projekt 01193 Str. 1 ANALIZA SYTUACJI FINANSOWEJ BENEFICJENTA - Gminy Dąbrowa Górnicza Analiza sytuacji finansowej Gminy Dąbrowa Górnicza została opracowana na podstawie następujących dokumentów: Sprawozdań z wykonania budŝetu Gminy Dąbrowy Górniczej za lata 2006-2008, Zarządzenia 1289/08 Prezydenta Miasta Dąbrowy Górniczej z dnia 13.11.2008 r. w sprawie: projektu budŝetu miasta Dąbrowy Górniczej na 2009 r., Uchwały Nr XLV/815/09 Rady Miejskiej w Dąbrowie Górniczej z dnia 23 grudnia 2009 roku w sprawie: budŝetu miasta Dąbrowy Górniczej na rok 2010, Prognozy długu i spłat na rok 2010 i lata następne, która stanowi integralną część projektu budŝetu na 2010 r. przedłoŝonego Radzie Miejskiej Zarządzeniem Nr 1884/09 w sprawie: projektu budŝetu miasta Dąbrowy Górniczej na 2010 r. Analizę udokumentowano następującymi tabelami analitycznymi (tabele na końcu załącznika): 1. Analiza dochodów budŝetu w latach 2006-2008 w działach, 2. Analiza wydatków budŝetu w latach 2006-2008 w działach, 3. Porównanie danych o nadwyŝce i deficycie w latach 2006-2008, 4. Prognoza zadłuŝenia i zaangaŝowania Gminy Dąbrowa Górnicza. Niniejsza analiza ma na celu przedstawienie dynamiki zmian w najwaŝniejszych pozycjach budŝetu Gminy Dąbrowa Górnicza w latach 2006-2008. W analizowanym okresie przedstawiono główne źródła dochodów gminy oraz podstawowe kierunki ich wydatkowania. Analiza dochodów budŝetu Gminy Dąbrowa Górnicza w latach 2006-2008 Tabela nr 1 na końcu załącznika przedstawia dochody budŝetu Gminy Dąbrowa Górnicza w latach 2006-2008 w działach. W tabeli ujęto: planowane kwoty dochodów, wykonanie dochodów, strukturę dochodów, tj. udział procentowy danej pozycji w wielkości globalnej, wskaźnik wykonania planu. Dochody budŝetu Gminy Dąbrowa Górnicza w latach 2006 2008 wynoszą: Wyszczególnienie 2006 2007 2008 Dochody budŝetowe [w zł] 395 329 520 424 091 882 475 569 649 Po stronie dochodów budŝetu Gminy Dąbrowa Górnicza najwaŝniejszymi pozycjami są: Dochody od osób prawnych, osób fizycznych i innych jednostek nieposiadających osobowości prawnej, które w analizowanym okresie stanowiły odpowiednio: 59,8%, 61,1% i 63,0% dochodów ogółem. Wskaźnik wykonania planu w tym dziale w latach 2006 2008 wykazywał tendencję rosnącą i wynosił 96,1%, 106,0% oraz 110,2%.
