Aktywność w czasie studiów, czyli jak zwiększyć swoje szanse na rynku pracy oraz jak odpowiednio zaprezentować to pracodawcy Wszelkie raporty i wskaźniki pokazują, że sytuacja współczesnych absolwentów jest bardzo ciężka. Ogromny odsetek osób z wyższym wykształceniem, coraz wyższe wymagania pracodawców, niedostosowane programy studiów to tylko niektóre z czynników, które powodują, że wejście na rynek pracy jawi się jako coraz trudniejsze zadanie/wyzwanie jakie stoi przed współczesnym absolwentem. Możemy zatem zadać sobie pytanie: CO ZROBIĆ, ŻEBY NIE OBAWIAĆ SIĘ WEJŚCIA NA RYNEK PRACY? Nie ma jednej dobrej odpowiedzi. W czasie poszukiwania pracy liczy się bowiem wiele czynników. Z jednej strony kwestie związane z wykształceniem, doświadczeniem i kwalifikacjami, z drugiej kwestie osobowościowe, które wpływają bezpośrednio na naszą autoprezentację, ułatwiając bądź utrudniając nawiązanie relacji z pracodawcą m.in. w czasie rozmowy kwalifikacyjnej. Trudno też o wartościowanie poszczególnych elementów w jednym przypadku o sukcesie na rozmowie kwalifikacyjnej zaważyć może fakt, że ukończyliśmy dodatkowe szkolenie, w innym, fakt że mamy predyspozycje osobowościowe do wykonywania danej pracy. W artykule chciałabym skupić się na poszczególnych czynnikach elementach, nad którymi możemy pracować doskonalić - związanych z szeroko rozumianą aktywnością podejmowaną w trakcie studiów. Bez względu bowiem na nasz charakter i usposobienie współczesny rynek pracy wymusza na nas podejmowanie rozlicznych aktywności. Pracodawcy nie wystarczy już przysłowiowy papier. Teraz liczy się nasza inicjatywa wszelka działalność poza zdobywaniem wiedzy i zdawaniem egzaminów. Mam w tym miejscu na myśli praktyki, staże, wolontariat, członkostwo w kołach naukowych, organizacjach studenckich oraz wszelkich organizacjach pozarządowych, fundacjach, wyjazdy na wymiany zagraniczne wymiany studenckie, warsztaty, szkolenia i treningi. W artykule postaram się wskazać miejsca, w których można uzyskać potrzebne informacje, porady oraz zdobyć wiedzę i umiejętności potrzebne później na rynku pracy oraz udzielić kilku wskazówek odnośnie konstruowania dokumentów aplikacyjnych CV i listu motywacyjnego. Akademickie biura karier Pierwszym miejscem do którego warto się udać jest z pewnością akademickie biuro karier. Można tu uzyskać informacje na temat bieżących trendów i sytuacji na rynku pracy, zapoznać się z ofertami praktyk/pracy/staży, skonsultować swoje dokumenty aplikacyjne czy przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej. Pracownikami Biur Karier są doradcy zawodowi, trenerzy i szkoleniowcy, którzy poprzez różne formy współpracy wspierają studentów w podejmowaniu decyzji zawodowych, zdobywaniu wiedzy oraz doskonaleniu umiejętności, które w znacznym stopniu pomagają w płynnym wejściu na rynek pracy. Komunikacja, współpraca w zespole, umiejętność negocjacji, asertywność to tylko niektóre tematy podejmowane na szkoleniach i warsztatach. W niewielkich, kilkunasto osobowych grupach szlifujemy umiejętności interpersonalne, oswajamy się z wystąpieniami publicznymi oraz mamy okazję nawiązać nowe kontakty. Biuro karier to również miejsce konsultacji z doradcą zawodowym. Spotkania mają na celu między innymi przygotowanie dokumentów aplikacyjnych (CV i listu motywacyjnego), wyznaczanie ścieżki kariery - celu zawodowego oraz uzyskanie informacji na temat możliwości podnoszenia swoich kwalifikacji. Jedną z głównych ról biura karier jest nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów z pracodawcami, stąd takie inicjatywy jak prezentacje firm, spotkania ze studentami, szkolenia prowadzone przez trenerów zewnętrznych oraz targi pracy.
