Przedmiotowy system oceniania klasa III 1) Podręcznik: Historia część 3, Poznać, zrozumieć, zakres podstawowy (liceum i technikum), autorzy: Jolanta Choińska Mika, Paweł Skibiński, Piotr Szlanta, Katarzyna Zielińska, WSiP, Warszawa 2009 Temat Lekcji, zagadnienia I wojna światowa geneza, przebieg, skutki. Zagadnienie 1: Uczestnicy I wojny światowej i ich cele Zagadnienie 2: Zasięg i chronologia działań wojennych Zagadnienie 3: Charakter działań militarnych Zagadnienie 4: Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Uczeń: definiuje pojęcia - wymienia - trójprzymierze" założenia planu trójporozumienie" Schlieffena,, ententa", wojna kluczowe bitwy pozycyjna", i najważniejszych wojna totalna", dowódców I wojny broń chemiczna", światowej rewolucja lutowa", rewolucja październikowa", traktat brzeski" podaje daty - wybuchu I wojny światowej, wybuchu rewolucji lutowej i październikowej, zawarcia pokoju brzeskiego, podpisania zawieszenia broni na froncie zachodnim, rozróżnia i stosuje pojęcia: trójprzymierze" trójporozumienie", ententa", wojna pozycyjna", wojna totalna", broń chemiczna", rewolucja lutowa", rewolucja październikowa", traktat brzeski" wymienia - bezpośrednie i pośrednie przyczyny wybuchu I wojny światowej oraz klęski państw centralnych, państwa biorące udział w wojnie, nowe rodzaje broni i nowe formy podaje daty - przystąpienia poszczególnych państw do wojny, zastosowania nowych rodzajów broni identyfikuje postacie - A. von Schlieffena, J. Joffre a, A. Brusiłowa, P. von Hindenburga, E. Ludendorffa, Ph. wyjaśnia - okoliczności wybuchu i zakończenia I wojny światowej, okoliczności przystąpienia USA do wojny, różnice między I wojną światową a wcześniejszymi konfliktami zbrojnymi, przyczyny niepowodzenia planu Schlieffena rozróżnia pośrednie i bezpośrednie przyczyny i skutki wymienionych wyżej wydarzeń ocenia - działania głównych dowódców 1
Bezpośrednie konsekwencje wojny rozpadu Austro- Węgier, rewolucji w Niemczech prowadzenia działań militarnych, bitwy rozegrane na ziemiach polskich, państwa powstałe w wyniku rozpadu Austro-Węgier identyfikuje postacie - arcyksięcia Franciszka Ferdynanda, W. Wilsona, F. Focha lokuje w czasie i przestrzeni - państwa ententy, państwa centralne, zamach w Sarajewie, rozejm w Compiegne, bitwy pod Tannenbergiem i Gorlicami, powstanie nowych państw po rozpadzie Austro- Węgier Petainé a lokuje w czasie i przestrzeni - bitwy nad Marną, pod Ypres, nad Sommą, bitwę jutlandzką, główne przesunięcia frontów ocenia - rolę tzw. kotła bałkańskiego w genezie Wielkiej Wojny, znaczenie przystąpienia USA do I wojny światowej, znaczenie nowych rodzajów broni w okresie Wielkiej Wojny, znaczenie dwóch rewolucji rosyjskich dla wydarzeń w Europie odkrywa przyczyny nazwania I wojny światowej Wielką Wojną" okresu I wojny światowej Dwie rewolucje rosyjskie. definiuje pojęcia - rewolucja rozróżnia i stosuje pojęcia - definiuje, rozróżnia i stosuje charakteryzuje - program 2
Przeobraże nia polityczne w Europie Środkowej i Wschodniej Zagadnienie 1: Geneza rewolucji lutowej Zagadnienie 2: Przyczyny upadku Rządu Tymczasowego i Konstytuanty Zagadnienie 3: Początki bolszewickiej dyktatury Zagadnienie 4: Przemiany polityczne w Niemczech i na obszarze monarchii austrowęgierskiej (1918 1919) lutowa", rady delegatów robotniczych i żołnierskich", Duma", Rząd Tymczasowy", Konstytuanta", dwuwładza", rewolucja październikowa" ( przewrót bolszewicki"), dekret o pokoju", dekret o ziemi", traktat brzeski", jednopartyjna dyktatura" podaje daty - wybuchu rewolucji lutowej, przewrotu październikowego, podpisania pokoju brzeskiego rewolucja lutowa", rady delegatów robotniczych i żołnierskich", Duma", Rząd Tymczasowy", Konstytuanta", dwuwładza", rewolucja październikowa" ( przewrót bolszewicki"), dekret o pokoju", dekret o ziemi", traktat brzeski", jednopartyjna dyktatura" wymienia - główne rosyjskie partie polityczne przed wybuchem rewolucji, bezpośrednie i pośrednie przyczyny rewolucji lutowej, przyczyny klęsk Rosji w okresie i wojny światowej identyfikuje postacie - pojęcia - tezy kwietniowe", Rada Komisarzy Ludowych", Deklaracja praw narodów Rosji", Mitteleuropa", Armia Czerwona" podaje daty - abdykacji Mikołaja identyfikuje postacie A. Kiereńskiego, Ł. Korniłowa lokuje w czasie i przestrzeni - front wojenny w przededniu rewolucji, Mitteleuropę wyjaśnia - sytuację zewnętrzną i wewnętrzną Rosji w połowie 1917 r., okoliczności wybuchu rewolucji lutowej bolszewicki w 1918 r., oraz programy rosyjskich partii politycznych w przededniu wybuchu rewolucji lutowej ocenia - znaczenie rewolucji rosyjskich dla wydarzeń w Europie, znaczenie programu bolszewików dla zdobycia poparcia mas odkrywa - hipokryzję i zmiany programu bolszewików, przyczyny zwycięstwa bolszewików 3
Mikołaja II, W. Lenina, L. Trockiego, J. Stalina, F. Dzierżyńskiego i przewrotu bolszewickiego, przyczyny sukcesu bolszewików odczytuje program bolszewicki ze źródła pisanego rozróżnia pośrednie i bezpośrednie przyczyny i skutki wymienionych wyżej wydarzeń Walka o niepodległość Polski w czasie I wojny światowej Zagadnienie 1: Orientacje polityczne na ziemiach polskich w przededniu wybuchu I wojny światowej Zagadnienie 2: Postawa definiuje pojęcia - orientacja proaustriacka", orientacja prorosyjska", obóz niepodległościow y", Akt 5 listopada", 14 punktów Wilsona", traktat brzeski" podaje daty - zajęcia obszarów Królestwa Polskiego przez państwa centralne, wydania Aktu 5 rozróżnia i stosuje pojęcia - orientacja proaustriacka", orientacja prorosyjska", obóz niepodległościow y", Akt 5 listopada", 14 punktów Wilsona", traktat brzeski" wymienia główne nurty polityczne funkcjonujące na ziemiach polskich w przede definiuje, rozróżnia i stosuje pojęcia - kryzys przysięgowy" identyfikuje postacie - S. Grabskiego, M. Bobrzyńskiego, J. Kucharzewskiego lokalizuje na mapie obszary działania polskich formacji charakteryzuje koncepcje programowe reprezentowane przez poszczególne nurty polityczne działające na ziemiach polskich ocenia znaczenie (polityczne, militarne, propagandowe) działania polskich formacji wojskowych w okresie I wojny światowej 4
