzie Bernoulliego, Poissona, normalnym, wykładniczym 3 Twierdzenia graniczne nierówność Czebyszewa twierdzenie Poissona twierdzenie Lindeberga Levy ego. 4 Próba losowa i jej opis 3 podstawowe charakterystyki szereg rozdzielczy rozkład empiryczny 5 Estymacja przedziałowa 4 dla średniej i wariancji populacji. 6 Testowanie hipotez statystycznych 7 dla średniej i wariancji jednej populacji dla średnich i wariancji wielu populacji. dla wskaźników struktury jednej i dwóch populacji analiza wariancji testy zgodności - χ, λ-kołmogorowa. 7 Badanie zależności między cechami korelacja i regresja 4 obliczanie współczynnika korelacji liniowej w próbie dwuwymiarowej testowanie hipotez dotyczących współczynnika korelacji liniowej między cechami obliczanie estymatorów współczynników prostej regresji i krzywej regresji 8 Zaliczenie 1 Razem 30 Literatura podstawowa: 1. Krysicki W., Bartos J., Dyczka W., Królikowska K., Wasilewski M. J. Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka matematyczna w zadaniach, cz. II Statystyczna matematyczna, PWN, Warszawa 1986.. Koronacki J., Mielniczuk J. Statystyka dla studentów kierunków technicznych i przyrodniczych, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 001. 3. Łomnicki A. Wprowadzenie do statystyki dla przyrodników, PWN, Warszawa 1999. 4. Watała C. Biostatystyka wykorzystanie metod statystycznych w pracy badawczej w naukach biomedycznych, Bielsko-Biała 00. 5. Platt C. Problemy rachunku prawdopodobieństwa i statystyki matematycznej, PWN, Warszawa 1977. 6. Pawłowski Z. Wstęp do statystyki matematycznej, PWN, Warszawa 1966. 7. Ptak M. Statystyka matematyczna dla studentów biotechnologii, manuskrypt. Literatura uzupełniająca: 1. Lehmann E. L. Testowanie hipotez statystycznych, PWN, Warszawa 1968.. Steczkowski J., Woźniak M., Zając K., Zeliaś A. Statystyka matematyczna w zastosowaniach, Kraków 1996.

3. Cramer H. Metody matematyczne w statystyce, PWN, Warszawa 1958. Tytuł przedmiotu: BIOFIZYKA Biophysics Dr Elżbieta Markowska - Kozak Katedra, zakład: Katedra Biochemii - WO Wymiar godzin: 15 h wykładów / 30 h ćwiczeń Rodzaj zajęć: Wykłady, ćwiczenia Przedmiot obowiązkowy studia I stopnia Semestry: I II III IV V VI VII Godziny: - 15/30 - - - - - Punkty ECTS: - 4 - - - - - Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Fizyka, matematyka, chemia fizyczne, biologia - wiadomości na poziomie szkoły wyższej. Założenia i cel przedmiotu: Celem przedstawionych wykładów jest omówienie własności, mechanizmów funkcjonowania i oddziaływań w układach biologicznych. Początkowe wykłady dotyczą opisu podstawowych struktur atomów i cząsteczek, w nawiązaniu do metod mechaniki kwantowej, co stanowi podstawę do opisu układów znacznie bardziej złożonych (białek, kwasów nukleinowych, błon biologicznych, aparatu fotosyntetycznego, układu antyoksydacyjnego) w dalszych wykładach. Omówione również zostały podstawy fizyczne i zastosowanie metod spektroskopowych w badaniach biofizycznych (spektroskopii rotacyjnej, spektroskopii w podczerwieni, spektroskopii ramanowskiej, spektroskopii elektronowej, spektroskopii elektronowego rezonansu paramagnetycznego). Przeprowadzone ćwiczenia laboratoryjne są przykładami zastosowań omówionych metod biofizycznych w badaniach układów biologicznych. Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady - Celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie studentów z wiadomościami z biofizyki przy zastosowaniu prezentacji multimedialnych. Ćwiczenia - Celem ćwiczeń prowadzonych w laboratorium jest praktyczne zapoznanie studentów z metodyką badań biofizycznych i zasadą działania przyrządów. Kryteria oceny: Wykłady egzamin pisemny, Ćwiczenia kolokwium pisemne Forma i warunki zaliczenia: Podstawą zaliczenia przedmiotu jest egzamin forma pisemna w postaci krótkich pytań opisowych lub testowych. Tematyka wykładów Omówienie struktury elektronowej atomu w oparciu o zasady mechaniki kwantowej (Równanie Schrödingera, liczby kwantowe, postulat Pauliego, poziomy 1 energetyczne w atomie, równanie Bohra). Mechanizm powstawania, rodzaje i własności wiązań molekularnych (hybrydyzacja, wiązania σ, π, układ wiązań sprzężonych, elektrony zlokalizowane, zdelokalizowane i ich wpływ na własności cząsteczek, elektroujemność, moment 1 dipolowy cząsteczki). Promieniowanie elektromagnetyczne (własności, dowody eksperymentalne kwantowej i falowej natury światła, oddziaływanie światła z materią). 1 Poziomy rotacyjne i oscylacyjne w cząsteczce - (widmo absorpcyjne w 1

podczerwieni, widmo ramanowskie). Spektroskopia elektronowa - Schemat Jabłońskiego - (przejścia dozwolone, wzbronione, reguła Francka-Condona, zasada Stokesa, wydajność kwantowa 1 przejść). Mechanizmy przekazywanie wzbudzeń między cząsteczkami (oddziaływania 1 między antenami, ochronna i antenowa rola karotenoidów). Zasada spektroskopii elektronowego rezonansu paramagnetycznego (EPR), 1 zastosowanie metody w badaniach biologicznych. Wiązania międzycząsteczkowe i wewnątrzcząsteczkowe (oddziaływania jon-jon, jon- dipol, dipol-dipol, wiązania van der Waalsa, wiązania wodorowe, mechanizm 1 tworzenia wiązań, charakterystyka, rola w biologii). Struktura gronowa wody - cząsteczki hydrofobowe, hydrofilowe, amfipatyczne i 1 ich wpływ na strukturę wody. Mechanizm tworzenia dwuwarstwy lipidowej, wiązania tworzące i stabilizujące dwuwarstwę (własności dwuwarstwy lipidowej, typy ruchliwości w błonie, 1 przejście fazowe). Błony zastępcze (modelowe), rodzaje, zastosowanie w badaniach biofizycznych. 1 Model błony biologicznej. 1 Wolne rodniki (powstawanie, własności, metody detekcji). 1 Tlen oraz reaktywne formy tlenu w układach biologicznych. Razem 15 Tematyka ćwiczeń Pomiar aktywności metabolicznej tkanki roślinnej metodą kalorymetrii izotermicznej. Badanie wpływu stresu (niskiej temperatury i metali ciężkich) na aktywność metaboliczną. Pomiar parametrów fluorescencji chlorofilu w liściu, jako metoda oceny uszkodzeń aparatu fotosyntetycznego w wyniku działania stresu (niskiej temperatury, metali ciężkich). Wykazanie zmian płynności błon modelowych metodą elektronowego rezonansu paramagnetycznego. Wykazanie zmian płynności błon modelowych metodą pomiaru anizotropii fluorescencji. Pomiar wygaszania fluorescencji ryboflawiny na skutek oddziaływań z jonami Cr(VI) (3godz.). Pomiar aktywności antyoksydacyjnej wybranych antyoksydantów, oraz ekstraktów z roślin metodą elektronowego rezonansu paramagnetycznego. Pomiary zmian stężenia tlenu w układach biologicznych za pomocą elektrody tlenowej Clarka. Fluorescencja zielonych tkanek roślinnych:_ a. ekstrakcja chlorofilu z liści, obserwacja zjawiska fluorescencji chlorofilu w ekstrakcie i na żywym liściu b. spektrfluorymetryczny pomiar widm fluorescencji liścia w zakresie fluorescencji niebieskozielonej i czerwieni-dalekiej czerwieni c. spektrofluorymetryczny pomiar widma emisyjnego ekstraktu chlorofilu. 4 4 4 4 3 3