... Inwestycje dzielnicowe...

.......... Inwestycje dzielnicowe.......... Budynki komunalne......................... 4 Artystyczny Dom Animacji ADA............. 6 Ośrodek Sportu i Rekreacji................... 8 Przychodnia............................... 10 Przedszkole............................... 12 Modernizacje obiektów...................... 13 Modernizacje dróg.......................... 15 Parki, stawy.............................. 16 Place zabaw.............................. 20 Skwer................................... 24 Veturilo.................................. 25 Forty.................................... 26.......... Inwestycje ogólnomiejskie........ Wiadukty, estakady........................ 30 Komunikacja.............................. 34 Drogi.................................... 36 Kładka, drogi.............................. 40 Drogi plany.............................. 41.......... Inwestycje komercyjne.......... Osiedla.................................. 44 Biurowce................................ 45 Hotele................................... 48 Fotografie................................ 49 Bibliografia............................... 49 Mapy..................................... 50

Szanowni Państwo, W ostatnich lata dzielnica Włochy bardzo szybko zmienia swoje oblicze. Obserwujemy, jak powstają nowe osiedla, biurowce, hotele. Równie ważne dla nas są miejsca wypoczynku i relaksu, o które staramy się dbać. Swoisty krajobraz parków, zieleńców i skwerów jest naszym znakiem rozpoznawczym. Wystarczy odwiedzić kilka takich miejsc, żeby się o tym przekonać. Zapraszamy zatem do zmodernizowanego Parku ze Stawami Cietrzewia. Można tam przysiąść na ławeczce i odpocząć albo skorzystać z siłowni i poćwiczyć pod chmurką. W Parku Kombatantów można odetchnąć w cieniu wiekowych drzew. Najmłodszych mieszkańców zapraszamy z kolei na nasze place zabaw, z coraz nowszymi i atrakcyjniejszymi urządzeniami, umożliwiającymi wspólną zabawę z rodzicami. Od 2008 roku Urząd Dzielnicy Włochy, we współpracy ze służbami konserwatorskimi, pieczołowicie odtwarza pierwotny kształt Fortu V Włochy. Staramy się w miarę możliwości finansowych przywrócić choćby w części jego dawną świetność. Choć jest to zabytek, mamy nadzieję, że będzie mógł on służyć w przyszłości jako obiekt rekreacyjno-sportowy. W ostatnich latach powstało u nas 8 budynków komunalnych z 253 lokalami mieszkalnymi. Pochwalić się możemy nową przychodnią przy ul. Cegielnianej, zmodernizowanym budynkiem przedwojennego kina ADA (dziś filia Domu Kultury Włochy Artystyczny Dom Animacji), a także nowo powstałym Ośrodkiem Sportu i Rekreacji przy ul. Gładkiej. Przeprowadzamy systematycznie remonty i modernizacje placówek oświatowych. W tym roku planujemy oddać do użytku nowy budynek przedszkola przy ul. Ryżowej. W naszej dzielnicy realizowane są również ogromne inwestycje ogólnomiejskie przede wszystkim inwestycje drogowe, jak choćby węzeł Łopuszańska czy ul. Nowolazurowa oraz powstająca nieopodal południowa obwodnica Warszawy. Z Włoch do centrum możemy szybko dojechać nie tylko Al. Jerozolimskimi czy al. Krakowską, lecz także pociągiem oraz popularnymi kolejami SKM lub WKD. Zapraszam do Dzielnicy Włochy, to naprawdę blisko! Michał Wąsowicz Burmistrz Dzielnicy Włochy m.st. Warszawy 3

BUDYNKI KOMUNALNE Na terenie Dzielnicy Włochy w latach 2006 2013 wybudowano 8 budynków komunalnych wielorodzinnych mieszczących 253 lokali mieszkalnych. Budynek dwukondygnacyjny przy ul. Dymnej 25 (łącznie 8 lokali). Kubatura 1798,4 m³, powierzchnia użytkowa całkowita 599,7 m². Inwestycję rozpoczęto w 2005 roku, a oddano ją do użytku rok później. Koszt inwestycji wyniósł 1 453 585 zł. Budynek trzykondygnacyjny przy ul. Rybnickiej 28 (łącznie15 lokali). Kubatura 3070 m³, powierzchnia użytkowa całkowita 1331 m². Inwestycję rozpoczęto w 2005 roku, a oddano ją do użytku rok później. Koszt inwestycji 2 548 798 zł. 1 Budynek przy ul. Naukowej 34 o czterech kondygnacach wraz z garażem podziemnym (łącznie 26 lokali). Kubatura 8170 m³, powierzchnia użytkowa całkowita 2210,9 m². Budynek oddano do użytku w 2007 roku. Koszt inwestycji wyniósł 3 574 266 zł. W 2007 roku rozpoczęto budowę budynku przy ul. Flagowej 14. Jest on czterokondygnacyjny, mieści się w nim 15 mieszkań oraz podziemny garaż. Kubatura 3393 m³, powierzchnia użytkowa całkowita 919 m². Zakończenie robót nastąpiło w 2009 roku, a koszt budowy wyniósł 3 675 403 zł. 2 4

BUDYNKI KOMUNALNE Budynek przy ul. Kleszczowej 22 liczy 48 mieszkań, posiada jedną kondygnację podziemną i cztery naziemne. Kubatura 9855 m³, powierzchnia użytkowa całkowita 3285,2 m². Łączny koszt inwestycji zamknął się kwotą 8 053 484 zł. Prace nad realizacją obiektów rozpoczęły się 2007 roku, a zakończenie robót budowlanych nastąpiło w połowie 2009 roku. 3 Budynek mieszkalny przy ul. Krańcowej 53 posiada trzy kondygnacje z garażem (łącznie 30 lokali). Kubatura 10920 m³, powierzchnia użytkowa całkowita 3654,5 m². Prace rozpoczęto w 2007 roku, zakończono w 2010 roku. Koszt inwestycji wyniósł 8 212 938 zł. Budowa dwóch budynków wielorodzinnych przy ul. Naukowej 4 i 6. Obiekty posiadają cztery kondygnacje z garażem (łącznie 111 mieszkań i 4 lokale użytkowe). Kubatura pierwszego z budynków wynosi 17629,89 m³, drugiego natomiast 17617,73 m³, powierzchnia użytkowa całkowita 8266 m². Zakończenie realizacji nastąpiło z końcem 2012 roku. Koszt inwestycji 24 000 784 zł. 4 1 budynek przy ul. Flagowej 14 2 budynek przy ul. Kleszczowej 22 3 budynek przy ul. Naukowej 4 4 budynek przy ul. Naukowej 4 w podwórzu 5

ARTYSTYCZNY DOM ANIMACJI ADA Artystyczny Dom Animacji ADA, ul. ks. J. Chrościckiego 14 filia Domu Kultury Włochy Od lat 30. XX wieku w budynku tym mieściło się kino ADA, które po wojnie przyjęło nazwę Olsztyn. Koncentrowało się w nim życie kulturalne ówczesnych mieszkańców Włoch, którzy właśnie tu oglądali pierwsze filmy czy spektakle teatralne w swoim życiu. Projekcje filmowe odbywały się do lat 70. Później obiekt zamknięto. Po wielu latach udało się znaleźć środki na jego modernizację. Rozpoczęto ją w 2007 roku wówczas wykonano wszystkie konieczne prace rozbiórkowe oraz roboty ziemne. Następnie wykonane zostały prace stanu surowego i zerowego, a także roboty związane z montażem instalacji wewnętrznych (elektrycznej, mechanicznej, centralnego ogrzewania i wodno-kanalizacyjnej i wentylacyjnej). Ostatnie prace wykończeniowe (tak wewnątrz, jak i na zewnątrz) wykonano w roku 2009. Obiekt liczy ponad 700 m² powierzchni użytkowej. Oficjalnie został otwarty 20 lutego 2010 roku. Dziś jest to filia Domu Kultury Włochy Artystyczny Dom Animacji ADA z kinem studyjnym na 64 miejsca. Realizacją inwestycji zajmowała się firma A.E.D Igor Bauer. Koszt inwestycji ok. 5 mln zł. 2 3 1 1 ADA, 2008 r. 2, 3 2009 r. 4 6 2010 r. 7, 8 2012 r. 4 5 6