mocarstw zaborczych oraz świata zachodniego wobec sprawy polskiej Zagadnienie 3: Polskie formacje zbrojne w okresie I wojny światowej Zagadnienie 4: Kształtowanie się polskich ośrodków władzy w 1918 r. Ład międzynarodo wy po I wojnie światowej system wersalskowaszyngtoński Zagadnienie 1: Główni uczestnicy konferencji paryskiej i Waszyngtoń listopada, utworzenia Rady Regencyjnej, opublikowania tzw. 14 punktów Wilsona definiuje pojęcia program pokojowy Wilsona" ( 14 punktów Wilsona"), konferencja paryska", zasada samostanowienia narodów", demilitaryzacja", plebiscyt", Liga Narodów", izolacjonizm", konferencja waszyngtońska", system wersalsko- dniu wybuchu I wojny światowej wymienia polskie formacje zbrojne biorące udział w I wojnie światowej sytuuje w czasie i przestrzeni ośrodki władzy kształtujące się na ziemiach polskich w lalach 1917-1918 rozróżnia i stosuje pojęcia - program pokojowy Wilsona" ( 14 punktów Wilsona"), konferencja paryska", zasada samostanowienia narodów", demilitaryzacja", plebiscyt", Liga Narodów", izolacjonizm", konferencja waszyngtońska", system zbrojnych biorących udział w I wojnie światowej charakteryzuje stosunek rządów poszczególnych państw europejskich wobec sprawy polskiej w kolejnych etapach I wojny światowej definiuje, rozróżnia i stosuje pojęcia - porządek wersalski", dyktat wersalski", mały traktat wersalski", system mandatowy" wymienia - polityków tworzących grubą trójkę" charakteryzuje - organizację Ligi Narodów ocenia możliwości realizacji zasad systemu wersalskowaszyngtońskie go 5
skiej Zagadnienie 2: Postanowienia konferencji paryskiej i Waszyngtoń skiej główne zasady nowego ładu międzynarodo wego Zagadnienie 3: Liga Narodów Przemiany społeczne i gospodar cze w Europie i USA w okresie międzywojenn ym Zagadnienie 1: Skutki waszyngtoński" podaje daty - ogłoszenia programu pokojowego W. Wilsona, rozpoczęcia konferencji w Paryżu oraz w Waszyngtonie definiuje pojęcia inflacja", hiperinfiacja", wielki kryzys", interwencjonizm państwowy", etatyzm", protekcjonizm", planowanie gospodarcze", reforma rolna", wersalskowaszyngtoński" identyfikuje postacie - W. Wilsona, D.L. George'a, G. Clemenceau lokuje w czasie i w przestrzeni - ogłoszenie tzw. 14 punktów Wilsona, nowe państwa europejskie odkrywa ironię karykatury ukazującej Wilsona rozróżnia i stosuje pojęcia - inflacja", hiperinfiacja", wielki kryzys", interwencjonizm państwowy", etatyzm", protekcjonizm", planowanie gospodarcze", lokuje w czasie i w przestrzeni - terytoria mandatowe Ligi Narodów wyjaśnia - przyczyny sprzeczności w zwycięskim obozie ententy, wizję powojenne go świata zaprezentowaną przez W. Wilsona, zasady systemu wersalskowaszyngtońskie go definiuje, rozróżnia i stosuje pojęcia inflacja", hiperinfiacja", wielki kryzys", interwencjonizm państwowy", etatyzm", protekcjonizm", planowanie go- charakteryzuje - proces rozprzestrzeniania się wielkiego kryzysu wyjaśnia wpływ wielkiego kryzysu na zmiany gospodarcze, społeczne i polityczne 6
gospodarcze Wielkiej Wojny Zagadnienie 2: Skutki społeczne Wielkiej Wojny Zagadnienie 3: Przyczyny wielkiego kryzysu w USA Zagadnienie 4: Przebieg wielkiego kryzysu od krachu na giełdzie nowojorskiej do połowy lat trzydziestych Zagadnienie 5: Skutki społeczne i gospodarcze wielkiego kryzysu w USA i Europie społeczeństwo konsumpcyjne", społeczeństwo masowe" wymienia - skutki demograficznogospodarcze Wielkiej Wojny, czynniki decydujące o sukcesie gospodarczym USA po I wojnie światowej, główne założenia polityki New Deal podaje daty - początku hiperinflacji w powojennej Europie, krachu na nowojorskiej giełdzie, rozpoczęcia realizacji programu New Deal reforma rolna", społeczeństwo konsumpcyjne", społeczeństwo masowe" wymienia - wskaźniki przewagi gospodarczej USA nad Europą po Wielkiej Wojnie identyfikuje postacie - J.M. Keynesa, F.D. Roosevelta, H. Forda lokuje w czasie i przestrzeni -wejście USA do czołówki gospodarczej świata, wielki kryzys odczytuje ze źródeł statystycznych wskaźniki sytuacji gospodarczej w okresie międzywojennym spodarcze", reforma rolna", społeczeństwo konsumpcyjne", społeczeństwo masowe" podaje daty reelekcji F.D. Roosevelta ocenia znaczenie wielkiego kryzysu dla rozwoju sytuacji społeczno -ekonomicznej w latach trzydziestych odkrywa definicję społeczeństwa masowego 7
Związek Sowiecki pierwsze państwo komunisty czne Zagadnienie 1: Wojna domowa w Rosji. Komunizm wojenny i NEP Zagadnienie 2: Totalitarne państwo Stalina Zagadnienie 3: Polityka społeczna i gospodarcza władz bolszewickich Zagadnienie 4: Rola propagandy w funkcjonowa niu państwa sowieckiego definiuje pojęcia ateizacja", komunizm wojenny", klanowy charakter państwa", Nowa Ekonomiczna Polityka", Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych", Gułag", totalitaryzm", kolektywizacja rolnictwa", gospodarka planowa" podaje daty - wprowadzenia komunizmu wojennego, wprowadzenia NEP, wprowadzenia gospodarki planowej, śmierci Lenina rozróżnia i stosuje pojęcia - ateizacja", komunizm wojenny", klanowy charakter państwa", Nowa Ekonomiczna Polityka", Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych", Gułag", totalitaryzm", kolektywizacja rolnictwa", gospodarka planowa" Wymienia - grupy społeczne zwalczane przez bolszewików, cechy państwa totalitarnego, przywódców państwa sowieckiego w okresie międzywojennym definiuje, rozróżnia i stosuje pojęcia Czeka", powstanie kronsztadzkie", Wszechzwiązko wa Komunistyczna Partia (bolszewików), Główny Zarząd Polityczny", kułak", kołchoz", wielka czystka", Komintern" podaje daty - powstania kronsztadzkiego, utworzenia Kominternu identyfikuje postacie - G. Jagody, N. Jeżowa wyjaśnia przemiany koncepcji państwa biorące udział w interwencji w Rosji, instytucje terroru w Rosji Sowieckiej i ZSRR, ofiary stalinowskich czystek 8
wyjaśnia przyczyny klęsk białych armii, zmiany polityki gospodarczej bolszewików, etapy tworzenia państwa totalitarnego w Rosji Sowieckiej/ZSRR odczytuje ze źródeł hasło propagandowe z czasów rosyjskiej wojny domowej, uczestników interwencji w Rosji (okresy i kierunki prowadzonych przez nich działań), oficjalną ideologię państwową ZSRR, hasła propagandowe z czasów rządów Lenina i Stalina (polityka historyczna) rewolucji głoszone przez sowieckich przywódców lokuje w czasie i przestrzeni kształtowanie się sytemu Gułagu charakteryzuje - komunizm wojenny, NEP, gospodarkę planową, strukturę i funkcjonowanie państwa totalitarnego w ZSRR, politykę wewnętrzną Stalina odkrywa znaczenia propagandy i polityki historycznej w budowie totalitarnego państwa stalinowskiego 9