Większość biur karier posiada swoją stronę internetową, na której umieszczane są najnowsze oferty pracy/praktyk/staży, informacje o inicjatywach podejmowanych przez pracodawców, projektach realizowanych przez biuro karier, targach pracy, konkursach oraz szkoleniach i warsztatach. Wymiany studenckie wyjazdy zagraniczne Coraz częściej zauważanym zjawiskiem jest mobilność studentów w trakcie studiów. Studenci mają możliwość studiowania zarówno na różnych uczelniach w kraju, jak również na uczelniach zagranicznych. Studia za granicą powoli stają się codziennością. Programy realizowane przez uczelnie (np. ERASMUS) umożliwiają studiowanie i poznawanie innych kultur i języka jednocześnie. Jest to doskonała okazja aby szlifować języki obce, poznać kulturę innych krajów, pracować w międzynarodowych grupach projektowych oraz nawiązać nowe kontakty. Okazuje się również, że studia i udział w międzynarodowych projektach studenckich mogą być twardym argumentem podczas negocjacji z potencjalnymi pracodawcami, zwłaszcza kiedy oprócz realizowania programu studiów podejmowaliśmy dodatkowe aktywności. Praktyki i staże u pracodawców Przeglądając oferty pracy coraz częściej napotykamy na informację w wymaganiach oczekiwane doświadczenie zawodowe na wyżej wymienionym stanowisku. Można zadać pytanie, kiedy? Odpowiedź jest prosta. PRAKTYKUJ! Tu jednak warto się zastanowić i odpowiednio przygotować do podjęcia współpracy z pracodawcą. Nie chodzi bowiem o to aby zdobywać doświadczenie gdziekolwiek. Po pierwsze warto wiedzieć czego chcemy się nauczyć, jakie umiejętności chcielibyśmy zdobyć. Przed rozmową z pracodawcą zaplanuj jakie pytania chcesz zadać, czym chciałbyś się zajmować podczas praktyki czy stażu. Nie bój się mówić wprost o swoich oczekiwaniach. Czas spędzony u pracodawcy to czas który powinieneś wykorzystać maksymalnie. Po drugie, w trakcie praktyk wykazuj się inicjatywą i aktywnością. Nie daj się wtłoczyć w przysłowiowe parzenie kawy i kserowanie dokumentów. Warto wykazać się maksymalnie, gdyż coraz częściej praktyki są przepustką do późniejszej pracy w obrębie danej firmy. Po trzecie, po każdej praktyce czy stażu, masz prawo oczekiwać referencji od pracodawcy jest to dla Ciebie cenna informacja zwrotna na temat pracy, którą wykonywałeś, natomiast dla potencjalnego przyszłego pracodawcy potwierdzenie informacji umieszczonych w CV czy liście motywacyjnym. Informacje na temat ofert praktyk znaleźć można zarówno na portalach pracy, jak również na stronach domowych firm. Coraz częściej informacje dotyczące programów stażowych, czy programów praktyk umieszczane są w aktualnościach na stronach internetowych biur karier. Praktyki to oprócz nabytego doświadczenia i cennego punktu w CV z pewnością najlepszy sposób aby zweryfikować swoje oczekiwania czy wyobrażenia na temat firmy/stanowiska/zawodu zanim pełną gębą wejdziemy na rynek pracy. Oferta pracy i zakres obowiązków, który widnieje w ogłoszeniu to jedno źródło informacji, nic tak natomiast nie zobrazuje rzeczywistości, jak codzienne uczestnictwo w pracy zespołu, czy wykonywanie zadań zleconych przez przełożonego. Organizacje studenckie, koła naukowe Jedną z ciekawych form aktywności studenckiej poza praktykami, stażami czy wolontariatem jest z pewnością przynależność do kół naukowych lub organizacji studenckich. Jest to z jednej strony możliwość poszerzania i dzielenia się wiedzą, która jest w obrębie naszych zainteresowań, okazja poznania osób, których pasjonuje bliski nam temat, współpracy w zespole, czy angażowania się w inicjatywy wymagające uruchomienia szeregu naszych kompetencji. Oczywiście mam tu na myśli nie tylko przynależność formalną. Liczy się rzeczywista praca i czas włożony w funkcjonowanie koła czy organizacji a nie figurowanie na liście członków. Na rozmowie kwalifikacyjnej mogą paść o to jakie były nasze obowiązki, w co się angażowaliśmy, w jakich inicjatywach braliśmy udział. Pracodawca będzie chciał zweryfikować informacje, które zamieściliśmy w CV. Jeśli więc myślisz o przyłączeniu do jakiejś struktury, zastanów się jakimi motywami się kierujesz. Jeśli chcesz jedynie zdobyć dodatkowy punkt w CV, to lepiej zastanów się dwa razy.