ARTYSTYCZNY DOM ANIMACJI ADA 6 7 8 7

OŚRODEK SPORTU I REKREACJI Ośrodek Sportu i Rekreacji m.st. Warszawy dla Dzielnicy Włochy, ul. Gładka 16 Oficjalne otwarcie obiektu odbyło się 6 listopada 2010 roku. Budowa kompleksu sportowo-rekreacyjnego rozpoczęła się w 2007 roku. Obiekt składa z części basenowej oraz sportowej. Pierwszą z nich stanowią basen pływacki o powierzchni 25 x 12,5 m oraz basen rekreacyjny z wydzieloną częścią do nauki pływania, atrakcjami typu sztuczna rzeka, gejzer powietrzny, masaż wodno-powietrzny, a ponadto dwie wanny do hydromasażu i 50-metrowa zjeżdżalnia. Oprócz tego wybudowano tu trybuny na 98 miejsc, a także zbudowano 4 przebieralnie, w tym jedną przystosowaną dla osób niepełnosprawnych. Hala sportowa obejmuje arenę, boisko wielofunkcyjne (24 x 44 m), 4 przebieralnie oraz trybuny dla łącznie 513 widzów. Halę można podzielić kurtynami na 3 boiska; obiekt jest dostosowany do zawodów sportowych na poziomie wojewódzkim. Część sportowa zapewnia możliwość korzystania z zespołu fitness z niezależnymi przebieralniami, a także z centrum rozrywki, w którym znajduje się ośmiotorowa kręgielnia, kawiarnia oraz strefa taneczna. Kubatura obiektu 38 305 m³. Inwestycję realizowało konsorcjum firm Tiwwal Sp. z o o., Sanmel Sp. z o.o. oraz Holma Sp. z o.o. Koszt inwestycji 43 184 111 zł. W 2009 wybudowano i uruchomiono sztuczne lodowisko dostępne dla mieszkańców na terenie parku im. M. Kotańskiego przy ulicy 1 Sierpnia. Koszt podbudowy, montażu, ogrodzenia i mediów wyniósł 346 262 zł (bez kosztu lodowiska). 1 2 3 4 5 8

OŚRODEK SPORTU I REKREACJI 8 6 9 10 7 1, 2 OSiR, 2009 r. 3, 4 2010 r. 5 10 2012 r. 9

PRZYCHODNIA Przychodnia przy ul. Cegielnianej 8 W 2006 roku zakupiono nieruchomość u zbiegu ulic: Cegielnianej i Techników, z myślą o budowie tu przychodni zdrowia. W grudniu 2009 roku odbyła się uroczystość wmurowania kamienia węgielnego. Trzykondygnacyjny obiekt o powierzchni całkowitej 20094 m², umożliwia obsługę ok. 10 000 pacjentów rocznie. W budynku zlokalizowano łącznie 33 gabinety lekarskie, z możliwością utworzenia tu takich poradni jak: diabetologiczna, stomatologiczna, rehabilitacyjna, kardiologiczna, okulistyczna, dermatologiczna, ginekologiczna, chirurgiczna, ortopedyczno-urazowa, a także poradnię dla dorosłych leczenia uzależnień, dla dzieci chorych, dla dzieci zdrowych. Wszystkie pomieszczenia przychodni są przystosowane dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich. Wewnętrzny dziedziniec budynku pomieści 46 stanowisk postojowych, w tym 5 dla osób niepełnosprawnych. Oficjalne otwarcie przychodni nastąpiło 28 marca 2012 roku. Koszt inwestycji 13 528 263 mln zł. Obiekt został wybudowany przez konsorcjum firm GIGA KONSORCJUM (GIGA Sp. z o.o. z Warszawy i P.U.H. PSB z Białegostoku). Zagospodarowaniem terenu zajęła się firma REM-BUDEX, a wyposażeniem obiektu firma Panamed Sp. z o.o. 1 2 10

PRZYCHODNIA 3 4 5 6 7 8 1, 2 Przychodnia 2009 r. 3, 4 2010 r. 5 8 2011 r. 11

PRZEDSZKOLE Przedszkole nr 419 przy ul. Ryżowej 17 Budynek przedszkola powstał w północno-zachodniej części działki, zlokalizowanej między włochowskim Fortem V a ul. Ryżową. Dzięki takiemu usytuowaniu sale dydaktyczne znajdują się w części południowo-wschodniej, co zapewnia wymagane nasłonecznienie oraz otwiera wizualnie budynek na zieleń wokół fortu. Bryłę siedziby przedszkola stanowią dwa przenikające się prostopadłościany. Jeden z nich jest dwukondygnacyjny z podpiwniczeniem, a drugi jednokondygnacyjny z zapleczem technicznym, sanitarnym i dydaktycznym. Przedszkole przewidziano na pięć oddziałów, co w sumie daje 125 miejsc dla dzieci. Każda z sal dydaktycznych dysponuje oddzielnym placem zabaw przystosowanym do danej grupy wiekowej; oczywiście nie zabrakło również ogólnego placu zabaw. Przed głównym wejściem przewidziano 18 miejsc postojowych, w tym dwa dla osób niepełnosprawnych. Zakończenie prac przewidziano na rok 2013. Całkowity koszt inwestycji to ponad 6 600 000 zł. 1 3 2 4 1 Przedszkole nr 419, 2012 r. 2 5 2013 r. 5 12

MODERNIZACJE OBIEKTÓW 1 2 Adaptacja budynku na przedszkole, ul. Ciszewska Od września 2012 roku w zaadaptowanych pomieszczeniach dawnej przychodni dla dzieci przy ul. Ciszewskiej rozpoczęły pracę dwa oddziały zamiejscowe Przedszkola nr 77 z ul. Potrzebnej. Grupy trzy- i pięciolatków rozpoczęły edukację w słonecznych, kolorowych salach, wyposażonych w nowe meble, dostosowanych do ich wieku, oraz piękne zabawki i pomoce dydaktyczne. Wokół obiektu jest spory teren zielony, gdzie najmłodsi mogą się bawić. Uruchomienie przedszkola w pięknym przedwojennym budynku stało się możliwe dzięki wybudowaniu nowej lecznicy przy ul. Cegielnianej. Koszt adaptacji wyniósł 130 000 zł. Sportowa hala namiotowa W 2013 roku na terenie Gimnazjum 112 przy ul. Solipskiej 17/19 wybudowano sportową halę namiotową, potocznie nazywaną balonem. Udało się to uczynić rok przed planowaną realizacją przedsięwzięcia. Wybudowana konstrukcja sięga 7,5 m wysokości; jej powierzchnia liczy 670 m² i prawie 4 tys. m³. Wartość inwestycji 900 000 zł. 3 1, 2 zaadaptowane pomieszczenia na przdszkole, 2012 r. 3 hala sportowa przy Gimnazjum 112, 2013 r. 13

MODERNIZACJE OBIEKTÓW W latach 2006 2013 zmodernizowano szereg placówek oświatowych, w tym: na terenach przyszkolnych wykonano kompleksy sportowe, w skład których wchodzą: boiska do piłki nożnej, boiska do koszykówki, boiska do siatkówki oraz place zabaw (Szkoła Podstawowa nr 66 przy ul. Przepiórki 16/18, Szkoła Podstawowa nr 88 przy ul. Radarowej 4B, Szkoła Podstawowa nr 94 przy ul. Cietrzewia 22A, Szkoła Podstawowa nr 227 przy ul. Astronautów 17, Gimnazjum nr 112 przy ul. Solipskiej 17/19, Zespół Szkół nr 17 przy ul. Promienistej 12A, Zespół Szkół im. Bohaterów Narwiku przy ul. Gładkiej 16, Szkoła Podstawowa nr 87 przy ul. Malowniczej 31) zakończono modernizację budynku Gimnazjum nr 112 przy ul. Solipskiej 17/19 wykonano termomodernizację budynku Szkoły Podstawowej nr 94 przy ul. Cietrzewia 22A wykonano rozbudowę, nadbudowę i przebudowę budynku Przedszkola nr 71 przy ul. Śląskiej 50/52 wykonano rozbudowę budynku Przedszkola nr 22 przy ul. Żwirki i Wigury 15B wybudowano halę namiotową na terenie szkoły podstawowej nr 94 przy ul. Cietrzewia 22A jednocześnie przeprowadzono wiele prac modernizacyjnych w pozostałych placówkach oświatowych, które miały na celu podnieść standard obiektów, w tym również wartości estetyczne. 1 1, 2 Szkoła Podstawowa nr 227 2 14