Kryzys parlamenta ryzmu w Europie Zachodniej i Środkowej faszyzm, nazizm, autoryta ryzm Zagadnienie 1: Objęcie władzy przez Mussoliniego i Hitlera uwarunkowani a polityczne, społeczne i gospodarcze Zagadnienie 2: System władzy w faszystowskich Włoszech i nazistowskich Niemczech definiuje pojęcia faszyści", faszyzm", marsz na Rzym", korporacjonizm", NSDAP", naziści", nazizm", gestapo", ustawy norymberskie", Hitlerjugend", III Rzesza", autorytaryzm" podaje daty - przewrotu faszystowskiego we Włoszechobjęcia władzy w Niemczech przez Hitlera, wydania ustaw norymberskich w Niemczech rozróżnia i stosuje pojęcia - faszyści" faszyzm", marsz na Rzym", korporacjonizm", NSDAP", naziści", nazizm", gestapo", ustawy norymberskie", Hitlerjugend", III Rzesza", autorytaryzm" wymienia - społeczne, gospodarcze i polityczne przyczyny przejęcia władzy przez faszystów we Włoszech oraz przez nazistów w Niemczech, przywódców i ideologów faszyzmu i nazizmu, kraje autorytarne w Europie okresu międzywojennego definiuje, rozróżnia i stosuje pojęcia traktaty laterańskie", Państwo Watykańskie", pucz monachijski", SA", SS", noc długich noży", noc kryształowa" identyfikuje postacie - A. Rosenberga, M. Horthego, A. Salazara, I. Antonescu, E. Dollfussa wyjaśnia - stosunek papiestwa do faszyzmu i nazizmu, specyfikę faszystowskiego korporacjonizmu we Włoszech lokuje w czasie i w przestrzeni - pucz monachijski, pożar Reichstagu, rozróżnia pośrednie i bezpośrednie przyczyny i skutki podpisania traktatów laterańskich, puczu monachijskiego noc y długich noży", nocy kryształowej" 10
wyjaśnia - przyczyny sukcesu faszyzmu we Włoszech i nazizmu w Niemczech, łożnice pomiędzy totalitaryzmem a autorytaryzmem, podobieństwa między totalitaryzmem sowieckim i hitlerowskim, znaczenie symboli faszyzmu i nazizmu odczytuje ze źródeł - elementy polityki historycznej w propagandzie faszyzmu, założenia polityki społecznej nazizmu, główne założenia ideologii faszystowskiej i nazistowskiej, daty upadku systemów noc długich noży", noc kryształową charakteryzuje - sytuację społecznogospodarczą Włoch i Niemiec w okresie międzywojennym, program gospodarczospołeczny, polityczny i ideowy faszyzmu i nazizmu rozróżnia pośrednie i bezpośrednie przyczyny i skutkiprzewrotu faszystowskiego we Włoszech, objęcia.władzy w Niemczech przez Hitlera, wydania ustaw norymberskich w Niemczech odkrywa i ocenia znaczenie 11
parlamentarnych w Europie polityki historycznej i propagandy w praktyce politycznej faszyzmu i nazizmu Demokraty czne mocarstwa Zachodu Francja, Wielka Brytania i USA. Wzrost znaczenia Japonii Zagadnienie 1: Francja Zagadnienie 2: Wielka Brytania Zagadnienie 3: Stany Zjednoczone definiuje pojęcia kryzys polityczny", front ludowy", Brytyjska Wspólnota Narodów", Partia Pracy", Wolne Państwo Irlandzkie", prohibicja", Ententa Bałkańska", Mała Ententa", militaryzm" podaje daty - powstania frontu ludowego we Francji, powstania niepodległego państwa irlandzkiego, powstania Brytyjskiej rozróżnia i stosuje pojęcia - kryzys polityczny", front ludowy", Brytyjska Wspólnota Narodów", Partia Pracy", Wolne Państwo Irlandzkie", prohibicja", Ententa Bałkańska", Mała Ententa", militaryzm" rozróżnia pośrednie i bezpośrednie przyczyny i skutki wyżej wymienionych wydarzeń identyfikuje definiuje, rozróżnia i stosuje pojęcia III Republika", Linia Maginota", Sinn Féin",,.Ku- Klux-Klan" wymienia - problemy wewnętrzne Francji, Wielkiej Brytanii i USA w okresie międzywojennym, założenia polityki zagranicznej Francji, Wielkiej Brytanii, USA i Japonii w latach dwudziestych i trzydziestych charakteryzuje - system polityczny III Republiki Francuskiej, podaje daty - wprowadzenia prohibicji alkoholowej w USA odkrywa i ocenia - znaczenie polityki interwencjonizmu państwowego w zachodnich demokracjach, sprzeczności w polityce zagranicznej mocarstw Zachodu 12
Wspólnoty Narodów, zwycięstwa F.D. Roosevelta w wyborach prezydenckich w USA postacie - L. Bluma, F.D. Roosevelta lokuje w czasie i przestrzeni - Brytyjską Wspólnotę Narodów, obszary należące do strefy wpływów USA, rządy frontu ludowego odczytuje ze źródeł - zmianę w polityce imigracyjnej USA, terytoria zamorskie USA system parlamentarny międzywojennej Wielkiej Brytanii, politykę imigracyjną USA w okresie międzywojennym, założenia polityki Kominternu w latach trzydziestych wyjaśnia - uwarunkowania kryzysu politycznego w demokracjach zachodnich okresu międzywojenneg o, pola konfliktów w polityce zagranicznej mocarstw Zachodu Przemiany kulturowe definiuje pojęcia scjentyzm", rozróżnia i stosuje pojęcia - wymienia - wybitne dzieła charakteryzuje - stanowiska różnych kierunków ideowych 13
okresu międzywojenn ego Zagadnienie 1: Nauka, technika, środki masowego przekazu Zagadnienie 2: Filozofia i literatura Zagadnienie 3: Sztuki plastyczne i architektura Zagadnienie 4: Życie religijne kryzys świadomości", psychoanaliza", freudyzm", elektryfikacja", społeczeństwo masowe", indoktrynacja", fenomenologia", egzystencjalizm", surrealizm", futuryzm", funkcjonalizm", socrealizm" podaje daty - ogłoszenia ogólnej teorii względności, rozszczepienie jądra atomowego, odkrycia penicyliny, powstania Bauhausu, narzucenia socrealizmu w kulturze ZSRR scjentyzm", kryzys świadomości", psychoanaliza", freudyzm", elektryfikacja", społeczeństwo masowe", indoktrynacja", fenomenologia", egzystencjalizm", surrealizm", futuryzm", funkcjonalizm", socrealizm" wymienia - główne osiągnięcia nauki, techniki i filozofii okresu międzywojennego, przyczyny i przejawy kryzysu świadomości oraz postawy w stosunku do tego zjawiska, głównych twórców kultury okresu międzywojennego literatury i malarstwa okresu podaje daty - nadania pierwszej publicznej audycji radiowej, powstania pierwszego studia telewizyjnego, powstania pierwszego filmu dźwiękowego, zorganizowania olimpiady w Berlinie identyfikuje postacie - A. Einsteina, S. Freuda, S. Eisensteina, E. Husserla. J.-P. Sartre'a, M. Heideggera, F. Kafki, T. Manna, S. Dali, P. Picassa, Le Corbusiera. W. Majakowskiego, M. Gorkiego, Piusa XI, N. Bohra, E. Fermiego, wobec kryzysu, przeobrażenia i trwanie różnych kierunków artystycznych wyjaśnia- przyczyny i przejawy kryzysu świadomości w okresie międzywojennym 14
