Sposoby zarządzania projektami realizowanymi ze środków UE przy wykorzystaniu warunków FIDIC
WPROWADZENIE FIDIC jest skrótem francuskiej nazwy Międzynarodowej Federacji InŜynierów Konsultantów: Fédération Internationale Des Ingénieurs-Conseils. Jest to międzynarodowa federacja krajowych stowarzyszeń niezaleŝnych inŝynierów konsultantów - organizacja pozarządowa, uznawana przez ONZ oraz Bank Światowy, Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju i Europejski Bank Inwestycyjny.
WPROWADZENIE W 1913 roku na kongresie załoŝycielskim FIDIC w Gandawie do Federacji wstąpiły trzy z istniejących 10 organizacji krajowych, a mianowicie z Belgii, Francji i Szwajcarii. Przedstawiciele Polski byli obecni na tym kongresie i utworzyli koło InŜynierów Doradców i InŜynierów Rzeczoznawców (KIDIR) działające do 1939 r. SIDiR zostało zarejestrowane 9 marca 1994 roku, a we wrześniu tego roku nazwa i statut zostały jednogłośnie zaakceptowane przez Walne Zgromadzenie FIDIC na Kongresie w Sydney.
WPROWADZENIE FIDIC obecnie zrzesza organizacje z 66 krajów skupiające ponad 6000 członków. Do SIDiR naleŝy około 280 członków.
WPROWADZENIE Fédération Internationale Des Ingénieurs-Conseils P.O. Box 86, CH-1000 Lausanne 12 - Chailly Switzerland http://www.fidic.org Stowarzyszenie InŜynierów Doradców i Rzeczoznawców ul. Trębacka 4, lok.429, 00-074 Warszawa http://www.sidir.pl
WPROWADZENIE FIDIC opracowała wzory warunków umownych (kontraktów), które są zgodne z wymaganiami Unii Europejskiej, Banku Światowego, Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju oraz Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Publikacje te posiadają podstawowe znaczenie dla realizacji inwestycji na całym świecie. NajwaŜniejsze z tych publikacji, staraniem członków SIDiR i za zgodą FIDIC, zostały przetłumaczone na język polski i wydane w Polsce w wersji dwujęzycznej
WPROWADZENIE Do upowszechnienia procedur FIDIC w Polsce przyczyniła się decyzja Komisji Europejskiej z 1994 roku, zatwierdzająca akt nr 1628/94 dotyczący wdraŝania Programu Pomocowego Phare (Poland and Hungary: Assistance for Restructuring their Economies). Ten akt słuŝył wsparciu w pierwszym rzędzie Polski i Węgier a później i innych państw Europy Środkowej i Wschodniej, w ich drodze do przystąpienia do struktur Unii Europejskiej. Skorzystanie z funduszy programu Phare uwarunkowane było m.in. zastosowaniem Warunków Kontraktowych FIDIC
WPROWADZENIE Warunki Kontraktowe FIDIC to wzór umowy cywilno - prawnej pomiędzy Zamawiającym (Inwestorem) a Wykonawcą. Przedmiotem umowy moŝe być: - wykonanie robót budowlanych, - zaprojektowanie i wykonanie robót wraz z dostawą urządzeń - zaprojektowanie i wykonanie robót wraz z dostawą urządzeń oraz ich późniejsza eksploatacja
Warunki Kontraktu na budowę dla robót budowlanych projektowanych przez Zamawiającego. (Czerwona KsiąŜka) Wykonawca wykonuje roboty zgodnie z projektem dostarczonym przez Zamawiającego. Roboty mogą obejmować pewne elementy robót inŝynieryjnych, budowlanych, mechanicznych czy teŝ elektrycznych, projektowanych przez Wykonawcę. Warunki Kontraktu przeznaczone są dla kontraktów rozliczanych obmiarowo.
Warunki Kontraktu dla urządzeń oraz projektowania i budowy (śółta KsiąŜka) - zalecane dla projektowania i wykonywania robót budowlanych oraz dostarczania urządzeń Wykonawca projektuje i dostarcza roboty i urządzenia, które mogą obejmować wszelkie połączenia robót budowlanych, instalacyjnych i mechanicznych sporządzanych zgodnie z Wymaganiami Zamawiającego. Warunki Kontraktu przeznaczone są dla kontraktów rozliczanych ryczałtowo.