MODERNIZACJE DRÓG Modernizacja ulic w Dzielnicy Włochy Wyjątkowym miejscem jest ul. Rybnicka z zabytkową aleją 81 kasztanowców, będących pomnikami przyrody. W trakcie modernizacji tej ulicy starano się utrzymać jej niepowtarzalny charakter, eksponując znajdujące się tam drzewa. 1 W latach 2006 2012 zostały zmodernizowane następujące ulice: Popularna (powstała ścieżka rowerowa), Gidzińskiego, Nieduża, Aksamitna (odcinek Szyszkowa Mineralna), Plastyczna, Nastrojowa, Radarowa (odcinek Hynka 17 Stycznia), Rybnicka (odcinek Chrościckiego Świerszcza), Potażowa, Jakobinów, Krańcowa, Zagadki, Płużańska, Szczęsna, 1 Sierpnia. Dodatkowo wykonano prace niezbędne do budowy przystanków autobusowych przy ulicach Muszkieterów, Leonidasa, Orzechowej, Chrobrego. Ulice zyskały ponadto nowe nawierzchnie jezdni i chodników. W 2013 roku zaplanowano przebudowę ul. Trzcinowej. 2 1 ul. Rybnicka 2 ścieżka rowerowa przy ul. Popularnej 15

PARKI, STAWY Park Kombatantów Powierzchnia parku to 5,06 ha. Jego początki sięgają końca XVIII wieku, kiedy to ówczesny właściciel, hrabia Tadeusz Mostowski (1766 1842), stworzył tu swoją podwarszawską rezydencję otoczoną drzewami. Projektem parku zajął się Michał Szubert. W roku 1842 na specjalne życzenie właściciela przybył z Anglii ogrodnik F. James, dzięki któremu park zyskał obecny wygląd, typowy dla parków angielskich. Od 1844 roku do wybuchu II wojny światowej pałacyk i otaczająca go zieleń były własnością Koelichenów, rodziny o holenderskich korzeniach zajmującej się przemysłowym barwieniem tkanin. W 1928 roku park przekształcono, zaś sam pałac przebudowano. Zgodnie z koncepcją ówczesnego prezydenta stolicy Zygmunta Słomińskiego (1879 1943) miało tu powstać jedno z miast-ogrodów okalających stolicę. Na terenie parku znajduje się ponad 40 ławek parkowych, które są oryginalnymi egzemplarzami ławek miejskich z okresu międzywojennego zdobiącymi niegdyś skwery i parki warszawskie. Przed wojną stolica pilnie strzegła wzoru swoich ławek, zastrzegając sobie wyłączność do jego wykorzystywania. 2 1 1 6 Park Kombatantów 2 brama do parku 3 4 16

PARKI, STAWY 5 W latach 2006 2012 park został zmodernizowany m.in.: ułożono tu nowe nawierzchnie alejek, zainstalowano stylowe latarnie parkowe, nasadzono drzewa i krzewy, założono trawniki, wyremontowano historyczne ławki, a także wykonano 15 nowych, zgodnie ze wzorem z przełomu XIX i XX w. W latach 2007 2008 odkupiono od rodziny Koelichenów teren dawnego sadu i ogrodu warzywnego, znajdującego się u zbiegu ulic Obrońców Pokoju i Łuki Wielkie. W ten sposób udało się stworzyć jednolitą połać parku, obejmującą cały kwartał ulic. W 2009 roku wybudowano tu dwa nowe place zabaw. Jeden z nich ma specjalną sztuczną nawierzchnię i urządzenia zabawowe przystosowane dla dzieci niepełnosprawnych, drugi dysponuje nawierzchnią piaskową. Na uwagę zasługuje reprezentacyjna brama wjazdowa do parku, znajdująca się przy skrzyżowaniu dzisiejszych ulic Zdobniczej, Obrońców Pokoju i Cienistej. Wykonana w okresie międzywojnia brama (zrekonstruowana w 2010 roku) jest odwzorowaniem XIX-wiecznego oryginału. Także w 2010 roku wykonano, utrzymaną w historycznej formie, bramę od strony pałacyku. Oba obiekty stanowią początkowy etap realizacji planu otoczenia parku stylowym ogrodzeniem nawiązującym do okresu jego świetności. Łaczne koszty inwestycji od projektów po realizację wyniosły ok. 1,3 mln zł. 6 17

PARKI, STAWY Park ze Stawami Cietrzewia W latach 2010 2012 przeprowadzono prace polegające na modernizacji Parku ze Stawami Cietrzewia. Teren ten znajduje się pomiędzy ulicami Zbocze, Pana Tadeusza, Cietrzewia oraz Krańcową. W 2008 roku wybudowano separator odczyszczający ścieki opadowe spływające do Glinianki Krańcowej. W 2009 roku Urząd Dzielnicy pozyskał ponad 6 mln zł z Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej m.st. Warszawy na modernizację parku wraz ze stawami. Projekt wykonała firma ABIES Architektura Krajobrazu. Zieleń wokół stawów zyskała nowe alejki, znacznie poszerzone i utwardzone. Główne ciągi komunikacyjne biegną wokół glinianek oraz do wejść od ulic Pana Tadeusza i Cietrzewia. Powstały placyki wypoczynkowe ze żwirową nawierzchnią, które współgrają z czterema drewnianymi pomostami dla wędkarzy. Przebudowano wtedy także mostek dla pieszych. W ramach podjętych prac przygotowano nowe miejsca do aktywnego wypoczynku. Przede wszystkim powstał tu plac rekreacyjno-sportowy pełniący funkcję siłowni dla dorosłych na wolnym powietrzu. Z myślą o najmłodszych powstał z kolei plac zabaw z huśtawkami, bujakami, zamkiem, statkiem piratów, samochodem TIR. Plac zabaw podzielono na dwie części dla dzieci młodszych, z nawierzchnią piaszczystą, i dzieci starszych o nawierzchni z płyt tartanowych. W jego sąsiedztwie od strony ul. Pana Tadeusza i ul. Zbocze zlokalizowano pawilon sanitarny. 1 2 18

PARKI, STAWY 3 4 Ponadto zrewitalizowano zbiorniki wodne, wyrównano i umocniono skarpy oraz linie brzegowe. Na gliniance Krańcowej zainstalowano specjalne napowietrzacze wody aeratory, wygladające jak fontanny. Park zyskał nowe oświetlenie, a teren wokół Stawów Cietrzewia objęto monitoringiem wizyjnym. Nad stawami można również skorzystać bezprzewodowego dostępu do Internetu. W parku wykonano nowe nasadzenia. Pojawiły się bzy, tawuły, cisy, roże, berberysy oraz irgi. Posadzono też lipy, jabłonie, klony, dęby i świerki. Zamontowano nowe ławki i kosze na śmieci. 5 1 5 Park ze Stawami Cietrzewia 19

