Pomiar ciśnienia tętniczego: przeszłość, teraźniejszość, przyszłość Zbigniew Gaciong Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Warszawa, 9 października 2008
Najważniejsze czynniki ryzyka zgonów na świecie 1. Nadciśnienie tętnicze World Health Organization 2. Palenie tytoniu 3. Hipercholestorolemia Lancet 2002
W roku 2000, 26,6% dorosłych mieszkańców Ziemi prawie 1 miliard ludzi, miało nadciśnienie tętnicze. Do roku 2025 liczba ta wzrośnie o 60% osiągając 1,56 miliarda chorych wówczas 29% dorosłej populacji PM Kearney i wsp. Global burden of hypertension: analysis of worldwide data. Lancet 2005;365:217-23
Dieta Bez soli, bardzo mało tłuszczu, bez prostych węglowodanów, owoce & warzywa (+), wysiłek fizyczny, stres (++) Ciśnienie tętnicze: 96/61 mmhg Cholesterol: 3.1 mmol/l (124 mg/dl) Bez wzrostu ciśnienia tętniczego z wiekiem Bez chorób naczyń
Standing position
No back support Standing position
No back support Raised arm Standing position
No back support Cuff size Cuff placement Raised arm Standing position
No back support Stethoscope placement Cuff size Cuff placement Raised arm Standing position
Wiek Średnie skurczowe ciśnienie tętnicze 15 20 lat 119 mmhg 26 30 lat 123 mmhg 41 45 lat 128 mmhg 51 55 lat 132 mmhg 55 60 lat 134 mmhg Northwest Mutual Life Insurance 1913 r.
... Osoba, której ciśnienie jest stale o 15 mmhg wyższe niż norma w danej grupie wiekowej, powinna być zdyskwalifikowana... Northwest Mutual Life Insurance 1913 r.
Nadciśnienie tętnicze Definicja średnia arytmetyczna wyników kilku pomiarów przeprowadzonych podczas co najmniej dwóch odrębnych wizyt wynosi >140/90 mm Hg
0 0, 2 0, 4 0, 6 0, 8 1 1, 2 Klasyfikacja nadciśnienia tętniczego ewolucja 220 210 B.ciężkie 200 SBP (mm Hg) 190 180 170 160 150 ISH Graniczne ISH Graniczne Ciężkie Umiarkowane Łagodne Stopień3 Stopień1 Stopień2 Stopień1 140 130 120 Prawidłowe Wysokie Prawidłowe Prawidłowe Wysokie Prawidłowe Prawidłowe Stan Przednadciśnieniowy 110 Optymalne Prawidłowe 130 125 B.ciężkie DBP (mm Hg) 120 115 110 105 100 95 Nadciśnienie Leczyć? Ciężkie Ciężkie Ciężkie Łagodne Łagodne Łagodne Ciężkie Umiarkowane Umiarkowane Umiarkowane Umiarkowane Stopień3 Stopień2 Stopień2 Łagodne Stopień1 Stopień1 90 85 80 Wysokie Prawidłowe Wysokie Prawidłowe Wysokie Prawidłowe Wysokie Prawidłowe Prawidłowe Prawidłowe Prawidłowe Prawidłowe 0 0, 2 0, 4 0, 6 0, 8 1 1, 2 Optymalne Stan Przednadciśnieniowy Prawidłowe JNC I (1977) JNC II (1980) JNC III (1984) JNC IV (1988) JNC V (1993) JNC VI (1997) JNC VII (2003)
Zmiany ciśnienia tętniczego (mm Hg) w trakcie różnych czynności Czynność Ciśnienie tętnicze skurczowe rozkurczowe Zebranie +20,2 +15,0 Praca +16,0 +13,0 Podróż +14,0 +9,2 Spacer +12,0 +5,5 Ubieranie się +11,5 +9,5 Prace domowe +10,7 +6,7 Rozmowa telefoniczna +9,5 +7,2 Posiłek +8,8 +9,6 Rozmowa +6,7 +6,7 Czytanie +1,9 +2,2 Oglądanie telewizji +0,3 +1,1 Spoczynek 0 0 Sen -10-7,6
What is a normal dfference of blood pressure between 2 arms? Not related to dominant arm Usually no systematic difference Low reproducibility 20% subjects with differences > 10 mm Hg Lane D et al.. Inter-arm differences in blood pressure: when are they clinically significant? J Hypertension 2002; 20: 1089-95
Ambulatory Blood-Pressure Monitor Pickering T et al. N Engl J Med 2006;354:2368-2374
Advantages of ambulatory blood pressure monitoring Real blood pressure is reflected more accurately by repeated measurements Presents profile of BP away from medical enviroment, in the regular daily activities, not in artificial enviroment Estimates efficacy of antihypertensive therapy over 24 hours Identifies subjects with abnormal pattern of blood pressure behaviour Better corelates with cardiovascular risk European Society of Hypertension recommendations for conventional, ambulatory and home blood pressure measurements. J Hypertension 2003; 21: 821-48
24-Hour Blood-Pressure Tracing in a Patient with Hypertension Pickering T et al. N Engl J Med 2006;354:2368-2374
E O Brien et al.. Blood pressure measurement. BMJ 2001; 322: 531-6
E O Brien et al.. Blood pressure measurement. BMJ 2001; 322: 531-6
E O Brien et al.. Blood pressure measurement. BMJ 2001; 322: 531-6
E O Brien et al.. Blood pressure measurement. BMJ 2001; 322: 531-6
Prognostic accuracy of day vs night ABMP IDACO study IDACO Investigators Lancet 2007;370: 1219-29
Wartości graniczne ciśnienia tętniczego SBP DBP Gabinetowy 140 90 24-godziny 125-130 80 Dzień 130-135 85 Noc 120 70 Dom 130-135 85 2007
Persistent white-coat hypertension Millar, JA, Isles, CG, Lever, AF, J Hypertens 1995; 13:175.