Agencje pośrednictwa pracy stałej i tymczasowej Będąc studentem można skorzystać również z pomocy i oferty agencji doradztwa personalnego. Zazwyczaj znajdziemy tam oferty pracy tymczasowej, z możliwością dopasowania czasu pracy do programu studiów. Wybierając się do siedziby agencji pośrednictwa pracy warto zabrać swoje aktualne CV oraz mieć sprecyzowane (mniej lub bardziej) stanowiska/miejsca pracy, którymi jesteśmy zainteresowani bądź których w ogóle nie bierzemy pod uwagę. Warto pamiętać, że zgodnie z polskim prawem korzystanie z biur pośrednictwa pracy jest bezpłatne. Kilka linków do stron domowych agencji: http://www.workservice.pl/ http://www.adecco.pl/ http://www.creyfs.pl/ http://www.tempservice.pl/ http://www.rinf.pl/ - branża IT http://www.horyzont.pl/ http://www.ecp.pl http://www.manpower.pl http://www.randstad.pl Zasoby Internetu Żyjemy w czasach Internetu większość spraw jesteśmy w stanie załatwić zdalnie ze swojego komputera. Podobnie w przypadku poszukiwania ofert pracy/praktyk, informacji o szkoleniach i warsztatach. Niemalże każda firma posiada swoją stronę internetową, na której obok informacji na temat obszaru działalności czy danych kontaktowych, umieszcza informacje na temat obecnie prowadzonych rekrutacji. Aktualne ogłoszenia odnajdziemy najczęściej w zakładce kariera / praca ). Jeśli chcemy być na bieżąco w temacie trendów na rynku pracy, albo gdy chcielibyśmy poszerzyć wiedzę z zakresu procesów rekrutacji, czy znaleźć bezpłatne/współfinansowane szkolenia warto przeglądać strony internetowe poświęcone tej tematyce. Poniżej zamieściłam listę przydanych linków. www.inwestycjawkadry.pl www.ngo.pl www.dlastudenta.pl www.praca.onet.pl www.praca.wp.pl www.praca.interia.pl Wybrane strony dotyczące poradnictwa oraz zawierające oferty pracy w Polsce i za granicą: www.monster.com www.europa.eu.int www.gratka.pl www.careerjet.pl www.pracuj.pl www.tempservice.com.pl www.1praca.gov.pl www.epuls.praca.gov.pl www.praca.gov.pl www.usc.gov.pl www.abcpraca.pl www.pracuj.pl www.jobpilot.pl www.pracaonline.pl www.jobs.pl www.topjobs.pl www.bestoferta.pl www.pracadlaciebie.pl www.prace.net
www.cvonline.pl www.praca.korba.pl www.praca.gazeta.pl www.arena.pl www.rp.pl/moja_kariera http://kariera.wprost.pl www.pelnomocnik.com.pl www.jobaid.pl www.jobbank.com www.jobsector.pl www.job-net.com.pl www.megapraca.pl Coś dla inżynierów: www.bdi.com.pl www.cad.pl www.hmp.pl www.itbc.com.pl www.infostaff.com.pl www.talents.pl www.webjobs.pl http://info.net.pl CV i list motywacyjny - pisemna autoprezentacja Aby zaistnieć na rynku pracy sama wiedza i umiejętności oraz doświadczenie nie wystarczą. Aby dotrzeć do pracodawcy musimy odpowiednio zaprezentować kwalifikacje zawodowe innymi słowy, nadać mu odpowiednią oprawę. Tu w grę wchodzą wchodzą nasze dokumenty aplikacyjne CV (Curriculum Vitae) wraz z listem motywacyjnym. Ten komplet dokumentów jest naszą wizytówką - pierwszą informacją na nasz temat, która dociera do pracodawcy. Mają za zadanie zainteresować pracodawcę w takim stopniu, by zaproponował nam osobiste zaprezentowanie się w czasie rozmowy kwalifikacyjnej. Napisanie dobrego CV i listu motywacyjnego nie jest proste. Zanim przystąpimy do pracy powinniśmy dokonać autodiagnozy swoich umiejętności, kwalifikacji zawodowych itp. oraz dokładnie przeanalizować ogłoszenie pod kątem wymagań, jakie stawiane są kandydatom. Z jednej strony musimy wiedzieć czego pracodawca od nas oczekuje, z drugiej, co my jesteśmy w stanie zaoferować ubiegając się o dane stanowisko. Możemy na chwilę wejść w rolę rekrutera i w oparciu o treść ogłoszenia oraz wiedzę na temat firmy, wyróżnić w naszych dokumentach te informacje, dzięki którym nasza aplikacja zostanie zauważona. Profesjonalne CV podstawowe