PLACE ZABAW Od 2009 roku posiadamy 4 nowe place zabaw: w Parku Kombatantów (dwa), przy Szkole Podstawowej nr 87 oraz przy ul. 1 Sierpnia. Wszystkie place zostały wyposażone w karuzele, zjeżdżalnie, huśtawki, sprężynowe bujaki, piaskownice, tunele linowe, tablice z grami logicznymi, pełne zakamarków zamki, samochody i pociągi. Park Kombatantów. Integracyjny plac zabaw o powierzchni 339 m² wybudowany został w 2009 roku. Osadzono go wśród zieleni drzew parkowych, co dodaje mu wiele uroku. Plac został przystosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych dzięki montażowi szerokich podjazdów i zjeżdżalni. Jego nawierzchnia jest pokryta miękkim, antypoślizgowym granulatem gumowym. Plac zabaw jest wielofunkcyjny oprócz urządzeń wspomagających aktywność ruchową, zamontowano tu również gry planszowe oraz ministację meteorologiczną. Między zjeżdżalniami i innymi zabawkami dzieci mogą zapoznać się tablicą do nauki liter, w tym alfabetu Braille a, czy zagrać w kółko i krzyżyk. Koszt projektu i wykonania placu wyniósł 420 tys. złotych. Budowa została częściowo pokryta ze środków przekazanych przez Dyrekcję Przedsiębiorstwa Państwowego Porty Lotnicze, które przeznaczają odrębną pulę na budowę podobnych miejsc rekreacji na terenie dzielnicy. Całkowita kwota przekazana przez Dyrekcję PPL wynosiła 500 000 zł. Dzięki temu powstał również plac zabaw przy Szkole Podstawowej nr 87. 1 2 20

PLACE ZABAW 3 Drugi plac zabaw, zlokalizowany od ulic Obrońców Pokoju i Łuki Wielkie, powstał w 2009 roku. Jego powierzchnia (piaskowa) zajmuje 380 m². Plac zabaw jest otoczony niskim ogrodzeniem, zamykanym czterema furtkami. Dzieci mogą się pobawić na różnorodnych urządzeniach, m.in. na parowozie, wagonie i zamku, pobujać na bujakach sprężynowych, pohuśtać oraz zakręcić na dwóch karuzelach. 4 1, 2 integracyjny plac zabaw wśród drzew 3, 4 nasłoneczniony plac zabaw 21

PLACE ZABAW Park ze Stawami Cietrzewia Plac zabaw wybudowany w 2011 roku, przeznaczony głównie dla dzieci w wieku od 3 do 12 lat, znajduje się u zbiegu ulic Zbocze i Pana Tadeusza. Całkowita powierzchnia placu wynosi 418 m², natomiast powierzchnia piaskownicy to 165 m². Plac zabaw otoczony jest niskim ogrodzeniem. Jest on wyposażony w urządzenia, które sprzyjają nie tylko rozwojowi psychofizycznemu, lecz także wspomagają aktywność ruchową. Są to m.in. bujaki na sprężynie, huśtawki, karuzele, ważka czy twister. Dzieci mogą się tu wdrapywać na zamek, okręt, ciężarówkę, a także pobawić w piaskownicy zadaszonej lub otwartej. Dla osób, które przyjeżdżają tu rowerem, jest też specjalny stojak. Na placu sportowo-rekreacyjnym zgromadzono zestaw urządzeń umożliwiających wykonywanie ćwiczeń siłowych na świeżym powietrzu. Plac, przeznaczony przede wszystkim dla osób dorosłych, jest położony w pobliżu ulicy Cietrzewia i składa się z dwóch części. Pierwsza z nich jest pokryta nawierzchnią syntetyczną wylewaną, druga natomiast kostką betonową. W siłowni znajdują się zestawy urządzeń do ćwiczeń gimnastycznych, równoważni, dynamicznego zestawu sprawnościowego, równoważni linowej, deski surfingowej oraz piruetu-karuzeli. 1 1 plac zabaw u zbiegu ulic Zbocze i Pana Tadeusza 2, 3 siłownia na świeżym powietrzu od ul. Cietrzewia 4, 5 place zabaw w Parku im. Kotańskiego 2 3 22

PLACE ZABAW 4 5 Centrum Sportowo-Rekreacyjne im. Marka Kotańskiego W parku tym znajdują się m.in. amfiteatr oraz cztery boiska: po dwa do gry w piłkę nożną oraz w siatkówkę lub koszykówkę. Skorzystać tu można także z miejsc do jazdy na deskorolkach i łyżworolkach (rampa). Najmłodsi mogą pobawić się na placu zabaw, na nawierzchni piaskowej, z wieloma różnorodnymi urządzeniami dostosowanymi do różnych grup wiekowych. Powierzchnia placu wynosi 2,63 ha oraz 0,83 ha (plac zabaw zlokalizowany przy ulicy 1 Sierpnia). Na wysokości budynku nr 30 przy ulicy 1 Sierpnia znajduje się ogrodzony plac zabaw o naturalnej nawierzchni. Oddano go do użytku w 2009 roku. Plac zabaw jest przeznaczony dla dzieci w wieku 7 15 lat. Wyposażono go w takie urządzenia, jak np. samochód TIR, samochód bujak na sprężynach, parowóz, wagon, huśtawka wagowa, bujaczki na sprężynach. Szkoła Podstawowa nr 87, ul. Malownicza 31a Plac zabaw przeznaczony dla dzieci w wieku 3 12 lat: jest wyłożony sztuczną nawierzchnią. Urządzenia, na których dzieci mogą się pobawić, to m.in.: ciężarówka, lokomotywa, karuzela oraz zestaw gimnastyczny. Obiekt powstał w 2009 roku i został sfinansowany ze środków, które Urząd Dzielnicy Włochy otrzymał od Dyrekcji Przedsiębiorstwa Państwowego Porty Lotnicze z przeznaczeniem na budowę placu zabaw. 23

SKWER Plac Wolności przy ul. Dymnej W drugiej połowie czerwca 2012 roku zakończono prace na placu Wolności czyli skweru na terenie Nowych Włoch. Wśród nowo zasadzonych krzewów: forsycji, tawuł i berberysów, można spacerować po świeżo wykonanych alejkach. Postawiono tu łacznie 7 ławek i 11 koszy na śmieci. Z górki saneczkowej można zjeżdżać zjeżdżalnią rurową, do której prowadzą drewniane schody. Wokół zjeżdżalni wykonano plac piaskowy, a sama górka została pokryta trawą. Koszt inwestycji wyniósł 236 000 zł. W 2013 roku prace są kontynuowane. Plac zabaw dla dzieci zostanie znacząco rozbudowany. Na placu piaskowym pojawią się m.in.: huśtawka wagowa, dwa bujaki sprężynowe, karuzela, równoważnia, huśtawka wahadłowa. Plac zyska róznież ogrodzenie. Z myślą o dorosłych mieszkańcach powstanie siłownia, w ramach której będzie można skorzystać z urządzeń do ćwiczeń takich jak wioślarz, biegacz, twister, ławka gimnastyczna czy drążek. Przewidywany koszt tych inwestycji ma wynieść ok. 200 000 zł. 1 1, 2 skwer przy ul. Dymnej 2 24

VETURILO Rower miejski Veturilo 1 Veturilo w języku esperanto oznacza pojazd. W Warszawie nazwano tak system rowerów miejskich, który działa od sierpnia 2012 roku. Koordynatorem systemu stacji rowerowych jest Zarząd Transportu Miejskiego. Wykonawcą jest firma Nextbike. W 2013 roku w Warszawie powstało ponad 160 stacji miejskich jednośladów, a przy nich 2 500 pojazdów. Wiosną we Włochach zamontowano 5 stacji: przy a) Urzędzie Dzielnicy, b) OSiR Włochy przy ul. Gładkiej, c) Okęckiej Sali Widowiskowej przy ul. 1 Sierpnia, d) stacji PKP Warszawa Włochy i e) skrzyżowaniu ul. Popularnej z Al. Jerozolimskimi. Veturilo na Okęciu i we Włochach jest finansowany z budżetu samej dzielnicy, chociaż w niektórych dzielnicach koszty wprowadzenia systemu ponosi ZTM. W dzielnicach Warszawy, które uznano za bardziej peryferyjne, nie przewidziano wprowadzenia rowerów miejskich. Mimo stanowiska ZTM niektóre dzielnice takie jak Włochy czy Białołęka postanowiły poszukać środków we własnych budżetach. Również niektóre warszawskie centra biurowe i handlowe podjęły podobne decyzje i zaangażowały własne środki, włączając się w system rowerów miejskich. Pierwsze 20 minut jazdy jest za darmo. 2 1 rowery przy stacji PKP Warszawa Włochy 2 przy Urzędzie Dzielnicy Włochy 25