projekt 01193 Str. 2 RóŜne rozliczenia, które stanowiły w latach 2006-2008 odpowiednio: 21,9%, 19,5% i 19,0% dochodów ogółem. Natomiast wskaźnik wykonania planu w latach 2006-2008 utrzymywał się na podobnym poziomie, tj. około 100,0%. Pomoc społeczna, której dochody ukształtowały się w kolejnych latach na poziomie: 6,6%, 6,3% oraz 5,6%. W analizowanym okresie wskaźnik wykonania planu dla tego działu wykazał tendencję malejącą - wynosił od 100,0% oraz 98,3%. Gospodarka mieszkaniowa, której dochody stanowiły 3,3%, 4,2% oraz 4,9%. W latach 2006-2008 wskaźnik wykonania planu wzrósł i osiągnął wartości 94,0%, 113,3% i 116,2%. Dochody Gminy Dąbrowa Górnicza w podziale na dochody własne, subwencje i dotacje przedstawia tabela: 2006 2007 2008 DOCHODY GMINY: - własne 233 374 254 271 268 760 305 856 144 udział w dochodach ogółem % 59,0% 64,0% 64,3% - subwencje 36 733 197 36 411 144 39 473 509 udział w dochodach ogółem % 9,3% 8,6% 8,3% - dotacje 33 202 195 28 499 615 29 352 853 udział % 8,4% 6,7% 6,2% DOCHODY POWIATU: - własne 28 349 459 31 302 800 38 351 235 udział w dochodach ogółem % 7,2% 7,4% 8,1% - subwencje 49 786 183 46 295 115 51 001 750 udział w dochodach ogółem % 12,6% 10,9% 10,7% - dotacje 13 884 232 10 314 448 11 534 158 udział w dochodach ogółem % 3,5% 2,4% 2,4% Jak wynika z powyŝszego dochody Gminy stanowią od 76,7% do 79,3% dochodów budŝetu Dąbrowy Górniczej, natomiast dochody powiatu od 20,7% do 23,3% dochodów Dąbrowy Górniczej. Największy udział w tych dochodach to dochody własne Gminy, które stanowiły w roku 2006 59,0%, w roku 2007 64,0%, a w 2008 rok 64,3%. Drugim pod względem wielkości źródłem dochodów Dąbrowy Górniczej są subwencje dla powiatu, których udział waha się od 10,7% do 12,6% dochodów ogółem. Analiza wydatków budŝetu Gminy Dąbrowa Górnicza w latach 2006-2008 Analizę wydatków według działów Gminy Dąbrowa Górnicza przedstawia tabela nr 2 na końcu załącznika, która została skonstruowana w sposób analogiczny do tabeli nr 1, tzn. zawiera: planowane wydatki, wykonanie wydatków, strukturę procentową, wskaźnik wykonania planu. Wydatki budŝetu Gminy Dąbrowa Górnicza w latach 2006 2008 wynoszą: Wyszczególnienie 2006 2007 2008 Wydatki budŝetowe [w zł] 381 871 757 410 556 461 420 738 857
projekt 01193 Str. 3 W analizowanym okresie największe wydatki budŝetowe były przeznaczone na następujące działy: Oświata i wychowanie, które stanowiły w analizowanym okresie odpowiednio: 34,6%, 33,6% i 37,2% wydatków ogółem. Wskaźnik wykonania planu wykazał tendencję malejącą i wynosił odpowiednio: 96,7%, 95,8% i 95,0%. Pomoc społeczna wydatki wynosiły odpowiednio: 12,2%, 11,2% oraz 10,7%wydatków ogółem. Wskaźnik wykonania planu dla rozpatrywanego okresu był malejący i wynosił: 98,2%, 96,8% i 95,0%. Administracja publiczna wydatki w tym dziale wynosiły w kolejnych latach: 12,3%, 12,0% oraz 11,7%. Wskaźnik wykonania planu wykazał tendencję zmienną i przyjmował wartości: 94,9%, 91,6% oraz 92,4%. Gospodarka komunalna i ochrona środowiska, ten rodzaj wydatków stanowił w 2006 roku 8,7%, w 2007 roku 11,5% oraz 11,3% w 2008 roku. Wskaźnik wykonania planu w roku 2006 wyniósł 92,9%, w roku 2007 94,7%, a w roku 2008-89,7%. Transport i łączność, wydatki stanowiły w analizowanym okresie odpowiednio: 8,7%, 4,9% oraz 7,9%wydatków ogółem. Wskaźnik wykonania planu wynosił 93,5% w roku 2006, 66,8% w roku 2007 oraz 90,6% w roku 2008. Największe wydatki z budŝetu Dąbrowy