Zgodnie z Warunkami Kontraktu na realizację EPC / pod klucz (Srebrna KsiąŜka), Wykonawca bierze pełną odpowiedzialność za projekt i budowę wszelkiego rodzaju obiektów, zgodnie z Wymaganiami Zamawiającego. Jest on takŝe odpowiedzialny za uzyskanie rezultatu końcowego. Warunki Kontraktu na realizację EPC / pod klucz przeznaczone są dla kontraktów rozliczanych ryczałtowo. W Kontrakcie nie występuje InŜynier
Warunki Kontraktu Zaprojektuj, Zbuduj, Eksploatuj (Złota KsiąŜka). Zamawiający określa wymagania funkcjonalno-uŝytkowe, warunki projektowania i budowy oraz zadania związane z eksploatacją przedsięwzięcia. Wykonawca odpowiada za projekt, budowę i końcowy rezultat oraz eksploatuje inwestycję w dłuŝszym przedziale czasowym (np. 20 lat). Warunki przeznaczone są dla kontraktów rozliczanych ryczałtowo a w Kontrakcie nie występuje InŜynier.
Ogólne Warunki Kontraktu przedstawione w powyŝszych opracowaniach FIDIC muszą zostać dostosowane do: - obowiązujących przepisów prawa polskiego Kodeksu Cywilnego Prawa Budowlanego Prawa Zamówień Publicznych i innych - wymagań Zamawiającego określonych dla konkretnego projektu Dokonujemy tego tworząc Warunki Szczególne
PRAWO BUDOWLANE Warunki Kontraktu na roboty budowlane KODEKS CYWILNY PRAWO ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH
WARUNKI KONTRAKTOWE FIDIC Warunki Kontraktowe FIDIC mogą zostać uŝyte dla zawarcia umowy na realizację robót budowlanych we wszystkich Programach Operacyjnych, których cele określone dla poszczególnych priorytetów są realizowane m. in. poprzez wykonanie takich robót. Program Infrastruktura i Środowisko (FS, EFRR) 1.Gospodarka wodno-ściekowa 2.Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi 3.Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagroŝeniom środowiska. 4.Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska 5.Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych
6. Drogowa i lotnicza sieć TEN-T 7. Transport przyjazny środowisku 8. Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe 9. Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku 10.Bezpieczeństwo energetyczne w tym dywersyfikacja źródeł energii 11. Kultura i dziedzictwo kulturowe 12.Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia 13. Infrastruktura szkolnictwa wyŝszego 14. Pomoc techniczna EFRR 15. Pomoc techniczna FS
Pozostałe programy - Program Innowacyjna Gospodarka Priorytet 2 Infrastruktura strefy B + R Priorytet 4 Inwestycje w innowacyjne przedsięwzięcia - Program Rozwój Polski Wschodniej Priorytet 1 Nowoczesna gospodarka Priorytet 3 Wojewódzkie ośrodki wzrostu Priorytet 4 Infrastruktura Transportowa - Regionalne Programy Operacyjne - Program Kapitał Ludzki
Umowy dla projektów współfinansowanych z funduszy europejskich musza być zgodne z zapisami zawartymi w ustawie Prawo Zamówień Publicznych. PZP (dział IV) wraz z towarzyszącymi rozporządzeniami wprowadza do umowy ograniczenia w zakresie : - Opisu przedmiotu umowy (zamówienia) - Zabezpieczenia wykonania przedmiotu umowy - Wprowadzania zmian do umowy - Zlecania robót dodatkowych
