Przedmiotowy system oceniania z wiedzy o społeczeństwie i społeczeństwa. I. Ogólne kryteria ocen z wiedzy o społeczeństwie Ocena celująca : Ocenę tę otrzymuje uczeń, którego wiedza i umiejętności w całości realizują podstawę programową. Sprawnie i samodzielnie posługuje się wiedzą i umiejętnościami określonymi w podstawie programowej. Ocena bardzo dobra Ocenę tę otrzymuje uczeń, który opanował w bardzo dużym stopniu wiadomości przewidziane podstawą programową Ocena dobra Ocenę tę otrzymuje uczeń, który opanował w znacznym stopniu wiadomości i umiejętności przewidziane podstawą programową oraz wybrane elementy programu nauczania. Ocena dostateczna Ocenę tę otrzymuje uczeń, który opanował w połowie wiadomości i umiejętności przewidziane podstawą programową. Ocena dopuszczająca Uczeń opanował wiadomości i umiejętności przewidziane podstawą programową w takim zakresie, że : - nabył podstawowe umiejętności określone programem nauczania umożliwiające dalszy proces kształcenia. - z pomocą nauczyciela wykonuje typowe zadania o ćwiczenia - z trudnością odszukuje źródła informacji podane przez nauczyciela. Ocena niedostateczna Ocenę tę otrzymuje uczeń, który nie opanował podstawowych wiadomości i umiejętności wynikających z programu nauczania oraz: nie radzi sobie ze zrozumieniem najprostszych pojęć; nie potrafi (nawet z pomocą nauczyciela, który między innymi zadaje pytania pomocnicze)
wykonać najprostszych ćwiczeń i zadań; nie wykazuje chęci współpracy w celu uzupełnienia braków i nabycia podstawowej wiedzy i umiejętności. II. Zasady organizacji pracy ucznia. 1. Na początku roku szkolnego nauczyciel zapoznaje uczniów z treścią programu nauczania oraz szkolnym i przedmiotowym systemem oceniania. 2. Przy ustaleniu oceny śródrocznej i końcoworocznej będą brane pod uwagę następujące elementy: a) umiejętności i ich zastosowanie z wykorzystaniem nabytej wiedzy w praktyce, b) systematyczna praca, c) odrabianie prac domowych, d) aktywność ucznia w trakcie zajęć i inicjatywa własna przy podejmowaniu zadań dodatkowych, e) umiejętność pracy z tekstem źródłowym f) osiągnięcia w konkursach i olimpiadach z wiedzy społeczno -politycznej i prawnej g) społeczna aktywność i kreatywność przekładająca się na udział w debatach,sesjach popularnonaukowych, projektach. 4. Zdobywanie określonych umiejętności będzie sprawdzane poprzez: a) Sprawdziany pisemne dotyczące przede wszystkim umiejętności koniecznych i podstawowych, które obejmują materiał nauczania z trzech ostatnich lekcji. b) Prace klasowe - sprawdziany pozwalające ocenić stopień przyswojenia całego działu nauczania lub jego części. c) odpowiedzi ustne, indywidualne lub ogólną rozmowę na forum klasy. d) pisemne prace domowe( eseje, sprawozdania,rozprawki). e) wygłoszenie przez ucznia lub grupę uczniów referatu, prezentacji multimedialnej (jest to forma sprawdzenia nie tylko wiedzy ucznia, lecz także jego samodzielności w opracowywaniu poszczególnych tematów). f) stałą obserwację postaw i zachowań w trakcie zajęć lekcyjnych(uczestnictwo w zajęciach, udział w dyskusji, współpraca w grupie)
g) aktywność pozalekcyjna, prace dodatkowe, udział w konkursach i olimpiadach. h. kartkówki niezapowiedziane sprawdziany z ostatniej lekcji. i) samodzielna praca projektowa. 5. Uczeń nieobecny na zajęciach powinien uzupełnić materiał przerobiony na lekcji, notatkę w zeszycie włącznie z pracą domową. 6. Dwa razy w miesiącu odbywają się konsultacje z przedmiotu wiedza o społeczeństwie. W każdym pierwszym i trzecim tygodniu miesiąca. Na konsultacjach można uzyskać dodatkowe wyjaśnienia dotyczące zadań domowych, wyjaśnić trudniejsze zagadnienia z lekcji. 7. Kartkówki są realizowane w dowolnym terminie bez uprzedzenia. Nauczyciel powinien je ocenić w czasie dwóch tygodni i dać uczniowi do wglądu. 