Górniczej były przeznaczone na zadania własne Gminy (wydatki te stanowiły od 67,7% do 73,3% wydatków ogółem). Kolejne pod względem wielkości wydatków to zadania własne powiatu, których udział w ogóle wydatków wykazał tendencję zmienną (od 20,6%, poprzez 17,9%, do 19,7% wydatków ogółem w kolejnych latach). Sprawozdanie o nadwyŝce/deficycie Gminy Dąbrowa Górnicza w latach 2006-2008 Konstrukcja doskonałego budŝetu polega na takim określeniu planowanych wydatków i przewidywanych dochodów, aby wyeliminować deficyt budŝetowy. PoniewaŜ większość niezbędnych wydatków przewyŝsza moŝliwości finansowe jednostki samorządowej konieczne jest pozyskanie źródeł na sfinansowanie deficytu. W tabeli nr 3 na końcu załącznika przedstawiono informacje o nadwyŝce i deficycie Gminy Dąbrowa Górnicza. Z tabeli wynika, Ŝe w latach 2006-2008 budŝet Gminy wykazał nadwyŝkę. Wysokość wyniku budŝetowego dla omawianego okresu kształtowała się następująco: 13 457 763 zł w roku 2006 nadwyŝka, 13 535 421 zł w roku 2007 nadwyŝka, 54 830 792 zł w roku 2008 nadwyŝka. W roku 2006 rozchody (spłaty kredytów i poŝyczek) wyniosły 22 908 463 zł, zostały pokryte w części przychodami z: spłat poŝyczek udzielonych oraz wolnych środków (nadwyŝki operacyjnej). W roku 2007 rozchody (spłaty kredytów i poŝyczek) ukształtowały się w wysokości 22 025 554 zł, z czego część została sfinansowana z następujących źródeł przychodów: kredyty i poŝyczki oraz wolne środki. Na 2008 rok zanotowano rozchody na poziomie 22 262 507 zł, natomiast przychody kredyty i poŝyczki oraz inne środki - mają pokryć rozchody (spłaty kredytów i poŝyczek). Przychody wykazywane w budŝecie w latach 2006-2008 to obce źródła finansowania lub tzw. środki jednorazowe (pochodzące np. z prywatyzacji, rozliczenia lat ubiegłych lub skumulowanej nadwyŝki). W 2008 roku środki jednorazowe (zaoszczędzony własny pieniądz z tytułu ograniczenia wydatków budŝetowych) to kwota ponad 47 mln zł (stanowi to około 73% ogółu przychodów w roku 2008). Świadczy to o racjonalnej gospodarce w jednostce samorządu terytorialnego.
projekt 01193 Str. 4 Zdolność kredytowa Gminy Dąbrowa Górnicza Tabela nr 4 na końcu załącznika przedstawia prognozę zadłuŝenia i zaangaŝowania Gminy Dąbrowa Górnicza sporządzoną na podstawie Zarządzenia 1289/08 Prezydenta Miasta Dąbrowy Górniczej z dnia 13.11.2008 r. w sprawie: projektu budŝetu miasta Dąbrowy Górniczej na 2009 r., Prognozy kwoty długu i spłat na rok 2009 i lata następne, Uchwały Nr XLV/815/09 Rady Miejskiej w Dąbrowie Górniczej z dnia 23 grudnia 2009 roku w sprawie: budŝetu miasta Dąbrowy Górniczej na rok 2010, Prognozy kwoty długu i spłat na rok 2010 i lata następne, która stanowi integralną część projektu budŝetu na 2010 r. przedłoŝonego Radzie Miejskiej Zarządzeniem Nr 1884/09 w sprawie: projektu budŝetu miasta Dąbrowy Górniczej na 2010 r. Prognoza długu, jak i projekty budŝetu na rok 2009 i 2010, zostały sporządzone zgodnie z obowiązującym prawodawstwem dotyczącym finansów publicznych i finansów jednostki samorządu terytorialnego. Dodatkowo w latach 2009-2025 zapewniono równowagę budŝetową. Równowaga budŝetowa to stan, w którym wydatki budŝetowe organu samorządowego są w całości pokryte dochodami tych jednostek (dochody powiększone o przychody pokrywają w całości wydatki łącznie z rozchodami). ZrównowaŜenie planowanych dochodów z planowanymi wydatkami, a więc zapewnienie równowagi w fazie konstrukcji budŝetu, jest