Sprawny przebieg procesu realizacji inwestycji wymaga zastosowania czytelnych procedur opartych o wypróbowane w wieloletniej praktyce standardy. Stosowanie tych procedur jest tym bardziej konieczne po wstąpieniu do struktur Unii Europejskiej, gdy podmioty polskie mogą występować na rynku europejskim, o odmiennych tradycjach realizacji inwestycji a podmioty zagraniczne uczestniczą w realizacjach na terenie Polski. Procedury te muszą być zgodne z polskim prawem
Dlaczego FIDIC? - RównowaŜność praw i obowiązków stron w umowie - Opisany cały proces realizacji i okres zgłaszania wad - Procedury zapewniające spełnienie podstawowych warunków realizacji (zabezpieczenie, ubezpieczenia, ciągłość prowadzenia robót i finansowania, podział ryzyka) - Precyzyjne procedury obejmujące najwaŝniejsze zdarzenia na kontakcie - rozpoczęcie robót - wprowadzanie zmian - sprawdzanie, obmiarowanie, wycena robót
Dlaczego FIDIC? cd - rozliczenie robót i płatności - przejęcie robót przez Zamawiającego - odstąpienie od umowy - roszczenia i spory - realizacja zobowiązań w okresie zgłaszania wad - Sprawne zarządzanie kontraktem wprowadzenie osoby InŜyniera - Zgodność zapisów z polskim Prawem Zamówień Publicznych i innymi ustawami
Przykładowe procedury Warunków Kontraktowych FIDIC - Klauzula 3 InŜynier - Klauzula 10 Przejęcie przez Zamawiającego - Klauzula 13 Zmiany - Klauzula 20 Roszczenia, spory i arbitraŝ
Klauzula 3 InŜynier
Zamawiający Kontrakt pomiędzy Zamawiającym a InŜynierem np. FIDIC Białą KsiąŜka lub Umowa Cywilna zgodnie z K.C. Kontrakt pomiędzy Zamawiającym a Wykonawcą wg Warunków FIDIC InŜynier Wykonawca InŜynier zarządza Kontraktem na Roboty w imieniu Zamawiającego według Warunków Kontraktu na Roboty
Zamawiający wyznaczy InŜyniera, który będzie wykonywał obowiązki przypisane mu w Kontrakcie InŜynier nie będzie upowaŝniony do wnoszenia poprawek do Kontraktu. InŜynier moŝe korzystać z upowaŝnień przynaleŝnych InŜynierowi, takich jak są one wyszczególnione w Kontrakcie Kiedykolwiek InŜynier skorzysta upowaŝnienia, do którego wymagana jest aprobata Zamawiającego, wtedy będzie się uwaŝało, Ŝe Zamawiający tej aprobaty udzielił.
InŜynier moŝe wydawać Wykonawcy polecenia i dodatkowe lub zmodyfikowane Rysunki, które mogą być konieczne do realizacji Robót i usuwania wszelkich wad, wszystko zgodnie z Kontraktem. Wykonawca będzie stosował się do poleceń wydawanych przez InŜyniera w kaŝdej sprawie odnoszącej się do Kontraktu.
Suklauzula 3.5 Określenia Kiedykolwiek niniejsze Warunki postanawiają, Ŝe InŜynier będzie postępował zgodnie z niniejszą Subklauzulą 3.5, aby uzgodnić lub określić jakąkolwiek sprawę, to InŜynier przeprowadzi konsultacje z kaŝdą ze Stron, próbując osiągnąć uzgodnienie stanowisk. Jeśli uzgodnienie nie zostanie osiągnięte, to InŜynier dokona rzetelnego określenia zgodnie z Kontraktem, biorąc pod uwagę wszystkie odnośne okoliczności.
Klauzula 10 Przejęcie przez Zamawiającego
Przejęcie Robót oznacza, Ŝe odpowiedzialność za obiekt (Roboty) przechodzi z Wykonawcy na Zamawiającego Roboty będą przejęte przez Zamawiającego, kiedy (i) Roboty zostaną ukończone zgodnie z Kontraktem, (ii)świadectwo Przejęcia dla Robót zostanie wystawione lub będzie się uwaŝało, Ŝe zostało wystawione zgodnie z niniejszą Subklauzulą. Zamawiający nie będzie uŝytkowałŝadnej części Robót jeŝeli i dopóki InŜynier nie wystawi Świadectwa Przejęcia dla tej części.
