Biznes w Norwegii szanse i wyzwania dla polskich przedsiębiorców Borys Borowski MultiNor usługi konsultingowe dla Polaków w Norwegii MojaNorwegia.pl portal dla Polaków w Norwegii
Norwegia z czym się kojarzy większości? Fiordy Piękne krajobrazy Wikingowie Edvard Grieg Bitwa o Narvik
Kilka podstawowych faktów Powierzchnia kraju: 385 171 km2 (62. na świecie) Liczba ludności: około 5,2 mln (Norwegowie 86%) Waluta: 1 korona norweska (NOK) Aktualny kurs NOK PLN: 0,4820
Norwegia ekonomicznie Wysoki standard życia Innowacyjna gospodarka Bogactwa naturalne Dynamiczny rozwój infrastrukturalny Wysokie koszty życia Wysokie podatki i daniny publiczne Państwo opiekuńcze Rozwinięty system opieki socjalnej
Polacy w Norwegii Największa grupa imigrantów 100 tys. Polaków w Norwegii według SSB 200-250 tys. Polaków w Norwegii według nieoficjalnych danych Większość imigrantów po akcesji Polski do UE w 2004 roku Kilka fal imigracji
Polacy w Norwegii dominujące branże Budowlano-montażowa Stoczniowa Sprzątająca Hodowla ryb
Polacy w Norwegii nowi imigranci Wykształceni Aspirujący do wysokiego miejsca w hierarchii społecznej Znający język norweski Zdobywający wykształcenie w Norwegii
Biznes oparty na imigrantach polskich w Norwegii MultiNor usługi konsultingowe dla Polaków w Norwegii Ponad 10 000 klientów Biznes prowadzony całkowicie z Polski Nacisk na kanał online, optymalizację Wykonywane usługi w języku norweskim Personel władający językiem norweskim Obsługa klienta w języku polskim Doradztwo podatkowe Pomoc w świadczeniach socjalnych Ubezpieczenia Tłumaczenia Wsparcie urzędowe
MojaNorwegia.pl portal dla Polaków w Norwegii
MojaNorwegia.pl statystyki
MojaNorwegia.pl statystyki Społeczność: 80 000 Miesięcznie UU: 250 000 Czas: 8 minut dziennie Powracalność: 88% Zasięg: 79% Facebook: 55 000 fanów Marka: 150 000 zapytań w Google na frazę Moja Norwegia
Konferencja Polakker i Norge w Oslo Przykład budowania wiarygodności i dobrego PR wobec norweskich partnerów
Konferencja NORcamp w Gdańsku Event typowo skierowany na employer branding
Blogi tematyczne w języku norweskim BesøkPolen.no norweskojęzyczny blog turystyczny o Polsce
Model biznesowy MultiNor i MojaNorwegia.pl Monetyzacja usług dla klientów indywidualnych Płatna reklama (ogłoszenia, bannery reklamowe, kampanie AdWords, Facebook, SEO w google norweskim, remarketing) Usługi outsourcingowe dla partnerów norweskich Partnerstwa
Przykłady partnerstw na rynku usług Usługi doradztwa biznesowego i księgowości w Norwegii -partner norweski: Novum Consulting AS -pozyskiwanie klientów biznesowych za pośrednictwem portalu MN -pozyskiwanie klientów biznesowych za pośrednictwem innych kanałów marketingowych (Facebook, Google) Usługi finansowe w Norwegii (kredyty, ubezpieczenia) -partner norweski: Eiendomsfinans AS -pozyskiwanie klientów indywidualnych za pośrednictwem portalu MN -pozyskiwanie klientów indywidualnych za pośrednictwem innych kanałów marketingowych (Facebook, Google) -outsourcing obsługi klienta w języku polskim- call center w Gdańsku
Podmioty wspierające biznes polsko-norweski Skandynawsko-Polska Izba Gospodarcza (SPCC) Towarzystwa Polsko-Norweskie Innovation Norway Wydział Promocji i Handlu Ambasady RP w Oslo
Pozyskiwanie partnera norweskiego Relatywnie długi czas negocjacji Mentalność norweska i różnice kulturowe Spotkanie przełom w negocjacjach z potencjalnym partnerem Różnice w podejściu do ekspansji rynkowej Work-life balance partnera norweskiego Znajomość języka norweskiego przewaga na starcie Znaczenie ustaleń ustnych Znaczenie referencji Znaczenie marki i wiarygodności Co może pójść nie tak?