jedną z kardynalnych zasad budŝetowych (zasada ta nazywana jest takŝe Złotą Zasadą BudŜetową). Przy prognozie kierowano się takŝe zasadą realności, która postuluje maksymalną precyzję w planowaniu dochodów i wydatków budŝetowych. PoniŜej przedstawiono dodatkowe załoŝenia przyjęte przy prognozowaniu: I. ZałoŜenia poczynione w Prognozie kwoty długu i spłat na rok 2009 i lata następne : 1. Gmina Dąbrowa Górnicza planowała w latach 2008 2011 wyemitowanie 250 000 obligacji o wartości nominalnej 1 000 PLN kaŝda, na łączną kwotę 250 000 000 PLN. Środki uzyskane z emisji obligacji miały być przeznaczone na realizację zadań inwestycyjnych tj.: Uporządkowanie gospodarki wodno ściekowej w gminie Dąbrowa Górnicza stanowiące zabezpieczenie wkładu własnego na zadanie planowane do realizacji przy współfinansowaniu środkami z Funduszu Spójności. Specjalny Ośrodek Szkolno Wychowawczego z Kompleksem Sportowym dla Dzieci i MłodzieŜy Niepełnosprawnych. 2. Wydatki związane z wykupem obligacji i wypłatą oprocentowania mają być pokryte z dochodów własnych gminy pochodzących z podatków i opłat lokalnych oraz udziałów w podatkach stanowiących dochód budŝetu państwa naleŝnych Miastu w latach 2011 2023 (wydatki te ujęto w wydatkach bieŝących oraz rozchodach budŝetu). Prognozując odsetki od wyemitowanych obligacji przyjęto wskaźnik oprocentowania według stawki WIBOR 3M powiększonej o marŝę, co w sumie stanowi wartość oprocentowania w wysokości 5% w stosunku rocznym. Emisja obligacji komunalnych na realizację dwóch zadań inwestycyjnych nie nastąpiła w 2009 roku z uwagi na to, Ŝe zabezpieczone środki własne wystarczyły na pokrycie wydatków dotyczących tych zadań inwestycyjnych. 3. Począwszy od roku 2009-2011 gmina planuje dalsze zaciągnięcie poŝyczek w wysokości 5.545.000 PLN z przeznaczeniem na termomodernizację placówek oświatowych (kwota ta ujęta została w pozycji przychody). Spłata powyŝszych poŝyczek nastąpi w latach 2010 2011 (rozchody). Stopa oprocentowania poŝyczek w stosunku rocznym wynosi 3% zgodnie z zawartymi umowami z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, i taki wskaźnik przyjęto do wyliczenia prognozowanych odsetek od planowanych w 2009 roku poŝyczek.
projekt 01193 Str. 5 4. Prognozując dochody na lata 2010 2023 przyjęto wskaźnik wzrostu 4% w stosunku do roku poprzedniego. RównieŜ w stosunku do wydatków załoŝono wzrost o 4%, a jedynie w latach 2012-2014 prognozuje się spadek wydatków z uwagi na kończące się w tych latach inwestycje między innymi: termomodernizacja placówek oświatowych, przebudowa drogi krajowej DK-94 relacji Kraków Katowice, rewitalizacja obiektów Sztygarki. II. ZałoŜenia poczynione w Prognozie kwoty długu i spłat na rok 2010 i lata następne : 1. Gmina Dąbrowa Górnicza planuje w latach 2010 2013 wyemitowanie 250 000 obligacji o wartości nominalnej 1 000 PLN kaŝda, na łączną kwotę 250 000 000 PLN. Środki uzyskane z emisji obligacji zostaną przeznaczone na realizację zadań inwestycyjnych tj.: Uporządkowanie gospodarki wodno ściekowej w gminie Dąbrowa Górnicza stanowiące zabezpieczenie wkładu własnego na zadanie planowane do realizacji przy współfinansowaniu środkami z Funduszu Spójności, Budowa Specjalnego Ośrodka Szkolno Wychowawczego z Kompleksem Sportowym dla Dzieci i MłodzieŜy Niepełnosprawnych. Środki z emisji obligacji ujęto w przychodach budŝetu. 