rozróżnia pośrednie i bezpośrednie przyczyny i skutki wyżej wymienionych wydarzeń lokuje w czasie i przestrzeni - freudyzm, elektryfikację w ZSRR, indoktrynację komunistyczną i nazistowską, fenomenologię, egzystencjalizm, surrealizm, futuryzm, funkcjonalizm, socrealizm C.G. Junga : A. Fleminga, M. Schelera, O. Spenglera, E. Stein, W. Gropiusa odkrywa i ocenia znaczenie katolickiej nauki społecznej odczytuje ze źródeł - środki oddziaływania reżimów totalitarnych na obywateli, różnice między awangardowymi kierunkami sztuki a realizmem, przemianę dokonaną przez Bauhaus w sztuce 15
meblarstwa i wystroju wnętrz Kształtowanie się granic odrodzone go państwa polskiego Zagadnienie 1: Sprawa polska na konferencji paryskiej Zagadnienie 2: Walka zbrojna o granice państwa polskiego Zagadnienie 3: Walka polskobolszewicka i jej znaczenie dla losów Europy defini uje pojęcia linia demarkacyjn a", plebiscyt", mały traktat wersalski", Ukraińska Republika Ludowa", Zachodniou kraińska, Republika Ludowa", Tymczasow y Komitet Rewolucyjny Polski", linia Curzona", cud nad Wisłą", traktat ryski" rozróż nia i stosuje pojęcia - linia demarkacyjna", plebiscyt", mały traktat wersalski", Ukraińska Republika Ludowa", Zachodnioukra ińska Republika Ludowa", Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski", linia Curzona", cud nad Wisłą", traktat ryski" identyfikuje postacie - J. Dowbora- Muśnickiego, J. Piłsudskiego, R. Dmowskiego, I. Paderewskiego, W. Korfantego, W. Witosa, S. Petlurę, identyfikuje postacie - M. Tuchaczewskieg o, S. Budionnego, I. Skorupkę, E. D'Abernona, L. Żeligowskiego charakteryzuje główne etapy kształtowania się granic państwa polskiego, lokując je w czasie i przestrzeni wyjaśnia przyczyny i następstwa konfliktu polskoukraińskiego wyjaśnia znaczenie wojny polskobolszewickiej i bitwy warszawskiej 1920 r. dla ocenia wkład Józefa Piłsudskiego oraz Romana Dmowskiego w odbudowę państwa polskiego 16
J. Hallera omawia postanowienia traktatu wersalskiego dotyczące Polski dziejów Polski i Europy wyjaśnia przyczyny i następstwa - powstań śląskich oraz niepowodzeń w plebiscytach na Warmii i Mazurach Przemiany polityczne w Polsce w latach 1918 1926 Zagadnienie 1: Stronnictwa polityczne w Polsce w latach 1918 1926 Zagadnienie 2: System polityczno ustrojowy odrodzonej Rzeczpospolitej w latach 1918 definiuje pojęcia Sejm Ustawodawczy", mała konstytucja". wybory pięcioprzymiotni kowe". rząd pozaparlamentarn y" ( rząd fachowców"), konstytucja marcowa", Sejm, Senat, Zgromadzenie Narodowe", Prezydent Rzeczypospolitej ", rząd" ( Rada rozróż nia i stosuje pojęcia - Sejm Ustawodawczy", mała konstytucja". wybory pięcioprzymiotni kowe". rząd pozaparlamentarn y" ( rząd fachowców"), konstytucja marcowa", Sejm, Senat, Zgromadzenie Narodowe", Prezydent Rzeczypospolitej identyfikuje postacie - S. Gąbińskiego wymienia główne ugrupowania polityczne II Rzeczypospolitej w latach 1918-1926 i charakteryzuje ich programy wyjaśnia okoliczności uchwalenia konstytucji marcowej (1921) i wymienia jej główne omawia okoliczności zamachu na prezydenta G. Narutowicza, uwzględniając przyczyny i konsekwencje 17
1926 Zagadnienie 3: Kryzys systemu parlamentarne go w Polsce i jego przyczyny Ministrów"), Chjena". Chjeno-Piast" podaje daty - zwołania Sejmu ustawodawczego, uchwalenia małej konstytucji, uchwalenia konstytucji marcowej, reform rządu W. Grabskiego, wybrania na prezydenta G. Narutowicza oraz S. Wojciechowskieg o ", rząd" ( Rada Ministrów"), Chjena". Chjeno-Piast" identyfikuje postacie - S. Grabskiego, W. Korfantego, W. Witosa, I. Daszyńskiego, J. Piłsudskiego, R. Dmowskiego, G. Narutowicza, S. Wojciechowskieg o, W. Grabskiego postanowienia wymienia prawa i obowiązki obywatelskie gwarantowane przez konstytucję marcową wyjaśnia przyczyny słabości systemu politycznego II RP w latach 1918-1926 charakteryzuje sytuację wewnętrzną Polski w okresie pierwszych wyborów prezydenckich Zamach majowy i rządy sanacji w Polsce definiuje pojęcia system autorytarny", Chjeno-Piast", rozróż nia i stosuje pojęcia - system podaje daty - powstania Centrolewu, procesu porównuje regulacje prawno-ustrojowe wprowadzone przez konstytucje 18
Zagadnienie 1: Przewrót majowy geneza i następstwa Zagadnienie 2: Zmiany polityczno ustrojowe w latach 1926 1935 Zagadnienie 3: Konstytucja kwietniowa Zagadnienie 4: Życie polityczne w latach trzydziestych. Rządy sanacji po śmierci Piłsudskiego zamach majowy", sanacja", nowela sierpniowa", grupa pułkowników", Centrolew",..proces brzeski", wybory brzeskie", Zgromadzenie Elektorów", konstytucja kwietniowa", obity, w Berezie Kartuskiej", Front Morges" podaje daty - przewrotu majowego, uchwalenia noweli sierpniowej, uchwalenia konstytucji kwietniowej, wyboru I. Mościckiego na prezydenta, śmierci J. Piłsudskiego autorytarny", Chjeno-Piast", zamach majowy", sanacja", nowela sierpniowa", grupa pułkowników", Centrolew",..proces brzeski", wybory brzeskie", Zgromadzenie Elektorów", konstytucja kwietniowa", obity, w Berezie Kartuskiej", Front Morges" identyfikuje postacie - W. Korfantego, W. Witosa, I. Paderewskiego, I. Mościckiego, K. Bartla, J. Piłsudskiego, W. Sławka, R. Dmowskiego, S. Wojciechowskieg o, i Rydza- Śmigłego brzeskiego, wyborów brzeskich, powstania obozu w Berezie Kartuskiej, powstania Frontu Mores charakteryzuje metody umacniania władzy w państwie przez obóz sanacyjny wymienia rozwiązania ustrojowe wprowadzone na mocy konstytucji kwietniowej wymienia charakterystyczne cechy rządów sanacji, wskazując różnice między demokracją parlamentarną a rządami autorytarnymi charakteryzuje polską scenę marcową i kwietniową, uwzględniając kompetencje władzy ustawodawczej i wykonawczej oraz relacje pomiędzy nimi, zakres praw obywatelskich, prawo wyborcze 19
wymieniają nurty i ugrupowania polityczne działające w Polsce w latach 1926-1939 polityczną po śmierci J. Piłsudskiego Sytuacja społeczno ekonomicz na Polski w okresie międzywojenn ym Zagadnienie 1: Społeczeństwo II Rzeczpospolitej struktura narodowoś ciowa, zawodowa i wyznaniowa Zagadnienie 2: definiuje pojęcia definiuje, rozróżnia i stosuje pojęcia- państwo unitarne", asymilacja", Polska A i B", reforma walutowa", wojna celna", Centralny Okręg Przemysłowy", interwencjonizm państwowy", etatyzacja gospodarki" podaje daty - rozróż nia i stosuje pojęcia - definiuje, rozróżnia i stosuje pojęcia- państwo unitarne", asymilacja", Polska A i B", reforma walutowa", wojna celna", Centralny Okręg Przemysłowy", interwencjonizm państwowy", etatyzacja gospodarki" definiuje, rozróżnia i stosuje pojęcia- numerus clausus", getto ławkowe", nożyce cenowe" podaje daty - początku budowy portu w Gdyni, uchwalenia ustawy o reformie rolnej wyjaśnia uwarunkowania polityki władz polskich wobec porównuje przejawy wielkiego kryzysu gospodarczego na świecie i w Polsce, wskazując jego specyficzne cechy 20