zasady pisemnej autoprezentacji: CV rozpoczynamy zawsze od nagłówka zawierającego nasze podstawowe dane osobowe - imię, nazwisko, adres zamieszkania, nr telefonu oraz profesjonalny e-mail ( niestety w dokumentach aplikacyjnych wciąż zdarzają się adresy, takie jak: pysiak33@.., kwiatuszek@, które przydają się kiedy nie chcemy ujawniać swojej tożsamości, jeśli jednak zaczynamy poszukiwać pracy i rozsyłamy swoje CV, warto poświęcić chwilkę i założyć nowe konto z profesjonalnym adresem mailowym) Kolejnym punktem jest informacja o naszym wykształceniu. Należy uwzględnić pełną nazwę uczelni/szkoły, kierunek, specjalizację oraz uzyskany tytuł. Można pominąć informację o szkole podstawowej, chyba że zależy nam aby podkreślić osiągnięcia bądź profil szkoły. Zaraz po informacjach dotyczących naszej edukacji umieszczamy rubrykę dotycząca zdobytego doświadczenia zawodowego (również tego, które nabyliśmy czy nabywamy podczas praktyk/stażu) Należy uwzględnić okres zatrudnienia (09.2010 01.2012, 01.2011 nadal ), nazwę firmy/instytucji oraz zakres obowiązków. Jest to bardzo ważny punkt. Często bowiem sama nazwa stanowiska niewiele mówi o rzeczywistych zadaniach, obowiązkach które wykonywaliśmy na danym stanowisku. Zarówno w przypadku informacji dotyczących przebiegu edukacji, tak odnośnie doświadczenia
zawodowego należy pamiętać o odwróconej chronologii (zaczynamy od informacji najbardziej aktualnych). CV to również miejsce na umieszczenie informacji dotyczących ukończonych kursów i szkoleń. Napisz nazwę szkolenia, datę oraz nazwę organizatora. Zanim jednak pochwalisz się jakimś kursem, zastanów się na ile aktualne są Twoje umiejętności i wiedza z danego zakresu pracodawca może zechcieć zweryfikować te informacje w czasie rozmowy kwalifikacyjnej. Znajomość języków obcych bądź uczciwy przy określaniu stopnia znajomości danego języka - określ rzeczywisty poziom swoich umiejętności (w mowie i w piśmie). Nie zawyżaj ani też nie umniejszaj swoich umiejętności. Pamiętaj, że certyfikat uzyskany parę lat temu nie jest świadectwem aktualnych umiejętności, zwłaszcza, jeśli od tego czasu nie miałeś kontaktu z językiem. Pracodawcy coraz częściej weryfikują poziom znajomości języka obcego podczas rozmowy kwalifikacyjnej. Kilka wskazówek odnośnie pozostałych punktów CV oraz wizualnej strony dokumentu: - Podpunkt dotyczący zainteresowań nie jest obowiązkowy - jeśli nie mamy sprecyzowanych zainteresowań i zastanawiamy się nad wpisaniem ogólnikowo: film, sport, muzyka, to podarujmy sobie ten podpunkt, nie wniesie nic do naszego profilu. - Obsługa komputera pakiet MS Office to nie tylko Word - Zdjęcie nie ma obowiązku aby widniało w CV, natomiast zwyczajowo przyjęło się że je umieszczamy. Dokonując wyboru unikaj egzotycznych scenerii oraz wyszukanych póz na zdjęciu powinieneś być po prostu profesjonalny. - Pamiętaj aby umieścić zgodę na przetwarzanie danych osobowych jest niezbędna w procesie rekrutacji. - Sprawdź ortografię i interpunkcję CV ma potwierdzać Twoją staranność i dokładność. Jeśli masz wątpliwości, poproś kogoś aby przejrzał twoje dokumenty. - Unikaj zbyt wielu ozdobników: podkreśleń, pogrubień, ostrożnie również z kursywą oraz wielkością i rodzajem czcionki. Ważna jest konsekwencja. Choć forma przedstawienia informacji nie jest odgórnie narzucona i nie ma jednego prawidłowego szablonu, a CV niekoniecznie musi być czarno-białe ze zdjęciem po prawej stronie trzeba pamiętać, ze jest to formalny dokument o określonej roli. Ostrożnie z eksperymentami z szatą graficzną. Nie dajmy się ponieść fantazji, zwłaszcza jeśli nie aplikujemy do agencji PR, mediów czy na stanowisko wymagające szczególnej kreatywności oraz umiejętności obsługi programów graficznych. Całość ma być przejrzysta i tej zasady należy