2. Wydatki związane z wykupem obligacji i wypłatą oprocentowania zostaną pokryte z dochodów własnych gminy pochodzących z podatków i opłat lokalnych oraz udziałów w podatkach stanowiących dochód budŝetu państwa naleŝnych Miastu w latach 2013 2025 (wydatki te ujęto w rozchodach budŝetu). Prognozując odsetki od wyemitowanych obligacji przyjęto wskaźnik oprocentowania według stawki WIBOR 3M powiększonej o marŝę, co w sumie stanowi wartość oprocentowania w wysokości 6,8% w stosunku rocznym. 3. W roku 2010 gmina planuje dalsze zaciągnięcie poŝyczek w wysokości 9 944 134 PLN z przeznaczeniem na termomodernizację placówek oświatowych (kwota ta ujęta została w pozycji przychody). Spłata powyŝszych poŝyczek nastąpi w latach 2012 2014 (rozchody).stopa oprocentowania poŝyczek w stosunku rocznym wynosi 3,15% zgodnie z zawartymi umowami w 2009 roku z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, i taki wskaźnik przyjęto do wyliczenia prognozowanych odsetek od planowanych w 2010 rok poŝyczek. 4. Prognozując dochody na lata 2011 2025 przyjęto wskaźnik wzrostu 4% w stosunku do roku poprzedniego analogicznie jak w załoŝeniach do projektu BudŜetu Państwa w powyŝszym zakresie. RównieŜ w stosunku do wydatków załoŝono wzrost o 4%. W latach 2011-2015 prognozuje się spadek wydatków z uwagi na kończące się w latach 2011, 2012 i 2013 inwestycje między innymi: termomodernizacja placówek oświatowych, budowa kompleksu boisk wielofunkcyjnych, zagospodarowanie terenów w rejonie osiedla Mickiewicza i Norwida, rozwój selektywnej zbiórki odpadów na terenie gmin Dąbrowa Górnicza, Siewierz i Sławków. Przychody projektowane na rok 2009 i 2010 to: obligacje komunalne, poŝyczki z WFOŚiGW oraz wolne środki stanowiące środki własne gminy wynikające z rozliczeń lat ubiegłych. Wolne środki stanowią ponad 40% ogółu przychodów w kaŝdym roku i przeznaczone są na realizację wydatków inwestycyjnych gminy. Źródłem pokrycia wydatków inwestycyjnych oprócz planowanych dochodów są równieŝ przychody i fundusze celowe. Środki pochodzące z Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska oraz wolne środki nie są uwzględnione w prognozach długu na rok 2009 i 2010 w kwocie dochodów, gdyŝ zgodnie z obowiązującym prawem nie są zaliczane do tej kategorii.
projekt 01193 Str. 6 PoniŜsza tabela przedstawia moŝliwości Gminy Dąbrowa Górnicza do zaciągnięcia kredytów i poŝyczek oraz ich obsługi w okresie realizacji inwestycji będącej przedmiotem Studium: Wykonanie 2008 Projekt na 2009 Projekt na 2010 2011 2012 2013 2014 2015 15% wartości dochodów 71 335 447 67 542 608 63 889 776 66 445 367 69 103 182 71 867 309 74 742 002 77 731 682 60% wartości dochodów 285 341 789 270 170 432 255 559 105 265 781 469 276 412 728 287 469 237 298 968 006 310 926 726 Stan zadłuŝenia na koniec roku Wysokość przypadających w danych roku spłat rat kapitału i odsetek Maksymalna wartość rat kapitałowych wraz z odsetkami MoŜliwość zaciągnięcia kredytów do kwoty 72 593 044 140 547 905 128 562 014 207 475 593 248 910 000 242 610 000 216 320 000 193 080 000 24 178 506 20 928 479 17 487 300 25 099 558 22 578 730 43 592 014 41 965 169 37 342 454 47 156 941 46 614 129 46 402 476 41 345 809 46 524 452 28 275 295 32 776 833 40 389 228 212 748 745 129 622 527 126 997 091 58 305 876 27 502 728 44 859 237 82 648 006 117 846 726 wskaźnik zadłuŝenia 15,3% 31,2% 30,2% 46,8% 54,0% 50,6% 43,4% 37,3% wskaźnik zaangaŝowania 5,1% 4,6% 4,1% 5,7% 4,9% 9,1% 8,4% 7,2% Wskaźnik zadłuŝenia będzie się kształtował na