FORTY Fort V Włochy Obiekt wpisany do rejestru zabytków nr rej. A-923 decyzją z dnia 1 czerwca 2010 roku Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Województwa Mazowieckiego; należy on do pierścienia XIX-wiecznej Twierdzy Warszawa. W ramach podjętych działań wykonano tu aleję spacerową po stronie przeciwskarpy, nasadzono nowe rośliny. Usunięto zieleń, która niszczy i rozsadza wały. Wały forteczne zostały wyprofilowane i pogłębione oraz zyskały historyczne kształty. Zrekonstruowano przejście przez koszary szyjowe zwane poterną z zachowaniem historycznych fragmentów rosyjskich lamperii. Odbudowano 8 kominów wentylacyjnych na koszarach szyjowych. Planowane jest odtworzenie pierwotnego wyglądu placu przed koszarami z zachowaniem dwóch poziomów i pochylni muru Carnota oraz oryginalnej, częściowo istniejącej, nawierzchni brukowej. Odtworzono tu ponadto historyczne drogi dojazdowe od strony placu przed koszarami wraz z umocnieniami skarpy od strony cmentarza włochowskiego. Na terenie dziedzińca głównego zbudowano boisko typu orlik. Odtworzono umocnienia z gabionów środkowej części poterny w formie brukowej alei. Zabezpieczono fragmenty czołowej części poterny wraz z reliktami kaponiery głównej. W 2008 roku Urząd Dzielnicy Włochy rozpoczął, we współpracy ze służbami konserwatorskimi prace, mające na celu ocalić włochowski fort od dewastcji i zniszczenia. 1 2 26

FORTY 3 4 5 6 1 Fort V Włochy 2009 r. 2 6 2012 r. Urząd dzielnicy dysponuje niewielkimi środkami finansowymi, w związku z tym prace przy zabytku zostały rozpisane do 2016 roku. Jednak już teraz widać, że roboty wykonane w ostatnich 5 latach zatrzymały postępującą degradację fortu. W przyszłości zrekonstruowana zostanie dostępna część placu przed koszarami i prawa droga forteczna, a elewacja fortu i kazamaty będą wyremontowane. Teren przed koszarami zostanie oświetlony, a cały obiekt będzie objęty monitoringiem wizyjnym. W planach jest stworzenie ścieżki historyczno-edukacyjnej, prezentującej dzieje i specyfikę Fortu Włochy. W 2013 roku na terenie Fortu V Włochy zaplanowano takie prace jak: - rozebranie obiektów pozostałych po firmie Antronic, - odtworzenie parametrów wału głównego i fosy w obrębie lewego barku, - wykonanie zejścia z przeciwskarpy do fosy lewego barku wraz z odtworzeniem rampy prowadzącej na lewą część dziedzińca głównego, - odtworzenie lewej drogi fortecznej umożliwiającej dojście, od strony ul. Dojazdowej, do dziedzińca przed koszarami szyjowymi, - wykonanie alejki i drogi pieszo-jezdnej wokół lewego barku po stronie przeciwskarpy, - usunięcie kilkudziesięciu drzew stanowiących zieleń inwazyjną, - wykonanie trawników i nasadzenie krzewów. 27

FORTY Fort VI Okęcie Fort VI Okęcie położony jest między ulicami: Leonidasa, Lipowczana, Krakowiaków i al. Krakowską. Na mocy decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Województwa Mazowieckiego z dnia 8 czerwca 1999 roku fort został wpisany do rejestru zabytków (nr A-938). Fort ten miał za zadanie chronić podejście do miasta od strony szosy krakowskiej. 14 marca 1980 roku na terenie fortu rozbił się samolot pasażerski PLL LOT IŁ-62 Mikołaj Kopernik SP-LAA. Wówczas zginęli wszyscy pasażerowie, w tym 21 członków reprezentacji pięściarskiej USA i załoga samolotu (10 osób) z jego kapitanem Pawłem Lipowczanem. Wśród ofiar była m.in. znana piosenkarka Anna Jantar. W rejonie rawelinu znajduje się obecnie pomnik ofiar tej katastrofy. Od 2012 roku w części fortu należącej do Dzielnicy Włochy prowadzone są prace porządkowe. Oczyszczono i uporządkowano część zapola fortu. Przygotowano obszar pod nową lokalizację pomnika ofiar katastrofy, a także wyremontowano historyczny mur. Koszt dotychczasowych prac wyniósł 75 775 zł. W kolejnych latach będą prowadzone dalsze prace porządkowe na tym obiekcie. W rejonie muru wewnątrzrelifowego wyeksponowany zostanie pomnik pamięci ofiar katastrofy. Plac przed pomnikiem zostanie utwardzony, powstanie galeria przed murem, schody, nasadzenia krzewów, rewitalizacja wałów reliefu i aleja żwirowa będąca zaczątkiem trasy wokół Fortu VI. 14 Fort VI Okęcie, 2012 r. 2 3 1 4 28

INWESTYCJE OGÓLNOMIEJSKIE W DZIELNICY WŁOCHY 29

WIADUKTY, ESTAKADY Węzeł u zbiegu ulic: Łopuszańskiej, Kleszczowej i Alej Jerozolimskich Węzeł jest trzypoziomowy. W wykopie przebiega jezdnia główna Alej Jerozolimskich o przekroju 2x3 pasy ruchu poprowadzone pod skrzyżowaniem na poziomie -1 w stosunku do poziomu terenu. Długość przebudowanego odcinka Alej Jerozolimskich wynosi 656 m, w tym w wykopie (w konstrukcji wanny żelbetowej) 226 m. Na skrzyżowaniu Alej Jerozolimskich z ulicami Łopuszańską i Kleszczową w poziomie terenu powstało rondo, a nad nim dwie estakady o długości 225 i 206 m (poziom +1). Pierwsza prowadzi z ulicy Łopuszańskiej w lewo (w Aleje Jerozolimskie), a druga z Alej w prawo (w kierunku od Pruszkowa), w ulicę Łopuszańską. Wybudowane zostały ponadto chodniki i ścieżki rowerowe o łącznej długości 3 km, ustawiono ekrany akustyczne o wysokości od 4 do 6 m oraz przystanki autobusowe z zatokami postojowymi. Węzeł oddano do użytku w 2012 roku. Jego budowę na zlecenie Zarządu Miejskich Inwestycji Drogowych zrealizowała firma STRABAG. Umowę podpisano w 2009 roku. Rok później projekt uzyskał dofinansowanie z Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Wartość projektu wynosi: 191 554 149,70 zł, a poziom wsparcia unijnego 141 850 570,68 zł. Węzeł Łopuszańska Kleszczowa to pierwszy projekt w historii miasta współfinansowany z Funduszu Spójności. 1 2 3 4 5 6 7 8 30

WIADUKTY, ESTAKADY 9 10 11 12 13 W pobliżu skrzyżowania z ulicą Łopuszańską Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad buduje trasę Salomea Wolica. Droga rozpocznie się w węźle Salomea, położonym w Alejach Jerozolimskich ok. 600 m od ulicy Łopuszańskiej; dalej pobiegnie w kierunku Wolicy, gdzie podzieli się na dwie trasy S7 do Krakowa i S8 do Katowic. 14 15 1 Węzeł, 2009 r. 2 2010 r. 3 9 2011 r. 10 14 2012 r. 15 2013 r. 31