się trzymać. CV jest pigułką - zestawem najpotrzebniejszych informacji potwierdzających nasze wykształcenie i kwalifikacje zawodowe. List motywacyjny jest natomiast okazją, by przekonać pracodawcę do siebie pracodawcę aby udowodnić, że wybór oferty/miejsca pracy nie jest przypadkowy. List motywacyjny jest dopełnieniem CV a nie jego inną wersją. Jak sama nazwa wskazuje, służy po to by zaprezentować naszą motywację do podjęcia pracy. Powinien być odpowiedzią na pytania: Dlaczego chcę się zajmować właśnie tym? Dlaczego chcę pracować właśnie tu? Dlaczego to ja powinienem dostać ta pracę? List motywacyjny kilka słów na temat konstrukcji i zasad przygotowywania listu motywacyjnego: Podobnie jak CV, list motywacyjny jest pismem formalnym. Jego kompozycja nie powinna zatem zbytnio odbiegać od klasycznej formy, która uwzględnia: datę, podstawowe dane adresata i nadawcy, słowo wstępu, rozwinięcie i zakończenie, jak również formy grzecznościowe rozpoczynające i kończące list (użyj zwrotów: Szanowni Państwo, Szanowny/a Pan/Pani, Z wyrazami szacunku). Jeśli adresat jest nam znany, wpisujemy dane konkretnej osoby odpowiedzialnej za prowadzenie tej konkretnej rekrutacji stanowisko/dział oraz nazwę firmy, adres. W innym wypadku wystarczy nazwa firmy. List zaczynamy od wyjaśnienia w kilku słowach skąd dowiedzieliśmy się podajemy nazwę portalu internetowego, gazety czy adres strony internetowej firmy. Ważne jest aby uwzględnić nazwę stanowiska, na które aplikujemy oraz nr referencyjny, o ile został podany. Dla rekruterów, prowadzących rozliczne procesy rekrutacyjne jest to czynnik znacznie usprawniający pracę. W rozwinięciu jest miejsce na przedstawienie swojej osoby. Tu należy położyć nacisk na argumenty przemawiające za zatrudnieniem właśnie Ciebie. Opisując swoje umiejętności i kwalifikacje uwzględnij głównie te, których oczekuje pracodawca są niezbędne z punktu widzenia zakresu
obowiązków wynikających ze stanowiska. Staraj się udowodnić zgodność swoich kwalifikacji z wymaganiami postawionymi w ofercie. W przypadku opisywania swoich predyspozycji osobowościowych unikaj prostej wyliczanki cech. Swoje atuty staraj się podpierać konkretnymi przykładami. Jeśli uważasz się za świetnego lidera czy organizatora, to udowodnij to pracodawcy odwołując się do poprzedniego miejsca pracy, projektów w których brałeś udział itp. Niezwykle istotna, jeśli nie niezbędna jest informacja, dlaczego zdecydowałeś się zaaplikować na to konkretne stanowisko konkretną ofertę. Jeśli praca jest zgodna z Twoim wykształceniem, umiejętnościami, jesteś zainteresowany dana dziedziną, przyciąga cię znana marka firmy, możliwość rozwoju, atrakcyjne szkolenia firmowe, czy kultura organizacji napisz o tym. Wykaż się znajomością firmy oraz specyfiki pracy na danym stanowisku. W akapicie zamykającym uprzejmym jest podziękowanie za czas poświecony na przeczytanie listu, wyrażenie gotowość i chęci przedstawienia swojej osoby podczas rozmowy kwalifikacyjnej. Zanim wyślesz aplikację, w której określasz się jako osoba dbająca o szczegóły, upewnij się, że lw liście nie znajdują się literówki, błędy ortograficzny oraz interpunkcyjne. Tu także nie ma co eksperymentować z formą graficzną. Całość powinna zamknąć się na jednej stronie A4. Zarówno CV jak i list motywacyjny warto zapisać w formacie PDF będziemy mięli gwarancję, że pracodawca zobaczy taką samą wersję, jaka wyświetla Se na naszym komputerze. Dokumenty aplikacyjne jako pierwsza odsłona naszej sylwetki przed potencjalnym pracodawcą mogą stać się przepustką do kariery w danej firmie, ale też, jeśli nie zadbamy o szczegóły, mogą ją przekreślić jeszcze w przedbiegach. Warto zatem podejść poważnie do sprawy zaangażować czas i energię. Aleksandra Skiba Specjalista ds. Rynku Pracy