Co jest ważne w procesie pozyskiwania partnera z Norwegii? Przewidywalność biznesowa Powolna ewolucja, nie rewolucja w działaniach Rozumienie norweskiego podejścia do biznesu Planowanie współpracy w długoterminowej perspektywie Przełamanie początkowej nieufności Zaproszenie partnera do Polski Oswojenie partnera z naszą firmą, jej pozycją i modelem biznesowym Zaprezentowanie najlepszych cech naszego biznesu, wśród których powinna się wyróżniać fachowość i jakość produktu czy usług
Czego oczekuje od nas norweski partner? Dobre przygotowanie merytoryczne Spełnianie dużych wymagań odnośnie jakości produktu Cierpliwość
Rynek norweski od czego zacząć? Najlepszy i najpopularniejszy model znalezienie partnera w Norwegii i sprzedaż produktów pod jego marką Produkcja w Polsce sprzedaż w Norwegii pod marką norweską
Produkcja w Polsce, sprzedaż pod marką norweską - przykłady Produkcja elementów do łodzi kadłuby i osprzęt produkowane w Polsce, norweska marka Konstrukcje stalowe wraz z montażem Elewacje z montażem Małe konstrukcje ze stali kwasoodpornej z montażem Domy drewniane modułowe i szkieletowe z montażem Materiały budowlane Outsourcing usług informatycznych i inżynieryjnych Wykonawstwo i podwykonawstwo usług budowlanych Wynajem pracowników do Norwegii
Eksport produktów do Norwegii Zasady takie same jak w Unii Europejskiej Problemy: Niska rozpoznawalność polskich marek w Norwegii Niewielki rynek zbytu Hermetyczność rynku Cła Normy techniczne Protekcjonistyczna polityka państwa
Eksport żywności do Norwegii Teoretyczna szansa dla polskich produktów (użytki rolne stanowią zaledwie 3% powierzchni Norwegii z uwagi na warunki naturalne) Niewielki rynek zbytu oraz ochrona celna powodują jego hermetyzację, Wewnętrzne, zamknięte struktury dystrybucji Sprzedaż żywności jest zdominowany przez 4 wielkie sieci handlowe Udział Norwegii w eksporcie towarów-rolno spożywczych Polski wyniósł zaledwie 0,4% w ostatnich 5 latach
Eksport towarów do Norwegii kwestie formalne Dobra eksportowane do Norwegii podlegają opodatkowaniu VAT Instytucja odpowiedzialna za naliczenie i pobranie podatku Tollvesenet, Obowiązek odprowadzenia podatku po stronie odbiorcy norweskiego, Oprócz podatku VAT, należy pamiętać o stawkach celnych na konkretne produkty (wykaz można znaleźć na stronach toll.no) Z reguły procedurami zajmują się firmy przewozowe wyspecjalizowane w tego typu działaniach Obowiązek płacenia podatku VAT przez odbiorcę odnosi się również do eksportu usług (np. usługi konsultacyjne, reklamowe, prawne, informacyjne) Jeśli usługi są wykonywane nie na odległość, lecz bezpośrednio na terenie Norwegii, zagraniczny przedsiębiorca musi dokonać rejestracji w Rejestrze Podatników VAT samodzielnie lub przez tzw. reprezentanta VAT
Eksport towarów do Norwegii przykłady pozwoleń i licencji Leki (www.legemiddelverket.no) Broń (www.politi.no) Sadzonki (www.mattilsynet.no) Żywność / suplementy diety (www.mattilsynet.no) Alkohole Szczegółowe informacje udzielane przez służby celne
Prowadzenie biznesu w Norwegii aspekty formalne Wymóg założenia firmy i uzyskania nr organizacyjnego Każda firma (zagraniczna czy typowo norweska) sprzedająca produkty czy usługi na terenie Norwegii musi być zarejestrowana w rejestrach norweskich w Brønnøysund (Rejestr Podmiotów Gospodarczych, Rejestr Spółek, Rejestr Płatników VAT)
Firma polska a firma norweska NUF (zarejestrowany w Norwegii oddział firmy zagranicznej) Polskie aspekty prawne i administracyjne + norweskie aspekty prawne i administracyjne Konwencja o unikaniu podwójnego opodatkowania AS / EPF (spółka z o.o. / firma jednoosobowa) Norweskie aspekty prawne i administracyjne
Administracja państwowa w Norwegii Przyjazna obywatelowi Brak ucisku fiskalnego Uproszczona Otwarta na innowacyjne rozwiązania i uproszczenia System Altinn System A-ordning od stycznia 2015 Elektroniczna księgowość
Najważniejsze norweskie urzędy i instytucje Skatteetaten norweska administracja podatkowa Brønnøysundregistrene rejestry ewidencji działalności gospodarczej NAV urząd pracy i polityki socjalnej Arbeidstilsynet państwowa inspekcja pracy Mattilsynet inspektorat sanitarno-epidemiologiczny Tollvesenet służby celne
Stawki podatkowe w Norwegii Podatek dochodowy firmy 27% Składka na ubezpieczenie społeczne 11,4% (w przypadku firmy jednoosobowej) Podatek VAT po przekroczeniu obrotu 50 000 nok 25% stawka ogólna, 15% produkty spożywcze, 8% np. na transport osobowy, noclegi, radio i telewizję oraz kino
Koszty pracownika Składka na ubezpieczenie społeczne część pracodawcy (14,1% wynagrodzenia brutto pracownika) NUF może uniknąć tego obciążenia na mocy formularza A1 / E101 Wynagrodzenie urlopowe 10,2%-12% wynagrodzenia brutto rocznego pracownika OTP składka pracodawcy na drugi filar emerytalny, minimum 2% wynagrodzenia brutto pracownika Ubezpieczenie od wypadku przy pracy Wynagrodzenie chorobowe 100% za 16 dni kalendarzowych
Znaczenie akcesji do UE dla biznesu polskiego w Norwegii Wzrost aktywności polskich firm dążących do działalności w Norwegii Polacy zakładają głównie małe i średnie firmy w Norwegii Firmy z Polski uzyskują szanse na pozyskanie kontraktów w Norwegii Zmiany legislacyjne dotyczące wysokości kapitału zakładowego dla spółek z o.o. norweskich spopularyzowały tą formę działalności Wzrost zainteresowania norweskich firm poszukiwaniem partnerów w Polsce
Przykłady polskich firm z sukcesami w Norwegii Torpol Norge Stocznia Remontowa S.A. SEC Norge WNS Pomorze Procyon