Hypertensive response to physician visit Mancia, G, Parati, G, Pomidossi, G, et al, Hypertension 1987; 9:209.
Hypertensive response to physician visit Mancia, G, Parati, G, Pomidossi, G, et al, Hypertension 1987; 9:209.
Hypertension load % readings day > 140/90 mm Hg % readings night > 120/80 mm Hg Healthy 9-25% > SBP 3-4% > DBP Target organ damage load > 40%
Rytm dobowy ciśnienia tętniczego Prawidłowy -ciśnienie średnie dzienne >ciśnienie średnie nocne +10% (dipper) Nieprawidłowy - ciśnienie średnie dzienne < ciśnienie średnie nocne +10% (nondipper) - ciśnienie średnie dzienne > ciśnienie średnie nocne + 20% (extreme dippers) - nadciśnienie białego fartucha - zamaskowane nadciśnienie ( odwrócone nadciśnienie białego fartucha )
Domowe pomiary ciśnienia Korzyści tętniczego (HBPM) Pomiary przed przyjęciem leku dostarczają więcej informacji o wpływie terapii na wartość ciśnienia tętniczego poprawiają współpracę (adeherence) z pacjentem wątpliwości co do jakości pomiarów Nie należy zalecać gdy pomiar jest źródłem lęku powoduje samowolne modyfikowanie dawek leków 2007
Zmiana wartości ciśnienia tętniczego z wiekiem wynikają z narastającej sztywności ściany tętnic 155 mm Hg 145 135 SBP 125 115 105 kobiety mężczyźni 95 85 DBP 75 65 55 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 Wiek 48 Staessen i wsp., J. Hypertens. 1990; 8: 393
Tonometria aplanacyjna Tonometr Tętnica Kość Umożliwia nieinwazyjny pomiar ciśnienia w badanych tętnicach Kelly R i wsp. Circulation. 1989; 80: 1652-1659
Analiza fali tętna Tętnica ramienna Analiza skurczowej fali tętna (systolic pulse contour analysis, SPCA) Aorta Olivier J i wsp. ATVB. 2003; 23: 554-566 Badanie wybranych fragmentów zapisów fali tętniczej lub fali przepływu
Skurczowa fala tętna (SPCA) Wskaźnik wzmocnienia (AIx) Składnik ciśnienia tętna który wynika z obwodowego odbicia fali tętna Wskaźnik sztywności naczyń Zależny od prędkości fali tętna średnicy i elastyczności małych tętnic i tętniczek średniego ciśnienia tętniczego (MAP) częstości serca (odwrotnie proporcjonalnie) wzrostu (odwrotnie proporcjonalnie) czynników dziedzicznych (badania bliźniąt)
Skurczowa fala tętna (SPCA) AIx (Wskaźnik wzmocnienia) Wiek Cukrzyca typu I Hipercholesterolemia
Skurczowa fala tętna (SPCA) Wskaźnik wzmocnienia (AIx) Niezależny wskaźnik ryzyka śmiertelności sercowonaczyniowej oraz całkowitej u chorych ze schyłkową niewydolnością nerek (ESRD) Także u chorych z prędkością fali tętna < 11 m/s London GM i wsp. Hypertension. 2001; 38: 434-438
Skurczowa fala tętna (SPCA) Zastosowany w nowych badaniach wieloośrodkowych Anglo-Scandinavian Cardiac Outcomes Trial (ASCOT) The Edinburgh Artery Study The Study of the Effectiveness of Additional Reduction in Cholesterol and Homocysteine with Simvastatin and Folic Acid/Vitamin B12 (SEARCH) The Fenofibrate Intervention and Event Lowering in Diabetes Study (FIELD)