Sytuacja społeczno gospodarcza Polski w pierwszych latach niepodległości Zagadnienie 3: Wielki kryzys na ziemiach polskich przebieg, specyfika, skutki i programy reform apogeum hiperinflacji w Polsce, reform rządu W. Grabskiego, wielkiego kryzysu gospodarczego w Polsce, rozpoczęcia budowy COP identyfikuje postacie - W. Grabskiego, E. Kwiatkowskiego charakteryzuje strukturę społeczną II Rzeczypospolitej, uwzględniając kryteria narodowościowe (etniczne), wyznaniowe i zawodowe objaśnia status prawny mniejszości narodowych w II Rzeczypospolitej mniejszości wyjaśnia przyczyny konfliktów społecznych i narodowościowyc h w Polsce okresu międzywojenne go charakteryzuje politykę władz polskich wobec mniejszości opisuje osiągnięcia gospodarcze II Rzeczypospolitej charakteryzuje założenia i następstwa reformy W. Grabskiego Zjawiska i procesy kulturowo społeczne w Polsce dwudziesto lecia definiuje pojęcia reforma jędrzejewiczows ka", styl narodowy" rozróż nia i stosuje pojęcia - reforma jędrzejewiczows ka", styl narodowy" podaje daty - wprowadzenia reformy jędrzejewiczows kiej, podpisania konkordatu między przedstawia działania podjęte przez władze w celu walki z zapóźnieniami cywilizacyjnymi i ocenia 21
międzywojenn ego Zagadnienie 1: Rozwój oświaty i szkolnictwa wyższego Zagadnienie 2: Nowe zjawiska w literaturze i sztuce Zagadnienie 3: Polska kultura masowa okresu dwudziestolecia na tle europejskim przeds tawia działania podjęte przez władze w celu walki z zapóźnieniam i cywilizacyjn ymi wymi enia największe osiągnięcia nauki polskiej okresu międzywojen nego państwem polskim a Stolicą Apostolską charak teryzuje nowe zjawiska w sztuce polskiej okresu dwudziestole cia wymienia i charakteryzuje główne zjawiska kultury masowej w II Rzeczypospolitej skuteczność tych posunięć wymi enia główne nurty w literaturze polskiej dwudziestolecia identy fikuje najwybitniej szych przedstawici eli polskiej nauki, literatury i sztuki 22
oraz ich dokonania identy fikuje postacie odgrywające czołowa rolę w życiu religijnym międzywoje nnej Polski Rozpad systemu wersalskowaszyngtoński ego. Geneza II wojny światowej Zagadnienie 1: Konferencja w Rapallo Zagadnienie 2: Sytuacja międzynarodo wa w latach 1923 1924 Zagadnienie 3: Konferencja w Locarno i pakt reński definiuje pojęcia - traktat w Rapallo", plan Dawesa", konferencja w Locarno", wojna celna", Lebensraum", pakt antykominternow ski", Anschluss", Oś Berlin-Rzym- Tokio", konferencja monachijska", Protektorat Czech i Moraw", pakt Ribbentrop- Mołotow", polityka równej odległości", ap- rozróż nia i stosuje pojęcia- - traktat w Rapallo", plan Dawesa", konferencja w Locarno", wojna celna", Lebensraum", pakt antykominternow ski", Anschluss", Oś Berlin-Rzym- Tokio", konferencja monachijska", Protektorat Czech i Moraw", pakt Ribbentrop- Mołotow", polityka równej odległości", ap- definiuje, rozróżnia i stosuje pojęcia- pakt reński", pakt Brianda- Kellogga", Międzymorze", pakt stalowy" podaje daty - zajęcia Zagłębia Ruhry przez Francję, przedstawienia planu Dawesa, podpisania paktu reńskiego, paktu Brianda-Kellogga, paktu stalowego identyfikuje postacie - charakteryzuje - kolejne ustępstwa mocarstw zachodnich wobec agresywnych posunięć Niemiec, kierunki agresji Włoch i Japonii przed 1939 r. wyjaśnia - zasady polityki F. Franco 23
Zagadnienie 4: Zmiany sytuacji międzynarodo wej w latach 1933 1937 Zagadnienie 5: Narastanie napięcia na arenie międzynarodo wej w latach 1938-1939 peasement" podaje daty - podpisania układu w Rapallo, układów lokarneńskich, konferencji monachijskiej, układu Ribbentrop- Mołotow, polskoniemieckiego paktu o nieagresji, zajęcia Mandżurii przez Japonię, utworzenia Protektoratu Czech i Moraw, powstania Osi Berlin-Rzym- Tokio peasement" wymie nia warunki układu w Rapallo, układów lokarneńskich, konferencji monachijskiej i paktu Ribbentrop- Mołotow oraz strony tych porozumień wymie nia - państwa wrogie systemowi wersalskowaszyngtoński emu, sojuszników Polski w 1939 r. rozróż nia pośrednie i bezpośrednie przyczyny i skutki wyżej wymienionyc h wydarzeń identy fikuje postacie - F. Franco, N. Ch. Dawesa, A. Brianda. F. Kellogga lokuje w czasie i przestrzeni - plan Dawesa, pakt reński, pakt Brianda-Kellogga, Międzymorze, pakt stalowy charak teryzuje - politykę zagraniczną USA, Wielkiej Brytanii i Francji w latach trzydziestych, politykę zagraniczną Niemiec, politykę zagraniczną Polski wyjaśn ia - przyczyny i przejawy rozpadu systemu wersalskowaszyngtoński ego, przyczyny 24
Chamberlaine 'a, E. Daladiera, B. Mussoliniego, A. Hitlera, J. Becka, J. Ribbentropa, W. Mołotowa lokuje w czasie i przestrzeni - traktat w Rapallo, konferencję lokarnenską, polsko- -niemiecką wojnę celną, Lebensraum, pakt antykominter nowski, Anschluss Austrii. Oś Berlin-Rzym- Tokio, konferencję monachijską. Protektorat Czech i Moraw, pakt Ribbentrop- Mołotow prowadzenia przez Wielką Brytanię polityki appeasement, podstawy polityczne Osi Berlin-Rzym- Tokio, zasady polityki równej odległości odkry wa i ocenia znaczenie strachu przed konfliktem w polityce mocarstw Zachodu wobec hitlerowskich Niemiec 25
politykę równej odległości odczyt uje ze źródeł - poczucie zagrożenia Polaków po traktatach lokarneńskich, sojusz Hitler- Stalin, sytuację międzynarodo wą w 2. poł. lat trzydziestych Działania wojenne w Europie w latach 1939 1941. Państwa europejskie pod hitlerowską okupacją Zagadnienie 1: Wojna obronna Polski w 1939 r. początek II wojny definiuje pojęcia - wojna błyskawiczna", kampania wrześniowa", Państwo Francuskie", Komitet Wolnej Francji", bitwa o Anglię",,Lend-Lease Act"', Niezależne Państwo Chorwackie", rozróżnia i stosuje pojęcia- wojna błyskawiczna", kampania wrześniowa", Państwo Francuskie", Komitet Wolnej Francji", bitwa o Anglię",,Lend-Lease Act"', Niezależne Państwo definiuje, rozróżnia i stosuje pojęcia- wojna zimowa", bitwa o Narwik", bitwa o Atlantyk", kampania bałkańska", Wielka Wojna Ojczyźniana" podaje daty - przekroczenia granicy polsko-- charakteryzuje - sytuację polityczną na Bałkanach w pierwszym okresie II wojny światowej wyjaśnia - okoliczności powstania rządów emigracyjnych różnych państw, przyczyny niepowodzenia operacji Lew Morski 26