dość wysokim poziomie (najwyŝszą wartość 54,0% dochodów przyjmie w roku 2012), lecz jego wartość nie osiąga maksymalnego poziomu 60% w okresie analizy (poziom maksymalny dopuszczalny w ustawie o finansach publicznych). Wskaźnik zaangaŝowania przyjmuje wartości średnie; najwyŝszą wartość osiąga w 2013 roku 9,1% dochodów (jego wartość nie przekracza ustawowego poziomu 15% w całym okresie analizy). Podsumowanie BudŜet Gminy Dąbrowa Górnicza jest budŝetem stabilnym. W analizowanym okresie (rok 2006, 2007 i 2008) wykonanie poszczególnych pozycji dochodów i wydatków w stosunku do wielkości zaplanowanych (wykonanie dochodów sięgające lub przekraczające 100%, wykonanie wydatków poniŝej 93,7%) świadczy o dobrej znajomości sytuacji ekonomicznej Gminy i regionu. Prognoza moŝliwości Gminy w zakresie zaciągnięcia kredytów i poŝyczek na finansowanie przedsięwzięć inwestycyjnych na 2010 rok (tabela nr 4 na końcu załącznika) obrazuje, iŝ moŝliwości Dąbrowy Górniczej w tym zakresie w okresie realizacji inwestycji oscylować będą w granicach od 58,3 mln zł w roku 2011, poprzez 27,5 mln zł w roku 2012 i 44,9 mln zł w roku 2013, do poziomu 82,6 mln zł w roku 2014. Ponadto Gmina planuje finansowanie inwestycji będącej przedmiotem Studium Wykonalności z emisji obligacji (obligacje te ujęte są w prognozie budŝetowej i nie powodują przekroczenia dopuszczalnych poziomów zadłuŝenia Gminy), ze środków pochodzących z wolnych środków, a takŝe ze środków Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska. W związku z tym sytuacja finansowa Gminy i zdolność kredytowa pozwala w pełni na realizację zadania inwestycyjnego Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej w gminie Dąbrowa Górnicza - etap I. W związku z nowelizacją ustawy Prawo Ochrony Środowiska z dniem 01.01.2010 r. zostały zlikwidowane gminne i powiatowe fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Od 1 stycznia 2010 roku kary i opłaty za korzystanie ze środowiska stanowią odpowiednio dochód gminy i powiatu. Jednostki samorządu terytorialnego zostały zobligowane do dostosowania uchwał budŝetowych do nowego stanu prawnego w terminie 3 m-cy (tj. do 31 marca 2010 r.). W związku z tym, na Sesji
projekt 01193 Str. 7 styczniowej 2010r. zostanie uaktualniona uchwała budŝetowa miasta Dąbrowa Górnicza na 2010 rok poprzez zwiększenie dochodów oraz zwiększenie wydatków o kwotę 62 932 379 zł. W latach następnych planowane dochody i wydatki będą równieŝ zwiększone o wpływy z tytułu kar i opłat o kwotę 35 mln zł. Po uwzględnieniu powyŝszych dochodów wskaźnik zadłuŝenia w latach 2010-2025 będzie przedstawiał się następująco: 2010r. 2011r. 2012r. 2013r. 2014r. 2015r. 2016r. 2017r. 2018r. 2019r. 2020r. 2021r. 2022r. 2023r. 2024r. 2025r. 26,3% 43,3% 49,9% 46,8% 40,1% 34,4% 29,1% 24,7% 20,6% 16,8% 13,2% 9,9% 6,8% 3,9% 1,3% 0,0% Jak wynika z powyŝszych danych wskaźnik zadłuŝenia gminy nie przekracza dopuszczalnego progu (60%), wobec czego gmina będzie w stanie obsłuŝyć zadłuŝenie z tytułu wyemitowania obligacji komunalnych wraz z odsetkami, których kwotę prognozuje się na podstawie wskaźnika oprocentowania w wysokości 6,8% w stosunku rocznym. Prognozy zadłuŝenia gminy w latach 2009-2010 zostały przedłoŝone w Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach, która wydała pozytywne opinie o prawidłowości załączonych do projektu uchwały budŝetowej na 2009 i 2010 rok prognozy kwoty długu Miasta Dąbrowa Górnicza.