8. Oceny uzyskane z kartkówek nie podlegają poprawie. III. Odpowiedzi ustne i inne aktywności ucznia. 1. Kryteria oceniania odpowiedzi ustnych uczniów: stopień trudności postawionego problemu, precyzja odpowiedzi, właściwa terminologia, umiejętność argumentowania i uzasadniania, umiejętność komunikowania się, logiczny ciąg wypowiedzi, zgodność z tematem, wyczerpanie tematu. 2. Postawa ucznia w czasie zajęć (aktywność ucznia w trakcie zajęć, inicjatywa własna przy podejmowaniu zadań są oceniane w kategorii aktywność. IV. Prace kontrolne 1. Prace kontrolne są obowiązkowe. 2. Nauczyciel ma obowiązek podać zakres materiału objęty zapowiedzianą praca kontrolną. 3. W pracy kontrolnej ocenie podlega procent poprawnie rozwiązanych zadań w następujący sposób: 0% - 40% - niedostateczny 41% - 49% - dopuszczający 50% -70% - dostateczny 71% - 85% - dobry 86% - 99% - bardzo dobry
100% - celujący 4. Nauczyciel ma prawo przerwać pracę kontrolną, kartkówkę uczniowi lub całej klasie, jeżeli stwierdzi na podstawie zachowania ucznia niesamodzielność jego pracy. Stwierdzenie tego faktu jest podstawą do ustalenia bieżącej oceny niedostatecznej. 5. Uczeń, który z pracy kontrolnej uzyskał ocenę niedostateczną lub dopuszczającą, ma prawo jeden raz przystąpić do poprawy pracy kontrolnej w formie pisemnej w terminie ustalonym przez nauczyciela, jednak nie późniejszym niż dwa tygodnie od dnia oddania poprawionych prac. Uczeń jest zobowiązany do ustalenia terminu poprawy na najbliższej lekcji po otrzymaniu oceny niedostatecznej (dopuszczającej lub w przypadku nieobecności na klasówce.) Jeśli uczeń nie stawi się na sprawdzian poprawkowy, nauczyciel w dowolnym czasie może poddać go egzaminowi z wcześniej ustalonego materiału. Ocena otrzymana z poprawy zostanie odnotowana w dzienniku lekcyjnym. 6. W przypadku specyficznych trudności w uczeniu się potwierdzonych przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną uczeń ma prawo do ustnej poprawy pracy kontrolnej. 7. W szczególnych przypadkach losowych nauczyciel może uwzględnić problemy uczniowskie i ustalić dodatkowy termin poprawy. V. Praca domowa 1. Uczeń ma obowiązek wykonywania zadawanych przez nauczyciela prac domowych. Praca domowa nie może ograniczać się tylko do utrwalania wiadomości i umiejętności. Zadania domowe powinny wprowadzać pewne wzbogacenie treści opracowanych w klasie i stawiać ucznia w nowej sytuacji problemowej. Forma aktywności Waga oceny Odpowiedzi ustne x2 Aktywność na lekcji x2 Praca domowa, referaty x1 sprawdziany x3 Klasówki x4 Kartkówki x2 konkursy i olimpiady x6, jeśli na etapie szkolnym uczeń zdobędzie co najmniej 25 % poprawnych odpowiedzi. Prezentacje uczniowskie (odczytane) x 2 Prezentacje uczniowskie ( wygłoszone) x 4
Projekty x 4 Zeszyt x 1 VI. Ustalenie ocena śródrocznej i końcoworocznej. Nauczyciel wystawia ocenę, która nie może być niższa niż średnia ocen cząstkowych według następującej skali: 0 1,99 ndst 2, 00 2,69 dop 2,7 3,69 dst 3,7 4,69 db 4,7 5,29 bdb 5,3 - cel Dostosowanie Przedmiotowego Systemu Oceniania z wiedzy o społeczeństwie do możliwości uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi 1. Uczniowie, którzy uzyskali opinię Poradni Psychologiczno-pedagogicznej o specjalnych potrzebach edukacyjnych (Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r.) traktowani są indywidualnie i oceniani z uwzględnieniem zaleceń poradni. 2. Obowiązkiem nauczyciela jest jak najlepsze dostosowanie wymagań edukacyjnych ucznia do jego możliwości psychofizycznych i edukacyjnych. 3. Uczniowie ze stwierdzoną dysfunkcją wymagają w szczególności wzmacniania poczucia własnej wartości, zapewnienia poczucia bezpieczeństwa oraz zwiększania motywacji do nauki. Dostosowanie obejmuje następujące obszary: warunki procesu dydaktycznego, warunki dotyczące sprawdzania wiedzy i umiejętności, zewnętrzną organizację nauczania.