światowej Zagadnienie 2: Współpraca sowiecko niemiecka w latach 1939 1941 Zagadnienie 3: Sytuacja militarna w Europie i Afryce Północnej na przełomie 1941 i 1942 Zagadnienie 4: Kraje europejskie pod niemiecka okupacją Generalny Plan Wschodni", Holokaust", obóz koncentracyjny", ośrodek (obóz) zagłady" podaje daty - napaści Niemiec na Polskę, zakończenia wojny obronnej na ziemiach polskich, napaści ZSRR na Polskę, zajęcia Litwy, Łotwy, Estonii przez ZSRR, zajęcia Danii, Norwegii, Belgii, Holandii i Francji przez Niemcy, ataku Niemiec na ZSRR, zawarciu sojuszu brytyjskosowieckiego, rozpoczęcia realizacji ostatecznego rozwiązania kwestii Chorwackie", Generalny Plan Wschodni", Holokaust", obóz koncentracyjny". ośrodek (obóz) zagłady" wymienia - państwa (obszary) zajęte przez III Rzeszę, państwa współpracujące z Niemcami, państwa (obszary) zajęte przez ZSRR, miejsca oporu Polaków w czasie kampanii wrześniowej, rządy emigracyjne w Wielkiej Brytanii charakteryzuje - założenia planów wojennych Hitlera w latach 1939-1941, rumuńskiej przez rząd II Rzeczypospolite j, ataku ZSRR na Finlandię, zawarcia tzw. drugiego traktatu Ribbentrop- Mołotow, bitwy o Anglię, agresji Wioch Egipt i Grecję, agresji Niemiec na Jugosławię identyfikuje postacie - Ph. Pétaina, E. Rommla, A. Pavelicia, R. Heydricha, A. Eichmanna lokuje w czasie i przestrzeni - wojnę zimową, bitwę o Atlantyk, kampanię afrykańską Rommla wyjaśnia - przyczyny 27
żydowskiej" politykę niemieckich okupantów na wschodnich i zachodnich obszarach Europy, założenia hitlerowskiego planu eksterminacji Żydów w Europie rozróżnia pośrednie i bezpośrednie przyczyny i skutki wyżej wymienionych wydarzeń lokuje w czasie i przestrzeni - kampanię wrześniową, podział Francji na dwa organizmy polityczne, bitwę o Anglię, Wielką Wojnę Ojczyźnianą, sukcesów niemieckiej ekspansji w Europie, okoliczności zerwania sojuszu niemieckosowieckiego, przyczyny odmienności polityki niemieckich okupantów na wschodnich i zachodnich obszarach Europy, różnice pomiędzy obozami koncentracyjny mi a obozami zagład odkrywa i ocenia - znaczenie współpracy niemieckosowieckiej dla sytuacji europejskiej do czerwca 1941 r. przyczyny sukcesów niemieckich w pierwszym 28
realizację Generalnego Planu Wschodniego, Holokaust okresie II wojny światowej odczytuje ze źródeł - argumentację Stalina i Mołotowa uzasadniającą sowiecki atak na Polskę Powstanie Wielkiej Koalicji i klęska państw Osi (1941 1945) Zagadnienie 1: Okoliczności przystąpienia Stanów Zjednoczonych do wojny Zagadnienie 2: Działania wojenne na Pacyfiku i polityka definiuje pojęcia - bitwa stalingradzka", bitwa pod Kurskiem", Wielka Koalicja",.Karta atlantycka",,deklaracja Narodów Zjednoczonych", Wielka Trójka", konferencja w Jałcie", konferencja w Poczdamie", bomba rozróżnia i stosuje pojęcia- bitwa stalingradzka", bitwa pod Kurskiem", Wielka Koalicja",.Karta atlantycka",,deklaracja Narodów Zjednoczonych", Wielka Trójka", konferencja w Jałcie", konferencja w Poczdamie", definiuje, rozróżnia i stosuje pojęcia- (.konferencja w Casablance", Wał Atlantycki", bitwa pod Arnhem", katiusza", nalot dywanowy" wymienia - bitwy z okresu 1941-1945 podaje datylądowania charakteryzuje - działania militarne w okresie II wojny światowej, współpracę aliantów wyjaśnia- różnice między działaniami państw Osi i aliantów, uwarunkowania zwycięstwa aliantów, różnice polityczne pomiędzy członkami Wielkiej Koalicji odkrywa i ocenia znaczenie 29
Japonii w podbitych krajach Azji Zagadnienie 3: Kształtowanie się i polityka Wielkiej Koalicji Zagadnienie 4: Klęska Niemiec w Europie atomowa" podaje datywybuchu wojny między Japonią a USA i Wielką Brytanią, rozstrzygnięcia bitwy stalingradzkiej, bitwy pod Kurskiem, konferencji w Teheranie, lądowania aliantów w Normandii, zrzucenia bomb atomowych na Hiroszimę i Nagasaki, konferencji w Jałcie, kapitulacji Niemiec bomba atomowa" wymienia - uczestników II wojny światowej w latach 1941-1945, nazwiska głównodowodzących sił alianckich, następstwa głównych bitew, decyzje konferencji alianckich lokuje w czasie i przestrzeni - wojnę na Pacyfiku, konferencje aliantów, zwycięstwa aliantów na froncie wschodnim i zachodnim w Europie aliantów na Sycylii, podpisania Karty atlantyckiej, konferencji w Casablance, bitwy pod Arnhem, kapitulacji Japonii rozróżnia pośrednie i bezpośrednie przyczyny i skutki charakteryzuje - politykę Japonii w podbitych krajach Azji współdziałania politycznego oraz militarnego państw Wielkiej Koalicji dla zwycięstwa obozu aliantów w II wojnie światowej 30
odczytuje ze źródeł - przyczyny zwycięstw Wielkiej Koalicji Ziemie polskie pod dwiema okupacjami Zagadnienie 1: Podział ziem polskich na strefy okupacyjne Zagadnienie 2: Cele i metody polityki okupantów wobec społeczeństwa polskiego Zagadnienie 3: Eksterminacja ludności żydowskiej na okupowanych ziemiach polskich definiuje pojęcia - drugi pakt Ribbentrop- Mołotow", Generalne Gubernatorstwo ", zbrodnia katyńska", granatowa policja", obóz koncentracyjny" obóz (ośrodek) zagłady", niemiecka lista narodowa", folksdojcz", czarny rynek", szmalcownictw o", Sprawiedliwy wśród Narodów Świata", Rada Pomocy Żydom»Żegota«", Ukraińska Powstańcza Armia" rozróżnia i stosuje pojęcia- drugi pakt Ribbentrop- Mołotow", Generalne Gubernatorstwo ", zbrodnia katyńska", granatowa policja", obóz koncentracyjny", obóz (ośrodek) zagłady", niemiecka lista narodowa", folksdojcz", czarny rynek", szmalcownictw o", Sprawiedliwy wśród Narodów Świata", Rada Pomocy Żydom»Żegota«", Ukraińska definiuje, rozróżnia i stosuje pojęcia-,,dystrykt Galicja", Rada Główna Opiekuńcza", Yad Vashem", Żydowska Organizacja Bojowa" identyfikuje postacie - H. Franka, M. Anielewicza, S. Banderę I. Sendlerową, J. Grobelnego, W. Bartoszewskiego Z. Kossak- Szczucką podaje daty - powstania pierwszych wykorzystując samodzielnie zebrane informacje z różnych źródeł, charakteryzuje warunki życia w getcie 31