JeŜeli jednak Zamawiający uŝytkuje jakąkolwiek część Robót przed wystawieniem Świadectwa Przejęcia, to: (a) część, która jest uŝytkowana, będzie uwaŝana za przejętą z datą, z którą zaczęła być uŝytkowana (b) od tej daty Wykonawca przestanie być odpowiedzialny za opiekę nad taką częścią i odpowiedzialność przejdzie wtedy na Zamawiającego
JeŜeli InŜynier ani nie wystawi Świadectwa Przejęcia, ani nie odrzuci wniosku Wykonawcy w ciągu 28 dni i jeŝeli Roboty są w istocie zgodne z Kontraktem, to będzie się uwaŝało, Ŝe Świadectwo Przejęcia zostało wystawione w ostatnim dniu tego okresu. Art. 647 KC inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót a w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia
Klauzula 13 Zmiany
Inicjatywę wprowadzania zmian ma InŜynier. Zmiany wprowadzane są w formie polecenia InŜyniera albo przez wyraŝenie Ŝyczenia, aby Wykonawca przedłoŝył propozycję. Zmiany mogą być wprowadzane wyłacznie przed wydaniem Świadectwa Przejęcia dla Robót Wykonawca zrealizuje i będzie ponosił odpowiedzialność za kaŝdą Zmianę, chyba Ŝe da bezzwłocznie InŜynierowi powiadomienie, Ŝe Wykonawca nie moŝe z łatwością otrzymać Dóbr wymaganych do Zmiany
KaŜda Zmiana moŝe obejmować: (a) zmiany ilości kaŝdego elementu roboty objętej Kontraktem (jakkolwiek taka zmiana niekoniecznie stanowi Zmianę), (b) zmianę jakości i innych cech charakterystycznych któregokolwiek elementu roboty, (c) zmianę poziomu, pozycji, i/lub wymiarów którejkolwiek części Robót, (d) pominięcie jakiejkolwiek roboty (jednak bez prawa zlecenia jej osobom trzecim),
KaŜda Zmiana moŝe obejmować (cd.) (e) wszelkie dodatkowe roboty, Urządzenia, Materiały lub usługi konieczne dla Robót Stałych, włącznie z towarzyszącymi im Próbami Końcowymi, (f) zmiany w kolejności i terminach wykonywania Robót. Wykonawca nie wprowadzi Ŝadnych zmian i/lub modyfikacji Robót Stałych zanim i jeśli InŜynier nie poleci lub nie zatwierdzi Zmiany.
JeŜeli InŜynier nie poleci ani nie zatwierdzi inaczej to kaŝda Zmiana winna być wyceniona zgodnie z Warunkami Kontraktu - Subklauzula 12 (Obmiary i Wycena) Wykonawca będzie uprawniony, z uwzględnieniem Subklauzuli 20.1 (Roszczenia Wykonawcy) do przedłuŝenia Czasu na Ukończenie, jeśli przewiduje się, Ŝe ukończenie będzie opóźnione, z powodu wprowadzenia Zmiany.
Zmiany Prawo Zamówień Publicznych (art. 144 ust. 1) Zakazuje się zmian postanowień zawartej umowy w stosunku do treści oferty, na podstawie której dokonano wyboru Wykonawcy chyba,ŝe Zamawiający przewidział moŝliwość dokonania takiej zmiany w ogłoszeniu o zamówieniu lub SIWZ oraz określił warunki takiej zmiany.
Klauzula 20 Roszczenia, spory i arbitraŝ
JeŜeli Wykonawca uwaŝa się za uprawnionego do jakiegokolwiek przedłuŝenia Czasu na Ukończenie i/lub jakiejkolwiek dodatkowej płatności, według jakiejkolwiek Klauzuli niniejszych Warunków lub z innego tytułu w związku z Kontraktem, to Wykonawca da InŜynierowi powiadomienie, opisujące wydarzenie lub okoliczność, powodującą roszczenie. Powiadomienie będzie dane najwcześniej jak to moŝliwe, ale nie później niŝ 28 dni po tym, kiedy Wykonawca dowiedział się, lub powinien był dowiedzieć się, o tym wydarzeniu lub okoliczności.
JeŜeli Wykonawca nie da powiadomienia o roszczeniu w ciągu takiego okresu 28 dni, to Czas na Wykonanie nie będzie przedłuŝony, Wykonawca nie będzie uprawniony do dodatkowej płatności, a Zamawiający będzie zwolniony z całej odpowiedzialności w związku z takim roszczeniem.
W ciągu 42 dni od otrzymania roszczenia lub jakichkolwiek dalszych szczegółowych informacji uzasadniających poprzednie roszczenie, lub w ciągu takiego innego okresu, jaki moŝe być zaproponowany przez InŜyniera i zaaprobowany przez Wykonawcę, InŜynier odpowie zatwierdzeniem lub odrzuceniem wraz ze szczegółowymi komentarzami. MoŜe on takŝe zaŝyczyć sobie dalszych szczegółowych informacji, ale pomimo to ustosunkuje się do podstaw tego roszczenia w takim czasie.
ArbitraŜ Sąd Powszechny Procedura do uzgodnienia prawo kraju Język do uzgodnienia język urzędowy kraju Miejsce do uzgodnienia siedziba sądu Sędzia skład do wyboru brak wpływu na przez strony skład sądu Instancje 1 2 3 Koszty jednorazowe za kaŝdą instancję Jawność nie tak Egzekucja ułatwiona przez uzaleŝniona od : konwencje uregulowań wewn. międzynarodowe zasad wzajemności
Dziękuję