WIADUKTY, ESTAKADY Estakada w Alejach Jerozolimskich nad rondem Dudajewa Estakada jest dwupoziomowa i znajduje się przy skrzyżowaniu z ulicą Popularną. Wybudowany wiadukt jest obiektem 11-przęsłowym o długości 264 m (odległości między skrajnymi podporami). Długość wiaduktu wraz z dojazdami wynosi 475 m, a jego całkowita szerokość wynosi 20,1 m. Na wiadukcie znajdują się 4 pasy ruchu (po 2 pasy w każdym kierunku) o szerokości 3,5 m każdy, rozdzielone pasem bezpieczeństwa o szerokości 2 m. Przebudowa odcinka Alej Jerozolimskch \na wysokości ulicy Popularnej została zrealizowana przez konsorcjum firm Strabag i Mosty Łódź. Prace rozpoczęto w kwietniu 2007 roku i zakończono je w pierwszych dniach stycznia 2008 roku na 5 miesięcy przed planowanym terminem.. Łączny koszt inwestycji to 64 mln zł. W ramach przebudowy powstały nowe ścieżki rowerowe po obu stronach drogi oraz chodniki na całej długości przebudowywanego odcinka. Ponadto w projekcie ujęto przebudowę sieci energetycznej i kabli zasilających kolidujących z przebudową ulicy oraz pozostałych mediów. 1 Łącznie na całość modernizacji Alej Jerozolimskich od ronda Zesłańców Syberyjskich do węzła Łopuszańska z budżetu Miasta Warszawy wydano ok. 310 mln zł, z czego 187 mln zł pokryła Unia Europejska. 1 Estakada, 2009 r. 2 2013 r. 2 32

WIDUKTY, ESTAKADY Wiadukt nad aleją Krakowską W 2010 roku wyremontowano wiadukt łączący ulicę F. Hynka z ulicą Łopuszańską nad aleją Krakowską. Wymieniono izolację z natryskowej na bitumiczno-epoksydową oraz położono nową nawierzchnię jezdni wiaduktu. Koszt naprawy wyniósł 2,5 mln zł. Wykonawcą inwestycji była firma Mosty Warszawa. 1 2 3 4 5 Wiadukt przy ulicy F. Hynka W 2012 roku wyremontowano dwa wiadukty łączące ulicę Sasanki z ulicą F. Hynka (nad ulicą Żwirki i Wigury). Ułożono nowe warstwy masy bitumicznej oraz siatkę kompozytową zapobiegającą odkształcaniu się warstwy ścieralnej, wymieniono izolacje i od nowa położono krawężniki. Prowadząca prace firma Skanska wymieniła niektóre elementy zamontowanych tu barier energochłonnych, a także belek gzymsowych. Wiadukt nad WKD Raków W 2013 roku wymieniono izolację i nawierzchnię południowego wiaduktu z kompleksu dwóch przepraw nad stacją Warszawskiej Kolei Dojazdowej Warszawa-Raków. W trakcie robót wymieniono deski gzymsowe oraz naprawiono schody prowadzące z poziomu peronów WKD przystanków autobusowych znajdujących się na wiadukcie. Aby zwiększyć bezpieczeństwo przechodniów, przy schodach zamontowano nowe balustrady. W 2014 roku takie same prace zostaną przeprowadzone na wiadukcie północnym. Wykonawcą jest firma Skanska. Koszt inwestycji jest szacowany na ok. 2,3 mln zł. 1 wiadukt nad al. Krakowską, 2009 r. 2 3 wiadukt przy ul. F. Hynka, 2012 r. 4 5 wiadukt nad WKD Raków, 2013 r. 33

KOMUNIKACJA System Parkuj i Jedź przy alei Krakowskiej W latach 2009 2011 pętla autobusowa między ulicami Malowniczą i Mineralną została przebudowana w związku z nową inwestycją parkingu Parkuj i Jedź. Parking wraz z pętlą otwarto 28 sierpnia 2011 roku. Równocześnie zmieniono nazwę całego zespołu na P+R Aleja Krakowska z dotychczasowej Pętla Okęcie. Pierwsza pętla tramwajowa o nazwie Okęcie (Zakłady Lotnicze) powstała w tej okolicy już w 1923 roku, była jednak ona zlokalizowana bardziej na północ (w rejonie ulicy Rękodzielniczej), w pobliżu zakładów lotniczych. W 1954 roku powstała nowa pętla Okęcie w rejonie ulicy Malowniczej. W 1963 roku powstała współczesna pętla tramwajowa, natomiast w latach 1970 1971 wybudowano rozległą pętlą autobusową. Parking przy alai Krakowskiej wyróżnia się intensywną czerwienią. Ma nietypową, schodkową bryłę. Kształt budynku wymuszony został przez sąsiadujace z nim Lotnisko Chopina. Obiekt jest czterokondygnacyjny i ma wysokość 12,5 m. Budynek składa się z części parkingowej i niższej, w której znajduje się pięć peronów dla autobusów. Całkowita powierzchnia użytkowa parkingu wynosi 16 976 m². Parking liczy 415 miejsc postojowych, w tym 11 przeznaczonych dla niepełnosprawnych. Dodatkowo wyznaczono 110 miejsc na rowery. Całkowity koszt inwestycji wyniósł ok. 19 mln zł. 1 1 2 P+R Al. Krakowska 2 34

KOMUNIKACJA Stacja kolejowa Lotnisko Chopina przy ulicy Żwirki i Wigury 1 1 Stacja kolejowa Warszawa Lotnisko Chopina została oddana do użytku wiosną 2012 roku. Choć koszt budowy wyniósł ponad 366 mln zł, aż 95% tej kwoty pochodziło ze środków unijnych. Głównym inwestorem były PP Porty Lotnicze. Generalnym wykonawcą prac budowlanych na Dworcu Lotnisko Chopina był Bilfinger Berger. Projekt dworca wykonała firma EStudio Lamela wraz z Agencją Architektoniczną Centrum oraz z czeską firmą Sudop Praha EStudio. Powstanie tego obiektu wiązało się również z modernizacją torów prowadzących na Okęcie oraz dobudową nowego odcinka kolejowego ze Służewca. W ramach inwestycji powstały dwa nowe przystanki: Warszawa Aleje Jerozolimskie oraz Warszawa Żwirki i Wigury. Obecnie podróż z Lotniska Chopina do centrum Warszawy trwa średnio 25 minut. Poprowadzono stąd dwie linie SKM do Sulejówka i Legionowa oraz linię Kolei Mazowieckich, która ma połączyć w przyszłości Lotnisko Chopina z Lotniskiem Warszawa-Modlin. 2 1 2 Stacja Warszawa Lotnisko Chopina 35

DROGI Budowa ulicy Nowolazurowej na odcinku od Alej Jerozolimskich do Trasy AK zadanie A: od Alej Jerozolimskich do ulicy ks. Juliana Chrościckiego Ulica Nowolazurowa ma usprawnić ruch między trzema dzielnicami Warszawy: Ursusem, Włochami i Bemowem. Założenia projektowe przewidują dwa etapy realizacji. Etap I zakłada budowę wspomnianej ulicy od węzła z Alejami Jerozolimskimi do węzła z ulicą Połczyńską. Na tym odcinku powstanie nowy korytarz drogowy o szerokości ok. 40 m, który przebiegnie częściowo przez tereny kolejowe, a częściowo przez tereny rolne i magazynowo składowe. Budowa pierwszego odcinka tego etapu (od Alej Jerozolimskich do ulicy ks. J. Chrościckiego) rozpoczęła się w 2011 roku. Etap II przewiduje budowę od węzła z ulicą Połczyńską do węzła z trasą AK. Projekt zakłada poszerzenie istniejącego korytarza ulicy Lazurowej do szerokości ok. 40 m, (w kierunku zachodnim od obecnej ulicy Lazurowej). W ramach inwestycji na skrzyżowaniu z linią kolejową Warszawa Katowice wybudowany zostanie wiadukt w ciągu budowanej ulicy Nowolazurowej. Na skrzyżowaniu z linią kolejową Warszawa Poznań przewidziano rozwiązanie dwupoziomowe tunel w ciągu ulicy Nowolazurowej. Dla stacji postojowej PKP Odolany przewidziano przejście estakadą. Skrzyżowania ulicy Nowolazurowej z ulicami Połczyńską oraz z Górczewską rozwiązano jako skrzyżowania dwupoziomowe. Wzdłuż trasy zostaną ustawione ekrany dźwiękochłonne, 1 2 3 4 5 6 7 8 36