Powstańcza Armia" podaje daty - podpisania tzw. drugiego układu Ribbentrop- Mołotow, podjęcia przez nazistów decyzji o tzw. ostatecznym rozwiązaniu kwestii żydowskiej, dokonania przez sowietów zbrodni katyńskiej, powstania w getcie warszawskim sytuuje w na mapie zasięg terytorialny okupacji niemieckiej i sowieckiej w różnych okresach wyjaśnia okoliczności niemieckich obozów koncentracyjnyc h na ziemiach polskich charakteryzuje politykę okupanta niemieckiego w Generalnym Gubernator stwie oraz na ziemiach włączonych do Rzeszy charakteryzuje politykę władz sowieckich wobec ludności okupowanych ziem polskich charakteryzuje formy eksterminacji Polaków, Żydów oraz innych grup etnicznych i społecznych stosowane przez okupantów na ziemiach polskich 32
i cele zbrodni katyńskiej opisuje różne postawy Polaków wobec eksterminacji ludności żydowskiej wyjaśnia okoliczności i cele powstania w getcie warszawskim Ruch oporu w okupowa nym kraju i udział definiuje pojęcia - Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie", sytuuje na mapie - główne niemieckie obozy koncentracyjne i obozy zagłady na ziemiach polskich, zespoły lagrów i miejsca straceń polskich jeńców wojennych w ZSRR rozróżnia i stosuje pojęcia - Polskie Siły Zbrojne na definiuje, rozróżnia i stosuje pojęcia -,Polityczny wyjaśnia międzynarodowe uwarunkowania głównych 33
Polaków w walkach na obczyźnie (1939-1943) Zagadnienie 1: Powstanie i działalność rządu Rzeczpospolitej na wychodźstwie Zagadnienie 2: Polskie Państwo Podziemne kształtowanie się i system organizacji Zagadnienie 3: Społeczeństwo polskie wobec okupantów traktat Sikorski- Majski", Polskie Państwo Podziemne", Rada Jedności Narodowej", Delegat Rządu na Kraj", Służba Zwycięstwu Polski", Związek Walki Zbrojnej", Armia Krajowa", Bataliony Chłopskie", Narodowa Organizacja Wojskowa", Narodowe Siły Zbrojne", Gwardia Ludowa", Szare Szeregi", Kierownictwo Walki Cywilnej" Zachodzie", traktat Sikorski- Majski", Polskie Państwo Podziemne", Rada Jedności Narodowej", Delegat Rządu na Kraj", Służba Zwycięstwu Polski", Związek Walki Zbrojnej", Armia Krajowa", Bataliony Chłopskie", Narodowa Organizacja Wojskowa", Narodowe Siły Zbrojne", Gwardia Ludowa", Szare Szeregi", Kierownictwo Walki Cywilnej" identyfikuje postacie - W. Raczkiewicza, W. Sikorskiego, Komitet Porozumiewawc zy", Krajowa Reprezentacja Polityczna", Krajowa Rada Ministrów", Kierownictwo Dywersji", Biuro Informacji i Propagandy" identyfikuje postacie - S. Kopańskiego, C. Ratajskiego. J.S. Jankowskiego, J. Piekałkiewicza. S. Korbońskiego, A.E. Fieldorfa (pseud. Nil) podaje daty powstania RJN charakteryzuje działalność Polskiego Państwa Podziemnego charakteryzuje kierunków polityki zagranicznej rządu polskiego na uchodźctwie charakteryzuje następstwa zawarcia układu Sikorski- Majski ocenia historyczną rolę Armii Krajowej 34
W. Andersa, K. Sosnkowskiego, S. Mikołajczyka, M. Karaszewicza- Tokarzewskiego S. Roweckiego (pseud. Grot) przedstawia okoliczności powstania rządu Rzeczypospolite j na uchodźstwie przedstawia okoliczności zawarcia i główne postanowienia układu Sikorski-Majski stosunki polskosowieckie w latach 1939-1943, wskazując przełomowe wydarzenia opisuje strukturę polityczną i wojskową charakteryzuje różne formy ruchu oporu na ziemiach okupowanej Polski Sprawa polska w latach 1943-1945 Zagadnienie 1: Sytuacja polityczna na ziemiach polskich w definiuje pojęcia - Ludowe Wojsko Polskie", Armia Ludowa", Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego", Krajowa Rada rozróżnia i stosuje pojęcia - Ludowe Wojsko Polskie", Armia Ludowa", Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego", identyfikuje postacie - S. Sosabowskiego, E. Osóbkę- Morawskiego charakteryzuje przebieg akcji Burza" wyjaśnia przyczyny upadku Polskiego Państwa Podziemnego, uwzględniając uwarunkowania międzynarodowe 35
latach 1943 1944 Zagadnienie 2: Polityka rządu polskiego na wychodźstwie i jej uwarunkowani a Zagadnienie 3: Powstanie warszawskie i jego znaczenie Zagadnienie 4: Upadek Polskiego Państwa Podziemnego Narodowa", akcja»burza«", powstanie warszawskie", proces szesnastu", organizacja»nie«", Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość", Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej" podaje daty - utworzenia ZPP, KRN, PKWN, TRJN, procesu szesnastu, początku akcji Burza", powstania warszawskiego Krajowa Rada Narodowa", akcja»burza«", powstanie warszawskie", proces szesnastu", organizacja»nie«", Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość", Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej" identyfikuje postacie - B. Bieruta, W. Wasilewskiej, Z. Berlinga, K. Świerczewskieg o, A. Chruściela (pseud.monter), T. Arciszewskiego, S. Mączka, L. Okulickiego przedstawia strukturę, instytucje i formy działania podziemia omawia główne etapy powstania warszawskiego charakteryzuje plany polityczne J. Stalina dotyczące przyszłości Polski wyjaśnia polityczne i militarne założenia akcji Burza" wyjaśnia przyczyny i opisuje skutki powstania warszawskiego ocenia historyczne znaczenie powstania warszawskiego charakteryzuje postawę aliantów i ZSRR wobec powstania warszawskiego 36
Kształtowanie się ładu jałtańskopoczdamskieg o w latach po 1945 r. Początki zimnej wojny Zagadnienie 1: Stanowiska aliantów w sprawie zakończenia wojny i zapewnienia pokoju na przyszłość Zagadnienie 2: definiuje pojęcia - ład jałtański", denazyfikacja", demokratyzacja", demonopolizacj a", decyzje jałtańskopoczdamskie", proces norymberski", zbrodnie przeciwko ludzkości", demokracja ludowa", wysiedlenia", Organizacja Narodów Zjednoczonych", powszechna komunistyczneg o na ziemiach polskich rozróżnia i stosuje pojęcia - ład jałtański", denazyfikacja", demokratyzacja", demonopolizacj a", decyzje jałtańskopoczdamskie", proces norymberski", zbrodnie przeciwko ludzkości", demokracja ludowa", wysiedlenia", Organizacja Narodów Zjednoczonych", omawia udział Polaków w wysiłku zbrojnym aliantów w latach 1943-1945, sytuuje w czasie i przestrzeni najważniejsze bitwy i kampanie definiuje, rozróżnia i stosuje pojęcia - Sojusznicza Rada Kontroli Niemiec",,Karta Narodów Zjednoczonych", most powietrzny", Kominform" identyfikuje postacie E. Beneśa, J. Masaryka charakteryzuje - podstawy ładu jałtańskopoczdamskiego, politykę aliantów po zakończeniu wymienia - zbrodniarzy nazistowskich ukaranych w Norymberdze, organizacje polityczno-militarne świata w okresie zimnej wojny podaje daty - zawarcia traktatów pokojowych w Paryżu, procesu norymberskiego, sformułowania doktryny Trumana, powstania Kominformu 37