Specyficzne trudności w uczeniu się (np. dysleksje, dysgrafia, dysortografia): Dysgrafia: Dostosowanie wymagań w odniesieniu do formy tekstu. W przypadku, gdy nauczyciel ma trudności w odczytaniu pracy może poprosić ucznia o przeczytaniu fragmentu testu lub odpytać go ustnie z danego materiału. Warto też prosić ucznia o pisanie drukowanymi literami lub pisanie prac przy użyciu komputera. Ocenie nie podlega czytelność, estetyka prac tylko ich wartość merytoryczna. Dysleksja: Dostosowanie wymagań wiąże się z wydłużeniem czasu na prace pisemne na sprawdzianie o 5-10 minut (w zależności od rodzaju pracy). Nauczyciel powinien sprawdzić czy polecenia szczególnie na sprawdzanie zostały przez ucznia dobrze zrozumiane. Zaleca się polecenia krótkie i proste. Podczas odpowiedzi ustnych nauczyciel może zadawać pytania naprowadzające lub pomocnicze. W razie potrzeby zaleca się dzielenie materiału na części. Podczas prac pisemnych ocenie nie podlegają błędy ortograficzne. Pisanie prac pisemnych może odbywać się ze słownikiem ortograficznym. Przed wezwaniem ucznia do odpowiedzi należy dać mu czas na powtórzenie materiału i skoncentrowanie się. W razie potrzeby zalecane jest wydłużenie czasu pracy na niektóre zadania oraz zwiększenie czasu na opanowanie danego słownictwa. Ważne jest nauczanie polisensoryczne. Uczeń z zaburzeniami funkcji słuchowo-językowych (np. słabo słyszący): - ważne jest zapewnienie pomieszczenia z dobrą akustyką, w razie potrzeby zamknięte okna - posadzenie ucznia w pierwszej ławce - nauczyciel powinien stać blisko ucznia gdy przekazuje informację słowną - wydłużenie czasu na udzielenie odpowiedzi (np. w przypadku ucznia jąkającego się) oraz na uczenie się nowego słownictwa - sprawdzanie czy uczeń dobrze zrozumiał treść polecenia, w razie potrzeby udzielanie dodatkowych wskazówek
- zwiększenie metod wykorzystujących zmysł wzroku pomoce wizualne (historyjki obrazkowe, ilustracje) Uczeń z zaburzeniami funkcji wzrokowo-przestrzennych (np. słabo widzący): - posadzenie ucznia w pierwszej ławce, zapewnienie właściwego oświetlenia - udostępnienie tekstów w wersji powiększonej - wydłużony czas na sprawdzianach i na wykonanie określonych zadań na lekcji, na opanowanie nowego materiału - materiał, który sprawia uczniowi trudność jest dzielony na mniejsze części - częste korzystanie z materiałów audio - zadawanie pytania co widzisz?, żeby sprawdzić czy należy pomóc uczniowi we właściwej interpretacji materiału Uczniowie z niepełnosprawnością ruchową: - dopasowanie stołu, krzesła do potrzeb fizycznych ucznia - w razie potrzeby zapewnienie asystenta (osoby, która będzie pomagała w poruszaniu się lub przemieszczaniu osobie) - jeśli niepełnosprawność wiąże się z brakiem możliwości pisania to dostarczanie materiałów skserowanych albo w formie audiowizualnej Uczniowie z chorobami przewlekłymi lub uczniowie, którzy doznali sytuacji kryzysowych, traumatycznych:
- dostosowanie tempa zajęć, zadania domowe dopasowane do możliwości ucznia związanych z sytuacją zdrowotną - w razie potrzeby wydłużenie terminu związanego z poprawą sprawdzianów, wyznaczanie indywidualnego terminu - możliwość wydłużenia czasu przeznaczonego na pisanie sprawdzianu lub odpowiedź ustną - jeśli zajdzie taka potrzeba wolniejsze tempo pracy - udzielanie pomocy, wyjaśnień, motywowanie do pracy - szczególny nacisk kładzie się na wsparcie emocjonalne Uczniowie nadpobudliwi (np. ADHD) i zespół Aspergera: - należy poświęcić uczniowi większą ilość uwagi - uczyć ucznia współpracy w grupie - wzmacniać pożądane zachowania - zachęcać do zadawania pytań - stosować polecenia krótkie używając zdecydowanego tonu, ważna jest konsekwencja - wyznaczyć jasny cel i dzielić materiał na mniejsze partie - kontrolować uwagę ucznia w celu dopasowania tempa zajęć, ważne jest urozmaicanie zadań - pomagać uczniowi w koncentrowaniu się na wykonywaniu jednej czynności - treści powinny być przekazywane w prostej, krótkiej formie - jasno, w zrozumiały sposób przedstawiać reguły - eliminować należy bodźce rozpraszające z otoczenia
- u ucznia z zespołem Aspergera nie przywiązywać wagi do niewłaściwych komentarzy i nie wzbudzać swoim zachowaniem jego agresji - wspomagać rozwój umiejętności komunikacyjnych - pojęcia abstrakcyjne przedstawiać w sposób konkretny - pomagać w nabywaniu umiejętności uczenia się - wykorzystywać zainteresowania ucznia, np. odnosić się do interesującej go tematyki - używać jednoznacznego języka, wyjaśniać metafory, wyrazy wieloznaczne - wspomagać naukę języka przez wyszukiwanie wyrazów bliskoznacznych Uczniowie z mózgowym porażeniem dziecięcym, epilepsją: - umożliwić z korzystanie z różnorodnych pomocy dydaktycznych - praca w małych grupach ze wsparciem kolegów - praca na konkretach - pomoc w dopasowaniu i odnalezieniu najlepszego sposobu uczenia się dla ucznia - stosowanie krótkich i zrozumiałych poleceń - angażowanie w zadaniowe czynności o charakterze praktycznym - możliwość wydłużenia czasu na opanowanie większej ilości materiału - umiejscowić ucznia w pierwszej ławce blisko tablicy - w miarę możliwości stosować ustną formę odpowiedzi - nie oceniać graficznego aspektu prac
Wszyscy uczniowie o specjalnych potrzebach edukacyjnych powinni mieć ułatwiony oraz umożliwiony dostęp do korzystania z pomocy dydaktycznych. Należy często sprawdzać prace domowe ażeby na bieżąco eliminować błędy. W sposób szczególny trzeba zadbać o rozwijanie zainteresowań oraz podtrzymywanie motywacji do nauki. Bardzo ważną rolę spełniają różnego rodzaju wzmocnienia pozytywne, np. zachęta, pozytywna informacja zwrotna, docenianie nawet małych sukcesów. W ocenie ucznia uwzględniany jest wysiłek i wkład pracy ucznia, jego aktywność, zaangażowanie, systematyczność a więc stosunek do obowiązków szkolnych, a nie same efekty pracy. Przy ocenianiu prac uczniów ze specjalnymi wymaganiami ocenie nie podlegają błędy wynikające z ich deficytów. Nie karać za objawy choroby. Chronić przed przemocą ze strony grupy rówieśniczej. Praca z uczniem zdolnym: - należy poszerzać materiał prezentowany na zajęciach - motywować do uczestnictwa w konkursach i olimpiadach - informować o możliwościach zdobywania wiedzy poza szkołą - przydzielać uczniom zdolnym trudniejsze zadania podczas pracy grupowej, indywidualnej - dawać możliwość wyboru zadań i prac dodatkowych - przyznawać specjalne role np. lidera, asystenta, zachęcanie do pomagania słabszym uczniom (budowa autorytetu) - stopniowo zwiększać trudność zadań - kłaść nacisk na większe zastosowanie metody projektu, referatów - inspirować do samodzielnej pracy z fachową literaturą - zachęcać do uczestnictwa w wykładach, prelekcjach prowadzonych na wyższych uczelniach - wskazywać dostępne źródła wiedzy - uczyć twórczego myślenia, zachęcać do podejmowania inicjatyw
- tworzyć atmosferę wsparcia i akceptacji