DROGI 9 10 separatory i osadniki wspomagajace odwodnienie jezdni. Długość odcinka I etapu wynosi ok. 3 km. Projekt uwzględnia budowę chodników, ścieżek rowerowych, zatok autobusowych oraz oświetlenia ulicznego. Na skrzyżowaniach Nowolazurowej z ulicami Ryżową, Poczty Gdańskiej, Świerszcza Traktorzystów, ks. J. Chrościckiego i Połczyńską przewidziano budowę sygnalizacji świetlnej. W ramach prac budowlanych konieczna będzie przebudowa sieci ciepłowniczych, wodociągowych, kanalizacyjnych oraz linii energetycznych. Umowa na realizację prac budowlanych pierwszego odcinka inwestycji zawarta została z firmą STRABAG w czerwcu 2011 roku. Koszt budowy ulicy od węzła w Alejach Jerozolimskich do ulicy ks. J. Chrościckiego wynosi 123,5 mln zł. Pierwszy fragment od Alej Jerozolimskich do ulicy Traktorzystów oddano w I kwartale 2013 roku. W sierpniu 2012 roku przeprowadzono operację nasuwania konstrukcji tunelu, którym ulica Nowolazurowa przebiega pod linią kolejową Warszawa Poznań. Cała operacja trwała 16 godzin. Dziewięć siłowników hydraulicznych przesuwało konstrukcję tunelu ważącą 10 500 ton wzdłuż zakotwionych stalowych lin. Konstrukcję przesunięto łącznie o 63 metry. Po obsypaniu tunelu gruntem wykonawca odtworzył torowisko oraz trakcję kolejową i 24 sierpnia tego roku możliwe było już wznowienie ruchu kolejowego. 1 budowa ul. Nowolazurowej, 2010 r. 2 2011 r. 3 8 2012 r. 9 10 nasuwanie tunelu 17 sierpnia 2012 r. 37

DROGI Docelowo ulica Nowolazurowa ma łączyć Aleje Jerozolimskie z Trasą AK. Budowa kolejnego odcinka od ulicy ks. J. Chrościckiego do ulicy Połczyńskiej będzie realizowana zgodnie z prognozą finansową na lata 2012 2016, w której zapisano, że początek budowy ma przypaść na rok 2014. 19 listopada 2010 roku podpisano umowę o dofinansowanie projektu Budowa ul. Nowolazurowej na odcinku od Al. Jerozolimskich do Trasy AK Zadanie A od Al. Jerozolimskich do ul. ks. Juliana Chrościckiego. Umowę parafowali przedstawiciele Województwa Mazowieckiego i Miasta Stołecznego Warszawa jako beneficjenta projektu. 5 grudnia 2011 roku aneksem do umowy skorygowano kwoty zapisane w pierwotnym dokumencie. Obecnie całkowita wartość projektu wynosi 175 027 944,25 zł, a całkowite wydatki kwalifikowalne 134 581 779,12 zł. Dofinansowanie z Europejskiego Fundusz u Rozwoju Regionalnego wynosi 114 394 512,25 zł. Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007 2013 (priorytet III Regionalny system transportowy, działanie 3.1 Infrastruktura drogowa). 11 12 13 14 15 16 11 18 budowa ul. Nowolazurowej, 2013 r. 17 18 38

DROGI Budowa ciągu ulic 17 Stycznia Cybernetyki 1 2 3 4 5 Inwestycja jest zlokalizowana na terenie dzielnic Włochy oraz Mokotów i obejmuje ulice Cybernetyki i 17 Stycznia (od ulicy Rzymowskiego do ulicy Żwirki i Wigury). Jej realizacja umożliwiła połączenie alei Krakowskiej z ulicą Rzymowskiego, a równoległe usytuowanie do ciągu ulic Hynka, Sasanki i Marynarskiej oraz fragmentu obwodnicy miejskiej pozwoli jej zachować charakter drogi lokalnej. W ramach inwestycji ulice Cybernetyki i 17 Stycznia zostały poszerzone do dwóch jezdni (po dwa pasy ruchu każda). Wybudowano wiadukty nad torami PKP i trasą N-S, kładkę dla pieszych nad ulicą Rzymowskiego, nowe chodniki i dwukierunkową ścieżkę rowerową. Na skrzyżowaniach z ulicą Postępu oraz Wirażową powstały ronda dwupasowe o średnicy 40 m. Prace budowlane rozpoczęły się w grudniu 2009 roku, a zakończyły we wrześniu 2011 roku. Inwestycję, której koszt wyniósł 78 mln zł, na zlecenie Zarządu Miejskich Inwestycji Drogowych zrealizowała firma Budimex. 6 7 1 2 2010 r. 3 7 2011 r. 39

KŁADKA, DROGI Kładka Victoria nad ulicą Żwirki i Wigury W 2010 roku powstała nowa kładka dla pieszych nad ulicą Żwirki i Wigury, obok ulicy 1 Sierpnia. Obiekt ma podwieszony pylon w kształcie litery V. Remont ulicy Dźwigowej W pierwszej kolejności drogowcy przeprowadzili roboty przygotowawcze na skarpach wiaduktów kolejowych, wykonali odwodnienia i naprawili przepompownię. Wysoki poziom wód gruntowych wymusił na zastosowanie nowatorskiej metody inżynieryjnej jetgroutingu. Polega ona na wzmocnieniu gruntu przez wstrzykiwanie do ziemi betonu, czyli wykonanie tzw. suchej wanny. W ramach prac udało się zabezpieczyć podziemne instalacje i powstrzymać napływ wód gruntowych pod jezdnię; pracownicy odgrodzili pas drogi stalowymi grodzicami. Budowa instalacji odwodnieniowej i kanalizacji deszczowej, systemu drenażu wgłębnego miały za zadanie zebrać wody gruntowe spod ulicy i odprowadzić je do przepompowni. Po zakończeniu tych prac drogowcy odtworzyli nawierzchnię jezdni ulicy Dźwigowej, a po obu stronach ulicy powstały ścieżki dla rowerzystów. Remont ulicy Dźwigowej trwał od lipca 2011 roku. Warszawski Zakład Remontów i Konserwacji Dróg wydał na niego łącznie ponad 12 mln zł. 1 2 3 4 1 kładka, 2010 r. 2 2013 r. 3 ul. Dźwigowa, 2011 r. 5 2012 r. 5 40

DROGI - PLANY Przebudowa ulicy Kleszczowej na odcinku od ulicy Ryżowej do ulicy Czereśniowej 1 2 Ulica Kleszczowa położona jest pomiędzy węzłem Łopuszańska a skrzyżowaniem ulic Ryżowej, Chrobrego oraz Solipskiej. Jej przebudowa zaplanowana jest na 2014 rok. Projekt przewiduje wybudowanie nowej jezdni o długości 840 m, chodników, drogi dla rowerów oraz nowych wjazdów na posesje. Zmieni się także kształt skrzyżowań. Wykonane zostanie odwodnienie, wymienione oświetlenie drogowe. Ulica zyska jedną jezdnię o szerokości 7 m. Skrzyżowanie z ulicą Krańcową będzie miało formę ronda o średnicy 30 m z wyspą o średnicy 15 m i pierścieniem o szerokości 1,5 m. Jezdnia na rondzie będzie miała szerokość 6 m. Skrzyżowanie z ulicami Ryżową, Chrobrego i Solipską zaprojektowano jako rondo o średnicy 31 m z wyspą o średnicy 15 m i pierścieniem o szerokości 2 m. Jezdnia na rondzie będzie miała szerokość 6 m. Skrzyżowanie Kleszczowej z ulicami Dojazdową i Płomyka zaprojektowano tak, aby wydzielić pas do skrętu w lewo, w kierunku istniejącej stacji paliw. Dzięki przebudowie przystanki komunikacji miejskiej zostaną przeniesione do zatok. Wzdłuż ulicy Kleszczowej zaprojektowano obustronny chodnik o szerokości od 2 do 2,5 m, a po północnej stronie przylegającą do chodnika drogę dla rowerów. 3 1 3 ul. Kleszczowa, 2013 r. 41