Stanowiska aliantów wobec pokonanych Niemiec Zagadnienie 3: Polityka aliantów wobec Europy i reszty świata deklaracja praw człowieka", żelazna kurtyna", zimna wojna", doktryna Trumana", plan Marshalla", blokada Berlina", Republika Federalna Niemiec", Niemiecka Republika Demokratyczna", Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej", Organizacja Paktu Północnoatlantyc kiego", Układ Warszawski" podaje daty - konferencji poczdamskiej, powstania ChRL, powstania ONZ, przemówienia W. Churchilla w Fulton, zdobycia władzy przez powszechna deklaracja praw człowieka", żelazna kurtyna", zimna wojna", doktryna Trumana", plan Marshalla", blokada Berlina", Republika Federalna Niemiec", Niemiecka Republika Demokratyczna", Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej", Organizacja Paktu Północnoatlantyc kiego", Układ Warszawski" wymienia - decyzje konferencji poczdamskiej, państwa bloku wschodniego, za sady działania ONZ, główne prawa człowieka, wojny, specyfikę ustroju tzw. demokracji ludowej, podstawy funkcjonowania ONZ wyjaśnia - okoliczności ukształtowania się ładu jałtańskiego, charakter zimnej wojny, założenia i sposób realizacji planu Marshalla odkrywa i ocenia przyczyny oraz charakter podziału obozu aliantów po II wojnie Światowej 38
komunistów w państwach Europy Środkowej i Wschodniej, ogłoszenia planu Marshalla, pierwszego kryzy su berlińskiego (blokady Berlina), powstania RFN, powstania RWPG, powstania NATO, powstania Układu Warszawskiego zasady doktryny Trumana, zasady planu Marshalla, zasady podziału Niemiec po II wojnie światowej lokuje w czasie i w przestrzeni - podział Niemiec na strefy okupacyjne, powstanie dwóch państw niemieckich, powstanie ONZ, wysiedlenia ludności na obszarze Europy Środkowo- Wschodniej, powstanie bloku wschodniego, ukształtowanie się żelaznej kurtyny", powstanie RWPG, NATO, Układu Warszawskiego rozróżnia pośrednie i bezpośrednie przyczyny i skutki 39
wymienionych wyżej wydarzeń odczytuje ze źródeł - sytuację Wielkiej Brytanii po II wojnie światowej, ideologię tzw. demokracji ludowych, strukturę ONZ, sposób realizacji planu Marshalla Stany Zjednoczo ne i kontynent amerykański w drugiej połowie XX w. Zagadnienie 1: Polityka wewnętrzna Stanów Zjednoczonych Zagadnienie 2: Polityka międzynarodo wa Stanów Zjednoczonych Zagadnienie 3: Ameryka definiuje pojęcia - państwo dobrobytu", rewolucja informatyczna", Centralna Agencja Wywiadowcza", maccartyzm", rewolucja kubańska", kryzys kubański", wojna wietnamska", segregacja rasowa", rewolucja konserwatywna", partyzantka miejska", rozróżnia i stosuje pojęcia - państwo dobrobytu", rewolucja informatyczna", Centralna Agencja Wywiadowcza", maccartyzm", rewolucja kubańska", kryzys kubański", wojna wietnamska", segregacja rasowa", rewolucja konserwatywna", partyzantka definiuje, rozróżnia i stosuje pojęcia - Sprawiedliwy Ład", Wielkie Społeczeństwo", Korpus Pokoju", Sojusz dla Postępu", inwazja w Zatoce Świn", afera Watergate", peronizm", imperium zła", wojny gwiezdne" podaje daty - powstania CIA, początku lokuje w czasie i przestrzeni - rasową w USA, aferę Watergate odkrywa i ocenia przyczyny oraz charakter zmian polityki zewnętrznej i wewnętrznej USA 40
Łacińska populizm", terroryzm", dyktatura populistyczna" podaje daty - rewolucji kubańskiej, zwycięstwa J.F. Kennedy'ego w wyborach prezydenckich, kryzysu kubańskiego, lądowania Amerykanów na Księżycu, przystąpienia USA do wojny wietnamskiej miejska", populizm", terroryzm", dyktatura populistyczna" wymienia - prezydentów USA po II wojnie światowej, czynniki przewagi cywilizacyjnej USA nad innymi krajami, problemy wewnętrzne USA po II wojnie światowej identyfikuje postacie - H. Trumana, D. Eisenhowera, J.F. Kennedy'ego, R. Nixona, R. Reagana, F. Castro, M.L. Kinga maccartyzmu, zbudowania pierwszej elektrowni atomowej, wynalezienia komputera osobistego, zniesienia segregacji rasowej w USA identyfikuje postacie - J. Peróna, S. Allende, A. Pinocheta wyjaśnia - wpływ zimnej wojny na politykę wewnętrzną USA, wpływ kryzysów kubańskiego i wietnamskiego na politykę zagraniczną i wewnętrzną USA rozróżnia pośrednie i bezpośrednie 41
lokuje w czasie i przestrzeni - prezydenturę J.F. Kennedy'ego, rewolucję kubańską, kryzys kubański, wojnę wietnamską, tzw. konserwatywną rewolucję R. Reagana przyczyny i skutki wymienionych wyżej wydarzeń odczytuje ze źródeł - ideologię głoszoną przez J.F. Kennedy'ego, wpływy komunizmu w Ameryce Łacińskiej Związek Sowiecki i blok wschodni w drugiej połowie XX w. Zagadnienie 1: definiuje pojęcia - Komunistyczna Partia Związku Sowieckiego", destalinizacja", tajny referat Chruszczowa", kult jednostki", rozróżnia i stosuje pojęcia Komunistyczna Partia Związku Sowieckiego", destalinizacja", tajny referat Chruszczowa", definiuje, rozróżnia i stosuje pojęcia - destalinizacja", gulaszowy socjalizm" podaje daty - odkrywa i ocenia przyczyny i charakter zmian polityki zewnętrznej i wewnętrznej ZSRR po II wojnie światowej 42
Polityka wewnętrzna ZSRR Zagadnienie 2: Polityka zagraniczna ZSRR doktryna Breżniewa" podaje daty - śmierci Stalina. XX Zjazdu KPZR. początku epoki Breżniewa, rozłamu w światowym bloku komunistycznym, powstania węgierskiego. Praskiej Wiosny, pierestrojki kult jednostki", doktryna Breżniewa" wymienia - tezy tajnego referatu Chruszczowa, państwa należące do bloku komunistycznego w Europie i poza nią, zasady doktryny Breżniewa, zasady pierestrojki identyfikuje postacie - L. Berii, N. Chruszczowa, W. Mołotowa, A. Sołżenicyna, A. Sacharowa, I. Nagya, J. Kádára, A. Dubčeka, M. Gorbaczowa lokuje w czasie i w przestrzeni - odwilż po śmierci odsunięcia Chruszczowa od władzy identyfikuje postacie Malenkowa, E. Hodży, N. Cauşescu, G. Husáka, E. Szewardnadze charakteryzuje - politykę wewnętrzną i zagraniczną N. Chruszczowa, L. Breżniewa i M. Gorbaczowa wyjaśnia - przyczyny rozłamu w światowym bloku komunistycznym, okoliczności stłumienia powstania węgierskiego, okoliczności interwencji państw Układu Warszawskiego w Czechosłowacji, okoliczności 43