OKOLICE Południowa Obwodnica Warszawy Trasa Południowej Obwodnicy wykorzystuje korytarz rezerwowany niegdyś dla autostrady A2 (zgodnie z uchwalonym w 2004 r. Planem Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego ta droga nie będzie przechodziła przez Warszawę). Budowę POW podzielono na trzy odcinki: I. Zachodni odcinek trasy POW będzie się zaczynać za węzłem Konotopa, położonym niedaleko Piastowa na końcu zachodniego wlotu autostrady A2 do Warszawy, a kończyć przed węzłem "Lotnisko", zlokalizowanym na granicy Dawid i Ursynowa-Krasnowoli. II. Środkowy odcinek trasy POW od ulicy Puławskiej do węzła Lotnisko oraz trasa N-S (S79) od węzła Lotnisko do ulicy Marynarskiej będą pełnić rolę dojazdu do lotniska Warszawa-Okęcie. III. Wschodni odcinek trasy POW połączy węzeł Puławska ze wschodnim wylotem autostrady A2 z Warszawy w kierunku Siedlec oraz z szosą lubelską, gdzie w rejonie Góraszki koło Wiązowny powstanie węzeł Lubelska. Odcinek trasy N S pomiędzy węzłami Warszawa Lotnisko (MPL Okęcie) i Marynarska Odcinek Trasy N S wraz z łącznicami w obu węzłach umożliwi kierowcom przejazd nową, bezpieczną drogą w okolicach Lotnicka. Budowana droga ułatwi poruszanie się osobom jadącym z zachodu na południe (od ulicy Sasanki do węzła Warszawa Lotnisko, MPL Okęcie) z południa na wschód (od węzła Warszawa Lotnisko, MPL Okęcie do ulicy Marynarskiej) oraz z zachodu na północ (od Portu Lotniczego, ulica Gordona Benetta, do węzła Marynarska) i z północy na zachód (od węzła Marynarska do Portu Lotniczego, ulica Gordona Benetta). Prace na pozostałej części trasy są niemal skończone. Wykonawca ma jeszcze do zrealizowania ostatnie warstwy nawierzchni, oznakowanie poziome i pionowe, roboty mostowe w węzłach Puławska, Lotnisko, Marynarska, wygrodzenie, zieleń oraz prace wykończeniowe. Planowany termin zakończenia wszystkich robót to druga połowa 2013 roku. 1 południowa obwodnica, 2013 r. 2 Trasa N-S (S79), 2012 r. 1 2 42

INWESTYCJE KOMERCYJNE W DZIELNICY WŁOCHY 43

OSIEDLA W ostatnim czasie Dzielnica Włochy bardzo się zmienia. Powstają tu nowe osiedla, hotele, biurowce. U zbiegu ulic Obywatelskiej, Świerszcza i Chrościckiego znajduje się jedno z większych osiedli we Włochach Zielona Italia. W latach 2011 2014 powstało tu łącznie 838 lokali mieszkalnych i 23 usługowych. Drugie co do wielkości osiedle w dzielnicy nosi nazwę Osiedle Tęczowe. Od 2010 roku u zbiegu ulic Gryczanej, Szczęsnej i Techników wybudowano łącznie 720 mieszkań. Osiedle Kasztanowy Park przy ul. Kłosia (powstałe w latach 2010 2012) wybudowano na terenie po dawnych Zakładach Przemysłu Elektrycznego ERA. Stary budynek fabryki został odnowiony i zaadaptowany na lofty, a na pozostałym terenie powstały nowe budynki. Osiedle liczy 168 lokali mieszkalnych. Między Alejami Jerozolimskimi i ulicą Krańcową powstało Osiedle Centroom (lata 2010 2014). Są to cztery budynki, które liczą do 8 kondygnacji. W dzielnicy Włochy znajduje się także osiedle Ogrody Ochoty (powstałe w latach 2011 2013). Budynki mają od siedmiu do jedenastu kondygnacji i liczą łącznie 355 mieszkań. Warto pamiętać też o wielu mniejszych inwestycjach mieszkaniowych, jak np. bloki przy ulicach: Płomyka (Osiedle Płomyka), Cietrzewia (Apartamentowiec Platan Plaza) czy Solińskiej (Villa Concorde). W trakcie budowy są nowe budynki mieszkalne przy ulicy Popularnej. W planach jest również Osiedle Nowy Raków, które powstanie przy ulicy Instalatorów. 1 Osiedle Tęczowe 2 Osiedle Ogrody Ochoty 1 2 44

BIUROWCE 1 3 W ostatnich latach powstaje tu sporo biurowców, które są zlokalizowane głównie po okęckiej stronie dzielnicy, przy ulicach Żwirki i Wigury, 17 Stycznia, a także Łopuszańskiej. Wzdłuż Alej Jerozolimskich mają swoje lokalizacje nie tylko biura, lecz także centra handlowe. Największy kompleks biurowy zlokalizowany jest u zbiegu ulic Żwirki i Wigury oraz 1 Sierpnia i Iłżeckiej. Obok Wiśniowego Business Parku (4 budynki) powstanie Wiśniowy Plaza. W tym rejonie stoją już trzy z siedmiu planowanych budynków Business Garden Warsaw, na działce o powierzchni 6 ha. Jest to ponad 90 000 m² powierzchni biurowej, hotelowej, konferencyjnej i usługowej. Budynki oprócz ciekawej bryły i otwartej przestrzeni wokół dysponują systemami oszczędzania wody i energii, kontroli środowiska wewnętrznego. Starannie dobrane materiały budowlane spełniają założenia zrównoważonego rozwoju i zgodności z certyfikacją LEED. U zbiegu ulic Krakowiaków i Orzechowej powstaje kompleks biurowy The Park Warsaw składający się z czterech gmachów (I etap budowy zaplanowano na lata 2011 2013). Budynki mają mieć aż 20 818 m² powierzchni biurowej. Całość będzie charakteryzować się otwartą przestrzenią. Otoczenie pomiędzy budynkami wypełni pas zieleni, znajdzie się tam również miejsce do uprawiania sportu. Natomiast na parterze biurowców zlokalizowane będą punkty usługowo-handlowe, w tym restauracje i kawiarnie. 2 4 1 3 Business Garden Warsaw, 2013 r. 4 The Park Warsaw, 2013 r. 45

BIUROWCE Przy ulicy Łopuszańskiej powstały dwa budynki Łopuszańska Business Park (wybudowana w latach 2012 2013). Ich powierzchnia biurowa liczy łącznie 16 000 m². Nieopodal stacji kolejki WKD Warszawa Raków, przy ulicy Równoległej rośnie Bolero Office Point (plany budowy rozłożono na lata 2012 2014). Łącznie na siedmiu kondygnacjach znaleźć tu będzie można 11 301 m² powierzchni biurowej. Po drugiej stronie kolejki przy Alejach Jerozolimskich, obok istniejących już biurowców, wybudowano Oxygen Park (budowa 2011 2013). Dwa sześciokondygnacyjne budynki oferują 17 935 m² powierzchni biurowej. Libra Business Center (2010 2012) to nowy budynek zlokalizowany przy ulicach Daimlera i Budki Szczęśliwickie. Kompleks składa się z dwóch budynków, mniejszy stanie się siedzibą wydawnictwa Naukowego PWN. Powierzchnia biurowa to 15 150 m². W rejonie ulicy 17 Stycznia rozbudowuje się Okęcie Business Park (2007 2014) z siedmiokondygnacyjnymi budynkami: Zephirus (2007 2008) o powierzchni użytkowej 8850 m², Nothus (2006 2008) o powierzchnia użytkowej 8 850 m², Corius (2010 2012) o powierzchni biurowej 9 090 m² oraz Solano (zakończenie budowy planowane w 2013 roku) z 9 123 m² powierzchni biurowej. Po drugiej stronie ulicy 17 Stycznia powstaje siedmiopiętrowy GreenWings Offices (2012 2014) z 10 850 m² powierzchni przeznaczonej na działalność biurową. 1 Oxygen Park, Yareal Polska Sp. z o.o. 2 Łopuszańska Business Park 1 2 46